Du Commerce f3000.- f750.- f250.- f125.- f50. f40.- 1 HET WERELDRAADSEL DE DOODKIST Van Dinderen's Ensemble BUREAUX NASSAULAAN 49 ADVERTENTIEN 36 ct. p. regel DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN DINSDAG 3 NOVEMBER 1931 VIER EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 25S AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL TE WEINIG KOOPKRACHT De partij in de partij wmm mm Haarlemmer aangehouden Het communistisch archief mêmmmmSm Post-auto te Amsterdam gestolen VOORNAAMSTE NIEUWS J. J. WEBER ZOON OPTICIENS FABRIKANTEN Groote Houtstraat 166 Haarlem TELEGRAFISCH WEERBERICHT CAFÉ-RESTAURANT concerteert iederen avond De ongesteldheid der Koningin-Moeder Telefoon No. 13866 (drie lijnen) Postrekening No. 5970. ABONNEMENTENvoor Haarlem en Agentschappen: per week 25 ct.; per kwartaal 3.25; per post, per kwartaal 3.58 b(j vooruitbetaling. COURANT VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN TIES. 11 regels 60 ct p. plaatsing; elke regel meer 15 ct. bij vooruitbet Bi) contract belangrijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN tusschen den tekst 60 ct per regel. Alle abonné's od dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen bij een ongeval met doodel ijken afloop bij verlies van een hand voet of een oog bij verlies van een duim of wijsvinger bij een breuk van been of arm ii verlies van *n anderen vinger Er wordt In verhouding tot de groote wereldvoorraden te weinig ver bruikt. Wij lijden aan ondereonsumptie. Hoe komt dat? Blijven de wereldvoorraden liggen, om dat de menschheid van alles verzadigd is en omdat er aan die voorraden dus werkelijk geen behoefte bestaat? Geenszins! Wie, in welk land ter we reld ook, maar even om zich heen ziet, ontwaart, dat de behoeften van breede lagen der bevolking allesbehalve bevre digd worden; zijn de levenstoestanden m ae meeste Europeesche landen sinas den oorlog voortdurend weinig rooskleu rig, om niet te zeggen: meelij-wekkend geweest, naarmate de wereidkrisis vor derde, zijn in vele landen de toestanden nog veel verergerd. Wie hoort, hoe het b.v. in vele arbei iersgezinnen in Duitschland, in Oosten rijk en Hongarije toegaat; wie ziet, hoe daar gewoond, geslapen, gegeten en ,gt dronken wordt, vraagt zich af, hoe die menschen in het leven kunnen blijven! Aan de buitenlandsche kinderacties is al sinds eenige jaren een einde gekomen, doch dat wil geenszins zeggen, dat de nood daarginds gelenigd zou zijn: wie in deze tijden als Hollander door Hongarije reist, vindt op zijn weg voortdurend wanhopige moeders, die bidden en smee- ken, een of meer harer kinderen naar Holland te mogen zenden, en wie jonge meisjes uit Hongarije in Holland- sche betrekkingen zou willen en kunnen plaatsen, mocht wel extratreinen laten loopen Zóó erg is 't Goddank! niet overal gesteld, maar overal toch heerscht nood, zélfs in ons rijk en gelukkig landje; en allerminst kan men beweren, dat de behoeften bevredigd worden. Neen, de menschheid is allerminst ver zadigd, er zijn 'nog genoeg behoeften te bevredigen, een al te groot deel der menschheid kan de bevrediging der be hoeften alleen maarniet betalen! Het ontbreekt aan koopkracht. Dat is de groote misrekening van geld schieters en producenten geweest, dat zij een te groote productie schiepen voor de wereld-betaalkracht. Wij lijden aan onderconsumptie. Dat beteekent voor een groot deel wij lijden aan verminderde koopkracht. We hebben reeds besproken, welk een funesten invloed de rationalisatie op de wereld-arbeidsmarkt gehad heeft, hoe ontelbaar-vele menschelijke arbeids krachten werden vervangen door ma chines of op andere wijze werden weg- gerationaliseerdal deze menschen ver loren hun inkomen, geheel of gedeelte lijk, waren gedwongen zich de uiterste beperkingen op te leggen, konden du? niet veel geld uitgeven: via werkloosheid veroorzaakte de rationalisatie een ge weldige vermindering van koopkracht. 't Is een zonderlinge wisselwerking: de fabrikanten meenden hun onderne mingen tot zoo sterk mogelijken bloei te orengen door te rationanseeren, door aen jduren" mensch te vervangen door de .goedkoope" machine, maar hier was al weer een misrekening in het spel door den arbeider werkloos te maken, door hem zijn koopkracht te ontnemen, beroofde hij zichzelf meteen van zijn af nemer, van zijn consument. Dit proces zou zich echter waarschijn lijk óók voltrokken hebben, indien de oorlog geen krisisbodem geschapen had, maar nu er toch eenmaal een krisis moest komen, nu moet de rationalisatie doordat zij een zoo groote verminde ring van koopkracht veroorzaakte de krisis wel in erge mate bevorderd heb ben. Memoreeren wij hier nog even de beide andere groote factoren, welke de koop kracht verminderden: a) de politieke schulden, b) de beurskrach van New-York en elders. Het valt niet onder cijfers te brengen, hoezeer de verarming, welke van a) en b) het gevolg was, de koopkracht ver minderd heeft. Vooral het schulden-vraagstuk is van enorme beteekenis: op Duitschland drukt een schulden-last van 600 R.M. per hoofd, en in menigen anderen staat is de toestand niet veel gunstiger: in Brazilië, Argentinië en Cuba b.v. be draagt de internationale schuld in R.M. omgerekend zelfs 630 per hoofd der bevolking. Hoezeer de wereld zucht onder inter nationale schulden-lasten, kan men eenigszins bevroeden, wanneer men het in dit artikel ingevoegde staatje'betref fende de schulden-ter-wereld van en aan de verschillende wereldgebieden onderling eens even met aandacht be kijkt. SCHULDEN TER WERELD In milliarden R.M. Aan de V. S. Aan Engeland Totaal V. S. 10 10 Europa 30 6 36 Lat. Amerika 24 39 63 Canada 15 10 25 Indië 12 12 China 4 6 10 Malaia 5 5 Japan 12 3 Australië 1 20 21 Z.-Afrika 10 10 Egypte 4 4 Totaal 75 124 199 (Ontleend aan Fried „Das Ende des Kapitalismus") Deze cijfers zijn niet nieuw meer; sinds Fried dezen staat samenstelde, hebben er ongetwijfeld belangrijke ver schuivingen plaats gehad, maar in groote trekken vindt men hier toch een beeld van de schulden-verdeeling over de wereld. Hoe zouden de landen, die zoo diep in de schuld steken, hun kooplust kunnen uitvieren? En niet alleen de debiteuren, ook de crediteuren dragen den last: zij missen de uitstaande kapitalen, en het uit staande geld is allesbehalve safe: voor Duitschland moest Hoover een moratorium afdwingen, lang tevoren reeds was Australië tegenover Engeland in gebreke gebleven, enz. En hoe rijk en welvarend is Engeland den laatsten tijd gebleken, met al zijn vorderingen op het buitenland tot een bedrag van 124 milliard De beurskrach van New York en el ders veroorzaakte wij wijdden daar aan reeds de aandacht veel verar ming en dus veel vermindering van koopkracht: de papieren daalden opzienbarend, en velen, die zich rijk waanden en zich tot dan toe alle weelde hadden kunnen permitteeren, moesten zich aanmerke lijk bekrimpen. En niet alleen de rijkaards werden de slachtoffers van beurs- en bank-krach: de financieele ontreddering dupeerde ook de kleine luyden, die een opge spaard centje hadden belegd of gede poneerd hier of daar, de financieele ontreddering dupeerde ook vele kleine renteniers, die van hun kapitaaltje moesten leven. Daarbij kwam nog de algemeene angst psychose, gevolg van de financieele on zekerheid over heel de, wereld: wie weet, wat ons nog te wachten staat! laten we ons geld zooveel mogelijk vasthouden en zoo veilig mogelijk bewaren, des noods in de traditioneele oude kous of diep in den grond! Zoo ging dus steeds méér het geld ontbreken, waarmede de door een „misverstand" juist zoo enorm groote wereldproductie moest worden afgeno men, waarmede het ekonomisch rader werk in gang moest worden gehouden. Verminderde koopkracht ten deele ook verminderde koop-durf ziedaar de voornaamste factor, welke, in nood lottige samenwerking met de (naar ver houding van cfe verwachtingen) dalen de bévolkingstoename, de ondercon sumptie, dus de wereidkrisis veroorzaakt heeft. Waar nu de verminderde koopkracht zoo'n heillooze rol gespeeld heeft in het krisis-proces, daar wordt, heel begrijpe lijk, van een vermeerdering der koop kracht een gunstige uitwerking ver wacht. Maar hoe zal een vermeerdering der koopkracht verkregen kunnen worden? Kunnen wij de rationalisatie te niet doen, de machines kapot slaan en ar beiders, voor goed geld, daarvoor in de plaats te werk stellen? Wie er het eerst mee begon, zou het loodje leggen; en wie zou de meerdere kosten voor zijn rekening nemen? Kunnen wij een streep halen door de politieke schulden? Kunnen wij de beurzen dwingen tot hoogere noteeringen? Allemaal, opdat er maar meer koop kracht zou ontstaan? Neen! De geldmagnaten, de politici en de ekonomen staan er voorloopig machteloos tegenover. Maar, zoo zegt men, als er van ver meerdering der koopkracht heil te ver wachten Is, verlaag dan in ieder geval niet de loonen: door de loonen althans niet te verlagen zal de fataal vermin derde koopkracht ten minste niet nog erger.... verminderd worden. Behoud althans in dit onderdeel de koopkracht, welke er momenteel is. Ford heeft toch steeds beweerd, dat met de hoogste loonen de schoonste wel vaart samengaat, en Sir Henry Deter- ding heeft onlangs toch nog geschreven, dat de internationale levensstandaard niet omlaag gedrukt, maar juist opge voerd moet worden. Zij, die zóó spreken, die op deze wijze de koopkracht behouden en ver sterken willen, schijnen groot gelijk te hebben. Maar Over dit „maar" in een volgend arti kel. Nauwelijks is „De Socialist", het orgaan van den revolutionnairen linkervleugel van de S. D. A. P. verdwenen, of een nieuw blad onder denzelfden naam en van denzelfden geest doortrokken, is verschenen. Het eenige verschil met den ouden toe stand is nu, dat er naast het onafhankelijke orgaan van „de partij in de partij" ook in een partij-blad. ,,De Sociaal-Democraat", de politiek van den linkervleugel wordt gepro pageerd. Voor de gesteldheid der S. D. A. P. is er niets veranderd. Gebleven is de wonderlijke toestand, dat in de partij door een tamelijk sterke strooming op de felste wijze de poli tiek en tactiek van de partij stelselmatig wordt gehekeld. Volgens de linkervleugel mannen deugt er letterlijk niets aan de po litiek van de meerderheid. Wil men hooren hoe „De Socialist" oor deelt over de party, waarvan haar geestver wanten nog altijd lid zyn? Van den partijraad wordt gezegd, dat een van zijn voornaamste taken hierin bestaat: het om zeep brengen van congres-voorstellen. Heelemaal onjuist is dit zeker niet en demo cratisch is dit zeker ook niet. Vervolgens wordt gezegd, dat men in de S. D. A. P. „verwend wordt met daverende en lange resoluties, die zoo lang zijn, dat men ze daarom alleen nooit kan uitvoeren." Ook alweer niet geheel onjuist, al zit het o.i. niet alleen in de lengte der daverende reso luties Dat Prof. Bonger in den Partijraad aan gedrongen heeft op rustig houden van de ar beidersmassa's, is „De Socialist" een gruwel. Revolutionnairen moeten het natuuriyk van onrust hebben. Daarom vindt „De Socialist" in tegenstelling met den Partijraad de op-, winding-veroorzakende koppen in de roode pers prachtig. Het blad wil het kapitalistisch stelsel ver vangen door „het socialisme-nu" en de lin- ker-vleugelaars winden er geen doekjes om, dat „deze eisch practisch slechts in daden kan worden omgezet met revolutionnaire middelen." En zoo gaat het voort. In het Buitenlandsch Overzicht wordt de nieuwe Duitsche socialistische partij (de par ty van den linkervleugel) harteiyk geluk- gewenscht met de afscheiding van de moe derpartij en de stichting van een eigen par ty. Of de scheuring in deze ernstige tyden noodig was? Het blad antwoordt met een oprecht ja. De groote Duitsche partij wordt „de partij van het behoud" genoemd, de linkervleugel „het geweten van de partij." De tegenstelling wordt geformuleerd als „kleinburgers" en „consequente klassenstrij- ders." Op een andere plaats heet het weer: de Duitsche sociaal-democratische partij hoort op de beklaagdenbank thuis, enz. En dacht ge, dat deze heeren over hun eigen partij anders dachten? Het is waar, de Nederlandsche sociaal-democraten hebben tot dusver nog geen deel kunnen nemen aan de Landsregeering, maar spreekt er uit hun politiek, spreekt er uit hun tactiek in de Ge meentebesturen een andere geest dan die van de Duitsche vrienden? Men weet wel beter. En voor den revolutionnairen Marxist is de geest der S. D. A. P., die gaarne met de bourgeoisie onderhandelt en samen het be wind In handen neemt,1 onverdraaglyk. Het kan dan ook niemand verwonderen te lezen, dat volgens deze „consequente klassenstry- ders" de rede van den partyleider ir. Albarda De aankomst van Prinses Juliana bij het Frans Halsmuseum te Haarlem H. K. H. verlaat temidden van een buitengewoon groote menschenmenigte den auto. over „Crisis en Ontwapening" op het jongste crisis-congres geheel op drijfzand was ge bouwd. Alleen vragen we ons af: wat doen deze revolutionnairen nog in de S. D. A. P. en waarom worden zij daarin geduld? Omdat zy nog tamelijk zwak zijn? Kan, mag dit een motief zijn, wanneer het gaat om de betrouwbaarheid van een groote party, die haar deel in de verantwoordelyk- held voor de leiding in het bestuur van Stad en Land opeischt? Kiezen of deelen, mijne Heeren! aldus G. P. D. in de liberale „Vryheid." O Verdacht van verduistering van f 5000.— Te Amsterdam is op verzoek van den commissaris van politie te Haarlem een 27-jarige vertegenwoordiger aangehouden. De man die te Haarlem woonacht g is, wordt verdacht van verduistering van een bedrag van 5000.ten nadeele van een benzine-verkoopmaatschappy. De verduiste ringen zouden in den loop van verschillende jaren gepleegd zijn, doordat de verdachte geïnde gelden niet afdroeg. Hij ontkent hef hem ten laste gelegde. De man is in bewa ring gesteld. De heer Baars moet zich schuil houden Duitsche communisten zouden hem willen doen verdwijnen Naar de „Nieuwsbron" bericht, is de leider der Nederlandsche fascisten, de heer Baars, die er in slaagde het communistisch archief' aan te koopen en te publiceeren, verplicht zich reeds sedert een week schuil te houden, daar uit Duitschland een aantal communis ten gezonden is met het doel om nem van het tooneel te doen verdwenen. Het gerucht doet weliswaar de ronde, dat de heer Baars door communisten ontvoerd zou zyn, doch het blad meldt, dat dit niet juist is. Na een week in Den Haag vertoefd te hebben, heeft de heer Baars thans elders zyn schuilplaats gezocht. Een vorstelijk huwelijk Naar vernomen wordt, heeft de Nizam van Hyderabad zyn toestemming gegeven voor het huweiyk van den troonopvolger van Hydera bad met een dochter van den ex-kalief. De plechtigheid zal eind November te Nice plaats hebben. President Hoover (1) te midden van enkele deelnemers aan den jaarlijkschen wedstrijd in welsprekendheid, welke te Washington gehouden werd. Eerste prijswinner werd de jonge Haarlemmer H. van Hoof, leerling van het R.K. Lyceum (2). Gerard Coumoyer uit Quebec (4) en Martin Krieger uit Berlijn (3) verwierven resp. den tweeden en derden prijs. Naar wö vernemen heeft H. van Hooff de uitnoodiging ontvnngen als gast gedurende een half jaar de colleges van de Universiteit van Washington te volgen. Het desbetreffend verzoek werd telegrafisch aan zün ouders overgebracht door den Nederlandschen gezant te Washington, den heer v. Royen. 't Voorbeeld van Haarlemmeriiede Is een vriendeiyk gebaar: Autorijders, als ge sneuvelt, Staat de doodkist voor u klaar! Als het vlakke asphalt nat Is, Of de weg is nogal druk, En ge wilt het risico-tje Van een auto-ongeluk, Race en jakker langs de wegen, Ook, al levert dit gevaar. Autorijders, als ge sneuvelt Staat de doodkist voor u klaar! Onvoorzichtige bestuurders, Haalt de andere auto's in! Volgt er dan een flinke botsing, Wel, dan heb je toch je zin. Maag're Hein staat hier te loeren En dan ben je de sigaar. Autoryders, als ge sneuvelt, Staat de doodkist voor u klaar! Er zijn lui, die het nóóit leeren: Rustig, zorgzaam en beschaafd. Lui, die enkel maar genieten Als de auto racet en draaft. Zou het helpen? Langs de wegen Bordjes in het openbaar: „Autorijders, om het hoekje Staat de doodkist voor u klaar!" MARTIN BERDEN. Een brutale roof Den daders slechts een geringe buit in handen gevallen Maandagavond hebben te Amsterdam waarschyniyk twee tot nu toe onbekende personen een brutalen roof gepleegd, waar- by de daders het opnieuw op een postauto gemunt hadden. Te ruim zeven uur reed een auto der pos terijen, waarmede de brievenbussen in de stad worden gelicht, vóór by het bijkantoor der posteryen in de van Eeghenstraat 139, nabij de Cornells Schuytstraat. Toen de postbeambte, die zoowel den wagen bestuurt als de bussen ledigt, bezig was de voor het postkantoor staande brievenbus te ledigen, hebben waarschijnlijk twee personen kans gezien er met den auto vandoor te gaan. De postbeambte zag plotseling den auto wegryden. Hij weet niet met zekerheid te zeggen of er één of twee personen in zaten. Het bijkantoor-van Eeghenstraat waar schuwde onmiddellijk het politie-bureau Overtoom en binnen eenige minuten was de roof van den postauto via den telegraaf dienst van de politie op alle politiebureaux te Amsterdam bekend en werd in de ge- heele stad een onderzoek naar den auto in gesteld. Binnen een uur werd het vermiste voer tuig gevonden en wel voor de Christelijke H. B. S. in de Jacob Jordaensstraat naby de Euterpestraat. Voor deze schooi is een pleintje en daar hadden de roovers den postauto neergezet. Toen de politie den wagen vond was deze, zooals vanzelf spreekt, verlaten. De postbe ambte, die met het vervoer belast was, deelde mede, nadat de wagen onderzocht was, dat de dieven er vandoor moeten zyn gegaan met twee postzakken. De inhoud daarvan heeft echter voor hen nagenoeg geen waarde. De eene bevatte slechts drukwerk en de andere brieven, die uit de gewone brievenbussen in de stad waren gelicht. Aangeteekende stuk ken bevonden zich daar niet by. De politie stelde onder leiding van Com missaris Dijkstra van het bureau Overtoom een onderzoek in, waarby assistentie werd verleend door den politie-scheikundige dr. van Ledden Hulsebosch. Volgens mededeelingen van een dame aan de politie heeft zy gezien, dat even nadat de postwagen in de Jacob Jordaensstraat had halt gehouden een andere auto in de nabijheid daarvan stopte. Uit den postauto zyn volgens haar twee mannen gestapt, die nadat zy den wagen aan den achterkant met een valschen sleutel hadden geopend, twee zakken overlaadden in den anderen auto, waarmede zy wegreden. Van de daders ontbreekt tot dusver elk spoor. De politie heeft de geheele omgeving in den loop van den avond afgezocht, doch bij het verzenden van dit bericht was nog niets ontdekt. Vermoedelijk hebben de daders den ver keerden auto meegenomen en hadden zy het gemunt op den wagen, die des avonds na het sluiten van de bykantoren de geldswaar den naar het hoofdkantoor moet brengen. De bykantoren sluiten om half acht en de gewone postwagen komt iets eerder voorby het kantoor. Het wegrijden van den auto met geldswaarden was echter niet mogelyk geweest, daar deze tegenwoordig door twee beambten bezet is, zoodat zich altyd een van beiden op den wagen bevindt. De ongesteldheid van H. M. de Koningin- Moeder. (biz. 1, Iste blad) Te Amsterdam is gisteravond een post auto gestolen en later onbeheerd terugge vonden; twee zakken met drukwerken zijn verdwenen, doch er was geen geldswaarde in den wagen. (blz. 1, 1ste b!ad) In Rotterdam zijn vier mannen aangehou den wegens verduistering van f 70.000. (blz. 2, 1ste blad) De worstvergiftiging te Erica; geen straf vervolging van den slager. (blz. 2, 1ste blad) Te Bilbao zijn twee priesters vermoord. (blz. 2, 1ste blad) Bij de raadsverkiezingen in Engeland heeft de Labour party opnieuw ernstige verliezen geleden. (blz. 2, 1ste blad) Lava] te Parijs teruggekeerd. (blz. 1, 3de blad) Geneefsche besprekingen over economische non-agressie. (blz. 1. 3de blad) Roofovervallen te Beriyn. (blz 1, 3de blad) Het conflict in Mandsjoerye. Japan hand haaft zyn standpunt. (blz. 1, 3de blad) Aardbevingen in Zuid-Japan. (blz. 1, 3de blad) Een schrijven van Z. H. den Paus aan den Generaal der Jesuietcn betreffende de ver volging in Spanje. (blz. 2, 3de blad) Overleden dr. A. F. baron van Lynden, oud-burgemeester van Utrecht. (blz. 2, 3de blad) In Amsterdam is een rijwielzaak In vlam men opgegaan. (blz. 2, 3de blad) De gemeenteraad van Leiden b.eeft beslo ten tot een meervoudige opdracht inzake den bouw van een nieuw raadhuis met behoud van den ouden gevel. (blz. 2, 3de blad) By nota van wijziging wordt voorgesteld de geheele 6 pet. staatsleening-1922 A. en B. te converteeren. (blz. 2, 3de blad) Barometerstand 9 uur v.m.: 774. Vooruit. LICHT OP. De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om: 4.56. Hoogste barometerstand 775.7 m.M. te Weenen. Laagste barometerstand 726.6 m.M. te Seydisfjord. Verwachting: Matige tot krachtigen, Zat- delyke tot Zuid-Westelyken wind, gedeelte lijk bewolkt, weinig of geen regen in het Oosten, in het Westen meer kans op regen, aanvankelyk zachter. STORMWAARSCHUWIN GSDIENST Geseind van de Bilt hedenmorgen om 8.45 aan alle posten: „Weest op uw hoede!" Gevolg van een gevatte koude Hulp van een specialist ingeroepen Omtrent de ongesteldheid van H. M. de Koningin-Moeder kunnen wy mededeelen, dat het een gevatte koude betreft, opgedaan ty- dens de jongste reis naar Duitschland, waar by wellicht te weinig rekening is gehouden met de temperatuurswisseling. De ongesteld heid verergert zich niet, maar is toch van dien aard, dat H.M. de Koningin-Moeder de kamer moet houden. H. M. staat onder dageiyksche behandeling van Dr. W. C. Haverkamp te Apeldoorn, wyl de hofarts, Dr. L. Pot, wegens ziekte de prak- tyk niet kan waarnemen. Met het cog op den hoogen ouderdom van de patiënte, is ook de hulp van een specialist ingeroepen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1931 | | pagina 1