OPENING DER TENTOONSTELLING
THOMAS ALVA EDISON f
MITTOVO/
TWEEDE BLAD
MAANDAG 19 OCTOBER 1931
BLADZIJDE 1
GLORIE-UUR DER MITTOVOS
w
't«l*r©Ofcf#T£!i«NG
fêMÊÊÊÊM
Van krantenjongen tot uitvinder
Een der grootste genieën uit de geschiedenis
v voor den onver"
mvA /x^. poosden en Ter"
";v
n ,-:>i
- 7
in de warmte. Als het koud is kan men niets
vinden."
Kenschetsend voor zün werkwijze is ook
deze uitlatjng:
„Ik heb nooit recht begrepen, waarom men
dat allemaal niet reeds vroeger vond; alle
elementen waren aanwezig, men moest ze
maar bijeenbrengen. Ik heb ook zelden op
voorhand geweten of zoo'n zaak groote uit
breiding zou nemen. Ik heb steeds maar
-voort gewroet."
Zooals hij er zelf aan herinnerde begon hij
zijn loopbaan als telegrafist. In die hoedanig
heid nam hij het bericht over, waardoor de
moord op president Lincoln bekend ge
maakte werd: hij was zoo in beslag genomen
door zijn taak, dat hij zich eerst rekenschap
gaf, dat hü de eerste geweest was om die
jobstijding te vernemen, toen hij 's avonds
na zijn werk, de mare door de kranten ven
ters hoorde rondschreeuwen!
Zijn eerste uitvinding was een toestel om
automatisch de stemmingen op te nemen. Hij
trok er mee naar Washington, om het aan
een comité van senators en volksvertegen
woordigers voor te stellen. De parlementai
ren spaarden Edison htm lof niet. Maar toen
er van een bestelling gerept werd, schudden
zij glimlachend het hoofd. Zij vonden die
kiesmachine te betrouwbaar en te onfaal-
baar. Ze brachten het Edison zoetjes aan het
verstand, dat zij het als partijmannen voor-
deeliger achtten zelf de uitgebrachte stem
men op te tellen en het totaal te maken.
Had Edison hun een machine aangeboden
die van 2 en 25 kon maken, iedere partij
zou zich ongetwijfeld gehaast hebben ze
aan te schaffen! Maar nu mocht Edison on
verrichter zake vertrekken.
Blijmoedigheid en opgewektheid zijn steeds
kenmerken van het karakter van Edison ge
weest. Meer dan twintig jaar geleden maak
ten zijn vrienden zich om zijn gezondheid
al bezorgd. Zij vonden, dat hij niet genoeg
sliep, en drongen aan, dat hij wat meer rust
zou 'nemen, waarop hij luimig antwoordde:
„Nu is het nog te vroeg daarvoor, 't Zal
voor later zijn. Ik heb voor mijn ouden dag
al een plan gemaakt. Als ik zeventig' jaar
zal zijn, zal ik dagelijks minder uren wer
ken; wanneer ik er 75 zal zijn, beloof ik
stijve cols en kleederen naar de laatste mo
de te dragen; op tachtigjarigen ouderdom
zal ik leeren bridge spelen en geestig keuve
len met de dames; wanneer ik er vijf en
tachtig zal zijn, hoop ik in smoking op tal
rijke feestmalen aan te zitten, en wanneet-
ik de negentig zal bereikt hebben, zal ik er
in berusten gezapig van de dertig jaren te
genieten, die mij nog zullen resten."
Hij was hardhoorig geworden op het
laatst van zijn leven, maar teen verleden
jaar een vermaard professor hem voorsloeg
De toegang tot de tentoonstelling aan den Kleinen Houtweg.
hem te opereeren om hem van zijn doofheid
af te helpen, weigerde hij beslist: „Ik moet
nog over vele zaken nadenken alvorens te
sterven." Aldus zonderde hij zich vrijVillig
af van de wereld. Alleen zijn vrouw, wie hij
een echte vereering toedroeg, verstaat hem
en dat is hem genoeg. Hij is ook uiter
mate matig' en pleegt te zeggen dat een
mensch genoeg heeft metzooveel als
een vuist grcot is."
Zijn lievelingssport is 't hengelen. Boven
zijn schoorsteen hangt een bordje, met dit
opschrift
„Waarom hebt gij zooveel gouden minuten
en diamanten seconden verkwist? Waar
om niet? Ik was aan 't hengelen."
In verband met de „Mittovos" is Zaterdag
middag aan de aanwezige Missionarissen, als
vertegenwoordigers van het geheele leger
Missionarissen, dat in de uiterste hoeken en
onherbergzaamste oorden der wereld de leer
van Christus verkondigt, door de Haarlem-
sche jeugd een grootsche hulde gebracht, in
den vorm van een optocht.
Deze optocht is er een geweest zooals wij
zelden eerder zagen; niet minder dan 4000
kinderen hebben er aan deelgenomen. 4000
kinderen, waaronder heele kleine, de school
kinderen, H.B.S.'ers en gymnasiasten. Kort
om: de heele Haarlemsche jeugd.
Wat zal den Missionarissen liever zijn dan
een kinderhulde, een hulde, gebracht met
kinderlijken eenvoud en kinderlijk enthou
siasme?
Hoe is Zaterdag weer de waarachtige
Roomsche geest, die onder onze jeugd
heerscht, tot uiting gekomen; Haarlems stra
ten hebben gedreund en gedaverd van de
voetstappen der duizenden kinderen, die in
een onafzienbaren optocht van den Kouden-
horn naar het Kathedraalplein marcheerden.
Reeds geruimen tijd voor het vertrek van
den stoet was het aan den Koudenliorn een
ontzaglijke drukte en bedrijvigheid. Tallooze
kinderen liepen af en aan, gadegeslagen door
niet minder belangstellenden, die weldra
een dichte menschen-haag vormden. Hoe
meer het uur van vertrek naderde, hoe groo-
ter de belangstelling en hoe grooter de span
ning onder de kinderen werd. Het gejuich en
de enthousiaste uitroepen waren niet van
de lucht. Vooral toen geleidelijk de praal
wagens, waarop negers en indianen zaten,
arriveerden, waren de kinderen bijna niet
meer te houden.
Tot eindelijk het uur van vertrek naderde
en er orde in den chaos kwam. Geleidelijk
werd de stoet opgesteld en prachtig op tijd
om drie uur, werd afgemarcheerd.
Voorop ging de harmonie „Utile Dulci", die
met een pittigen marsch direct de juiste
stemming wist te scheppen. Numv.er twee
was een praalwagen, welke voorstelde: „Op
naar de Mittovos". Deze wagen was op keu
rige wijze verzorgd door de Bavoknapen, ter
wijl hij ook door een groot aantal Bavo
knapen gevolgd werd. Hier achter volgden de
leclen aller jongenspatr maten.
De leerlingen van het Lyceum hadden een
schoene groep gevormd, voorstellende God
fried van Bouillon met twaalf kruisridders,
gekleed in mooie wapenrustingen. Deze groep
was wel buitengewoon goed verzorgd.
De leerlingen der St. Mariascholen hadden
ook twee mooie praalwagens verzorgd.
Op den eersten wagen werd het oigeloof
uitgebeeld, in den vorm van een draak met
drie koppen, bedwongen door het kruis. In
derdaad alleraardigst! De tweede wagen was
zoo mogelijk nog mooier dan de eerste: hier
werden de overwinningen, door het kruis be
haald, voorgesteld: Allereerst zagen wij twee
zusters in de ziekenverpleging in Indië, dan
een Inlandsche zuster met een Javaansche
onderwijzer-es in een schooltje voor Javaan
sche en Chineesche kinderen en ten derde
de offer- en gebedensteun der Hollandsche
kinderen, met hun onderwijzeres, geschaard
om den troon van de H. Maria, Hulp der
Christenen, Patrones der Mariascholen. De
wagens werden voorafgegaan door twee Ja
vaansche herauten met gongs, terwijl een
Inlandsche politieagent de orde handhaafde.
De wagens, die bestuurd werden door Ja
vaansche wagenrenners, werden geflankeerd
door Javaansche schilddragers, in hun kleur
rijke inlandsche kleeding. Javanen en Chi-
neezen exorteerden den stoet. Het schilder-
neezen escorteerden den stoet. He+ schilder-
gebeeld, terwijl de triomf-idee van het Kruis
prachtig tot haar recht kwam.
voortgezet door de leerlingen der „St. Lucia"-
scholen, met een praalwagen, voorstellende
„De Missie op Sumatra", waar achter de „St.
Jozef'-school, met een wagen, waarop „de
missie onder de Indianen" werd voorgesteld.
Dan volgden de St. Antonius-school en de
meisjes-patronaten enz. last not least „De
Graal". Was de stoet in zijn geheel erg mooi,
het slot, „De Graal", was dit in het bijzonder.
Alhoewel deze jongedames niet met een
praalwagen waren, vormden zij een waardig
slot, dat niet naliet indruk te maken. Veer
krachtig marcheerden de meisjes voort, geës
corteerd door hun leidsters, in de oekende,
smaakvolle kleeding.
Een ontzaglijke menschen-menigte, be
staande uit duizenden en duizenden, was op
been, om van dit lang niet alledaagsche
schouwspel te kunnen genieten.
De belangstelling bereikte haar hoogtepunt
voor het paleis van den Bisschop, vanwaar
Monseigneur, vergezeld van zijn beide secre
tarissen, met zichtbaar welgevailen het Hem
door de Katholieke jeugd-troepen gebrachte
saluut in ontvangst nam. Hier steeg ook het
enthousiasme der deelnemers ten top. Dade
lijk toen Monseigneur op het bordes van zijn
paleis verscheen, werd uit duizenden ke
len een spontaan hoera-geroep aangeheven,
dat Monseigneur genoegen deed.
De volgende route werd door den onafzien
baren stoet gevolgd: Koudenhorn, langs de
Nieuwe Gracht (saluut aan den Bisschop),
Kruisbrug, Kruisstraat, Barteljorisstraat,
Groote Markt, Koningstraat, Ged. Oude
Gracht, Raaks, Wilhelminastn—t, Wilsons-
brug, Koninginneweg, Emmastraat, Emma-
brug, Emmaplein, Kathedraalplein.
Overal, langs de geheele route die door
den stoet gevolgd werd, stond een duizend
koppige menschen-menigte.
Dank zij de uitstekende verkeersregeling
door de politie, onder leiding van den in
specteur van het verkeer, den heer Van Ton
geren, had alles een vlot verloop.
En hoe meer het kindertal groeide, werd
ook het aantal missionarissen, dat van deze
indrukwekkende demonstratie getuige was,
grooter.
Toen allen tenslotte onder het triomphee-
rende missiekruis, dat midden op het veld
was geplaatst, vereenigd waren, in hun veel
kleurige costuums en met de vele vaandels en
vlaggetjes een bonte kleurenmengeling vor
mende, werden de missionarissen uit naam
der Haarlemsche katholieke jeugd toege
sproken door den weleerw. heer kapelaan
A. J. van den Oudenhoven, voorzitter der
commissie voor de jeugd. Deze sprak on
geveer als volgt
Hier zijn duizenden samengeschoold die
behooren tot de katholieke jeugd van Haar
lem en omgeving en vervuld van heilig
enthousiasme, omdat zij gezien hebben op
tal van plaatsen uw schitterend apostolisch
werk.
Daarom komen zij u hier hulde brengen.
U zijt voor hen de aanschouwelijke les in het
onderwijs van het H. Evangelie van Christus.
Zij vormen schoone groepen en zingen het
Credo, dat is als een hulde aan u, omdat
gij in heete en koude gewesten het Credo
prenten wilt in de zielen der heidenen.
En het is hun wensch, dat moge uitgebreid
worden over de gansche aarde het Konink
rijk van Christus.
Met een „lang leven de missionarissen,
hiep, hiep, hoera", stemden de kinderen met
het gesprokene in, daarbij enthousiast met
de kleurige vlaggetjes wapperende, waarop
de missionarissen met hand en hoed terug-
wuifden.
Plechtig klonk hierna het „Credo", dat
door de duizenden kinderkeien gezongen
werd. Vol vuur en met beslistheid antwoord
den de meisjes op hetgeen door de jongens
in deze gezongen geloofsbelijdenis gevraagd
werd en aan het einde werd weer een luid
hoera op de missionarissen uitgebracht.
Nadat op geestdriftige wijze het eerste
couplet van het „Mittovos"-lied door de
kinderen gezongen was, nam de zeereerw.
pater W. Keller S.J., voorzitter der Veree-
nigde Missionarisorden, het woord, om de
kinderen namens de missionarissen te dan
ken voor de hun gebrachte hulde
„Beste kinderen. In de lente komen vele
reizigers hier naar de omgeving van Haarlem,
om de heerlijke bloemenvelden te bezichtigen.
Maar wat wij, missionarissen, op het oo-
genblik te aanschouwen krijgen, is veel mooi
er dan de bloemenvelden van Haarlem.
Wij zien hier de enthousiaste bloeiende
jeugd vereenigd onder het kruis.
Beste kinderen, wij zijn u allen van harte
dankbaar voor de hulde, die u gebracht
heeft aan ons missionarissen en in ons aan
onzen gezegenden Heer Jezus Christus.
Wat wij hier heden zagen, zullen wij niet
vergeten.
Daar staan hier onder ons missionarissen,
meerderen, die binnen korten tijd weder in
het missieveld hun arbeid zullen hervatten,
en ook daar zullen denken aan Haarlem en
aan de kleine kinderen vertellen, hoeveel het
Hollandsche kind houdt en doet voor het
arme heidenkind.
Beste kinderen, het is onze wensch, dat
gij in uwe gebeden trouw en veel zult blijven
bidden voor de missionarissen en dat er
onder u meerderen mogen zijn, die later
groot geworden, de taak willen overnemen
van ons, missionarissen, om dan gaarne het
Credo, het geloof in Jezus Christus, te verkon
digen."
Tenslotte werd het tweede couplet
van het Mittovos-lied gezongen en nog een
heilwensch op de missionarissen uitgebracht.
De kinderoptocht trekt langs het bisschop pelijk paleis aan de Nieuwe Gracht. Op het bordes Mgr. met zijn beide secretarissen.
tentoonstellingszaal.
De R. K. Schoolveraentging, Cruquius-
straat, was met een mooien praalwagen,
voorstellende „Alles tot Christus", vertegen
woordigd.
Hier achter marcheerden de leerlingen der
Lagere- en U.L.Ö.-scholen van de Oude
Gracht. Dan weer eep mooie praalwagen van
de St. Bavoschool voor meisjes symbolisee-
rend: „De zegepraal van het Kruis". Een
flinke stoet van jongens der St. Bavoschool
volgde dezen wagen.
Door leerlingen der St. Veronicaschool voor
L.O. en U.L.O. werd op een praalwagen op
keurige wijze het zegenrijke missiewerk uit
gebeeld. Hier achter volgden de leerlingen der
St. Canisiusschool.
Nummer twaalf was de R. K. Harmonie
„Euphonia", die niet onderdeed voo- haar
zustervereeniging „Utile Dulci," en Haarlem's
straten deed daveren door opgewekte mu
ziek.
De jongens der R. K. jongensschool te
Overveen sloten hierbij aan.
Ook de Broederscholen „St. Lambertus"
waren vertegenwoordigd en wel met een
schoone groep, voorstellende „De Gaven van
den H. Geest", gevolgd door een praalwagen,
symboliseerend „De onwetende heeren"
De twee meisjesscholen der St. Jan
parochie beeldden op een praalwagen „Het
Missiewerk der Zusters Ursulinen" uit. Hier
achter volgden de Mondharmonicaclub „Din-
dua" en vervolgens de leerlingen der „Petrus
Canisius"-school en der ,St. Liduina"-school.
Door de school voor Buitengewoon Onder
wijs werd op een praalwagen op biizonder
aardige wijze de missionaris in het handwerk
voorgesteld.
Het derde muziekkorps, de harmonie „St.
Michael", deed niet minder haar best dan
de twee voorgaande.
De eindelooze stoet van praalwagens werd
De jeugdhulde aan de missionarissen.
De omgeving van de Kathedraal kenmerkte
zich omstreeks half vier door een steeds
grooter wordende drukte. Van alle kanten
stroomden de belangstellende ouders met
hun kinderen, kleiner dan zij, die aan den
missieoptocht mochten deelnemen, toe en
met hen kwamen nog honderden andetetv,
die allen te zamen een slechts zelden in deze
stadswijk geziene groote menigte vormden
Ook van die plaatsen, waar de optocht reeds
voorbijgetrokken was, spoedde men zich in
allerijl naar de Kathedraal, wat vooral op
de Leidschevaart een buitengewone drukte
veroorzaakte.
Op het Kathedraalplein waren intusschen
reeds eenige missionarissen samengekomen
en toen de stoet van het Emmaplein af na
derde, had ook de hoogeerw. heer L. A. A. M.
Westerwoudt, deken van Haarlem, zich bij
hen geschaard. Voorts waren er het bestuur
van de hoofdcommissie met haar voorzit
ter, den zeereerw. heer rector J. B. M. Timp,
eenige voorzitters en leden van sub-com
missies en de zeereerw. heer L. J. Boogmans,
archivaris van het bisdom.
Even over half vier marcheerde het voor
aan in den optocht loopende corps der R.K.
Harmonie „Utile Dulci" het kathedraalplein
op, gevolgd door den langen stoet kinderen.
Het maakte een machtigen indruk, deze
duizenden kinderen in keurige orde het veld
te zien innemen, na eerst langs de missio
naris-groep te zijn getrokken en hun
den Romeinschen groet te hebben gebracht.
De kleinsten onder de meisjes strooiden
bloemen voor de voeten der missionarissen.
Op even ordelijke wijze als de intocht ge
schiedde, had dan de uittocht van den ma-
jestueuzen stoet van het Kathedraalplein
plaats. Bij dit défilé deden de missionarissen
op duidelijke wijze blijken, hoezeer zij door
deze grootsche demonstratie verrast en door
deze hartelijke kinderhulde vereerd waren.
Met de grootste bewondering sloegen zij
de vele praalwagens gade en gaven oprecht
uiting van hun waardeering voor het groote
en vele werk, dat tot het kunnen houden van
dezen imposanten optocht verricht was.
GLORIE-UUR DER MITTOVOS
DE FINE FLEUR VAN KATHOLIEK
HAARLEM BIJ DE OPENING DER
TENTOONSTELLING
REDE VAN Z.H.EXC. MGR. J. D.
J. AENGENENT
Wel zelden komt het voor, dat men op
een bijeenkomst zóóveel Haarlemsche voor
aanstaande Katholieken te zamen ziet, als
gistermiddag in het Mittovosgebouw aan
den Kleinen Houtweg het geval was. De
tentoonstelling, van al wat de landen der
Katholieke Missie bieden zou geopend worden
en het spreekt dus vanzelf, dat daarbij de
fine fleur der Katholieke bevolking van
onze stad aanwezig was. Is het al niet ruim
een jaar geleden, dat ze bijeen kwamen,
om van de Mittovos-plannen op de hoogte te
komen Is het al niet maanden geleden,
dat de verschillende commi s es aan het
werk togen Weet ge wel, wat het zeggen wil,
dat 13 commissies, waarbij er zijn van 40 en
meer leden, geregeld vergaderden om de
Mittovos toch maar vooral te doen slagen
En nu is gistermiddag het resultaat van
dat werken, dat confereeren, dat ploeteren
en zwoegen getoond, allereerst aan onze
De wereldbekende Amerikaansche uitvin
der Thomas Alva Edison is in den leeftijd
van 84 jaren, zonder tot bewustzijn te zijn
teruggekeerd, gistermorgen om 9 uur 24
M.E.T. te West Orange overleden.
Hij Was reeds verscheidene dagen achter
een bewusteloos en ongemerkt, zonder dat de
patiënt leed. doofde het levenslicht uit. Om
het sterfbed stonden mevr. Edison, vier zoons,
twee dochters en 4 kleinkinderen geschaard.
Even voor het overlijden kwamen de intiem
ste medewerkers van Edison de sterfkamer
binnen. Mevrouw Edison zat naast 't sterf
bed en hield de hand van haar man vast.
Zij fluisterde: „Spreek niet tot hem, weest
rustig," en met alle energie waarover zij
beschikte, wist zij zich te beheerschen.
Tot aan de begrafenis zal het stoffelijk
overschot in het laboratorium op een baar
geplaatst worden en heden en morgen van
9 uur des morgens tot 6 uur des avonds
zal er voor het publiek gelegenheid zijn een
laatsten groet aan Edison te brengen. Woens
dag zal een kerkelijke begrafenisplechtig
heid worden gehouden, die slechts door de
bloedverwanten en vrienden zal worden bij
gewoond. Uit alle deelen van de wereld zijn
gisteren reeds telegrammen van leedwezen
ontvangen, terwijl ook talrijke personen een
bezoek aan het sterfhuis brachten, bericht
de „Crt."
Edison heeft zijn laatste levensdagen
doorgebracht in zijn eenvoudig landhuis te
West Orange in den staat Ne wJersey, waar
West Orange in den staat New Jersey, waar
week geleden voorspelden de doktoren, dat
hij nog circa acht dagen had te leven. Zelfs
scheen het, of de uitvinder nog de kracht
zou vinden aan zijn laatste experiment te
werken, n.l. de vervaardiging van syntheti
sche rubber, waarvoor hij tot het laatste
oogenblik groote belangstelling koesterde.
Edison is er echter niet in geslaagd in de
laatste week voldoende krachten te verza
melen om zijn experiment persoonlijk voort
te zetten.
Edison's ziekte begon op 16 Juni j.l. toen
hij van een vacantieverblijf in Ford Meyer
(Florida) in West Orange terugkeerde. In
Augustus j.l. had een nieuwe instorting plaats
en de geneesheeren constateerden verschei
den complicaties als gevolg van suikerziekte,
nieraandoening, uremie en maagzweer.
Men was over 't algemeen van meening,
dat Edison een vrijdenker was, doch dr.
Howe, een jarenlange vriend van den over
ledene verklaarde gisteren, dat de uitvinder
in delaatste jaren een volkomen andere
houding tegenover godsdienstige vragen had
aangenomen.
Edison is niet zoo rijk gestorven, als velen
gelooven. Zijn nalatenschap wordt geschat
op een millioen dollar. Hij bezat twee groote
landgoederen, een in New Jersey, waar hij
zijn laboratorium had gevestigd en een an
der in Florida, waar hij den winter door
bracht. Mevrouw Edison is zijn voornaamste
erfgename.
Levensbijzonderheden.
Met Thomas Alva Edison gaat een der
grootste ontdekkers en uitvinders van de
wereld en in de geschiedenis heen. Zijn
proeven en zijn resultaten, kortom heel zijn
levensloop grenst aan het wonderbaarlijke.
Hij is het typische voorbeeld van den Ame
rikaan die als krantenjongen begonnen, een
der grootste genieën werd, welke de mensch-
heid heeft aan te wijzen. Maar hij kan
ook als voor
beeld dienen voor
de werkkracht van
I X een man, die wil,
l \lrYxJ moeiden arbeid van
V\U* 'n mensch, die niet
IVaYj tevreden met de
xx f ddJij verkregen resulta-
V\ ten, waarop men
V \i -j trotsch kan zijn,
blijft voortzoeken.
Hij is het voorbeeld
van den geleer-
vfl de, die weet, dat
Vnog niet een einde
is gekomen aan de
W ontdekkingen en
uitvindingen. De
Italiaansehe dichter Carduzzi heeft eens
de wetenschap vergeleken met den „Geist,
der stets verneint", die nooit stil blijft
staan.
Edison werd in 1847 te Melan in Ohio
geboren. Zijn jeugd bracht hij door te
Port Huron. Zijn schoolsche kennis was
gering, toen hij als krantenjongen aan den
Grand Trunk-Spoorweg, het leven inging.
Maar reeds als krantenjongen voelde hij den
lust naar onderzoek, niet alleen om het
onderzoek alleen, maar ook om geld te
verdienen.
En terwijl hij zoo reisde van de eene
plaats naar de andere, al rijdende zijn kran
ten verkoopende, richtte hij in een der ba
gagewagens een drukkerij en een chemisch
laboratorium in. Daar zette hij en drukte
hij zijn „Weekly Herald", waarvan hij, be
halve zetter en drukker en verkooper, ook
uitgever en redacteur was. Dat ging goed,
tot in zijn laboratorium in den bagagewa
gen een geweldige ontploffing plaats had,
die oorzaak was, dat bijna de geheele
trein in brand geraakte.
Van krantenjongen werd hij telegrafist,
maar tegelijkertijd had hij weer zijn labo
ratorium om proeven te kunnen nemen. En
zoo vond hij de automatic-repater uit, een
toestel om automatisch een telegram van
de eene leiding naar de andere over te
brengen. Dikwerf werkte hij in zijn werk
plaats meer dan achttien uur per dag.
Toen kwam hij aoor zijn uitvinding in
dienst van de Goldindicator Company, die
van een enkel centraal punt uit, aan t hon
derden kooplieden eik kwartier een telegra
fisch bericht zond, omtrent het dalen en
rijzen der goudkoersen.
Hij werd superintendant van genoemde
maatschappij en begon met te zoeken naar
een goede electrische lamp. Hij vond haar
na vele mislukte proeven en nadat velen
aan de resultaten van deze proeven hadden
getwijfeld. 21 October 1879 brandde zijn
eerste gloeilamp. Een belangrijke datum in
de geschiedenis der menschheid. Wat de
gloeilamp in de wereld beteekent, behoeft
hier niet te worden uiteengezet. Men heeft
dit uitvoerig gedaan in 1929, bij het vijftig
jarig jubileum van de gloeilamp.
Reeds voor hij de gloeilamp had uitge
vonden. had hij de phonograaf vervaardigd.
Meer dan 800 patenten stonden op zijn
naam, waarvan vele echter van weinig
practisch nut zijn.
Behalve als uitvinder van de gloeilamp en
van de phonograaf. kan Edison genoemd
worden de uitvinder van de microfoon,
den electrischen accumulator, de kinomato-
graaf enz.
Bij zijn bezoek aan Edison heeft mr. M.
H. Schoop, de uitvinder van de methode
der bedekking van voorwerpen met een
laagje metaal door bespuiting, ons de vol
gende beschrijving van Edison gegeven:
Krachtige kop met sneeuwwit haar, hoog,
met groeven doorploegd voorhoofd, met
heldere rustige trekken op zijn baardeloos
gelaat.
Edison, eens „De Toovenaar van Menlo
Park" genoemd, was doof. Reeds in zijn
jeugd was hij doof geworden, maar dat be
lette hem niet scherp te hooren en te luis
teren.
In alles, wat hij aanpakte was Edison de
Amerikaan, die bij alles wat hij deed een
bijzondere volharding toont en voor geen
moeilijkheden terugdeinst.
Hij was vegetariër en geheelonthouder en
hij was de meening toegedaan, dat de
mensch over het algemeen veel te veel eet
en te weinig werkt.
Wanneer hij een uitvinding wilde verbe
teren, zag hij niet op geld. Vaak heeft hij
daarvoor financieele offers moeten bren
gen.
Aan de uitvinding van den nieuwen alca-
lischen accumulator heeft hij tien jaar be
steed, aan de uitvinding van de magnetische
ziftmachine acht jaar lang, zonder onder
breking.
Ontkend kan niet worden, dat van vele uit
vindingen van Edison, Edison zelf volstrekt
niet als uitvinder is te beschouwen, maar
wel als degene, die de denkbeelden, welke
de'h grondslag van de uitvinding vormden,
practisch wist toe te passen of wist te ver
beteren.
A
Hulde van groote genieën.
Naar aanleiding van den dood van Edison
heeft, volgens de „Crt.". professor Einstein
in een interview met United Press verklaard,
dat Edison een van de grootste en onver
moeid scheppende geesten is geweest, die aan
den tijd vorm heeft gegeven. Hij gaf dingen,
zonder welke wij ons het leven niet langer
kunnen indenken. De stadia in de ontwikke
ling van zijn boeiende persoonlijkheid zullen
nog vele geslachten lang de jeugd opwek
ken tot nieuwe krachtsinspanning.
Sir Oliver Lodge, een van de Engelsche
pioniers van de draadlooze telegrafie, zeiae
o.m.: „Edison heeft prachtig werk gedaan.
De wereld zal hem erg missen. Wij danken
aan hem de gramofoon en voor een groot
gedeelte de cinematograaf. Hij was een groot
uitvinder."
Marconi verklaarde .nog aan „United
Press": „Edison heeft boven alles onbere
kenbare diensten bewezen aan den vooruit
gang van de menschheid. Zijn invloed reikte
verder dan tot de onmiddellijke uitvindingen,
die hij deed en liet zich in heel het gebied
van de wetenschap gelden. Ik gevoel diep
dit groote verlies en kan het zelfs een per
soonlijk verlies noemen, daar hü mij de
grootste inspiratie verschafte voor het be
reiken van resultaten in mijn wetenschap
pelijke onderzoekingen. De wereld heeft bij
zonder veel door zijn leven en genialiteit ge
wonnen. Zijn dood is een slag voor de ge
heele menschheid."
De uitvinding der gramofoon Een
kiesmachine Blijmoedigheid en op
gewektheid zijn kenmerkende karak
tertrekken.
Met Edison is de wereld ontvallen een wel
doende toovenaar, die, volgens een woord van
Emil Ludwig, toeliet met een draai van de
hand een huis, een stad uit den nacht in
het licht te tillen, die een machine leerde
spreken, een beeld zich bewegen, en die al
dus de verschijning en de stem der menschen
vereeuwigde.
Edison is de uitvinder van het modern
comfort: zonder hem zou het leven voor geen
van ons zoo aangenaam en zoo gezellig zijn:
hij is werkelijk een weldoener van 't menseh-
dom.
Toen men hem eens naar een definitie
van het genie vroeg, antwoordde Edison, die
er over kon meepraten:,, Genie? 2 procent
inspiration and 98 procent perspiration". Wat
zeggen wil: 2 procent inspiratie en 98 pro
cent zweet.
Een werker was hij en 't is in het zweet
zijns aanschijns, dat hij zijn wereldnaam
heeft veroverd. Emil Ludwig, die een groot
bewonderaar en vriend van hem is, wijdt aan
Edison oprecht ontroerende bladzijden in zijn
„Geschenke des Lebens". Edison vertelde
hem namelijk hoe hij de gramofoon uitvond.
„Dan heb ik acht maanden noodig gehad
voordat ik den klank sch uit de plaat kon
krijgen. En dan, ja dan heeft het nog tien
jaren geduurd voordat de menschelijke stem
met al haar schakeeringen zuiver uit de
plaat opklonk. Hoe ik op 't denkbeeld kwam?
Zeer eenvoudig. Als jong telegrafist pro
beerde ik de teekens, die destijds over een
spoel liepen, steeds vlugger en vlugger te
lezen en liet ze daartoe steeds sneller en
sneller loopen, tot dat ik ten slotte een ge
luid verkreeg. Van dit punt uit was alles
eenvoudig, men moest het maar uitwerken."
Zco is Edison ook min of meer bij toeval
op den inval gekomen om gloeilampen te
vervaardigen: maar, zooals hij zegt, net
kwam op het uitwerken aan. En hier vergeet
die bescheiden man er bij te voegen, dat hij
gedurende meer dan zestig jaren dagelijks
vijftien uur in zijn laboratorium gestaan
heeft!
Het eenige wat Edison noodig achtte om
goed te arbeiden was, volgens Paul de Mont.
warmte. „De goede invallen komen allemaal
Een kijkje in de groote
