Tegen NeusCafarrh
VISSI
tweede blad
PROF. MAROZZI
OVER DEN TUINBOUW
DE ANNAKERK TE HAARLEM
II
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1931
BLADZIJDE 1
Pers§esprek met den Italiaanschen Senator
De voorbereiding van de
Ontwapeningsconferentie
Het Nationaal Crisis-
Comité
Één cent per week
De tarievenoorlog
i?
7
Bescherm Uw keel L
Doodeliïke aanniding
te Sassenheim
VAN ONZE RECHTBANK
Kolendampvergiftiging in
Haarlem-Noord
Dezer dagen had Ik het genoegen in het
baleis „Margherita" te worden ontvangen
door den senator Prof. Antonio Marczzi,
President van den Technischen-Economi-
sehen Raad der Nationale Fascistische Land-
oouwfederatie.
Het doel van mijn bezoek was, de meening
*an den senator te vernemen omtrent eenige
tuinbouwkwesties, die in Holland de grootste
belangstelling hebben, en nadat wij over
®n weer de verschillende kwesties in den
tuinbouw in Holland en Italië hadden aan
geroerd, gingen wij wat dieper op de zaak
in.
„Excellentie, welke ontwikkelingsmoge
lijkheden heeft de ItaHaansche tuinbouw?"
„Italië heeft een echt tuinbouwklimaat.
Ons land is geen landbouwland, is geen
graanland, kan geen uitvoerland van graan,
suiker enz. zijn. Ons land is een wijnbouw-
®n een tuinbouwland. Waar wij een over
productie van wijn te boeken hebben, spreekt
het vanzelf, dat wij ons toeleggen op den
tuinbouw. Italië was altijd een tuinbouwland,
uiaar in de laatste jaren is meer de betee-
kenis van ons land als tuinbouw-exportland
doorgedrongen. Op alle mogelijke wijzen
Wordt naar ontwikkeling gestreefd."
„Maar het vorige jaar is de ItaHaansche
tuinbouwproductie toch een weinig inge
krompen?"
„Ja, natuurlijk stellen wij ons evenals
zoovele landen op de crisis in; dit neemt niet
Weg, dat wij al onze krachten inspannen en
onze geheele economische politiek instellen
op productie met een lagen kostprijs, om
onze positie op de buitenlandsche markten
te handhaven en te verbeteren. Wij zien het
geheele probleem als een kostprijs-probleem."
„In dezen tijd van overproductie is de
kwestie der groente- en vruchtenconservee-
ring uiteraard belangwekkend. Naar ik ver
heem worden de verschillende wijzen van
conserveering in Italië ter dege bestudeerd.
Bemoeit zich de overheid met deze kwestie?"
„Niet direct, maar het spreekt vanzelf,
dat door middel van de Cattedre Ambulanti
onze economische politiek inspireerend werkt
in elke tuinbouwstreek. Hot land heeft er
groot belang bij, dat het te veel geprodu
ceerde niet verloren gaat en conserveering
Van overtollige tuinbouwproductie is daarom
Uiterst belangrijk. Het probleem is zuiver
industrieel. De industrieën sluiten dikwijls
preventieve contracten met de producenten,
Waardoor veel van het speculatieve element
in den tuinbouw wordt weggenomen."
„Vóór enkele jaren, Excellentie, werden
ten behoeve van den tuinbouw de spoorweg
tarieven verlaagd. Denkt U dat de fusie der
scheepvaartmaatschappijen den tuinbouw
gunstig gezind zal zijn?"
„Nu op dit oogenblik zijn de scheep
vaarttarieven nog steeds te hoog, hooger dan
de buitenlandsche tarieven; het mag echter
niet uitgesloten geacht worden, dat de fusie
der scheepvaartmaatschappijen een verla
ging van de vrachttarieven ten gevolge zal
hebben."
„Hoe staat U tegenover den Holland-
schen export van groenten en fruit?"
„Wij zien in Holland één van onze
zwaarste concurrenten, vooral om de onder
glas-cultuur. Er staat echter tegenover, dat
voor vele producten wij andere uitvoerperio-
den hebben dan Holland. Dit feit verzoende,
bijvoorbeeld, de Duitsche landbouwers met de
sterke ItaHaansche invoeren in Duitschland."
„Maar sommige van onze beider pro
ducties komen toch direct in botsing met
elkander op gewichtige buitenlandsche
markten?"
„Wij ontkennen dit niet. Wij weten
ook wel dat er een zeker overwicht schuilt
in onzen uitvoer, omdat wij geen kunstma
tige culturen hebben. Wij willen geen serres
en warenhuizen. De productie wordt niet
geforceerd en wij kunnen daarom vroegtijdig
goedkoop uitvoeren. In ieder geval geldt die
botsing op de buitenlandsche markt niet
voor alle producten."
„In Holland interesseert men zich voor
de tomaten. Welke kansen geeft U deze
cultuur in centraal- én Noord-Italië? De Ne-
derlandsche soorten tomaten worden zeer
gezocht."
„Ik geef de tomatencultuur in centraal
en Noord-Italië een goede kans. Het zal zelfs
geen gevaar zijn, dezelfde variëteiten te
kweeken als door Holland met succes worden
uitgevoerd. Dit is natuurlijk een kwestie van
tijd."
„Hoe staat het met de aardappelen in
centraal- en Noord-Italië?"
„Eenige jaren vóór den oorlog hebben
eenige Hollandsche tuinders getracht, in de
Provincie Ferrara aardappelen te kweeken.
Maar het is niet goed gelukt, noch met den
consumptie-, noch met den industrie-aardap
pel. De aardappelmeelfabrieken staan er nog,
maar zij maken geen aardappelmeel meer.
Tijdens den oorlog heb ik zelf aangeraden,
ten behoeve van de legers aardappelen te ver
bouwen in centraal- en Noord-italië. Maar
de resultaten zijn niet zoo goed geweest. Om
«en vroegen aardappel te hebben, moet men
Piet zulke nachtvorsten hebben als in deze
gebieden nog wel eens voorkomen. Volgens
mijn persoonlijke overtuiging liggen de aard-
appelgebieden ten Zuiden van Rome."
„Nederland is erg geïnteresseerd bij
den uitvoer van pootaardappelen. Denkt U,
dat de Hollandsche invoer van pootgoed ge
leidelijk grooter kan worden? Het vorig jaar
is een achteruitgang gesignaleerd. Hoe komt
dit?"
„Inderdaad zijn het vorig jaar niet zoo
vee! aardappelen voor zaaldocleinden uit het
buitenland betrokken. De boeren trachtten
te bezuinigen en velen hebben het product
verkregen uit buitenlandsch pootgoed, voor
het tweede jaar geplant. Natuurlijk veran
deren de biologische eigenschappen van het
Product, maar wat kunnen wij er aan doen?
Be boeren willen bezuinigen op kunstmest,
op zaad, enz. Wij hebben getracht en trach
ten nog, zaadaardappelen te kweeken in de
Abruzzen, waar de temperatuur ongeveer
overeenkomt met het land van oorsprong
van het buitenlandsch pootgoed. In ieder
geval worden de proeven voortgezet. Wij zijn
echter op den invoer van buitenlandsche
Sr,.rdappelen voor zaaidoeleinden aange
wezen."
„De meeste aardappelen, in het voor-
Jaar door Italië uitgevoerd, zijn toch wit-
Veezig, niet waar? Zou Italië interesse heb
ben voor witvleezig pootgoed uit Holland?"
..De Hollandsche pooters worden veel
8ezocht in Italië en het is wel aan te ne-
Ten, dat ook de witvleezige soorten gaarne
Zullen worden gekocht."
„Nu nog iets over de tafeldruiven. Ex
cellentie. In Holland kweeken wij een groo
te soort tafeldruif, die in het buitenland zeer
Bezocht is. De ItaHaansche tafeldruif is over
het algemeen klein, niet waar?"
De senator stond op en zocht even iets
°P een andere taiel; toen kwam hij aan-
agen met een groot bosk; op titelblad las
ht; „Ufa da tavola" „Tafeldruiven."
- „Kijk eens mijnheer. Deze rijk geïl
lustreerde uitgave behoort tot een serie van
hóeken, die door ons zullen worden uitge
geven. Elk deel behandelt tot in de kleinste
bijzonderheden alle kwesties omtrent een
"epaald product. Dit is het eerste deel. Hier-
'h ziet u schitterende lithographiën van
druiventrossen; u zult gewaar worden, dat
Mj ook groote soorten kweeken en hier
lachte de senator trots...... in deze druiven
gloeit de ItaHaansche zon."
Bedenkt u wel, van elke 'nectaar 20.000 Kg.
druiven. Wij zijn echter altijd geneigd en
zouden ons gelukkig prijzen ons met de Hol
landsche tuinders te verstaan in het geval,
dat botsing van sommige tuinbouwproduc
ten op buitenlandsche markten, ds aanlei
ding zou zijn tot een nutteloozen strijd. Con
currentie kan altijd vermeden worden, wan
neer twee concurrenten zich met elkander
verstaan."
S. P. O.
Via Fratelli Bandiera 34.
Eoma.
De Internationale Conferentie
te Parijs
Op het Internationale Congres ter voorbe
reiding der a.s. Ontwapeningsconferentie dat
gistermorgen door Lord Cecil is geopend,
hield de Duitsche vertegenwoordigster mevr.
Dr. Lueder een rede, waarin zij een dringend
beroep op de vrouwen der geheele wereld
deed mee te werken ter bestendiging van
het vertrouwen in den vrede en het gelóóf
aan den vrede, zonder welke een herhaling
van de wereldcatastrophe niet zou kunnen
worden verhinderd.
Zoolang de volkeren zich zwaar bewa
penen en wantrouwend tegenover elkaar
staan kan men niet op een vreedzame ont
wikkeling hopen Vertrouwen en openhartig
heid zijn de beste wapenen van den vrede.
Wederkeerig begrijpen en wederkeerige ach
ting, het vrijwillig opgeven van het recht
van den sterke niet alleen, maar ook van
den moreelen dwang, dien men aan een volk
heeft opgelegd, zijn noodzakelijke voorwaar
den voor een vreedzame en vertrouwens-
waardige samenleving der volkeren. Tot het
bereiken hiervan, hetgeen slechts door ont
wapening kan geschieden, zijn in het bijzon
der de vrouwen geroepen. De vrouwen, aldus
mevrouw Lueder, eischen de ontwapening niet
uit overdreven sentimentaliteit, doch in ver
band met de bittere en gruwelijke ervaring
van het verleden, die zij hebben opgedaan.
Na mevrouw Dr. Lueder (Duitschland) in
de studiebijeenkomst van het Internationaal
Congres ter voorbereiding der Ontwapenings
conferentie, welke gistermorgen aanving
onder voorzitterschap van den Engelschman
Noel Bakker over het onderwerp: „Waarom
ontwapenen?", sprak de Franschman Cassin
die een internationale politiemacht eischte
tegen den geesel van den oorlog en sprak
van de algemeen heerschende „bewapenings
ziekte."
De Poo! Lednicki zeide: „Wij moeten ontwa
penen, om niet te dooden of gedood te wor
den."
Politis (Griekenland) besprak het onder
werp van juridische zijde. Bij de besprekin
gen werd van Poolsche zijde aangedrongen
op toevoeging van de kwestie der veiligheid
aan de desbetreffende resolutie.
Onder voorzitterschap van den Duitschen
staatssecretaris b. d. von Rheinhabén be
handelde het .congres in den namiddag de
vraag: „Wanneer zal worden ontwapend?"
De meeste redenaars beantwoordden deze
vraag met een duidelijk „Onmiddellijk!"
Alleen de vroegere Fransche minister van
oorlog Painlevé vormde een uitzondering,
daar deze den Franschen eisch .Berst veilig
heid, dan ontwapening" verdedigde.
De Nederiandsche voorzitter van de Ver-
eeniging Volkenbond en Vrede, Mr. J. Lim
burg, zeide m zijn redevoering, dat hij het
noodig achtte uit te gaan van de voorloo-
pige resolutie van de voorbereidende ont
wapeningsconferentie.
De Italiaan Boriel, vice-president van de
Internationale Rotaryclub, legde den' na
druk op de noodzakelijkheid, dat de finari-
cieele deskundigen in Bazel en elders nog
voor de bijeenkomst van de ontwapenings
conferentie tot een bevredigend resultaat
komen, daar er anders ook geen hoop be
staat voor de Geneefsche ontwapenings
conferentie.
Rede prelaat Srhreiber.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
den Duitschen afgevaardidge dr. Schreiber,
die betoogde dat alleen de front-generatie
het ontwapeningsprobleem kon oplossen.
1932 moet het jaar der beslissing zijn.
Prelaat dr. Schreiber wees in zijn rede
voering op het ontwapeningscongres, op het
pessimisme, dat in de wereld heerscht en
dat zijn voornaamste oorzaak vindt in den
wedloop der bewapeningen en het wan
trouwen. Alles wat gedaan is en bereikt is
voor de beveiliging en versterking van den
vrede dreigt verloren te gaan, wanneer den
loerenden oorlogsgoden niet een beslissend
gedeelte hunner wapenen woyit ontnomen.
Wanneer de Volkenbond wordt betrokken
in het algemeene wantrouwen en de stem
ming van pessimisme, dan is dat hoofdza
kelijk doordat zijn ontwapeningspogingen
tot dusverre zonder practisch resultaat zijn
gebleven. Ofschoon Briand bij het toetreden
van Duitschland in den Volkenbond 5 jaar
geleden heeft uitgeroepen: „Weg met de
kanonnen, weg met de geweren!" is het
aantal van oorlogs- en moordwerktuigen
van alle soorten alleen maar steeds geste
gen. Dit is het opvaUendst bij de luchtbe-
wapening. De ontwapeningsconferentie van
het volgende jaar most op de bewapenings-
vacantie een ver gaande bewapeningsver-
mindering laten volgen. Er kan met betrek
king tot de ontwapeningskwestie niet lan
ger tweeërlei recht voor de staten gelden.
De grondgedachte van den V.B. is daarmede
in str^d. Het gevoel weer op vasten grond
te staan, de veiligheid, kunnen wij slechts
tereiken wanneer wij de ontwapening, de
algemeene en gelijke ontwapening van aHe
volkeren snel en ingrijpend veranderen.
Veel bijval vond de rede van den Bel
gischen afgevaardigde Rollin, die de Fran
sche veiligheidsthese scherp aanviel. Allé
inspanning zal vergeefsch zijn, wanneer de
regeeringen voortgaan wapenen op te sta
pelen. RolUn viel ook de Fransche vertegen
woordigers op dit congres aan, zeggende, dat
uit hun midden de bewering was voortge
komen, dat" Frankrijk ontwapend had. Zoo
lang Frankrijk vasthoudt aan de inzichten
en beweringen, vastgesteld in het Fransche
memorandum in de ontwapeningskwestie,
bestaat er gèen ernstige en eerlijke samen
werking.
De Franscne afgevaardigde Pierre Cot
verklaarde, dat hij het in tegenstelling tot
het officieele Fransche standpunt volkomen
eens was met Rollin. Als nieuwe Fransche
formule voor zich en zijn vrienden stelde
Cot de stellino- op: „Veiligheid door ont
wapening, wederkeerige ondersteuning en
arbitrage. Herziening der onuitvoerbaar ge
worden verdragen."
De leerHngen van het Lyceum te Enschedé
zullen elke week ieder één cent bijdragen
voor het Nationale Crisis-Comité. Indien
dit voorbeeld algemeen in ons land navol
ging zou vinden, dan zouden er wekelijks
7890 centen van gymnasiasten, 8959 van
lyceïsten en 28.614 van hoogereburger- en
handelsscholieren in de kas van het comité
vloeien. Het bedrag zou bij een storting ge
durende veertig weken, veronderstellend,
dat er tijdens de vacanties niets wordt bij
gedragen, meer dan achttienduizend gulden
beloopen. En wat beteekent één cent per
week voor een leerling van een middelbare
school?
Steun uit het leger
Naar aanleiding van den oproep in de
bladen door het Nationaal Crisis-Comité
zal het personeel van het 7de regiment
infanterie te Harderwijk iedere maand een
bijdrage toezenden. De dienstplichtigen
storten per week 2 cent, de onderofficieren
per maand 0.25 en de officieren per
maand 0.50.
Beperking van invoer van vleesch
in Frankrijk
Volgens medeaeeling van den Rijksland-
bouwconsulent is met ingang van gisteren tot
1 Januari 1932 de invoer in Frankrijk verbo
den van:
1. Koeien, uitgezonderd fokvee, dat vrij
van invoerrechten wordt toegelaten en waar
voor invoerconcenten worden verleend.
2. Alle soorten versch vleesch behalve scha-
penvleesch afkomstig uit Nederland.
3. Alle soorten bevroren vleesch behalve
schapenvleesch afkomstig uit Argentinië.
Maatregelen van afweer npodig geacht
In verband met dé laatste contingentee-
ringsmaatregelen der Fransche regeering,
waarbij de invoer van kaas, melkproducten
en afgesneden bloemen aan beperkende be
palingen wordt onderworpen, heeft het Co
mité voor Economisch Verweer uit de Neder
iandsche land- en tuinbouworganisaties
dezer dagen een spoedvergadering gehouden.
Er werd op gewezen, dat bij de contin-
genteering der kaas een opvallende bevoor
rechting der ItaHaansche soorten heeft plaats
gevonden, doordat hiervoor een afzonderlijk
contingent is vastgesteld, hetgeen ten na-
deele der andere soorten komt. die alge
méén gecontingenteerd zijn Dit laatste is in
strijd met de afspraken, die gemaakt zijn
met de regeeringsdelegatie, dié kort geleden
te Parijs besprekingen over de onderwerpe-
lijke kwestie heeft gevoerd, maar bovendien
en hierop werd door de vergadering de
nadruk gelegd is deze maatregel in strijd
met het beginsel der meestbegunstiging,
een weinig Vicka VapoRub in kokend water
smelten en de stoomende dampen inademen.
Deze eenvoudige behande
ling maakt het slijm los en
geeft onmiddellijk verlich
ting in het hoofd.
waarop ons handelsverdrag met Frankrijk
gebaseerd is.
Veder is het in strijd met de gemaakte
afspraken, dat de Fransche regeering van
1 December a.s. af den invoer zal regelen
door middel van invoerconsenten. Hierdoor
wordt een regelmatige uitvoering der con
tingenten, geleid van het land van uitvoer
uit, absoluut onmogelijk gemaakt.
Het comité was van oordeel, dat onze re
geering zoowel als de belanghebbenden ten
aanzien van dergelijke maatregelen, die in
breuk maken op gemaakte afspraken en ge
sloten verdragen en onzen export op buiten
gewone wijze bemoeilijken, met krasse af
weermiddelen moeten optreden. In dit ver
band werd besloten, tot de regeerlng het ver
zoek te richten, den invoer van wijn in fles-
schen, waartoe in hoofdzaak de Fransche
wijn behoort, met 25 pet. te belasten en te
dien einde terstond een wetsvoorstel In te
dienen. Verder werd overwogen, meer con
tact te zoeken met de agrarische groepen
in de z.g. Oslo-staten, teneinde tot gezamen
lijk overleg en maatregelen van afweer te
komen, ten aanzien van de landen, die den
export van landbouw-, veeteelt- en tuinbouw
producten uit deze staten hoe langer hoe
meer moeilijkheden in den weg leggen.
Het comité zal binnenkort opnieuw bij
eenkomen, ter bespreking der nader te
nemen maatregelen van verweer.
De I andbouwpolitiek der Engelsche
Regeering. Ook aardbeien getroffen.
De Londensche correspondent van hei
„Handelsblad" meldt;
Volgens In de wandelgangen van het La
gerhuis verkregen inlichtingen zal het voor
genomen tarief op landbouw- en tuinbouw
producten, die niet tot de levensbenoodigdhe-
den behooren, ook worden toegepast op
aardbeien én ander zacht fruit. Het tarief
zal niet van permanenten aard zijn, doch
slechts seizoenartikelen treffen en den in
voer tegengaan van vroegrijpe weelde-pro-
ducten, die den Engelschen oogst vóór zijn.
Het Permanente Hof van
Int. Justitie
Amerika wordt er nooit lid van
In een rede heeft senator Borak verklaard,
met een verwijzing naar het falen van het
Permanente Hof vaninternationale Justitie
te Den Haag bij de behandeling van de kwes
tie der Tolunie, dat Amerika nooit lid van
het Haagsche Hof van Arbitrage zou wor
den. De meerderheid van 2/3 der stemmen,
die daarvoor noodig was, zou men in den
senaat niet kunnen behalen.
Deze echt Protestantsche kerk op het
Kerksplein heeft door de verlichting in de
Liehtweek een groote bekendheid gekregen.
Menigeen wist van te voren van het bestaan
niets af. Jammer was het, dat men zooals
in de Groote Kerk, de lichten binnen niet
had aangestoken. Dan had men ook de nieu
we „glazen" in kathedraalglas kunnen zien.
Van een restauratie der „glazen" mag niet
gesproken worden, want van al de meester
stukken door Pieter Hoisteyn, in het midden
der 17e eeuw vervaardigd, was niets over.
In elk geval heeft
men toen den bak-
steenenbouw kun
nen zien. Salomon
de Braay, stads
metselaar, maakte
ongeveer terzelfder
tijd op last van
Burgemeesteren 'n
ontwerp van tee-
kening en leverde
daarbij »en houten
model in.
Toch is hij de
bouwmeester niet
geweest. Saenre-
dam, een vermaard
Haar'emsch schil
der, schrijft op een
door hem 8 Juli
1650 vervaardigde
teekening (hier in
't Gemeente-Ar
chief)
„De Nieuwe Kerk
of St. Annakerck
Ao. 1649 volleynt.
Van déze Kerck is
Jacob van Campen
architect geweest."
De Nieuwekerks-
toren is een fraai
gebouw op massie
ven vierkanten on
derbouw, waarin 'n
forsche portiek dra
gende het Haar-
lemsche Wapen in
een rijk versierde
nis. Deze voert het
jaartal 1613. Op de
hoeken van het
vierkant staan obe
lisken. Het onderste
gedeelte van het
achtkant van met
selwerk vertoont
vazen als overgang.
De ten deele
opgewerkte helm
is zeer rijk gepro
fileerd en met lood bekleed net als da groote
toren. Vandaar ook het schitterend effect
van de belichting. De toren is zeer zeker het
werk van Lieven de Key, die met zijn ouders
toen Antwerpen Spaansch werd na"r Ne
derland vluchtte. Deze toren werd gebouwd
tegen de oude Sint Anna of Raamkerk.
Deze was oorspronkelijk de kapel van 't Sint
Anna-klooster, dat ongeveer het heele tegen,
woordige Nieuwe Kerksplein besloeg en ook
naamgever aan de Lange en Korte Anna
straat was. Die kapel is jaren lang door de
Gereformeerden gebruikt als bedehuis, maar
was tenslotte door bouwvalligheid niet meer
te gebruiken. Daarom 'werd die kapel afge.
broken, maar dén Nieuwen toren Het men
staan en hij. strekt dus zoowel de tweede
kerk daar ter plaatse tot sieraad, als hij het
voor de eerste was.
Als Weissman ln Noordhollandsche oudhe
den dezen toren beschrijft prijst hij het be
nedendeel van gebakken en gehouwen steen,
doch ook de bekroning met de bijzonder
fraaie houten spits. Een rijke balustrade
sluit het benedendeel af. In den toren han
gen drie klokken. De halfuurklok moet een
kloosterklok geweest zijn, Zü heeft 87
c.M. middellijn en draagt tot randschrift:
Maria Est Nomen Meum Factum In Mech-
linie Per Medardus Wachevens Anno Dom.
Het was geen gemakkelijke opgave om op
het beperkte bouwterrein tussehen den in
1618 onder het Stadsmetselaarschap van Lie
ven de Key tot stand gekomen Sint Anna-
toren en de rooilijn der Sint Annakerk een
grootere kerk dan de bestaande te bouwen.
Daar de diepte uiteraard ondanks de op
ruiming van vier huisjes aan de westzijde der
Annakerk, beperkt was moest de nieuwe kerk
5 Dec. 1645 dito van 2 nuizen in de St.
Michielstraat, thans N. Kerksplein.
5 Dec. 1645 dito van een huis en erf in de
St. Annakerk. Voor bouwkundigen moet het
dunkt mij een genot zijn te snuffelen in het
dossier 16451649. Bestekken en stukken be
treffende bouwen der St. Annakerk.
Dit is zeker deze nieuwe Haarlemsche kerk
Is het voorbeeld geworden van verscheidene
andere Protestantsche kerken.
In de eerste plaats dient hier een groep
van drie onderling ten zeerste verwante ker
ken te worden genoemd n.l. die te 's-Gra-
veland, die te Oudshoorn en de Oosterkerk
te Amsterdam.
Hoewel oogenschijnlijk de aansluiting van
kerk en toren eenigszins zorgeloos behandeld
is en met name de gevel aan de Nieuwe Kerk
straat (met het jaartal 1649 en het oude
en het nieuwe wapen van Haarlem) door
zijn hoogte het silhouet der torenspits te
benadeelen schijnt, koos van Campen de beste
oplossing.
DE ANNAKERK.
zich, wilde men de vereischte ruimte krijgen
wat meer in de breedte uitstrekken. Het lag
daarom voor de hand een vierkant tot platte
grond te kiezen.
Lang voor dat iemand dacht aan een ont
eigeningswet, aan een bouwverordening of
een van te voren opgesteld bebouwingsplan
toonde Haarlems regeering al flinke door
tastende ideeën. Er moest ruimte komen en
daartoe moesten bestaande straat jes en hui
zen verdwijnen. Het Gemeentearchief geeft
dit in oorspronkelijke stukken duidelijk aan.
Ik zal daaruit iets citeeren.
9 April 1611. Verlof gegeven aan Henrlck
Jans om lichten te mogen maken, uitziende
op het St. Annakerkhof.
14 Fsbr. 1622. Opdrachtbrief aan de Stad
Haarlem van een huls en erf in de Basaer.
densteeg, thans een deel van het plein der
Nieuwe Kerk.
26 Mei 1627. Dito van een schuu: en erf,
gelegen in de Nieuwe Daelstraat, thans
Nieuwe Kerksplein.
5 Dec. 1645 dito van twee hulzin in de
St. Annastraat,- thans Nieuwe Kerksplein.
5 Dec. 1645 dito van nog een huis in de
Annastraat.
De toren der Annakerk tijdens de Uchtweek.
Dat is gedeeltelijk overwonnen door de kerk
te plaatsen op een rechthoekig plein, waar
van het kerkgebouw aan zijn noord- en zuid
zijde slechts smalle stukken overliet.
Deze laatste werden bovendien nog in
tweeën verdeeld door zich aan de westzijde
tot een naar den toren voerende laan ombui
gende boomenrij. Zoo zouden de eentonigheid
der zijgevels en de plompheid der kerkmassa
niet in het oog vallen en de aandacht naar
den toren en als het ware óm de kerk heen
naar de Nieuwe Kerkstraat getrokken wor
den. Het bouwblok aan de noordzijde van het
voormalige kerkhof kwam niet tot stand.
Wel zijn op den Zuidwesthoek nog bestaan
de huizen afgebroken, doch daarna de Nieu
we Kerkstraat en de Korte Houtstraat op de
kortst mogelijke wijze verbonden.
Blijkens Burgemeesters Resolutieboek d.d.
19 Maart 1648 kreeg nog Willem Jansse
Cruyff, wonende te Amersfoort voor 't ma
ken „van seecker model van de nieuwe kerk
dezer stadt de somme van 't sestich gulden."
Verder blijkt dat volgens de thesauriers
rekening in 1649 aan Ir. Jacob van Campen
„over zijne dienst zoo int ordonneren van de
nieuwe gemaeckte kerk, de nieuwe straat
(Nieuwe Kerkstraat) daerop responderende
als over andere diensten bij hem tot verbete-
ringe dezer straat gedaan" LXc f 1000)
werd betaald.
Tussehen 11 Januari en 6 September 1645
werden v-f ontwerpen of (en) maquettes
voor de nieuwe kerk ingediend en die van
Jacob van Campen (bouwmeester van het
Paleis op den Dam te Amsterdam) d.d. uit.
Mei 1645, 6 September 1645 gekozen.
In 't Haarlemsch archief bleef een blaad
je papier bewaard met een vergelijking door
den metselaar Markus Klaesen tussehen de
kosten der ontwerpen, waarbij van Van Cam
pen op 33318 en de Vos op 34296 gulden
kwam. Het metselwerk hiervan vorderde
15800 gulden; er waren 790000 steenen noodig,
die per 1000 met de uitgaven voor kalk, zand,
transport (5 guld. pier 1000) 20 gulden kosten.
Het houtwerk met het daaraan te verrichten
arbeidsloon 21347 gld. te zamen 32147 gld.
Tegen een vorig besluit ln (Resolutie Burg.
van 2 Sept. 1646) beslisten Burgemeesteren
den 6 Juni 1647 ter plaatse, dat de wapenen
van de Heeren regeerende burgemeesteren,
schepenen en de oude wethouderen zullen
worden gesteld in dezer voegen als „den of
ficier int grote glas, de vier Burgemeesteren
aen wedersijden vant selve glas, de oude wet
houderen aan de Noordzijde, de schepenen
aan de Zuitsijde ende de Pensionaris ende
secretaris tezamen int zesde glas."
Den lsten April 1647 was bepaald, dat Mr.
Pieter Holsteijn voor zijn verrichte en .nog te
verrichten diensten ten aanzien van de glazen
in de nieuwe kerk 300 gld. zou ontvangen
en Boudewijn Franssen 200 guld. Den 30sten
Augustus was den laatste, hier glazenmaker
genoemd, reeds bij provisie in korting op de
leverantie der nieuwe kerkglazen 300 guld.
toegestaan.
Nadat de vroedschap het ontwerp had ge
kozen, nam het bouwen der kerk snel voort
gang. Den 11 Sept. 1645, dus vijf dagen na de
beslissende zitting werd den heeren fabryck-
meesteren aangezegd met het leggen der fun
damenten van de Annakerk voort te gaan.
Den 19en Sept. 1647 is 't leien dak al gelegd.
Inwendig kon men toen blijkbaar reeds de door
Pieter Holsteijn en Boudewijn Franssen ver
vaardigde gebrandschilderde glazen aanbren
gen, daar Burg.ren den 6 Juni de verdeeling
daarvan over de vensters vaststelden. In een
vroedschapsresolutie van den 20sten Januari
1648 heet het dat „de nieuwe kerk nu bijna
is gemaakt." De algeheele voltooiing viel
waarschijnlijk 1649, het jaartal, dat op den
oosteHjken gevel (Kerkstraat) is aange
bracht. De plattegrcfhd, in omtrek een
vierkant, bestaat uit een Grieksch kruis
van twee gelijke, met tonnen overwelfde
beuken en door lagere houten cassetten-
zolderingen gedekte hoekvakken. Binnen
het groote vierkant is dus een con
centrisch kleiner vierkant ontstaan. Het ver
sterkte muurwerk der kerk wordt slechts
verlevendigd door een, ook om de beide hoo-
gere gevels gevoerde uit pleisterwerk bestaan
de Dorische kroonlijst met triglyphen en
mutulen.
verzorg haar dagelijks - gor- ^E||VSSsiCj#
maI rl r/a/a r* m ■ZLjTjf
gel droog
ij, 45 ca 45 ets.'
Grandi over ontwapening
Het maken van een begin gerechtvaardigd
Bij een door de Foreign Policy Association
te New York gehouden receptie heeft óe Ita
Haansche Minister van Buitenlandsche Za
ken, Grandi, een per radio verspreide rede,
waarin hij Italie's standpunt ten aanzien
van de ontwapeningskwestie uiteenzette.
Hij concludeerde dat de tegenwoordige
toestand der wereld op het maken van een
begin met de ontwapening rechtvaardigt er.
wenschelijk maakt, en dat elke stap in de
richting van de bewapeningSbeperking de
wereld grooter veiligheid brengt.
Men moest trachten de veiligheid als resul
taat in plaats van als voorwaarden voor de
ontwapening te beschouwen.
«5 O
Chauffeur tot zes maanden hechtenis
veroordeeld
De chauffeur W. G. te 's-Gravenhage,
heeft voor de Haagsche Rechtbank terecht
gestaan wegens het veroorzaken van dood
door schuld. Verdachte heeft op Zondag 12
Juli j.l. als bestuurder van een auto onder
drankinvloed zijnde, te Sassenheim op den
Rijksstraatweg (Brugstraat) gereden en bij
zijn poging om een voor hem uitrijdende
autobus te passeeren, deze aan de linker
zijde geraakt. Tengevolge hiervan raakte G.
het stuur kwijt, maakte een zwenking naar
links en kwam daardoor in aanraking met
drie voetgangers, die zoodanig werden aan
gereden, dat zij zwaar lichamelijk letsel heb
ben bekomen en een hunner, een kind, kort
daarop is overleden.
De rechtbank achtte het ten laste gelegde
wettig en overtuigend bewezen en veroor
deelde G. tot zes maanden hechtenis, met
"ontneming van het rijbewijs voor den tijd
van één jaar.
Geëischt was de maximumstraf van negen
maanden gevangenisstraf met ontneming
van het rijbewijs voor den tijd van éen jaar.
Uitspraken van Donderdag 26 November
A. C. K., boerenknecht, wonende te Am
sterdam, thans gedetineerd, diefstal, zes
maanden gevangenisstraf met aftrek prev.
hechtenis o.v.
C. G„ wonende te Leiden, thans gedeti
neerd, diefstal in vereeniging, zes maanden
gevangenisstraf met aftrek prev. hechtenis
o.v.
P. Th. V., chauffeur, wonende te Haarlem,
veroorzaken van lichamelijk letsel door
schuld, vrijgesproken.
A. J. de V., tuinder, wonende te Heems
kerk, veroorzaken van lichamelijk letsel door
schuld, 40 boete subs. 20 dagen hechtenis
o.v.
J. H. N., schoenmaker, wonende te Am
sterdam, appèl vonnis Kantonrechter Zaan
dam. Vonnis Kantonrechter Zaandam met
verbetering der gronden bevestigd.
H. V., wonende te Santpoort, appèl vonnis
Kantonrechter Haarlem, 10 boete subs. 10
dagen hechtenis on.
N. G. v. d. A., meubelmaker, wonende te
Haarlem, vrijgesproken.
J. C. S„ melkslijter, wonende te IJmuiden,
appèl vonnis Kantonrechter Haarlem, von
nis Kantonrechter Haarlem bevestigd.
J. S., werkman, wonende te Heemskerk,
appèl vonnis Kantonrechter Haarlem, drie
maanden Rijkswerkinrichting o.v.
J, S., werkman, wonende te Heemskerk,
appèl vonnis Kantonrechter Haarlem, drie
maanden Rijkswerkinrichting o.v.
J. H„ kantoorbediende, wonende te Heem
stede, overtreding Wet op de Inkomstenbe
lasting, 500 boete subs. 100 dagen hechte
nis o.v. en vijf maanden gevangenisstraf
voorwaardelijk met een proeftijd van 3 jaren
en bijz. voorwaarde.
Nog juist bijtijds ingegrepen
Donderdagmorgen om half negen klopte
de bewoonster van perceel Schoterweg 206
aan de deur van de kamer van den bij haar
inwonenden 60-jarigen H. Zil wilde hei» een
aangeteekend stuk geven, doch werd niet
opengedaan. Eenige uren later kregen de
boven de bewuste kamer wonende personen
last van hoofdpijn en waarschuwden zij de
buren, omdat het in huis naar kolendamp
rook. Men heeft toen de deur opengemaakt
en vond H. bewusteloos op bed liggen, ter
wijl er een sterke kolendamp hing.
De bewustelooze is op advies van een dok-
ter per auto van Mathot naar de Maria-
stichting vervoerd, nadat een lid van den
O. D. eerste hulp had verleend. De man was,
toen hij naar het ziekenhuis vervoerd werd,
nog steeds buiten kennis.
In de kamer was ook een hondje, dat
eveneens bewusteloos was. In de frissche
lucht kwam dit echter spoedig bij.
Uit een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat de schoorsteen met roet verstopt was.
Naar wij vernemen, is het slachtoffer in
middels bij kennis gekomen.
Comité tot Verkoop van
Weldadigheidszegels
te Heemstede
Evenals vorige jaren, zullen wederom van
10 December 1931 tot en met 9 Januari 1932
weldadigheidszegels en prentbriefkaarten
worden verkocht voor het misdeelde kind, in
een tentje op het postkantoor, door verschil
lende dames uit deze gemeente.
Verkocht zullen worden 4 verschillende
zegels, doofstom, biind, achterlijk, verwaar
loosd, met een frankeerwaarde van \y3, 5, 6
en 12cent voor den prijs van 3, 8, 10 en
16 cent. Verder 1 serie briefkaarten van 6
stuks naar gekleurde houtsneden van Aria
Zonneveld te Soest. Prijs dezer serie is 35
cent.
Door het koopen van deze zegels en brief
kaarten steunt gij pl.m. 350 vereenigingen
van alle gezindten.
Het comité bestaat uit: Jhr. van Doom,
burgemeester van Heemstede, eere-voorzit-
ter; L. J. van Wijk, voorzitter; mevr. J. S.
van Caspel—de Vas, secretaresse, Joh. de
Wittlaan 22; mevr. Venhuizen—Kesseler.
penningmeesteresse; mevr. J. J. W. Backer--
Colpa; Ds C. M. Briët; Ds. A. Dondorj»; C.
R. van Empelen; mevr. A. C. Hartsuiker
Müller; Dr. T. W. A. Korff; Ds. J. A. van
Leeuwen; E. J. van Lent; J. Molenaar; P.
Oosterhoorn; Pastoor P. J. Nieuwenhuis;
mevr. de Voogt—de Vogel; J. G. M. van
Walsem.
