HET TOURISME IN PARIJS
„DE MITTOVOS"
R. K. VREDESBOND, AFD. HAARLEM
PIJLTJES
TWEEDE BLAD
DINSDAG 5 MEI 1931
BLADZIJDE 1
BRIEVEN UIT FRANKRIJK
STADSNIEUWS
De officieele stich tin&sverfcadering
Beethoven-Cyclus door dt
H. O. V.
Inleiding tot het derde concert
Jubileum
rran
Eenige jaren geleden klaagden de zwart
kijkers zelfs te Parijs, de stad „oü 1' cn
chante et oü 1' on rit" (zoo zegt tenminste de
chanson) vindt men pessimisten -- dat er te
veel Amerikanen in Parijs waren. Er werd
toen in de groote restaurants en in de
schouwburgen inderdaad meer Engelsch-
Amerikaansch, indien u dat prefereert (de
Engelschen zelf erkennen namelijk nooit dat
de Amerikaan Engelsch spreekt) gesproken
dan Fransch.
Diezelfde zwartkijkers nu, jammeren den
laatsten tijd: „Er komen geen toeristen meer
naar Frankrijk. Alles gaat slecht dit seizoen.
We gaan met sneltreinvaart naar den onder
gang. Men stelt geen belang meer in ons land
en zelfs Parijs is verlaten
Maar mèt de lente en mèt de bekende witte
Meibloempjes schijnen ook de Amerikanen
den weg naar Parijs teruggevonden te heb
ben, zoodat de zwartkijkers hun refrein wel
weer spoedig zullen moeten veranderen.
Over het algemeen zijn de Parijzenaars na
tuurlijk zeer ingenomen met dezen terugkeer
van hun .vrienden met de dollars". Want ten
slotte is het voor niemand een geheim, dat
Parijs zonder de toeristen niet zou kunnen
bestaan.
Wat mij persoonlijk betreft, ik mag die
drukke, altijd vroolijke. Amerikanen wel en
bovendien, ze hooren eigenlijk bij het stads
beeld, zooals de Eiffeltoren en de Place de
la Concorde.
De Amerikanen te Parijs!
Montmartre. en Montparnasse zijn uit hun
winterslaap ontwaakt. Op de terrassen eer
café's wisselen de „gentlemen" krachtig
„shake hands".
„Hello! Hé, beste kerel! Wat doet me dat
een pleizier, jou hier te ontmoeten. Ben je al
lang in Parijs?"
„Drie dagen
„Dat is grappig! Ik heb je den hcelen win
ter te New-York gezocht. Onmogelijk je te
vinden. En hierJe hoeft maar naar de
„Dóme" (een bekend café op Montparnasse)
te gaan om je oude vrienden te ontmoeten!
Een buitengewone stad toch eigenlijk. Parijs!"
En zonder verder een oogenblik te verlie
zen, banen de beide vrienden zich een weg
door de menigte, om ergens in een rustig
hoekje op hun ontmoeting te klinken.
Er zijn verschillende soorten Amerikaan-
sche toeristen De eerste, ze is lang niet de
talrijkste maar stellig de bekendste, is be
paald onuitstaanbaar en geheel alleen ver
antwoordelijk voor de minder gunstige repu
tatie, die de Amerikanen over het algemeen
te Parijs genieten. Ze bestaat voornamelijk
Uit dranksmokkelaars en houders van ver
boden drank- en speelhuizen, die naar Parijs
komen om daar een gedeelte der fabelachtige
sommen, die ze in New-York verdiend heb
ben, te verspillen. Ook enkele jonge .snobs"
behcoren tot deze soort. Deze laatsten, dik
wijls bijna nog maar kinderen, schijnen zich
verplicht te achten r,e bewijzen, dat het
waarlijk niet hun schuld is dat Amerika
drooggelegd is en ze hebben daartoe geen
betere manier gevonden dan vanaf drie uur
's middags dronken te zijn.
Ongelukkig genoeg, vallen juist deze types
het meeste op en beoordeelt men gewoonlijk
naar hen alle bewoners der groote republiek
aan de overzijde van den oceaan.
De onderwijzers en studenten zijn over het
algemeen de sympathieksten der Amerikaan-
sche toeristen.
Ze staan vroeg op en doorkruisen de stad
in alle richtingen Ze brengen uren door in
de museums, die de Parijzenaars zelf nooit
bezoeken en bestudeeren met een vergroot
glas de oude gebouwen en monumenten, in de
hoop een jaartal of inscriptie, betreffende de
oorspronkelijke bestemming, te vinden. Als
het regent, ontmoeten ze elkander in de
Bibliothèque Nationale" waar ze oude boe
ken en manuscripten uit den winterslaap
wekken.
Zij zijn het, die den waren rijkdom van
Frankrijk weten te vinden en op prijs stellen,
maar ze maken veel minder lawaai dan hun
met dollars smijtende dronken landgenoo-
ten, zoodat men hen bijna niet kent...
Er zijn ook de oude echtparen, die, lang
geleden. hun huwelijksreis naar Parijs ge
maakt hebben en die thans, na jaren van
hard werken in het een of andere industrie
centrum, op den drempel van den ouderdom,
nog eens de lente te Parijs willen zien.
Ze maken lange wandelingen langs de
oevers der Seine en ze zijn gelukkig, als ze
iets ontdekken, dat aan disn gelukkigen tijd
herinnert. In de lichte nevels, die het Fa-
rijsche landschap in een geheimzinnig waas
omhullen, herleven de droomen van vroeger
„Leven de Amerikanen" las ik onlangs bo
ven den ingang van een café op Montmartre.
De eigenaar van dat café heeft gelijk. De
zwaluwen zijn de boden der lente; de Ameri
kanen kondigen ons den tijd der vacanties
aan. Voorbij de winter; voorbij het werken in
sneeuw en modder. Nog eenige weken en de
Parijzenaars vertrekken naar zee en bosch.
En terwijl ze ver var) de warme stad van de
buitenlucht genieten, zorgen de onvermoeide
Amerikanen er voor. dat Parijs zijn vroolijk-
lreid en levenslust behoudt
De één-Mei-dag is dezen keer al bijzonder
kalm verloopen. Dat hebben we voornamelijk
te danken aan de energieke maatregelen van
den prefect van politie, den heer Chiappe.
Niet alleen, dat hij de groote vergadering,
die de communisten in het Cirque d'Hiver
hadden uitgeschreven, verboden heeft, maar
ook de bijeenkomst, waartoe de leiders der
communistische partij hunne leden daarna
uitgenoodigd hadden en die vóór het gebouw
zou plaats vinden, werd verijdeld, door het
verbieden van iedere volksverzameling in de
omgeving van het Cirque d'Hiver. De mee
tings in de voorsteden, die voornamelijk ge
organiseerd waren om de politie te dwingen
hare krachten te versnipperen, verloren daar
door natuurlijk hun voornaamste reden van
bestaan. Bovendien zijn 30 April eenige
„vooraanstaande" raddraaiers gearresteerd,
terwijl eenige bekende buitenlandsche com
munisten over de grens zijn gezet.
Over het algemeen was het bijna een dag
als alle andere: er reden minder taxi's dan
gewoonlijk in de stad. maar veel meer dan
anders op 1 Me:. Er was veel oolitie op de
been, maar meer verspreid en in mindc-r
groote afdeelincen (dus minder opvallend)
dan andere jaren.
Maar de politievliegmachine cirkelde bo
ven Parijs en voorsteden en op de binnen
plaats van het politiehoofdkwartier stonden
de groote automobielen gereed om onmiddel
lijk de reserves daarheen te voeren waar hun
tegenwoordigheid noodig zou zijn geweest
Doch, de communisten waren gewaarschuwd
en hielden zich kalm en zoo hebben slechts
de verkoopsters der Meibloempjes aan de
stormloopen van het publiek blootgestaan,
zeer tot hunne tevredenheid trouwens.
H. d. J.
Het eere-comité
1 der „Mittovos" is thans definitief samenge
steld.
En de sympathie voor en het opgaan in
deze Missie-actie onzer geestelijke en we
reldlijke autoriteiten spreken wel het duide
lijkst uit het verblijdend feit, dat op de tal
rijke uitnoodigingen geen enkel bedankje is
binnengekomen.
Het zou ons te ver voeren alle namen der
leden van het eere-comité hier te gaan noe
men en wij zullen ons dus in hoofdzaak
beperken tot de kwaliteiten.
Bovenaan staat natuurlijk Z. H. Exc. Mgr.
J. D. J. Aengenent, Bisschop van Haarlem,
als de Beschermheer der „Mittovos".
Hierna de Doorluchtige en Hoogeerw. Heer
Mgr. M. P. J. Möllmann, Vicaris-Generaal,
als voorzitter van het eere-comité.
Dan de Hoogeerw. Heer L. A. A. M. Wes-
terwoudt, Kanunnik en Deken van Haarlem,
algemeen voorzitter der „Mittovos".
De leden van het Hoogwaardig Kapittel
der Haarlemsche Kerk.
De voorzitter en de secretaris-penning
meester van het Diocesaan Missie-comité.
De leden van het Dagelijksch Bestuur der
Broederschap van den H. Geest tot voort
planting des Geioofs.
De leden van het Dagelijksch Bestuur van
het Genootschap der H. Kindsheid.
De Hoogeerw. Nationale Directeur van het
Liefdewerk van den H. Petrus.
De H.H. E.E. P.P. Provinciaals der deel
nemende Missionneerende Orden.
De Zeereerw. Heeren Secretarissen van Z.
H. Exc. den Bisschop.
De Zeereerw. Heeren Pastoors en Rectoren
van Haarlem en aan Haarlem grenzende
parochies, benevens van Vogelenzang, om
dat deze parochie de geboorteplaats is van
pater Desiderius OM.C., den voorzitter der
„Ver. Missionarissen".
De R.K. leden der Eerste Kamer, wonend
in Haarlem en aangr. Par.
De R.K. leden der Tweede Kamer, wonend
in Haarlem en aangr Par.
De R.K. leden der Prov. Staten, wonend
in Haarlem en aangr. Par.
De R.K. leden van de gemeenteraden
Haarlem, Bloemendaal, Haarlemmerliede en
Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemstede
en Velsen.
De R.K. rechters en advocaten van Haar
lem en aangr. parochies.
De R.K. notarissen en bankiers.
De presidenten der groote, diverse R.K.
vereenigingen en verder eenige vooraan
staande figuren in onze R.K. beweging.
Wie aan de „Mittovos" zullen
deelnemen?
Wij noemen de volgende Missionneerende
Orden
Paters der H. Familie.
Priesters van het H. Hart.
Paters van het Goddelijk Woortï.
Witte Paters.
Fathers van Mill-Hill.
Paters Scheutisten.
Sociëteit der Afrikaansche Missiën.
Missionarissen van het H. Hart van Jesus.
Paters Assumptionisten.
Paters Maristen.
Paters der HH. Harten.
Paters Redemptoristen.
Paters Passionisten.
Paters Montfortanen.
Paters van den H. Geest.
Paters Lazaristen.
Paters Jezuïeten.
Paters Capucijnen.
Paters Kruisheeren.
Paters Dominicanen.
Paters Franciscanen.
Paters Carmelieten.
Paters Norbertijnen.
Verder prachtige stands van 't Patriar
chaat van Jeruzalem, van de Pauselijke Ge
nootschappen, van de Verloting en den Ba
zar, der ver. H. Sacrament en van de Naai-
kransen, van de Huisvlijt, der Medische
afdeeling, enz.
De verloting
Bij ministerieele beschikking van 22 April
1.1. is toestemming verleend tot het organi-
seeren eener groote verloting ten- bate der
„Mittovos".
Voor deze verloting zullen worden uitge
geven 40 duizend loten 25 ets.
Er zullen 1000 prijzen minstens beschik
baar worden gesteld, zoodat er op elke 40
loten minstens één prijs zal vallen.
De prijzen zullen bestaan uit eere-prijzen
van de kerkelijke autoriteiten, uit hoofd
prijzen, bestaande uit luxe-, kunst-, huis
houdelijke voorwerpen, enz. en alle moge
lijke andere prijzen.
Al deze prijzen zullen in een prachtige
stand op de tentoonstelling geëxposeerd
worden.
Reeds den dag na de sluiting der ten
toonstelling, n.l. op 26 October, zal de trek
king plaats hebben.
Voor den verkoop dezer loten is in elke
parochie van Haarlem en omgeving een
hoofdzelatrice aangesteld, die weder ver
schillende zelatrices onder zich heeft.
Iedere verkoopster van minstens 100 lo
ten krijgt een toegangsbewijs voor een gran-
dioozen feestavond.
Reeds thans zijn der commissie voor de
verloting tal van waardevolle prijzen ter
beschikking gesteld en daarbij hebben de
R.K. artiesten van Haarlem zich op buiten
gewone en sympathieke wijze onderschei
den.
Later zullen wij hun namen publiceeren.
Men ziet het, ook op 't gebied der ver
loting is de vóór-organisatie reeds tip-top
in orde.
Zoodra de ontwerp-teekening van het lot
door de verlotingscommissie is goedgekeurd,
worden zij direct gedrukt en worden zij
onmiddellijk daarna in circulatie gegeven.
De Pauselijke Genootschappen
zullen op de „Mittovos" voor het eerst met
een eigen stand uitkomen en deze zal prach
tig worden.
De uitvoering is door 't bestuur der „Pau
selijke Genootschappen" opgedragen aan den
bekenden Haarlemschen kunstschilder, den
heer H. J. Wesseling.
De Huisviyttentoonstelling
belooft alle verwachtingen te zullen over
treffen.
Voor deze tentoonstelling ontwikkelt zich
een steeds stijgende animo en de secretaris,
de heer W. G. van Seggelen, is volop in actie
en bezoekt getrouw alle scholen, instellingen
en besturen.
Het Medisch Missie-comité
vergadert dezer dagen. De volijverige secre
taris, Dr. H. N. A. Roozen, heeft na verschil
lende reizen en officieele besprekingen, ne-
slag weten te leggen op de onvergelijkelijk
mooie Missiestand der Antwerpsche Wereld
tentoonstelling.
Deze universeele stand komt hoogst waar
schijnlijk naar Haarlem. Oók de Maria-
Stichting en 't Ziekenhuis St. Johannes de
Deo zullen alle medewerking verleenen.
Zang, Muziek en Tooneel
Om van andere onderdeden van 't program
ma dezer Commissie nog maar te zwijgen
voorloopig mogen wij toch wel melding ma
ken van 't feit, dat aan de R. K. Oratorium-
vereeniging zal worden verzocht op den
plechtigen sluitingsavond op te treden.
Het ligt in de bedoeling der R. K. Orato-
riumvereeniging, behoudens goedkeuring der
commissie, op dien avond uit te voeren:
„Die Himmel erzahlen" van Haydn; het
„Halleluja" van Handel en het „Te Deum"
van Hubert Cuijpers.
De Sport
Oók deze commissie is op prijzenswaardige
wijze in actie. Laten wij van haar actieve
werk twee éclatante feiten naar voren halen.
Op Zaterdag, 10 October, op den aller-
eersten dag der Missieactie, nadat des mid
dags de Faters-Missionarissen feestelijk zijn
ingehaald, zal des avonds in één der stads
palen een grootsch georganiseerde turnavond
worden gegeven.
En dan voor de velerlei sportdemonstra-
ties met de alg. jeugdhulde aan de Paters-
Missionarissen heeft deze Commissie de be
schikking gekregen over niets meer of min
der danhet H. F. C.-terrein.
Men kan dus wel begrijpen, wat dat voor
een beweging worden zal!
Ten slotte: Het Missiepost
kantoor
Dezer dagen is van den Directeur-Gene
raal der Posterijen o.m. de volgende beschik
king afgekomen:
1. Tegen het inrichten van een tijdelijke
postinrichting in eigen beheer op het terrein
der te uwent te houden Missie tentoonstelling
bestaat bij mfj geen bezwaar.
2. Overeenkomstig uw verzoek zal een dag-
teekeningstempel worden aangemaakt, waar
in de woorden: „Missietentoonstelling Haar
lem „Mittovos" October 1931" voorkomen en
een brievenbus ter beschikking worden ge
steld. Aangenomen wordt, dat het de bedoe
ling is in den stempel tevens de aanwijzing
van uur en datum te doen aanbrengen.
3. Omtrent de tijdstippen, waarop het
overbrengen der correspondentie naar het
postkantoor te uwent zal moeten geschieden,
gelieve u zich t. z. t. met den directeur van
genoemd kantoor in verbinding te stellen.
Oók deze aangelegenheid is dus voor el
kaar en op onze „Mittovos"-actie zal een
officieel cachet worden gedrukt in den let
terlijken zin des woords.
De „Mittovosactie
Overal woelt het, groeit en bruist het!
Alles is in drukke voorbereiding!
Zij is precies gelijk aan de Lente!
Straks springt alles, dank zij zonneschijn
en enthousiasme, uit den grond om wasdom
en fleur te geven en uiteindelijk in het na
jaar de vruchten.
Het gaat, zooals God het wil, in de na
tuur en bij ons, steeds.... „Excelsior!"
Gisteravond heeft te Haarlem de officieele
stichtingsvergadering v. d. afd. Haarlem en
Omstreken v. d. R.K. Vredesbond in Neder
land plaats gehad. Daarbij waren tal van
autoriteiten aanwezig. Allereerst Z. H. Exc.
Mgr. J. D. J. Aengenent, bisschop van Haar
lem, met den secretaris, den Zeereerw. heer
J. v. d. Tuyn, de Hoogeerw. neer H. M. D.
Wijtenburg, mr. J. B. Bomans, lid van
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland,
Pastoor A. Willenborg, de heer P. J. M. van
Tetering secretaris van 't Comité van Katho
lieke Actie te Haarlem, mej. Peeters, eere
presidente van den R. K. Vrouwenbond te
Haarlem, afgevaardigden van verschillende
vereenigingen.
De voorzivter, de heer Povel, opende de
vergadering met den Christlijken groet en
een woord van welkom, speciaal tot den
bisschop, het lid van het hoofdbesuur van
den R. K. Vredesbond, den heer Bulten en
den mede-oprichter van dien bond, den heer
Ko de Haan.
Bericht van verhindering was ingekomen
van den Commissaris der Koningin in
Noord-Holland, van den burgemeester, mgr.
Möllmann, deken Westerwoudt e. a.
De voorzitter somde vervolgens de reeds
bekende motieven op, waarom de R. K.
Vredesbond is opgericht. De bond beoogt
twee vredes-factoren: studie en actie.
Speciaal wees spreker op het tijdschrift
„Pro Pace" en op de internationale gebeds
actie voor den vrede.
Het lid van 't hoofdbestuur, de Hoogedel-
gestr. heer J. Bulten verklaarde 't bestuur met
eenige opgewekte woorden geïnstalleerd. Spr.
wees er op, dat na den oorlog van 1914 de
internationale vredesactie begonnen is en
dat zich speciaal de Katholieke gedachte
daarvoor eigende. De gedachte is al spoedig
een daad geworden. Pater de Langen Wendels
heeft in 1926 den stoot tot de oprichting
van den R. K. Vredesbond in Nederland
gegeven. Spreker hoopte, dat het bestuur
in Haarlem veel zou kunnen doen, om de
vredes-idee te bevorderen.
De Zeereerw. Hooggel. Pater Prof. dr. Titus
Brandsma O. Carm. uit Nijmegen hield ver
volgens een vredes-rede.
Nog klinkt in onze kerken, aldus de gewijde
redenaar, het Alleluja, en steeds weer hooren
we in onze kerken het vredewoord van Chris
tus „Vrede zij U". Maar de wereld wil geen
vrede en men bewapent zich, tegen den Chris-
telijken grondregel in, tot op de tanden.
Juist in dezen tijd, nu aan den vrede wordt
gewanhoopt, moeten we Christus' woord des
te krachtiger uitdragen. Ruim 10 jaar na den
oorlog is men nog tot weinig resultaten ge
komen. Ieder strijdt voor zich zelf en de we
reld meent, dat slechts strijd den mensch
vooruit kan brengen; men meent, dat de
macht van den sterkste het recht brengt.
Men noemt den vrede een utopie, een hersen
schim; vredesactie is het werk van goedge-
loovige idealisten, men waarschuwt zelfs
tegen vredesactie op grond van de historie:
strijd is noodig om het goede in de maat
schappij te handhaven; als het goede wil
overwinnen moet het zich sterk maken.
Zoo wapent zich het eene volk tegen net
het andere, de eene klasse tegen de andere.
Dat is niet alleen de praktijk des levens, maar
de theorie van talloos velen.
Door de groote oorlogen, zegt men, krijgt
men een omwenteling in de maatschappij, die
heilzame gevolgen heeft.
Wanneer men dergelijke theorieën ver
breidt, zaait men wind om storm te oogsten.
Men heeft een onderzoek ingesteld naar de
oorzaken van den laatsten oorlog. Het feit
van den oorlog heeft niet bewezen, dat hij
niet te vermijden was. Het was geen werk van
enkele menschen, het was het werk van op
hitsers, die volk tegen volk in het harnas
joegen.
Er worden ook thans geen stappen gedaan
om den vrede te behouden. Men confereert,
maar men wantrouwt elkaar. En een man
als Briand wordt gevaarlijk voor zijn land
genoemd, omdat hij zijn ontwapeningsideeën
te ver zou voeren.
Is misschien vrede voor velen onmogelijk,
omdat hun het begrip van den vrede des
Heeren ontbreekt?
De maatschappij is ziek en de oorlog open
baart ons, hoe diep het kwaad is ingedrongen.
De hervorming van de zieke maatschappij is
noodig en als die ziekte in krankzinnigheid
dreigt over te slaan, moeten de Christenen
de gezondheid trachten weer te geven. Chris
tus' vrede zal door velen verworpen worden;
maar zooals de oorlog nog steeds gepropa
geerd wordt, zullen wij den waren vrede blij
ven propageeren. De vrede is bestaanbaar,
maar door Christus! Wij zijn echter niet on
genegen, onze vredes-actie aan te passen aan
anderen, die den vrede willen.
Spreker schetst vervolgens de factoren, die
tot den oorlog drijven en welke zaken zich
in den oorlog openbaren.
Men spreekt van nationale helden, van gou
den en zilveren tijdperken. De geschiedenis
boeken moeten op deze wijze nationalen trots
aankweeken! Het is te hopen, dat ze spoedig
veranderen, omdat het geweten daarbij in het
geheel geen rol heeft gespeeld.
Men mqet niet tevreden zijn een ander
het zijne te laten, men moet anderen goed
doen en gelukkig maken.
De stichter van den R. K. Vredesbond, prof.
de Langen Wendels O.P. begreep zoo goed,
waarvoor 'n chritelijke vredesactie zoo nood
zakelijk was. Wij missen teveel den moed,
vredesapostel te zijn, wij denken altijd aan
ons zeiven. Alle altruïsme .s niet afwezig,
maar men eischt altijd groote dankbaarheid.
Maar al te dikwijls wordt vergeten, dat men
soms een offer moet brengen, om den vrede
te bewaren. Spreker wees in dit verband op
de onderhandelingen tusschen België en ons
land.
Het is bedroevend, dat een man als Colijn,
alle internationale onderhandelingen heeft
moeten staken, omdat alles cp eigenbelang
was ingesteld, omdat ieder volk de belangen
uit egocentrisch oogpunt bekeek. Vooral in
dit jaar, nu we de herdenking van de ency
cliek „Rerum Novarum" vieren, mag op den
wereldvrede gewezen worden. Dit zou niet
noodzakelijk geweest zijn, als die encycliek
geheel was opgevolgd en begrepen.
Op de maatschappij-hervorming moet de
vrede steunen. Laten wij onze beginselen be
leven. de christelijke naastenliefde beoefenen,
wraak en haat verwerpen, de geboden van
liefde en vergevingsgezindheid onderhouden.
Dan zal de oorlog doeltreffend bestreden
worden.
Het is een glorie voor uw stad, voor uw bis
dom, aldus spreker, dat u een afdeeling van
onzen Vredesbond hebt kunnen oprichten.
Katholieken van Haarlem, werkt voor den
vrede, onder aanvoering van uw bisschop, die
dat groote doel steeds voor oogen heeft ge
houden en zal blijven houden.
Moge zegen op uw werk dalen, nu u deze
afdeeling hebt opgericht, in de maand Mei,
de maand van de Koningin des Vredes.
De voorzitter dankte den professor voor zijn
hoogst belangrijke rede.
Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent gaf
zijn blijdschap te kennen over de stichting
van de afdeeling Haarlem. Daardoor wordt
een der twee woorden verwezenlijkt, die Mgr.
in zijn devies heeft genomen „Justitia et
Fax".
De Christelijke levensopvatting houdt
vanzelf in: een vredesactie. Als iedere Katho
liek deze gedachte heeft, waarom dan nog
die vredesbonden? Waarom dan toegetreden
tot die bonden? Ik antwoord daarop, aldus
Mgr., dat elke mensch met een goede le
vensbeschouwing, den drang bezit daarmede
te manifesteeren. Daardoor wordt de inner
lijke levensovertuiging versterkt. Wanneer
andere richtingen ook dien drang gevoelen,
moeten wij ons innerlijk leven zeer zeker
naar buiten openbaren.
De Christelijke vvedesidee moet zich ook
in uiterlijke actie toonen. Daarvoor is dan
een bond noodzakelijk.
Uiterlijke actie is zelfs noodwendig. Er
most aan de bestuurders getoond worden,
dat het volk werkelijk den vrede wil. Daar
om verheug ik mij, aldus Mgr., dat in de
bisschopsstad een fadeeling van den Vredes-
tss-f* e
jiK if
bond is opgericht, ten voorbeeld aan ande
ren.
Mgr. sprak de hoop uit, dat het bestuur
zeer veel goeds zal kunnen doen en het le
dental zal zien groeien.
Mej. Peeters dankte voor het aangeboden
eere-lidmaatschap. Spr. telde voor, dat het
hoofdbestuur van den bond het initiatief
Zou nemen, om in samenwerking met pro
fessoren, leeraren en onderwijzers te onder
zoeken, wat de school kan doen om de
kinderen, om de jeugd te doen opgroeien en te
bevestigen in de vredesidee. Dit onderzoek
zal internationaal moeten zijn.
De bisschop gaf daarna aan de vergade
ring zijn zegen, waarna de bijeenkomst ge
sloten werd.
Na het concert van uitsluitend orkest
werken van Zondagmiddag, morgenavond
weer een soliste.
Het programma voor morgenavond bestaat
uit: De vijfde Symphonie, Schottische Lieder
(mit Klavier, Violine und Cello), en De
Zesde Symphonie. Soliste in Schottische Lie
der is Annie Woud.
A '4
„Herinnert je dat niet aan den tijd toen we nog verloofd waren Willem, en we
ook zoo genoeglijk bloempjes verzamelden?" (Answers)
De vijfde Symphonie is zonder twijfel de
meest geliefde van alle. Ieder jaar beleeft
zij een groot aantal uitvoeringen en telken
male is er een even groote belangstelling voor.
Toch is er voor de voorkeur, die dit werk
geniet, moeilijk een verklaring te vinden,
zij is zeker niet rijker aan inhoud dan de
andere acht symphonieën. Alleen spreekt uit
dit werk het duidelijkst van alle de diepe
menschelijkheid van Beethoven. Beethoven,
die ondanks zijn groot talent, ik zou haast
zeggen goddelijk talent, toch zoo'n gewoon
mensch was, met mcnschelijke gevoelens en
hartstochten. Dit alles spreekt uit de vijfde
symphonie; de vele teleurstellingen welke
Beethoven ondervonden heeft, zijn liefde
voor de menschen. Dit werk schildert ons
het heele leven van den meester. Het bruist
van hartstocht en is tevens vol van kinder
lijke deemoedigheid.
Het eerste hoofdmotief is zeer heftig. Dit
motief beheerscht het heele stuk, het ge-
heele werk is uit de vier eerste tonen van
dit hoofdmotief gevormd. Het tweede thema
is meer zangerig maar toch is ook dit op het
hoofdmotief opgebouwd. Eveneens het Coda.
In het eerste gedeelte komt een kleine cadenz
voor hobo-solo 'voor. Het Coda overtreft al het
voorgaande.
Het eerste hoofdthema van het .Andante
con moto" wordt door de alten en cello's ge
speeld en door de violen afgesloten. Het twee
de thema geeft den indruk van een marsch,
dit komt ten deele door de instrumentatie
(pauken, hoorns en trompetten). Aan het slot
van dit deel komt nog eens het volledige
hoofdthema terug.
Het derde deel is geheel anders van stem
ming dan het tweede. Het wordt door de
bassen en cello's met kommervolle tonen in
gezet: In het Trio verandert de stemming
geheel, het is vroolijk, krachtig en levens
lustig. Deze geest blijft echter niet heer-
schen; het thema wordt steeds minder forsch
verwerkt en leidt in zachte klanken tot den
hoofdsatz terug. Plotseling barst met groote
kracht het thema van de Finale los. Hierin
werken voor het eerst, in deze symphonie,
de bazuinen mee en verleenen een bijzon-
deren glans aan dit deel. Juist doordat wij
ze thans voor het eerst te hooren krijgen,
wordt hiermee een geweldig effect bereikt.
Het slot brengt nog 'n verrassing. In plaats
dat de eerste hoofdsatz, gelijk verwacht, te
rugkeert, krijgen wij hier weer motieven uit
den derden satz.
Het machtige werk wordt met een overwel
digend slot besloten.
Wat betreft de Schottische Lieder (mit
Klavier, Violine und Cello), kan de bespre
king kort zijn, aangezien het hier eenvoudige
melodieën en harmonieën geldt. Deze werken
zijn uit den aard der zaak niet van zoo
hooge waarde als de groote instrumentale
werken. Deze liederen zijn, gelijk alles van
Beethoven, volmaakte kunstwerken.
Beethoven was een groot natuurvriend.
Liefde en bewondering voor de natuur hebben
hem er toe gebracht zijn zesde Symphonie
(Pastorale) te schrijven.
Bij het eerste deel der symphonie staat ge
schreven: .Krwachen heiteren Empfindungen
bei der Ankunft auf dem Lande". Bij het
tweede: „Scene am Bach". In het eerste the
ma van het tweede deel spelen de tweede
violen en cello's doorloopend een achtsten
figuur. Het is wonderlijk hoe juist Beethoven
in dit deel het gevoel der eenzaamheid in de
vrije natuur weergeeft. Het geheele lange
tweede deel is uit zeer weinig grondstof op
gebouwd. Ondanks deze lengte blijft het, door
de rijke verwerking van het motief, dat tel
kens in een andere gedaante terugkeert, tot
het einde toe boeien.
De derde satz is getiteld: „Lustiges Beisam-
mensein der Landleute". En de inhoud is ge
heel naar evenredigheid met den titel. Het
begin van het derde deel is werkelijk „lustig"
en de stemming wordt steeds lustiger en uit-
gelatener. Men hoort en ziet de buitenmen-
schen dansen, dol van vroolijkheid en levens
lust. Tot plotseling als een donderslag aan
helderen hemel de bassen beginnen te tremo-
leeren, en alle feestvreugde een einde neemt.
Hier begint het vierde deel: „Gewitter,
Sturm". Men hoort den storm razen en ziet de
bliksemflitsen, de regen klettert in stroomen
neer. Dit wordt opgedreven tot een beangsti
genden, adembenemenden climax, tot met een
slag de bliksem inslaat. Thans drijft het on
weer voorbij, steeds verder weg gaat het
gerommel van den donder en eindelijk ver
schijnt de zon weer. De violen zingen en de
luit begint met het vijfde en laatste deel:
„Hirtergesang. Frohe und dankbare Gefühle
nach dem Sturm". De clarinet en de hoorn
spelen de inleiding, gevolgd door het hoofd
thema, gespeeld door de violen. Eenige krach
tige, forsche slotaccoorden besluiten deze
symphonie.
H. TH. S.
Mocht Alcala Zamora revolutie
maken
Zamora, de president van de Spaan-
sche republiek, heeft eenigen tijd ge
leden een bezoek gebracht aan de
hoofdstad van Catalonië om de Cata-
Ionische kwestie te bespreken. Hij werd
in Barcelona enthousiast ontvangen en
toen de plechtigheid der eerste begroe
ting was afgeloopen (het was Zondag
morgen), gaf Zamora aan president
Macia te kennen, dat hij nog geen
H. Mis had gehoord.
Onmiddellijk werd de pastoor opge
beld van de parochie van Maria Onbe
vlekt Ontvangen en gevraagd, of er nog
een geestelijke beschikbaar was, die in
de kapel van Sint George in het paleis
der generaliteit de H. Mis zou kunnen
lezen. Eenige oogenblikken later ver
scheen de geestelijke, vergezeld van een
misdienaar, die de paramenten droeg.
Behalve Alcala Zamora woonden ook de
minister van economie, Olwer, en tal
van andere hooge autoriteiten de H. Mis
bij. Desgevraagd verklaarde de president
der voorloopige Spaansche regeering in
een onderhoud met journalisten, dat hij
het enthousiasme, dat hij gevoelde voor
de republiek, niet onvereenigbaar achtte
met een vurig katholicisme.
Een onzer lezers, die ons dit verhaal
onder de oogen brengt en zich daarbij
verheugt over het feit, dat alweer is ge
bleken hoe geheel ten onrechte de
socialistische pers de Spaansche om
wenteling beschrijft als een socialis
tische zege en als een stap in de rich
ting van den socialistischen heilstaat
(Zamora is, naar beste weten, geen so
cialist, doch alleen republikein), stelt ons
niettemin de vraag, hoe wij over dit
geval denken. Zamora zou, aldus deze
abonné, dus een goed katholiek zijn en
toch tijdens het koningschap van Alfons
stevig hebben geijverd voor de repu
bliek! Immers, hij heeft er zelfs gevan
genisstraf voor ondergaan, Als katholiek
echter mocht hij niets ondernemen te
gen het wettig gezag, nietwaar, en dat
wettig gezag was het koningschap!
Tot zoover de vraag.
Wij moeten een afdoend antwoord
aan onzen weetgierigen lezer voorloopig
schuldig blijven, omdat wij van de fijne
bijzonderheden, die met de revolutie in
Spanje verband houden, niet op de
hoogte zijn. En deze wetenschap toch is
noodig, zooals wij verder zullen aan-
toonen.
Op de tweede plaats moet de lezer
niet uit het oog verliezen, dat, al zou
Zamora, in den tijd van het koning
schap, krachtens de katholieke leerstel
lingen, gefouteerd hebben, wij en geen
enkele katholiek de opdracht heeft hem
vrij te pleiten. Wij willen maar zeggen,
dat het best mogelijk is, dat het gedrag
van Zamora, van het standpunt der
katholieke leer bekeken, niet geheel
door den beugel kan, maar dan is dat
een zaak, die hem persoonlijk aangaat
en niet de leer der katholieke kerk in
discrediet brengt.
Maar de lezer wil waarschijnlijk de
juiste leer van de Kerk omtrent den
oorsprong en de leiding van het open
baar gezag weten. Hieromtrent leeren
vooraanstaande theologanten, gelijk pa
ter Duijnstee in zijn boek „Kerk en
Staat" aangeeft, het volgende:
„Van de verschillende staatsvormen ver
oordeelt de Kerk geen enkelen, indien zij
maar uit hunnen aard geschikt zyn, om
den burgers nuttig te wezen; zij verlangt
echter, dat elk van hen, wat de natuur
zelve duidelijk voorschrijft, zoodanig zij
ingericht, dat aan niemand onrecht ge
schiede, en dat bovenal de rechten der
Kerk ongeschonden blijven."
„De drager van het gezag ontvangt dus
zijn aanstelling onmiddellijk van het volk
en slechts middellijk van God, waardoor
de tyrannie wordt buitengesloten. Aldus is
er een groot verschil tusschen het kiezen
van een staatshoofd, dat onmiddellijk
door het volk geschiedt, en het verjeenen
van het gezag, dat de gekozene onmid
dellijk van God ontvangt. Hierop doelt ook
de leer van paus Leo XIII, neergelegd in
zijn encycliek „Diuturnum illud": „Het gaat
hier niet om den regeeringsvorm, want
het is de Kerk om het even, of de Staat
door één of door meerderen geregeerd
wordt, als het staatsbestuur maar wettig
is en het gemeenschappelijk welzijn be
oogt. Daarom kan het volk met inachtne
ming van de rechtvaardigheid zich een
regeeringsvorm kiezen, welke ofwel met
hunne opvatting ofwel met hun voorva
derlijke instellingen en zeden het beste
strookt. Wat echter het politiek gezag be
treft, zeer juist leert de Kerk, dat dit van
God uitgaat". Hieruit volgt tevens, dat
het den volkswil niet vrijstaat, den eens
aangestelden en door God met de volheid
van het staatsgezag bedeelden drager van
dat gezag willekeurig af te zetten. Slechts
om zeer gewichtige redenen en onder be
paalde omstandigheden, door de kerkelijke
leer scherp omschreven, kan men van
regeeringsvorm of van staatshoofd ver
anderen."
Hier blijkt dus ook uit, dat men tot in
standpunt uit, het volk met inachtne
ming van de rechtvaardigheid zich een
regeeringsvorm kan kiezen en dat het
niemand vrij staat willekeurig den dra
ger van het gezag af te zetten. Met na
druk op willekeurig.
Hieruit blijkt dus wel, dat men tot in
bijzonderheden alle omstandigheden zou
moeten kennen waaronder de strijd voor
de republiek in Spanje door Zamora en
de zijnen is gevoel d om een oordeel over
hun handelingen uit te spreken.
De heer P. Jansen v. d. Voort zal a.s.
Woensdag den dag herdenken, waarop hij
vóór 25 jaar bij de Stoomwasscherij „Edel
weiss" in dienst is getreden.
