f 750.-
f250.-
f125.-
f50.-
140.-
Hoe zal het jaar 1932 er uitzien
door Paul Painlevé
WOENSDAG 20 JANUARI 1932
W
ONTBINDING VAN DE
JEZUIETEN-ORDE
In Spanje te wachten
Het Crisis-Comité
DE ROTTERDAMSCHE
WETHOUDERSCRISIS
RUST EN ROEST OP
DE WERVEN
Tiet drama der reuzen-
schep
en
DE BAROMETER
bureaux nassaulaa n 49
fi,T NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
VIER EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17977
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
Herhaaldelijk Minister der Fransche Republiek
jNcen
HeEFT U
IETS MEDE TE GEVEN?
GEEN UITGIFTE BELGISCHE
SCHATKISTBONS
DE VERBANNING DER
JEZUITEN
HET DUITSCHE BIER
GOEDKOOPER
DE NIEUWE ASFALTWEG TE SCHOTEN
f
RAAD VAN STATE
De opvolger van prof. Fabius
UIT HET STEENDRUKKERS
EN LITHOGRAFISCH BEDRIJF
De C. A. O. opgezegd
INTERNATIONALE DIEVEN
GEPAKT
HARINGZWERMEN VOOR DE
ELBE
VOORNAAMSTE NIEUWS
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166Haarlem
WEERBERICHT
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
«wartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTEIMTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES, X—4 regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct, bij vooruitbet
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regel.
fegena'>onne's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden f QfiOfi
ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen I uUUUi"
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen
>li een ongeval met
doodeliiken afloop
bij verlies van een hand
een voet of een oor
hii verlies van een
duim ot wijsvinger
hii een breuk van
been rf arm
>ii verlies van 'n
anderen vinger
l^at zal het Jaar 1932 brengen? Dit Is de
Vraag' die a^e volkeren aldoor weer
6n^6 elIende van onzen huidigen tijd drukt
f,, .^lioenen menschelijke wezens, de on-
voor morgen, voor de toekomst op al-
Ittt
teil.
J°nder twijfel zien de landen, die den
J°g hebben verloren, die na den wereld-
r'Og afstand hebben moeten doen van
droomen van wereldheerschappij en
tel 3^eid, hinnen hun landsgrenzen in ma-
°°zen gros} de partijen voortschrijden,
.het geweld prediken, om een einde te
"teen aan dezen onverdragelijken angst,
j.n deze benauwende wereldbeklemming.
JL' Varhalen dagelijks het bekende woord:
Lïever een einde met ontzetting dan een
Abetting zonder einde". Dit is het wacht-
°°rd geworden van al die vurige, opge-
j. ®epte minderheden, die niet in staat zijn
®h een denkbeeld te vormen van de af-
hUWelijke rampen en verschrikkingen, die
br» °ver de wereld zouden, willen doen los-
ahden. Te laat zouden ze op haar bsurt
zuchten en uitschreeuwen: „Dat
flQo ,en wij niet gewild!" Neen, zij zouden
een einde kunnen maken aan de
barh0' aan het lijden van onzen tijd met
flen arsche middelen; integendeel, ze zou-
teiet26 vermeerderen zonder grens en li-
al blijven die bedreigingen machte-
Seh dan 18 het feit alleen, dat men er van
v. ruite maakt, reeds voldoende om de uni-
topSeele verwarring der wereld te doen
"/men en om de middelen ter genezing
f^er effect en resultaat te maken,
^feld^ Z^n de diépste oorzaken van de
j8'->e crisis, die thans door de wereld waart,
pste oorzaken op te sporen en te ont
beh un' om de
bestrijden.
rf. z°hder precedent. Het is zaak, om de
'teps'
'eren, om de kracht te vinden ze te kun-
bi
ah deze crisis heeft men een voorgevoel
hen hebben. Ze bestond reeds om zoo te
1914
in potentie vóór de cycloon van
- over ons losbrak. De geforceerde ont-
^kteeiing der productie, die klaarblijkelijk
v, behoeften der verbruikers overtrof
die verbruikers tenminste, die de mid-
eh hadden in hun behoeften te voorzien
de methodische vervolmaking van de
^tillage der industrie ten dienste van een
"<Ieicoze concurrentie, hadden een
meer wassende wanverhouding ge-
^napen. De wijsheid gebood, dezen toestand
Pareeren, wilde men niet een doodelyk
laten ontstaan.
l malaise is absoluut niet vreemd ge-
(wYeï» aan het uitbreken van den grooten
Maar het was een treurige en mis-
gpp'89 dwaling voor hen, die min of meer
"etensvol in dien oorlog een uitweg za-
ï&h Voor de economische tegenstrijdigheden
0 belangen, wier verbittering hen met
üst vervulde.
Sj^er is, dat bij het begin van 1914 de
jibing der internationale concurrentie
?root was. Maar toch leefde de we-
tJr 'h een soort van evenwicht, dat zonder
el onvolmaakt was, maar dat zich toch
l(0.®n8s zou aangepast hebben aan de wer-
Co/teheid, zonder deze geheel te kunnen
v hgeeren, maar meer op de wijze van
mijding van algemeene verwarringen en
jf-trophen.
e groote oorlog heeft het rhythme der
OpJ^chelijke gebeurtenissen tot razernij
t,.te«ZWeeDt. Hii heeft de lanezame en na
doen over-
he-
eco-
t^ pweept. Hij heeft de langzame
s»., rIiike ontwikkeling van zaken doi
V(d m een se"6 van cataclysmen, van
beroeringen. Hij heeft de wereld-i
to- 'e gedwongen tot allerlei kunstmatige
Vgg ahden en verhoudingen, die telkens
4e r cr op en er onder gingen. De wetten
Ie. ervaring, die de pretentie hadden rege-
$6|b op te treden in het spel van ruil- en
la ^Verkeer, die wetten, waar wij een eeuw
aan gewend waren en waarop het cre-
Ha l>erustte' gelden alleen, hebben alleen
tog /s voor een tosstand van stabiliteit,
eta be volkeren dien gekend hebben ge-
e^^bde 100 jaar na het einde van het
Ijj, e Keizerrijk. Zeker, de naties zijn van
tot 1914 eveneens door harde beproe-
b|e n heen gegaan; de successie-oorlogen,
tü van 1870, enzMaar die gebcurte-
t^K^b brachten, hoe zwaar ze ook waren,
w Sedeelte der beschaafde wereld in de
«w -biet het geheel, en de rest bleef in
ttjrt cht. Maar thans lijdt heel de wereld
hejer den stroom van beroeringen. Waar
6etij?abteer te werpen in dit meesleurend
waren de gevolgen van den oorlog?
heU de verklaring voor de aldoor weer
aalde dwalingen der economisten met
tjj e vraahU'üüer van Ëehi met paard
Wagen op weg naar zün klanten.
de grootste reputaties? Men heeft hen ge
hoond en bespot, omdat zij een korten oor
log hadden voorspeld. Hun „profetie" be
rustte op de overtuiging, dat de naties zich
niet zouden ruïneeren, wanneer haar be
schikbare bronnen waren uitgeput, en dat
zy zich niet tot over de ooren in de schul
den zouden steken, tot zelfs boven haar
verkregen rijkdommen toe, verkregen en
opgestapeld in lange jaren van arbeid. Maar
alle grenzen werden doorbroken en over
schreden. Men moest winnen! Niet alleen
in de oorlogvoerende landen, maar ook in
de andere werden de krachten tot berstens
toe ingespannen, zonder eenig égard op den
kostprijs te nemen.
Moet men nog herinneren aan de onge
hoorde verwarringen, die de oorlog ons
achterliet? Aan de inflatie? Aan de wan
verhouding tusschen een geforceerde geld
circulatie zonder waarde en het werkelijke
fortuin dat zij heette te representeeren? Op
ons oude continent hebben de overwonnen
volkeren hun geld zien wankelen en ter,
gronde gaan, hebben de overwinnaars de
waarde van hun deviezen op 4/5 terug ge
bracht. En wat de Vereenigde Staten betreft,
die pas laat aan den oorlog deelnamen, zij
werden de groote schuldeischers van Euro
pa.
Maar één feit steekt boven alle andere
uit. De overweldigende ontwikkeling der
voortbrengingsmiddelen in ieder land. Door
de opslokkende behoeften van den oorlog
waren zij in het leven geroepen en konden
er nauwelijks aan voldoen. Toen de vrede
weer zijn intrede deed, moest deze produc
tie zich aanpassen aan de behoeften des
vredes en afnemers zien te krijgen. Anders
zou er een nieuw drama beginnen, een stil
zwijgend drama, dat geen bloed doet
vloeien maar toch tragisch is, een drama,
opgevoerd door de wanhoop van allen, die
geen afnemers meer vinden voor hun werk
en activiteit. Er zijn verschillende phasen
na den oorlog geweest.
In het begin van den na-oorlogschen tijd
werd het dilemma nog niet in heel zijn
brutaliteit gesteld. In de verwoeste streken
moesten enorme ruïnes worden hersteld.
Alleen in Frankrijk overdekten de verwoes
tingen tien departementen. Van den ande
ren kant hadden de landen, die de blok
kade hadden ondergaan, al hun reserves
uitgeput en moesten dus hun opslagplaat
sen, hun „stocks", weer aanvullen. Vandaar
ontstond er een dubbel beroep op de in
dustrie en het crediet, dat veel overeen
komst had met de behoeften" tijdens den
oorlog. De hymne op de productie heeft
weerklonken over heel de aarde. Deze ver
gankelijke, deze ééndaagtche activiteit, deze
inflatie-namaak der hulpbronnen maskeer
den een tijd lang de malaise en de aan
wassende verarming. Maar de werkloosheid
versohijnt, dat onverbiddelijk symptoom,
dat doorvrat als de melaatschheid. Van de
Vereenigde Staten, van Engeland uit tast
die ziekte Duitschland aan, waar zij groote
verwoestingen aanricht. Het laatste kwam
Frankrijk aan de beurt. Daarvoor waren
verschillende redenen. De voornaamste was
wel zijn betrekkelijk zwak geboortecijfer en
het zeer hooge sterftecijfer (het grootste!)
ten gevolge van den oorlog.
Wij naderen nu de kwestie van het on
vermogen van het Duitsche Rijk om te be
talen.
In Juni 1931 kondigt Duitschland aan dat
het niet langer meer zal kunnen voidoen
aan zijn verplichtingen op de 'betalings-ver-
valdagen. Waarom?
Hadden zijn schuldeischers het Rijk, zoo
als zoovelen naïef meenden, doen dood
bloeden? Absoluut niet!
De niet over hoop te werpen berekenin
gen der deskundigen toonen aan, dat van
1924 tot 1931 het Rijk uit den vreemde een
aantal van milliarden te leen heeft gekre
gen, waarvan het geen overlegging heeft
gedaan aan het parlement en dat het niet
gestort heeft in de kas der herstelbetalin
gen. Waar zijn die milliarden gebleven?
Overeenkomstig zijn temperament heeft
Duitschland, sterker nog dan de andere na
ties, de hymne der productie ingezet. Het
heeft altijd een grooten blik gehad. Het
was vijf jaren geïsoleerd geweest door de
blokkade en had geeuw'honger naar credie-
ten, zooals belegerden een honger toonen
als men hen eindelijk van voedsel voorziet.
De geldschieters van Amerika en Engeland
drongen Duitschland hun crediet-offers
zelf op.
Grandioze fabrieken, rijk voorziene labo
ratoria, imposante arbeiderswijken, stedelij
ke werken, volksbadhuizen, sportterreinen,
een geweldige, kostbare administratie
welke prachtige bronnen van voorspoed en
welvaart vormt dit alles als het eerst maar
ten volle zal functionneeren!
Maai' de overproductie is reeds daar. De
grandioze fabrieken worden oorden van
stilte of werken met halve kracht. De ar
beidershuizen komen leeg te staan. De mo
gelijke rijkdom van gisteren kan kwalijk
beschutten tegen den honger van heden.
En toch, de laatste handelsbelangen van
het Duitsche Rijk zijn zoo gunstig, dat de
nood onverklaarbaar zou zijn, als er nog
niet een andere oorzaak bestond: namelijk
Óe ongerustheid der Duitschers zelve, de
vlucht voor de Mark. Talrijk zijn de Duit
sche exporteurs, die den prijs van hun ver
kochte waren niet naar hun land terugvoe
ren, maar hun geld onderbrengen in de
wijkplaats van een veilig betaalmid
del: den franc. Welnu, acht milliorden
mark zijn op die .manier verdwenen. Dit is
een „vanenvlucht", die ieder land heeft
leeren kennen, dat zijn betaalmiddel zag
bedreigd. Een vanenvlucht. die moeilijk is
te onderdrukken.
Zonder na te kaarten over de oorzaken,
moet er worden geconstateerd dat in Juli
1931 Duitschland werkelijk niet in staat
was om te betalen. Toen stelde President
Hoover zijn fameus moratorium voor: de
eerstvolgende annuïteit der betalingen tus
schen de regeeringen zou een blanke zijn.
Dit plan legde aan Amerika en Frankrijk
de zwaarste offers op: 240 milüoen Dollar
voor Amerika, 100 milüoen voor Frankrijk.
Omgerekend per hoofd van de bevolking
werd Frankrijk het zwaarste getroffen.
Niettegenstaande het „Young-plan"
plechtig een definitief karakter had verkre
gen behoorde ik tot degenen, die onmiddel
lijk de noodzakelijkheid hebben beaamd, om
het plan van Hoover onder den een of an
deren vorm te onderteekenen.
„Men moet de Mark redden" schreef ik
in Juli van het vorige jaar. „Verdere of
fers zullen nog noodig zijn. Ze moeten ver
gezeld gaan van nauwkeurig gestelde waar
borgen. De conferentie van Loden (Juli
1931) zal de eerste zijn van de heele serie."
Sedert dien heeft de Duitsche crisis die
van het Engelsche Pond tengevolge gehad.
De conferentie van Lausanne zal Europa in
het nauw drijven. Trouwens niet alleen
Europa, maar ook de Vereenigde Staten,
niettegenstaande him officieele afwezigheid.
Het gaat er thans om, om te weten te
komen of al de beschaafde volkeren tot
overeenstemming willen geraken over billij
ke maatregelen, die Europa in staat zullen
stellen om het slechte begin van 1932 weer
goed te maken, en een nieuwe catastrophe
te vermijden.
Grootere en misschien meer kunstmatige
plannen, die de ambitie zoudën hebben om
een definitieven toestand te scheppen en
andere groote en weidsche projecten te om
vatten, zouden tenslotte toch alleen maar
bijdragen tot de oplossing van het meer be
scheiden, maar urgentste probleem, waartoe
ik mij In dit artikel heb beperkt. Wanneer
dit plan niet bejegend wordt met een alge
meene krachtsinspanning van goeden wil
om tot een goed einde te geraken door
middel van loyale, en ik herhaal, billijke
maatregelen, dan kan men zonder pessimis
me voorspellen dat het nieuwe jaar nog er
ger zal zijn voor allen dan het trieste
treurige jaar, dat pas is geëindigd.
(Nadruk verboden.)
MADRID, 20 Jan. De door de regeering
opgerichte juristen-commissie, die een on
derzoek moest instellen naar de grondwet
telijke toelaatbaarheid der Jezuieten-orde in
Spanje, heeft, naar Reuter meldt, deze
vraag ontkennend beantwoord.
De minister van justitie zal thans binnen
kort een decreet utivaardigen waarbij dc
Jezuieten-orde in Spanje voor ontbonden
wordt verklaard.
De Kamer heeft een wetsontwerp aange
nomen tot het verwereldlijken (secularisee-
ren) der Kerkhoven.
„EI Debate" verboden.
De regeering heeft het katholieke blad
„El Debate" voor onbepaalden tijd verboden
wegens een artikel over de Inc'denten te
Bilbao, dat in voor de regeering zeer scherpe
bewoordingen was gesteld.
Ook de katholieke en nationalistische bla
den in Baskenland zijn verder verboden.
De regeering heeft buitengewoon strenge
maatregelen ter handhaving van de orde
aangekondigd. Te Bilbao zijn tot dusverre
ruim 70 personen gearresteerd. Onder de ge
arresteerden bevinden zich ook aanzienlijke
burgers, die politiek rechts staan. De recht-
sche pers concludeert hieruit, dat de toe
gepaste maatregelen eenzijdig tegen rechts
worden gericht.
Te Pamplona is het heden tusschen so
cialisten en communisten tot bloedige bot
singen gekomen in den loop waarvan 35 per
sonen werden gewond.
J. R. 1-00
2 collectes R.K. Lyceum Haarlem 10.41
O. 2.—
N. N. 1
N. N. 0.75
J. H. (wekelijks) ƒ0 25
R.K. Lyceum Alkmaar 3.42
BRUSSEL, 19 Jan. (V.D.). De Belgische
regeering heeft besloten af te zien van de
uitgifte der schatkistbons over een bedrag
van een half milliard franken.
In de plaats daarvan zal men overgaan
tot de uitgifte van 5-jarigë obligaties.
Het bedrag dezer uitgifte zou strikt be
perkt worden tot dat der voorziene uitga
ven. nJ. 300 k 400 milüoen franken.
Er wordt aan toegevoegd, dat de obliga
ties, welke worden opgekocht door de groote
bankinstellingen, door deze niet in omlcop
zullen worden gebracht.
In ieder gevai wordt aangaande dit laat
ste punt nog onderhandeld.
MADRID, 19 Januari (Reuter) Waar
schijnlijk zal het Staatsblad zeer spoedig
het decreet van den Minister van Justitie
publiceeren, waarbij de Jezuïetenorde in
Spanje ontbonden wordt verklaard.
Het Spaansche kabinet beraadslaagde
over de te nemen maatregelen, om elke ge
welddaad te voorkomen, nu gedreigd is met
een algemeene staking, welke 24 Januari
over het geheele land zou uitbreken en 48
uur zou duren.
BERLIJN. 19 Januari (W. B.) De pry-
zencommissaris heeft, op grond zijner be
sprekingen met de brouweryen, verordend
dat de bierprUs vanaf 1 Februari met twee
mark per H.L. „Vollbier" zal worden ver
laagd. De prijs komt dus op 47.85 mark.
De verkoopsprijs zal evenredig verlaagd
worde-
HH
Hedenmiddag zal de raad moeten beslissen of hy de Orionweg te Schoten zal laten
asphalteeren en of in het midden een plantsoenstrook zal worden aangelegd.
Onze fotograaf ontdekte echter, dat men al druk met het werk bezig is, zoodat bU
verwerping van het voorstel van B, W. weg en plantsoen weer moeten worden
geëffend.
Onzen bloemenhandelaren
Breng ik hierbij een saluut!
Want zij maken aan de grenzen
Toch een schitterend debuut.
Deden zij al niet in bloemen
Voor hun dagelijksch bestaan,
Dan bood ik hun vast een ruiker
Van de schoonste tulpen aan!
Zij ontduiken de malaise
En ontduiken ook niet slecht
De vermoordende bepaling
Van het Fransche invoerrecht!
Weinig der gesneden bloemen
Mogen door de grenzen gaan,
Dus zy laten bol en wortel
By de bloemen maar er aan!
Hulde' aan die leepe lieden
Voor die leuke wijs van doen.
Zy verkoopen de douane
Echt hun bollen voor citroen!
En zy geven zóó hun meening
Voor de muren van den tol.
Maar zy zeggen het met bloemen
En.... met wortels en den bol!
MARTIN BERDEN.
(Nadruk verboden)
Naar wij vernemen, komen voor het lid
maatschap van den Raad van State, in de
vacature ontstaan door het overlijden van
prof. mr. D. P. D. Fabius, ernstig in aan
merking de heeren prof. mr. A. Anema. lid
der Eerste Kamer en hoogleeraar aan de
Vrije Universiteit, en jhr. mr. O. F. A M.
van Nispen tot Sevenaer, buitengewoon ge
zant en gevolmachtigd minister te Brussel,
tevens geaccrediteerd bij het hof te Luxem
burg.
De werkgevers in het steendrukkers- en
lithqgrafisch bedrijf hebben de collectieve
arbeidsovereenkomst tegen I Mei a.s. opge
zegd.
Bij het deelen van den buit
BERLIJN, 19 Jan. (V. D.) De Ber-
ïynsche crimineele politie heeft drie inter
nationale inbrekers gearesteeru, die voor
zien waren van Oostenrijksche. Russische
en Luxemburgsche Paspoorten, op het
oogenblik, dat zy onderling 25.000 pengö
deelden.
Ten einde de identiteit der gearresteer
den definitief te kunnen vaststellen, heeft
de politie zich met de buitenlandsche
politie-autoriteiten in verbinding gesteld.
Er zyn nog twee andere personen ge
arresteerd, die betrokken zijn bij den in
braak te Essen op 17 October J.I., bij
welke gelegenheid een bedrag van ongeveer
350.000 mark werd meegenomen. Op een
persoon, die verdacht wordt van heling en
diensvolgens is aangehouden, werd een
bedrag van 100.000 M. gevonden.
WILHELMSHAFEN, 19 Jan. (V.D.) Hier
ter plaatse thuis behoorande visschers, dit
groote hoeveelheden haring hebben gevan
gen, deelen mede, dat geweldige zwermen
haringen sinds einde vorige week voor ae
Elbe staan. Volgens de visschers zyn da
zwermen ten deele zoo groot geweest, dat het
onmogelyk was er met de netten door te
komen.
Het Rotterdamsche college van B. en W.
is sinds zyn vorming na de raadsverkiezin
gen van vorig jaar, sinds September der
halve, nlmm0*- eo>->nVet geweest. De sa
menstelling heeft heel wat voeten in de
aarde gehad en het einde van 'n politiek op
windende gp-"'"'~denis was, dat als wethou
der zitting namen een R. K., een Ar.ti-Rev.
en twee sociaal-democraten, vier man
derhalve, terwyi er tot dusver vyf met den
burgemeester het college hadden gevormd.
Thans zijn ook de beide socialisten uit
het college getreden.
Rotterdam verkeert door de crisis ln een
byzonder moeilyke financieele positie. Na
lange, zware en naar uit de raadsdebatten
gebleken is, vaak pijnlyke beraadslagingen,
was men in het college van B. en W. tot
eenstemmigheid gekomen over een aantal
maatregelen om aan de grootste moeiiyk-
heden het hoofd te bieden. Van die maat
regelen vormden er drie een onverbrekelyk
geheel: twee belastingvoorstellen en een
voorstel tot verlaging van het aan loonen en
salarissen uitgetrokken bedrag met drie
percent.
Maandag werd over een der beide bclas-
ting-oorstellen gestemd en hét werd verwor
pen! Verworpen, niet om zyn intrinsieke
beteekenis, maar omdat de tegenstemmers
niet vertrouwden dat de sociaal-democra
tische wethouders ten aanzien van de loons
verlaging hun woord gestand zouden doen.
Het votum, dat verhooging der straatbelas
ting inhield, trof niet die straatbelasting;
het was eeh opzeggen van vertrouwen in
de socialistische wethouders.
Er was na de by eenkomst van de Fe
deratie in de Lybelle, na de glibberige
redevoeringen van den voorzitter der socia
listische raadsfractie mr. Donker en van
de wethouders Brautigam en De Zeeuw
een sfeer ontstaan van onvoldaanheid, van
onzekerheid, een sfeer waaraan door en
kele duidelyke woorden, het bondige ant
woord op een bondig gestelde vraag, een
eind had kunnen worden gemaakt. Maar
die duidelyke woorden werden niet gespro
ken, dat bondige antwoord werd niet gege
ven, expresselyk niet gegeven, omdat de so
cialistische wethouders een slag om den
arm wilden houden, omdat zy niet de ze
kerheid wilden geven, dat de loonsverlaging
zoo zou worden uitgevoerd als, althans aan-
vankeiyk, ln de bedoeling lag van het heele
college.
De Rotterdamsche sociaal-democratische
wethouders hebben een oogenblik zichzelf
willen zijn; ze hebben een poging gewaagd
het algemeene belang boven het enge party
belang te stellen. Ze zyn daarin niet ge
slaagd. Ze hebben willen regeeren en het
is hun niet gelukt. De druk en de drang van
hun omgeving zijn hun te machtig geworden.
De eerst besliste iyn is in wazige vlakken
verdoezeld. Het eigen oordeel hebben" ze zoo
niet verzaakt, dan toch met zooveel franje
omhangen, dat het niet meer sprak, men er
geen houvast meer aan had.
Het is de vloek der S. D. A. P., dat zy
nooit zonder den bril van het partybelang
de maatschappij, zelfs niet de nooden van
den tyd bekyken wil. Aan dien vloek heb
ben de socialistische wethouders van Rot
terdam hun val te wyten.
Zooals men kort geleden heeft kunnen
lezen, had de Cunard-lyn opdracht gegeven
tot het bouwen van een zeekasteel van 70.000
ton.
Maar nóg moediger dan dit besluit tot
bouwen van een snelvarend schip, was wel
het besluit den bouw te staken. Het was
een slag, toegebracht aan Engelands pres
tige gevoel, dat voornamelyk ln zake lucht
vaart en scheepvaart uiterst snel getroffen
Is. Heeft den Cunard-beeren misschien het
drama voor oogen gezweefd, dat Engeland
getroffen heeft tofen het einde van de vo
rige eeuw. het d»ama van de „Great Eas
tern"? Weliswaar werd dit reuzenschip met
zes masten en vyf schoorsteenen in 8 jaar
voltooid (met een onkostennota van 10 mil
lloen guldën) maar het bleek een econo
mische misgreep te zyn! In c" eerste plaats
-overtrof het kolengebruik alle geraamde
kosten in hooge mate, en in de tweede plaats
De Sociaal-Democratische wethouders
Brautigam en De Zeeuw te Rotterdam afge
treden.
Mishandelingen te Bombay.
Weer een clandestiene zender in den aether?
De te Echt vermiste jongeman teruggevon
den.
De Duitsche invoerrechten op boter aanzien-
lyk verhoogd.
Regeeringsverklaring in de Fransche Kamer
en Senaat.
Barometerstand 9 uur v.m.: 7.71 vooruit.
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 4.52.
Hoogste barometerstand 744.1 te
Weenen.
Laagste barometerstand 744.4 te
Jan Mayen.
VERWACHTING:
Meeot zwakken wind, uit Zuidelijke
richtingen, nevelig tot half bewolkt,
weinig of geen neerslag, lichte vorst
des nachts, overdag zelfde tempera
tuur.
kreeg het schip, tengevolge van de enorme
grootte nooit een volle lading mee. Iedere
vaart de „Great Eastern" voer in totaal
3-maal naar Amerika bracht de Cunard-
Lijn een verlies en de geniale bouwer van
dit monsterschip, Isambard Brunei, heeft
zich dit zoo aangetrokkén, dat hy er aan
gestorven is. Men moest het reuzénschip
werkloos in de haven laten liggen gebruikte
het nog slechts een enkele maal als kabel
legger; en na een ruim dertigjarig leven
werd het vooi een bespottelyk laag bedrag
als oudroest en oudijzer verkocht en ge
sloopt.
Dat was ln 1889. De Cunard-Lyn deed toen
reeds boete voor een fout. zooals in de
scheepsbouwpolitiek weinig of nooit voor
komt. Niemand hield het voor mogelyk, dat
een ergeiyke misrekening ooit weer zou kun
nen plaats hebben! Gelukkig heeft met ty-
dig ingezien dat men met het 70.000 ton-
schip vooral ln deze tyden van wereld
crisis slechts een zekere kans op verlies heeft
en daarom den bouw maar stil laten leggen,
tegemoet gaat en heeft men den bouw laten
stilleggen.
Misschien was men ook zonder de wereld
crisis tot deze maatregel overgegaan, maar
hoe het ook zij, deze wereldcrisis was een
afdoende en uitstekende dooddoener voor
den critischen Jan Publiek.
Dit geval zou met een sisser zyn afge-
loopen, als het niet een reeks van gevolgen
met zich mede gesleept had. Terwyl in 1930
nog ruim 250 schepen op Engelsche werven
gebouwd zyn geworden, is het aantal nieu
we schepe in 1931 teruggegaan op ongeveer
100. Dat Is een vermindering van 60 pet.!
Bovendien bedraagt de vermindering in het
totaal-bedrag aan tonnage ruim 70 pet. Dus
minder schepen en die er nog gebouwd wor
den zyn grootendeels van een kleineren om
vang. Een groot gedeelte van de Engelsche
werven ligt stil en eenzaam aan het water.
Men tracht zich te concentrceren; het
scheepsbouwconcern (National Shipbuilding
Security Cokoopt thans alle werven uit,
en verkoopt het materiaal, dat overbodig is,
als oudyzer aan den meestbiedende.
De Britsche scheepsbouw leefde tot nog
toe vry van regeerings-subsidies. In de Ver
eenigde Staten doet men dat anders. Daar
wordt kunstmatig, met behuip var. vele mil-
lioenen regeeringsdollars, een zekere graad
van werkzaamneid op de werven onderhou
den De gebouwde schepen worden door ver
dragen met de regeering van vracht voor
zien. Daarby bloeit natuurlijk de scheeps
bouw weer eenigermate op; voor den kunst-
matigen bloei, die zeker binnenkort volgen
moet, sluit men echter in het Yankeeland
e oogen. De Engelsche hongerkuur is welis
waar onaangenaam, maar toch veel gezon
der dan de Amerikaansche struisvogelpoli
tiek. Amerika heeft nu eenmaal het verlan
gen zoo spoedig mogelyk een groote handeis-
voot te scheppen. Voor 1914 neeft het zich
daarover nauwelijks bekommerd: doch thans
wordt de schade ruimschoots Ingehaald.
Tosntertyd voer de Amerikaansche lading
meestal onder vreemde vlag. Engelsche,
Duitsche, Noorsche En zy voer daaronder
goedkoop, veilig en goed. De ooirog heeft by
de Amerikanen eerst den wensch doen op
komen, de Sterren-en-strepen-banier ook op
de handelsschepen te zien wapperen en de
wereld te toonen, dat ook op dit ge'oied
Amerika de eerste plaats wenscht in te ne
men. En zy besteden er nog ai wat geld
aan, als men nagaat, dat de onkosten de
laatste jaren van 20 tot 30 miüioen Dollar 1!)
per jaar hebben bedragen. De wet. waarby
deze staatsondersteuning aan de werven werd
geregel, werd ln de jaren der „prosperity'
aangenomen. Onder de tegen wcordige om
standigheden zou men zich nog wei eens be
dacht hebben....
