DE „MITTOVOS" BEGONNEN
BIJEENKOMST DER DUITSCHE
NATIONALE OPPOSITIE
TWEEDE BLAD
MAANDAG 12 OCTOBER 1931
BLADZIJDE 1
Officïéele ontvangst der missionarissen aan het station
Plechtig lof in de Kathedraal
Eischen door haar gesteld
Manifest van Hitier
illplll
Er is groote durf voor noodig en het ge
tuigt van energiek organisatie-talent, in den
huldigen tijd, waarin men, dikwijls door de
omstandigheden gedwongen, slechts oog en
oor heeft voor aangelegenheden, rakende
het particuliere leven in zijn groote bele
vingsverscheidenheid, en aan gebeurtenissen,
die dit particuliere leven niet raken of
zonder directen en indirecten invloed daarop
zullen blijven, veelal geen aandacht meer
schenkt, de fundeering te leggen voor een
werk, dat zonder altruïsme gedoemd is, niet
afgebouwd te worden; dat zonder volle
medewerking en medeleven van ieder niet
slagen kan.
Doch als de factoren durf, krachtig
organisatietalent en medewerking en
belangstelling van alle zijden aanwezig
zijn en in eikaars dienst gesteld werden
aanvullend en steunend dan behoeft er geen
twijfel te bestaan over het al of niet slagen
van een dergelijk werk. Integendeel, succes is
dan vooraf verzekerd.
Zoo is het ook met de „Mittovos".
Bijna een jaar reeds is verstreken na den
dag, den 21sten October 1930, waarop men de
fundeering van het groote en grootsche
„Mittovos"-bouwwerk legde en de hoofdcom
missie van uitvoering de eerste palen sloeg,
waarop dat hechte Misie-actie-gebouw zou
komen te rusten.
En zij is het verder gaan afbouwen, ge
staag en met bewonderenswaardigen ijver,
bijgestaan door een leger arbeiders, gevormd
uit de besturen en leden der dertien subcom
missies, en medegeholpen door de ervaring
en ondervinding, opgedaan bij de jaren gele
den gehouden missiecongressen en tentoon
stelling.
De afbouw vorderde daardoor uitstekend
en verliep voorspoedig; echter, de groote
buitenwereld vermocht niet dit alles te ont
dekken, zag van dit alles niets dan couran
tenberichten en reclame-platen, „Mitto-
vos"-vlaggen en -fietstochten.
Tot men de kroon naderde, die op het
Mittovos-bouwwerk gezet moet worden.
Dit te doen, daartoe waren èn hoofdcom
missies èn subcommissies èn paters mis
sionarissen alleen niet in staat. Daartoe)
moest het terrein achter de schermen ver
laten worden en de „groote buitenwereld"
in staat gesteld worden.
En Zaterdagmiddag is dit alles verber
gende scherm opgehaald en heeft men de
eerste gelegenheid gehad, een klein deel van
het groote werk der komende veertien
dagen uitgevoerd te zien.
Dit eerste was: de blijde intocht der
paters missionarissen in de bisschopsstad.
Katholiek Haarlem had er zich waardig
op voorbereid. Van menigen gevel wapperde
de groote Mittovos-vlag en ook het rood-
wit-blauw met pauselijken wimpel gaf een
feestelijk aanzien aan de stad en vooral aan
de straten, die in de route van den auto
tocht van het Station naar de Kathedraal
waren opgenomen.
Officieele ontvangst
Reeds een half uur voor de officieele
ontvangst waren in de eerste-klasse wacht
kamer op het perron paters missionarissen
aangekomen en steeds groeide hun aantal
aan. Met iederen trein, welke binnenkwam,
van bijna alle richtingen arriveerden paters,
die door de op het perron aanwezig zijnde
ordecommissarissen van de commissie van
ontvangst naar de gereserveerde wachtka
mer werden geleid, waar zij door den voor
zitter der commissie van ontvangst, den
weleerw. heer A. A. Trouwborst, ontvangen
werden. Te twee uur precies verwelkomde
hen daar de voorzitter der hoofdcommissie,
de zeereerw. heer rector J. B. M. Timp.
Deze zeide daarbij, dat Katholiek Haarlem
reeds maanden van te voren, reeds een heel
jaar lang had uitgekeken naar de komst
der missionarissen, die inderdaad een eer
voor de stad genoemd mag worden, omdat
dit nog zeer weinig steden te beurt geval
len is.
De missionarissen brengen den godsdienst
bij de meest onbeschaafde volkeren, ijveren
dus, om hun zielen voor God te winnen en 't
is daarom voor katholiek Haarlem een eer,
de paters hier te mogen ontvangen.
Het is begrijpelijk, dat de paters dan ook
welkom zijn in Haarlem, waar de Katho
lieken volle medewerking verleend hebben
en zullen verleenen, om de missieweken,
die nu gaan beginnen, te doen slagen.
Zeer veel belangstelling heeft nu ook reeds
de bisschop getoond en daarom zal van
het station de eerste tocht der paters in
Haarlem zijn langs het huis van den vader
der Katholieken in het diocees Haarlem,
den bisschop, om zoo te gaan naar de
Kathedraal, het huis van God zelf, Wiens
zegen over de missieweken zal worden af
gesmeekt. Hij toch is de Groote Meester,
die alles bestiert en ook de gangen der
missionarissen in verre landen regelt.
Daarom is het een eereplicht, allereerst
naar dien Grooten Meester op te gaan,
waartoe ik u allen uitnoodig.
Voordat aan deze uitnoodiging gevolg
gegeven werd, nam de Zeereerw. pater W.
Keller S. J„ voorzitter der Vereenigde Mis
sionarissen, het woord om namens hen
dank te brengen voor de hartelijke ont
vangst.
Van vele richtingen zijn missionarissen
naar Haarlem gekomen, zonder twijfel allen
bezield met heilig verlangen en groote op
gewektheid.
Dit alles wat reeds over de „Mittovos"
geschreven is, hebben wij allen, aldus spr.,
de overtuiging gekregen, dat hier maanden
lang met weergaloozen ijver is gearbeid a,an
haar voorbereiding en nu wij Haarlem bin
nen treden gaan en de „Mittovos" zal aan
vangen, is het ons een behoefte, u, commis
sie, en geheel katholiek Haarlem te ver
zekeren dat de missionarissen onvermoeid
zullen werken en hun uiterste best zullen
doen om de „Mittovos" te doen slagen tot
eere van God en zegen der missie.
Allen verlieten daarna het stationsgebouw
aan de zijde van het Kennemerplein nabij
den Jansweg.
Voordat men in de dertig auto's plaats
nam werd eerst een foto van de missiona
rissen genomen.
Ook het voorrijden en het vertrek der
auto's geschiedde, dank zij de uitstekende
organisatie doorde desbetreffende com
missie en de onontbeerlijke hulp der Haar-
lemsche politie, die tevens voor een goede
afzetting van den weg zorg droeg, onder
voortreffelijke leiding van inspecteur
Van Tongeren, zeer vlot en ten aan-
schouwe van een groote schare be
langstellenden zoowel op het Kennemer
plein als langs den geheelen weg, welke de
auto's namen, werd de tocht begonnen.
Voorafgegaan door de politie-motor-
brigade, werd dan naar de Kathedraal ge
reden, langs Kruisweg, Nieuwe Gracht (n.-
en z.-zijde), Kruisstraat, Barteljorisstraat,
Groote Markt, Koningsstraat, Gierstraat,
Groote Houtstraat, Plein, Tempeliersstraat,
Emmastraat en Emmaplein.
Défilé voor Z. H. Exe. den Bisschop
Bij het bisschoppelijk paleis en ook aan
de overzijde der Nieuwe Gracht, had zich
een groote menigte opgesteld om van het
défilé voor Z. H. Exc. Mgr. J. D. J
Aengenent, den beschermheer der „Mitto
vos", getuige te zijn
Toen de eerste auto's genaderd waren,
trad Haarlems Kerkvorst, in gezelschap van
zijn beide secretarissen, de Zeereerwaarde
heeren Th. W. Pichot en J. N. M. Smul
ders, naar buiten en sloeg van het bordes
van het paleis den langen stoet gade.
Met groote belangstelling en hartelijk
heid begroette Z. H. Exc. de missiona
rissen, hun vriendelijk toewuivend op hun
eersten tocht door Haarlem.
Plechtig Lof in de Kathedraal.
Met matigen gang naderde de stoet auto's
de Kathedraal en toen de eerste auto de
Emmabrug overgereden was en het Emma
plein opreed, begonnen de klokken der kathe
drale kerk te luiden; feestelijk en tegelijk
plechtig beierden zij en galmden den missio
narissen het welkom toe bij hun binnen
treden in het monumentale kerkgebouw.
Hier waren het de leden der commissie
vcor kerkelijke plechtigheden die de missio
narissen ontvingen en naar de voor hen
gereserveerde plaatsen leidde.
De kerk was met een groot aantal geloo-
vigen gevuld toen het „Veni Creator" gezon
gen werd en het plechtig Lof begon, gecele
breerd door den Weleerw. heer kapelaan
P. L. Bangert, voorzitter van de commissie
der kerkelijke plechtigheden, met assistentie
van de Weleerw. heeren G. B. N. Luken en
A. J. van den Oudenhoven, resp. als diaken
en subdiaken.
In het priesterkoor hadden plaats genomen
de Hoogeerw. Zeergel. heer dr. Th. M. Vla
ming, officiaal, en de Zeereerw. heer rector
J. B. M. Timp, voorzitter der hoofdcom
missie.
De algemeen voorzitter der „Mittovos", de
Hoogeerw. heer deken L. A. A. M. Wester-
woudt, hield onder het Lof de volgende
officieele
welkomsttoespraak
„In quamcumque civitatem intrave-
ritis et susceperint vosdicite
illisappropinquavit in vos regnum
Dei!" „In wat stad gij komt en
de menschen U ontvangen mogen.,
zegt tot hen; genaderd is tot U het
koninkrijk Gods." Luc. X. 8.
Heerlijk zijn de voorrechten, welke de
Goddelijke Meester ter uitdeeling heeft toe
vertrouwd aan de bedienaren van Zijn
H. Evangelie, aan de schatbewaarders Zijner
genade
„In wat huis gij moogt binnengaan, zoo
heeft de Messias tot hen gesproken zegt
eerst tot de bewoners: „Vrede zij aan deze
woning!" en zoo er een wonen zal, die
vrede waardig is, een zoon des vredes, dan
zal uw vrede-gave op hem rusten. In wat
stad gü komt, brengt er genezing voor wie
lijden, curate infirmos qui in ilia sunt,
en zegt tot hen dat het heil des Heeren
hun nabij is, dat genaderd is het Rijk van
God."
ZeerEerw. Paters, hoe zoude het dan an
ders kunnen, of dit uur, het openingsuur
onzer Haarlemsche Missieweken, het uur
van Uw blijde intrede, de komst van zoo
vele afgezanten Gods en dienaren van Zijn
H. Evangelie, is door het geloovig volk dezer
stad verbeid als een uur van meer dan ge
wone blijdschap en heel bijzondere genade.
Eens in de eerste moeilijke Christen
tijden heeft men het stralend kruis in
de wolken begroet als de blijde voorspelling
van zegenrijke dagen. Welnu, ook wij heb
ben in deze laatste maanden alom dat heil
volle teeken gezien, in heel onze stad en
omgeving. Overal stond het geteekend: het
lichtende kruis, koesterend in zijne stralen
de in duisternis wachtende aarde.
Heden echter, bij Uwe komst, wordt ons de
zin van dat heilige teeken verklaard. „Appro
pinquavit in vos regnum Dei", zoo hooren wij
ook U, bij Uw ontvangst in deze stad, naar
's Meesters bevel tot ons spreken: „In deze
dagen, meer dan anders, is het Koninkrijk
Gods U nabij!"
Ja! op heel bijzondere wijze zullen wij in de
komende weken, uit de vrucht van Uw werk
ons getoond, gaan aanschouwen en bewon
deren de heerlijkheden van het Godsrijk
op aarde.
Tot U, Missionarissen, tot U vooral is het
gezegd: „Vos estis lux mundi", „Gij zijt het
licht der wereld" (Matth. V, 14).
ook wij in blijdschap U gaan volgen, waar
gij ons gaat meevoeren in den geest, langs
de wijde en verre wegen van Uw verheven
missiewerk.
Onze gastvrije woning wordt heden
blij U ontsloten; maar vóór alles staan
onze harten en geesten van nu af open
voor 't woord, dat gij ter leering tot ons
gaat spreken en voor de schoone vruchten
van Uw arbeid, welke gij in deze weken ons
zult gaan toonen.
Niet alleen echter, Eerw. Paters7 in het
vooruitzicht van 't goede, dat gij ons gaat
geven, ligt de oorzaak van onze blijdschap.
Neen! zoo wij 't „welkom" tot u spreken,
geschiedt zulks nog op anderen grond.
Zijn wij verheugd, omdat wij goeds van U
ontvangen zullen, meer nog gevoelen wij ons
gelukkig, omdat wij wederkeerig iets goeds
aan U zullen mogen schenken.
Wij verheugen ons vooral, omdat wij, ie
der naar eigen kracht, U mogen gaan ge-
van den broeder-steun welke Uw arbeid ver
dient. Wij zijn gelukkig, omdat God tot be
reiking van het heerlijk doel aan U pries
terlijken arbeid gesteld, ook onze geringe
hulp niet heeft willen versmaden. Wij
juichen bij Uw komst! Immers daardoor
wordt aan ons de kans geboden, om
straks in den geest U te blijven volgen,
met den steun onzer gebeden en de stoffe
lijke hulpmiddelen, welke wij in deze dagen
U gaarne en overvloedig willen geven. Zoo
zullen wij wanneer gij langs alle paden
der wereld U weer zult verspreiden, om in
de duisternissen der wereld alom het lich
tend Geloofs-kruis te planten, U daarbij
in zekeren zin mogen vergezellen.
Voorzeker, ook wij zien de dreigende wol
ken, die somber zich afteekenen tegen 't
verschiet van den naderenden winter; ook
wij gevoelen zoo goed den immer zwaarde
ren druk dezer noodvolle tijden, maar
verre van daarom onzen broedersteun U te
weigeren, zullen juist die zorgen van straks
en die lasten van nu ons" een reden zijn, om
naar best vermogen U te helpen. Immers
wij weten dat God U heeft geroepen, om
den troost van onzen Godsdienst, om den
schat Zijner Waarheid naar alle richting
uit te dragen, bovenal naar hen, die in de
duisternis eener -iog heidensche wereld ein
deloos meer verlaten en armer zijn dan
ooit één onzer kan wezen.
Hoe talrijker en pijnlijker de moeilijkhe
den ons worden, des te dichter willen wij
staan bij God! Welnu, wij kennen het woord
dat Christus eens tot Zijn Apostelen en
daardoor ook tot U gezegd heeft: „Wie U
hoort, hoort Mij; wie U versmaadt, ver
smaadt ook Mij." „Wie U ontvangt, ontvangt
Mij; en wie Mij ontvangt, ontvangt den Va
der, die Mij gezonden heeft." „Sicut misit
me Pater et Ego Mitto vos." (Joës. XX, 21;
V>:
s
Voor het stationsgebouw aan de zijde van het Kennemerplein poseeren de paters missionarissen bij hun intrede
in Haarlem.
Matth., X). Dat woord derhalve kozen wij
als het leidend motief voor deze ontvangst
en al wat ons verder in de komende dagen
te doen staat. Moge het ons gelukken in
dien geest deze weken met U te leven.
Indien God ons helpt om aldus onzen
plicht te begrijpen, dan Eerw. Paters
zult gij straks terugkeeren naar Uw heerlijk
arbeidsveld in de Missie met de blijde her
innering aan de gastvrijheid, aan de be
langstelling, aan de liefdevolle hulpvaar
digheid van het Katholieke Haarlem. Dan
zal ook van U mogen gelden wat St. Lucas
verhaalt van degenen, die als eerste Evan
gelie-dienaren door Christus werden uit
gezonden: „Reversi sunt autem Septuaginta
duo cum gaudio", dat zij blijde terugkeerden
van hun tocht. En voor ons zal het wezen
blijde werkelijkheid, 't woord dat elke Apos.
tel des Heeren bij zijn binnentreden op de
lippen draagt: „Pax huic domui: Vrede zij
aan deze woning." Uw komst zal een zegen
worden voor deze stad, want bij kostbaar
geestelijk genot zal zij ons openen een rijke
bron van hemelsche verdiensten. Zoo zij het.
Na het Lof werd op geestdriftige wijze het
Mittovos-lied gezongen, waarna de paters
missionarissen in de plebanie ontvangen
werden.
Den elfden October, den dag. waarop voor
de eerste maal de Duitsch-Nationalen, de
Nationaal-Socialisten, de Stahlhelm en na
tionale vereenigingen zich voor een ge
meenschappelijke manifestatie hebben
verzameld, zijn 1000 vertegenwoordigers
bijeen gekomen te Bad Harzburg.
De dag werd begonnen met een gemeen
schappelijke manifestatie van de nationaal-
socialisten en de Stahlhelm, om acht uur
voor het station.
Fractiezitting der nazi's
De nationaal-socialisten hielden voor de
gemeenschappelijke fractiezitting der na
tionale partijen een aparte zitting in de
Kurhauszaal.
De voorzitter dr. Frick, gaf een kort re
laas der voorgeschiedenis van dezen dag.
De nationaal-socialisten zullen in den Rijks-'
dag terugkeeren, niet om daar z.g. posi
tieven arbeid te verrichten, maar om de
regeering-Bruening en het systeem te
„erledigen".
Frick las hierbij de voorstellen voor,
welke door de partijen der nationale oppo
sitie in den Rijksdag a.s. Dinsdag zullen
worden ingediend.
De gemeenschappelijke voorstellen
De gemeenschappelijke voorstellen der
nationale oppositie luiden:
1. De Rijksdag ontneemt de Rijksregee-
ring het vertrouwen;
het bewind zijn geweest en in het bijzonder
tegen de huidige regeering de plechtige aan
klacht, dat zij door het verzuim harerzijds
van een plichtgetrouwe, waarheidslievende
opheldering inzake den ontzettenden bin-
nenlandschen toestand van Duitschland
mede schuldig zijn aan de catastrophe,
welke thans alle cultuurnaties bedreigt. Wij
verwijten de huidige regeering, dat zij in
haar binnen-, buitenlandsche en economi
sche politiek zelfs een toestand van mate-
looze verwarring heeft te voorschijn ge
roepen, deels heeft behouden en begunstigd
en geen klare gedachte heeft over de wijze,
waarop wij uit den nood zouden kunnen
geraken. Wij zien de mogelijkheid van de
redding der Duitsche natie slechts door een
gigantisch beroep op de in ons zelf aan
wezige krachten.
Krachtig protesteeren wij tegen de ver
dere handhaving van het z.g. vredesverdrag
van Versailles, dat niet alleen ons Duitsche
volk verstoort, maar in zijn gevolg de ge-
heele wereld in een toestand van eeuwige
onrust en onzekerheid moet werpen. De door
ons allen gewenschte samenwerking der
geciviliseerde naties tot wegneming der
ernstige internationale schade, is net zoo
lang ondenkbaar als de wereld door
dit verdrag in twee vijandelijke helf
ten is verscheurd. De strijd tegen de
bolsjewistische vernietiging van alle be
staande menschelijke gemeenschappen is
voorwaarde voor een oprecht verzet van al
die naties, die voor alles in het belang van
geslotenheid der nationale oppositie aan te
toonen. Dat slui nauurlijk niet uit, dat de
programma's en doelstellingen van iedere
afzonderlijke partij onveranderd blijven. Het
gemeenschappelijke doel is de verwerving der
politieke macht langs den snelsten weg, langs
den legalen weg van aaneensluiting van alle
deelen der nationale oppositie.
Oberfrohren zeide zich er over te ver
heugen, dat hij ten volle kan instemmen
met de uiteenzettingen van Frick en dat het
gelukt is de politieke ontwikkeling zoo te or-
ganiseeren dat de nationale krachten voor
een eensgezind krachtig optreden kunnen
worden verzameld. De oppositie heeft de
vaste bedoeling door te zetten tegen allen
weerstand in.
Voor het Landvolk sprak afgevaardigde Dr.
Wendhausen, die er op wees, dat de Land
volkpartij onvoorwaardelijk aan de zijde der
nationale oppositie moet staan, omdat de
geschiedenis het Duitsche Landvolk anders
als verraders zal brandmerken.
Voor de Pruisische landdagfractie der Duit
sche Nationale Volkspartij sprak afgevaar
digde v. Winterfeld Hij kwam tot de con
ciusie, dat de nationale oppositie tegelijker
tijd in het Rijk en in Pruisen aan het be
wind moet komen. Taak der landdagfractie
A.vtRTtJ
Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent slaat met groote belangstelling het defileeren van de auto's gade.
Welnu dan, wij roepen van ganscher harte
U 't welkom toe in ons midden. Stelt voor
't volk dezer stad Uwe lichten hoog op den
kandelaar, „ut luceat omnibus qui in domo
sunt", opdat zij mogen schijnen over allen
die hier wonen. (Matth. V, 15).
Leidt als betrouwbare en ervaren gidsen
ons rond langs al de wegen van Uw ruim en
heerlijk arbeidsveld, langs al de schoonheden
van het H. Jeruzalem onzer Kerk, d.i. van
de stad, die eens door Gods eigen hand ge
bouwd is op den verheven berg der eeuwige,
onvergankelijke waarheid: „Non potest civi-
tas abscondi supra montem posita." Opdat wij
allen, ziende de goede werken, in Uw heilig
Missiewerk volbracht, den Vader des Hemels
mogen verheerlijken. „Ut videant opera
vestra bona et glorificent Patrem!"
Weest dan welkom, Zeereerw. Paters, in
deze hoofdstad van het Haarlemsche Bisdom,
dat op heel bijzondere wijze gesteld is onder
de bescherming van den H. Willibrordus, on
zen grooten vaderlandschen Apostel.
Weest welkom in deze stad en binnen de
muren van dezen tempel, beide toegewijd
aan St. Bavo. Gelijk hij eenmaal geestdrif
tig den heiligen Bisschop Amandus geleidde
op tal van Apostolische reizen, zoo zullen
2. de Rijkspresident wordt verzocht den
Rijksdag te ontbinden en nieuwe verkie
zingen uit te schrijven per 8 November
1931;
3. de door den Rijkspresident op grond
van artikel 48 nar. 2 der Rijksgrondwet
sinds 10 Februari 1931 afgekondigde veror
deningen worden ingetrokken;
4. de betaling van subsidie aan Pruisen
voor de politie in dat land, wordt per 31
October 1931 gestaakt.
Frick kondigde hierop aan, dat een in
terpellatie op het gebied van landbouw-
kwesties later in den Rijksdag zal worden
ingediend, waarna hij het woord verleende
aan Adolf Hitler.
Manifest van Hitter
Adolf Hitler dankte allereerst de aanhan
gers zijner partij voor het werk en de of
fers, die zij in de twaalf jaren der natio-
naal-socialistische beweging hebben ge
bracht en las vervolgens een manifest
voor, waarin o. m. verklaard wordt: In den
zwaren strijd om net bestaan der volkeren,
blijft Duitschland meer en meer ten achter.
Voor de geheele wereld richten wij tegen de
Duitsche regeeringen, welke tot nu toe aan
haar hand- en hoofdarbeidende menschen
den sociaal-gruwelijken toestand van den
gebolsjewiseerden slavenstaat willen vermij.
den.
Nadat Hitier er op gewezen had, dat de
regeering-Bruening en iedere regeering, die
in wezen aan haar verwant is in de landen
niet het vertrouwen van de nationale op
positie bezit, eischte hij het overgeven der
macht aan de oppositie.
Gemeenschappelijke zitting Parle
mentsleden.
Na de fractiezitting der nationaal-socia
listen had in den namiddag een gemeen
schappelijke zitting plaats der parlementaire
vertegenwoordigers van den Rijksdag, den
Pruisischen Landdag en den Brunswijkschen
Landdag, die in de nationale oppositie ver-
eenigd zijn.
Aan deze zitting namen ook deel vertegen
woordigers van de Landdagen der andere
Duitsche landen.
In zijn openingswoord verklaarde Dr.
Frick, dat men thans aan een keerpunt ln
de Duitsche geschiedenis staat De zin van
de.ie bijeenkomst is de absolute eenheid en
HITLER
van de Duitsch Nationalen zal het zijn, een
parallelactie in te leiden en soortgelijke
voorstellen als in den Rijksdag in te dienen.
Landdagafgevaardigde Kube, die voor de
nation.-social. afgevaardigden van den Prui
sischen landdag sprak, constateerde, dat ach
ter de zes afgevaardigden, die de ntionaal
socialisten in den Landdag hebben, thans
minstens 7 millioen kiezers staan. Een terug
keer van het Centrum en der sociaal
democratie aan het politieke bewind, nadat
de nationale oppositie aan het bewind zal
zijn gekomen, zal niet te verwachten zijn.
Openlucht-bijeenkomst
Na bespreking der nationale fracties had
op de grasvlakte „Hinter den Eichen" een
bijeenkomst plaats.
Aan de rechterzijde hadden zich rond 2000
Stahlhelmers, aan de linkerzijde ongeveer
evenveel SA-menschen opgesteld. Na 't dank
gebed spraken hofprediker Doehring, zoo
mede de Eerw. heer Hoynka uit Silezië.
Na de godsdienstoefening had een defile
plaats van in uniform gekleede S. A.-lieden
en Stahlhelmers, die met vaandels, stan
daarden en muziek voorbij de leiders der
nationale beweging marcheerden. Meer dan
10.000 toeschouwers waren aanwezig.
Groote betooging in het Kurhaus
Na een korte middagpauze volgde de groote
manifestatie in het Kurhaus. Voor het Kur
haus verdrongen zich duizenden belangstel
lenden. De groote zaal van het Kurhaus
was geheel bezet. Honderden volgden in de
aangrenzende lokalen de betoioging. In het
huis heerschte een levensgevaarlijk gedrang.
Hugenberg en Hitier kwamen samen de zaal
binnen, waarbij zij steeds weer met Heil Hu
genberg Heil Hitier werden begroet. Deze ova
ties duurden ongeveer tien minuten lang. Op
het groote podium namen op de eerste rij
plaats: Hugenberg, Hitier, Frick en de beide
Stalhlemleiders, achter hen zaten meer dan
100 parlementsleden en economen.
Geheimraad Hugenberg, die de vergadering
opende, kon eerst na een hernieuwde, lang
durige, stormachtige ovatie aan het woord
komen. Hij gaf eerst het woord aan den
premier van Brunswijk, Dr. Kuechenthaij.
Deze verwelkomde de vertegenwoordigers
der nationale oppositie namens het Bruns-
wijksche ministerie van Staat. Wie den hui-
digen opmarsch der nationale oppositie in
Bad Harzburg gadeslaat, zal met groote ge- volk vertrouwt,
noegdoening moeten vaststellen, dat in het
Duitsche volk geweldige krachten heerschen.
Moge de dag niet veraf zijn, waarop het ge
heele Duitsche volk erkennen zal dat de ar
beid der nationale partijen en bonden, die
zich thans nog de nationale oppositie noe
men, het herstel van het Duitsche Vaderland
voorbereiden en de huidige werkzaamheden
en conferentie het geheele vaderland, de
Duitsche jeugd en Duitschlands toekomst
mogen dienen.
Daarna opende Hugenberg de rij der spre
kers. Hij zeide o.m.: Hier is vandaag de
meerderheid van het Duitsche volk. Zij roept
de regeerende partijen toe: Er onstaat een
nieuwe wereld. Wij wensch enu niet meer!
Uit dit volk, dat achter deze vergadering
geschaard staat, zal een nieuw, waarachtiger
en jonger Duitschland groeien. Uit deze ge
meenschap zal, wanneer de tijd daar zal zijn,
het parool worden gegeven voor de verkie
zingen om het Rijkspresidium.
De bewindhebbers tot nu toe laten bergen
scherven achter. Wat werkloosheid van in-
dustrieele volken is, weet thans de geheele
wereld. Haar zal de eerste groote strijd der
regeerende nationale oppositie gelden. Het
heeft het -kabinet-Bruening aan iederen kijk
op de toekomst ontbroken. Het heeft iedere
gelegenheid laten voorbijgaan, het heeft tot
nu toe niet eens begrepen, dat het initiatief
tot redding van Duitsche zijde komt.
Er is slechts een alternatief: Braun en
Severing zijn op zijn best de Duitsche Ke
renski's, het zijn nooit de Duitsche Mac
Donalds. Daarom wordt het Centrum en het
kabinet-Bruening ook niet geholpen door
zijn nieuwste manoeuvre. Het kenmerkende
is, hoeveel en welke menschen geweigerd
hebben den roep van dit kabinet te volgen.
De Fransche minister-president gaat dezer
dagen naar Amerika. Hij zou het goudland
Amerika met het goudland Frankrijk willen
verbinden en Amerika willen opdringen een
lijn te trekken inzake de ontwapening met
Frankrijk. Amerika zal daarvoor evenwel
te verstandig zijn. Het goudland Frankrijk is
tegelijk in Europa de zwaarbewapende po
litieke crediteur.
Aangezien Amerika thans anders dan
Frankrijk het grootste industrieland ter
wereld is, is het in zijn werkelijk belang, zijn
nationaal kapitalisme sterk en zijn volk ver-
eenigd te houden. Daarom moet het, in eco
nomische formules, helpen het alles vernie
tigende internationale kapitalisme te ver
slaan, tegen Frankrijk en met de hulp van
Engeland en Duitschland.
Dat ook Amerika na zijn nationaal sanee-
ringswerk uitkomst uit den algemeenen nood
zoekt, hebben de afgeloopen dagen bewezen.
Engeland is misschien reeds op weg. Deze
indruk wordt gewekt door zijn strijd om de
valuta en den verkiezingsoproep der natio
nale regeering. Indien Amerika den weg van
zijn eigen voordeel volgt, gaat het onzen
weg.
Aan het slot van zijn rede deed Dr. Hu
genberg voorlezing van de resolutie van het
nationale front.
Eenheidresolutie.
De resolutie begint met te constateeren,
dat de nationale oppositie sedert jaren ver
geefs heeft gewaarschuwd tegen het versagen
van de regeeringen en het staatsapparaat te
gen den bloedigen terreur van het Marxis
me, tegen het voortschrijdende cultuur
bolsjewisme en de vernietiging van de natie
door den klassenstrijd, tegen de uitschakeling
der nationale krachten uit de leiding van
den staat, tegen een politiek, die door haar
politieke, economische en militaire ontman
ning van Duitschland nog verder gaat dan
het dictaat van Versailles, tegen een politiek,
die het binnenlandsche bedrijfsleven heeft
prijs gegeven ten gunste van wereld-econo
mische hypothesen, van onderwerping aan 't
buitenland, die noch de gelijkberechtigdheid
van Duitschland heeft gebracht, noch het
verscheurde Oosten voor een op oorlog ge-
lijkenden inval heeft bewaard, noch het land
heeft gered van den chaos van het bolsjewis
me, zonder echter door krachtige zelf-werk-
zaamheid de economische crisis te kunnen
voorkomen en daardoor de wereld werkelijk
te behoeden voor een bankroet en werkelij-
ken vrede te brengen.
De nationale oppositie verklaart zich be
reid in het Rijk en in Pruisen de regeerings-
verantwoordelijkheid pp zich te nemen. Geen
hand, die sierlijk wordt aangeboden voor op
rechte samenwerking, zal worden afgewezen.
De oppositie weigert echter den verkeerden
koers te blijven volgen in een slechts natio-
naal-getinte regeering van de huidige regee-
ringskrachten. Elke regeering, die tegen den
wil der gesloten nationale oppositie wórdt ge
vormd, moet rekenen op haar tegenstand.
Zij eischt het onmiddellijk aftreden van
de regeeringen Bruening en Braun, de on
middellijke opheffing van de dictatoriale
volmachten der regeeringen, welker samen
stelling niet overeenstemt met den volkswil
en die zich nog slechts met behulo van
noodverordeningen aan hét bewinl kan
houden. Zij eischt onmiddellijke nieuwe ver
kiezingen voor de verouderde volksvertegen
woordigingen, voornamelijk in het Rijk en in
Pruisen. In het volle bewustzijn der daar
door aanvaarde verantwoordelijkheid ver
klaart zij, dat de in de nationale oppositie
vereenigde organisaties bij komende onlus
ten leven en eigendom, huis, hof en werk
plaats zullen verdedigen van diegenen, die
zich openlijk bij de natie aansluiten, maar
dat zij weigeren de huidige regeering en 't
thans heerschende systeem met hun bloed te
beschermen. Zij eischen herstel der verdedi-
gingssouvereiniteit van Duitschland en ge
lijke bewapening. De oppositie bezweert den
door haar gekozen President Von Hinden
burg, dat hij voldoet aan den stormachtigen
aandrang van millioenen vaderlandsgezin
de mannen en vrouwen, frontsoldaten en
jengeren, door op het laatste oogenblik door
het bijeenroepen van een werkelijk nationale
regeering, de reddende koersverandering te
brengen. De resolutie eindigt met de zin
snede, da t slechts een sterke nationale
regeering aan de nooden en w».nschen van
hét volk kan voldoen en dat daarvoor of
fers en plichtsgetrouwheid van het vo'k kan
worden geëischt. De oppositie gelooft aan de
vervulling van haar taak, omdat zij op de
Duitsche kracht en op de toekomst van het
De resolutie werd met stormachtig ap
plaus en „Heil"-geroep ontvangen.
Het verdere program der nationale
oppositie.
In kringen der nationale oppositie wordt
het vei loop van de betooging te Bad Harz
burg als een volledig succes beschouwd, welks
uitwerking zich in het politieke gebeuren in
Duitschland onmiddellijk moet toonen. Dat
is gelukt. De betooging heeft doen blijken,
dat het nationale front in waarheid eens
gezind en aaneengesloten is ter verovering
van het allereerst noodzakelijke deel van be
zitneming van de macht en dat het bereid
is, de verantwoordelijkheid, hoe zwaar die
op het oogenblik ook is, op zich te nemen.
Tot dit nationale wilsfront zijn krachten
toegetreden, die tot dusverre afzijdig hebben
gestaan en die tot dusverre geloofd hebben
een poging te moeten doen, rom'ti ■-werken
met het geldende systeem. De nationale op-
