r
I r -
f3000.-
f 750.-
f250.-
f125.-
f50.-
f40.-
HET WERELDRAADSEL
ai
r\
DIRECTIEWISSELING AAN DE
NEDERLANDSCHE BANK
DONDERDAG 8 OCTOBER 1931
f—
/r\v
•fff
iMousmiERjS)
19x9
Vliegdemonstraties
te Santpoort
Hoover kan niet meer doen
De brug over het Donkere
Spaarne
telegrafisch weerbericht
DE HOSPESBRUG TE OVERVEEN
BUREAUXNA8SAULAAN49
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
VIER EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17893
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
HOE DE KR1SIS ZICH AAN ONS OPENBAART
IN DE INDUSTRIE
I V I M
Ba
PODUCfïE
■pHHpi
9Li
pftyxeH:
ÖftANEH
U5vNOe>0«WP
1930
I9S1.
Europa moet verder initiatief nemen
166.4
Mr. Trip vervangt Mr. Vissering
Geen wijziging der gevolgde politiek
Onregelmatigheden te Oosterzee
VOORNAAMSTE NIEUWS
stWVOEitm-ftg
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
w»
i
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
HAARLEMSCHE COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN-
TIES, 1—4 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct, bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct. per regel.
Alle abonné's op dit blad zijn Ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen
bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een hand
een voet of een oog
bij verlies van een
duim of wijsvinger
uil een breuk van
been of arm
oij verlies van "n
anderen vinger
Het zijn groote verwoestingen, welke
de wereldkrisis in enkele jaren tijds
aangericht heeft in de industrie.
We behoeven de ekonomische, fi-
nancieele en sociale rubrieken in de
dagbladen maar door te zien om daar
van telkens opnieuw en telkens sterker
overtuigd te worden.
Voortdurend leest men van inkrim
ping der productie, geheele of gedeelte
lijke sluiting van fabrieken, verkorting
van arbeidstijden, loonsverlaging, ver
minderden omzet, phantastische daling
van aandeelen in industrieele onderne
mingen, en vooral, vooral van werk
loosheid.
*t Is in de industrie alles krisis, wat
de klok slaat.
We zeiden al, dat de krisis zich in den
landbouw het eerst en het felst open
baarde, omdat de landbouw door den
langen duur van zijn productieproces
weinig soepel staat tegenover iedere
wijziging in de consumptie en omdat de
natuur de voortbrengingskracht van
den bodem over een bepaalde periode
en in bepaalde omstandigheden zich
niet te voren berekenen laat.
Met de industrie is het in dit opzicht
eenigszins anders gesteld: de industrie
kan zich, door wijziging der productie,
gemakkelijker aan de veranderde vraag
naar haar producten aanpassen; de
productiedispositie is in de industrie
beweeglijker, zoo luidt de term.
Daardoor ontstaat er in de industrie
niet zoo gemakkelijk een teveel of een
tekort, daardoor ontstaat er niet zoo
spoedig en niet zoo opvallend prijsda
ling in den industrie-artikelen-handel.
De prijsdaling is bij de industrie veel
geringer dan bij den landbouw, het
geen den toestand van de landbouwers
nog slechter maakt.
Daling van den prijs der grondstoffen
heeft maar weinig invloed, omdat de
kosten der grondstoffen slechts een ge
ring deel uitmaken van de productie
kosten in de fabriek.
Hoe de prijsdaling in de industrie ge
ringer is geweest en gebleven dan ïn
den landbouw en in de landbouwpro
ducten, toont voor wat Amerika be
treft nevenstaand grafiekje (zie A),
welk grafiekje ontleend is aan de „Re
vue internationale d' Agriculture" 1929
1931.
de productie werd ingekrompen.
En in niet geringe mate.
Bijgaand staatje (B) uit „Ende des
Kapitalismus" van Ferd. Fried (bladz.
ACHTERUITGANG VAN DE
Hoewel de verschillende bases der
hen onderling vergelijkbaar maken, demon
kwartaalcijfers het juiste keerpunt en den
stond, zou de toestand nog verwarder,
nog hopeloozer zijn.
Men vrage intusschen niet, hoe
duur de aanpassing van de industrie
aan de gewijzigde vraag betaald wordt!
Bij vermindering van de vraag (wat
natuurlijk heel iets anders is dan ver
mindering van de behoeften!) krimpt
de industrie haar productie in, ze fa
briceert minder: zij heeft een veilig
heidsklep om het aanbod eenigszins
evenredig te houden aan de vraag,
maar als die prachtig functionneerende
veiligheidsklep in werking wordt ge
steld en, we geven het toe, in wer
king gesteld moet worden dan ont-
INDUSTRIEELE PRODUCTIE. II
verschillende lijnen in onderstaande grafiek
streeren zij toch duidelijker dan de jaar- en
graad van den val. (Het zijn maand-cijfers).
g t'"| "V~i
i"'g" r
jwx-x- 1
..XvX%v... l-.v .'A'..Ï'
a i -t ,i' I t~4
i i
219) geeft daaromtrent cijfers, die de
bestudeering wèl waard zijn.
Men ziet hier, hoe in Duitschland
van 1929 tot eind 1930 de indexcijfers
voor de industrieele productie terug lie
pen van 147.5 tot 114.7; in Engeland,
over dezelfde periode, van 111,8 tot 99.0;
in Frankrijk (hier openbaarde de
krisis zich zoo laat) van het 2de kwar
taal tot het einde van het 4de kwar
taal 1930 van 132.3 tot 125.0; in Zwe-
staat, evenredig aan het effect der vei
ligheidsklep, de ontzettende ramp der
geheele of gedeeltelijke werkloosheid.
Er moet minder geproduceerd worden,
dus kunnen er ook maar minder ar
beiders te werk worden gesteld.
En hiermede zijn wij genaderd tot
het allerergste van heel deze wereld
ellende, tot de ramp der werkloosheid,
welke niet alleen het levensgeluk ver
stoort, niet alleen het lichaam verwoest,
doch maar al te vaak ook de ziel in
vertwijfeling ten ondergang voert.
In een volgend artikel zullen wij zier),
welke ontstellende afmetingen deze
ramp, zoowel in de breedte als in de
diepte, reeds heeft aangenomen.
Schitterend vliegfeest
Bij de ruïne van Brederode
Op het terrein gelegen tegenover het Hotel
„Velserend" te Santpoort, zal op Zondag 11
October a.s. des namiddags 2 uur, een groot-
sche Luchtvaartmeeting plaats vinden.
Slechts zelden zal een gelegenheid geboden
worden, de kunstvliegers van zoo nabij gade
te slaan als bij deze demonstraties.
De meeting, waar men bekende Duitsche
kunstvliegers, o.a. Moog, Dietrichs, Maier,
Bake, Sachsenberg, met hun snelle machi
nes aan het werk kan zien, zal een sportge
beurtenis van beteekenis worden.
Het programma is bijzonder aantrekkelijk
en veelzijdig samengesteld.
Een vliegtuigparade zal de demonstraties
inleiden, waarna onmiddellijk de vliegtuigen
starten voor een formatievlucht, die het
exerceeren in de lucht zal toonen.
Het kunstvliegen zal den toeschouwers ver
trouwd maken met allerhande kunstfiguren,
zooals loopings, rollings, vrille, Immelmann-
turn, duikvlucht, crazy-vliegen, enz.
De demonstraties met het lichte vliegtuig
zullen het bewijs leveren dat er reeds thans
vliegtuigen zijn onder het bereik van beschei
den beurzen.
Een ballonjacht zal de volkomen beheer-
sching van het vliegtuig door zijn bestuurder
bewijzen.
In het luchtgevecht trachten de piloten
elkaar door allerlei manoeuvres tot landing
te dwingen.
Het uitwerpen van postzakken dat binnen
een op het terrein aangegeven ruimte moet
geschieden, stelt aan de bekwaamheid der
vliegers de hoogste eischen.
Een buitengewone verrassing zal zijn het
rugvliegen, .de meest moderne vorm van het
kunstvliegen.
Door al deze demonstraties zal men een
beeld krijgen van den huidigen stand der
luchtvaart en van de veelzijdigheid der
vliegsport.
Een sensationeel nummer van het pro
gramma zal zijn de parachutesprongen van
de piloten Resch en Wiegmayer, die op een
hoogte van 1000 M. hun vliegtuigen zullen
verlaten.
Tot slot zullen passagiersvluchten worden
gehouden en 3 vrije vluchten worden verloot
onder de programmahouders.
Voor de verdere regeling verwijzen wij u
naar de advertenties op Vrijdag en Zaterdag
a.s. in dit blad.
De Washingtonsche correspondent van
de „Times" meldt, dat president Hoover
heeft verklaard, dat hij niet meer kan
doen dan hij heeft gedaan en dat een
verder initiatief inzake de schuldenkwestie
thans van Europa moet uitgaan en wel in
den vorm van een commissie, die opnieuw
een onderzoek zou instellen naar de be
talingscapaciteiten of in den vorm van een
nieuw moratorium.
Hoover zal echter niets meer doen, voor
dat het Congres gelegenheid heeft gehad
te spreken over het moratorium van 20
Juni j.l.
De betrekkelijke verarming van den
boerenstand eveneens in Amerika
blijkt ook pijnlijk-duidelijk uit het feit,
dat aldaar de totale oogstwaarde op I
December 1930 slechts bedroeg 6.272
millioen dollar, tegen 8.675 millioen in
1929 en 9.727 millioen in 1928.
Het is tot op zekere hoogte een ge
lukkig feit, dat de industrie zich ge
makkelijker aan een verandering in de
vraag naar producten kan aanpassen
dan de landbouw.
Hierdoor worden noodlottige voor
raad vormingen en dito prijsfluctuaties
althans sterk belemmerd.
Nu in deze weldkrisis een zoo belang
rijke vermindering van de vraag
ontstond en bestaan bleef, heeft de
industrie zich vrij spoedig daarnaar ge
regeld:
den van het le tot het eind van het
laatste kwartaal 1930 van 143.3 tot
117.0; in de Vereenigde Staten van
1929 tot eind 1930 van 125.3 tot 89.1;
in Canada van 1929 tot eind 1930 van
166.4 tot 129.1,
Nog overzichtelijker demonstreert zich
de daling der industrieele productie in
grafiek C, waarvan de cijfers ontleend
zijn aan het „Maandschrift van het
Centraal Bureau van de Statistiek" 1930
en 1931.
We noemden het zooeven een tot op
zekere hoogte gelukkig feit, dat de
industrie zich zooveel gemakkelijker
aan een wijziging van de vraag kan
aanpassen dan de landbouw, en in
derdaad, indien de industrie even wei
nig soepel, even weinig beweeglijk
tegenover verandering in de vraag
B ACHTERUITGANG VAN DE INDUSTRIEELE PRODUCTIE. I
Onderling vergelijkbare indexcijfers voor de industrieele productie (gelijke oasis:
1924 100) voor eenige landen. De cursief gezette cijfers geven het hoogtepunt
aan.
LAND
1927
1928
1929
1930
ie kw.
2e kw.
3e kw.
4e kw.
Duitschland
145.1
144.9
147.5
135.8
130.0
117.0
II4-7
Engeland
106.8
105.5
111.8
no.g
103.1
99.4
gg.o
Frankrijk
100.9
116.6
127.5
131.9
1323
128.7
125.0
Zweden
110.6
105.8
129.8
143.3
128.8
121.2
117.0
Vereenigde Staten
111.6
116.8
1253
110.5
iog.i
97*2
89.1
Canada
134.5
149.1
149.2
150.7
136.5
129.1
Met leedwezen zal vernomen worden, dat
mr. G. Vissering, wiens gezondheidstoestand
reeds sedert eenigen tijd te wenschen over
liet, ontslag heeft gevraagd als" president
van de Nederlandsche Bank. Toen mr. Vis
sering enkele weken geleden op medisch
advies naar Zwitserland was vertrokken
voor het doorbrengen van een rustkuur,
heeft hij, nadat slechts vijf dagen daarvan
verstreken waren, zich genoopt gezien de
kuur te onderbreken wegens de Engelsche
krisis, die de aanwezigheid van den presi
dent hier te lande noodzakelijk maakte.
Daar zulks ook den eerstvolgenden tijd
het geval zal zijn en een bevredigend her
stel onder deze omstandigheden niet bin
nenkort te wachten is, heeft mr. Vissering
't thans zijn plicht geacht, zijn taak aan
jeugdiger krachten over te dragen.
Nog deze week zal een Koninklijk Be
sluit verschijnen, waarin, met ingang van
12 October, als zijn opvolger zal worden
benoemd mr. L. J. A. Trip, oud-president
van de Javasehe Bank.
(Reeds geplaatst in een deel van onze
vorige oplaag.)
Een onderhoud met Mr. Trip De
wereld heeft behoefte aan rust en
vertrouwen
In den loop van den middag heeft de nieuwe
president van de Nederlandsche Bank, mr. L.
J. A. Trip, een kort onderhoud toegestaan
aan een redacteur van het Nederlandsche
Correspondentiebureau. Er liep een gerucht,
dat mr. Trip, toen hij nog president van de
Javasehe Bank was, zich als 'n tegenstander
van de handhaving van den gouden Standaard
had uitgelaten. Dit punt werd m net onder
houd in de eerste plaats aangeroerd. Mr. Trip
antwoordde hierop het volgende: „Ik begrijp
niet hoe men aan dit gerucht komt. Alleen
kan ik U zeggen, dat ik het als mijn plicht
beschouw den gouden standaard te handha
ven. Toen men in Indië in 1925 tot den gou
den standaard terugkeerde, heb ik in een mij
ner jaarverslagen gezegd, dat ér misschien in
eeif verre toekomst een verbeterd stelsel te
vinden zou zijn, doch dat dit op het oogenblik
zeker nog niet gevonden was. Met al mijn
krachtep zal (jan ooj^izen m®tstand!$|-r4
handhaven, omdat ik er van overtuigd ben,
dat de wereld een chaos zou worden, wanneer
het goud geen standaardmunt meer was!"
Gevraagd naar de toekomstige politiek der
Nederlandsche Bank, zeide mr. Trip dat deze
in geen enkel opzicht eenige wijziging zal on
dergaan. „Alles zal er op gericht zijn de sta
biliteit van onzen gulden te handhaven. En
dit zal ongetwijfeld lukken: alle voorwaarden
zijn er voor aanwezig. Maar er moet ook ver
trouwen zijn. En de vestiging van dit vertrou
wen moet niet alleen het streven zijn der re-
geering, maar ook van de Nederlandsche
Bank en bovenal van het Nederlandsche pu
bliek."
„Ziet U tegen uw moeilijke taak op te Am
sterdam?"
„Neen, moeilijk is het wel, maar het werk
aan een circulatiebank heeft altijd mijn volle
sympathie gehad Er is geen twijfel aan, dat
wij door de moeilijkheden zullen heenkomen,
wanneer het Nederlandsche publiek zijn naam
van rustig en kalm maar hoog houdt. Dan
kunnen er geen ongelukken gebeuren en zal 't
aanpassingsproces zich kunnen voortzetten.
Want wij leven naar mijn meening niet in 'n
crisis, welke weer door een boom-periode ge
volgd zal worden, maar wij zijn veeleer op
weg naar een blijvend Jager niveau. Het eeni
ge wat nog moeilijkheden mee brengt Is, dat
de kosten van levensonderhoud, de detailprij
zen, zich nog niet voldoende aanpassen bij de
groothandelprijzen
Nog enkele andere vragen werden den nieu
wen president gesteld, hij wenschte hier ech
ter niet op in te gaan. „De wereld heeft alleen
maar behoefte aan rust en vertrouwen en
niet aan lange verklaringen."
Alleen verklaarde mr. Trip nog: „Ik ben
een groot voorstander van internationale sa
menwerking tusschen de landen, waar het
goud gehandhaafd is gebleven. Iioe deze sa
menwerking zich echter concreet zal uiten,
weet ik op dit oogenblik nog niet."
Mr. Trip is voornemens Zaterdagochtend
naar Bazel te vertrekken ter bijwoning der
vergadering van de Bank voor Internationale
Betalingen, welke op 12 October gehouden
wordt. Mr. Vissering zal den heer Trip dan
vergezellen en hem in den Raad van Be
heer der B.I.B. introduceeren. Mr. Vissering
blijft dan in Zwitserland ter voortzetting van
zijri onderbroken ktitir.
De begrooting van Noord-Holland
Sluit helaas niet als een bus.
Daar de cijfers moeten kloppen
Is er slechts één middel, dus:
Dus een drukje der belasting,
't Is de spijker op den kop.
Weer verhooging van opcenten,
Want de centen zijn weer op!
Dus betalen, weer betalen,
Meer betalen, steeds betdal.
Want zoolang je nog kunt plukken
Spreken wij nog niet van kaal.
Dat men ons nog steeds hóóg aanslaat,
Dat men nog wat in ons ziet,
Zulks verheugt ons toch van harte,
En versterkt ook ons crediet.
Ja, het vleit ons, het verheugt ons,
En wij zijn dan ook vol lof.
Ja, men ziet ons nog voor vól aan,
Dus wij doen maar weer alsof
MARTIN BERDEN.
De raadscommissie samengesteld
Naar wij vernemen, is de raadscommissie,
die het besluit tot bouw van de brug over
het Donkere Spaarne bij Ged. Staten moet
verdedigen en bestrijden, door B. en W. sa
mengesteld. Als verdedigers van het raads
besluit zullen optreden wethouder mr. J.
Gerritsz en de heer H. J. L. Klein Schip
horst, terwijl als tegenstander van den bouw
der brug zal optreden wethouder mr. M.
Slingenberg.
De zaken der Boerenleenbank in orde
De kassier der Boerenleenbank te Ooster
zee heeft privé gelden opgenomen van per
sonen, die bü de Boerenleenbank wilden in
leggen. Hij gaf 414 pet., de Boerenleenbank
maar 3 pet. Volgens de verklaring van den
kassier heeft hij ongeveer f 15.000 opgeno
men; het bestuur van de Boerenleenbank
schat dit bedrag echter op f 30.000. De zaken
van de Boerenleenbank zijn waarschijnlijk
geheel in orde.
Massa-diefstal van rijwielplaatjes
Ongewenschte nachtelijke bezoekers te
Oostzaan
In den nacht van Woensdag op Donderdag
is op verschillende plaatsen in de gemeente
Oostzaan ingebroken. De inbraken hebben
voornamelijk plaats gehad in de Kerkstraat.
De dieven hebben het voorzien genad op
rijwielplaatjes. Wij vernemen o.a., dat in een
woning zes plaatjes worden vermist. Ook
van andere inwoners vernamen wij, dat,
toen zij hedenmorgen naar hun werk gingen
de rijwielmerken van hun fiets waren ver
dwenen. Een nieuw oliepak, alsmede een lee-
ren jas waren ook nog van de dieven hun
gading. Het begint er een beetje bedenke
lijk uit te zien, nu reeds begonnen wordt
met het bercoven van arme gezinnen, te
meer, daar in den vorigen nacht ook reeds
een tweetal nieuwe Manchesterpakken aan
genoemde straat zijn ontvreemd. De politie
heeft het onderzoek in handen. Van de da
ders geen spoor.
Mr. G. Vissering treedt af als president
der Nederlandsche Bank; mr. Trip zijn op
volger.
(blz. 1, 1ste blad)
Een onderhoud met mr. L. J. A. Trip.
(blz. 1, lste blad)
Steun aan de suikerbietenteelt.
(blz. 1, lste blad)
Verscherping van het Japansch-Chineesche
conflict.
(blz. 2, lste blad)
Het compromis inzake het bezitrecht in
Spanje aanvaard.
(blz. 2, lste blad)
De Haarlemsche raad heeft in beginsel be
sloten tot opheffing van alle tramlijnen, uit
gezonderd de lijn SoendapleinHeemstede.
(blz. 2, 2de blad)
Het Engelsche parlement ontbonden. De.
creet van den koning. Boodschap van Mac-
Donald.
(blz. 1, 3de blad)
Het seniorenconvent van den Rijksdag ta
tegen Maandag a.s. bijeengeroepen.
(blz. l, 3 de blad)
De Fransche leden der Fransch—Duitsche
commissie benoemd.
(blz. 1, 3de blad)
De Algemtöene R. K. Werkgeversvereeni-
ging en de nood van de Nederlandsche in
dustrie.
(blz. 2, 3de blad)
De Leidschö
voorstel.
stadhuisbouw; een nieuw
(blz. 2, 3de blad)
De N. V. H. Hartog's fabrieken deelt
mede, dat van haar fabrieken te Oss alleen
de margarinefabriek zal gesloten worden.
(blz. 2, 3de blad)
Nieuwe goudzending uit Amsterdam te
Parijs aangekomen.
(blz. 2, 3de blad)
Barometerstand 9 uur v.m.: 7.66 vooruit.
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 5.50.
Hoogste barometerstand 772.3 te Cler
mont.
Laagste barometerstand 737.3 te Rost.
Verwachting: Meest matige, tijdelijk af
nemende West. tot Zuid-Westelijken wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke opklaring,
aanvankelijk nog weinig of geen regen,
weinig verandering in temperatuur.
j
'S*:-i
i t m Mm.
Reeds meermalen heeft de heer Chr. Lebeau,
technisch ambtpnaar bij de gemeente Bloe-
mendaal bewezen, dat het ontrjerpen en in
teekening brengen van gemeen t v erken hem
wel is toevertrouwd. We denken b.v., om
maar iets van recenten datum te noemen,
aan de O. L. school te Aerdenhout, waar
over we nog het eerste woord van afkeuring
moeten hooren en die geheel gebouwd is
naar de door hem vervaardigde teekening.
Nu weer is hij ons komen verrassen met een
ontwerp van de nieuwe Hospesbrug hetwelk
hierboven is afgebeeld en dat op zoo een
voudige en toch smaakvolle wijze de oplossing
geeft van dit tot dusver lastige verkeerspunt.
Zooals reeds gemeld werd, wordt de nieuwe
brug 30 M. breed. De vleugels worden 15 M.
lang. De beide torentjes, die 'n aardige versie
ring vorden, zullen gebruikt kunnen worden
als kioskjes voor fruit, prentbriefkaarten, 11-
moqade e.d, Vrees, dat drukke klandizie het
verkeer zal belemmeren, behoeft niet te be
staan, want er is ruimte genoeg. Op de
rechthoekige uitbouwen, waarop banken ge
plaatst zullen worden, zal gelegenheid be
staan, even te rusten en ongehinderd en
zonder te hinderen te genieten van een aar
dig zitje. Wordt het vaarwater bij vele brug
gen smaller, hier zal het omgekeerde het
geval zijn. In de verbreeding zal dan gele
genheid zijn te meren, zonder de passage van
andere scheepjes te hinderen. Als die „me
rende" vaartuigen nu maar nette motor- of
zeiljachtjes zijn en geen mest- of zandschui
ten, dan zullen deze een aardige stoffeering
zijn van de Brouwersvaart. Van „meren ge
sproken Weinig Overveners zullen weten,
dat dit plekje Overveen voor een dikke
honderd jaar nog een echte meerplaats was,
als 't ware het „Overveensche veer". Hier
voer een trekschuit af voor een dienst op
Amsterdam.
