HET HOOGOVENBEDRIJF
DE „MITTOVOS"
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1931
TWEEDE BLAD
INWIJDING PAROCHIEHUIS „SINT MAARTEN'
TE LIMMEN
BLADZIJDE 1
ELCK WAT WILS
Jaarverslag over 1930-1931
De eerste ontwikkelings-phase thans afgesloten Wij zijn een van de
voornaamste leveranciers op de wereldmarkt De toekomstige ont
wikkeling Financieel geen bevredigende resultaten.
mmmmm
Roode Kruis Transport Colonne
Huldiging H. Bergkamp
TREKJES No. 723
De mannen lieten hun werk even rusten
Verschenen is het jaarverslag van de
Koninklijke Nederlandsche Hoogovens en
Staalfabrieken N. V. te IJmuiden, over het
boekjaar 19301931.
Wij ontleenen er het volgende aan
Wij mogen vaststellen, aldus de directie,
dat de eerste ontwikkelingsphase van ons
bedrijf thans is afgesloten, n.l. de verwerking
van ertsen tot ruwijzer in 2 hoogovens, waarbij
de bijprodukten en de vrijkomende gassen
bijkans volledig benut worden.
Wij zijn van oordeel, dat het geen aanbe
veling verdient aan onze onderneming als
producent van ruwijzer voor den verkoop
een grootere uitbreiding te geven. De rol
die wij als exporteur van ruwijzer vervullen
is reeds zeer belangrijk. De productie
capaciteit van 2 hoogovens (de derde in
reserve) bedraagt ca. 275.000 ton ruwijzer
per jaar, waarvan slechts ca. 50.000 ton in
Nederland geplaatst kunnen worden. Als
exporteur van ca, 225.000 ton ruwijzer per
jaar zijn wij een van de voornaamste leve
ranciers geworden op de wereldmarkt.
Ofschoon de gassen, die bij het bedrijf
met 2 hoogovens ontstaan, volledig benut
worden, betreuren wij het nog altijd dat het
meest economische gebruik van onze kook-
ovengassen, n.l. voor huishou 'elijk gebruik,
geen grooteren omvang heef^ aangenomen
doordat de groote gemeenten in den omtrek
hunne poorten voor ons gesloten hebben ge
houden. Daartegenover staat, dat het ons
voldoening mag geven dat voor het gas-
vraagstuk niettemin een logische oplossing
kon worden gevonden en wel in samenwer
king met de Bataafsche Petroleum Mij.
(het Stikstofbedrijf) en met de Provincie
(de nieuwe PEN centrale). De gedachte
van samenwerking heeft ons ook geleid,
toen de Enci te kennen gaf geneigd te zijn
een belang te nemen in de Cementfabriek.
De overtuiging, dat in samenwerking kracht
gelegen is, bracht er ons toe dat wij in het
afgeloopen jaar een coöperatie aangingen
met de firma Dumont Wautier voor de
exploitatie van onze kalksteengroeve en
kalkovens te Namêche, over welke trans
actie hieronder nog nader gerapporteerd
zal worden. Ook de verdere verwerking van
onze teerproductie, welke door de N.V.
Teerbedrijf Uithoorn geschiedt, berust op
samenwerking.
Wij meenen dat de structuur, die hier
door ontstaan is, n.l. dat het eigenlijke hoog-
ovenbedrijf als moeder-bedrijf omringd
wordt door een aantal zelfstandige neven-
bedrijven, die elk hun bijzondere taak ver
vullen, in vele opzichten voordeelen biedt.
Slechts hierdoor is het ons mogelijk ge
weest het probleem op te lossen om het
hoofdbedrijf technisch geheel te comple-
teeren, zonder al te groote eischen te stellen
aan onze geldmiddelen.
Het zou ons verheugen, nu de eerste phase
van onze ontwikkeling in groote trekken vol
tooid is, wanneer ook de verdere ontwikke
ling van ons bedrijf in het teeken kon staan
van samenwerking met geinteresseerde groe
pen, hetzij uit den kring der producenten,
hetzij uit den kring der consumenten.
Deze toekomstige ontwikkeling van ons
bedrijf moet liggen in de richting van een
verdere verwerking van het ruwijzer tot
gegoten voorwerpen en/of tot staal en wals-
producten. Langs dien weg zal ook ons be
drijf van toenemende beteekenis worden
voor de verzorging van de Nederlandsche
markt.
De grondslag voor een verdere ontwikke
ling in de aangegeven richting, n.l. dat wij
goed en goedkoop ruwijzer kunnen fabri-
ceeren, is aanwezig. Hoe slecht ook thans de
financieele uitkomsten mogen zijn (waarop
hieronder nog nader zal worden ingegaan),
zoo meenen wij toch met gerustheid te
kunnen verzekeren, dat er weinig hoogoven-
werken in Europa zijn, die een kostprijs
hebben zoo laag als de onze.
Voor de taak, die ons in de toekomst wacht,
zijn wij bezig uit onzen staf een organisatie
te vormen, die het geheele complex van
vraagstukken dat verbonden is aan de ver
vaardiging van gegoten ijzeren voorwerpen,
staal en walsproducten, in studie zal nemen.
Wij weten hiermede tevens te voldoen aan
een behoefte, die ook door de Regeering
gevoeld wordt, welke dan ook op de Rijks
begrooting voor ig32 het voorstel heeft ge
plaatst f 10.000,uit te trekken voor het
door ons te verrichten voorbereidende werk.
Hoogoven No. 2 werd in het afgeloopen
boekjaar buiten bedrijf gesteld en aan een
grondige algeheele herstelling onderworpen.
De oven had in een onafgebroken gang van
1332 dagen 494.800 ton ijzer geproduceerd.
De werkzaamheden aan dezen oven zijn
beëindigd. De hoogoven staat als nieuw
voor het bedrijf gereed doch blijft in reserve
zoolang de beide ovens 1 en 3 hun werk
naar behooren verrichten.
De totale ruwijzerproductie gedurende
het verslagjaar bedroeg 266.708 ton. Hier
van verkochten wij in Nederland 40.632
ton.
De kooksproductie gedurende het verslag
jaar bedroeg 285.100 ton.
De centrale werkte bevredigend. Aan der
den werden afgeleverd 40.278.000 kWh en
32.353 ton stoom.
Omtrent de gaslevering aan gemeenten
kunnen de hieronder staande cijfers worden
verschaft.
Geleverd werd over i93o/'3i aan Velsen
5.833.089 M3.; Beverwijk 2.586.277 M.3;
Krommenie 1.559.700 M.3; Wormerveer
1.833.200 M.3; Haarlem 1.940.844 M.3 To
taal 13.753.110 M.3 tegen 10.852.787 M.3
in i929/"30.
Hierbij dient te worden opgemerkt, dat
de levering aan Haarlem, die slechts van
tijdelijken aard was, thans beëindigd is.
De depressie waarvan ons vorig jaarverslag
gewaagde, heeft, zooals een ieder weet, een
nooit vermoeden omvang aangenomen.
Het ligt geenszins in onze bedoeling in
algemeene beschouwingen te treden over
Het nieuwe Parochiehuis „Sint Maarten" te kimmen, dat Zondag door den Hoogeerw.
Heer Deken Lucas te Beverwijk plechtig wordt ingewijd.
wtmmsm
Zondag zal het nieuwe parochiehuis „Sint
Maarten" alhier, door den Hoogeerw. heer
Deken Lucas van Beverwijk plechtig worden
ingewijd.
Aan dit gebouw is de naam „Sint Maar
ten" gegeven, omdat Sint Maarten ten in
nigste met de geschiedenis van Limmen ver
bonden is, welke geschiedenis nu voortleett
in het nieuwe parochiehuis.
Staande aan den hoek Disseldorperweg en
den fraaien Kerkweg, komt het mooie ge
bouw goed tot z'n recht.
Bij den bouw is het Noord-Hollandsch
cachet streng bewaard.
De ontwerper is ir. Thunnissen uit Den
Haag, terwijl het werk is uitgevoerd door de
firma de wed. de Nijs te Castricum, onder
opzicht van den heer Besteman te Alkmaar.
den aard van de crisis waarin de wereld zich
thans bevindt.
Op ons rust alleen de taak te boekstaven
in welke mate de ijzer- en staalindustrie
door deze crisis werd getroffen en in het
bijzonder, hoe onze vennootschap zich in den
storm tot nu toe heeft weten te handhaven.
De ruwijzerproductie in tonnen van de
voornaamste landen bedroeg gedurende het
2e kwartaal van 1931 11.889.000 of 56%
van de totale productie over hetzelfde tijd
vak in 1929.
Ons bedrijf wist zijn productie te hand
haven op nagenoeg hetzelfde niveau van de
beide voorafgaande jaren. Sinds het begin
van dit kalenderjaar wordt ook in ons bedrijf
niet meer volop geproduceerd. Het bedrijfs-
tempo van de beide hoogovens en van de
kooksovens is eenigszins beperkt. Voor ver
schillende afdeelingen is een verkorte werk
week ingevoerd.
Ons bedrijf wist zijn export nagenoeg te
handhaven, ofschoon de wereldexportmarkt
voor ruwijzer sinds 1929 met ongeveer de
helft inkromp.
De export bedoreg gedurende het 2e
kwartaal van 1931 53.958 ton.
Wij meenen wel te mogen constateeren,
dat het verblijdend is, dat wij er tot nu toe
in slaagden, de werkgelegenheid vrijwel in
tact te houden.
Evenwel stuit de verkoop op voortdurend
grootere moeilijkheden en het kan niet ge
heel vermeden worden dat een gedeelte van
de productie onverkocht blijft.
Financieel is het resultaat van ons werk
natuurlijk allerminst bevredigend. Wij willen
hieraan eenige beschouwingen wijden.
In een bedrijf als het onze is het onver
mijdelijk, dat een groot gedeelte van de
grondstoffen, die voor het smeftproces noo-
dig zijn, tijdig wordt gekocht. Daar boven
dien in het jaar 1929 een zoo groote vraag
naar ertsen bestond, dat het zeer bezwaar
lijk was de gewenschte soorten te verkrijgen,
ontstond een algemeene drang om door
contracten van langeren duur zich althans
van een gedeelte der ertsbehoefte vooruit
te verzekeren. De geweldige depressie, die
daarna inzette, trof dus de meeste bedrijven
en ook het onze op een moment kort nadat
belangrijke grondstoffenverplichtingen waren
aangegaan. De prijsdaling van het ruwijzer,
die thans onafgebroken reeds bijna 2 jaren
duurt, kon dus slechts zeer onvoldoende
gecompenseerd worden door de prijsdaling
der grondstoffen. Bij elke dalende conjunc
tuur zal zich dit verschijnsel in ons bedrijf
moeten voordoen, in dit geval uit het zich,
door de bovengenoemde oorzaak, in ver
sterkte mate.
Tegenover de scherpe daling van de op
brengst van het geproduceerde ruwijzer staat
dat het benutten der bijproducten gelukkig
goede vorderingen heeft gemaakt. Daarne
vens worden bezuinigingsmaatregelen met
kracht toegepast.
Wat de markt voor bijproducten betreft,
kan het volgende worden vermeld.
Voor teer en teerproducten bleef de on
gunstige marktpositie, die reeds in het vorige
jaarverslag werd vermeld, bestaan, zonder
zich nochtans verder te verscherpen.
De prijzen voor benzol daalden scherp
tengevolge van de uiterst ongunstige markt
ontwikkeling voor motorbrandstof en door
de verdere verhooging van het invoerrecht
in Duitschland (het belangrijkste afzetge
bied). Het Duitsche invoerrecht op benzol
bedraagt thans 204 R.M. per ton, terwijl
de invoer van dit product 1 Yt jaar geleden
vrij was.
De markt voor ammoniumsulfaat was
in het afgeloopen boekjaar gesteund door de
internationale regeling, die in Augustus
1930 tot stand was gekomen. Pogingen om
deze regeling te verlengen faalden, zoodat
in Augustus van dit jaar een felle strijd los
brak die de prijzen tot beneden de helft
deed dalen.
Wanneer binnenkort de centrale van het
PEN in bedrijf zal zijn, zal ons bedrijf de
opwekking van electrische energie staken en
zijn stroom van het PEN koopen tegen een
prijs, die ten nauwste samenhangt met den
kostprijs van het PEN. Wij staan hier voor
een voorloopig nog onbekenden factor, die
echter van zeer grooten invloed zal worden
op onze bedrijfsresultaten, daar ons verbruik
met dat onzer nevenbedrijven reeds ca.
75.000.000 kWh per jaar bedraagt.
Wij vertrouwen dat de kostprijs van het
PEN zoo gunstig zal blijken te zijn, dat daar
door de overeenkomst, die wij met het PEN
om tal van redenen meenden te moeten aan
gaan, ons financieel geen nadeel zal opleveren.
De Verlies- en Winstrekening heeft na
afschrijving en rekening houdende met de
onverdeelde winst van het vorige jaar een
voordeelig saldo van f 111.485.19. Hieruit
kan 4% over het cumulatief preferente aan
deelenkapitaal worden uitgekeerd, terwijl
dan het overschot van f 86.485.19 naar nieuwe
rekening kan worden overgebracht.
Wij willen dit verslag niet eindigen zon
der met erkentelijkheid den ijver en de goede
samenwerking te memoreeren van ons per
soneel van hoog tot laag, waardoor de strijd
tegen de huidige moeilijkheden minder
zwaar wordt gemaakt.
De Directie
G. A. KESSLER, Voorzitter.
A. H. INGEN HOUSZ.
Een denkbeeldige rondwandeling
Wanneer wij de lezers van onze Kath.
Courant uitnoodigen in gedachten en,
vooruitloopend op de werkelijkheid, een
wandeling door de Mittovos te maken, dan
past allereerst een woord van hulde en
dank aan het Bestuur der Coöp. Haarl.
Groenten- en Bloembollenveiling W. A.,
C. H. B„ met den directeur, den heer M. A.
Angevaare; niet alleen, omdat het dit
fraaie, nieuwe, van alle comfort voor
ziene gebouw voor onze Mittovos
ter beschikking heeft willen stellen,
doch óók om de groote welwillendheid,
waarmede dit bestuur met zijn directeur
ons bij voortduring en bij elk verzoek ons
tegemoet treedt.
Ons binnenkomen
We treden aan den Kleinen Houtweg
no. 16 de monumentale poort binnen, waar
op des avonds een fel licht geworpen zal
worden.
Rechts en links in de steenen gebouw
tjes nemen we onze entree-biljetten en ge
ven onze fietsen af aan de daar geposteer
de rijwielbewaarders, want de overdekte rij-
wielloodsen staan rechts en links.
Na een eind verder de controle gepas
seerd te zijn, staan we vóór het geweldige
gebouw de „Mittovos", waarop een tweetal
groote Missievlaggen met de kleuren: rood.
groen en wit, lustig staan te wapperen.
Des avonds, wanneer het gaat duisteren,
zal deze voorgevel met den versierden
hoofdingang hel verlicht zijn, zooals ook
het uitgebreide omliggende parkeerterrein
voor auto's.
In de Mittovos
We treden den hoofdingang binnen en
vinden er direct rechts de vestiaire, waar
men desgewenscht gebruik van kan maken.
Links een afdeeling van het Missie-
Postkantoor, waar de R. K. studenten der
Universiteiten en wonend tè Haarlem en
O., den schepter zwaaien en die u allerlei
boekwerken, brochures, ansichten, vreemde
postzegels, alles uit en over de Missiege
bieden, kunnen verschaffen.
De staan hier nu in de zeer ruime hal,
waar in het midden zich verheft op een
voetstuk het beeld van Pater Donders (af
gestaan door de firma Maas). In deze hal
rechts en links doorgangen om den bazar
boven te bereiken. En naast deze laatste
weer het Missiepostkantoor met als be
diening de bestuursleden van den R. K.
Bond van Post- en Telegraafpersoneel met
de studenten, die de poststukken van den
Mittovosstempel zullen voorzien, waar de
post- en sluitzegels zullen worden verkocht,
enz.
Van hieruit ook kan men in afgesloten cel
len locale en interlocale telefoongesprekken
voeren.
Het publiek in de zalen wordt met loud
speakers van dit kantoor uit opgeroepen.
De Paterskamer
Naast dit Postkantoor wordt voor de Pa-
ters ingericht een gezellige privé-kamer,
wanneer zij eenige vrije oogenblikken heb
ben.
Over de heele achterzijde dezer groote
hal strekt zich uit een verkleining van het
dorp Tiberias aan het Meer van Tiberias
(Stand Patriarchaat van Jeruzalem).
Naar de Groote Tentoonstellingszaal
Oostersche poorten, rechts en links, welke
ons in de vereischte stemming zullen bren
gen, geven ons toegang tot de groote ten
toonstellingszaal (Zaal no. 1), waarvan een
fraaie perspectiefteekening hierboven voor
de lezers te zien is.
Zoodra wij door deze geheimzinnige stra
ten zijn doorgewandeld rijst in bronskleur
voor ons op het groote H. Hartbeeld van
J. P. Maas, dat destijds bij het Euch. Con
gres het Stadion sierde.
Het rust op een majestueus voetstuk, dat
omgeven is van een gazon van bloemen en
planten.
Langs den rechterwand rijen elf uniforme
Stands der Miss. Orden en een van het Se
cretariaat van het H. Hart „Regina Coeli".
Aan de overzijde nog 12 Missiestands.
In het midden rechts en links een dubbel
stel nooddeuren en daarvoor rustbanken.
Langs den voorwand dezer zaal is het
muziekpodium aangebracht en tegen den
achterwand de sierlijke, artistieke stand der
Pauselijke Genootschappen, werk van den
bekenden kunstschilder Wesselingh.
In het midden dezer zaal, twee aan twee,
een viertal lange tafels: de expositie der
prachtige prijzen voor de Mittovosverloting,
welke, dank zij de vrijgevigheid der Katho
lieken van Haarlem en omgeving, de dui
zend ruim zullen overtreffen.
Zaal 2
Wederom door twee ingangen, rechts en
links, komen wij in zaal 2, circa een kwart
kleiner dan de vorige.
Onmiddellijk wordt onze aandacht getrok
ken in het midden door het prachtige Chi-
neesche dorp uit het Bergland van Zuid-
Chansi (Inzending der Paters Franciscanen).
Langs de zijwanden rechts de Huisvlijt-
tentoonstelling, bijna alle voorwerpen ge
maakt voor en geschonken aan de Missies;
aan den overkant de Tentoonstelling van
den Naaikrans en der Vereeniging van het
H. Sacrament (alles werk, dat door moei-
zamen arbeid der dames voor de Missies is
vervaardigd). Langs den voorwand dezer
zaal de Noorsche Missie en daarnaast de
stand met het Melaniewerk, een wonderlijk
samentreffen, waar het koude Noorden en
het warme Zuiden voor onze dierb're Mis
sies elkaar gevonden hebben. Aan den ach
terwand in het midden vitrines der Ver.
van het H. Sacrament en daarbij de
Altaar-Missiekoffer der Stoomvaartmaat
schappij „Nederland". Rechts en links hier
van, op groote kaarten, de beide Wereld
halfronden van het Franctscus-Xaverius-
Missiewerk der studenten te Warmond,
waarop de Missiegebieden van de heele
wereld in sprekende kleuren zijn aangege
ven.
De Bar
Zijt Gij, lezers, na deze rondwandeling
in dit geweldige gebouw, nog niet moe ge
worden?
Natuurlijk, welnu we staan thans rechts
en links voor den ingang tot de ruime
Bar, welke zoo knus met allerlei buffetten
langs de wanden is ingericht en waar onze
katholieke dames gereed staan om U, ge
zeten in gemakkelijke stoeltjes, allerlei
verfrisschingen, ververschingen en deli
catessen, desgewenscht toe te dienen. En
terwijl wij dezelve consumeeren, genieten
wij tevens van de muziek, welke ons, hetzij
per radio, hetzij door de Band, verkwikt.
Evenwel: „Repos aflleurs!"
We zijn hier met onze rondwandeling
nog niet gereed!
Weer naar de Hal terug!
En thans naar boven!
Daar is de Bazar in volle actie. Allerlei
attracties! Men werpt er met ringen, men
vischt, men grabbelt, men schiet, men
draait aan het rad van avontuur, enz. enz.
om te bemachtigen die mooie en verlok
kende prijzen, en deze, zij vliegen weg....
Zóó gaat het bij ons, Katholieken: be
neden bij de Paters Missionarissen was het
Roomsche ernst en hier in den Bazar is het
dee Roomsche Blijdschap!
Na deze, onze verpoozing dalen wy de
trappen weer af, ons veel lichter gevoelend
dan toen we opstegen, doch dat komt, om
dat zoovelen aan de touwen van den luid-
toren der Missiën hebben getrokken en
toen wij beneden waren misten wij zooveel
mannelijke leden van ons gezelschap.
Waar waren zij?
Weer terug naar boven om de verloren
schapen te zoeken en daar vonden wij ze,
zittend' in de koffiekamer, naast den Bazar,
de eenige gelegenheid, waar zij een biertje
konden verschalken. Het zij hun van harte
gegund, laat ze maar zitten!
Over de details (Postkantoor-Huisvlijt-
Naaikrans-Verloting, enz. enz.) spreken wij
nader.
Maar ten slotte: de ontwerper, de indee
ier, de uitvoerder, wie is hij?
Wij noemen hem zelfs niet: hij moet
eerst zijn werk opleveren.
Wedstrijden in E. H. B. O.
Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan
der Roode Kruis Transport Colonne voor
Haarlem en Omstreken, worden vandaag in
het Brongebouw te Haarlem wedstrijden in
het verleenen van eerste hulp bij ongeluk
ken gehouden.
Hedenmorgen zijn deze wedstrijden, waar
aan talrijke groepen van de E H. B. O.
deelnemen, onder groote belangstelling be
gonnen. O.a. was tgeenwoordig Z. K. H.
Prins Hendrik.
Be heer H. Bergkamp te Nieuwer-Amstel is dezer dagen gehuldigd om het feit. dat hij
35 jaar in het algemeen belang werkzaam was als raadslid in zijn gemeente. Hierboven
de heer H. Bergkamp en echtgenoote, met h et eere-comité en uitvoerend comité, ge
nomen tijdens de huldiging. In 't midden zittend de heer H. Bergkamp, 35 jaren
raadslid en 22 jaren wethouder van Nieuwer-Amstel, 8 jaar lid van de Prov .Staten van
Noord-Holland. Naast hem zijn echtgenoote. Zittend van links naar rechts verder de
heeren: Pastoor P. H. Meynema te Amstelveen; Deken C. J. Boekhorst te Bultenvel-
dert; Pastoor W. F. Roozen te Bovenkerk; 3. 3. Bisschop, voorzitter van den Kieskring
Velsen te Beverwijk; P. Han; Dr. E. A. M.Droog, Heemstede; Burgemeester H Colijn;
Mr. J. B. Bomans Haarlem; rechts staande A. J. W. van Stekelenburg, voorzitter van het
Uitvoerend Comité
..De arme van goud
Ze was 'n gewoon, dorpskind.
Ze had zwart, kroezig haar en 'n paar
mooie, diep-bruine oogjes.
Maar zoo waren er wel meer in dat dorpje.
Niks buitengewoons dus.
D'r vader was daglooner in de landbouw,1
en d'r moeder sjouwde hard mee voor 't
gezin.
Maar 't ging goed en ze waren tevreden
met hun bed van stroo, hun zes kippen, hun
geit, hun tafel, stoelen, kast..
Het leven op het dorpje was elke dag
eender.rustig, zonnig, kalm-bedrijvig,
zonder stoornis van stadsgeweld. Het had 'n
idyllisch prentje kunnen heeten, dat nimmer
geschonden werd door 'n vlek, n scheur of
schram.
Maar eens op 'n mooie morgen alle
dagen waren mooi eigenlijk - was er iets
aan de hand... iets dat 'n schok gaf aan
*t oude, intieme doen der bewoners.
Er waren wel dertig auto's gekomen met
vreemde, heel fijn gekleede dames en hee
ren.... die allemaal uitstapten en brutaal
weg deden alsof 't heele dorp ineens van
hen was geworden.
de vrouwen kwamen verbaasd of ver
schrikt aan de lage deurtjesde kinderen,
eerst wat bangelijk, wilden er al spoedig 't
fijne van weten, en de grootsten onder hen
hadden gauw uitgevischt wat er te gebeuren
stond
Er zou 'n film-opname worden gemaakt.
en al die mevrouwen en meneeren waren de
speelsters en de spelers, die je later op 'n
groot, wit doek in 'n mooie bioscope-zaal zou
kunnen terugzien als je 'r de centen voor
had.
Het werd 'n drukte van je welste.... er
kwamen paarden ook bijen veel mannen
liepen te draven met allerlei vreemde kiek-
kastjes en toeters en vlagjes en schermen en
palen en latten en veel dingen die men nooit
gezien had.
En eindelijk gingen ze spelen.... zes, ze
ven maal moesten ze 't soms over doen....
en dan pas werd de eigenlijke film gedraaid
....en 'n meneer, die de bras was, stond te
schreeuwen door zoo'n ~rcote, zinken trom
pet en vreeselijk met z'n armen te zwaaien.
De kinderen van 't dorp hadden de groot
ste pret en waren er niet vandaan te slaan.
En de meneer met die groote schreeuw-
trechter kwam opeens naar hen toe.liep
vlug langs henen bleef stilstaan bij t
meisje met 't zwarte, kroezige haar en de
diep-bruine oogjes.
„Kom jij es mee" nam ie d'r handje
,,Nee, wees maar niet bangje mag mee
doen't is gauw klaar
Ze kwam tusschen al die dames en heeren
in te staan.... moest springen, lachen, klim
menkreeg chocolaadjes en appels en
'n stuk taarten 'n half uur later deed ze
mee in 'n klein scènetjeen de mevrouwen
en meneeren zeiden allemaal, dat ze 't heel
lief had gedaanze moest uitleggen
waar hun huisje was,
'n Maand of vier later, toen er niet eens
meer gesproken werd over die fllmgebeurte-
nis, stond er 'n prachtige auto voor 't huisje
stil. De meneer van de schreeuw-toeter stapte
er uit en ging met vader en moeder praten.
Moeder deed wat onrustigvader zat
peinzend te knikkenkeek z'n dochtertje
aanzuchtte evenen zei toen zooiets
als „vooruit dan maar".
De kleine meid ging mee in de prachtige
autoreed wel 'n half uur lang, en moest
uitstappen bij 'n groot huis. Daar waren weer
veel van die dames ^n heeren van toen.
nu met allerlei gekke kleeren aan.
Ook zjj werd heelemaal verkleed en moest
toen precies nadoen wat haar werd voorge
speeldEn de meneer van de toeter was
heel goed over haar tevreden. Ze kreeg limo
nade en 'n heeleboel lekkers weeren 'n
paar uur later bracht meneer haar weer
met de auto naar 't dorp terug. Hij praatte
nog 'n poosje met vader en moeder en lei
toen 'n blauw papiertje op de tafeler
stonden mooie letters op eu ook 'n cijfer met
'n paar nulletjes d'r achter. Vader nam 't
papiertje en stopte het veilig in 'n hoekje
van de kastde meneer ging wegen
's Zondags had vader 'n nieuw pak en moe
der 'n nieuwe muts en 'n zijden doek en de
kinderen nieuwe jurken en pakjes.... De
menscher. van 't dorpje keken hen na met
groote oogenen fluisterden op 'n afstand.
't Meisje werd nog driemaal gehaald met
de auto.
En toen ze twintig jaar was.toen heette
ze Peggy Kingsdorf.en werd genoemd
onder de veelbelovende film-actricesen
in de groote bladen en tijdschriften stond
haar portret, met de mededeeling, dat ze
vroeger 'n eenvoudig dorpskind was, dat
door de regisseur van „de Maatschappij"
werd „ontdekt".
Ze had 'n eigen auto en kreeg huwelijks
aanzoeken van millionnairs.
Haar ouders waren heelemaal in goeie
doen gekomenwoonden nu in de stad in
'n groot huis
De menschen van 't dorpje raakten er niet
over uitgepraat.... sommigen schudden 't
hoofd, zonder precies te zeggen waarom
anderen zeiden, dat 't 'n lot uit de loterij
was zooiets.
Op haar zeven en twintigste jaa' had
Peggy Kingsdorf, de wereld-beroemde film
ster, 'n eigen landgoed met bosschen, vijvers,
'n overdekt zwembassin, vier auto's, zes paar
den, drie zellzame ras-hondjes, twe-e aapjes,
*n park met veelkleurige pluimdieren enz.
enz
Ze droeg elke dag andere kleerenen In
de kranten stond, dat ze zeventig paar
schoentjes had en per week honderd gulden
uitgaf aan zijden kousen alléén en dat ze
voor 'n half millioen aan juweelen en gou
den sieraden bezat.
Ze gaf geweldige partijen, maakte reizen
in luxe wagens.... werd in alle steden, die
ze bezocht, als 'n vorstin ontvangen, bejubeld
en gefêteerd.
De journalisten vochten zoowat om haar
te spreken te krijgen en waren de hemel te
rijk als ze 's avonds in hun krant, konden
zetten hoe ze lachte, hoe ze at, hoe ze sliep,
sprak, zat en opstond.
Toen ze dertig was «rouwde ze voor de
tweede maalen 'n jaar later voor de
vierde maalen 't duurde niet eens zoo
lang meer, of er werd al geschreven in de
kranten, dat haar laatste huwelijk alweer 'n
teleurstelling scheen te zijn.
Ook werd bij haar levensbijzonderheden
vermeld, dat minstens 'n dozijn jongeman
nen zich om haar van kant hadden gemaakt,
omdat hun liefde niet werd beantwoord.
Alleen degenen, die haar van nabij ken
den, wisten, dat ze 'n zeer nerveus, onuit
staanbaar wezentje was, dat de meest idiote
grillen had en soms uren per dag lag te hui
len en te jammeren, dat ze zich zoo onge
lukkig voelde.
Dan waren er ook tijden dat ze zich als
razend in de vreugde smeet en de dolste fuif-
rachten door-holde.
Op haar zes en dertigste jaar ging ze dood
en haar portretten vlogen over de heele
aardeen vele bladen schreven groote
artikelen over de gevoelige slag, die de film
wereld had getroffenover 't onherstel
bare verlies voor de maatschappij waaraan
ze verbonden was.
'n Vak-tijdschrift schreef ongeveer aldus:
„Haar leven was als 'n vlamen ging
uit als 'n vlamen nog twintig van der
gelijke zinnetjes.
Maar al die kranten en al die bladen vol
mooie foto's van Peggy Kingsdorf, verzwegen
omzichtig, dat de filmactrice zich had ge-
zelfmoorden 'n „roerend" briefje had
achtergelaten, waarin ze onder meer schreef,
dat ze genoeg had van 't leven.... dat 't
haar niets nieuws, geen enkele sensatie meer
had kunnen bieden.... Ook schreef ze daar
in, dat ze nooit „de liefde" had gekend....
en er aan wanhoopte, die ooit te zullen vin
den
Haar begrafenis was 'n optocht var. 'n half
uur langvan enkel treurende vereer
sters en vereerders, 'n massa collega's en ka
pitalen aan bloemenen in alle steden
van de wereld was haar foto in één dag to
taal uitverkocht.
Dat treft iedereen toch maar niet als ie
doodgaat.
Ik weet niet, of haar vader en moeder nog
leefden toen
En dus ook niet. of ze nog es hebben ge
dacht aan dat oogenblik in 't kleine huisje...
toen de groo'e film-regisseur hun dochtertje
kwam werha'en voor 't eerst.... en 's avonds
dat ee-ste bankbiljet op 't geschuurde tafel
tje lei.
Stelt U gerust.... 't is geen Hollandsch
geval
Tn ons land ziin we nog te achterlijk, te
rielfg-neep'esmutserig voor dergelijke ge
beurtenissen't is zoo heelemaal niet in
onze stijl, niewaar? G. N.
