BURGERWACHT HOUDT ORDE
Na den communistischen opstand
in San Salvador
DE BEDREIGING
DE ONLUSTEN IN
SALVADOR
Talrijke plantages verwoest
BESSARABIË ALS
TWISTAPPEL
Roemeetisch-Russisch
dispuut
BUITENLANDSCH NIEUWS
DRAMA IN WESTFALEN
AMERIKA EN ONTWAPENING
HET VOLKENBONDSPALEIS
FRANKRIJKS BEWAPENING
DE VERBODEN VREDES-
BETOOGING
Het Belgische standpunt
ALS DUITSCHLAND EENS NIET
BEHOEFDE TE BETALEN
VREUGDE OP LONDENSCHE
GELDMARKT
RECORD VLIEGER OMLAAG
GESTORT
MIJNONTPLOFFING TE WALES
FINSCH PROTEST TE BERLIJN
INTERN. BEURSBUREAU
KOLENDAMP ONDER
OUD-STRIJDERS
LEENING VAN OEGANDA
KUNST EN KENNIS
EXPOSITIE PATER
VAN BERGEN
In de aula van het Zwolsche
Dominicanenklooster
NEDERLANDSCHE KUNST
TE BRUSSEL
INGEZONDEN
BOEK EN BLAD
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
4?
-
Het lijkt er wel op, of eerst de wereld een
volslagen gekkenhuis worden moet, eer de
regeeringen tot het besef komen, dat ze zoo
toch niet bewoonbaar is.
De landen hebben schulden aan elkaar,
milliarden-schulden. Die schulden moeten
betaald worden In goud of in goederen.
Maar het goud dat ln de geheele wereld
aanwezig is, ligt opgehoopt in de banken
van de grootste schuldeischers, Frankrijk en
Amerika. Van betalingen in goud is dus
gesn sprake; het beetje goud, waarover de
schuldenaars nog beschikken, is nauwelijks
in staat haar voor de inflatie, een zekeren
vorm van bankroet, te behoeden.
Dus betaling in goederen. Maar goede
ren wil de schuideischer niet; hij houdt zijn
grenzen hermetisch gesloten, of hij zet ze
slechts open op een kier om juist en alleen
datgene toe te laten, waarbuiten hijzelf nie'
leven kan.
Het heele wereldverkeer, het vrije verkeer,
een der voornaamste factoren om de wereld
uit den deplorabelen economischen toestand
op te heffen, Is door tolmuren van nooit
gekende hoogte en door contingenteeringen
gedecimeerd. Land op land leeft in een be
nauwend keurslijf en als men de gevolgen
er van voelt, geen adem haast meer schep
pen kan, laat men de banden niet vieren,
maar rijgt ze nog wat strakker aan.
En het funeste is, dat stuk voor stuk elk
land wel genoodzaakt is, zich 200'n keurs
lijf te sluiten, omdat het anders te gronde
gaat aan indigestie door datgene waarmee
het wordt overstelpt uit andere landen,
die zich zoo'n dwangbuis reeds hebben aan
gedaan.
We leven in een vicieuzen cirkeL Elke
verhooging van tarieven, elke contingentee-
nng lokt terwille van zelfbescherming
nieuwe verhooging, scherper contingentee-
ring uit. En het leven wordt al benauwen
der, al ondraaglijker voor iedereen.
Land voor land hijgt naar lucht, nadat 't
zich van de wereld om zich heen als 't ware
heeft afgesloten. En zelfbehoud eischt, dat
het zich afgesloten houdt voor anderen,
zoolang ook de anderen het den toegang
weigeren.
We hebben in de wereld knappe politici,
knappe economen en kuappe financiers. Al
len weten waar de fout schuilt en allen
bijna c >k werken er toe mee, noodgedwon
gen, dat we dagelijks dieper in het moeras
wegzinken.
't Is of de wereld met machteloosheid is
geslagen. En niemand scliijnt er te zijn met
zooveel gezag, met zooveel durf, met zooveel
dwingende macht, dat hij den ring, die ons
omknelt, kan splijten. Moet dan eerst de
dreiging van den ondergang zoover zijn
voortgeschreden, dat de reddende hand, hoe
krachtig ook, onmachtig geworden is?
NEW YORK, 26 Jan. Volgens de laat te
berichten uit San Salvador, vreest de regee
ring een aanval der commuristen op öt
hoofdstad. In verband hiermede is de bewa
pening van alle burgers bevolen. Men neem.
aan dat een vroegere aanhanger van San
dino, overste Augustino Marti aan het hoofd
der communisten staat. Marti, die aanhan
ger zou zijn van de Derde Internat onale
werd verleden week uit de gevangenis ont
slagen. Voor zoover tot nu toe kon worden
geconstateerd zijn talrijke plantages bij dt
gevechten met de insurgenten verwoest
Hierbij zijn ook plantages, welke aan buiten
landers toebahooren. Bij een botsing u
Joayua werd een Italiaan gedood. De totale
verliezen zijn onbekend.
President generaal Martinez heeft ver
klaard dat de xegeering den toestand mees
ter is.
Een trein van den spoorweg naar Aca-
jutla (San Salvador), welke Britsch eigen
dom is, loopt gevaar.
Eveneens vreest men voor de ladingen kof
fie van groote waarde, die via de haven va
Acajutla verscheept worden, welke plaats
het centrum der onlusten zou zijn.
SOEST (Westfalen), 25 Jan. (V. D.) Maan
dag is te Werl een bleedig drama voorgeval
len. Een tuinman kwam zijn vriend tegen
die met een meisje wandelde. F ij schoot
beide met revolverschoten neer, waarna hy
WASHINGTON, 25 Jan. (Reuter). De
financieele commissie van het huis van af
gevaardigden heeft het door Hoover ge
vraagde crediet voor de kosten van de Ame-
rikaansche delegatie ter ontwapenings-con-
ferentie van 450.000 dollar teruggebracht op
390.000.
Eeti vloot-voorstel
WASHINGTON, 25 Jan. (Reuter). De
vlootcommissie heeft een wetsontwerp aan
genomen, waarbij wordt voorzien in den
aanbouw van schepen ter waarde van 616
millloen dollar, doch de behandeling van
dit wetsontwerp door het Congres is voor
onbepaalden tijd uitgesteld.
Bcirwverk-'aar*heden gestaakt
GENEVE, 25 Ja- (V. D.) De cent-ó'ecom
missie van den Volkenbord he:ft met hc
oog op de algemeene eocn m xhe c: Jsis b-
slo*en den bouw van het nie we Vol'-en
bondspaleis voorloopig stop te zetten. Slechts
de reeds sargevar.ren werkzaamheden voo
de bibliotheek van ret Voiksnbondssecreta-
rlaat zullen worden beëindigd..
PARIJS, 25 Jan. (Reuter). Officieel
wordt medegedeeld, dat het bericht van de
,.Neue Montag Zeitung", waarin wordt ver
klaard, dat Frankrijk bezig is zich te wa
penen, onjuist is. Ook is onjuist, dat de fa
brieken, die fabriceeren voor de nationale
verdediging, op volle kracht werken.
BRUSSEL, 25 Jan. (V.D.) De Belgische
ministers nebben het optreden van hun coJ
lega, den minister van Justitie, inzake h
verbieden der vredesb stooging georganiseerc
door de Leuvensche otudenten, goedgekeurd
Zij waren van oordeel dat deze laatster
ongelijk nadden een Duitscher uit te noou
gen om over ontwapening en dienstweigc
ring te spreken.
Zoo all. in ..ater Kor-- ware u'tgtnoodigc
zou men, aldus de minister, er iet aan ge
dacht hebben de meeting te verbieden.
MGSKOU, 26 Jan. (Reuter). Vóór zijn
vertrek naar Genève, heeft de Russische
Volkscommissaris van buitenlandsche zaken,
Litvinoff, aan een vertegenwoordiger van
het telegraaf.agentschap der Sovjet.Unie in
een interview een verklaring afgelegd over
den stand der Russisch-Roemeensche onder
handelingen. Litwlnoff zelöe o.a: Het plan
voor een pact met Roemenië is zoover ge.
vorderd, dat beide partijen bij de onderhan
delingen tot overeenstemming zijn gekomen,
nadat besloten was het Besarabiscbe vraag
stuk, dat nog op een oplossing wacht, niet
ter srpake te brengen.
De volkscommissaris wees erop, dat het
afsluiten van een overeenkomst tusschen
twee taten, die geen officieele betrekkingen
met elkaar onderhouden, en zelfs in ernstige
territoriale geschilpunten gewikkeld zijn,
eerst kan geschieden, nadat uitdrukkelijk af
gesproken s, dat de hangende geschilpunten
niet zullen worden aangeroerd
Wij begrijpen volkomen, aldus Litwlnoff,
dat Roemenië de bezetting van Besarabië en
het daaromtrent bestaande geschilpunt
wenschte te vergeten en ons stilzwijgen
hierover als een Instemming met deze be
zetting wenschte te beschouwen. Wij kun.
nen daarmede echter niet accoord gaan.
Roemenië gaat echter nog belangrijk ver
der. Het streeft naar een zoodanige formu
leering van het verdrag, dat hieruit of wel
de erkenning van de souvereiniteit van Roe.
meniën over Bessarabië, of wel het aanvaar,
den van de Dnjestr als grens door de Sov
jet-Unie zou blijken.
Ook hie: mede kunnen wij niet accoord
gaan. In de overeenkomst moet juist ge
heel duidelijk tot uiting komen, dat beide
partijen hun verschillend standpunt ln deze
kwestl ehandhaven en dat het afsluiten van
een overeenkomst hieraan niets veranderd.
Het doel van het af te sluiten pact is vast
te leggen, dat een aanval van den eenen
staat op den anderen, onmogelijk is.
Dit doel Is gestipuleerd in artikel I van
de overeenkomst, waaromtrent belde part en
het reeds eens zijn.
Elk der partijen, aldus seint Reuter ver.
der, verplicht zich tegen de andere partij
noch individueel, noch tezamen met andere
mogendheden een aanval te water, te land
of ln de lucht te ondernemen en in geen
geval de andere partij den oorlog te vr-
klnren.
In dezen vorm sluit ht pact volkomen de
mogelijkheid uit ventueele geschillen door
wapengeweld uit den weg te ruimen.
De Sovjet-regeering, zoo zeide Litwinoff
ten slotte, heeft herhaaldelijk haar goeden
wil en verlangen tot uiting gebracht non
agressie.pacten met verschillende landen af
te sluiten. De verdere ontwikkeling hangt
dus thans van' den goeden wil der andere
mogendheden af.
Het Poolseh-Russisch verdrag.
In een communiqué betreffende het
Poolsch-Russisch non.agiessiepact, geven de
belde partijen uiting aan hun wil den vrede
te handhaven en verplichten zich eventueel
geschillen op vreedzame wijze tot een op.
lossing te brengen. Van den oorlog als uit
drukking der nationale politiek zullen zij
afstand doen en zich onthouden van agres.
sieve handelingen.
LONDEN, 25 Jan. (Reuter). In een on
langs gehouden rede heeft de Engelsche
econoom sir Walter Layton uiteengezet, in
welk een bevoorrechte en paradoxale positie
Duitschland zou komen, indien de schuld
eischers van dit land accoord gingen met
de totale schrapping der te verrichten her
stelbetalingen.
In dat geval zou de openbare schuld van
Duitschland 500 miliioen pond sterling be
dragen of 8 pond per hoofd, tegen Frankrijk
2300 miliioen of 56 pond, Engeland 6600
miliioen of 150 pond en Amerika 3200 mil
iioen pond of 21 pond sterling per hoofd der
bevolking.
LONDEN, 26 Jan. De mededeeling dat de
Bank van Engeland het per 1 Februari ver
vallende crediet van 30 millloen pond ge
heel zal aflossen, zonder haar goud-reserve
aan te spreken, wordt, naar Reuter meldt,
in de Londensche bladen met vreugde en
begrijpelijken trots gepubliceerd.
De „Times" schrijft: Dit is het beste be
richt dat de geldmarkt sedert maanden be
reikt heeft. Om vele redenen zal dit besluit
verwelkomd worden, voornamelijk echter als
een opmerkelijk teeken van kracht.
CHICAGO. 28 Jan. Naar Reuter me'dt, is
de record-vliegsr en vliegluigfabrikant Ed
wards Stinson ln de nabijheid der stad met
zijn vliegtuig omlaag gestort en levensge
vaarlijk gewond. Drie passagiers, die ln het
vliegtuig zaten, liepen eveneens zware ver
wondingen OD.
NEW-YORK, 26 Jan. (Reuter). Uit San
Salvador wordt gemeld, dat de regeering
van generaal Martinez thans den toestand
meester is.
Het schijnt, dat de communisten, die den
opstand begonnen, in de meening verkeer
den, dat de Vereenigde Staten de r.ieuwe
regeering wegens haar zwakte niet erken
den.
Volgens berichten, welke aan den censor
ontsnapt zijn, is deze opstand zeer ernstig
geweest, doch heeft deze schipbreuk gele
den na een aantal bloedige gevechten en
terrorisatie.
De correspondent van de „Panama-New-
York Times" schat het aantal gesneuvelden
ln de gevechten op zeshonderd.
De communistische rebellen hebben vol
gens berichten van reizigers, die per vlieg
tuig uit dat land in Mexico City zijn aange
komen, 26 regeeringsambtenaren en aan
hangers der regeering van Salvador dood
geschoten.
Ruim 300 leden van welgestelde families
in San Salvador, onder wie ook buitenlan
ders, hebben een burgerwacht gevormd en
patrouilleeren met geweren en revolvers ge
wapend door de stad.
Zij hebben opdracht alle communisten die
zich vertoonen neer te schieten.
Het land verkeert nog in den staat van
beleg, maar de militaire junta is den toe
stand meester en vol vertrouwen den op
stand te kunnen bedwingen.
Duizend dooden.
De „Evening Sun" deelt mede, dat volgens
onbevestigde berichten, bij de communis
tische onlusten op Zaterdag j.l. in het bin
nenland van San Salvador meer dan 1000
menschen zouden zijn gedood.
Talrijke bomaanslagen op openbare ge
bouwen zouden zijn gepleegd. Ten gevolge
van de slechte verbindingen met het bin
nenland zijn echter slechts weinige bijzon
derheden bekend. De regeering zou, echter
den toestand meester zijn.
Kleinste republiek van Mldden-Amerika.
San-Salvador is de kleinste en dichtst
bevolkte republiek van Centraal-Amerika en
waarschijnlijk ook het meest intensief be
werkte land van Latijnsch Amerika. De be
volking-dichtheid is 125 per vierkante mijl
d.i. c.- grootste bevolkingsdichtheid van
het geheele westelijk halfrond. Het aan
tal inwoners is 1.657.000, van wie
een zeer groot deel op kleine farms
woont. Deze boeren houden zich bezig met
den verbouw van koffie en suiker, die wor
den verwerkt in groote centrale inrichtingen
die óf de tctale oogsten opkoopen, óf den
afzet tegen een overeengekomen percentage
van de opbrengst op zich nemen. De bevol
king bestaat voor een tiende deel uit blan
ken hoofdzakelijk Spanjaarden voor
ongeveer de helft uit gemengd ras (Span
jaarden en Indianen) en 40 pCt. Indianen.
In het land zijn zeef weinig negers. De
blanken vormen de regeerende gi osp. De
grootste koffieplantages zijn voornamelijk in
hun handen. De Indianen vormen een zeer
belangrijk bevolkingsdeel; zij zijn bijzonder
vlijtig en ontvangen gemiddeld veel hooger
loonen op de plantages dan de overige ge
kleurde groepen. Naar hun eigen wensch zijn
hun nederzettingen van de overigen afge
zonderd en zij bezitten zelf kleine koffie-
farms en werken in loondienst voor de be
zitters der groote plantages.
Industrieele mogelijkheden.
Ofschoon Salvador overwegend agrarisch
is, streeft het reeds eenigen tijd ernaar, de
industrie een grootere plaats in het volks
bestaan te verschaffen. Gezien de dichtheid
en het karakter der bevolking en de geo
grafische ligging van het land, is een der
gelijke ontwikkeling in de toekomst geens
zins denkbeeldig te achten, vooral wanneer
men met behulp van het Ilopago-meer
electrische kracht zal kunnen opwekken.
Men mag daarbij echter terdege rekening
houden met aardbevingen en vulkanische
uitbarstingen, die in dit land iedere onder
neming een onzeker karakter geven. Intus-
schen men moge al naar een industrieele
ontwikkeling streven een feit is, dat be
halve eenige beperkte Industrieën, de bevol
king zich hoofdzakelijk toelegt op de agra
rische productie, n.l. van koffie en suiker.
Het eerstgenoemde product levert jaarlijks
80 pCt. van den totalen export, terwijl ieder
jaar 21 duizend ton suiker wordt uitgevoerd.
Voorts worden mais, boonen en indigo in
belangrijke hoeveelheden naar de naburige
landen verscheept. Ook doet men er iets aan
mijnbouw, in hoofdzaak gouddelven, doch
de jaarlijksche uitvoer van dit product be
draagt niet meer dan 250.000.
De historie van het land.
De historie van Salvador begint met zijn
verovering door Pedro de Aivarado Cortez
in het jaar 1524 die de Indianen onderwierp
en hun hoofdstad Cuscatlan verwoestte. De
regeering van den nieuwen staat kwam on
der de Generaliteit van Guatamala. Tegelijk
met de overige Centraal-Amerikaansche
rijken verklaarde San Salvador zich onaf
hankelijk van Spanje op 15 Sept. 1821 en van
dien tijd af is zijn geschiedenis een getrouwe
afspiegeling van die van geheel Midden-
Amerika.
De latere geschiedenis wordt geteekend
door een reeks oorlogen met deze Midden -
Amerikaansche landen en door een aantal
binnenlandsche revoluties, waarvan die van
25 Januri 1932 de laatste is. De huidige re
geering is door een staatsgreep aan het be
wind gekomen. Vooral het belang van Ame
rika bij den huidigen gang van zaken is
groot, daar zijn beleggingen in Salvador niet
minder dan 43 miliioen dollar bedragen.
4 dooden 8 mijnwerkers
ingesloten
LONDEN, 26 Januari. (V. D.) Gisteravond
vond een ernstige mijngasontploffing plaats
ln de Olympia-mUn in het Rhonda-dal I11
Zuid-Wales, waardoor 4 mijnwerkers werden
gedood, terwijl 8 in de mUnen werden in
gesloten. Men vreest, dat er slechts een ge
ringe kans is, dat men de ingeslotenen nog
levend zal kunnen redden. De ontploffing,
welker oorzaak nog onbekend is, werd mij
lenver in den omtrek gehoord. In de mijn
werkten op het oogenblik van de ramp on
geveer 25 arbeiders. Een reddlngs'c- lgade
daalde terstond in de mijn af en slaagde er
met groote moeite in 17 kameraden naar
boven te brengen. Vier van hen overleden,
kort nadat zü aan oppervlakte waren ge
bracht, terwijl de overigen met betrekkelijk
lichte verwondingen en een enkele met gas
vergiftiging ln een ziekenhuis moesten wor
den opgenomen. Het reddingswerk werd bui
tengewoon bemoeilijkt, doordat op de plaats
van de ramp een brand uitbrak, die pas in
den loop van den nacht kon worden ge-
bluscht.
Met man en macht wordt het werk, om de
acht nog ingesloten mijnwerkers te vinden,
voortgezet.
Doodental met 10 gestegen.
LLYNPIA, 26 Jan. (Reuter). Nog zes lij
ken zijn geborgen, waardoor het aantal doo
den tot tien is gestegen.
De mijn brandt nog steeds.
De bekende tenor John Evans, die vrijwil
lig aan het reddingswerk deelnam, werd
door het gas vergiftigd en ls overleden.
HELSINGFORS, 25 Jan. (Reuter). De
Finsche gezant te Berlijn heeft in opdracht
van zijn regeering den Rijkskanselier een
nota overhandigd, waarin wordt geprotes
teerd tegen de verhoogde Invoerrechten op
boter.
BRUSSEL, 25 Jan. (Reuter). Afgevaar
digden van de besturen der groote Euro-
peesche geldbeurzen o.a. Amsterdam, Ber
lijn, Parijs enz. hebben heden hier ter stede
vergaderd.
Besloten is een Internationaal Bureau op
te richten, tot nauwere samenwerking der
beurzen.
Dit Bureau zal zijn zetel hebben te Parijs
Een comité tot organisatie van dit Bureau
is benoemd.
HALLE, 25 Jan. (V. D.). De Vereenl-
ging van Oorlogsstrljders te Schlettau bij
Halle organiseerde Zondagavond een feest,
waaraan ongeveer driehonderd personen
deelnamen.
Reeds bij den aanvang van het feest
werd ln de zaal een rooklucht waargeno
men, waaraan men echter- geen bijzondere
aandacht schonk. Na eenigen tijd vielen
twintig personen bewusteloos neer en moes
ten uit de zaal gebracht worden.
De bijeenkomst werd daarop door de po
litie onmiddellijk ontbonden.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld,
dat de twintig personen ten gevolge van
kpoloxyde-gas het bewustzijn verloren. De
oorzaak schijnt te liggen in een schoorsteen,
die sinds 25 jaar niet meer gebruikt wordt.
f vb 'V
LONDEN, 26 Jan. (Reuter). De regeering
van Oeganda heeft aangekondigd, dat zij te
Londen een leening van 2 miliioen pond
sterling zal uitgeven tegen 5
De leening zal aflosbaar zijn van 1951 tot
1971. De prijs wordt vastgesteld op 98.
In een beschouwing over d'e Haagsche
Koninklijke expositie lazen wij: „Het is Juist
het verschil tusschen reizigers, die voor de
pret er op uittrekken en hen die met hun
kunstenaarsziel uitgaan, dat de eersten vaak
niets uitvoeren en de tweeden al teekenend,
schrijvend of schilderend, het nuttige met
het aangename vereenigen."
Daarmee gaan we volkomen accoord en
passen d'it toe op Pater va- Bergen OP,
die momenteel in de aula van het Zwolsehe
Dominicanenklooster Impressies laat zien
van zijn juist beëindigde Italiaansche reis.
Hij heeft den tijd van zijn omzwervingen
in het zonnige Zuiden uitgebuit. H»t land
van de eeuwlg.blauwe luchten en zijn vele
kunstschatten, trok hem geweldig. Nu toont
hij d» belangstellenden in zijn kunst d'e
resultaten In Peruzië bezonnen, het monu
mentale oude stadje, met zün geheel eigen
sfeer en eigen bouwtrant, zijn nauwe karak.
tertstieke poortjes, die verbindingen vormen
tusschen twee ence straat'es, heeft hij ge
werkt tot het einde toe Niet alles wat hem
trof heeft hij in kleur en lijn kunnen vast.
leggen, daarvoor ontbrak de tiid, maar ver
rassend groot ls de collectie, d'ie hij samen,
bracht als blijvende herinnering aan Italië,
waar hij door den Generaal zijner Orde
werd ontboden.
Pater van Bergen O.P. wil zijn reisindruk
ken compleet behouden en heeft als gevolg
daarvan het tentoongestelde niet aan d'en
verkoop dienstbaar gemaakt.
De collectie omvat een honderdtal stuks.
Dat is enorm, voor den korten reisduur
Vanzelfsprekend worden we niet gesteld
voor een serie doorwerkte olieverfschilde.
rijen, maar het zijn meerendeels vluchtige,
vlotte, interessante schetsen in zwart en wit
of in kleur gepenseeld, aquarellen, pastel-
teekeningen en vele sobere zwart.witte schet
sen van wondermooie plekjes, reproducties
naar meesterwerken, uit Rome. Venetië, Pe.
ruzië, Asslsië, Siëna, San Gimi^nano, Pa
rijs, Chartres, Rome bleef het middelpunt.
Daar heeft hil het meest en 't langst ge
werkt. Zijn spaarzame oeuvres in olieverf
schilderde hij te Rome.
Het hoofdwerk is zijn dramatisch getinte
„Titus Bogen", dé forsch geboeide ruïne bij
den ingang van het Forum Romanum. Bij
zonder trof ons de zwart-v.'itte u'tbeelding
van een Rome's achterbuurtje, waar wasch-
goed aan liinen te drogen hing tusschen
vervallen hooge huizenrijen, de aquarellen
van San Gimlgnano, het stadje zonder ver
tier met de donkere onderaardsche straatjes
waar toch hier en daar de Italiaansche zon
plotseling doorbreekt en donkere schadu
wen werpt op de grijze en van natuurctsen
opgetrokken muren de teeke.ningen uit Pe
ruzië. Zuiver weergegeven is de Itruskische j
kunst; zijn teekeningen uit het Capitu-
leinsch museum, speciaal het ontroerend
schoon, gevoelig get rekende Grieksche vrou
wenfiguurtje en het vurige brónzen paard,
de reproducties naar Michel Angelo (graf
monument van Medici). Innig getroffen
was pater Van Bergen door Assisië en
Siëna, de stadjes met hun armelijke bevol
king, die hun rust, ongereptheid en schoon
heid nagenoeg geheel hebben behouden. De
sfeer van Catharina en Sint Franciscus is
nog gebleven. Alles wijst er heen naar de
twee groote figuren, die in hun wereldver
zaking nog niets hebben ingeboet van hun
verstfekkenden invloed. Prachtig van toon
is de Assisië-pastel, de bruine gloed over
het vele baksteen, waartegen de blauwe
lucht fel afsteekt. In Siëna is het de Fonte
Brande buurt met zijn middeleeuwsche rust
en typischen bouw van nauwe gewelfde
straatjes en kleine vensters, die pater Van
Bergen zoo natuurgetrouw, vermooid door
zijn kunstenaarsvisie, weergaf.
Zijn Parijsche schetsen, haastige krabbels
van het Parijsche type in verschillenden
vorm, verdienen zeker onze aandacht. Een
interieurkiek van de stemmingsvolle Char-
tres-kathedraal is bijzonder geslaagd, als
mede het poortje van het Forum Romanum,
de Septimius Severus Poort, zijn teekenin
gen van de Monte Plncio, Vestaalsche
Maagd, oude vestingmuren en den Sint Pie-
ter in verschillende details, Italiaansche
landschappen in sprekende kleuren, waar
over de verzengende zon een loomheid
spreidt en de atmosfeer aan ontneemt.
Wij krijgen door dit laatste werk van
den Priester-kunstenaar weer een sterk be
wijs van den knappen, snel werkenden tee
kenaar en kleur-gevoeligen colorist, die
raak penseelt, een scherpen blik heeft op
het schoone rondom, waardoor zijn veel
zijdig werk gezocht zal blijven door allen,
die het goede weten te waardeeren en hun
oogen open zetten om van de schoonheid te
genieten.
BRUSSEL, 25 Januari (Reuter) De
koninklijke familie zal de opening van de,
door de Nederlandsche regeering in het Mu
seum van moderne Kunsten te Brussel ge
organiseerde tentoonstelling van Nederland
sche Kunst bijwonen.
DANKBARE ZEELIEDEN.
Voor de velen, die hun gaven schonken
aan het comité „Kerstmis op Zee" te Am
sterdam, zal het een voldoening zijn te
vernemen, hoezeer de zeelieden dezen bij
zonderen vorm van milddadigheid op prijs
stelden.
Op Kerstdag bereikte ons een radiotele
gram, vla Scheveningen. van een groote
Hollandsehe boot: „Merry Christmas, ma
ny thanks for presents, captain and crew."
Een gezagvoerder schreef: „Hiermede be
tuig ik UEd. mijn hartelijken dank ook
namens de officieren en bemanning voor
de ons toegezonden kerstkist. Wij waren er
allen zeer mede Ingenomen en de verdee
ling der pakjes was. een ware feestdag,
welke nog lang bij ons in herinnering zal
blijven."
Uit een brief van een anderen kapitein
citeeren wij: „Heerlijk voor ons zeelieden
te weten, dat er in Nederland liéve men
schen worden aangetroffen, die zoo aan
ons denken.
Het Kerstfeest, dat onder zorgelijke dm-
sf andigheden „ggvierd,.wórdt, „ra .pm,vap
lieve vrouw en kinderen!
Moge Gods zegen op uw werk rusten, en
zoowel de ondergeteekende.- als zijne offi
cieren en bemanning, wenschen u allen, die
daaraan hebben medegewerkt, een goed
1932 toe."
Een ander getuigde: ,,'t Waren inderdaad
allemaal aardige verrassingen en ze heb
ben bijgedragen, om de Kerstvreugde, voor
zoover mogelijk op zee, te verhoogen."
Een kapitein van een kolenboot uitte zijn
dankbaarheid aldus: „Het was een schitte
rende indeeling en tevens royale herden
king van de ons bekende en zoo gewich
tige Kerstdagen. Vooral de kampeermutsen
(bivakmutsen) kwamen zeer goed tot hun
recht, gezien den tijd van 't jaar met het
gure weer. Wij zijn u allen dan ook hoogst
dankbaar voor uw belangstelling in de zee
lieden en voor de zorg en de onkosten, dat
zoo iets meebrengt."
Nog een kort citaat uit een anderen
brief: „Wij allen waren werkelijk getrof
fen door de zeer aardige en nuttige sur
prises, door het „Apostolaat" ons toege
dacht.
Bij dezen moet ik u dan ook mijn oprech
ten dank betuigen, ook namens de geheele
bemanning, voor deze Kerstgeschenken en
het mooie werk, 't welk door het „Aposto
laat" voor de zeelieden gedaan wordt."
Een stuurman* voegde er het volgende
leuke naschrift aan toe: „Even na het uit
reiken van de „Kerstgeschenken" was de
..boot" in een rookwolk gehuld. Alles rook
te, kapitein, officieren en manschappen
van de geurige tabak."
Wij vermelden dit om dank te brengen
aan allen, die ons steunden in deze actie
en om iedereen duidelijk te maken, dat het
„Apostolaat ter Zee" op verschillende wij
zen zijn zegenrijk werk kan uitoefenen.
P. A DRI ANUS,
Lijnbaansgracht 48.
Amsterdam. Postr. 185522.
Geachte Redactie.
In Uw avondblad van 22 Januari komt
een ingezonden stuk voor van den heer
Beynvoort, Karimatastraat 3II. Amster
dam, over Schaap's Anti Slip Apparaat
Lucht Injector. Schrijver doet het voorko
men als zou mijn apparaat geen uitvin
ding zijn, doch dat het meer lijkt op pla
giaat. afkijken, nabootsen. HIJ haalt hier
bij aan, dat de Nederlandsche Spoorwegen
ook zandstrooiers hebben en wel diverse
systemen en merken. O ja. geachte schrij
ver, dê gemeentetram te Amsterdam heeft
ze ook en er zijn zeer zeker nog wel meer
bedrijven te noemen, waar men dergelijke
instrumenten gebruikt. Maar het kan
schrilver toch bekend zijn, dat als twee,
in dit geval meer personen, hetzelfde doen
of toepassen het lang niet hetzelfde is.
Door my wordt ook niet bewerd. dat door
mij de Injector is uitgevonden, welke ik
voor mijn apparaat bezig, het gaat slechts
over de toepassing er van. Ik gebruik de
injector sléchts om door de daarin optre
dende luchtverdnnning, als het apparaat ln
werking wordt gebiacht, net te gebruiken
zand aan te zuigen
Of is het schrijvers bedoeling de autori
teiten er op attent te maken dat hier iets
gebeurt dat juridisch niet geoorloofd is?
Laat mij schrijver gerust stellen, dat de
heeren van het Octrooi-Bureau niet over
één nacht ijs gaan en dat die wel terdege
weten wat is en wat niet is!
Schrijver had m.i. beter gedaan, alvo
rens naar de pen te grijpen, eerst moeite
te d,oen wat meer van het apparaat te weten
te komen. Als hij het apparaat en diens
werking had gezien, mogelijk had hij den
tijd aan schrijven besteed, voor Iets an
ders beter kunnen benutten. Waarom zou
de Knorr-remmenfabriek zulk een inter-
resse voor mijn vinding hebben? Omdat hes
zoo gewoon, zoo eenvoudig, zoo algemeen is?
Is het U wel bekend dat de Electrische
spoorwagens der N.S. voorzien ziin van ge
noemde remmen?
Het wil mij zoo voorkomen dat er andere
factoren zijn welke den heer Beynvoort
noodzaakten naar de pen te grijpen. Mis
schien een beetje af- of wangunst? Ja waar
de heer, één moet de eerste zijn.
Dankende voor de plaatsruimte,
A. SCHAAP,
nsulindeweg 223, A'dam.
In de Januari-af levering van Neder-
landsch Fabrikaat" treffen wij allereerst aan
een overpeinzing, getiteld: „Wat zegt U daar
van," waarin onder verwijzing naar het feit»
dat in tegenwoordige omstandighc 'en jaar
lijks 150 miliioen gulden door de Nederland
sche belastingbetalers moet wo-den opge
bracht voor de bestrijding der gevolg n van
werkloosheid en armoede, erop wordt gewe
zen, dat onze Nederlandsche fabrieken om
opdrachten, de Nederlandsche werkkrachten
van hoog tot laag om werk en niet om
ondersteuning vragen.
De voorzitter, de heer Ir. J. v. Dusseldorp-
geeft onder het opschrift „Terugblik" een
uiteenzetting, waaruit blijkt het groote be
lang, dat gemoeltf ls met het doel der ver-
eeniglng.
„Wat de vereeniging de laatste maand
deed" geeft als naar gewoonte een korte,
belangwekkende opsomming van hetgeen
ln de afgeloopen maand tot stand werd ge
bracht.
Willy Corsari verzorgt op aantrekkelijke
wijze de rubriek „Voor de Nederlandsche
Vrouw" en vestigt de aandacht op het feit,
dat voor wat betrett de daadwerkelijke be
langstelling voor de Nederlandsche kunst
er nog heel wat te verbeteren valt.
Vervolgens is nog melding gemaakt van
een nieuw denkbeeld, dat het "bestuur der
vereeniging wil uitvoeren, n.l. met mede
werking van de daarvoor in aanmerking ko
mende Nederlandsche fabrikanten van arti
kelen van huishoudelijk gebruik, handige
boekwerkjes te verspreiden, waarin wordt
aangegeven in welke winkelzaken in de
voornaamste plaatsen hier te lande met na
me te noemen artikelen van Nederlandse!»
fabrikaat worden verkocht. Het is te hopen,
dat van industrieele zijde voldoende daad
werkelijke belangstelling zal worden gevon
den om dit plan te kunnen uitvoeren.
Cnder het hoofd „Het A. B. C der ürisis-
bestrijding in ons land" wordt uiteen gezet
(alphabetischgewijze) op welke verschillen
de wijzen ieder ertoe kan medewerken doof
het koopen van Nederlandsch fabrikaat de
crisis het hoofd te bieden.
„Uit de Pars" bevat naar gewoonte ver
schillende belangrijke uitlatingen in de Pers
verschenen, voor zoover die uitlatingen met
het doel en werken der vereeniging „Neder
landsch Fabrikaat" verband houden.
Vervolgens vindt men medegedeeld, dat
tusschen het bestuur der vereeniging „Ne-
deriar.dsch Fabrikaat" en de directie van de
34ste Beurs "an de Dameskroniek, van 1 tot
en met 10 April a.s. te Amsterdam t-e hou
den, samenwerking zal geschieden en dat
een speciale afdeeling van Nederlandsch fa
brikaat aan deze tentoonstelling zal worden
verbonden.
„Nederlandsche Octrooien" geeft als naar
gebruik een zeer overzichtelijke opgave va»
in den laatsten tijd verleende Nederlandsche
oei,rooien.
Als fabrieksbeschrijving wordt ditmaal een
ander medegedeeld omtrent de vervaar*,;
ging van gasmaskers door de Vereenigde
ederiandsche Rubberfabrieken te Hevea
dorp, terwijl de heer S, Kalff zijn onder
houdend artikel „Oud-Hollandsehe Kaarsen-
fabricage" vervolgt.
N<
KATH. ILLUSTRATIE.
6Cste Jaargang No. 17.
Met een „Zeeuwsch dorpspraatje" zet de
K. I. het nummer van deze week in; waar
op, na den spannender, roman „Een troon
in gevaar", Dr. Felix Rutten ons voert naar
„De Slowenen en hun land", J. v. Noort
hekelt den Russischen cultureelen vooruit
gang in zijn satyre „Het huis met 1 de Men
kamers", waarnaast „Wilde honden" de be
langstelling wekken. John. J. Armstrong be
handelt een amoureuze quaestie „Op het
binnenpad", daarnaast vertelt Joh. Peerdc-
man van jhet werk van „De Priester in het
woonwagenkamp," waar als entre-acte H. de
Greeve S.J. vijf minuten 'preekt. Alois
Triltsch ligt het deksel van de oude doos
op en grijpt „Humor in de rechtspleging
der middeleeuwen" er uit. We smullen met
de moeders aan „Momenten uit het leven
van een wereldburger van acht weken," om
met een lach deze aflevering te besluiten.
En menschen gingen voorbU
Roman door Marcelle CapI*
Vertaald door M. J. Premsela*
J. M. Meulenhoff te Amsterdam*
Uit den aard eter zaak ls een boek. d4'
den vrede in de band werkt en broeder
schap tusschen de volkeren brengt, symPa"
thiek Dit boek beschrijft de ellende, die de
oorlog over de vrouwenwereld gebracht
heeft, het leed. dat zij geleden heeft, toe»
de mannen en de zonen en de verloofde®
naar de loopgraven werden geroepen en »ie
of verminkt terugkeerden. Het speelt 1°
Frankrijk at en is niet zoo bloederig a's
het boek van Remarque. Sterk wordt naar
voren gebracht de vertwijfeling van hen, di®
het bestaan van God loochenen, omdat H»
de verschrikkingen van den oorlog toelaat*
Het is meer een meditatieboek dan ee»
roman. De telegramstijl en de ruimten va»
enkele woorden, soms van heele regels e°
zelfs heele bladzijden geven duidelijk aam
waar de lezei nadenken moet. Sympathie®
vooral zijn de Russen, die als landarbeider5
in de Fransche gezinnen komen.
J. O. M-
Annnarium Apostolatus oratl®*
nis 1932. Directio Generalis AP°S"
tolatus Orationis. Roma.
De algemeene directeur van het Apost0^
laat des Gebeds, onze Sympathieke landS^
noot pater Jac. Zey te Rome, die thans
deh
iiuui. putei uitu. te riiuiiie, me uhuw
machtigen hefooom, welk ehet Apostol»9^
des Gebeds is, richt en bestuurt onder oVi
middellijk toezicht van den Paus zeiv®
zendt ons het jaarverslag van het wel 0
wee van den Bond van het Heilig Hart.
een korte uiteenzetting van het werk
verschillende aanbevelingen der laatste P®,e
sen volgt een stevige documentatie va»
woorden: quatenus impetratoria sunt.
Dan volgen duidelijke tabellen van de a®
gesloten religieuze Congregaties en va»
tijdschriften met hun redacteurs en ten sl
te een overzicht van het werk in de v
schillende landen, waarbij opvallend is
activiteit, dit net Nederlandsch Aposto*70f
ontwikkelt, dat is doorgedrongen in de 11
derne jeugdbeweging der Verkenners
Graalmeisjes en ook van het heerlijk
der schilden. Het jaarboek ls van pas30
foto's voorzien.
J. O&
