m J. H. KRUL Jr. f3000.- f 750.- sjmtsk f250.- s-sr-'t f 125.-«^a= f50. 140.- Goedkoopewarmte DINSDAG 2 FEBRUARI 1932 HAAR LAATSTE GROET S",' m HOE LIEFLIJK 'T ONDER BROEDERS IS DE LAATSTE REIS AAN ALLES KOMT EEN EIND Ook aan de crisis TREINONTSPORING IN FRANKRIJK Eén doode, vier gewonden PAUSELIJKE NOTA'S AAN MADRID N.V. STEENKOLENHANDEL Voornaamste Nieuws DE BAROMETER BLOEMBOLLEN. CULTUUR HITLER EEN KIND Woorden van Minister Stegerwald DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN VIER EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 1798$ AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAR ALLE RECHTER, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER ER TWINTIG UREN RA HET ONGEVAL EERSTE KAMER EN PACHTWET SOLOVLUCHT NAAR MADAGASCAR CRISIS EN VOLKSRAAD TEGEN DE OPHEFFING DER JEZUÏETENORDE IN SPANJE BRAUN WEER IN FUNCTIE OVERVEEN- TEL. 11617-14106 DE WINKELSLUITINGSWET BUREAUX NASSAULAAN 49 Telefoon No. 13866 (drie lijnen) Postrekening No. 5970. ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen: per week 25 et.; per kwartaal 3.25; per post, per kwartaal 3.58 bij vooruitbetaling. HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN TIES. 1—4 regels 60 cL p. plaatsing; elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet. Bi) contract belangrijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN tusschen den tekst 60 ct. per regel. Alle abonné's op dit blad ziin ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen ongevallen verzekerd vooi een der volgende uitkeeringen hit een breuk van been rf arte i an a &IIJ9A tic anderen vinger Woensdag zijn reeds dadelijk bij het begin van de vergadering van de Eerste Kamer de ontwerpen van wet, houdende nieuwe regeling van de pacht en rege ling van de pachtcommissies aan de orde. Voor de behandeling bestaat groote belangstelling, omdat men verwacht, dat het niet uitgesloten is, dat de Eerste Kamer deze ontwerpen verwerpt. De Tweede Kamer heeft de voorstellen met groote meerderheid, n.l. 65 stemmen voor en 26 tegen aangenomen. Voor de ont werpen stemden alle Katholieke leden, evenals de geheele fractie van de S. D. A. P. en de Vrijz. Democratische Partij, benevens twee Anti-Rsvolutionnairen, de heeren Schouten en Smeenk, en drie Christelijk-Historischen, n.l. mejuffr. Katz en de heeren Snoeck Henkemans en Slotemaker de Bruine. Men kan over een stemming in de Kamer te voren nooit iets met zekerheid zeggen. Bij fel bestreden vraagstukken, Wij hebben dat onlangs nog gezien bij de algemeene beschouwingen over de Rijksbegrooting, valt de beslissing om trent de wijze van stemming vaak eerst op het laatste oogenbiik. Prof. Aalberse heeft daar niet ten onrechte zeer uit voerig over gesproken in de laatst par tijraadvergadering van de Katholieke Staatspartij. De sfeer waarin de stem ming over de pachtontwerpen moet plaats hebben, is echter niet goed. Men zal niet kunnen ontkennen, dat de memorie van antwoord van de mi nisters Donner en Ruys de Beerenbrouck een krachtige weerlegging geeft van de bezwaren, door de Eerste Kamer naar voren gebracht. Alleen het feit, dat na de verschijning van dit antwoord de Eerste Kamer toch nog een poging ge daan heeft om de behandeling uit te stellen, in afwachting tot landbouw zou zijn ondergebracht bij het nieuwe de partement van economische zaken, be wijst reeds, dat men niet veel lust heeft de or.twerpen aan te nemen. Zijn de ge ruchten juist, dan zou tot heden in de Eerste Kamer alleen de S. D. A. P. ge negen zijn om zonder uitzondering vóór te stemmen. Van de vier Vrijzinnig- Democratische leden zouden er twee voor en twee tegen zijn. We willen het eerlijk bekennen, dat we geen enkele zitting van een fractie hebben meegemaakt, zelfs niet aan de deur geluisterd en ook geen notulen in gezien, maar dat we alleen afgaan op wat er verteld wordt in de omgeving van de Kamer. Volgens die geruchten zouden in de Eerste Kamer met de Vrij- heidsbonders, alle Anti-Revolutionnaire en Christelijk-Historische leden tegen stemmen. Waar de socialistische leden en de twee Vrijzinnig-Democratische nog maar 13 stemmen vóór uitbrengen, is het lot van deze ontwerpen geheel gelegd in handen van de Katholieke fractie. De vraag is dus wat deze fractie zal doen. Naar verluidt zullen verschil lende leden tegenstemmen, waarbij men zelfs spreekt van de helft der leden. Nu de zaken zoo staan, meenen we goed te doen even in het kort na te gaan, wat de ontwerpen inhouden, in alle geval welke wijzigingen zij in het pachtvraagstuk brengen en wat de be zwaren zijn van de Eerste Kamer. De voorgestelde wijzigingen betreffen vier onderwerpen. In de eerste plaats een recht op vergoeding voor verbete ringen, door den pachter aan het ge pachte goed aangebracht. Het wetsont werp stelt vast, dat er een recht bestaat op een naar billijkheid te bepalen scha deloosstelling voor verbeteringen, waar bij meer gelet zal moeten worden op de resultaten van de verbetering dan op de kosten daarvan voor den pachter Hiertegen "bestaat bij de leden van de Eerste Kamer niet veel bezwaar; de billijkheid ervan werd door de over- groote meerderheid erkend. Een tweede wijziging betreft het in de wet vastleggen van een remissie- recht. Dat is een recht op een vermin dering van den pachtprijs, wanneer ten gevolge van buitengewone omstandig heden, waaraan de pachter zelf geen schuld heeft, de opbrengst van het land aanzienlijk minder is geweest dan nor maal. Een prijsdaling, zooals we op het oogenbiik meemaken voor landbouw producten, valt niet onder datgene wat men volgens het wetsontwerp verstaat onder mindere opbrengst. De omstandig heden moeten dus wel heel buitenge woon zijn en normaal niet te voorzien, terwijl de opbrengst alleen slaat op den oogst. Voor. dit recht, hoewel men meende dat het, eenmaal in de wet vast gelegd, pachtverhooging ten gevolge zou hebben, is de Eerste Kamer desnoods nog te vinden. Overwegende bezwaren komen opzetten bij de wijziging van artikel 1634 van het Burgerlijk Wetboek, waarbij bepaald wordt, dat de pachtovereenkomst door den dood van den pachter te niet gaat en dat de rechter zal uitmaken, wie van de erfgenamen als de pachter is aan te wijzen, of, dat de pacht beëindigd is. Hier komt het eigendomsrecht in het geding, want vele leden meenen, dat de eigenaar het uitsluitend recht heeft te zeggen, wie de pachter zal zijn, na den dood van den man, met wien hij gecon tracteerd heeft. Dat de rechter den ver pachter moet hooren en dus met hem overleg pleegt, verandert daaraan vol gens de tegenstanders niet veel. Het verzet van de tegenstanders cul mineert echter in de wijziging, waarbij het continuatierecht, of het recht op napacht in de wet wordt gebracht, met de bepaling dat de rechter bij continua tie ook de pachtsom kan bepalen. Het zou daardoor mogelijk worden, dat de verpachter gedurende maximum vier jaren, door den rechter, zij het ook na dat deze advies heeft ingewonnen van de pachtcommissie, een pachter krijgt, dien hij, hoewel op zijn beheer zakelijk niets is aan te merken, niet wenscht, of tegen een pachtsom lager dan waarom hij heeft gevraagd. Als het beheer niet goed is, zal geen rechter de pacht verlengen. Het zeer beperkte continuatierecht, dat in het ontwerp wordt voorgesteld, heeft slechts ten doel het belang van de pachters en de meer algemeene belangen van den landbouw onderling te waardeeren en in evenwicht te brengen. Bezien van het standpunt van het algemeen belang, waarbij voorkomen wordt, dat de pach ter plotseling van zijn boerderij wordt gezet, waaraan hij jaren al zijn krach ten gegeven heeft, is het billijk en rechtvaardig. In de Eerste Kamer ziet men er echter een aantasting in van het eigendomsrecht. We zullen op dit vraagstuk niet te diep ingaan, want er bestaat een heele lite ratuur over. Waar het om gaat is of de Katholieke leden het ontwerp op grond van deze wijziging, gezien het Katho lieke program, dat zij hebben ondertee kend, kunnen verwerpen. In het Katho lieke program is op den voorgrond ge steld ter verwezenlijking in deze parle mentaire periode, de herziening van de wettelijke regeling van het pachtcon- tract ter verzekering van de belangen en rechten der pachters. Dit nu geschiedt in zeer beperkten en aannemelijken vorm in dit wetsontwerp. We zullen er de encycliek „Quadragesimo Anno" nu maar niet bijhalen, alhoewel wel dege lijk daaruit een argument kan worden gehaald voor aanvaarding van dit ont werp. De leden van de Katholieke Staats partij in de Tweede Kamer hebben ook maar niet zonder reden als één man voor dieze wijziging gestemd. De Ency cliek was toen nog niet verschenen, maar zij meenden wel degelijk, dat hetgeen deze wetswijziging brengt, geheel is overeenkomstig den eisch van het Ka tholiek program. Dat was op zich reeds voldoende om over andere bezwaren heen te stappen. Het Katholiek program geldt ook voor de Katholieke leden van de Eerste Ka mer en thans nog in sterker mate nu de beslissing inzake het lot van de wets ontwerpen feitelijk in hun handen is ge legd. De verantwoordelijkheid van de Katholieke fractie wordt door den gang van zaken, bij verwerping door haar schuld wel zeer groot en naar onze mee ning moeilijk te dragen. Het is te hopen, dat wij de kwestie te donker hebben ingezien en dat de de batten zoo verhelderend zullen werken, dat de Katholieke senatoren geheel het voorbeeld van de Katholieke Tweede Kamerleden zullen volgen. Tot heden echter ziet het er bij de voortdurende groote verdeeldheid in die fractie en de neiging van enkele leden om hun stem uit te brengen in overeenstemming met de Christelijk-Historischen en liberalen, niet naar uit. Onder de grooten in de S.D.A.P. is C. de Dood om den dood niet de minste. HU heeft er recht op, met eenige égards te worden be handeld en 't is dan ook begrUpelUk, dat hij niet zonder ergernis er kennis van nam. dat de man van de oppositie de heer Schmidt. P. J. Schmidt, in „De Fakkel" van 8 Januari hem familiaar bU zUn voornaam „Kees" dorst te noemen. Ter typeering van de vriendschappelijke sfeer, die er op het oogenbiik leeft in de S.D A.P., citeeren wU hier uit „De Sociaal- Democraat" van Zaterdag jongstleden, hoe de heer de Dood op deze familiariteit meent te moeten reageeren: Nu behoorde Pietje toch inderdaad zoo veel polemisch fatsoen te bezitten om zulke onhebbelUke gemeenzaamheden in het open baar niet neer te schrUven. Daar Pietje zoo veel publicistisch fatsoen niet blUkt te be zitten, moet ik het knaapje een kleine te- rechtwUzing toedienen. Pietje mist heuschde geestelUke en intellectueele eigenschappen om zich tegenover mU zoo n toon te veroorloven. Per slot van rekening is Pietje maar een oppervlakkig vergaderingsrhetoricusje, waar deerbaar zoolang hü in de partU oppositie voerde tegen de negativistische houding van de leiding, maar overigens naar innerlijk, kennis en gestalte toch maar een halfwassen verschijning. Dat deze halfwassenheid Pietje juist in de huidige periode bU uitstek geschikt maakt voor „leider" van een groepje half- intellectueele jongeren en geïrriteerde onte vredenen, die zoekenden zijn en zich weten den wanen, spreek ik niet tegen. Maar zoodra Pietje zich in zaken, die meer kennis en geestelUke ontwikkeling vereischen dan hU in zUn onschuld vermoedt, een groote-men- schen-allure, zelfs een héél-groote-men- een rustige doch gedecideerde aanduiding van rang. Dan moet Pietje maar voorzich tiger wezen.... Pietje doet echter leelUker dingen dan on- hebbelUk zUn. Pietje jokt. Pietje jokt zelts heel inféém.... Hoe goed en aangenaam is het, onder broeders te wonen! Maar dan toch niet in de S.D.A.P.! De teraardebestelling van het stoffelijk overschot van den piloot T. Wiersma, een der slachtoffers van het ongeluk met het vliegtuig „De Ooievaar" had Maandag op Zorgvliet te Amsterdam piaats. De weduwe van den piloot strooit bloemen op het graf. In de „Petit Parisien" beantwoordt Lu- cien Romier, naar Reuter meldt, de vraag, of binnen afzienbaren tUó de economische crisis zal afnemen Ofschoon men geen wonderen moet ver wachten, aldus Romier. zal toch waarschijn- lük vóór 31 Maart een vaste grondslag voor het liquideeren van de crisis gevonden wor den. Langzamerhand zal het algemeen gevoel van wantrouwen en gereserveerdheid ver- dwUnen. In Amerika, Duitschland, en Italië scbUnt de deflatie reeds tot stilstand te zUn gekomen. Engeland heeft zich hierbij aange past. In Frankrijk echter gaat dit met groote moeite gepaard, hetgeen het feit verklaart, dat Frankrük thans de gevolgen van de crisis scherper gaat voelen. PARIJS, 1 Febr. (V.D.). De bekende Fran- sche aviatrice Maryse Hiltz is Zondagmiddag van Le Bourget vertrokken voor een solo vlucht naar Madagascar. Te Rotterdam heeft Maandag de begrafenis plaats gehad van den piloot J. van On langs en den boordwerktuigkundige Kotte, de twee andere slachtoffers van het vlieg ongeluk te Bangkok. Het vertrek van den stoet van de chapelle arcteme. Indië verlaat den gouden standaard niet BATAVIA, 1 Febr. (Aneta). In de Me morie van Antwoord op het Afdeelingsver- slag van den Volksraad verklaart de Regee ring ten aanzien van de crisisbeschouwingen in de eerste plaats, dat van verlaten van den gouden standaard geen sprake kan zUn In de tweede plaats wordt verklaard, dat de staatstaak geen principieele verandering on dergaat door de bezuiniging, en ten derde, dat wUziging van de kostenverdeeling dei- Marine vermoedelijk niet te bereiken zal zijn. In de vierde plaats wordt medegedeeld, dat reeds thans de mate, waarin Ned.-Indië genoodzaakt is te leenen, groote gevaren in zich sluit. Een verdere beperking der buitenlandsche verloven wordt toelaatbaar geaent Ten aan zien van de pensioenregeling heelt de Re geering haar standpunt nog niet bepaald. Samenvoeging van alle bezuinigingsmaat regelen tot een algemeen forsch plan wordt onmogelUk geacht, aangezien de objecten daarvoor te uiteenloopenci zita, De regeer mg wijst het denkbeeld af om te streven naar een sluitende bsgroo'.ing in 1940, aangezien het land niet zou slagen n. r^ge'imauge dek king van het tekort door leeningen geduren de acht jaren. Hedenmorgen ving de Volksraad de cri sis-debatten aan. De heer Monod de Froid-viile (I K. P.» bepleit uitstel van de aflossingen der leenin gen, hetgeen de heer Noto Scetaiso voor de dollarleeningen onmogelUk acht De heer Wiranata Koesoema bepleit een sterke vermindering der kosten van de im portkrachten en een sterke bevordering van de Inheemsche industrie. De heer Staaiguard betoogt dat het niet. aangaat om thans alle moeilijkheden, welke zich nu voordoen op den breeden rug van de crisis te schur en. Me., nient daarom de thans geleerde lessen voor de toekomst ter harte te nemen. Spreker gaat accoord met aanmoediging van den Inheemschen land bouw. PARIJS, 1 Febr. (V. D.) De inter nationale sneltrein ParijsLyonMilaan is Maandag bU Monterau, ten Zuiden van ParUs, ontspoord. De stoker werd gedood: vier reizigers werden gewond. Tengevolge van de ontsporing is de loco motief omgeslagen. De drie volgende wa gons werden, door het plotselinge tot staan komen van den trein, ernstig beschadigd en zijn gedeeltelUk in elkaar geschoven. De verwondingen zUn voorname ijk door glassplinters veroorzaakt. De toestand der ge wonden geeft geen reden tot bezorgd heid. MADRID, 1 Febr. (Reuter) De apos tolische nuntius heeft Maandag den Minister van Justitie Albórnoz verscheidene nota's van het Vaticaan overhandigd, die betrek king lieboen op de ontbinding der Jezuhten- orde in Spanje. Minister Albornoz beloofde nog denzelfden dag deze nota's ter kennis van den Kabinetsraad te brengen. BERLIJN, 1 Febr. (V.D.). De Pruisische minister-president Braun heeft na een langdurig ziekteverlof heden zUn ambtsbe zigheden weer hervat. U leert een goede kwaliteit anthraciet kennen door MONA-ANTHRACIET te stoken. Mona-Anthraciet slakt niet, c'us uw haard of kachel gaat niet uit. Mona- anthraciet geeft weinig asch,. dus geen hinderlijk stof in uw kamer. Mona-An thraciet is aangenaam te stoken en niet duur. VOORHEEN Een protest-motie van het R.K. Werkliedenverbond In de vorige week gehouden algemeene vergadering van het R. K. Werkliedenver bond werd o.m. aandacht geschonken aan de in Spanje tegen de Jezuïetenorde uitge vaardigde maatregelen en in verband daar mede de volgende protest-motie aangenomen: Het R. K. Werkliedenverbond in Neder land, vertegenwoordigend 200 000 katholieke arbeiders, in buitengewone vergadering te Utrecht bUeen op 29 Januari 1932, kennis genomen hebbend van het decreet tot opheffing der Jezuïetenorde in Spanje en tot ontbinding harer communiteiten; protesteert tegen deze aanrandin gvan de godsdienstvrUheid, welke aanranding boven dien volslagen in strUd is met de democra tische beginselen, waarop de Spaansche re publiek heet opgebouwd; betuigt aan de Spaansche Jezuïeten zUn eerbied voor hun belangrUken godsdiensti- gen en cultureelen arbeid; geeft aan de Spaansche katholieken de verzekering van zU noprecht meeleven in dezen voor hen zoo zwaren tUd en gaat over tot de orde van den dag. Deze protest-motie zal o.a. worden toege zonden aan den president en den minister- prisident van de Spaansche republiek. Protest Kath. j'oumalisten tegen Spanj'e Op de Zondag Ji. gehouden algemeene vergadering van de Ned. Kath. Journalisten is op voorstel uit de ledenvergadering beslo ten het volgende telegram te zenden aan den Spaanschen minister-president: Au Ministre Président du Gouver nement de la République Espag- nole, Madrid. Au nom du droit et de la civilisation, les Journalistes Catholiques Neérlandais, repré sentant plus de quarante journaux catholi ques, dont trente quotidiens, réunis en as- ssmblée pléniaire, a Utrecht, le 31 Janvie: 1932, protestent auprès de Votre Excellence, contre la suppression en Espagne de l'Ordre de Jésus, l expulsion de ses membres et la confiscation de leurs biens; et expriment le voeu que, sans retard, l'Espagne mette fin ce déni de justice. Le Président J. B VESTERS. Le Secrétaire f.f. J. HULSMAN. De Kath. Journalisten van Nederland, den 31en Januari 1932 in hun algemeene vergadering te Utrecht bUeen, en vertegen woordigende ruim 40 Ned. Kath. bladen, waaronder 30 dagbladen, protesteeren bij uwe Excellentie, uit naam recht en bescha ving, tegen de opheffing der Jezuïeten-orde, de verbanning harer leden en de in beslag name hunner eigendommen door den Staat; en hopen, dat Spanje aan deze verkrach ting van het recht onmiddellUk een einde zal moken. J. B. VESTERS, Voorzitter. J. HULSMAN, wn. Secretaris Op 1 Maart nog niet in werking? Naar het ,Hbld." verneemt, zal de aanvan- kelUk door minister Verschuu- aangenomen datum van het in werking treden van de Winkelsluitingswet 1930, n.l. 1 Maart a.s. ..eenigen tUd verschoven worden. Hedenmiddag wordt te Genève de interna tionale Ontwapeningsconferentie geopend. Te Raalte zijn twee kinderen ten gevolge van vergiftiging overleden. Nanking door een Japanschen kruiser beschoten. Japanners te Kanton geland. Ultimatum aan Swatau. Hernieuwde protesten van de mogendheden tegen het Japansche optreden te SjanghaL Pauselijke nota's aan Madrid over de ont binding der Jezuïetenorde. Volkenbonds:ommissie vertrekt 3 Febr. via Amerika naar het Verre Oosten. De begrafenis van Kotte en Van Onlangs. Bij den tragischen brand te Den Haag is vermoedelijk brandstichting in het spel. Heden uitspraak inzake de faillissements aanvrage van de N.V. Paleis voor VolksvlUt. Proclamatie van het Hindenburgcomité. Barometerstand 9 uur VJn.: 7.78 stil stand. J. J. WEBER 8C ZOON Groote Houtstraat 166 Haarlem OPTICIENS FABRIKANTEN LICHT OP. De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om: 5.17. Tegen inkrimping van tulpen en narcissen Maandag is te Haarlem eer. drukbezochte vergadering gehouden van het hoofdbe stuur met de voorzitters van de afdeelin- gen der Algemeene Vereeniging voor Bloem bollencultuur ter behandeling van het vraagstuk van de inkrimping met een nader vast te stellen percentage van den aan plant van tulpen en narcissen bU wette- lUken maatregel. Na uitvoerige gedachtenwisseling sprak de meerderheid der vergadering zich uit tegen inkrimping langs wettelUken weg. De Beiersche Commissie, gevormd om de keuze van Hindenburg tot RUkspresldent voor opnieuw zeven jaar te bevorderen, heeft aan den BerlUnschen opperburge meester Sahm doen weten, dat zU de Rijks commissie met alle macht zal ondersteunen. De RUksminister van Arbeid. Dr. Steger- wald, hield gisteren een rede in Trier, waarin hU onder stormachtig applaus ver klaarde, dat de Regeering Brüning ook in 1932 geen last van haar zenuwen zou heb ben. Het Centrum zou, zoo verzekerde de bewindsman, als één man op Hindenburg stemmen. Een honderdtal nationaal-socialisten trachtten de vergadering te storen en wier pen stinkbommen. ZU werden door pootige Centrumlsten zeer onzacht in de buiten lucht gegooid. Stegerwald zeide, dat het een misdaad zou zijn, om politieke kinderen die tot zulke middelen hun toevlucht nemen, in Duitschland regeerlngsmacht te geven. Donderende bUval! Ook Hitler is zulk een kind, verklaarde de minister, scherp aanvallend. Er waren den dag te voren buitenlandsche journa listen op zUn departement geweest, die juist den grooten Hitier te München in het Bruine Huls hadden bezocht en dezen had den hem verklaard, dat ze werkelUk ge schrokken en ontdaan waren over het vol komen gemis aan Ideeën, dat ze bij Hitier hadden aangetroffen. Groote vroolijk- heid Heusch, men behoeft niet kleinmoedig tc zUn. Brüning staat nog vast.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1