f3009.-
f 750.-
f250.-
f125.-
f50.-
f40.-
DE STATENSTEMBUS
TE OPENHARTIG?
dit nummer bestaat uit drie bladen
DONDERDAG 23 APRIL 1931
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 94
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN.ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
Leening volteekend
Nederlandsche bloemen
in Belgie
Verkoop van minder goede waar
Kurten negen maal ter
dood veroordeeld
Verder 15 jaar tuchthuisstraï en
verlies van burgerlijke rechten
Bloemendaals Burgemeester
Pastoor J. J. G. Hafkenscheidt
De uitvoering der Tarwewet
De arrestatie van Moulin te Milaan
DE
LEDEN
R. K. Kiesvereeniging 5
0 en 0
Propagandaclub 0
-
0
jj Uitslag q
Statenverkiezing
O O O m O CD O CD O O
Een Communistische Kantoor-
bediendenbond
0
De opstand in Madeira
Brand te Beverwijk
Sigarenmakerij in vlammen
opgegaan
VOORNAAMSTE cNIEUWS
J. J. WEBER Si ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Telegrafisch Weerbericht
De moordaanslag in de
W ouwermanstraat
De zaak terug verwezen van den
rechter-commissaris
Groote brand in Samarinda
Eenige kantoren in brand
BUREAUX NA8SAULAAN 49
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTENvoor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 et.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. I4 regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct. by vooruitbel.
BU contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regel.
Alle abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
egen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen:
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen
bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een-hand
een voet of een oog
bij verlies van een
duim of wijsvinger
bij een breuk van
been of arm
bij verlies van *n
anderen vinger
Nadat op 15 April 1.1. de verkiezingen
voor de Prov. Staten in Noord-Brabant,
Limburg en Groningen plaats gehad
hebben, werden gisteren de kiezers
krachten gemeten in de zeven provin
ciën: Noord-Holland Zuid-Holland, Zee-
tand, Friesland, Drenthe, Overijsel en
Gelderland.
Nu zal Utrecht nog moeten volgen en
allerwegen zijn we in Nederland weer
Van nieuwe Statenleden voorzien.
Het heet altijd, dat de kiezers voor de
Statenverkiezingen niet warm zijn te
krijgen en reeds maanden tevoren zoe
ken volksredenaars en journalisten naar
3e juiste en pakkende argumenten om
<tan eenvoudigen kiezer het besef bij te
brengen van wat toch heüsch waar is:
dat we óók bij de verkiezingen voor de
Provinciale Staten onzen plicht moeten
doen, dat ook déze verkiezingen van
Principieel en materieel belang zijn, dat
tve ook hierbij getuigenis moeten afleg-
Ben voor ons heilig beginsel.
Onze eerste en natuurlijk nog heel
voorloopige indruk is dan ook, dat de
Katholieken hun plicht over 't algemeen
Beenszins verzaakt hebben, en als
taen de totaal-aantallen uitgebrachte
stemmen in de verschillende provincies
bekijkt en vergelijkt met die, welke er
hl 1929 voor de Kamerverkiezingen wer
den uitgebracht, dan zou men geneigd
zijn te concludeeren, dat vrijwel over de
heele linie een trouwe kiezersopkomst
heeft plaats gehad, in aanmerking
Benomen natuurlijk, dat Statenverkie-
tangen nooit de attractie van Kamer-
Verkiezingen kunnen inhouden:
in Noord-Holland werden thans uit
gebracht 678.777 stemmen (in 1929:
677.357)
in Zeeland thans: 109.807 stemmen
<in 1929: 110.253)
in Friesland thans: 177.385 stemmen
Ün 1929: 189.599)
in Drenthe thans 86.736 stemmen (in
*929 87.931)
in Overijsel thans 225.090 stemmen
<bi 1929: 224.741).
't Is echter niet zoo mooi als het
Schijnt.
Bij het vorenstaande is immers geen
*ckening gehouden met het accres van het
tantal kiesgerechtigden; en dac is een
tactQr van het grootste belang.
Nu weten wij wel, dat de kiezerslijsten
v°or Kamer en Staten elkander niet vol
komen dekken en óók, dat we by deze
beschouwing rekening moeten houden
Met de ongeldige stemmen, maar dit
aÜes neemt o.i. niet weg, dat ook nü
^eer de Statenverkiezingen getoond
hebben, de attractie van Kamerverkie
zingen te missen, al herhalen wij dan
°°k met voldoening als onzen indruk,
hat de Katholieken over 't algemeen
taouw ter stembus gekomen zijn.
Op 't oogenblik, dat wij dit schrijven,
kunnen wij nog geen totaal-beeld van
ho gisteren gehouden verkiezingen schet
sen:
de uitslagen van Zuid-Holland en
^elderland zijn momenteel nog niet be
kend, maar als onzen indruk meenen we
^el te mogen zeggen, dat de Katho
den over de heele linie, behoudens
^enthe, waar door een dubieuse
Minderheid van 5 stemmen een zetel
^erloren ging, hun positie ongeschokt
handhaven en door naar ver
houding grootere aantal uitgebrachte
stammen hun positie nog ver
hevigd hebben; bovendien gaf Overijsel
6en zetel winst; de S. D. A. P.
hbijnt, evenals b.v. in Noord-Brabant
het geval was, eenigen vooruitgang *te
^ertoonen; in vijf van de provincies,
™elke gisteren aan bod waren, won zij
tahminste zeven zetels; gaat men echter
hc in verschillende provincies op de
E>. a. P. uitgebrachte stemmen na,
blijkt er bijna overal achteruitgang,
tae communisten vertoonen eenigen
°oruitgang, maar behalve in Friesland,
tar zij opeens van 3097 op 8414 stem
men sprongen, is de vooruitgang nergens
verontrustend en beantwoordt deze ze
ker niet aan de verwachtingen van
Moskou.
De christelijke partijen wisten zich
ofwel te handhaven, ofwel ze wonnen
of verloren hier of daar een zeteltje;
in Zeeland kreeg de Staatkundig Ge
reformeerde partij er een zetel bij,
maarondanks acheruitgang in
stemmental.
Groote, opzienbarende verschuivingen
hebben er d\\s naar we de zaak voor-
loopig kunnen bezien gisteren niet
plaats gehad.
De uitslagen zijn echter nog te onvol
ledig bekend en de indrukken zijn nog
te versch, dan dat wij het bovenstaande
als ons eind-oordeel beschouwd zouden
willen zien.
We zullen nog volop gelegenheid heb
ben op deze Statenverkiezingen terug
te komen.
Een Nederlandsche commissie is onder
voorzitterschap van Dr. Colijn in op
dracht van de Regeering in onderhan
deling met Duitschland over de herzie
ning van ons handelstractaat. Over de
gevoerde besprekingen wordt' geheel
overeenkomstig onze vaderlandsche di
plomatieke gewoonte het diepste stil
zwijgen bewaard.
Alles is hier geheim, maar de heer Co-
lijn heeft toch verklaard, dat de onder
handelingen op de meest aangename en
vriendschappelijke wijze gevoerd wor
den, ook al mocht daaruit geen enkele
conclusie getrokken worden voor een
gunstig resultaat.
In het maandblad „De Volkenbond"
plaatst de heer Colijn nu een uitvoerige
beschouwing over de Duitsch-Oosten-
rijksche plannen, omdat het hem juister
schijnt te spreken van plannen dan van
een tolunie als voldongen feit. Volgens
hem mag men wel aannemen dat ook
al zijn zekere verschuivingen onvermij
delijk, de aanvaarding van het tol
verbond geen ernstig verzet zal ont
moeten en dat h°t ook geen storenden
invloed op de ekonomie van Europa zal
uitoefenen. Natuurlijk is men den heer
Colijn, als gezaghebbend man op dat
gebied, dankbaar voor de ontwikkeling
van zijn inzichten, maar iets anders
wordt het, als hij een afzonderlijk woord
gaat schrijven over den invloed van de
plannen op ons eigen land.
„In het algemeen zal die invloed", zoo
schrijft deze staatsman, „overeenkomen
met wat ik hiervoor zeide. Maar er is
één punt te noemen, dat voor Neder
land meer in het bijzonder van belang
is. Wij hebben, evenals Engeland, onder
handelingen ingeleid over verlaging van
Duitsche tariefposten. Die onderhande
lingen zullen m.i. door de tolunie-plan-
nen noodzakelijkerwijze niet onbelang
rijk vertraagd worden. Immers valt niet
in te zien, hoe Duitschland in staat zou
zijn die onderhandelingen te beëindigen,
zoolang men niet met Oostenrijk tot
overeenstemming is gekomen over het
gemeenschappelijk tarief. Bovendien
moet men er rekening mee houden, dat
thans van allen kant denkbeelden ge
opperd zullen worden, die het Duitsch-
Oostenrijksche plan doorkruisen en de
totstandkoming ervan allicht zullen ver
tragen. En ook dat oefent indirect weer
invloed op den gang der bilaterale be
sprekingen, zoodat men gerechtigd is de
opmerking neer te schrijven, dat het
Protocol van 19 Maart 1931 het voor
uitzicht op een vlot verloop der bilate
rale onderhandelingen niet verbeterd
heeft.
Met het oog daarop zou men dan kun
nen zeggen, dat Nederland geen reden
heeft om de hangende plannen met in
genomenheid te begroeten.
Natuurlijk is de grootte der teleur
stelling, over de geringere vooruitzich
ten op Duitsche tariefverlagingen in een
nabije toekomst, afhankelijk van de ver
wachtingen die men aan de uitkomst
der bilaterale onderhandelingen had
vastgeknoopt.
En dan kan men op goede gronden
ook weer staande houden, dat die teleur
stelling niet heel groot behoeft te zijn."
'bensdagmorgen werd te Heemstede op plechtige wijze een gedenksteen geplaatst in
St. Atoysius-jongensschool aan de Molen werfslaan. Hierboven een foto van de belang
stellenden. In het midden de zeereerw.heer pastoor L. H. M. Nieuwenhuizen.
De 99-jarige weduwe Maarschalk te Santpoort veryulde gisteren nog tronw haar stem
plicht. Onze fotograaf vereeuwigde 'het moment, waarop ze haar stembiljet in de bus
wierp.
Men zal niet kunnen ontkennen, dat
de heer Colijn hier openhartig zijn
meening geeft, maar de vraag mag ge
steld, of het niet een beetje t e openhar
tig is, te meer, daar de persoon niet te
scheiden is van de functies, die hij be
kleedt.
Als de heer Colijn deze'meening (die
mogelijk ook wel die is van de meerder
heid der ekonomen in ons land) verkon
digde als voorzitter van de A.-R.-partij,
als oud-minister en zelfs als Kamerlid,
kon niemand er iets op tegen hebben,
maar hij is zelf de leider van de onder
handelingen voor de regeerfng en dat
moest hem tot grooter voorzichtigheid
manen.
Ons land bevindt zich, voor wat onze
handelspolitiek betreft, in een moeilijke
positie en wij hebben groot belang bij
een zoo snel mogelijke verlaging van de
Duitsche tariefposten. Hoe zal nu de
heer Colijn, als voorzitter van onze on
derhandelingscommissie, daar nu nog
op aan kunnen dringen, als hij zelf ver
kondigt, dat de onderhandelingen thans
belangrijk vertraagd zullen worden en
tevens, dat de teleurstelling over de uit
komsten niet heel groot behoeft te zijn!
In het internationale milieu te Ge-
nève was het steeds de heer Colijn, die
tot het laatst de hoop levendig hield en
aan mislukking niet wenschte te den
ken; thans echter geeft bij zich reeds
bij het begin der onderhandelingen ge
wonnen door te schrijven, zooals u
gedaan heeft. Invloed van zijn k; n
feitelijk niet meer worden uitgeoefend,
nu hij zelf verkondigt, niet te kunnen
inzien, hoe Duitschland de onderhan
delingen met ons zou kunnen beëin
digen.
We zullen de opvatting niet bestrij
den, maar meenen toch, dat de- leider
van de onderhandelingen, ook al is hij
voor zijn persoon overtuigd, dat hij de
zaken juist ziet, ze niet had mogen ver
kondigen. Het is heel eerlijk dat hij het
gedaan heeft, maar het is t e openhar
tig en daarmede wordt aan de zaak die
hij dienen moet en wil geen dienst be
wezen.
Naar wij vernemen is de i'A pCt. obligatie-
leening groot f 125.000 ten laste van het
R. K. Kerkbestuur van de parochie van de
H. H. Engelbewaarders te Lisse volteekend.
Onze goede naam in het gedrang
Gedurende de laatste weken worden de
Belgische bladen en in het bijzonder de
Antwerpsche overstroomd met groote ad
vertenties van zekere Nederlandsche firtr^'s
waarin tegen zeer lage prijzen heele pakken
bloembollen en planten worden aangeboden.
Naar aan de „Msb." gemeld wordt, zijn
vele personen, die bestellingen deden, niet
weinig teleurgesteld over de ontvangen col
lectie.
Het schijnt ook, dat velen, die hun geld
opzonden, nog niets hebben bekomen.
Gistermorgen stond In een der Antwerp
sche bladen de volgende waarschuwing:
„In verband met de menigvuldige adver
tenties in de dagbladen, waarbij bloembollen
worden te koop aangeboden, wordt eenieder
in zijn eigen belang aangeraden het consu
laat der Nederlanden te raadplegen, alvorens
tot bestelling over te gaan.
Gaarne vernamen wij ook welke onzer
lezers vooraf betaalden, wanneer zij dit de
den en of zy gevolg op hunne bestelling
kregen.''
Het is te betreuren, dat eerst thans van
Nederlandsche zijde wordt Ingegrepen, want
de handelingen van sommige dezer Neder
landsche bloembollen-firma's hebben niet
weinig bijgedragen om den goeden naam van
de Nederlandsche bloembollencultuur in het
gedrang te brengen.
In het proces tegen den Diisseldorfer
massamoordenaar Peter Kürten werd
Woensdagmiddag te 4.10 uur door de jury
rechtbank te Düsseldorf, nadat deze l'A uur
in Raadkamer was geweest, vonnis geveld.
Onder geweldige spanning vaai de geheel
bezette zaal heeft de Gerechtsdirecteur Rose
het volgende vonnis uitgesproken:
De beklaagde is schuldig verklaard aan
negen gevallen van moord, verkrachting en
aan gewelddadige onzedelijke handelingen.
Hy wordt vooi eiken moord ter dood ver
oordeeld, verder wegens poging tot moord
in zeven gevallen tot een totale straf van
15 jaar tuchthuis veroordeeld met verlies van
zijn burgerlijke rechten voor altijd. Bo
vendien wordt hij onder politietoezicht ge
steld.
De bij de misdaden gebruikte instrumen
ten worden door het Gerecht in beslag ge
nomen.
De kosten van het proces komen tenlaste
van den beklaagde.
Thans eervol ontslagen
Bij Koninklijk besluit van 21 April 1931
is aan Jhr. A. Bas Backer, op zijn ver
zoek, met ingang van 15 Juni 1931, eer
vol ontslag verleend als burgemeester der
gemeente Bloemendaal, met dankbetuiging
voor de langdurige diensten, door hem als
burgemeester bewezen.
Omtrent de ziekte van den Zeereerw. Heer
J. J. G. Hafkenscheidt, pastoor te Kwakel,
die Dinsdagavond in de pastorie te Buiten-
veldert door een beroerte werd getroffen,
wordt nader gemeld, dat de lijder gistermid
dag op advies van den geneesheer mocht
worden overgebracht naar het Maria-pavil-
joen te Amsterdam. In zijn toestand is ove
rigens nog weinig verandering gekomen.
Pastoor Hafkenscheidt is aan de linkerzijde
verlamd.
Centrale Tarwe-organisatie
Gisteren vergaderden te Haarlem de afge
vaardigden der gezamenlijke gewestelijke tar-
we-organisaties teneinde te komen tot de
oprichting der Centrale Tarweorganisatie,
welke zal optreden als verkooper der inland-
sche tarwe.
Daar de Koninklijke goedkeuring op de
statuten der Gewestelijke Organisaties nog
niet afgekomen is, kon echter niet tot defini
tieve oprichting overgegaan worden.
Tot voorzitter deze centrale werd benoemd
de heer K. L. Gaaikema Scuiring te Kommer
zijl (Groningen! en tot secretaris de heer Ir.
W. J. M. Dekker te Haarlem.
Internationale Studentenactie'.'
De Brusselsche studentenvereenigingen
hebben gisteravond aan de Studentenveree
nigingen in Duitschland, Nederland, Veree-
nigde Staten, Spanje, Zwitserland en Enge
land telegrammen verzonden, waarin zi)
voorstellen het voeren van een internationa
le actie in verband met de aanhouding van
den Belg Dr. Leo Moulin te Milaan.
Verder is een telegram gezonden naar de
Fascistische studentenorganisaties te Rome,
waarin een beroep wordt gedaan op het
idealisme van de Italiaansche studeerende
jeugd.
De actie heeft ten doel van de Italiaan
sche regeering te verkrijgen, dat het dossier-
Moulin openbaar gemaakt wordt en dat de
behandeling van zijn zaak voor het gewone
gerecht plaatsvinde en niet voor een bijzon
dere Fascistische rechtbank. Verder zal
Moulin een Belgischen verdediger t.: ^ge
voegd moeten krijgen.
Morgenavond zal te Brussel een openbare
protestvergadering worden gehouden, alwaar
het liberale Kamerlid Dierckx en de socia
listische leider Vandervelde het woord zul
len voeren.
Op het oogenblik worden duizenden pam
fletten voor deze vergadering in de stad
verspreid.
C3MC3RC3IC3ICDIC3IOIOIC3R
der
0 worden HEDENAVOND 8 uur VER
WACHT in GEBOUW ST. BAVO,
q SMEDESTRAAT, ter bespreking: Q
In Warschau ontdekt
Gisterenavond deed de politie een Inval in
het gebouw van den Poolschen Bond van
Handel en kantoorbedienden. Het geheele
gebouw werd doorzocht en talrijke commu
nistische geschriften in beslag genomen.
Ruim 50 personen, die tijdens den inval in
het gebouw in geheime vergadering bijeen
waren, werden gearresteerd.
Het gebouw zelf werd gesloten en verze
geld.
Krachtige tegenmaatregelen
De Portugeesche Regeering schijnt thans
vcomemehs, om krachtige maatregelen te
nemen tegen de opstandelingen op Madeira.
Een kruiser, 2 hulp kruisers, 2 kanonneer-
booten, 2 transportschepen met 2 regimen
ten infanterie en 3 watervliegtuigen aan
boord zijn te Ponda del Gada in de Azoren
aangekomen en zullen heden hun tocht naar
Madeira voortzetten om te worden gebruikt
in den strijd tegen de opstandelingen.
In den afgeloopen nacht, omstreeks 2 uur,
Is, door tot nog toe onbekende oorzaak, een
hevige brand uitgebroken in de sigaren
fabriek „Gevali", gevestigd aan de Klooster
straat te Beverwijk.
De brand werd ontdekt door een zoon van
len heer Hofland, die in de onmiddellijke
.ïabijheid woont en die door een hevig ge
knetter werd gewekt.
Onmiddellijk waarschuwde bij de politie,
die de brandweer alarmeerde.
Toen deze met de motorspuit ter plaatse
kwam, stond het geheele gebouw reeds in
lichte laaie. Het vuur vond gretig voedsel in
de aanwezige voorraden, terwijl het houten
dak eveneens een dankbaar prooi was voor
de vlammen.
Binnen zeer korten tijd had het vuur
dan ook zijn verwoestend werk voltooid en
was van het gebouw dan ook niet veel meer
dan een ruïne overgebleven. Een oogenblik
scheen het, dat ook het perceel van den
heer W., aan den Patersweg, vlam zou vat
ten, doch men slaagde er hier in het gevaar
te bezweren. Niettemin werd er vrij ern
stige schade aangericht.
Van öe sigarenfabriek bleef niets meer
over. Enkele muurbrokken, die nog over
eind stonden, werden door de brandweer
omver gehaald. Hierbij werd een der brand
weerlieden, de heer Duin, wonende aan den
Romerkerkweg door 'n neerstortenden balk
getroffen. Hij bekwam een vrij ernstige
hoofdwonde, die in het Roode Kruiszieken-
huis is behandeld, waarna de heer D., naar
zyn woning kon terug keeren.
Een gedeelte van het gebouw was in ge
bruik bij den stoffeerder M. Deze slaagde
er nog in enkele meubelen, die in reparatie
waren, te redder.. Zijn materiaal en ge
reedschappen zijn echter verbrand. M. was
niet verzekerd.
Het fabrieksgebouw was eigendom van
mevr. de wed. W„ te Beverwijk.
Bij het door de politie ingestelde onderzoek
naar de oorzaak van den brand in de siga
renfabriek „Gevali" van de Gebr. Van Lint,
welke hedennacht woedde, zijn ernstige ver
moedens aan kwaadwilligheid gerezen. Ver
schillende geruchten, als zou de brand moe
ten worden toegeschreven aan wraakneming,
doen de ronde.
Het onderzoek wordt voortgezet.
Brand te Beverwijk.
(blz. 1, 1ste blad)
Ernstige brand in Samarinda.
(blz. 1. 1ste blad)
Uitslag van de Statenverkiezingen.
(blz. 1, 2de blad)
De onderhandelingen over het vlootaccoord.
(blz. 1, 3de Dlad)
De agenda der aanstaande volkenbonds
raadszitting.
(blz. 1, 3de blad)
Barometerstand 9 uur v.m.: 762. Vooruit.
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 7.41 uur.
Hoogste barometerstand 764.8 m.M. te
München.
Laagste barometerstand 745.2 m.M. te
Karlstadt.
Verwachting; zwakke tot matigen, Zuide
lijke tot Zuid-Westelijken wind, half tot
zwaar bewolkt, weinig of geen regen, iets
zachter.
Tegen den 24-jarigen schoenmakersknecht
B. v. d. S., die op 22 Januari in de Wouwer-
manstraat een moordaanslag pleegde op
mej. G. B., deed de Haarlemsche Rechtbank
heden uitspraak.
De eisch van den officier van Justitie
was een gevangenistraf van 4 maanden.
De verdediger, mr. Van Dam, had terug
verwijzing naar den rechter-commissari3
verzocht.
De rechtbank voldeed heden aan net
verzoek en verwees de zaa terug naar den
rechtercommisaris.
Uit Samarinda wordt gemeld, dat een
zware brand uitbrak, waardoor het kantoor
van de N.V. Handelsmaatschaappij voorheen
Manders Seeman en Co. en het kantoor en
een pakhuis van de Handelsvereeniging v.h.
J. Mobruran en Co. afbrandden.
De geheele markt staat in brand. De
brand is niet te stuiten. Ook het kantoor
van de K. P. M. staat in brand.
Nader wordt nog vernomen, dat ook de
kantoren der Borneo-Sumatra Handelsmaat
schappij van de N.V. Handelsvereeniging
v.h. Reiss en Co. en van Ger Wery en Co. in
brand staan.
Het pakhuis van het gouvernement tegen
over Borneo-Sumatra Handelsmaatschappij
loopt eveneens gevaar.
lm den afgeloopen nacht is te Beverwijk de sigarenfabriek „Gcvoli" tot den grond
toe afgebrand, Een gedeelte der ruïne