f 3000.-
f250.-
f125.-
f50.-
f40.-
&E STATENSTEMBUS
bureaux nassaulaa n 49
NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
DONDERDAG 23 APRIL 1931
VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 94
I iüll.
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
De moordaanslag in de
W ouwermanstraat
Nnt, evenals b.v. in Noord-Brabant
s geval was, eenigen vooruitgang te
rtoonen; in vijf van de provincies,
e gisteren aan bod waren, won zij
^hiinste acht zetels; gaat men echter
ia verschillende provincies op de
A. P. uitgebrachte stemmen na,
d blijkt er bijna overal achteruitgang.
ve**°e onberekenbaar het bij de zetel-
^rdeeüng toe. kan gaan, is b.v. heel
in Noord-Holland gebleken; bij
De zaak terug verwezen naar den
rechter-commissaris
Bloemendaals Burgemeester
Na de Spaansche revolutie
De Verkiezingsdienst
Een nachtelijk feest van het cijfer
Moord op een chauffeur te Brussel
De gevechten in Honduras
Kurten negen maal ter
dood veroordeeld
Verder 15 jaar tuchthuisstraf en
verlies van burgerlijke rechten
De financieele toestand van
Australië
C. Cox t
De arrestatie van Moulin te Milaan
DE LEDEN 0
R. K. Kiesvereeniging S
Propagandaclub 0
Uitslag
Statenverkiezing
Een Communistische Kantoor-
bediendenbond
De opstand in Madeira
Brand te Beverwijk
Sigarenmakerij in vlammen
opgegaan
VOORNAAMSTE dRIEUWS
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Telegrafisch Weerbericht
Pastoor J. J. G. Hafkenscheidt
Groote brand in Samarinda
Eenige kantoren in brand
mi w i
Telefoon No. 13866 (drle Ujnen)
Postrekening No. 5970.
JBONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 bij vooruitbetaling.
HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENT I EN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES, 14 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusscben den tekst 60 ct. per regel.
«aas--
All
^egena^,°nn^,S,?T) dit blad ziin insevolge de verzekeringsvoorwaarden
"gevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen
Levenslange geheele ongeschiktheid tot -werken door
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen
t mil bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een hand
een voet of een oog
bij verlies van een
duim of wijsvinger
bij een breuk van
been ot arm
bij verlies van *n
anderen vinger
Vo^at op 15 April 1.1. de verkiezingen
timKde Pr0V" Staten in Noord-Brabant,
hehb8 en GroninSen Plaats gehad
jjr en- werden gisteren de hiezers-
achten gemeten in de zeven provin-
Un* Noord"Holland Zuid-Holland, Zee-
r; Friesland, Drenthe, Overijsel en
Uelderland.
zal utrecht nog moeten volgen en
allerwegen zijn we in Nederland weer
d nieuwe Statenleden voorzien,
et heet altijd, dat de kiezers voor de
verkiezingen niet warm zijn te
Ugen en reeds maanden tevoren zoe-
volksredenaars en journalisten naar
luiste en pakkende argumenten om
eenvoudigen kiezer het besef bij te
®ngen van wat toch heüsch waar is:
pr We dd^ bij de verkiezingen voor de
°vinciale Staten onzen plicht moeten
HM60' °0^ d®ze verWezingen van
hcipieel en materieel belang zijn, dat
e ook hierbij getuigenis moeten afleg-
n voor ons heilig beginsel.
Ohze eerste en natuurlijk nog heel
°orloopige indruk is dan ook, dat de
^tholieken hun plicht over 't algemeen
®ehszins verzaakt hebben, en als
^eri de totaal-aantallen uitgebrachte
b e,rrirnen tn de verschillende provincies
j^kijkt en vergelijkt met die, welke er
1929 voor de Kamerverkiezingen wer-
uitgebracht, dan zou men geneigd
te concludeeren, dat vrijwel over de
6ele linie een trouwe kiezersopkomst
eeft plaats gehad, in aanmerking
ehomen natuurlijk, dat Statenverkie-
v Sen nooit de attractie van Kamer-
erkiezlngen kunnen inhouden:
Noord-Holland werden thans uit-
®bracht 678.777 stemmen (in 1929:
67'.357)
ln Zeeland thans: 109.807 stemmen
Uh 1929: 110.253)
b» Friesland thans: 177.385 stemmen
Un 1929: 189.599)
lh Drenthe thans 86.736 stemmen (in
929 87.931)
in Overijsel thans 225.090 stemmen
1929 224.741).
Is echter niet zoo mooi als het
^bijnt.
het vorenstaande is immers geen
^ening gehouden met het accrès van het
jantal kiesgerechtigden: en dac is een
ctor van het grootste belang.
Nu weten wij wel, dat de kiezerslijsten
°°r kamer en Staten elkander niet voi-
k0then dekken en óók, dat we bij deze
Schouwing rekening moeten houden
de ongeldige stemmen, maar dit
*Ur-
es neemt o.i. niet weg, dat ook nü
de Statenverkiezingen getoond
2.ebben. de attractie van Kamerverkie-
t3 missen> al herhalen wij dan
q met voldoening als onzen indruk,
tat de Katholieken over 't algemeen
°Uw ter stembus gekomen zijn.
Ij °P 't oogenblik. dat wij dit schrijven,
wij nog geen totaal-beeld van
^Bisteren gehouden verkiezingen schet-
de uitslagen van Zuid-Holland en Gel-
""land zijn momenteel nog niet be-
J^hd, maar als onzen indruk meenen we
jj6' te mogen zeggen, dat de Katho-
over <je heele linie, behoudens
ranthe, waar door een dubieuse
v höerheid van 5 stemmen een zetel
'°fen ging, hun positie ongeschokt
ódhaven en door naar ver-
grootere aantallen uitgebrachte
e,hBien hun positie nog ver-
eerste telling kregen de sociaal-demo-
kraten 23 zetels; ware nu niet het stelsel
d'Hondt toegepast, dan zou de S. D. A. P.
voor haar stemmen-overschot den 24sten
zetel gekregen hebben; evenals bij de
zetelverdeeling na de vorige Staten
verkiezing echter werd ook thans weer
genoemd stelsel toegepast, en daaraan
heeft de S. D. A. P. het als grootste
partij te danken, dat zij nog 2 zetels
bovendien kreeg.
Indien de Katholieken, evenals de
S. D. A. P., hun lijsten over de heele
provincie verbonden hadden en dus voor
Amsterdam niet een afzonderlijke lijst
hadden gehouden, dan zouden zij den
lOden overschotszetel toegewezen ge
kregen hebben, welke nu aan de Vrij-
zinnig-demokraten is toegevallen.
De communisten vertoonen eenigen
vooruitgang, maar behalve in Friesland,
waar zij opeens van 3097 op 8414 stem
men sprongen, is de vooruitgang nergens
verontrustend en beantwoordt deze ze
ker niet aan de verwachtingen van
Moskou.
De christelijke partijen wisten zich
ofwel te handhaven, ofwel ze wonnen
of verloren hier of daar een zeteltje;
in Zeeland kreeg de Staatkundig Ge
reformeerde partij er een zetel bij,
maarondanks acheruitgang in
stemmental.
Groote, opzienbarende verschuivingen
hebben er dus naar we de zaak voor-
loopig kunnen bezien gisteren niet
plaats gehad.
De uitslagen zijn echter nog te onvol
ledig bekend en de indrukken zijn nog
te versch, dan dat wij het bovenstaande
als ons eind-oordeel beschouwd zouden
willen zien.
We zullen nog volop gelegenheid heb
ben op deze Statenverkiezingen terug
te komen.
Even vóór het afdrukken van dit ar
tikel ontvingen wij bericht, dat de Katholie
ken in Gelderland één zetel winnen en dat
de S. D. A. P. daar eveneens één zetel wint,
terwijl de communisten er met één zetel hun
intrede in de Staten doen.
vikd hebben; bovendien gaf Overijsel
zetel winst; de S. D. A. P.
Tegen den 24-jarigen schoenmakersknecht
B. v. d. S., die op 22 Januari in de Wouwer-
manstraat een moordaanslag pleegde op
mej. G. B., deed de Haarlemsche Rechtbank
heden uitspraak.
De eisch van den officier van Justitie
was een gevangenisstraf van 4 maanden.
De verdediger, mr. Van Dam, had terug
verwijzing naar den rechter-commissaris
verzocht.
De rechtbank voldeed heden aan net
verzoek en verwees de zaak terug naar den
rechter-commissaris.
Thans eervol ontslagen
Bij Koninklijk besluit van 21 April 1931
is aan Jhr. A. Bas Backer, op zijn ver
zoek, met ingang van 15 Juni 1931, eer
vol ontslag verleend als burgemeester der
gemeente Bloemendaal, met dankbetuiging
voor de langdurige diensten, door hem als
burgemeester bewezen.
De kroonbezittingen
De ministerraad heeft besloten de tuinen,
welke kroonbezit waren te Sevilla en Alcazar
aan deze gemeenten af te staan evenalk het
paleis te Barcelona.
Binnenkort zullen de paleizen Bellver en
de la Almudaine aan de gemeenten Famla en
Majorqua worden afgestaan.
De 99-jarige weduwe Maarschalk te Santpoort vervulde gisteren nog trouw haar stem
plicht. Onze fotograaf vereeuwigde het moment, waarop ze haar stembiljet in de bus
wierp.
®ei»stlagmorgen werd te Heemstede op plechtige wijze een gedenksteen geplaatst in
e St. Aloysius-jongensschool aan de Molen werfslaan. Hierboven een foto van de belang
stellenden. In het midden de zeereerw.heer pastoor L. H. M. Nieuwenhuizen.
Toen de laatste stembiljetten in de bus
sen waren geworpen en de deuren van de bu
reaux gesloten werden, begon het groote
werk, het tellen van de stemmen. In elke
stad, in elk dorp, in elk gehucht, werden
groote cijfer-staten samengesteld en lang
zamerhand kwamen de eerste voorloopige
uitslagen binnen.
In ons gebouw aan de Nassaulaan, kwa
men gisteravond ongeveer zes uur een
veertigtal menschen van de drie Haarlem
sche dagbladen bij elkander, om een offi-
cieelen uitslag ten spoedigste te kunnen pu-
biiceeren. Om een uur of zeven begon de
groote drukte al. De telefoons ratelden on
ophoudelijk. Koeriers liepen geregeld af en
aan, kwamen thuis met lijsten, waarop
plaatselijke uitslagen waren aangeteekend.
Dank zij de uitstekende voorbereiding,
waar men al dagen van te voren mee be
gonnen was, heeft alles een vlot verloop
gehad.
Gisteravond ongeveer 6.45 kwamen voor
Haarlem de eerste berichten van het stem
bureau Zijlweg binnen, de laatste uitslag
kwam van het bureau Karolingenstraat.
Daar belde de telefoon weer..,, aan drie,
vier kanten werden cijfers opgenomen; in
een paar uur tijds passeerde geheel Noord-
Holland de revue.perspakjes werden op
de tafels geworpen, de telmachines stonden
geen moment stil, het was een nachtelijk
hoogfeest van het cijfer.
Er zit iets romantisch in zoo'n verkie-
zingsdrukte, de uren vliegen voorbij en de
spanning neemt met de minuut toe.
Nauwelijks waren binnen weer eenige uit
slagen bekend of de bulletins werden aan
ons gebouw geplakt. De belangstelling laat
zich begrijpen. Er waren zelfs menschen,
die met notablok en potlood nauwkeurig den
stand opnamen, om er in den huiselijken
kring over te kunnen praten. Déér winst
voor die partij, daar bleef het aantal stem
men gelijk; jammer, daar was verlies te
boeken. En de wachtende menigte, menschen
vanallerhande richtingen, trok reeds con
clusies, debatteerde over de capaciteiten
van bepaalde candidaten, over „dingen, die
wel te voorzien waren" en een uitslag, dien
„ik net zoo gedacht had".
Omstreeks half drie in den nacht, was de
geheele uitslag van Noord-Holland bekend
en konden de eerste beschouwingen uit de
pen van den overzichtschrijver vloeien.
De publieke belangstelling was echter
reeds tot een minimum gereduceerd, tot het
slot-bulletin op den gevel geplakt werd.
Toen de eerste werklieden op pad gingen,
nam de belangstelling weer toe en werden
de debatten over het gebeuren met her
nieuwden ijver heropend.
De Staten-Verkiezingen behooren weer
tot het verleden, het pleit is beslecht. De
telmachines zijn weer in hun gewone doen
terug gebracht, de straten en bekladde mu
ren kunnen weer schoon geboend worden,
de overgebleven pamfletten naar het archief
gebracht of verbrand
Het nachtelijk feest van het cijfer is ver
daagd tot de gemeenteraadsverkiezingen.
De dader onbekend
Gisteravond is in een afgelegen laan in de
Brusselsche voorstad Ukkel een taxi
chauffeur dood achter het stuur van zijn
wagen gevonden. De man bleek met een
revolverkogel achter het oor gedood te zijn.
Waarschijnlijk is berooving het doel van
den moord geweest. Het lijk van den chauf
feur werd gevonden met in de eene hand
een doosje lucifers en in de andere hand
een cigaret. Van den dader ontbreekt elk
spoor. Men weet alleen, dat de taxi is aan
geroepen door een onbekenden heer in de
omgeving van het Zuiderstation.
31 dooden
De gevechten aan de Noordkust van
Honduras tusschen opstandelingen en re-
geeringstroepen duren nog steeds voort.
Volgens de laatste berichten zijn bij de
gevechten van gisteren 31 personen gedood.
Een duidelijk beeld van den toestand heeft
men niet.
Het schijnt, dat de regeering al haar be
schikbare troepen concentreert in de streek
van Cortez in het Noordelijk deel van
Honduras, om deze te gebruiken voor een
krachtig optreden tegen de opstandelingen.
Speciale maatregelen zijn genomen ter
bescherming van de groote Amerikaansche
kolonies te La Lima in de bedreigde streek.
In het proces tegen den Düsseldorfer
massamoordenaar Peter Kürten werd
Woensdagmiddag te 4.10 uur door de jury
rechtbank te Düsseldorf, nadat deze l'A uur
in Raadkamer was geweest, vonnis geveld.
Onder geweldige spanning van de geheel
bezette zaal heeft de Gerechtsdirecteur Rose
het volgende vonnis uitgesproken:
De beklaagde is schuldig verklaard aan
negen gevallen van moord, verkrachting en
aan gewelddadige onzedelijke handelingen.
Hij wordt vooi eiken moord ter dood ver
oordeeld, verder wegens poging tot moord
in zeven gevallen tot een totale straf van
15 jaar tuchthuis veroordeeld met verlies van
zijn burgerlijke rechten voor altyd. Bo
vendien wordt hy onder politietoezicht ge
steld.
De bij de misdaden gebruikte instrumen
ten worden door het Gerecht in beslag ge
nomen.
De kosten van het proces komen tenlaste
van den beklaagde.
Eventueele kapitaalsvlucht
kan verhinderd worden
De Australische Minister-President Scullin
verklaarde gisteren te Melbourne, dat de
regeering op grond van de belastingwetge
ving de bevoegdheid bezit o n de kapitaals-
vlücht uit Australië te verhinderen. Zü
was echter niet voornemens dwangmaat
regelen te nemen, omdat zij geloofde, dat
daarvoor geen noodzaak bestond.
Run op de Bank van Nieuw-
Zuid-Wales
Het bekend worden van de voorgestelde
samensmelting van de Bank van Nieuw-
Zuid-Wales met de Bank van het Australi
sche gemeenebest, heeft zóódanige ongerust
heid bij de spaarders in Nieuw-Zuid-Walss
doen ontstaan, dat gisteren een „run" ont
stond op het hoofdkantoor van de Bank
voor Nieuw-Zuid-Wales te Sydney en op
de bykantoren.
Ten gevolge van het uitbetalen van alle
op gevraagde bedragen, zonder eenige be
perking, herstelde het vertrouwen zich
langzamerhand en tegen den middag kon
de „run" als geëindigd worden beschouwd.
In den ouderdom van 66 jaar is gisteren te
Mook plotseling overleden de heer C. Cox,
een der bekendste schilders van den „Pias
molen".
Hy genoot een binnen- en buitenland-
sche bekendheid als vervaardiger van pas
tels en heidevelden, schapen en hutjes.
Internationale Studentenactie?
De Brusselsche studentenvereenigingen
hebben gisteravond aan de Studentenveree
nigingen in Duitschland, Nederland, Veree-
nigde Staten. Spanje, Zwitserland en Enge
land telegrammen verzonden, waarin zy
voorstellen het voeren van een internationa
le actie in verband met de aanhouding van
den Belg Dr. Leo Moulin te Milaan.
Verder is een telegram gezonden naar de
Fascistische studentenorganisaties te Rome,
waarin een beroep wordt gedaan op het
idealisme van de Italiaansche studeerende
jeugd.
De actie heeft ten doel van de Italiaan
sche regeering te verkrijgen, dat het dossier-
Moulin openbaar gemaakt wordt en dat de
behandeling van zijn zaak voor het gewone
gerecht plaatsvinde en niet voor een byzon-
dere Fascistische rechtbank. Verder zal
Moulin een Belgischen verdediger toege
voegd moeten krygen.
Morgenavond zal te Brussel een openbare
protestvergadering worden gehouden, alwaar
het liberale Kamerlid Dierekx en de socia
listische leider Vandervelde het woord zul
len voeren.
Op het oogenblik worden duizenden pam
fletten voor deze vergadering in de stad
verspreid.
CDlCDiCDlCDiCDlCDBCDMCDiCDIl
der
en IB
5 worden HEDENAVOND 8 uur VER- O
U WACHT in GEBOUW ST. BAVO,
SMEDESTRAAT, ter bespreking:
CD1CDMCDMCDMCDBCDMCDHCD1CDB
In Warschau ontdekt
Gisterenavond deed de politie een inval in
het gebouw van den Poolschen Bond van
Handel en kantoorbedienden. Het geheele
gebouw werd doorzocht en talrijke commu
nistische geschriften in beslag genomen.
Ruim 50 personen, die tijdens den inval in
het gebouw In geheime vergadering bijeen
waren, werden gearresteerd.
Het gebouw zelf werd gesloten en verze
geld.
Krachtige tegenmaatregelen
De Portugeesche Regeering schynt thans
voornemens, om krachtige maatregelen te
nemen tegen de opstandelingen op Madeira.
Een kruiser, 2 hulp kruisers, 2 kanonneer-
booten, 2 transportschepen met 2 regimen
ten infanterie en 3 watervliegtuigen aan
boord zijn te Ponda del Gada in de Azoren
aangekomen en zullen heden hun tocht naar
Madeira voortzetten om te worden gebruikt
in den stryd tegen de opstandelingen.
In den afgeloopen nacht, omstreeks 2 uur,
is, door tot nog toe onbekende oorzaak, een
hevige brand uitgebroken in de sigaren
fabriek „Gevali". gevestigd aan de Klooster
straat te Beverwijk.
De brand werd ontdekt door een zoon van
den heer Hofland, die in de onmiddellijke
nabijheid woont en die door een hevig ge
knetter werd gewekt.
Onmiddellijk waarschuwde by de politie,
die de brandweer alarmeerde.
Toen deze met de motorspuit ter plaatse
kwam, stond het geheele gebouw reeds in
lichte laaie. Het vuur vond gretig voedsel in
de aanwezige voorraden, terwijl het houten
dak eveneens een dankbaar prooi was voor
de vlammen.
Binnen zeer korten tijd had het vuur
dan ook zyn verwoestend werk voltooid en
was van het gebouw dan ook niet veel meer
dan een ruïne overgebleven. Een oogenblik
scheen het, dat ook het perceel van den
heer W., aan den Patersweg, vlam zou vat
ten, doch men slaagde er hier in het gevaar
te bezweren. Niettemin werd er vrij ern
stige schade aangericht.
Van de sigarenfabriek bleef niets meer
over. Enkele muurbrokken, die nog over
eind stonden, werden door de brandweer
omver gehaald. Hierbij werd een der brand
weerlieden, de heer Duin, wonende aan den
Romerkerkweg door 'n neerstortenden balk
getroffen. Hij bekwam een vrij ernstige
hoofdwonde, die in het Roode Kruiszieken-
huis is behandeld, waarna de heer D., naar
zijn woning kon terug keeren.
Een gedeelte van het gebouw was in ge
bruik bij den stoffeerder M. Deze slaagde
er nog in enkele meubelen, die in reparatie
waren, te redden. Zijn materiaal en ge
reedschappen zyn echter verbrand. M. was
niet verzekerd.
Het fabrieksgebouw was eigendom van
mevr. de wed. W., te Beverwijk.
Bij het door de politie ingestelde onderzoek
naar de oorzaak van den brand in de siga
renfabriek „Gevali" van de Gebr. Van Lint,
welke hedennacht woedde, zijn ernstige ver
moedens aan kwaadwilligheid gerezen. Ver
schillende geruchten, als zou de brand moe
ten worden toegeschreven aan wraakneming,
doen de ronde.
Het onderzoek wordt voortgezet.
De rechtbank heeft de zaak tegen den
dader van den moordaanslag in de Wouwer-
manstraat, terug verwezen naar den rechter
commissaris.
(biz. 1, 1ste blad)
De schilder Cox overleden.
(blz. 2, 1ste blad)
Brand te Beverwijk.
(blz. 1, 1ste blad)
Ernstige brand in Samarinda.
(blz. 1, 1ste blad)
Uitslag van de Statenverkiezingen.
(blz. 1, 2de blad)
De onderhandelingen over het vlootaccoord.
(blz. 1, 3de olad)
De agenda der aanstaande volkenbonds
raadszitting.
(blz. 1, 3de blad)
Barometerstand 9 uur vjn.: 762. Vooruit,
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 7.41 uur.
Hoogste barometerstand 764.8 m.M. te
München.
Laagste barometerstand 745.2 mM. te
Karlstadt.
Verwachting: zwakke tot matigen, Zuide-
ïyke tot Zuid-Westeiyken wind, half tot
zwaar bewolkt, weinig of geen regen, iets
zachter.
Omtrent de ziekte van den Zeereerw. Heer
J. J. G. Hafkenscheidt, pastoor te Kwakel,
die Dinsdagavond in de pastorie te Buiten-
veldert door een beroerte werd getroffen,
wordt nader gemeld, dat de lijder gistermid
dag op advies van den geneesheer mocht
worden overgebracht naar het Maria-pavil-
joen te Amsterdam. In zqn toestand is ove
rigens nog weinig verandering gekomen.
Pastoor Hafkenscheidt is aan de linkerzyde
verlamd.
Uit Samarinda wordt gemeld, dat een
zware brand uitbrak, waardoor het kantoor
van de N.V. Handelsmaatschaappy voorheen
Manders Seeman en Co. en het kantoor en
een pakhuis van de Handelsvereeniging v.h.
J. Mobruran en Co. afbrandden.
De geheele markt staat in brand. De
brand is niet te stuiten. Ook het kantoor
van de K. P. M. staat in brand.
Nader wordt nog vernomen, dat ook de
kantoren der Borneo-Sumatra Handelsmaat
schappij van de N.V. Handelsvereeniging
v.h. Reiss en Oo. en van Ger Wery en Co. in
brand staan.
Het pakhuis van het gouvernement tegen
over Borneo-Sumatra Handelsmaatschappu
ioopt eveneens gevaar.
ha den afgeloopen nacht Is te Beverwijk de sigarenfabriek „Gevoli" tot den grond
toe afgebrand. Een gedeelte der ruïne
