DE ROEP OM VREDE
TWEEDE BLAD
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1931
BLADZIJDE
Verèaderinè van den R.K. Vredesbond in het Concertgebouw
te Amsterdam
Duitsche en Fransche steun
GEMENGD NIEUWS
Een zeldzame begrafenisstoet
Ernstig auto-ongeval
Trein overvallen bij
Moekden
Dertig dooden en vele gewonden
FINANCIËN
Opheffing van den
Gouden Standaard in dc
Scandinavische landen?
In Noorwegen reeds opgeheven
STADSNIEUWS
DE „MITTOVOS"
Van den rechten weg af!
VERKEERSONGE VALLEN
Zaterdagavond in het Concertgebouw te
Amsterdam; hier hield de R. K. Vredesbond
ter ondersteuning van de ontwapenings
actie, een nationale bijeenkomst, die opge
luisterd werd door de hooge tegenwoordig
heid van Z. H. Exc. Mgr. J. H. G. Jansen,
Aartsbisschop van Utrecht, als vertegen
woordiger van het Nedsrlandsch Episcopaat
en van Z. Exc. mr. dr. L. N. Deckers, Mi
nister van Defensie.
Op het podium merkten we vervolgens
op kanunnik dr. G. C. van Noort, deken van
Amsterdam, de professoren Titus Brands-
ma O.C. en H. A. Kaag, de Kamerleden A. C.
de Bruyn, Henri Hermans mr.J.N.J.E. Heer-
kens Thijssen, P. J. Serrarens, mr. Van Hellen-
berg Hubar, Th. Schaepman, Loerakker,
Van de Bilt en Guit, wethouder mr. G.
Kropman, mevr. SteenbergheEngering,
presidente van den Amsterdamschen R. K.
Vrouwenbond, Rector Kok van Bloemen-
daal en Ko de Haan, een der oprichters van
den R. K. Vredesbond.
Prof. Kors opende de vergadering, die,
jammer genoeg, niet zoo goed bezet was, als
algemeen verwacht was en heette Z. H.
Exc. Mgr. den Aartsbisschop en Z. Exc. den
Minister van Defensie in het bijzonder har
telijk welkom en dankte hun voor den steun
den ze hiermede het vredeswerk gaven.
Wij katholieken, aldus vervolgde spr.,
hebben bijzonder tot plicht te werken voor
de vredesontwikkeling van de menschen
en waar nu zulk een belangrijke gebeurtenis
gaat plaats vinden als de Vredesconferen
tie bedoelt te zijn, kan het niet anders, dan
dat wij katholieken onze vredesgezindheid
tot uiting laten komen, dat wij toonen hoe
wij den oorlog verfoeien als een gruwel; de
motie, welke gij allen gedrukt voor u hebt,
zal de leidende gedachte aangeven, welke
ons bij onze vredesactie bezielt. Allé R. K.
organisaties zijn opgeroepen ons te steunen
bij onze actie. Wij zullen handteekeningen
verzamelen, waarmee uitgedrukt zal worden
onze vaste wil, dat de afgevaardigden ter
Vredesconferentie den vrede tot stand bren
gen.
De bedoeling van deze vergadering is, om
de katholieke actie voor den vrede te ope
nen, om de actie, die haar invloed op de
ontwapeningsconferentie van 1932 niet zal
missen, in te zetten. Moge zij het begin zijn
van een vruchtdragende werkzaamheid.
Spr. gaf dan het woord aan dr. Gunst,
voorzitter van den Friedensbund Deutscher
Katholiken, dien de vergadering met een
hartelijk applaus begroette.
Rede dr. Gunst.
Na zijn dank betuigd te hebben, voor de
uitnoodiging, die de Vredesbond hem deed
toekomen om het woord op deze vredesbij
eenkomst te komen voeren, betoogt spr., dat
de Volkenbond, die nu nog slechts een ver
bond van regeeringen is, waarlijk een bond
van volkeren dient te worden. De man uit
het volk vraagt om „de vrede zonder phra
se." Vrede wil hij, zonder meer.
Wij, katholieken, gelooven de boodschap
van den engel: „Et in tera pax hominibus,
bonae voluntatis."
Dagelijks bidden duizenden priesters over
de geheele wereld: „Geef ons den vrede."
Merkwaardig is het, dat op dezen avond
juist, nu wij katholieken hier om wille van
den vrede vergaderd zijn, twee Fransche
staatslieden zich op weg bevinden naar
Duitschland. Zij dragen de sleutels van den
vrede in hun handen. Mogen deze beide
landen, die zich telkens weer met elkander
hebben gemeten met de wapenen, thans tot
opbouwenden arbeid overgaan.
Moge deze vergadering aanleiding zijn tot
het vormen van een eenheidsfront van
katholieken. Wij gelooven in het rijk van
Christus, hopen cp den vrede van Christus
en beminnen het kruis van Christus en in
dit teeken zullen wij overwinnen. (Krachtig
applaus)
Nadat vervolgens de heer P. J. Serrarens,
secretaris van het Chr. Int. Vakverbond, de
rede van dr. Gunst, die met groote overtui
ging uitgesproken was, vertolkt had, was
het woord aan pater prof. Yves de la Brière
OP. van het Institut Catholique te Parijs.
Rede van Prof. de la Brière.
Met een welbespraaktheid, aan Franschen
eigen, ving de Fransche pater aan zijn groote
vreugde uit te drukken over het in-contact-
komen met een zoo uitstekende vergadering
van vertegenwoordigers van katholiek Ne
derland. Spr. memoreerde hoe gastvrij Ne
derland 30 jaar geleden aan een groot aan
tal religieuzen, die uit Frankrijk waren ver
bannen, onderdak had verleend. Katholiek
Nederland heeft zich hiervoor het dank-
baarheidsrecht van de geheele katholieke
wereld verzekerd en mag in vele opzichten
aan de katholieke samenleving In andere
landen tot voorbeeld gesteld worden. Spr.
wijst in dit verband cp den schoolstrijd, die
zoo glansrijk gewonnen werd. Hij herdenkt
de nog zoo kort geleden verscheiden socia
le en politieke figuur Mgr. Nolens en her
innert aan de vredespogingen, ondernemen
door Jhr. Beelaerts van Blokland, Francois,
mr. Limburg en Jhr. Loudon.
Spr. betoogt verder hoe de Kerk steeds de
pogingen cm een duurzamen vrede op aarde
te vestigen, met kracht ondersteunde, ge
zien de vredesbrieven van Leo xm en Pius
X, gezien ook de vredesboodschap van Be-
nedictus XV, waarin vermeld de groote' richt
lijnen, die tot den universeelen vrede kun
nen leiden. De Paus stelt hierin den eisch
van wederzijdsche ontwapening en onvoor
waardelijke onderwerping van de naties aan
een rechtvaardige arbitrage, welke eisch ook
nu nog geldt.
Tusschen Volkenbondsideaal en de verwe
zenlijking er van liggen echter nog vele
moeilijkheden; hierdoor mogen we ons even
wel niet laten opschrikken en het mag
geen aanleiding zijn om met minder ijver
aan de verwezenlijking er van te arbeiden.
Wil de conferentie in 1932 resultaat hebben,
dan moeten de besprekingen geschraagd
worden door het vredesverlangen der vol
keren.
Het is noodig, alles te doen om den wil
van de volkeren tot uiting te doen komen.
Alle volken en rassen zijn geroepen tot
eenheid; wij moeten alles doen om op dit
punt den vrede van Christus naderbij te
brengen. (Krachtig applaus).
Nadat de heer Serrarens ook deze rede
vertolkt had, werd even gepauzeerd, waarna
het woord was aan mr. C. Goseling. voor
zitter van het bestuur der RK. Staats
party.
Rede mr. C. Goseling.
Gij allen (He ijvert voor vrede en recht
vaardigheid!
Zeer velen van U, die vanavond hier te
genwoordig zyn, hebben den tijd meege
leefd, velen van U meegeleden: de jaren
1914—1918.
Er zijn wel woorden van troost en bemoe
diging gesproken tot de 1Udenden. Die oorlog
zou de laatste zyn. Door den poel van vuur
en gif zouden de volken worden gevoerd tot
een betere orde een goedgeordende vrijheid,
betere verdeeling van aardsche goederen, in
één woord: meer geluk!
1919—1931. Met enkele schynoplevingen,
hier en daar, die slechts in staat waren om
de werkelyke ellende nog dieper te doen gevoe
len, is 't verder steeds bergaf gegaan. Onrust
en onzekerheid zyn toegenomen. Als in een
benauwenden kringloop is gebrek aan ver
trouwen, ja, diepgeworteld wantrouwen,
oorzaak van dit alles en gevolg tevens.
Om een diagnose te stellen spreekt
men van de vertrouwens-crisis.
In zijn korte maar krachtige rede in Ge-
nève heeft onze Minister van Buitenland-
sche Zaken den oorlog verantwoordelijk ge
acht voor den nasleep van deze ellende, die
economische crisis geheeten is.
De conclusie ligt voor de hand. Als er in
een mensch ook nog maar iets over is van
het „redelijk wezen," dan mag van een der-
geiyk middel als de oorlog, dat proefonder-
vindeiyk ncoit tot het doel kan leiden, geen
gebruik meer worden gemaakt.
Dit heeft Mgr. Besson, de bisschop van
Lausanne niet verwaarloosd in zyn preek,
waarin hy den bestuurders der wereld voor
hield het „Pax vobis," dat uit het hart van
den Goddelijken Meester opwelde als een
kreet; daar Hy medelijden had met de
schare.
Dat er geen werkelyke vrede heerscht!
't Klinkt haast als een hoon ddt uit te spre
ken.
Maar is die werkelijke vrede dan nooit
bereikt?
Wat is eigeniyk die waarachtige vrede?
Voor de menschen, als middelpunt van
het geschapene, gaat het om de orde in
drie verhoudingen; n.l. de verhouding tot
God, de verhouding tot den naaste, de ver
houding tot zichzelf. Zeker, er kan van
stryd sprake zyn, als voorbereiding tot de
rust in de orde. Maar alleen wanneer die
stryd beslecht wordt door de volledige over
winning van God, zooals by Augustinus,
treedt die vredestoestand in; de rust in
de orde.
Ik herinner aan het devies van onzen
Paus Pius XI: „De vrede van Christus in
het Ruk van Christus". Alleen in dat Ryk,
wanneer dit gegrondvest is in de hoofden
en harten der menschen, ook van de
Katholieken, die formeel tot het lichaam
der Kerk behooren, kan de ware vrede
heerschen.
Moeten we dus maar afwachten totdat
de menschen individueel „de rust in de
orde" hebben bevochten en het Ryk van
Christus meer massaal is gevestigd en ge
grondvest? Desnoods dit alles bevorderen
door gebed, door goed voorbeeld vooral,
zelfs door apostolaat? Al die middelen kun
nen van het hoogste belang zy'n.
De diep betreurde voorzitter van den
R.K. Vredesbond, prof. De Langen Wen-
dels, heeft in zyn „Christelyke Vredes-
gedachte" zoo schoon en duideiyk gezegd:
„Vrede is een gigantisch werk waaraan elke
mensch, dag na dag, in de stilte van zyn
hart, arbeiden moet, wil hy het ware leven
genieten; waarheen, voorbereidend en weg
bereidend, alle beschavingskrachten, stof-
felyke en geestelyke, zeden en instellingen
moeten stuwen."
Maar hy voegde er ook by:
„waarvoor alle volken en staten hun
oude, beminde krygsgoden tot formules ge
worden van heidensch patriotisme, van
nationale eer en staatsalmacht en souve-
rein hoogheidsrecht moedig stuk moeten
slaan."
Wanneer Z. H. de Paus in de Encycliek
„Quadragesimo Anno" overgaat tot de be
spreking van de hernieuwde beleving der
zedewet, zegt hy: „Toch kan men zonder
eenige overdrijving zeggen, dat in onze
dagen het sociale en economische leven zóó
is ingericht, dat het voor een zeer groot
aantal menschen een zeer ernstige hinder
nis is, om zox-g te dragen voor dit eene
noodzakelyke: hun eeuwig heil.
Welnu juist zoo is de verhouding tus
schen het werk voor den werkelyken vrede
en de ontwapening. De voorwaarden moe
ten geschapen worden om de beleving prac-
tisch mogelyk te maken. En hiervoor is
vermindering der bewapening een eerste
voorwaarde, omdat zonder dit de sfeer der
oorlogsdreiging blyft heerschen.
Er hiermede staat de conferentie van
1932 in het brandpunt der actueele activi
teit der vrede-yveraars.
Het moest niet noodig zyn, dat de voor
zitter dezer vergadering in „Pro Pace" nog
moest schryven in het nummer van Octo
ber 1928: „Stonden wy Katholieken ten
minste maar vooraan, by iedere poging,
welke ons nader bracht tot het Pauseiyk
ideaal".
In de vredesboodschap van Benedictus XV
staan de groote richtlynen reeds aangege
ven:
I. Gelijktydige en wederzydsche ver
mindering der bewapeningen volgens nader
vast te stellen regels en waarborgen, naar
de mate, noodig en voldoende om de open
bare rust van eiken staat te verzekeren.
II. Ter vervanging der legers, de instel
lingen van het scheidsgerecht met zyn
hooge vredestichtende functies, volgens
overeen te komen vormen en te bepalen
sancties tegen den staat, die weigeren zou,
hetzy de internationale vraagstukken aan
het scheidsgerecht te onderwerpen, hetzy
zyn beslissingen te aanvaarden.
Dit recht mag niet zyn een instrument
in handen van een der betrokken partyen,
maar moet den vrede bevorderen en beves
tigen.
Is dit een utopie? Neen, maar een moei-
ïyke taak is het zeker, mèór een taak,
waarby wy, Katholieken, vooraan moeten
staan met een heel diep besef van eere
plicht en eere-schuld.
Hier is werk te doen. Door het enkele
feit, dat de zorgvuldig voorbereide confe
rentie in Februari 1932 byeen zal komen,
is de zaak gehaald uit de sfeer der utopie
en staat zij op het terrein der daden
Er liepen geruchten, dat de conferentie
uitgesteld zou worden; deze echter zyn
verstomd; in Genève heeft men de confe
rentie als heel vaststaand aanvaard.
In de z.g. voorbereidende commissie
sprak jhr. Loudon o.m.: „Denkt er wel
aan, dat een mislukking het vertrouwen
van de volken in den vredeswil van hun
leiders zou schokken en daarom in de
meest ernstige mate schade zou doen aan
de zaak des vredes, die meer dan ooit in
de onrust van den tegenwoordigen tyd om
versterking vraagt. Het mislukken van de
conferentie is een ramp voor de wereld."
Dit alles bepaalt de daad, die wy thans
stellen kunnen, neen. stellen moeten.
Gelukkig zyn er stevige biyken, dat het
besef van deze verantwoordeiykheid aanwe
zig is.
Het moet de conferentie ingehamerd wor
den, dat het zoo zal zy'n, dat om het maar
heel gewoon uit te drukken de volken het
niet „nemen", dat daar het probleem onop
losbaar wordt verklaard. Deze onverzettelijke
wil moet duidelyk blyken. Dit is de daad,
waarom de Vredesbond vraagt. De vaste wil
der regeeringen moet steunen op den zoo
mogelijk nog vasteren wil der volken.
Onze medewerking wordt gevraagd uit
Genève zelf. Niet gevolg geven aan dien op
roep zou beteekenen: zich door nalatigheid
mede verantwoordelyk maken. Daarom mag
de R.K. Vredesbond, mogen de Katholieken
niet afzydig staan. De Katholieken zeker
niet. Het gaat hier om het scheppen van 'n
sterke openbare meening in de wereld. Ieder
Katholiek, die iets weet van het streven des
Pausen, voelt daarby zyn taak.
Katholieken, wy zyn opgeroepen uit Ge
nève, nu, aan den vooravond der conferen
tie. Wy zullen alle krachten inspannen om
in de wereld een openbare meening te
scheppen zóó sterk, dat de conferentie tot
positieve resultaten zal moeten komen.
Het is merkwaardig en verblydend tevens
hoe zóó het vredeswerk als van zelf is ge
steld in het teeken van de Kerstboodschap,
en gesteld in de handen van hen, die wer
kelijk van goeden wil zyn.
In dezen gedachtengang zou ik my zoo
kunnen voorstellen, dat in de plannen van
den Vredesbond ook werd opgenomen een
gezamenlyke gebedsactie. Maar al of niet
als gezamenlijke actie, het gebed moet het
werk vergezellen. En dit gebed moogt ge niet
uitstellen. Morgen reeds kan het zoo passend
begonnen worden.
In de rijke Liturgie onzer H. Kerk is het
morgen de Vredeszondag. Het eerste gebed
aan het altaar is ontleend aan het boek
Ecclesiasticus: „Geef vrede, o Heer, aan wie
op U hopen."
Laat dat gebed by het Offer van morgen
de volgende daad zyn onmiddellyk aanslui
tend by die van vanavond.
Geef vrede, o Heer, aan de arme, zwaar-
geteisterde wereld, wy willen in onze men-
schelijke zwakheid werken om de wereld
dien vrede nader te brengen. Maar wy ho
pen en vertrouwen op uw bystand, omdat
tenslotte uw genadenryke werking de harten
der menschen bestuurt.
Katholieken, voor dien waren wil tot
vrede, Gods allerschoonste geschenk, vraag
ik uw daad en uw gebed. (Langdurig ap
plaus)
Na deze rede las prof. Kors de motie voor,
die de vergadering by acclamatie aannam.
Dan, onder luid applaus, nam Z. H. Exc.
Mgr. J. H. G. Jansen het woord.
Gaarne, sprak Mgr. wil ik nog eens
byzonder de woorden onderstrepen, be
krachtigen en bevestigen, die hier vanavond
tot u gesproken zijn en dit doe ik dan als
de vertegenwoordiger van het Episcopaat
en het Nederlandsche volk.
Ik kom u aanmoedigen, om de besluiten,
die ge hedenavond genomen hebt, ook in
daden om te zetten. De regeeringsvertegen-
woordigers moeten ten stelligste overtuigd
worden, dat de volkeren den vrede willen
en de Katholieken hierin niet achteraan
staan, maar in de voorste rijen, geiyk dit
ook betaamt, volgens hun Christeiyk be
ginsel.
Spreker onderstreepte nog eens byzonder
de vraag van den laatsten spreker: geeft
uw gebed en geeft uw daad!
Tot slot gaf Mgr. den aanwezigen zyn
bisschoppelyken zegen, waarna de vergade
ring door prof. Kors met den Chr. Groet
gesloten werd.
Paarden op hol
Toen Zaterdag te Amsterdam de Konink-
lyk'e stoet voor het bezoek aan het St. An-
na-paviljoen van den Dam zou vertrekken
en de Koningin en de Prinses reeds in haar
rijtuig hadden plaatsgenomen, dreigden de
paarden van een der laatste volgrytuigen,
verschrikt door het tromgeroffel van de ma
riniers, die deel uitmaakten van de wacht
voor het Paleis, op hol te slaan.
In gestrekte galop renden zy van hun
plaats op de Paleisstraat in de richting van
het gebouw van Peek en Cloppenburg op
het daar verzamelde talryke publiek aan,
dat hevig geschokken uiteen stoof.
Politieagenten en eenige burgers wisten de
vurige dieren echter, vóór erger geschieden
kon, by de teugels te grypen en te kalmee-
ren. Het bewuste rytuig, waarin na dit in
cident de opperstalmeester van de Koningin,
Baron Bentinck, en een Hofdame plaatsna
men, kon zich nog bytyds by den stoet aan
sluiten.
Ernstige vechtpartij te Utrecht
Rake klappen uitgedeeld
In den nacht van Zaterdag op Zondag
heeft op den Amsterdamschen Straatweg te
Utrecht wederom een ernstige vechtparty
plaats gehad. Op twee plaatsen tegeiyk was
het een uitdeelen van klappen van je welste.
Boksbeugels, gummistokken en messen wer
den danig gehanteerd. Een bestuurder vtn
een der laatste trams, die een herriemaker
van het voorbalcon verwyderde, liep een paar
zeer rake klappen op. Te zyner verdediging
greep hy een yzeren staaf.
De vechtparty, die minstens twintig minu
ten duurde, was juist afgeloopen toen de
politie verscheen. Er werden toen nog klap
pen met den gummistok uitgedeeld en ook
had een arrestatie plaats, doch de werkelyke
schuldigen waren reeds uit de voeten.
Heden heeft te Amsterdam de begrafenis
plaats gehad van den chauffeur Kotte van
het circus Sarrasani, die door een ongeval
om het leven is gekomen.
De begrafenis vormde een kleurigen stoet
want vertegenwoordigers van alle stammen
uit het circus 37 nationaliteiten! trok
ken in den stoet mee. Vóór het circus stelde
de stoet zich om ongeveer kwart over 12 op.
De begrafenis, vanuit het Burger-Zieken
huis, geschiedde op de ooster Begraafplaats,
waar een Duitsch geestelyke, ds. Voges, aan
het graf een woord sprak.
Lijk op de rails
Zelfmoord, misdaad of een ongeluk?
Langs de spoorlyn HedelDen Bosch, op
een 800 meter van Blok N. B., by den zich
daar bevindenden onbewaakten overweg, is
gisteren het iyk gevonden van een ongeveer
35-jarigen man met een gapende wonde in
het achterhoofd.
Op 300 meter stond van den overweg ach
ter het kreupelhout een fiets.
De politie stelt een onderzoek in. Voor t
oogenblik valt niet te zeggen of hier aan
een zelfmoord, een ongeluk of een misdaad
moet worden gedacht.
Het signalement van den man is: 35 jaar,
lengte 1 meter 70, gekleed in licht colbert
pak met Mauwe manchester broek, bruine
^-<7 var
m m ip« I m I Wfê I -
Zondagmorgen brachten de Koninklyke gasten een bezoek aan de nieuwe Kerk te
Amsterdam, waar zy den <V«v„ bywoonden. Te voet begaf zich het gezelschap naar en
van de kerk.
lage schoenen, gladgeschoren gezicht, rood
achtig haar.
In een van de zakken heeft men een por-
temonnaie gevonden, die een bedrag van
9.17 bleek te bevatten.
Echtpaar zwaar gewond
Gisteravond omstreeks half acht heeft op
den weg tusschen Lichtenvoorde en Lievelde
een ernstig auto-ongeluk plaats gehad. De
heer J. A. de Vruchte reed per rijwiel met
zyn echtgenoote op den bagagedrager in de
richting Lichtenvoorde. Vanuit de tegenge
stelde richting kwam hem een auto tegemoet.
Juist op het moment, dat zy elkaar zouden
passeeren, stak de heer De V., die aan den
linkerkant van den weg op het fietspad reed,
den weg over, met het noodlottig gevolg, dat
hy en zyn echtgenoote door den auto gegre
pen werden en langs den weg geslingerd. Ge
neeskundige en geestelijke hulp waren spoe
dig ter plaatse. In bedenkelyken toestand
zyn beiden naar het ziekenhuis te Groenlo
vervoerd.
Vele reizigers ernstig mishandeld
Een groote troep bandieten heeft Zaterdag
middag den trein Moekden-Peking laten ont
sporen te Jauyangho, op 90 K.M. ten Westen
van Moekden. Hierby werden dertig personen
gedood en verscheidene andere ernstig ge
wond. Door de ontsporing, die veroorzaakt
was doordat de bandieten de rails hadden
weggebroken, liepen de locomotief en vyf
wagons uit de rails. De trein werd door de
roovers geheel leeggeplunderd.
Onder de geredde reizigers behoort de Ne
derlandsche ingenieur G. H. Hauer, voorts 'n
Spanjaard en een Portugeesche dame, mevr.
Pereira.
De heer Hauer verklaarde, naar de „Cou
rant" meldt, dat hy zich Zaterdag tegen het
middaguui met andere passagiers in den
restauratiewagen bevond, toen hy plotseling
door geweerschoten gedwongen werd zich
plat op den vloer te werpen. Onmiddellijk
daarop liep de trein uit de rails en talrijke
wagens werden in elkaar geschoven. Van
alle zyden doken gewapende mannen op, vol
gens mr. Hauer's verklaring van Chineesche
nationaliteit. Zonder acht te slaan op het
ontzettende gekerm der vele gevonden, be
gonnen deze bandieten de reizigers te plun
deren, waarby menigeen werd mishandeld.
Veel Chineesche reizigers werden geheel uit
geschud en van hun kleeren beroofd. Wie
het waagde zich tegen de roovers te verzet
ten werd zonder pardon neergeslagen en tel
kens opnieuw zwermden nieuwe scharen ban
dieten rond den trein. Ten slotte werden ook
de buitenlanders uitgeplunderd en van zoo
goed als al hun kleeren beroofd. Toen zy wa
ren uitgeschud werden zij onder bedreiging
met dolk en geweerkolf gedwongen zich plat
op den grond neer te leggen, een maatregel,
dien de bandieten klaarblykeiyk namen om
te weten wien zy hadden uitgeplunderd en
wien niet.
Al dien tyd werden voortdurend schoten
gehoord. Ten slotte naderde uit het Zuiden
een trein met Chineesche militairen, waarop
de roovers zich verspreidden.
In Denemarken en Zweden in
overweging.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat het
Zweedsche kabinet gisteren in een buiten
gewone zitting byeen is geroepen ten einde
te beraadslagen over de opheffing van den
gouden standaard. De Zweedsche Ryksbank
heeft haar disconto verhoogd van 6 tot 8
percent.
Uit Oslo wordt gemeld, dat de gouden
standaard in Noorwegen reeds is opgeheven.
Ook hier is het disconto van 6 tot 8 per
cent verhoogd.
Men verwacht, dat de Deensche regeering
heden dezelfde maatregelen zal treffen, aan
gezien het Deensche kabinet voor een mor
gen te houden kabinetszitting is byeen ge
roepen.
Te New-York kalm opgenomen
De opheffing van den gouden standaard
in de Skandinavische staten is in Wallstreet
te New-York kalm opgenomen, daar dit
door de Amerikaansche bankiers werd ver
wacht.
Een Amerikaansche steunactie ligt op
het oogenblik niet in de bedoeling, daar de
toestand te moeilyk te overzien is. Er
wordt voor alles op gewezen, dat de ver
plichtingen der Skandinavische landen in
New-York van geen groote beteekenis zyn.
In Zweden
goud meer
geen afgifte van
De Zweedsche Bank heeft zich genood
zaakt gezien, de inwisseling der bankbil
jetten tegen goud voorloopig voor den tyd
van 28 September tot 30 November te
staken.
Gedurende de laatste dagen werd een
ernstig beroep gedaan op den goudvoorraad
van de Zweedsche Bank, die in de afge
loopen week met 100 millioen kronen is
verminderd. De hoop op credieten uit
Frankryk en Amerika bleek onjuist. De
utvoer van goud is vedboden.
Gisteren heeft te Stockholm een confe
rentie plaats gehad van de leiders der
staatsbanken van Zweden, Noorwegen, Fin
land en Denemarken.
Krachtige propagandatocht voor
de „Mittovos"
De Alg. R. K. Prop. Club heeft op zich ge
nomen, de verzorging van de propaganda,
voor het bezoek aan de „Mittovos".
Da'artoe zal zy Haarlem en omliggende
plaatsen op de volgende wyze bewerken:
1. Op. Zaterdag, 3 October a.s. te drie uur
uur n.m. groote reclameoptocht met muziek
door geheel Haarlem. Hieraan kunnen deel
nemen automobilisten en wielrijders, echter
moeten allen voorzien van een fiets- of auto-
missievlag.
2. Op Zondag, 4 October a.s., tusschen 2 en
5 uur n.m., propagandatocht buiten de stad
in de richting Hillegom en Lisse per auto of
rijwiel, voorzien van Mittovosvlag (hierbij
geen muziek).
3. Op Zondag li October a.s. tusschen 2 en
5 uur n.m., propagandatocht evenals 2, maar
nu richting Velsen—Beverwijk.
4. Zaterdag, 17 October a.s., tusschen 2 en
5 uur, wandelingen met muziek door ver
schillende wyken van de stad, terwijl op plei
nen en andere geschikte punten, halt wordt
gemaakt en het Mittovoslied wordt gespeeld
en gezongen. Doeken met Propagandaop-
schriften zullen worden medegedragen.
By alle tochten zal ruime verspreiding van
strooibiljetten plaats hebben, terwyl by de
tochten 1, 2 en 3 voor fiets- en autoborden
zal worden gezorgd. Bij de onder 4 beschreven
tochten zal, behoudens toestemming van den
burgemeester, een straatcollecte voor de mis
siën worden gehouden.
De Prop. Club doet by deze een dringend
beroep op R. K. Automobilisten en Wielry-
ders om hun medewerking te verleenen, aan
de propagandatochten genoemd onder 1, 2
en 3.
Vooraf aanmelden is niet noodig, plaats
van vertrek en te volgen route worden nog
nader bekend gemaakt.
Auto-ongeluk op den Amster
damschen Straatweg
Zondagmorgen circa half zes raakte de
garagehouder v. d. P. uit Amsterdam, met
een auto rydende op dén Amsterdamschen
straatweg, komende uit de richting Halfweg,
vermoedelyk door een hangende mistbank
misleid, zyn stuur kwyt, reed met groote
snelheid door de afrastering van de tram
baan heen, vernielde op zijn weg een acht
tal betonnen afrasteringpalen, reed vervol
gens een vyftig meter door het grind van de
trambaan om met geweld tegen een mast
van de bovenleiding van het tramnet op te
vliegen.
De mast werd verbogen en moest door
spoedig gewaarschuwd personeel der N. Z. H.
worden gestut.
De Amsterdamsche brandweer werd gealar
meerd om de baan vry te maken. Deze slaag
de daarin spoedig, zoodat de eerste tramtrein
na eenig oponthoud kon passeeren.
De brandweer waarschuwde op haar beurt
den geneeskundigen dienst om haar zorgen
aan den bestuurder te wijden. Toen laatst
genoemde dienst arriveerde, was de verniel
de auto reeds weggesleept en de gewonde
bestuurder vertrokken.
Het tienjarig bestaan der
Rijks H.B.S. te Velsen
Herdenkings-bijeenkomst
De feestelyke herdenking van het 10-jarig
bestaan der Rijks H. B. S. te Velsen, welke
Zaterdagmiddag in hotel „De Prins" plaats
had, mocht zich in een groote belangstel
ling' verheugen. De zaai was tot op de laat
ste plaats bezet.
De voorzitter der feestcommissie, Ir. J. A.
Spruyt, Directeur der H. B. S., heette de
talryke aanwezigen harteluk welkom, inzon
derheid den eersten Directeur Dr. N. Bak
ker.
Het 10-jarig bestaan der school, aldus Ir.
Spruyt, is niet alleen een feest voor de
H. B. S., maar bovenal voor den eersten
Directeur. Het succes dat de school te boe
ken heeft, is n.l. voor het allergrootste deel
aan zyn leiding en toewyddng te danken.
Nadat spr. een aantal schriftelyke geluk -
wenschen had voorgelezen, was het woord
aan Dr. Bakker.
Deze, met luid applaus ontvangen, zei,
dat hij met veel genoegen het verzoek om
hier de herdenkingsrede uit te spreken, had
aanvaard. In de eerste plaats om den vriend
schapsband met de leeraren weer wat aan te
halen en tweedens om de gemeente Velsen
geluk te wenschen met het bezit van deze
onderwysinrichting. Het heeft toch aan het
gemeentebestuur ontzettend veel moeite ge
kost eer de regeering hiertoe was te bewegen.
Reeds op 14 April 1908 was door het toen
malig raadslid, den heer Frans Netscher, de
wenschelijkheid er stichting van een H.B.S.
bepleit. Dat de Raad het hiermede eens was,
bleek wel uit het op 22 April da.v. verzon
den adres aan de regeering. Op 7 October
van dat jaar kwam van den Minister van
Binnenlandsche Zaken bericht, dat op het
verzoek afwyzend was beschikt. Hetzelfde
gebeurde met verzoeken van 31 October
1908, 14 Januari 1914 en 16 Juni 1915.
In 1918 scheen de kans van slagen wat
grooter en het verzoek werd opnieuw ge
daan. De regeering stelde nu eenige eischen
waarvan de stichting afhankelyk was en op
12 Maart 1918 nam de gemeenteraad de
voorwaarden aan. D^ze bestonden hierin,
dat het gemeentebestuur den grond voor de
school en die voor het speelterrein gratis
beschikbaar stelde, terwyi het speelterrein
cok geheel in orde moest worden gemaakt.
Voor de H. B. S. heeft Velsen zich groote
offers getroost, waarvoor spr. niets dan hul
de heer; zy bedroegen ongeveer 100.000.
Op 8 Februari 1921 werd echter eerst het
contract tusschen de gemeente en het Ryk
geteekend.
21 September van hetzelfde jaar werd met
de lessen een aanvang gemaakt, in eenige,
door de gemeente afgestane lokalen in de
school voor voorbereidend onderwys te
IJmuidenOost. Spr. schetste uitvoerig de
moeilijkheden welke de eerste jaren moesten
worden overwonnen, zoowel in deze lokalen,
als later, toen de H. B. S. was overgebracht
naar de voormalige Tuchtschool, welke voor
H. B. S. totaal ongeschikt was. Ondanks dit,
waren de eerste jaren toch niet de onaan
genaamste. Zeer bedenkelijk was het plan
der regeering om de school in het gebouw
der Tuchtschool te houden, maar door het
krachtdadig optreden van het gemeentebe
stuur en de Commissie van Toezicht, is men
hierop gelukkig teruggekomen.
24 September 1921 berichtte de Minister van
Onderwys, dat de plannen voor de stichting
eener nieuwe school in een vergevorderd sta
dium voor voorbereiding verkeerden, maar t
was 26 October 1924 eer hieromtrent werd
vernomen, dat de aanbesteding op 1 Decem
ber van dat jaar zou plaats vinden. Voor
dien tyd, 5 Augustus 1924, besloot de ge
meenteraad, dat de literair economische cur
sus zou blyven bestaan. Dit besluit, aldus de
heer Bakker, is vcor Velsen met zyn vele
industrieën, van groote beteekenis.
De opening van het nieuwe gebouw had
plaats op 14 Septemberl926. De nieuwe, be
tere huisvesting is gebleken van grooten in
vloed op het bezoek te zyn. Begonnen met 66
leerlingen, is dit thans gestegen tot 224. Het
gebouw is te klein en zal spoedig moeten
worden uitgebreid.
Op dezen feestdag herdenkt spr. met wee
moed eenige leerlingen en oud-leerlingen, die
door een noodlottig ongeluk om het leven
zyn gekomen. Te hunner nagedachtenis wordt
eenige oogenblikken stilte betracht
De heer Bakker eindigde zyn rede, met de
beste wenschen uit te spreken voor den ver
deren bloei der H. B. S.
Op deze rede volgde een luid applaus.
Namens de ouders der leerlingen sprak Ds.
J. D. van Calcar te Beverwyk, die gewaagde
van de moeiiyke taak der leeraren, vooral
tegenover de ouders. Hy bracht den leeraren
dan ook een oprecht woord van hulde en
sloot zich verder geheel aan by de wen
schen geuit door Dr. Bakker.
De heer Th. W. Deinum sprak namens de
oud-leerlingen.
Tot slot voerde nog de heer Pleyter het
woord voor de tegenwoordige leerlingen en de
H. B. S.-vereeniging. Spreker wenschte direc
teur en leeraren met het feest geluk.
Hierna was het officieele gedeelte geëin
digd en werd even gepauzeerd.
Na de pauze zong eerst een meisjeskoortje,
onder leiding van Dr. D. J. Broekens, een
viertal liederen.
Hierna voerden eenige leerlingen, onder re
gie van den heer D. Fuldauer, de eerste twee
bedrijven van Vondel's treurspel „Lucifer" op.
De middag werd besloten met een uitvoe
ring van de Ballet Suite van Popy, door een
orkestje, eveneens onder leiding van Dr. Broe
kens.
Ir. Spruyt sprak een slotwoord, waarin hy
allen dankte, die aan het zoo uitstekend sla
gen van den middag hadden medegewerkt.
Tot buitengewoon hoogleeraar san de Uni
versiteit te Utrecht voor de algemeene taal
wetenschap, is de benoeming te verwachten
van den Weleerw. Pater Dr. Gerlachus O. F.
M., thans hoogleeraar aan de R~K. H. B. S.
te Heerlen.
Geen voorrang verleend
Zaterdagmiddag omstreeks 3 uur heeft op
den hoek Leidschestraat en Gasthuislaan
een aanrijding plaats gehad tusschen een
vrachtauto en een autobus van lyn I. De
aanrijding ontstond doordat de bestuurder
van de autobus den van rechts komenden
vrachtauto geen voorrang verleende.
Door den schok viel de 53-jarige bestuur
der van den vrachtauto, J. M. op de straat,
waarna het linker-voorwiel van de auto
bus over zyn linkerbeen reed. Het been
brak.
Door een lid van den O. D. is het slacht
offer per particulieren auto naar het St.
Elisabeth-Gasthuis vervoerd.
Tegen den autobus-bestuurder is proces-
verhaal opgemaakt.
