LEEKEPREEKEN 1 k i f 3000.- f750.- f250.- f125.- f50. f40. w ZATERDAG 18 JULI 1931 Incasseeringop binnen- en buitenland. Voorschotten tegen incassi Het drama op Ameland 400.000 personen in twee jaar gedood Verklaring van den schrijver Erich Maria Remarque PETITIONNEMENT VOOR INTERNATIONALE ONTWAPENING DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN EN HET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD VIER EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17821 AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL Audiëntie VOORNAAMSTE cACIEUWS J. J. WEBER ZOON OPTICIENS FABRIKANTEN Groote Houtstraat 166 Haarlem Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der menschelijkheid. die maatregelen te nemen, die tot ontwapening der naties zullen leiden. Naan>: A.d®esc Naam: Asteasu BUREAUX NA8SAULAAN 49 Telefoon No. 13466 (drie lijnen) Postrekening No. 5970. ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen: per week 25 ct.; per kwartaal 3.25; per post, per kwartaal 3.58 bjj vooruitbetaling. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN. TIES, 14 regels 60 et. p. plaatsing; elke regel meer 15 ct.. bü vooruitbeL Bp contract belangrijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN tusschen den tekst 60 ct. per regel. Alle abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen bij een ongeval met doodelijken afloop bij verlies van een hand een voet of een oog bij verlies van een duim of wijsvinger bij een breuk van been of arm 7ii verlies van 'n anderen vinger 398 NIEUWE GODEN Wij hooren de laatste jaren voortdu rend spreken over het nieuwe heiden dom van onzen tijd. Toen dr. Abraham Kuyper ongeveer een kwart eeuw ge leden van paganisme en paganisten durfde reppen, stak daartegen een storm van verontwaardiging op. Ook zij, die aan alle kerkgenootschap den rug had den toegekeerd en geen God in het openbaar leven wilden erkennen, be schouwden den naam „heiden" en „hei dendom" als een scheldwoord, als een aanduiding, die moest worden toegepast op de boschnegers, maar niet op de „christenen" der westersche beschaving. Sinds dien is veel veranderd. Aan het oorlogsfront heeft blank en bruin en zwart zich verbroederd. De neger werd de voordanser en de toonaangevende fi guur in de salons en een negerin werd de meest geliefde ster der schouwburg zalen van alle groote Europeesche steden. In heel veel nieuwe boeken over ethiek en huwelijksmoraal wordt het gemoderniseerde heidendom als het ide aal der toekomst geschetst en het chris tendom met de nog bestaande resten der oude beschaving als minderwaardig en ouderwetsch afgewezen. En ook on der de christenen zelf begint het ge voel voor het schrikwekkende van den omkeer af te stompen. Wij hooren zóó dikwijls over „modern heidendom" pra ten, dat wij er gewoon aan raken. In onze gemengde samenleving aanvaar den wij den geloovigen protestant, den geloovigen jood naast den modernen heiden als gelijkwaardig. Het ergste van deze vergroeiing onzer mentaliteit is, dat wij groot gevaar loo- pen onbewust ook de invloeden van het moderne heidendom te ondergaan. Ver schillen in zeden worden heel wat ge makkelijker overbrugd dan godsdien stige verschilpunten. De Kerk heeft al tijd gewaarschuwd tegen een al te ge- meenzamen omgang met andersdenken den, omdat bij een groote vertrouwelijk heid heel gemakkelijk zielsverwantschap ontstaat en de zwakste partij daarvan de dupe wordt. Toch zal men in zake leerstukken van geloof niet zoo gemak kelijk tot een andere partij overhellen als in levensgewoonten en maatschap pelijke begrippen, die maar al te ge makkelijk worden overgenomen. Wie oogen heeft om te zien ontwaart in onze zoogenaamde beschaafde wereld een langzamen, maar zekeren overgang naar het heidendom, welke ook door duizen den christenen onbewust wordt meege maakt. Op twee der ergste verschijnse len willen wij in dit verband wijzen: ten eerste de staatsvergoding in dit en ten tweede de naaktcultuur in een volgend artikel. In de laatste encycliek van Pius XI, verschenen als antwoord op de uitda ging van de Italiaansche regeering, wordt aan allen, die het groote gevaar Van den „fascistischen staat" nog niet hadden ingezien, toch zeker wel voor goed de oogen geopend. In dit blad is van den eersten dag van het optreden van Mussolini af, consequent tegen het nieuwe stelsel gewaarschuwd. Maar el ders hebben wij ook in eigen kring zeer dikwijls heel of half verholen bewonde ring voor het regiem der zwarthemden waargenomen. Men liet zich heel ver klaarbaar door bijkomstigheden mis leiden. Bij een chaos, die bijna in heel Europa en niet het minst in Italië kort ha den oorlog bestond en in Midden-, Zuid- en Oost-Europa met den dag ver ergerde, was het op zichzelf prijzens waardig, dat een krachtige hand, een gedisciplineerde partij, orde op de zaken stelde en trachtte gezag en welvaart door organisatie van alle sociale krach ten te doen terugkeeren. Maar al heel spoedig ontwikkelde zich uit die zeld zame revolutie een systeem, dat veel meer beoogde dan een nieuwe binnen- landsche politieke oriënteering. In het brein van den leider der nieuwe bewe ging bleek een idee te zijn geboren, dat- Ver uitging boven ons gewone begrip van staatsgezag. De Staat is er voor de burgers, om door leiding van een cen traal gezag aan allen, naar mate van hun lichamelijke en geestelijke be kwaamheden, gelegenheid te geven zich te ontwikkelen. Het staatsgezag is er om de zwakken tegen overmacht van de sterken te beschermen, om de misdaad te straffen en de wet te handhaven; om vrijheid binnen bepaalde grenzen te ■Waarborgen, om vooral de gewetensvrij heid hoog te houden. Bij zulk een goede: leiding en in zulk een geordende vrij heid moet welvaart heerschen en zal de °vergroote massa van goedwillenden een redelijke mate van aardsch geluk ge nieten. In zulk een Staat is de burger trotsch op het land, binnen welks grens palen hij geboren werd. Hij heeft het recht om zich een andere nationaliteit te kiezen. Maar „de liefde tot zijn land is ieder aangeboren". Zooals het hart van een kind uit een goed gezin altijd naar huis trekt en ook bij de volwas senen de dierbaarste herinneringen aan het ouderhuis levend blijven, zoo is er een ware, kostbare vaderlandsliefde bij den burger van een goedgeregelden Staat, die, waar hij zich ook in de wijde wereld bevindt en welke natuurschatten hij ook elders bewondert, steeds weer met graagte terugkomt in het land, waar de taal van zijn moeder hem het meest eigen is, waar de landgenooten hem als familieleden zijn, waar zeden en gewoonten „thuis" doen zijn. Zulk een ware vaderlandsliefde sluit geen ge negenheid voor andere naties uit, inte gendeel. Met volle bewondering voor wat anderen hebben en anderen praestee- ren, behoudt de ware vaderlandsliefde een voorkeur voor het eigene in eigen land. Dit ware patriotisme is een groote kracht voor het individu, voor iederen Staat afzonderlijk en voor heel de we reldgemeenschap. Het versterkt de volkskracht, behoudt het kenmerkende door den Schepper in de volkeren ge legd en wekt een edelen wedijver in het streven naar het beste in cultuur, ken nis en kunst. Als iedere neiging, als iedere harts tocht kan ook de vaderlandsliefde naar twee verkeerde uitersten omslaan. Zij kan om verschillende redenen en in verschillende omstandigheden verslap pen, zóó, dat alle ware burgerzin ver dwijnt; dat het volkskarakter zijn ken merkende eigenschappen verliest; dat er minachting en spot voor het eigen land ontstaan. Het einde is dan gemeenlijk bandeloosheid, verdwijnen van de wel vaart en dikwijls totale ondergang. Er is ook een, veel meer voorkomend, ander uiterste, dat men zijn land be schouwt als het eenig bestaanswaardige op de wereld; dat men zijn eigen volk superieur gaat achten boven alle andere en een roeping gaat gevoelen om alle andere naties goedschiks of kwaad schiks in te lijven binnen de eigen uit gezette grenzen. Zulk gevaarlijk chau vinisme kan, wanneer krachtige, maar weinig gewetensvolle persoonlijkheden zich daarbij als volksleiders opwerpen, tot een fatalen waan worden, die een ziekelijke staatsreligie doet geboren worden, waarbij de persoon, die deze staatsidee symboliseert, in de oogen der massa tot een godheid groeit. De ge schiedenis heeft ons in het caesarisme van het Romeinsche rijk daarvan een beeld gegeven. Omdat geheel de we reld toen in het heidendom verzonken lag, stoot ons zulk een staatsvergoding minder af, dan dat wij ze in onze ge kerstende wereld zien herleven. Voor den christen is de idee ondraaglijk, dat de staat en het staatshoofd zijn God en zijn godsdienst zouden moeten zijn. En toch zien wij in onzen tijd met zijn ge vaarlijk chauvinisme de overdreven vaderlandsliefde als een nieuwen God verschijnen. Wat bijv. in Italië is ge groeid, is niet anders dan de herleefde staatsidee der oude Romeinen. Daarom moest het tot zulk een ernstig conflict tusschen het Vaticaan en het fascisme komen. Op dezen éénen zin van de jongste encycliek is de strijd tusschen Paus en duce toegespitst, waarin de H. Vader, be zorgd over het lot zijner kinderen in Italië, een uitweg zoekt, om zoowel het geweten vrij te houden als het burger schap van den Italiaan met al wat daaraan voor den burger vastzit, te red den. Het fascisme eischt van zijn aan hanger een eed van onvoorwaardelijke toewijding: men bindt zich met lijf en ziel aan den Staat. En de in blinde be wondering voor het fascisme opgroeien de jeugd is er hunkerend naar, dien eed op het vaandel te zweren. Maar de Plaatsbekleeder van Christus, gesteld om over de zielen te waken, kan nim mer toestaan, dat een door het doopsel aan de Kerk toevertrouwd lidmaat zich onvoorwaardelijk, met alle krachten van ziel en lichaam, wegschenkt aan een wereldsche organisatie. Daarom schreef de Paus in zijn encycliek: In de volle kennis van de veelvuldige moeilijkheden van het huidige oogeniJlik en wetende, dat de inschrijving in de partij en de eed voor zeer velen de voor waarden zijn voor hun carrière, voor hun brood en voor hun bestaan, hebben Wü naar een middel gezocht, dat den vrede aan de gewetens terugschenkt en tege lijkertijd de uiterlijke moeilijkheden tot het kleinste minimum terugbrengt. En het schijnt Ons toe, dat dit middel voor hen, die reeds in de partij ingeschreven zijn, hierin zou kunnen bestaan, dat zij voor God en voor hun eigen geweten het voorbehoud maken: „Met voorbehoud van de wetten van God en van de Kerk", of wel: „Met voorbehoud van de plichten van een goed christen", met het vaste voor nemen om dit voorbehoud naar buiten te toonen, indien de noodzakelijkheid daar van zich zou voordoen. RIME En zie, juist deze ééne zin uit de encycliek heeft de woede van het fas cisme gewekt. Daarom concentreert zich thans de strijd, een strijd, waarin de Paus nooit kan toegeven. Het is goed, dat heel de wereld en vooral de geheele christenwereld duide lijk inziet, waar het momenteel in Italië en straks wellicht elders, om gaat. Naast het voor negentien eeuwen geboren christendom is een nieuw heidendom gegroeid en een der voornaamste goden van dit neo-paganisme is de alles voor zich opeischende kolos, de logge Staat. HOMO SAPIENS. Z. D. H. de Bisschop van Haarlem zal volgende week alleen Zaterdag audiëntie verleenen. De moord met voorbedachten rade gepleegd Omtrent het gebeurde op Ameland kan nog warden gemeld, dat de verdachte naar het huis van bewaring te Leeuwarden is overgebracht. Bij het verhoor, Donderdag middag door de justitie, heeft hij bekend den moord op zijn vrouw met voorbedachten rade te hebben gepleegd. Hij was met zijn echtgenoote naar Ameland gegaan om haar te vermoorden. Toen het parket daarna van Buitenpost naar Boelenslaan ging was er een groote menigte op de been. Er was een sterke politiemacht ter plaatse. Op de begraafplaats werd de schouwing van het JJjk gehouden. Dr. Mieremet con stateerde dat de vrouw door verdrinking om 't leven was gebracht. In een vorig bericht is gemeld, dat heiden zich zouden hebben ontkleed voor zij een bad namen. Thans wordt vernomen, dat de vrouw gekleed op het strand is aangetrof fen. De justitie zal een onderzoek doen instel len naar de geestvermogens van den ver dachte. Door communisten en bandieten Volgens een officieele verklaring zijn in twee districten van de Chineesche provincie Hunan alleen in de laatste twee jaar 395.155 personen door communisten en bandieten gedood. Verschillende steden, die eerst door re- geeringstroepen ingenomen waren, vervol gens weer door communisten heroverd wer den enz., hebben op deze wijze meer dan de helft van het aantal inwoners verloren. De Internationale Koloniale Tentoonstelling te Parijs Nederland en België Minister Hymans hoopvol gestemd In de gisteren te Brussel gehouden senaatszitting meldt het B.T.A. heeft minister Hymans bij de behandeling van de begrooting voor Buitenlandsche Zaken verklaard, dat men mag hopen, dat de onderhandelingen betreffende toenadering tusschen Nederland en België een goed resultaat zullen opleveren. De moordaanslag op notaris Morra De kogel verwijderd Notaris Morra te Den Haag, op wien dezer dagen een moordaanslag gepleegd is, is gistermiddag door dr. Exalto geopereerd. Dr. Exalto is erin geslaagd den kogel, die diep in den schedel was doorgedrongen, te verwijderen. De toestand van den patiënt is bevredigend. Het nieuwe Paviljoen Naar aanleiding van het onderhoud met den heer Krieger, conservator van het Eth- nografisch Museum te Leiden, vernemen wij thans vah den heer Krieger nader, dat de bewaking van het opnieuw te bouwen pavil joen der Nederlandsche afdeeling op de Pa- rijscbe Tentoonstelling is toevertrouwd aan den heer Ruempol, oud-commissaris van po litie te Semarang, die reeds te Parijs ver toeft. De heer Ruempol heeft de meest-uitge- breide volmachten gekregen om de maatre gelen te nemen, die hij voor de bewaking en verzorging van gebouw en voorwerpen noodig acht. Voorts deelt de heer Krieger mede, dat alle opnieuw in te zenden voorwerpen zullen zijn verzekerd „all risks included". Met deze maatregelen zijn, aldus de heer Krieger, een belangrijk deel der gevaren van deskundige zijde tegen het opnieuw inzen den van belangrijke aesthetische voorwer pen weggenomen. Daar echter het nieuwe gebouw andermaal zal moeten worden opgetrokken van hout in een omgeving, die brandgevaarlijk moet wor den geacht, zou ik, aldus de heer Krieger, het wenschelijk achten, dat het Nederland sche Comité, dat zich belast met het ver zamelen van inzendingen met dit feit reke ning houdt, teneinde te voorkomen, dat uni ca, zooals thans verloren zijn gegaan, niet opnieuw aan eenig gevaar worden blootge steld. Verkennersgeestelijken en kampeeren Kampleiding is zielzorg. Volgens de aanvullingen op de Spelregels der „Katholieke Verkenners" is het aan ver- kennersgroepen niet toegestaan te kampee ren (behalve voor z.g. „patroeljekampen"), wanneer de groepsgeestelijken het kamp niet medemaken. Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent heeft hieromtrent voor zijn diocees bepaald, dat deze werkzaamheid dient te worden opgevat als activiteit in zielzorg, dus niet worde be schouwd als een deel hunner vacantie. Katholieke Kinderuitzending Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft benoemd tot geestelijk adviseur van de Dio cesane Vereeniging in het Bisdom Haarlem van Katholieke Kinderuitzending' den Zeer- eerw. heer Rector J. A. Voorham te Amster dam. Het Graalkruis op den Tiltenberg te Vogelenzang Gisteren heeft Z. H. Exc. J. D. J. Aengenent den eer sten steen gelegd ran het Graal- Moederhuis te Vo gelenzang. Dit huis zal verrijzen aan den voet van den Tiltenberg, waar op een groot kruis van 15 meter zal ivorden geplant. Voorloopig is reeds »en kruis op het liooge duin ge plaatst, ver in den omtrek is het zicht baar. Een aardige op name. Eenige graai- leidsters en belang stellenden in con versatie rondom 't kruis, genietend van het schoone panorama. De Zuiderzeewerken Het op één na het laatste sluitgat in den afsluitdijk wordt nog dit jaar gedicht De N.V. Maatschappij tot uitvoering van Zuiderzeewerken heeft besloten, dit jaar ook nog een van de beide thans nog bestaande sluitgaten in den afsluitdijk, namelijk dat in de z.g. Middelgronden, te dichten. Oorspron kelijk was het de bedoeling, dit gedeelte, ongeveer 2 K.M. lang, evenals het sluitgat in De Vlieter, in 1932 uit te voeren, doch in verband met het voorspoedig verloop van het werk, heeft men gemeend, dat dit dijk vak nog wel in het loopende jaar kan wor den voltooid. Met de uitvoering is reeds een begin gemaakt. Voor het volgende jaar blijft dan alleen nog over het ongeveer 2% K.M. lange sluitgat in De Vlieter. De Tarwewet Prijsverhooging van 15 pCt. voor griesmeel Naar het „Volk" verneemt, heeft de Reget.- ring bepaald, dat van ingevoerd griesmeel een opslag van twee gulden per honderd kilo moet worden betaald, ingevolge bepalin gen van de Tarwewet. De prijs van griesmeel in den groothandel is per honderd kilo 13 tot 14 gulden. De op slag beteekent dus een prijsverhooging van 15 pCt. Verleden jaar werd hier te lande bijna vier-en-een-half millioen kilo ingevoerd. Ford-aankoopen door de Posterijen in de Vereenigde Staten Op 26 Juni hebben de Posterijen van de Vereenigde Staten de Ford Fabriek te Was hington een opdraent gegeven tot levering van 1500 Chassis, te weten 500 tons en 1000 1y2 tons Chassis. Deze order is de grootste welke sedert den oorlog door eenig regeerings-departement is gegeven op het gebied van auto-materiaal. De totaal Ford verkoopen aan de Poste rijen van de laatste paar jaren zijn nu tot 2900 gestegen. Met de aflevering wordt onmiddellijk be gonnen en deze zal gelijken tred houden met de aflevering der carrosseriën. De complete trucks zullen vervolgens worden gedistribu eerd over ongeveer 60 steden in de V. S. De Ford Company ontving opdracht tot levering, nadat uitgebreide proeven waren genomen door de Technische afdeeling van de Posterijen in samenwerking met het „Bureau of Standards". De proeven ge schiedden onder toezicht van mr. W. A. Jacobs, automobiel-ingenieur van het „Bu reau of Standards" en mr. W. Wolma uit Chicago, alsmede mr. Morris Carrier uit Brooklyn, automobiel-ingenieurs van de technische afdeeling der Posterijen. Landelijke Vereeniging voor Katholieke Gezinsvoogden en Patronage Naar men ons meedeelt, is Zaterdag 11 Juli j.l. opgericht een Landelijke Vereeni ging voor Katholieke Gezinsvoogden en Pa tronage. Het voorloopig secretariaat is gevestigd te Amsterdam (Zuid), Stadhouderskade 99, waar nadere gewenschte inlichtingen gaarne zullen worden gegeven. Onrust in Gelsenkirchen Verschillende zwaar gewonden In den afgeloopen nacht ontstonden in verscheidene straten te Gelsenkirchen bot singen tusschen communisten en politie. Van beide zijden werd geschoten. Op den hoek van de Margareten- en Florastrasse, waar zich een groote menigte communisten haa verzameld, moest de politie van haar vuui- wapens gebruik maken, waarbij één hunnei een schot in den buik kreeg; een ander een schot in de knie en drie een schot in den arm kregen. De twee eersten zijn levens gevaarlijk gewond, zoodat onmiddellijk ope ratief moest worden ingegrepen. In den loop van den nacht ontdekte de politie nog 2 ge wonden, die in het communistisch volksge bouw verborgen werden gehouden. In totaal werden in den afgeloopen nacht 33 personen gearresteerd. Door het krachtig optreden van de Schu- po, geassisteerd door recherche-personeel, was de rust tegen 1 uur geheel hersteld. Men verwacht in den loop van heden nog eenige arrestaties. Nederland en België; verklaring van mi nister Hymans in den Belgischen senaat. (biz. 1, 1ste blad) Opslag gelegd op griesmeel. Een prijsver hooging van 15 percent. (blz. L lste Wad) De Zuiderzeewerken: het op één na het laatste sluitgat in den afsluitdijk wordt nog dit jaar gedicht. (blz. 1, lste blad) De vrouw, die bij Ameland is gestorven, is inderdaad door verdrinking om het leven gebracht. (blz. 1, lste Wad) Het nieuwe Nederlandsche paviljoen te Parijs. (blz. 1, lste blad) Gisteren heeft Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent den eersten sleen gelegd van het Graal - Moederhuis te Vogelenzang. (blz. 1, 2de Wad) De Duitsche ministers naar Parijs ver trokken. (blz. L 3de blad) Ongunstige opvatting in Amerika en En geland over het Fransche leeningsplan. (blz. 1, 3de Wad) De aardbeving te Ecuador. (blz. 1, 3de blad) De bom in de St. Pieterskerk te Rome. (blz. 1, 3de blad) Schrijven van Mgr. A. F. Diepen inzake bevordering van de Nederlandsche industrie. (blz. 2, 3de blad) Afscheid van dr. F. M. Wibaut van den Amsterdamschen gemeenteraad. (blz. 2, 3de Wad) 1® Barometerstand 9 uur v.m.: 759 stilstand. LICHT OP. De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 9.40. Naar aanleiding van het Petitionnement der Nederlandsche Dagbladpers Ik beveel het Petitionnement der Neder landsche Dagbladpers ten krachtigste aan. Het streven er van is immers ook mijn levenswerk. Bovendien is het op het psycho logisch juiste oogenblik ondernomen. Er zou geen sprake meer kunnen zijn van een „volgenden oorlog", wanneer de men- schen thans beseften, hoe die zijn zou. Een volgende oorlog zou niet de oorlog der loopgraven zijn, maar de oorlog tegen de bevolkingen in het „Hinterland", tegen de mannen, vrouwen en kinderen in 'de ste den en dorpen, ver achter het front. Londen, Parijs en Berlijn zouden door middel van de moderne oorlogstechniek van de aarde weg gevaagd worden. Niemand'zou zich storen aan het verbod van het gebruik van gif gassen en andere duivelsche uitvindingen. Laten wij ons niet meer in gedachten ophouden bij den vorigen oorlog. Laat ons beseffen wat een volgende oorlog voor de menschheid zou beteekenen. van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapenings conferentie in Februari 1932 te Geneve te houden. Georganiseerd door de Nederlandsche Dagbladpers. NaaitK Adres: Naatm- Adraft:

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1931 | | pagina 1