Ko. 1 van lipt 5
HET FASCISTISCH GEWELD TEGEN
DE KATHOLIEKE ACTIE
Stemt in Haarlem
den foeerW. J. B.van Liemt
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
DINSDAG 2 JUNI 1931
VIER EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17784
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
DE GELDSCH1ETERSWET
Een anti-papist
op „onderzoek" uit
Een dominee dient hem een koude
douche toe
Pastoor J. Zwart
Medische behandeling noodig
Misdaad of ongeluk?
Ontploffing van een granaat
Vechtpartij in bet groot
Dansmeisjes
Gruwelijke misdaden door
communisten
VOORNAAMSTE cRRIEUWS
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Telegrafisch Weerbericht
BUREAUXNA8SAULAAN 49
Telefoon No. 13S66 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 et.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 bjj vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 14 regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bü vooruitbet
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct. per regel.
Alle abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden y Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door bij een ongeval met yplygg bij verlies van een hand f 1 yk bij verlies van een «nlfl bij een breuk van y ^fï bij verlies van'n
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringenf |JUUU«"" verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen I uUa" doodelijken afloop £t#Ui~ een voet of een oog Lva"* duim of wijsvinger I uUi" been arm I iUb" anderen vinger
Plechtig protest van den H. Vader Besprekingen van Z.H met
de te Rome verblijvende Kardinalen Betuigingen van aanhan
kelijkheid en trouw Geen processies meer buiten de kerken
De woeker woekert in het verborgene
voort. Dientengevolge is het bepalen van
dën omvang er van buitengewoon moei
lijk. Toch mag worden aangenomen, dat
het euvel zeer verbreid en zeer ernstig
is, meenen de leden van de Tweede
Kamer, die op 30 April 1929 een voorstel
van wet indienden betreffende wette
lijke regeling van het geldschietersbe-
drijf.
Hun inzicht is juist en niet voor be
strijding vatbaar. De Armenraden, de
gemeentelijke diensten van Maatschap
pelijk Hulpbetoon en niet het minst de
vele weldadigheidsorganisaties zouden
daarover heel wat kunnen mededeelen,
terwijl op dit gebied door schaamte of
angst nog heel veel verzwegen wordt
door de slachtoffers.
Hetgeen onlangs te Haarlem op dit
gebied bekend is geworden, levert daar
van ook een sprekend bewijs.
Heel wat gezinnen, waarvan de leden
geen weerstand konden bieden aan de
zucht van deze tijden om met alles
mede te doen en te leven boven hun
inkomsten, zijn in handen van geld
schieters gevallen, met het gevolg, dat
ze moreel en physiek ten onder zijn
gegaan.
Wie kennis neemt van de rapporten
en gegevens, in de laatste jaren door tal
van vereenigingen en commissies verza
meld, moet toegeven, dat de omvang
van het kwaad, dat aan den dag treedt,
zeer ernstig is en voorziening of bestrij
ding noodig maakt. Vooral in de groote
steden vallen tal van slachtoffers in de
klauwen van parasieten, die hen steeds
belagen.
Een beroep op de Overheid om maat
regelen te nemen is eenvoudig, maar
het is niet gemakkelijk daar aan te
voldoen. Als de Overheid het leenen van
geld wettelijk gaat regelen, dan sanc-
tionneert zij feitelijk iets, wat in zich
zelf niet goed men mag zelfs zeggen:
kwaad is. Men komt altijd verkeerd
uit, indien men geld leent, omdat men
in zijn inkomen te kort komt. Het be
drijf, dat er dus op uit is, aan dergelijke
personen geld te leenen, om grootere
uitgaven te doen, is in zijn wezen slecht
en maakt heel veel menschen ongeluk
kig. Gaat men dit bedrijf nu bij de wet
regelen, dan is het de Overheid zelf, die
het als een behoorlijk bedrijf aanmerkt,
mits men zich slechts aan de wettelijke
bepalingen houdt. Het is te begrijpen,
dat een regeering daar niet spoedig voor
te vinden is en dat de betrokken minis
ter zich wel eenige malen bedenkt, vóór
hij de verantwoordelijkheid daarvan op
zich neemt.
De Duitsche wetgever heeft dat inge
zien. In het Duitsche Strafwetboek
wordt degene met straf bedreigd ,die
misbruik makend van den noodtoestand,
de lichtzinnigheid of de onervarenheid
van een ander, bij een geldleening of
soortgelijke overeenkomst zoo hooge
geldelijke voordeelen bedingt (wat woe
ker is), dat de wederzijdsche verplich
tingen alle omstandigheden in aan
merking genomen in opvallende
wanverhouding tot elkaar staan. Hier
wordt dus repressief gewerkt.
Dit stelsel van woekerbestrijding is
eenvoudig en de regeering neemt geen
verantwoordelijkheid op zich voor het
bedrijf van geldschieten. In Ned.-Indië
heeft men een dergelijke bepaling, maar
het resultaat is gering, omdat het
slachtoffer meermalen liever ten onder
gaat, dan naar den rechter te loopen.
In Engeland en Amerika is het be
drijf wettelijk geregeld, want daar
heeft men een geldleeningswet. Men
moet daar toestemming hebben van de
Overheid om het leenbedrijf uit te
oefenen, waardoor ongunstig bekend
staande personen geweerd kunnen wor
den. Als dit bedrijf geld leent, moet aan
bepaalde voorwaarden voldaan worden
en iedere leening, die met die voor
waarden in strijd is, kan nietig worden
verklaard.
De heer v. d. Bergh en enkele andere
leden van zijn partij hebben nu van
het recht van initiatief gebruik ge
maakt om bij de Kamer een voorstel
van wet in te dienen, ten einde woeker -
praktijken tegen te gaan, waarbij het
geldschietersbedrijf wettelijk geregeld
wordt. De vraag mag worden gesteld of
deze verre van eenvoudige materie wel
geschikt is om bij initiatief voorstel
geregeld te worden. Naar veler meening
niet en het zou ons zeer verwonderen,
als de Eerste Kamer (neem aan, dat de
Tweede Kamer aan dit voorstel haar
goedkeuring hechtte», caartoe ook ge-
hegen zou zijn. De plaatselijke Keuze
heeft zij destijds ook tot tweemaal afge
wezen alleen op grond van het feit, dat
zij de materie niet geschikt oordeelde
Voor een initiatief ontwerp. De Tweede
Kamer zal desniettegenstaande aan het
Voorstel van wet in zake het geldscnie-
tersbedrijf, dat heden aan de orde
kwam, volle aandacht schenken. Dat
blijkt wel uit de uitvoerige schrifte
lijke voorbereiding en de talrijke amen
dementen, die uit de verschillende par
tijen op artikelen van het voorstel zijn
ingediend.
Het voorstel sluit geheel aan bij de
Pandhuiswet 1910 en is op gelijke wijze
opgebouwd. Het beleenen van goederen
gaf destijds ook tot de meest onge-
wenschte praktijken aanleiding en
daarom is er toen paal en perk aan ge
steld, door het houden van een pand
huis aan de gemeente over te laten.
Ook nu bepaalt dit voorstel, dat het
verboden is het beroep of bedrijf van
geldschieter uit te oefenen, behoudens
in een gemeentelijke of toegelaten par
ticuliere geldschietbank. Onder geld
schieters verstaat de wet alle natuur
lijke of rechtspersonen, die, onder wel
ken naam of in welken vorm ook, een
beroep of bedrijf maken van het uitlee-
nen van geldsommen, uitsluitend of
voor een overwegend deel vijfhonderd
gulden of minder bedragend.
Onder nadere goedkeuring van Gede
puteerde Staten kan er bij besluit van
den gemeenteraad een gemeentelijke
geldschietbank worden opgericht. Voor
een dergelijk gemeentelijk bedrijf wordt
dan een reglement vastgesteld. Particu
liere geldschietbanken mogen alleen
worden gehouden met toestemming van
Burgemeester en Wethouders. De wet
bevat een enorm aantal voorwaarden,
waaraan een dergelijk particulier be
drijf moet voldoen, of voorwaarden,
die de gemeenteraad kan stellen. Hier
toe behooren ook de uren, waarop de
bank gesloten moet zijn, terwijl de wet
verder bepaalt, dat dit steeds het geval
moet zijn op Zondagen en algemeen er
kende christelijke feestdagen.
De administratie van een geldschiet
bank moet worden gevoerd op een wijze
als de wet voorschrijft, evenals dat het
geval is bij de pandhuizen. De akte,
waarbij geld wordt geleend, moet vol
gens een bepaald wettelijk model zijn en
de Kroon stelt bij Algemeenen Maatre
gel van Bestuur de interest vast, die
voor verschillende bedragen berekend
mag worden.
Verder moet er een commissie komen,
die steeds toezicht houdt op het geld
schietersbedrijf en alle daarmede in
verband staande onderwerpen en den
minister uit eigen beweging daarover
voorlicht. Een heele reeks artikelen,
waarin strafbepalingen staan voor hen,
die deze wet overtreden (waarbij straf
fen gegeven kunnen worden tot ten
hoogste zes maanden hechtenis en dui
zend gulden boete), besluit het wets
ontwerp, dat uit 60 artikelen bestaat.
De voorstellers betoogen, dat hun ont
werp niet is gemaakt om commercieele
bedrijven in het leven te roepen, zij
hebben meer gedacht aan philanthropi-
sche instellingen, voor welke krachtens
dit voorstel een taak is weggelegd. Op
deze wijze willen zij ontkomen aan de
bezwaren tegen een wettelijke sanction -
neering van het bedrijf. In hoeverre het
voorstel kans heeft door de Tweede
Kamer te worden aangenomen, durven
wij niet voorspellen. Van de zijde der
verschillende geldschietersbanken wordt
er een hevige actie tegen gevoerd en
heeft men zelfs een commissie van ver
weer gévormd.
Afgescheiden van het eindresultaat
zijn de beschouwingen en besprekingen
van het hoogst actueele onderwerp van
groote beteekenis. Het kwaad neemt
voortdurend toe en daarom is het op
zich reeds van belang, dat de volksver
tegenwoordiging er volle aandacht aan
schenkt. Voor de regeering kan er nu in
alle geval een richting worden aange
geven, waarin mogelijk iets kan worden
gedaan om de slachtoffers te helpen en
te beschermen.
Een propagandist van de anti-papistische
Evangelische Maatschappij, de bekende anti
papistische heer Vost, heeft in Limburg een
onderzoek ingesteld, om te kunnen nagaan,
of en in hoe erge mate de Protestanten in
het Roomsche Limburg toch wel onderdrukt
worden.
Natuurlijk heeft hij niet veel kunnen vin
den, maar op het gebied van het onderwijs
meende hij toch ongerechtvaardigde „Room
sche" overheersching te kunnen bespeuren,
omdat er zooveel onderwijs-autoriteiten
katholiek zijn.
Iemand, die het beter weten kan, de Ne-
derlandsch Hervormde predikant te Heer
len, G. Mol, dient hem echter in het Week
blad der Nederlandsch Hervormde Kerk de
volgende koude douche toe:
„Als men, gelijk de heer Voet, door
Limburg reist, met allerlei menschen
spreekt, allerlei dingen hoort, kent men
dan Limburg? heeft men dan ook den
achtergrond van vele handelingen ge
speurd? Ik heb grond om het in twijfel
te trekken En als men dan een dergelijk
stuk publiceert, dan wil ik de waarde der
„feiten" laten voor wat zij is, doch dan
wekt men in de lezers geen juist denkbeeld
over den toestand, waarin wij hier leven.
Wat het onderwijs betreft, heb ik de
ervaring, dat wij hier in gunstige condities
leven en al heeft men dan met autoritei
ten te doen, die tot de Roomsch Katho
lieke Kerk behooren, zoowel van de zijde
der burgerlijke gemeente als van de zijde
van den Inspecteur L. O., heb ik steeds de
meest loyale medewerking ondervonden
binnen het kader der vigeerende wet op
het L. O. Om der wille van de waarheid
stel ik er prijs op dit openlijk te verklaren.
En ik weet, dat andere schoolbesturen het
met mfj eens zijn. En wij hebben eenige
ervaring, want van de Herv. Schoolver-
eeniging te Heerlen gaan alleen 5 lagere
scholen en een U.L O.school uit, zoodat wij
gemeente en inspectie nog al eens noodig
hebben.
Ik ben overtuigd, dat wij met een op
treden als van den heer Voet niet verder
komen. Protestantsche christenen, die hier
leven, hebben de roeping hun echt christe
lijk reformatorisch geloof te belijden en
dat met een waardigen levenswandel ge
paard te doen gaan."
Onzerzijds hebben wij aan deze verdiende
reprimande niets toe te voegen, omdat de
anti-papistische rel erdoor tot nul geredu
ceerd wordt.
Naar wij vernemen, is de Zeereerw. Heer
J. Zwart, pastoor te Zaandam, voor het on
dergaan van een medische behandeling op
genomen in het ziekenhuis „St. Johannes de
Deo," te Haarlem.
De patiënt heeft hedenmorgen een ope
ratie ondergaan, welke goed verloopen is.
Zijn toestand is goed.
Lijk van een vrouw aangespoeld
Op het Noorderstrand te Westkapelle Is
aangespoeld het lijk Tan een vrouw van on
geveer 20-jarigen leeftijd. Het had slechts
kort in het water gelegen en de dood moet
voor ongeveer 12 uur zijn ingetreden.
De vrouw had verwondingen aan het
hoofd, aan de keel en aan de polsen. Zij
heeft donkerzwart haar, en was gekleed in
een wit hemd, een witter broek, een wit
nachthemd en een linnen buikband.
Op het lijk werd een lint gevonden met
een zakmesje.
De politie onderzoekt, of hier wellicht
moord in het spel is.
10 soldaten gedood
De „Daily Express" meldt uit Jeruzalem,
dat Pransche soldaten, die bij Damascus om
het leven zijn gekomen, in een ouden gra
naattrechter een granaat hadden gevonden
die zij wilden demonteeren.
Volgens dit bericht zouden door deze ex
plosie de tien soldaten zijn gedood.
Om het afpalen van diamantvelden
Uit Kaapstad wordt gemeld, dat in de
diamantvelden bij Goedgedacht een twist
ontstond tusschen 2 groepen mijnwerkers
over het recht om bepaalde stukken grond
af te palen. Er ontstond een gevecht, dat
zulk een omvang aannam, dat na eenigen
tijd ongeveer 1000 man aan beide zijden in
gevecht gewikkeld waren.
44 inboorlingen werden gedood en 25 per
sonen gewond.
Tot vermaak van matrozen
Men schrijft aan het „Volk":
Op een bal moet gedanst worden en als er
alleen mannen zijn, dan moeten er vrouwen
bijkomen.
Dat begreep ook de gezagvoerder van het
Zweedsche oorlogsschip, dat op het oogen-
blik Amsterdam bezoekt en hij verzocht
daarom de directie van de Hollandia-
fabrieken v.h. Kattenburg en Co. hem een
zending meisjes te sturen. Fluks werd nu de
chef dezer firma er op uitgestuurd en deze
moest de meisjes overhalen om aan het eer
volle verzoek te voldoen,
Is het erg, dat de firma zich tot zooiets
leent, nog betreurenswaardiger is het, dat
vele meisjes er in toestemden. Ze konden
met de vreemde matrozen niet eens een
woord praten. Veel zelfgevoel verrieden zij
niet.
Hulde voor de meisjes van de Bijenkorf,
die bij een vorige gelegenheid de uitnoodi-
ging netjes teruggezonden."
We zijn het te zelden eens met het „Volk",
dan dat we van dit stukje niet met inge
nomenheid zouden kennis nemen.
In China
Het Agentschap Indo-Pacifique meldt, dat
gedurende de maand Mei een groot aantal
moorden, brandstichtingen, ontvoeringen en
ernstige verwondingen hebben plaats gehad
door benden communisten in het noorden
van Annam. Hierbij werden verscheidene
daden van de onmenschelijkste wreedheid
gepleegd.
Naar de „Osservatore Romano" meldt,
heeft gisteren ten Vaticane een bijeenkomst
plaats gehad van alle te Rome aanwezige
kardinalen met den Paus.
De H. Vader stelde het college op de
hoogte van de gebeurtenissen der laatste
dagen en besprak met de kardinalen de be
treurenswaardige incidenten, vooral in ver
band met de verdragen van Lateranen.
Het college der kardinalen gaf uiting aan
zijn diep leedwezen over dezen strijd, waar
mede Italië èn den persoon van den H.
Vader èn de hem zoo na aan 't hart lig
gende katholieke instellingen heeft getrof
fen.
Alle aanwezige kardinalen betuigden den
H. Vader hun onwankelbare trouw en volg
zaamheid.
Verder deelt de „Oss. Romano" nog mede,
dat in verband met de tegenwoordige voor
de Kerk zoo pijnlijke omstandigheden door
de kerkelijke autoriteiten alle processies bui
ten de kerken verboden zijn.
De polemiek over de Katholieke actie is,
in verband met de jongste gebeurtenissen,
vporloopig stop gezet.
De „Lavore Fascista" kondigt dit aan, met
de verklaring, dat zij het onderzoek der ver
antwoordelijke autoriteiten niet wil belem
meren.
De „Osservatore" wil, bij de nieuwe wen
ding der dingen, van verdere publicatie der
afzonderlijke vergrijpen der fascisten tegen
de katholieke actie, haar leden en instellin
gen afzien.
Protest van den H. Vader.
De H. Vader heeft ter gelegenheid van de
behandeling van het proces der zaligverkla
ring van Glicerio Landriani in een zitting
van de H. Congregatie der Riten, plechtig
geprotesteerd tegen de incidenten, waarvan
in den laatsten tijd de leden en instellin
gen der Katholieke Actie het voorwerp zijn
geworden.
Sinds eenige dagen en vooral in de laat
ste dagen, zeide Z. H., zien Wij tot Ons
leedwezen de eerste zichtbare vruchten van
een opvoeding, die het tegendeel is van de
christelijke opvoeding en ook van de op
voeding tot staatsburger en die systematisch
opleidt tot haat, oneerbiedigheid en geweld
daden.
Geen dag hebben Wij gedraald met de
erkenning van de onschatbare weldaad van
het wederinvoeren van het godsdienstonder
richt op de scholen.
Allengs is men echter begonnen, met de
linkerhand te vernielen, wat men met de
rechterhand wilde opbouwen.
De treurige voorvallen, waarvan Rome en
geheel Italië in de laatste dagen het tooneel
geweest is, hebben doen zien, hoever het
werk der vernieling reeds is voortgewoekerd.
Na uiting te hebben gegeven aan zijn diepe
droefheid over de gewelddaden, waarvan de
Katholieke Actie en vooral de jeugd, die
Hem zoo na aan het hart ligt, en de stu
dentenverenigingen het slachtoffer zijn ge
worden, ging de H. Vader als volgt voort:
Daar Wij het recht en den plicht hebben,
Ons op het concordaat te beroepen en de
geheele wereld, vooral de katholieke wereld
het recht heeft te vernemen, dat Wij niet
in gebreke zijn gebleven, de gemoederen,
zooals passend is, te kalmeeren, deelen Wij
u mede, dat de noodige stappen worden
gedaan.
Dit echter kan den bisschop van Rome en
den Primaat van Italië geenszins beletten,
niet terstond en allerplechtigst te protestee
ren tegen hetgeen in Rome en geheel Italië
is voorgevallen en tegen de wijze, waarop
men het heeft laten geschieden.
Men kan Ons het leven ontnemen, maar
niet het stilzwijgen opleggen, wanneer dat
gene, wat Ons en God, Wiens Stedehouder
Wij zijn, dierbaar is, door het slijk wordt
getrokken.
Een ware storm, zeide Z. H„ is over de
katholieke actie losgebroken en nog wel,
naar verluidt, op bevel van de hoogste re-
geerings-autoriteiten, terwijl men nog des
avonds tevoren aan den pauselijken nuntius
verklaard had, dat men hem geenerlei me-
dedeelingen had te doen.
Z. H. zeide, dat Hij gemeend had en nog
meende, beter te hebben verdiend, daar Hij
reeds in Zijn eerste encycliek op vriendschap
pelijke wijze Zijn vaderhand had uitgestrekt
naar Italië en den wensch had geuit, dat
een spoedige verzoening zou tot stand ko
men Denzelfden goeden wil, om tot een ver
zoening te komen, zeide Z. H., hebben Wij
later ook in andere boodschappen, in de
encycliek „Casti Connubii", in Onzen brief
aan kardinaal Schuster, aartsbisschop van
Milaan en in Onze laatste encycliek over
het sociale vraagstuk getoond.
De geheele wereld weet thans, hoe Wij
behandeld zijn juist in datgene, wat ons
zoo zeer aan het hart ligt en hoewel Wij
de noodige waarborgen voor het handhaven
van het godsdienstige en niet-politieke ka
rakter en een uniforme werkzaamheid der
Katholieke Actie gegeven hadden.
De H. Vader besloot Zijn toespraak met
een woord van vaderlijke dankbaarheid voor
alle blijken van belangstelling, die Hij dezer
dagen uit het buitenland mocht ontvangen.
Uiting van aanhankelijkheid en
gehechtheid
Kardinaal Bourne, de Pauselijke legaat bij
de Jeanne d'Arc-feesten te Rouaan, heeft,
namens de kardinalen en bisschoppen te
Rouaan vereenigd, het volgende telegram
aan Z. H. den Paus gezonden:
De kardinaal-primaten van België en Hon
garije, de kardinalen van Parijs en Rijssei,
de aartsbisschoppen en bisschoppen van
Frankrijk, Engeland, België, Canada, Schot
land, Ierland, den Libanon, Luxemburg,
Polen en talrijke katholieke delegaties, zeer
Pijnlijk getroffen door de jongste beproevin
gen, Christus' Stedehouder aangedaan, ge
ven uiting aan hun gevoelens van smart
en tevens van hun onwankelbare gehecht
heid aan den Vader der christenheid, voor
Wien zij vurige gebeden ten hemel zenden en
Wiens bijzonderen zegen zij in deze ure
afsmeeken.
Manifest der Fransche Katho
lieke Actie.
De Fransche Katholieke Actie heeft het
volgende manifest uitgevaardigd: Ter gele
genheid van de zeer smartelijke incidenten,
in Italië voorgevallen, welke zoo smartelijk
het hart van den H. Vader zelve beleedigd
en bedroefd hebben en de vervolging, waar
van de Italiaansche Katholieke Actie in het
bijzonder het voorwerp is, wil de Fransche
Katholieke Actie haar volstrekte en zeer
kinderlijke toewijding aan den gemeen-
schappelijken Vader opnieuw betuigen en
bevestigen en uitdrukking geven aan haar
gevoelens van algeheele solidariteit met de
vervolgde broeders in Italië.
Zij bevestigt andermaal, dat de Katho
lieke Actie, in Frankrijk zoowel als in Ita
lië en in alle landen ter wereld, is en blijven
zal in overeenstemming met de pontificale
richtlijnen buiten en boven alle politieke
partijen en dat zjj geen ander doel heeft
dan individuën, families en volkeren te
brengen rot een betere beleving der christe
lijke beginselen
Zij eischt !em haar onafwijsbaar
recht op, waarva.. de uitoefening trouwens
aan allen tegelijkertijd het tijdelijke en
eeuwig heil verzekert.
En de Katholieke jeugd van Frankrijk, deel
uitmakend van de Katholieke Actie, ver
heft mede haar luid protest tegen de be-
leedigingen, de verheven persoonlijkheid
van den Stedehouder van Jesus Christus
aangedaan: en smartelijk bewogen door
de aanvallen en manifestaties, waaraan de
katholieke jeugd bloot staat, stelt zij er
prijs op, haar gevoelens van sympathie en
van religieuze genegenheid op zeer bijzon
dere wijze aan de vervolgde broeders ken
baar te maken,
Telegrammen van protest
Op het Vaticaan zijn zeer talrijke tele
grammen ontvangen van protest tegen de
gewelddaden, welke de Italiaansche Katho
lieke Actie heeft te ondergaan en van aan
hankelijkheid aan Z. H. den Paus.
De katholieke jeugdorganisaties
ontbonden.
Officieel wordt uit Rome medegedeeld:
Uit telegrafische berichten, welke in het
ministerie van Binnenlandsche zaken zijn
ontvangen, blijkt, dat het bevel tot onmid
dellijke ontbinding der Jeugdorganisaties,
die niet direct de fascistische partij of het
fascistische jeugdwerk steunen, zonder in
cidenten is uitgevoerd.
Diplomatieke onderhandelingen.
Voorloopig is de verdere strijd tusschen de
Kerk en de Italiaansche Fascisten inzake
de Katholieke Actie gestaakt, aldus meldt
een Vaz Dias-telegram, teneinde de reeds
aangevangen diplomatieke onderhandelingen
niet te vertroebelen.
Het optreden der fascisten
In aansluiting op wat reeds bericht is
over het optreden der fascistep tegenover de
katholieke actie, kan nog het volgende wor
den gemeld:
Zeer ernstig werd huis gehouden in het
gebouw van een Katholieke vereeniging bij
de basiliek van San Goachino, waar alle
ruiten werden ingegooid, het meubilair ver
nield en het daar hangend portret van den
H. Vader op den grond gegooid en met voe
ten getreden.
Zeer ernstig ook is de aanslag, welke ge
pleegd is op het gebouw van het katholieke
tijdschrift „Civilta Cattolica" aan de via
Ripetta, waar de deuren met ijzeren stangen
zijn geforceerd, de ruiten ingeworpen, alle
heiligenbeelden van de muren gerukt en
bevuild werden en vooral het portret van
den H. Vader werd vernield.
De „betoogers" wierpen een groot aantal
waardevolle boeken over de straat en ver
nielden voorhanden zijnde manuscripten van
allerlei aard.
Gedurende al dien tijd was er van de po
litie geen spoor te bekennen, en, toen ze,
bericht de „Msb." eindelijk aankwam, was
haar optreden meer dan laks. Men zou zelfs
een politie-beambte onder de aanvallers ge
zien hebben!
Bijzonder ernstige gevolgen kan het bin
nendringen in het apostolisch paleis der
kanselarij hebben, want, zooals bekend, is
dit paleis volgens artikel 15 van het ver
drag van Lateranen exterritoriaal gebied en
in het internationaal recht erkend als de
zetel van het Pauselijk Gerechtshof en van
andere kerkelijke ambten.
De apostolische kanselarij geniet dezelfde
internationale rechten als alle ambassades
en gezantschappen van buitenlandsche mo
gendheden.
En toch werd niet belet, dat de demon
stranten in den hof en den kleinen tuin der
kanselarij binnendrongen, een geheele reeks
zalen verwoestten en de aanwezige meube
len vernielden.
Het betreft hier de zalen, welke inge
ruimd werden voor de katholieke ver
eenigingen van de parochie van San Lorenzo
in Damaso.
Zooals bekend, is de overoude basiliek van
San Lorenzo in Damaso ingebouwd in ge
noemd apostolisch paleis en hiertoe behoort
een volkrijke, zeer belangrijke parochie van
Rome.
Afschuwelijk is het feit, dat in een groote
zaal het daar hangend kruisbeeld door een
der demonstranten met een stoel totaal werd
verbrijzeld.
De moeilijkheden voor den H. Stort
Bijeenkomst der Kardinalen. Protest van den
H. Vader.
(biz. I, Iste blad)
Verkiezingen in Marokko en Roemenië
leveren beide een regeeringsmeerderheid op.
(blz. 2, 1ste blad)
Mgr. J. Pompen voorzien van de H.H. Sa
cramenten der Stervenden.
(blz. 1, 2de blad)
Opening van den beeldtelegrafiedienst
tusschen Nederland en Indië.
(blz. 1, 2de blad)
Het proces tegen dr. MouSin zal in Juli
voor een speciale rechtbank te Rome be
handeld worden.
(blz. 1, 3de blad)
Opschorting van den staatsschuldendienst
in Peru.
(blz. 1, 3de blad)
Prof. mr. G. W. J. Bruins, adviseur der
Oesterr. Kreditanstalt.
(blz. 1, 3de blad)
De V.A.R.A. en de Staat.
(blz. 2, 3de blad)
Huldiging van Prof. Piccard.
(blz. 2, 2de blad)
Onthulling monument Pastoor Verburch.
(blz. 2, 3de blad)
Barometerstand 9 uur v. m. 764 vooruit.
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 9.41 uur.
Hoogste barometerstand 773.1 te Vesmanör.
Laagste barometerstand 752.1 te Hemö-
sand.
Verwachting: Zwakke tot matigen, Weste
lijke tot Zuidelijken wind, half tot zwaar
'bewolkt, weinig of geen regen, weinig ver
andering in temperatuur.
De kinderen, die zich in die zaal bevon
den voor het catechismus-onderricht, wer
den beleedigd en mishandeld, terwijl hun ka
tholiek vereenigingsinsigne werd afgerukt.
Ook hier kwam de politie vooreerst niet
tusschenbeide. Toen het haast afgeloopen
was, zond de Romeinsche questuur een aan
tal agenten, die het geheele paleis omsin
gelden.
De schade, welke overal werd aangericht,
wordt op honderdduizenden lires geschat.
Ook de Romeinsche bladen zetten hun
veldtocht tegen de Katholieke Actie voort,
niet alleen echter tegen de Katholieke Actie,
maar ook openlijk tegen den Paus, de pries
ters en de Kerk.
Uit alle deelen van Italië komen berich
ten binnen van gewelddaden tegen de ka
tholieken.
Uit persoonlijke gesprekken met menschen
uit het volk, zoowel als uit kleinere zaken-
kringen, waar men het eerst de ware stem
ming van het volk kan peilen, noort men
echter overal een volstrekte veroordeeling
van het ongehoorde, en bijna onbegrijpelijke
optreden der fascisten, die slechts gevreesd
maar niet bemind zijn.
Geen afbreken van het Concor
daat gewenscht.
In kringen der geestelijkheid en regeering,
zoo seint B. F. A. uit de Vaticaansche Stad,
wordt verklaard, dat de Heilige Stoel in geen
enkel opzicht een afbreken van het Con
cordaat wenscht, doch van oordeel is, dat
het Concordaat aan beide zijden nauwkeu
rig dient te worden in acht genomen.
Tendentieuze berichtgeving
De Romeinsche correspondent van het
„Hbld." geeft een nadere toelichting en in
verscheidene opzichten een rectificatie van
een telegram van het B. T. A. uit Rome, dat
in ons avondblad van 26 Mei IJ. werd gepu
bliceerd aangaande het tusschen de katho
lieken en fascisten gerezen conflict.
Al te dwaas is het, zoo zegt hij, dat de
geestelijkheid zich in pieeken in ongunstigen
zin over de fascistische jeugdorganisaties
zou hebben uitgelaten, gelijk volgens het
telegram de „Lavoro fascista", een locaal
Romeinsch blad met een beperkten lezers
kring zou hebben gemeld. Een pastoor die
dit deed, zou zonder eenige mogelijkheid tot
protest van Vaticaansche zijde onmiddellijk
worden gearresteerd en voor het speciaal
gerechtshof gevoerd. Balilla in uniform mo
gen natuurlijk overal alle kerken betreden;
de kerken in Italië zijn ten allen tijde voor
iedereen geopend en de geestelijkheid heeft
niet het recht iemand toegang te ontzeggen.
Gedraagt zich iemand onbehoorlijk, dan kan
de pastoor politiehulp inroepen.
Onze correspondent vervolgt dan:
Na eenige regels gewijd te hebben aan de
