f3000.- f 7.50.- f250.- f125.- f50.- f40.- HET LEVEN IN DUITSCHLANDS HOOFDSTAD '"'-4:1 wM i BUREAUX NASSAULAAN 49 ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN DINSDAG 30 JUNI 1931 /IER EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17805 AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL BRIEVEN UIT DUITSCHIAND De brand ende politiek De Italiaansche kwestie Groote brand te Padang Schade f 100.000 Vreeselijk drama te Amsterdam In een weelc de wereld rond Het moratorium-vraagstuk „De Tribune" verandert niet van aard Botsing tusschen sneltrein en autobus Moord op Nederlandsch stoomschip 5 dooden; 18 zwaar gewonden Hofmeester doodgestoken De bandjir te Padang De Nederlandsche ramp op de Internation ale Koloniale Tentoonstelling te Vincennes - lilll*-*? m VOORNAAMSTE c7RIEUWS J. J. WEBER ZOON OPTICIENS FABRIKANTEN Groote Houtstraat 166 Haarlem Telegrafisch Weerbericht Het drama te Bilthoven Telefoon No. 13866 (drie lijnen) Postrekening No. 5970. ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen: per week 25 ct.; per kwartaal 3.25; per post, per kwartaal 3.58 bij vooruitbetaling. VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN TIES. I4 regels 60 ct p. plaatsing; elke regel meer 15 ct. bij vooruitbet Bij contract belangrijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN tusschen den tekst 60 ct per regel. Alle abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen bij een ongeval met doodelijken afloop bij verlies van een hand een voet of een oog bij verlies van een duim of wijsvinger bij een breuk van been of arm bij verlies van *n anderen vinger Stegerwald, de Rijksminister van arbeid, heeft in een Centrumsvergadering meege deeld, dat hij nu wel niet langer behoefde te verzwijgen, dat Duitschland voor enkele dagen gestaan heeft voor de ineenstorting. Wij kunnen den eminenten man gelooven. Om zijn verdediging der omineuze noodver ordening kracht bij te zetten, zal hij deze mededeeling niet gedaan hebben. Hoe dik wijls echter is in den loop der jaren na den wereidkrijg niet gesproken van den rand des afgronds, tot waar Duitschland was gedron gen: eenmaal toen de vrede van Versailles was uitgebroken; eens bü de oproeren der Spartacisten; eenmaal na den marsch der Baltische troepen, dat laatste gedisciplineer de restje der keizerlijke armée, door de Bran denburgerpoort, onder toezicht van den metsmuilenden Ludendorff op het trottoir in civiel met een parapluie waarvoor de repub'.ikeinsche regeering nals over kop vluchtte naar Weimar; dan bij de bezetting van het Roergebied door de Fransche troe pen op bevel van Poincaré; 52 keer per jaar in den inflatietijd; verleden jaar nog een paar keer en verleden week alweer. Dit ls geen spotternij, vele gevallen waren ernstig genoeg om een volk in den afgrond te stor ten, in den chaos, de anarchie. Men zie eens, hoe onder al deze omstandigheden, afgezien van het bakkeleien der radicale jeugd, het verarmde volk ordelijk is gebleven en vlijtig, zoolang het gelegenheid had tot arbeiden. Waar een ordelijke huisvrouw heerscht, is ook in armoede nog wat behaaglijkheid. Dat past op alles wat men ziet in de Duitsche steden en op het land. De dronkaard krijgt in zijn armoede spoedig het type van een verioopen kerel, de ordelijke mensch in de bitterste armoede nooit. Deze zal zich bij den weg nog steeds graag voordoen alsof het zoo erg niet met hem gesteld ls. Ah! ik ken ze zoo!! Van nabij! Als fatsoenlijk heer vriendelijk begroet en groetend, terend op wat brood en een enkel schamel middag maaltje per week in het goedkoope restau rantje zonder bierdwang. En niemand heeft eenige „Ahnung". Dit inaividueele past op Kit geheel. Het verklaart, hoe een door oorlog en inflatie verarmd en aoor Versailles uitgemergeld volk zelfs nog in deze malaise zich zelf bleef, or delijk in houding en kleeding. En door het bewustzijn van zijn spreekwoordelijke vlijt en taaie energie niet wanhoopte, maar hoop vol bleef en soms zich opgewekt toonde. Doch alles heeft zijn grenzen. Menig oppervlakkig bezoeker uit den vreemde, gewichtig met de zending belast den toestand eens op te ne men, rapporteerde, dat het met de bevolking nog lang niet zoo slecht gesteld was. Wil hij hier eerst de ellende uit alle hoeken en ga ten zien pullen, voor hij een beknotting ur gent belieft te vinden van het Youngplan, dat Duitschland een jaarlijksch tribuut op legt van 1800 millioen goudmark? Er zijn nog nadere teekenen, die er op wijzen, dat van een lamgeslagen volk nog geen sprake kan zijn. Het moet voor hem pleiten en vertrouwen wekken, dat ook nu nog zoo deggelijk en aesthetiscn de woning nood wordt bestreden. Maandelijks ziet men in de boschrijke omgeving der stad nieuwe huizenblokken verrijzen, zoo ingedeeld, dat elke woning met kleinen voor- en achtertuin zich voordoet als een kleine, vriendelijke villa. Een lust, daar te wonen! In het Zui den van Berlijn zullen door een Coöperatieve vereeniging op een terrein, dat de stad be hoort, 6000 woningen gebouwd worden, het volgend jaar naar behoefte nog 10 tot 12000. Er zullen 2- en 3-kamerwoningen worden gebouwd en de huurprijzen bedragen van 385 tot 816 Mark per jaar. Het terrein is groot 200 Hectaren, waarvan 40 percent open terrein zal moeten blijven. De eerste 6000 wo ningen zullen 60 millioen Mark kosten. Tien duizend arbeiders zullen er twee jaren lang te werk gesteld worden. De onderneming zal gefinancierd worden door eerste hypotheken ten bedrage van 40 procent en tweede hypo theken van 40 tot 90 procent met garantie van het Rijk. De stad Berlijn maakt hierbij een goed zaakje. Het kapitaal, dat zij voor jaren voor het terrein betaalde en nu met winst in de berooide stadskas zal terug vloeien, kan zij goed gebruiken. Bij den nog steeds ernstigen woningnood is er in het Centrum en in het Westen vat» Berlijn toch haast geen huis meer te zien, zonder de bekende bordjes „Woning te huur". Tienduizend woningen staan reeds gerui- men tijd leeg en geen liefhebber is komen opdagen. Het zijn 6- en meer kamerwoningen waarvan de huur den meesten te hoog is, terwijl de vermogenden de grocte woningen met 15—20 en meer kamers verlieten, om buiten de stad in heerlijke omgeving villa s te betrekken, die in huur belangrijk minder zijn. Ook het leven dezer li «Ten is eenvou diger geworden. Het behoorde tot den goe den toon, groote gezelscnappen te ontvangen in voortreffelijke zalen en saions, waarbij men elkaar trachtte te overtreffen in repre- sentatieweelde. Zooals elke burgerwoning haar huiskamer heeft, moest elke „hochher- schaftiiche" woning haar zalen „der Repré- sentation" hebben. Dit Fransche woord is een geliefkoosde benaming voor dergelijke zalen en kleinere vertrekken. Nog dweept men graag met z'n „Représentation-Raume", al is de eene verhuurd als zit-slaapkamer en de andere in tweeën gedeeld voor eigen gebruik. De upper-ten heeft kleinere wonin gen betrokken en leeft buiten aangenamer en gosdkooper dan midden in de stad en grootere gezelschappen worden in hotels ontvangen. Velen, die het geluk hadden uit betere dagen een goed gemeubileerde 6- a 10- kamerswoning in huur te hebben, verhuur den tegen goeden prijs de meeste kamers en hadden daardoor in hun armoede door in flatie of andere omstandigheden, een be hoorlijk bestaan. Menig oud paartje hoopte zijn laatste levensjaren hierdoor nog rustig en zonder zorgen te kunnen genieten. Daar is voor deze menschen in den laat- sten tijd een treurige verandering in gekomen. De huurders vertrokken, gingen in de voor steden wonen, waar ze goedkooper wonen en in vriendelijker omgeving. Het vele bou wen In de voorsteden heeft de vlucht uit de stad bevorderd. Talrijke vroeger zeer vermo gende families, die van het kamers-verhuren leefden, hebben de oude, deftige woningen, waarin ze 3040 jaren hebben geleefd, moe ten verlaten en zijn zoo goed als tot den bedelstraf gebracht. Men kent den nood der werkloozen, die door den Staat gesteund worden. Doch het droevig lot der duizenden, die zoo verarmden, is maar weinigen bekend. Een woning met 12 kamers op den Kur- fürstendamm staat al een jaar leeg. De huur van deze woning bedroeg vroeger 9000 Mark. Voor 8000 Mark wil de huiseigenaar haar nu graag verhuren. Vóór een paar jaar nog zou om zoo'n woning een wedloop hebben p'.aats gehad. De huiseigenaren uit het Wes ten hebben nu al uit eigen beweging een vermindering van de huur met 10 procent voorgeslagen, als de huurder voor enkele ja ren een nieuw contract wil teekenen. Deze woningen zijn voor de huidige omstandighe den te groot, te weelderig, te duur. Een ver kleining schijnt niet mogelijk te zijn. De vlucht uit de groote woningen is niet alleen een verschijning der ekonomische krisis, de levensopvattingen zijn anders geworden. In de groote bloeiperiode, onmiddellijk na '70'71, is een menigte huizen gebouwd met reuzen-woningen, die men thans niet meer wil, evenmin als „de pracht" der zalen, en salons, die den modernen smaak niet meer past L. Evenals wij, heeft ook „De Avondpost" zich gestooten aan de wijze, waarop „Het Volk" uit den brand van het Nederlandsche pavil joen op de Internationale Koloniale Tentoon stelling te Parijs welke brand terecht alom een nationale ramp genoemd wordt ge tracht heeft, politieke munt te slaan. „De Avondpost" citeert hetzelfde gedeelte uit het „Volk"-artikel als wij gisteren over genomen hebben, waarna het blad vervolgt: „Wat zegt men van dit fraais? Als een enkele maal een orthodox-rechts blad den wil van God eens in verband brengt met een natuurramp of een ander ongeluk, is „Het Volk" er onmiddellijk bij, om te protesteeren. Nu echter gebruikt het socialistisch blad dezen verschrikkelijken brand als „vinger wijzing", als „vlammend teeken", tegen een bepaalde staatkunde, die het blad nog maar vermoedt, en waaromtrent het fantaseert. In dit dramatische en smartelijke oogenbiik slaat „Het Volk" uit onzen nationalen tegenslag politieke munt." Wij zullen, besluit „De Avondpost", het woord niet gebruiken, dat ons hiervoor in de pen komt. Telegram namens Nederlands Katholieken aan den Paus Aan den H. Vader werd het volgende te legram verzonden: Aartsbisschop, Bisschoppen, geestelijkheid en katholieke volk van Nederland, met groote droefheid gadeslaande de moeilijk heden, welke de H. Vader thans moet on dervinden, en met vurig verlangen uitziend naar een bevredigende oplossing, betuigen innige deelneming, en scharen zich des te nauwer om den troon van hun gemeen- scbappelijken Vader, en zenden inmiddels hun vurige gebeden op tot God. JANSEN, Aartsbisschop van Utrecht. Een groote brand verwoestte te Padang een goedang, waarin rubber en rottan van de firma Kho-ko-Han was opgeslagen. De schade, ten bedrage van f 100.000, wordt ge deeltelijk door verzekering gedekt. Echtpaar levend verbrand Een vreeselijk drama heeft zich gister middag tegen half zes afgespeeld in de Lindenstraat 27 te Amsterdam. De eerste verdiepmb van dat perceel, een voor- en achterkamer, wordt bewoond door het echtpaar Haanappel—Kramer. Op een fornuisje in de achterkamer stond tegen dien tijd een brandend petro leumstel. De man heeft dat petroleumstel, toen het nog brandde bijgevuld met petro leum. Het toestel is daarbij in brand ge vlogen en de vlammen deelden zich mede aan de kleeren van den 65-jarigen Haan appel. Zijn 62-jarige vrouw, mejuffrouw C. Kra mer, die erg bijziende is, heeft toen ge tracht de vlammen te dooven en is daar door zelf ook in brand geraakt. De buurvrouw beneden, juffrouw Denijs, hoorde hevig gillen en heeft haar schoon zoon, den heer Strober, die op de tweede verdieping woont, gewaarschuwd. Deze be speurde toen, dat er brand was en hij heeft de brandweer gewaarschuwd. Toen deze kwam, vond zij de twee menschen nog als een klomp vuur. De man lag toen bij den gootsteen in de achterkamer Vermoedelijk heeft hij nog pogingen ge daan om de vlammen met water te dooven. De vrouw lag by het raam in de achter kamer. Beiden waren toen reeds dood. Van beiden zijn de kleeren geheel ver brand en de man vertoonde vreeselijke brandwonden aan armen en het onderiyf. Ook de vrouw vertoonde deerlijke brand wonden aan armen en andere deelen van het lichaam. De brand zelf had zoo goed als niets te beteekenen. Hier en daar is de kamer wat geschroeid. Toen bekend werd, welk een vreeseiyk drama zich in enkele minuten had afge speeld, stroomden de menschen van alle kanten toe. Weldra waren ook de commissaris van politie, de heer Py'per, en de commandant van de brandweer, de heer Gordijn, ter plaatse. De Geneeskundige Dienst bracht de in eengeschrompelde lijken van man en vrouw naar het Wilhelminagasthuis. Post en Gatby weer op Amerikaansch gebied De belde Amerikaansche vliegers Post en Gatby zijn weer op Amerikaansch grondge bied geland, na Juist een week geleden <op Dinsdag 23 Junii van net New Yorksche vliegveld Rosefield in den ochtend te zijn vertrokken naar Harbour-Grace en vandaar des avonds te 19.27 uur (Midd. Eur. tijd) te zijn gestart voor een Oceaanvlucht naar Engeland, waar zij den volgenden dag te Chester daalden, om nog denzelfden avond met een tusschenlanding te Hannover Ber lin te bereiken. In vlot tempo en zonder in cidenten, vlogen zy via Moskou, Irkoetsk en Charbarowsk over Siberië, om thans te Momé in Alaska te landen. Na een korte tusschenlanding startten de vliegers weer om hun vlucht voort te zetten naar Fairbanks in Alaska. Frankrijk verantwoordelijk voor het uitstel Gisteravond laat maakte de Amerikaan sche onder-staatssecretaris Castle, na een langdurige bespreking met President Hoover en den waarnemenden staatssecretaris van den schatkist Mills, de volgende verklaring bekend Alle regeeringen met uitzondering van Frankryk, hebben thans in principe met het plan van President Hoover ingestemd. Eeni ge moeiiykheden zijn ontstaan door de vraag in hoeverre de Fransche tegenvoor stellen met den geest van de voorstellen van President Hoover in overeenstemming zijn te brengen. De besprekingen van den Ame- rikaanschen ambassadeur te Parijs, Edge, en van staatssecretaris Mellon met het Fran sche kabinet worden voortgezet. Deze verklaring, waartoe Hoover zich na zyn gesprek met Mellon gedwongen voel de, stelt op onmiskenbare wüze de Fran sche regeering verantwoordeiyk voor het uitstel der definitieve beslissing. In voor aanstaande kringen wordt zij aldus ge ïnterpreteerd, dat Hoover de publieke opinie in het geweer wil roepen tegenover de met- toegevendheid van Frankryk. De Fransche regeering schynt er aan vast te houden, dat althans België een deel van de niet-bsschermde annuïteiten Krijgt, wat Washington, als zynde in tegenspraak met den geest van het voorstel van Presi dent Hoover, afwijst. Het meenlngsverschil tusschen Amerika en Frankryk. De Fransche bladen zyn blijkbaar officieel ingelicht inzake drie punten, waarin nog geen overeenstemming tusschen de Fransche en Amerikaansche onderhandelaars is be reikt. Frankryk wenscht, dat de gelden, waarvan de betaling wordt opgeschort, binnen vijf jaar na den datum, waarop het plan-Young wederom in werking wordt gesteld, worden terugbetaald. Hiertegenover stelt Amerika een termyn van 25 jaar met matige rente. Frankryk eischt, dat Duitschland tijdens de vyf jaar van terugbetaling geen gebruik zal maken van het recht van uitstel van be taling, zooals het Young-plan daarin voor ziet. Frankryk wenscht, dat ook de Midden- en Ocst-Europeesche staten de voordeelen van 't Hooverplan zullen ondervinden. Weer een la je prei De „Tribune" heeft weer een laagheid uit gehaald door een prent te geven met het onderschrift: „Waartoe de Gekruisigde dient' en dan een skelet aan het kruis af te beel den. Het opschrift I.N.R.I. is vervangen door „Leugens van het proletariaat", waaruit rijks daalders rollen, die worden opgevangen door een op de hurken zittenden dikken pater en een wezenloos uitzienden dikkeu mijnheer. Het is wel droevig, dat er door de ellen dige langzaamheid, waarmede onze parlemen taire molen maalt, van het goedbedoelde wetsontwerp van minister Uor.ner voorloopig niets terecht zal Komen. Of zou het niet mogelyk zijn ook zonder dit wetsontwerp re lasteraars met den straf rechter in aanraking te brengen Vrijheid behoeft toch niet te teteekenen, dat de meerderheid van het Nederlandsche volk straffeloos in haar heiligste overtuiging mag gegriefd en beleecbg-.i woidju. Naby het station Nogasaia is de sneltrein BoekarestConstanza in botsing gekomen met een voile autobus, doordat de afsluit- boomen niet gesloten waren. De bus werd werd ondersteboven geworpen en raakte in brand, met het verschrikkelijke gevolg, dat 5 inzittenden werden gedood en 18 zwaar gewond. Ook de chauffeur behoorde tot de slachtoffers. De reedery Gebr. v. Uden- te Rotterdam kreeg begin Mei mededeeling van den gezag voerder van haar stoomschip „Delfshaven", dat tydens de reis onder de Amerikaansche kust de hofmeester J. van den B., uit Vlis- singen, was doodgestoken door den 22-jari- gen messroombediende W. T. uit Rotterdam, Toen het vaartuig op de terugreis naar Bre men was, verzocht de kapitein den dader van boord te laten halen. Doch in overleg met de rivierpolitie te Rotterdam, meldt de ,,Tel.", heeft de kapitein den dader in arrest gesteld en dezen gisteren na aankomst te Rotterdam aan de rivierpolitie overgeleverd. De man is terstond aan een verhoor onder worpen. Hij heeft een volledige bekentenis afgelegd en bleek diep onder den indruk te zyn van zijn daad, die niet zoo ernstig be doeld was. Hy verklaarde reeds gedurende de geheele reis ruzie met den hofmeester te hebben gehad. Op zekeren dag liep de twist zóó hoog, dat hy in een vlaag van drift, waarbij hij niet meer wist wat hy deed, zyn tegenstander met een mes te lijf ging. De hofmeester werd zóó ernstig verwond, dat hy eenige uren na de vechtparty aan de beko men verwondingen bezweek. De dader is in arrest gesteld. Schade van f 110.000 aan handelsgoederen De gouverneur van Sumatra's Westkust seinde aan de regeering te Buitenzorg, dat de dcor den bandjir aangerichte schade aan handelsgoederen te Padang 110.000 be draagt. V '•TC H,» jj. 1 "r Bf.%» Te Rotterdam ls In arrest gesteld een scheepsbediende die aan boord van de „Delfshaven" den hofmeester vermoord heeft. (blz. 1, 1ste blad) In de Jordaan te Amsterdam zyn twee oude menschen verbrand. (blz. 1, 1ste blad) In hooger beroep is de dader van den drie- voadigen moord te Bilthoven tot 10 jaar ge vangenisstraf veroordeeld. (blz. 1, 1ste blad) De Amerikaansche wereldrondvlucht ge slaagd. (blz. 1. lste blad) Nieuwe verklaring van Hoover. Slechts Frankrijk heeft zijn voorstel niet aanvaard. (mz. 1. lste jiad) Verschrikkelijke botsing tusschen trein en autobus in Roemenië. (blz. 1, lste blad) Tocht van de „Graf Zeppelin" naar het Noorden. Onder de passagiers bevinden zich twee Nederlanders. (blz. 2, lste blad) De ramp te Vincennes: kortsluiting niet de oorzaak van den brand. België biedt een deel van zijn paviljoenruimte aan voor een nieuwe Nederlandsche inzending. (blz. 1, 2de blad) Bij een brand te Lith zijn zes boerderijen in de asch gelegd. (blz. 2, 2de blad) Moeilijkheden ten aanzien van het mora torium-vraagstuk. (blz. 1, 3de blad) MacDonald over de ontwapeningskwestie. (blz. 1, 3de blad) De verkiezingen in Spanje. (blz. 1. 3de blad) Opening van het internationale congres voor de hulp aan lichamelijk-gebrekkigcn. (blz. 2, 3ae blad) Barometerstand 9 uur vjn.: 771. Vooruit. Licht op De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 9.53. Hoogste baromterstand 770.7 te Croydon. Laagste barometerstand 750.6 te Hajpa- randa. Verwachting: Meest zwakke wind uit Wes telijke richtingen in het Noorden, in het Zuiden uit Oostelyke richtingen. Licht tot half bewolkt, wemig of geen regen in het Noorden, in het Zuiden droog weer. Iets warmer. Sono tot 10 jaar veroordeeld Vrijdag 30 Januari JJ. speelde zich te Bilthoven een vreeselijk drama af. Tijdens de afwezigheid van den heer Soeparwi, heeft de Javaansche bediende Sono in de woning mevrouw Soeparwi en haar beide zoontjes van het leven beroofd, door hen alle drie met een mes in den hals te steken. Na mevrouw Soeparwi en haar kinderen te hebben gedood, trachtte Sono zich zelf door gasverstikking om het leven te bren gen. Deze poging mislukte echter. Na door de Utrechtsehe rechtbank tot 12 jaar gevangenisstraf te zyn veroordeeld, wees het Hof te Amsterdam heden in hoo- ger beroep arrest. Het Hof vernietigde op formeele g-onden het Utrechtsehe vonis en veroordeelde Sono tot een gevangenisstraf van 10 jaar. Het goud van de „Tubantia'r Wij geven hierboven nog eenige foto's van de ramp, die Nederland op de tentoonstelling te Vincennes heeft ge troffen. Boven: het Nederlandsche paviljoen vóór den brand; daaronder links: Prinses Juliet»-» komt bij de ruïne aan; daarnaast: Maleiers, die in de open lucht kampeeren; onder: de smeuiende massa, die van i pavïïjoen overbleef Geen verder onderzoek? Het onderzoekingsvaartu'g „Reclaimer", dat 18 Mei vertrok met onbekende bestemming, maar dat, naar men algemeen aannam, wilde trachten den goudschat van de „Tu- bntia" te zoeken, is te Sunderland terug gekeerd. De eenige mededeeling, welke de eige naars wilden doen, was, dat zy aan hun contractueele verplichtingen hadden voldaan en niet naar het wrak zullen terugkeeren. Men vermoedt, dat de „Reclaimer" dui- kerwerk heeft verricht, om naar het goud van de „Tubantia" te zoeken, maar d.t niet heeft gevonden. Men gelooft, dat, nadat de duikers hun arbeid hadden verricht en rapport hadden uitgebracht over hun bevindingen, beslo ten werd, het verdere onderzoek te sta ken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1931 | | pagina 1