Hillegomsche Brieven
tweede blad
R.K. Ktazcrs zti lezeressen
Woensdag 22 april
LIJST 6
DE OMWENTELING IN SPANJE
PIJLTJES
VRIJDAG 17 APRIL 1931
BLADZIJDE 1
De firma J. H. Scheps Co. Anti-Katholieke hetze
DOET UW PLICHT!
STEMT OP
den bovensten candidaat van
in NOORD-HOLLAND:
(In Amsterdam lijst 3)
STADSNIEUWS
De moordaanslag in de
W ouwermanstraat
De dader, een psychopaath, voor de
rechtbank
De
Internationale Narclssenkeuring
te Haarlem
Het program der nieuwe regeering - De aristocratie verlaat het
land - Huldiging van koning Alfonso te Parijs
Het ongeluk op het perron te
Uitgeest
Rijksmiddelen
De verplichte
Winkel-middagsluiting
Het Raadhuisplein te Hillegom
Het heeft, geachte lezeres en lezer, in deze
dagen van poucieke actie toen wel zijn eigen
aardige bekoring, oiu eens een artikel te
schreven onder bovenstaanden titel. Die
brief zal misschien wel even langer worden,
dan we gewoon zijn, doch we hopen, dat hij
er niet minder in waarde door woiden zal.
De Hillegommer van rasechten bloede voelt
aan het opschrift al, waar het over gaat
en deze heeft zich missrhien al verwonderd,
dat er niet eer over die affaire geschreven
werd. Voor de overige lezers onzer krant
moeten we even het hoofd verduidelijken.
We komen dus vlug ter zake en zullen het
aan duidelijkheid niet 'aten ontbreken.
Hillegommer en niet-Hillegommer mogen
weten of weten reeds, dat onze vreedzame
gemeente min of meer onveilig gemaakt
wordt door lezingen van zekeren heer J. H.
Scheps, die zijn godsdienstkennis en wat dies
meer zij, aanwendt ten „bate" der Pro-
testantsche Debatclub Amsterdam. Voor
wien of wie de zoo Juist genoemde onveilig
heid zal uitloopen, zal de naaste toekomst
wel uitwijzen. De „Co", die we in den aan
hef noemden, is Ds. J. H. Mulder, Hervormd
Predikant alhier. Het was ons tot heden een
raadsel, waarom de Amsterdamscne club
Hillegom tot haar operatie-ferrein koos. Mis
schien marcheeren de zaken niet voldoende
in de hoofdstad, dat men buiten zijn geluk
gaat beproeven. We waren van hetgeen er
op die vergaderingen gezegd wordt en werd
wel op de hoogte, maar we wilden toch voor
ons zelf het offer eerst brengen door er heen
te gaan, alvorens we er ons oordeel over ga
ven. We achtten dat plicht.
Natuurlijk wil noch de heer Schep», noch
Ds. Mulder erkennen, dat in de gegeven le
zingen de Katholieken in het heiligste wat
ze hebben, worder, 'gegriefd, wan', dat er
kennen zou beteekenen rtdderlijk retireeren
en naar ik meen, wordt daaraan niet ge
dacht.
De manier van handelen van de spreekbuis
van den Dominéé is van kwaad op erger ge
komen en we zijn thans al zoover, dat voor
de heeren geen zaal meer beschikbaar zou
zijn, ware het niet, dat zich de S. D. A. P.
(die niet tegen den godsdienst is) zich over
de clubmenschen bad ontfermd zoodat hun
gebouw aan de Haven' het toevluchtsoord
geworden is dezer dakloozen.
Woensdagavond was er weer een groote
openbare vergadering en zooals we zeiden,
hebben we onzen avond aan dat „mooie"
doel geofferd. De bekoring werd bij ons ge
wekt •we zeggen het eerlijk door een
strcibiHet. waarin de Katholieken an Hil
legom werden opgeroepen om openlijk te
prote~teeren teven het anti-papistisch eedoe
van Ds. Mulder en van den heer Schep».
Precies zoo staat bet in het billet dat we
ontvingen, onderteekend ..Het Comité".
Natuurlijk kwam het niet b'.' ons op, een
verslag te maken van het daar behande'de:
dat -are een te groote eer voor S. en Co.,
maar om s'echts ons oordeel te kunnen vel
len en zoo noodig eenige wenken te geven
aan on»e eigen menschen.
Dat de avond wat beloofde, misschien niet
veel goeds voorspelde, was duideli'k: geheel
het politiecorps was belast met wat we de
bewaking van gebouw en van S en Co zou
den kunnen noemer, en ook de burgemeester
ze'f was te-enwoordtg.
Natuurlijk liep het gebouw dat naar
onze schatting een groote honderd men
seden kan bevatten vol; de po'irie regelde
dit. Buiten groeide de menschen-massa steeds
aan en naar schatting bevonden zich hij den
aPooo zeker 2000 menschen op de Haven.
EerlHk gezegd viel ons de behandeling van
het onderwerp buitengewoon tegen. We
meenden redelijkerwijze wat meer definitiefs
te movèn verwachten, doch daaraan werd
niet voldaan. Oevoe'd en getast werd door
het groot aantal Katholieken, dat de waar
heid geweld werd aangedaan terwijl de ver-
haa't'es raast het venijnige te flauw waren,
om ze hier te besnreken. Het was af en toe
rumoerig en van Roomsche zijde Werden kor
te. maar rake oomerkiogen gemaakt. Een
maal dreiade de burgemeester de zaal te la
ten ontruimen, wat we niet heel erg zouden
gevonden hebben maar dat hoefde toch niet
Ge'eerd hebben de menschen er toch niets
en de hetze zooals de soreker het noemde
is niet van den Roomschen kant. doch
van andere züde immer te beluisteren ge
weest.
Na het uitgaan der vergadering zag het er
ernstig uit en "'e gelooven. dat de burge
meester goed gedaan heeft. z"lkr uitgebreide
poIit'emaatrer,elen te nemen. Alle politie
dienaars hadden voloo hun werk. oni de baan
zoo te ho-den, dat 1e domineesvrouw, haar
echtgenoot en de spreker konden oas-'eeren.
De dichte massa tracMte dit zelfs te beletten
en enke'en moeten met minder nobele plan
nen hebben rondge'oooen en trachtten op
te dringen. De burgemeester had de hoffe
lijkheid mevrouw Mulder naar haar woning
te begeleiden, waarbij de politiemacht dit
tweetal beschermde en be°el°'dde. Daarna
bracht Mr. Poot den predikant en den sore
ker mede naar de Herv. pastorie. Hierbij
scheen het een oogenblik. a'sof het publiek
het van de politie zou winnen, maar er werd
een charge met de sabel gemaakt en men
maakte baan, omdat men liever geen mar
telaar verkoos te worden.
De soreker moest naar net station der
H. S. M en die tocht zou met veel belang
stelling zijn gebeurd, ware het niet. dat de
burgervader het beter achtte, den heer S. met
zijn eigen auto naar het station te brengen.
Waarna nog een flink kwantum oolitie daar
gereoutreerd werd. totdat de trein den man
aan het oog ontrok.
De zaak is dus goed afgeloopen. maar we
ge'ooven stel li", dat bij een volgende komst
van dezen soreker minstens even vee activi
teit van d°n bi"-gem°ester en van het oohtie-
covds zal worden gevraagd als Woensdag
avond verkeiHk no"dig is peVeken. De Ka-
thnUpuo-, vb'n nu eenmaal van p'ao. z'eh ;n
h"n PaUieen Godsdienst niet t° laten N-'ee-
d'nen en verguizen argot dat dit gebeurd is
eo ephonrt is waar Het zei al veel. dpi In
d« o"pobare rorTp^oprro het verwilt aan d°o
SO-aVar rrrprd earrraeVt dat hll thans niet
zoaver durfde s-oan als anders, omdat de
bn-e'rmooctar* lb de Zgal iaoraorvoordler WPS
Rat zou dan o"k van de cl"b verstandig
ZUn rUAn zii zirb n*°t oo—ttaUUr heat
van het overgroote deel der bevolking van
Hillegom op den hals haaide en of wegbleef,
of in een anderen geest aare lezingen hield.
Zooals het tot nu toe gegaan is. loopt het
fout.
We zeiden het overgroote deel der bevol
king en daarmee overdrijven we niet. Het
stemt tot werkelijke verheugenis, dat slechts
een zeer klein protestantsch groepje de
strijdwijze goedkeurt.
Tenslotte dit. Of de spreker handelt tegen
beter weten in willen we in het midden la
ten, veroordeelen wijlen <ve niet. het kan
verschooning zijn. dat de man spreekt om
den broode, doch ook dan heiligt het doel
de middelen niet. Ernstiger wordt onze be
denking te"en Ds Mulder, dis als voorgan
ger van een kerkgenootschap zoowel als ont-
v/ikke'd mensch ziin medewerking moest wei
geren om twist en tweedracht te zaaien on
der vreedzame burgers Maai iammer ge-
noev wordt deze a's de soil bes°houwd waar
om deze film draa't. wat "el bli'ltt "it het
feit, dat er voor zijn yeilivVipld dezelve
i maatregelen moeten worden genomen als
voor den snreker Waar er zoovee! in elven
tuin te wieder valt. deed men heter, geen
en1rm'd te -r>°ken In hunrmans hof
Hierbij willen we het von-'c-eu laten.
•lillegommer.
In den vroegen morgen van 22 Januari
had in de Wouwermanstraat te Haarlem een
geheimzinnige moordaanslag plaa-s. De 30-
jarlge Grietje Bosma w'-rd plotseling over
vallen door den 24-jarigen schoenmakers
knecht B. v d. S., wonende in de Santpoor
terstraat. Deze liep op naar toe gaf haar
eenige steken met een mes en verdween weer.
Er was niet de minste reden "oor deze daad.
De dader nam de vlucht, doch werd den
volgenden dag te Woudrichem gearresteerd,
v. d. S. staat bekend als een weinig abnor
maal.
Gistermiddag stond hij voor de Haarlem-
sche rechtbank terecht, omdat hij te Haar
lem op of omstreeks 22 lanuan 1931 met het
oogmerk om Grietje Bosma opzettejijk zwaar
lichamelijk letsel toe te brengen, haar met
opzet en geweld met een mes een steek in
den rug heeft toegebracht, waardoor de
pleura en een long getroffen zijn, waardoor
een hoematopneumatborasa is ortstaan,
welke levensgevaar .opleverde: althans, dat
hij haar met opzet en geweld met een mes
een steek ln den rug heeft toegebracht,
waardoor zij bloedend verwond werd en
pijnlijk is aangedaan
Verdachte, die een zeer stunteligen, abnor-
malen indruk maakte, aanhoorde de voor
lezing van de dagvaarding met glazige oogen:
gedurende de rest van de zitting bleef hij
steeds op één punt staren.
Een verzoek van den verdediger, Mr. L.
G. van Dam. om op juridische gronden de
dagvaarding nietig te verklaren, werd door
de rechtbank verworpen
Voorgelezen weid de verklaring van Dr. P
R. v. d. Eist, vroeger arts in de Ma.iastich-
ting te Haarlem, die mej. Bosma behandel
de. Zij was temauwer icod aan den dood
ontsnapt, omdat bloed Jn de borjikas ge-
loopen was. Haar spoedig herstel dankte zij
aan het uitblijven van complicaties.
Eveneens werd voorgelezen de verklaring
van den grootvader van verdachte, die hem
het mes, waarmede gestoken werd, ten ge
schenke had gegeven.
Getuige Grietje Bosma deed een uitvoerig
verhaal van de gebeurtenissen in den mor
gen van 22 Januari. Zij lag te slapen en
voelde plotseling, dat verdachte haar op den
rug sloeg. Zij voelde pijn, maar dacht niet
dat zij gestoken was.
Verdachte zei niets, maar nam onmiddel
lijk de vlucht. Zij holde hem achterna, doch
geraakte bij de voordeur bewusteloos. Later
kwam zij weer bij en strompelde naar bed.
Haar onderkleeren waren doordrenkt van
bloed. Vroeger slitp verdachte bij haar ouders
thuis. Hij was echter weggezonden, omdat hij
zich niet behoorlijk gedroeg. Dit had een
wrok bij verdachte vastgezet en hi] kwam
zoodoende tot zijn daad. Getuig0 had echter
nooit gemerkt, dat verdachte een hekel aan
haar had.
Verdachte bekend gestoken te hebben met
een zakmes.
Pres.: Waarom stak je het mélsje, het is
toch afschuwelijk.
Verd.: Dat is het ook. Maar ik had wat
tegen haar moeder. Deze heeft aan mijn
baas gezegd, dat ik niet netjes was.
Pres.: En stak je Grietje daarom maar?
Wilde je haar dood maken?
Verd.: Dat nou weer niet. Ik wilde haar
flink raken, waar het maar het beste kon.
Later dacht ik: „verbeeld je. dat ze eens
dood gaat." Ik stal reisgeld voor mijn vlucht
naar Woudrichem uit de werkplaats. Daar
hebben ze me gevonden.
Pres.: Waarom deed je de knip op de deur
voor je getuige stak?
Verd.: Dat was veiliger.
Verdachte is in zijn jeugd in verschillen
de gestichten geweest, daar heeft hij het
schoenmakersvak geleerd.
Dr. R. A. Mees, waarnemend directeur van
het Provinciaal Ziekenhuis te Santpoort werd
als getuige-deskundige gehoord en verklaar
de, dat verdachte een psvsbopaath is en
niet geheel normaal. Hij lijdt aan gebrek aan
c-itwikkeling van zijn verstandelijke vermo
gens. Als men hem vrij laat, weet men nooit
voor welke verrassingen men met hem komt
te staan. Toch zou opname in een gezin
wellicht een beteren invloed op verdachte
hebben.
De Officier van Justitie, Mr. A. R. An-
dringa achtte het tenlaste gelegde bewezen.
Spreker eischte een gevangenisstraf van 4
maanden, gelijk aan den tijd in voorarrest
doorgebracht. Daarnaast onvoorwaardelijke
beschikbaarstelling aan de regeering.
De verded'ger zou verdachte in een gezin
geplaatst willen zien. Pleiter stelde voor de
zaak terug te geven in handen van den
rechter-commisraris om een onderzoek in te
stellen naar de mogelijkheid verdachte van
wege de Spaarnestichting geplaatst te krij
gen.
De rechtbank kon met deze gedachte niet
mede gaan.
De officier zal 30 April a.s uitspraak doen.
Een mislukking
Deze keuring kan, zoo bericht het „Kwee
kersblad", als een mislukking beschouwd
worden èn wat de inzendingen betreft èn
wat de belangstelling aangaat. Vooral den
eersten dag waren er heel weinig bezoekers!
Dat het aantal Inzendingen niet grooter
was, moet voor een groot gedeelte aan het
seizoen geweten word°o, terwiil anderen zich
prepareeren voor de Narcissenkéuring in
Engeland.
Behandeling voor de rechtbank.
In het begin van dit jaar is op het sta
tionsemplacement te Uitgeest een ontzet
tend ongeluk gebeurd. Een jong meisje, dat
haar verloofde naar den trein had gebracht,
werd door dezen bij de hand vast gehouden
en liep een eindje met den reeds in bewe
ging ztjnden trein mede. Doordat de jon
gen haar hand iets te lang in de zijne
hield, geraakte het meisje van het perron
op de spoorbaan, kwam onder de wielen en
werd onmiddellijk gedood.
De verloofde van het meisje stond thans
voor de Arrondissements-rechtbank te Alk
maar terecht wegens het veroorzaken van
dood door schuld.
Daar beklaagde den 18-jarigen leeftijd
nog niet bereikt had. werd de zaak met ge
sloten deuren behandeld.
Met het oog op verzachtende omstan
digheden eisohte de officier van justitie
f 50 boete subs, tuchtschool.
Opbrengst over blaart
De rijksmiddelen hebben over de maand
Maart 1931 opgebracht f 37.949.140.80. terwijl
geraamd was f 39.158.020.83. Over dezelfde
msand van 1930 was de opbrengst 40 mil-
'ioen 783.451.17 gulden.
Over de eerste drie maanden van 1931 en
1930 was de opbrengst resp. 1 115.783.822.99
en f 125.091 155.55.
Het „Comité van Verweer" tegen de ge
dwongen Winkelmiddagslultlng ontving bij
gaande dichterlijke ontboezeming van een
der georganiseerde leden:
Mag ik Dinsdag zuurkool, eten,
Mag ik een nieuw pak aanmeten,
Mag ik me haar eens laten knippen,
Mag ik 'n hok maken voor me kippen,
Mag ik een piano huren,
Mag ik te gast gaan bij me buren,
Mag ik sigaretten rooken,
Mag ik mijn dochter laten koken,
Mag ik 's winters schaatsen rijden,
's Zomers wandelen door de weiden,
Mag ik ook een reisje maken.
Mag ik ook verliefd geraken,
Mag ik ook een zaak beginnen,
In confectie, brood of linnen,
Mag ik ook mijn brood verdienen?
Ja, t is werkelijk om te grienen,
Want 't zal er nog wel eens van komen,
Dat z' ook hieromtrent gaan hoornen,
Nu moet men den Heeren vragen,
Of men 't nog zou mogen wagen,
Om naar eigen zin zijn zaken
Voort te zetten of te staken,
Zóó laat open, zóó laat toe.
Wie wordt nu van 't werken moe?
En dan nog een vrije dag,
Dat men niet verkoopen mag.
Ik vraag me af, waar moet het heen.
Zijn de menschen nu tevrêen?
Het Raadhuisplein te Hillegom is in een nieuw-modem kleedje gestoken, waardoor de
omgeving in waardige overeenstemming met bet Gemeentehuis is gebracht.
Samenvatting van de gebeurtenissen
De te Madrid vertoevende politieke mede
werker van de „Matin", Jules Sauerwein,
heeft aan zijn blad een beschrijving gezon
den van de gebeurtenissen, die vóór het ver
trek des konings zijn voorgevallen.
Deze beschrijving is afkomstig van prof.
Maranon, die er persoonlijk bij tegenwoor
dig was. Hieruit blijkt, dat koning Alfonso
Maandagmorgen nog in het geheel niet op
de hoogte was van den uitslag der gemeen
teraadsverkiezingen daar zijn omgeving deze
voor hem verzwegen had. Toen graaf Rama-
nones hem den verkiezingsuitslag ten slotte
mededeelde, toonde de Koning zich zeer
ontsteld en hij zeide nog een laatste poging
met een kabinet Villanueva te willen doen.
Dinsdagmorgen was het prof. Maranon
ter oore gekomen, dat de troepen onder lei
ding van eenige generaals zich gereed
maakten de kazernes te verlaten om op de
treden ten gunste van de uitroeping der
republiek, terwijl andere troepenafleelingen
bereid bleken de- monarchie te verdedigen
Om een catastrophe te vermijden, heeft
Maranon zich tot Romanones gewend en
hem te kennen gegeven, dat de koning nog
dienzelfden dag moest vertrekken om erger
te voorkomen. Graaf Romanones verklaarde
zich bereid ten huize van prof. Maranon
een bespreking te hebben met Alcala
Zamora. Tussehen deze beide heeren had
een beleefd, doch bitter woordenduel plaats.
Griif Romanones verdedigde den koning
op loyale wijze en verlangde een wapenstil
stand van twee maanden. Zamora verwierp
dit voorstel met onverbiddelltjke vastbe
radenheid en wilde zelfs geen dag uitstel
toestaan. In het geheele land, zoo ver
klaarde Zamora, heerschte algemeene
vreugde en het volk geloofde, dat de koning
het land verlaten had.
Als het volk evenwel zou vernemen, dat
dit niet hst geval was, kon hij, Zamora,
voor niets meer instaan. Hij zeide echter te
wenschen, dat de persoon des konings niet
in gevaar zou worden gebracht en daarom
kon hij geen uitstel toestaan.
Graaf Romanones, zoo eindigt het be
richt, zag ten slotte in, dat hij niets kon
uitrichten. Aanvankelijk was bepaald, dat
de koning naar Lissabon zou gaan, en ver
volgens, dat hij zich naar Gibraltar zou be
geven, doch ten slotte besloot men, dat de
koning te Cartagena zich op een oorlogs
schip zou Inschepen.
Program der nieuwe regeering
In een overzicht van den correspondent
van Reuter te Madrid over den toestand,
wordt gezegd, dat de bevolking thans tevre
den ls omdat zij meent, dat de republiek alle
moeilijkheden uit den weg zal ruimen. Bi)
de thans heerschenjje stemming zou liet
levensgevaarlijk zijn, in de straten van
Madrid „Leve de koning" te roepen, doch
hoewèl de aanhangers der monarchie zich
voor het oogenblik stil houden, zullen zij
niet stil blijven.
In een bericht van de Matin" uit Madrid
wordt verklaard, dat het program van de
nieuwe republikeinsche regeering steeds
omvangrijker wordt. Oorspronkelijk heeft
men zich ertoe willen beperken de open
bare orde te handhaven en al het andere
aan de wetgeevende Cortez over te laten.
Thans echter wil men door bepalingen de
geheele wetgeving wijzigen. Er zijn verre
gaande sociale en politieke maatregelen ln
voorbereiding, als de scheiding van Kerk en
Staat, de erkenning der gelijkheid en vrij
heid der geloofsbelijdenissen, alsmede eenige
andere ingrijpende wijzigingen, afgezien nog
van de afschaffing van onderscheidingen,
titels en uniformen.
Naar verder uit Madrid gemeld wordt,
heeft de nieuwe republikeinsche regeering
telegrafisch alle diplomatieke vertegenwoor
digers in het buitenland van de uitroeping
der republiek in kennis gesteld en haar
vertegenwoordigers opgedragen deze mede-
deeling door te geven aan de regeeringen,
waarbij zij zijn geaccrediteerd.
Onderhandelingen tussehen
Madrid en Barcelona.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat tussehen
de Madrileensche regeering en de Catalaan-
sche leiders ernstige mesnlngsversehlllen
bestaan, aangezien men te Madrid bezwaren
maakt tegen de Catalaansche desiderata.
De door Macia gevoerde telefonische jn-
derhandellngen met Zamora werden te Ma
drid door Macia's vertegenwoordigers voort
gezet. In welinge'ichte kringen is men van
meening, dat deze besprekingen tot aan
vaarding van de Catalaansche elschen zul
len lelden. Te Barcelona beeft de groote
mee'derheid der bevolking zich vóór de on
afhankelijkheid uitgesproken.
De aristocratie verlaat het land.
Gisteren zijn de laatste leden van het
Koninklijk Huis naar het buitenland ver
trokken; slechts een tante van den Koning,
de Infante Isabella, is te Madrid achterge
bleven, aangezien zij ongesteld is. Ook de
hooge adel maakt zich gereed het land te
verlaten. Het verlangen om uit Madrid te
vertrekken ls zóó sterk, dat de s'aapwagens
reeds voor vele dagen zijn uitverkocht. Een
begeleidend verschijnsel is de run op de
banken, die van zoodanigen omvang ls ge
worden, dat deze Instellingen besloten heb
ben voorloopig niet meer dan een kwart ge
deelte van de verlangde bedragen uit te
betalen.
Uit het niet-republikeinsche kamp weer
klinken reeds stemmen, die de regeering op
merkzaam maken, dat zij haar macht slechts
op de allerbelangrijkste aangelegenheden
dient te concentreeren, aangezien haar oo-
treden niet op wettelijke gronden gebaseerd
is. Van die zijde werd bovendien reeds oij-
eenroeping van de Constitutioneele Nationale
Vergadering gevraagd.
Over het algemeen is men niet zeer inge
nomen met de onafhankelijkheidsverklaring
van Catalonië zij het dan binnen het
kader der Spaansche republiek aangezien
het federatieve probleem de eenheid van
Spanje wel eens in gevaar zou kunnen
brengen.
De Minister van Oorlog maakt de benoe
ming van Majoor Franco tot chef van het
militaire vliegwezen in het Ministerie van
Oorlog bekend. Tevens worden de geëxter-
neerde voormalige officieren uitgenoodigd te
rug te keeren.
De Ministerraad is gisteren wederom bij
eengekomen.
Verwijdering van de Koninklijke
kroon gelast.
De minister van oorlog heeft aan alle ka
piteins-generaal opdracht gegeven de konink
lijke kroon van de uniformen te laten ver
wijderen.
De Infant Don Carlos is afgetreden als ka
pitein-generaal van het leger en Inspecteur-
generaal A la suite. Zijn zoon, dop Alfonso,
heeft eveneens ontslag genomen als kapitein
der cavalerie.
Een zelfstandige Basklsche republiek?
Volgens een bericht hebben de Baskische
provincies, het voorbeeld van Catalonië vol
gend. een zelfstandige republiek uitgeroepen,
die een eigen grondwet zal hebben, gebaseerd
op historische privileges.
De voorloopige regeering over
's konings manifest.
De voorloopige regeering zegt in een mede-
deeling aan de pers het volgende over het
manifest van koning Alfonso:
De regeering wil geen hinderpaal in den
weg leggen aan de verspreiding van het door
Alfonso van Bourbon onderteekende mani
fest, ofschoon de Duitengewone omstandighe
den, die het opkomen van lederen pleuwen
regeeringsvorm vergezellen, een verbo. d op
het oogenblik zouden kunnen rechtvaardigen.
Maar de voorloopige regeering van de repu
bliek Spanje ls verzekerd van de instemming
des lands en behoeft niet bang te zijn voor
een monarchistischen terugslag. Daarom ver
hindert zij de publicatie van dit document
niet en acht zij 't dus niet noodig 't manifest
van een commentaar te voorzien. Zij acht 't
beter en ook voldoende dat het land dit do
cument beoordeelt onbeïnvloed door een mi-
nisterieele appreciatie ervan.
Zamora over Spanje's toekomst
De President van de voorloopige Spaansche
regeering, Zamora, heeft aan een vertegen
woordiger van de socialistische „Solr" mede
gedeeld, hoe hij over de toekomst van
Spanje denkt.
Zamora verklaarde, dat de revolutie van
Jaca A priori tot mislukking gedoemd was.
Spanje vraagt nu verwezenlijking van zijn
denkbeelden en een gezonde democratie.
Het einde van de dictatuur heeft niet den
terugkeer van een nieuw regiem gebracht.
Ook na het aftreden van Primo de Rivera,
werd het dictatoriale regiem voortgezet.
Primo was geen echte dictator, doch slechts
een strooman van den Koning, die zich
steeds door financieele belangen liet leiden.
De eigenl'ike verantwoordelijke persoon is
Don Alphonso XIII geweest, die ondanks
zijn vriendelijken aard steeds een autocraat
is geweest.
De nieuwe regeering geeft het volk de
garantie, dat de twëede Spaansche Repu
bliek niet in een bloedbad zal ontaarden en
dat zij voor hun taak berekende mannen
aan de spits heeft.
Onlusten op tal van plaatsen.
Uit Barcelona, waar de 24-uurs proteststa
king door de arbeiders'eiders werd afgelast,
wordt gemeld, dat in de provincie ernstige
onlusten zijn uitgebroken.
Te Malaga werd het gebouw van de Vrij-
conservatieve krant „La Union Mercantil"
door de volksmenigte ln brand gestoken,
terwijl de machines verbrijzeld werden. Te
Ruelva heeft een botsing plaats gehad tus
sehen communisten en politie, waarbij een
arbeider gedood werd en verscheidene ande
ren zware verwondingen opliepen.
Te Sevilla is de staat van beleg afgekon
digd om verdere ordeverstoringen door de
communisten te voo'komen.
Het voorbeeld van Catalonië volgend, heb
ben de Baskische provinciën een zelfstandige
republiek uitgeroepen, die een eigen consti
tutie zal hebben, gebaseerd op historische
privileges.
Naar uit Lissabon gemeld wordt zijn de
vroegere Ministers uit het Kablnet-Primo de
Rivera, Yanguas en Generaal Berenguer, te
Lissabon aangekomen.
De ongeregeldheden te Barcelona
MADRID, 16 April (VB). Te Barcelona
hebben syndicalisten een fabriekseigenaar
vermoord. De politie neemt uitgebreide vei-
ligh 'dsmaatregelen.
Volgens een radiobericht uit Barcelona
werden bij de communistische onlusten,
welke den afgeloopen nacht hebben plaats
gehad, drie personen gedood en meer dan
100 gewond.
De onlusten in Marocco
Volgens de laatste berichten zijn te Tetuan
5 personen gedood en 90 gewond.
Vertrek Spaansche Kardinaal?
Volgens te Parijs ontvangen berichten, zou
de kardinaal-aartsbisschop van Sevilia aan
de autoriteiten verzocht hebben, hem in de
gelegenheid te stellen zijn zetei over te bren
gen naar het klooster van de Guadalupe m
Estramadura. wegens de vijandige gezindheid
van een deel der bevolking.
Nieuwe verklaringen van
koning Alfonso
Te Marseille heeft koning Alfonso tegen
over een vertegenwoordiger van Havas her
haald, wat de hertog van Miranda reeds ge
zegd had, dat namelijk zijn ballingschap
slechts tijdelijk was en dat hij er toe beslo
ten had om alle bloedvergieten te vermijden
Na de algemeene verkiezingen van Juni zou
men wel verder zien, en geloof mij, zoo voeg
de de koning er niet zonder melancholie mj.
er is meer moed voor noodig om te handelen
zocals ik gedaan heb, dan te chargeeren aan
het hoofd van een escadron.
De koning begaf zich vervolgens naar zijn
salonrijtuig onder gejuich van de menigte
Hem werd een garve roode rozen aangeboden.
Even verscheen de koning ten behoeve van de
fotografen, terwijl de Spanjaarden opnieuw
,E1 Rey" riepen, maar de koning iegfie den
vinger op den mond om hun aan te raden te
zwijgen. Hij was zichtbaar zeer bewogen en
zijn oogen schoten vol tranen.
Toen de trein zich in beweging zette, ble
ven de Spanjaarden hun koning toejuichen.
De doorreis door Lyon
Te 16.44 kwam de trein met den koning te
Lyon aan. Er waren uitgebreide maatregelen
van orde genomen. Er was geen enkele auto
riteit op het station, maar wel waren er tal
van journalisten en reizigers achter het po-
litiecordon, die de grootste stilte in acht na
men. Toen de koning zich aan het portier
vertoonde en het hoofd boog, ontblootten
allen het hoofd, maar er werd geen enkele
kreet geslaakt. De koning zag er treurig en
vermoeid uit. Zeven minuten later vertrok de
trein.
De koninklijke familie te Parijs
De aankomst der koningin van Spanje en
haar kinderen leidde te Parijs tot een ont
roerende betooging van de zijde van de
Spaansche kolonie en de vertegenwoordi
gers der monarchistische groepen in
Frankrijk.
De politiemaatregelen aan het station
van de Quai d'Orsay waren zeer streng
Alleen officteele persoonlijkheden werden
toegelaten. Toen de koningin uit den trein
De R.K. Oratoriumvereeniging
Woensdag, 29 April, zal, zooals reeds
meermalen bericht ls, de R. K. Orato
riumvereeniging het machtige werk
„Der Messias" van Handel uitvoeren.
Wij mogen nu wel even vastleggen, dat
wij in Haarlem, door de stichting van
de R. K. Oratoriumvereeniging, een
groote schat rijk zijn geworden.
In een brief van den bekenden musi
cus Haydn lezen wij:
„Dikwijls beving mij een geheimzinnig
gevoel, alsDf een stem mij toefluisterde:
er zijn hier op aarde toch zoo weinig
vroolijke en tevreden mensch overal
worden zij door kommer en zorg ver
volgd: wellicht wordt uw muziekarbeid
een bron, waaruit de onder zorgen en
zaken gebukt gaande mensch van tijd
tot tijd eenige oogenblikken van rust
en ontspanning kan scheppen."
Wanneer wij ons oprecht verheugen
over de totstandkoming van een R. K.
Oratoriumvereeniging in Haarlem, dan
benijden wij allereerst de drieho- lerd
zangeressen en zangers, die in de repe
tities een bron van vreugde vinden,
maar dan is het toch ook vooral omdat
de hierboven geciteerde woorden voor
alle, alle Haarlemmers beteekenis heb
ben.
De muziek, evenals alle andere ver
takkingen van kunst, heeft de bijzon
dere roeping om het leven schooner te
maken, om ons te verheffen boven ae
dagelijksche droefheden en hardheden
van ons bestaan.
Het is nu gelukt in Haarlem een
R. K. O. te stichten.
Aan gene zijde van het voetlicht zat
bij de jongste uitvoering een imposant
koor. aan deze zijde Z. H.,Exc. de Bis
schop van Haarlem, de burgemeester van
Haarlem, de deken vah Haarlem en een
volle zaal met, veronderstellen wij, te
vreden toehoorders.
Mogen wij in Haarlem dit verworven
bezit behouden!
Maar daarvan zal dan ook op Woens
dag 29 April het bewijs moeten geleverd
worden, doordat de zaal tot de laatste
plaats toe bezet zal zijn.
stapte scheen zij kalm, Eenige toejuichingen
stegen op en er werden bloemen aangebo
den. In de haastig gereed gemaakte wacht
kamer bevonden zich talrijke personen. Na
een oogenblik voor een groep fotografen te
hebben stilgestaan, begaf de koninklijke
familie zich naar de auto's.
Een vrij dichte menigte omringt de eerste
auto, welker vertrek er door wordt ver
traagd. Bij het hotel heeft een talrijke
menigte langs de belde trottoirs postgevat.
Zij juicht de koningin toe, die haar ontroe
ring niet meer weet te beneerscnen en mei
tranen ln de oogen het hotel b'nnengaat. De
belde infantes, eveneens sterk aangedaan,
weenen hevig.
Holde aan den koning te Parijs.
De aankomst van koning Alfons te Parijs
heeft aanleiding gegeven tot een onbeschrijf
lijke betooging, zoowel van Spanjaarden als
Franschen.
Op het oogenblik, dat de trein binnen
kwam te 11.10, werden de politie-cordons
verbroken en drong men zelfs den ontvangst
salon binnen.
Zoodra koning Alfons zichtbaar werd, werd
hij door Spanjaarden uit net portier geheven
en ln triomf gedragen, terwijl kreten „Leve
de koning" in tal van talen oorverdoovend
weerklonken.
Het schouwspel werd fantastisch door de
voortdurende opflikkering van het magne
sium der fotografen en film-operateurs.
Van een officieele ontvangst kon geen
sprake zijn, daar de koning naar zijn auto
werd gedragen en slechts door overhaast
wegrijden aan het enthousiasme der men'gte,
die zich met de Spaansche kleuren had ge
tooid, kon ontkomen.
Incidenten deden zich niet voor. Ook bij
de aankomst in het hotel „Meurice" werd
den koning door een aanzienlijke menigte
hulde gebracht.
De koningin der Belgen bezoekt
de Spaansche koningin.
De koningin van Spanje begaf zich gister
middag naar de legatie van Noorwegen, waar
haar broeder en haar schoonzuster, de mar
kies en de markiezin van Carisbrooke, ver
toeven.
De koningin der Belgen, die gistermiddag
te Parijs aankwam, bracht een bezoek aan
de koningin van Spanje.
De koningin van Spanje ontving de ko
ningin der Belgen in haar appartementen.
Het onderhoud was zeer aandoenlijk. De bei
de vorstinnen omhelsden elkaar langdurig.
De koningin van Spanje weende en kon eerst
geen woord uitbrengen. „Het is verschrikke
lijk," zeide zij eindelijk. „De koning heeft
geen afstand van den troon gedaan. Hij heeft
alleen zijn macht overgedragen. Wat zou er
gebeurd zijn als hij het niet had gedaan?"
Meer dan een half uur vertelde de Spaan
sche koningin van de vreeselijke uren, die zij
en haar familie had doorgemaakt. Haar hart
latende spreken, sprak koningin Elisabeth
koningin Victoria moed in. Daarna verlieten
de vorstinnen elkaar.
Belangstelling in Volkenbondskringen
Het verloop van de omwenteling in Spame
wordt in Volkenbondskringen met groote
belangstelling gevolgd. Uiteraard werd van
de zijde van den Volkenbond tot dusverre
nog geen verklaring dienaangaande afge
legd. Niettemin beschouwt men het als ze
ker, dat de Spaansche ambassadeur te
Parijs, Quinones de Lyon, die sedert vele
jaren Spanje in den Volkenbondsraad heeft
vertegenwoordigd en een geprononceerd
aanhanger van Frankrijk is, in de toekomst
wel niet meer aan de besprekingen van
Genève zal deelnemen.
Quinones de Lyon was raads-rapporteur
voor de Ontwapeningskwestie en had nog
in den loop der laatste raadszitting in Ja
nuari opdracht ontvangen tezamen met den
secretaris-generaal van aen Volkenbond de
voorbereidende besprekingen voor de Ontwa
pening-conferentie te voeren. Men neemt
hier algemeen aan. dat de nieuwe Spaan
sche minister van buitenlandsche zaken
Lerroux Spanje persoonlijk in de Mei-
bijeenkomst van de Europeesche Commissie
en den Volkenbondsraad zal vertegenwoor
digen. Over de houding, welke de nieuwe
Spaansche regeering ten aanzien van den
V-'kenbond en het ontwapeningsvraagstuk
aannemen, ls hier nog niets bekend.
