Buitenlan
SCH N IEUWS
DERDE BLAD
DINSDAG 23 FEBRUARI 1932
BLADZIJDE t
SANEERING DER
DUITSCHE BANKEN
Nieuwe noodverordening
HITLER CANDIDAAT
GESTELD
Doch niet alleen
DE VERKIEZINGEN
IN JAPAN
Groote overwinning voor
de regeering?
STEMBUSUITSLAG
IN JAPAN
Absolute meerderheid voor
SPAANSCH BISSCHOP
VERMOORD?
Verontrustend telegram
uit Pamolona
BELGISCH KABINET
GEWIJZIGD
BLOEDIGE STAKING
IN POLEN
TROTZKI-ISTEN
BUITEN RUSLAND
Mogen niet terugkeeren
WEDERINVOERING
DOODSTRAF?
Oostenrijk denkt erover
TARDIEU GESLAAGD
Kamermeerderheid van
50 stemmen?
UITVAART VAN EEN
EX-KONING
Grootsche plechtigheid
te Dresden
SPOORWEGPROCES
TE MOSKOU
Naspel van een treinramp
„BERLIN"-RAMP
Bii het Duitsche graf
Renkin aan financiën
ZEILSCHIP OMGESLAGEN
TE PIRAEUS
KOUDE EN WOLVEN IN
GRIEKENLAND
BLOEDBAD
OP GEMASKERD BAL
DELEGATIE TE GENEVE
GEWIJZIGD
BINNENLANDSCH NIEUWS
DE „VAN GALEN" NAAR
SJANGHAI
Verzocht, den torpedojager terug
te roepen
PREMIEBETALING DOOR
DAGZEGELS
Ook geldend bij de werkverschaffing
Steunt, bij gelijken prijs en kwaliteit
De Nederlandsche Industrie
Hiermede dient gij Un land,
En bestrijdt gij de werkloosheid.
Z. K. H. PRINS HENDRIK LEGT
EEN KRANS
DE COMMUNIST REUDERINK
ONZE OOST
ROOVERBENDE TE PARE
DE DEFENSIE-UITGAVEN
ONZE WEST
UIT ARUBA TERUGGEKEERD
KERKNIEUWS
PATER BERTRANDUS
BOERKE f
PATERS MINDERBROEDERS
H.H. Wijdingen te Weert
RADIO-NIEUWS
INBREUK OP OCTROOI
BERLIJN, 22 Febr. In dsn Reichsanzeiger
van Maandag wordt de vo gsr,de Noodveror
dening van den Rijk:p. esident inzake de sa
neering van bankondernemingen d.d. 20 Fe
bruari 1932 gepubliceerd:
Par. 1. De Rijksregeering is met het oog
op de economische er .sis gemachtgd met het
doel bankondernemingen te saneeren de ver-
eischte maatregelen te tr.fen.
Te dien einde kan zij in het bizonder:
a. Het Rijk doen deelnemen aan bankon
dernemingen en de vereischte fondsen ver
schaffen, zoomede verworven deslnamen ver-
koopen.
b. Afwijkingen toestaan van de voorschrif
ten van het handels, echt voor bizondere ge-
va.len of gevallen van bizonderen aard.
c. Garanties op zich nemen ten laste van
het Rijk.
d. Ten laste van het Rijk vóór het in wer
king treden dezer verordening aangegane
garanties aflossen of bizondere termijnen
vart.tellen voor het beëindigen van de.g.lijke
garanties.
d. Bedragen uitkeeren tot in totaal 250
miLioen RM.
f. Credietsn verschaffen tot een bedrag
van 400 millioen RM.
Par. 2. Deze verordening treedt in werking
op het oogenblik dat zij wordt afgekondigd
De Rijksregeering bepaalt den datum, waar
op de verordening buiten werking treedt.
Toelichting min. Dietrich
In verband met de nieuwe noodverordening
op de Banken heeft de Minister v. financiën
Dr. Dietrich tegenover de persvertegenwoor
digers op de bijzondere beteekenis gewezen,
die deze verordening voor het Duitsche eco
nomische leven heeft.
Herinnerend aan de Juli-crisis zeide de
minister:
Het is de eerste maal in de geschiedenis
van het economische leven, dat kapitaal in
dezen omvang ontt.okken is aan een volks
gemeenschap en dat de afzonderlijke credi
teuren zich niet beperkt hebben tot het te
rugvragen hunner credieten aan de afzon
derlijke instellingen, doch dat zij deze op
vraging dezer credieten hebben uitgebreid tot
het geheele banksysteem.
Hst is en was van oudsher een erkend
principe dat een plotselinge terugvraging
van credietbedragen op grocte schaal door
geen enkele bankonderneming kan worden
doorstaan.
De bankcrisis van Juli zou zeer zeker niet
dezen omvang hebben bereikt indien een
langzame ai wikkeling mogelijk zou zijn ge
maakt.
De Danatbank
De minister besprak vervolgens het. staken
der betalingen door de Da at jank en de her
opening der banken. Het is gelukt, aldus
minister Dietrich, met het voorlóopig gere
construeerde bankwezen tot nu t:e te we-.ken
zonder dat opnieuw eenig ernst g gevaar
naar voren is gekomen. Regeering en Rijks
bank hebben de heropening der banken, het
probleem deze definitief te reconstrueeren
niet uit het oog verloren.
Een reorganisatie was evenwel niet eerder
mogelijk dan nadat de geheele Verhoud.ng
nauwkeurig was bestudeerd.
De Dresdner Bank
Dr. Dietrich besprak vervolgens de reor
ganisatie van de Dresdner Bank. De Rijks
bank heeft zich door bemiddeling van de
Gouddiscontcbank bereid verklaard mede te
werken aan de consolideering van alle groote
bankinstellingen. Te dien einde neemt de
Gouddiscontobank van de door het Rijk aan
de Dresdner Bank ter beschikking gestelde
aandeelen, 48 mi.lloen RM. over met een
klein agio. Deze maatregel heeft voor alles
ten doel het de Dresdner Bank gemakkelijk
te maken de Danat-bank over te nemen. De
reserves ten bedrage van 30 millioen Mark
worden door het Rijk ter beschikking ge
steld in den vorm van beleenbare papieren.
Bovendien zal nog een belangrijk crediet
worden ter beschikking geste'd terwijl daar
enboven 20 millioen Mark zu len worden be
taald ter schadeloosstelling van de employé'.:,
die bij de reorganisatie overcompleet zul en
worden. Het kapitaal der Dresner Bank zal
totaal 220 millioen M. bedragen. De reserve
zal 30 millioen Mark bedragen, terwijl er
voorts een stille reserve zal worden gevormd
De nieuwe onderneming zal de builen and-
sche schulden van de Danatbank, waarvoor
het Rijk garant blijft, overnemen.
De banken zullen jaarlijks tot 8 pet. di
vidend kunnen uitkeeren. Van het dan res-
teerende zal het Rijk 60 pet. en de aan
deelhouders 40 pet. ontvangen. Bij de Deut
sche Bank neemt het Rijk geen risico op
zich. De Compri-bank wordt door het Rijk
en de Gouddiscontobank gereconstrueerd.
Alles wat de gereconstrueerde banken ver
loren hebben is afgeschreven. De regeering,
aldus besloot Dr. Dietrich, doet een beroep
op alle betrokken kringen van het volk
thans door kalmte en bezonnenheid en voor
alles door het op normale wijze verrichten
van geld- en credietaangelegenheden mede
te werken aan het groote werk, het herstel
van het Duitsche bankwezen, als grondpijler
van de saneering.
Dr. Luther over de reorganisatie
In aansluiting op de uiteenzetting van
Rijksminister Dietrich verklaarde de presi
dent van de Duitsche Rijksbank, Dr. Luther,
dat de toestand der Danatbank onder voort
durende Rijksgarantie, met medewerking
van trustees, peer groote moeilijkheden met
zich brengt voor de zakelijke leiding. De
fusie van Kommerz- en Privatbank en Bar-
mer Banlcverein is door de Rijksbank even
min als door de Rijksregeering gewenscht.
De fusie is geheel volgens normalen weg
voltrokken omdat de banken samen wilden
gaan. De Rijksbank wil geen aandeelhoud
ster van de verschillende banken worden,
doch voelt zich zoo lang verplicht hulp te
bieden tot dat de particuliere kapitaalvor
ming in Duitschland zulks overbodig maakt.
Een trustee met vergaande onafhankelijk
heid zal het beheer voeren over de overge
nomen aandeelen Tusschen Rijksbank en
trustee zal de gouddiscontobank worden in
geschakeld.
ATHENE, 22 Febr. (V.D.) Voor de piereg
van Piraeus, de voorhaven van Athene, is
een zeilschip omgeslagen, waarbij vijf in de
kajuit slapende arbeiders verdronken. De
kapitein, die ernstige verwondingen opliep,
kon door drie matrozen gered worden.
BERLIJN. 22 Febr. In een algemeene le
denvergadering van den gouw Berlijn der
N. S. D. A. P. welke Maandagavond in het
overvolle Sportpalast plaats had, heeft de
leider van den gouw Berlijn, Rijksdagafge
vaardigde Dr. Göbbels onder minutenlang
stormachtig heilgereop den aanwezigen me
degedeeld, dat Adolf Hitler alleen in aan
merking komt als candidaat voor de Rijks
presidentsverkiezing en derhalve candidaat
is gesteld.
Naar Wolff verneemt, zullen de Duitsch-
nationalen en de Stahlhelm bij de eerste
stemming den tweeden bondsleider van de
Stahlhelm Düsterberg als candidaat stellen.
Deze candidatuur heeft ten doel naast de
candidatuur Hitier alle stemmen op te van
gen, die op uiterst rechts zullen worden
uitgebracht.
In de kringen der Duitsch-nationalen
wordt er op gewezen, dat aan de gedachte
van het Harsburger front wordt vastgehou
den. Van de opstelling van een eenheids-
candidaat is echter afgezien.
TOKIO, 21 Febr. (Reuter). Een overwel
digende overwinning voor de regeering bij
de algemeene verkiezingen schijnt thans we)
zeker te zijn, al zullen de volledige resul
taten eerst mogenavond bekend zijn.
Te middernacht was de stand aldus:
Regeeringspartij 96, Oppositie 60, Prole
tariërs 3, Koreanen 3.
(Deze cijfers zeggen nog niet veel, daar
het totaal aantal zetels 466 bedragt Red.)
TOKIO, 22 Febr. (Reuter) De volledige
uitslagen der algemeene verkiezingen wijzen
uit, dat de Seiyukai, de regeeringspartij, een
meerderheid van 136 zetels behaald heeft
op alle andere partijen te zamen in den
nieuwen landdag. De positie der partijen is
als volgt: Seiyukai 301, Minseito 149, prole
tariërs 5 en andere groepen 11.
Inukai, de minister-president heeft zijn ge
noegdoening geuit over het feit, dat de regee-
ringsilartij een absolute meerderheid heeft
bereikt. Hij verklaarde, dat dit zou bijdragen
tot bevestiging der positie van de regeering.
Hij zeide, dat het uiterste zou gedaan worden
om de financieele stabiliteit te herstellen en
een oplossing te bereiken van de Chineeseh-
Japansche problemen. Ook zou het industria
lisatieprogram uitgevoerd worden, waarbij de
Seiyukai reeds heeft besloten.
i
MADRID, 20 Febr. (V.D.) De bisschop
van Pamplona, Mgr. Seminario, is door ver
scheidene revolverschoten getroffen en ge
dood. De moordenaar kon gearresteerd wor
den.
Wij publiceeren dit bericht onder voorbe
houd, aangezien de naam van den bisschop
van Pamplona niet Seminario is, doch Pa-
blas. Mogelijk is hier van 'n naamsverwisse
ling sprake en is de bisschop inderdaad aan
een moordaanslag ten offer gevallen. Immers
in Pamplona, bij katholieken vooral bekend
door het beleg van de Franschen in 1521 en
de verwonding, welke bij die gelegenheid de
H. Ignatius van Loyola opliep, heerschte de
laatste dagen veel onrust.
Telefoonlijnen waren doorgesneden en het
gepeupel wierp zich op de auto's, waarmede
de overheidspersonen, radeloos, zich wilden
verplaatsen.
Deze onlusten waren verwekt door zekere
elementen van de uiterste linkerzijde.
Z. H. Exc., die den 30sten Januari 1874 in
een klein plaatsje van het aartsbisdom Se-
villa werd geboren, werd den lOen Maart 1928
tot bisschop van Pamplona gekozen. Het bis
dom Pamplona dateert uit de 5e eeuw. Sinds
1851 is het vereenigd met het bisdom Tudela,
waarvan de bisschop van Tavazona aposto
lisch administrator is. Het gezamenlijke bis
dom telt 300.000 katholieken. Het ressorteert
onder den metropoliet van Saragossa.
Pamplona is de hoofdstad van de Spaan-
sche provincie Navarra. In de heerlijke, in
Gothischen stijl opgetrokken kathedraal van
O. L. Vrouwe ten-Hemelopneming bevindt
zich het oeroude beeld der H. Maagd, waar
voor de koningen van Navarra eertijds ge
kroond werden.
BRUSSEL, 22 Febr. (Reuter). Na afloop
van een door den koning voorgezeten ver
gadering van het kabinet, waarin de finan
cieele toestand werd besproken, verklaar
de Renkin, dat het ontslag van den minis
ter van Financiën Houtart was aangeno
men.
Renkin zal de portefeuille overnemen,
terwijl Carton tot minister van Binnen-
landsche Zaken werd benoemd.
KATTOWITZ, 22 Febr. (V. D.) Gis
teren hebben ernstige stakingsonlusten
plaats gevonden in het Dombrowa-gebied.
Herhaaldelijk ontstonden botsingen tus
schen stakers en politie. Bij zulk een bot
sing maakte de politie van haar vuur
wapens gebruik en werden twee arbeiders
op slag gedood en verscheidenen gewond.
De staking is thans in het geheele Dom-
browagebied algemeen.
De Poolsche socialistische vakvereenigin-
gen in Oost-Opper-Silezië, hebben gisteren
besloten, de staking in het Dombrowa-
gebied te steunen door op 25 Febr. a. s.
den arbeid in de metaalindustrie in Oost-
Opper-Silezië neer te leggen.
MOSKOU, 22 Febr. (V.D.) Het Presidi
um van den Uitvoerenden Raad van de Sov
jet Unie heeft volgens een officieele mede-
deeling een lijst van in het buitenland wo
nende emigranten gepubliceerd, die nog in
het bezit van een paspoort van Sovjet-Rus
land zijn en die wegens hun contra-revolu-
tionnaire werkzaamheid de burgerrechten in
Sovjet-Rusland hebben verloren. Hun wordt
het verblijf in de Unie van Sovjet-Republie
ken, ook wanneer zij in het bezit zijn van pa
pieren van buitenlandsche mogendheden, ver
boden.
De lijst bevat 37 namen van leden der
]?rotzki-oppositie, der vroegere sociaai-revo-
lutionnaire partij, de socialistische mensje-
wiki, enz. In de officieele mededeeling wor
den de volgende namen in het bijzonder ge
noemd: Trotzki, Abramowitsj, Dan, Garwi,
Potrosow en Domanowskaja.
WEENEN, 22 Febr. (V.D.) In een poli
tieke vergadering heeft de Bondskanselier Dr.
Buresch uitvoerig gesproken over de dood
straf. De geheele Oostenrijksche bevolking
was gedurende de laatste dagen onder den
indruk van gruwelijke misdaden. Het is daar
om te begrijpen, dat in het geheele land
stemmen opgaan om de doodstraf weer in
te voeren. Buresch herinnerde er aan, dat om
dezelfde reden ook de nestor van de Duitsche
strafrechtleeraren, Prof. Dr. Kahl, zijn stand
punt inzake de doodstraf heeft herzien.
De eerbied voor het leven van een mensch,
zeide de Bondskanselier, moet hersteld wor
den. Wie een moord pleegt, wie me* voorbe
dachten rade een mensch het leven berooft,
beeft zelf het recht op zijn leven verspeeld.
Om justitieele dwalingen te voorkomen zal
de doodstraf alleen in absoluut vaststaande
gevallen moeten worden toegepast, dus al
leen dan wanneer een dwaling uitgesloten is
en wanneer de misdadiger volkomen toere
kenbaar moet worden geacht. Bovendien
blijft het recht van gratie bestaan. Het ligt
echter niet in de bedoeling van de regeering
der bevolking haar wil op te leggen Het volk
zelf moet beslissen Een volksstemming over
de doodstraf is daarom urgent.
ATHENE, 22 Febr. (V.D.) In Griekenland
heerscht een hevige koude, die plotseling is
ingevallen en gepaard gaat met zwaren re
genval. Te Athene, maar ook in Thessalië en
Macedonië en in tal van andere streken ligt
de sneeuw twee meter hoog. Het verkeer
staat voor het grootste deel stop. De kudden
worden aangevallen door troepen hongerige
wolven en vele schapen en geiten zijn hier
van slachtoffer geworden. Ook eenzame wan
delaars loopen gevaar, aangezien de uitge
hongerde dieren er niet voor terugdeinzen
een enkeling aan te vallen.
PRESBURG. 22 Febr. (V.D.) In het dorp
Udvarnok bij Tyrnau had Zondag een gemas
kerd bal plaats. Tusschen de bewoners van
het dorp en vreemde boerenjongens ontstond
uit jaloezie een gevecht, dat zich tot een
formeelen slag ontwikkelde In de zaal ont
stond een paniek, waarbij vijf personen ge
dood werden. Tijdens de gevechten werden
vijftig revolverschoten ge'ost. Behalve de vijf
dooden werden veertien ernstig gewonden
naar het ziekenhuis vervoerd. Tien boeren
jongens werden gearresteerd.
PARIJS, 22 Febr. Reuter). Behoudens
een onwaarschijnlijke wijziging, zal de Fran-
sehe delegatie te Genève voortaan bestaan
uit:
Tardieu. Paul Boncour, Jean Fabry
Pieti, Paul Reynaud, terwijl de vroegere
ministers van marine en luchtvaart, Dumont
en Dumesnil voortaan als technische advi
seurs zullen optreden.
Onmiddellijk na de zitting van de Kamer
Dinsdag a.s. zal Tardieu weer naar Genève
vertrekken.
De verklaring in de Kamer zal zeer kort
zijn en hoofazakelijk over Fankrijks buiten
landsche politiek handelen.
Frankrijk zal blijven deelnemen aan de
ontwapenings-conferentie en herstel-confe
rentie.
Ten aanzien van de binnenlandsche poli
tiek zal de regeering de Kamer verzoeken,
onverwijld df begrooting goed te keuren
aangezien de verkiezingen eerst hierna kun
nen plaats hebben.
In de wandelgangen heeft men den in
druk, dat de regeering een meerderheid
van ongeveer vijftig stemmen zal verkrij
gen.
DRESDEN, 22 Febr. (VD.) Te tien uur
Maandagmorgen waren de Wiener Platz voor
het station te Dresden en de straten die naar
het stationsplein voeren, gevuld -net een on
afzienbare menschenmenigte die in diep stil
zwijgen stonden te wachoen, tot tegen tien de
extra trein met het stoffelijk overschot van
den ex-koning van Saksen, Friedrich August,
onder de. overkapping van het station aan
kwam.
Vier onder-off cieren van de eere-compag-
nie droegen de lijkkist naar den lijkwagen,
waar de aanwezigen w.o, de Saksische mi
nister-president Schieck den doode de laat
ste eerbewijzen brachten. Een rouveompagnie
van de Rijks weer presenteerde het geweer en
onder de tonen van den treurmaisch van 't
liifregiment grenadiers werd de kist op de
affuit van een kanon gepiaatst.
De stoet zette zich in beweging Achter de
muziekkapel van het militaire escorte gingen
de vaandels van de oude regimenten, waar
achter een batterij van het vierde en het zes
de ascadron artillerie en van het waalide
cavaierie-regiment. De affuit met de lijkkist
werd door vier paarden getrokken en vooraf
gegaan door dragers van kussens met de rid
derorden en van den maarschalksstaf van
den Koning. De kleuren van het Saksische
Huis dekten de kist. die gevolgd werd door
koorknapen, geestelijken, iamilieleden, hof-
dignitarissen en hooge militairen, terwijl de
stoet gesloten werd door de oud-strijdersver-
eenigingen en studentenorganisaties, allen
met omfloerste vaandels.
De hofkerk, waar de rouwdienst plaats
vond, was met zwarte draperieën behangen
en er heerschte een schemerduister. In de
zijgangen lagen honderden bloemstukken en
kransen met ziiden linten in de zwart-wit-
roode kleuren en in de kleuren van het Rijk,
van de verschillende landen en de talrijke
steden. Het naderen van den rouwstoet werd
aangekondigd door het gelui der klokken.
Aan den ingang der kerk werd de lijk
stoet ontvangen door den bisschop Mgr.
Gröber, die de kist met het stoffelijk over
schot naar hef Hoogaltaar begeleidde. Vaan
drigs van de infanterieschool vormden een
eerewacht, terwij' ce kist onder de tonen van
het or°el naar haar plaats gedragen werd.
De kerk was tot de laatste plaats gevuld.
Alle aanwezigen trokxen nog eenmaal langs
de baar, die tusschen het groen der palmen
en de brandende kaarsen achterbleef, bewaakt
door een doodenwacht van officieren.
MOSKOU, 22 Febr. (Reuter). Eerst nu
wordt ruchtbaarheid gegeven aan een groot
spoorwegongeluk, dat den 14en Februari
plaats gevonden heeft in de nabijheid van
het station Posbe op de lijn MoskouLenin
grad De openbaarmaking kon geschieden,
doordat heden te Leningrad het proces ge
voerd is. Bij het ongeluk vielen zes dooden
en dertien gewonden te betreuren.
De rechtbank veroordeelde den dienst-
doenden stationschef tot acht jaar, een an
deren ambtenaar tot zes jaar, een machi
nist tot drie jaar en twee seinarbeiders tot
twee jaar gevangenisstraf.
Het Eerste Kamerlid Van Embden heeft
den Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw, voorzitter van den Raad van Mi
nisters, de volgende vragen gesteld:
1. Is het bericht juist, dat de Regeering
besloten heeft, een torpedojager naar
Shanghai te zenden?
2. Onder welke van de grondslagen, die de
Regeering als uitsluitende doelstelling onzer
oorlogstoerusting opgeeft, Brengt zij bedoel
den maatregel: de verdediging van ons
grondgebied, handhaving der vermeende neu
traliteit van ons gebied, of vervulling van
Volkenbondsplichten
3. Hoeveel Nederlanders wonen er te
Shanghai?
4. Waarom heeft de Regeering tot het op
nemen van vluchtende landgenooten niet een
passagiersschip gecharterd, gelijk vanwege de
Nederlandsche Regeering bij vrij recente
internationale verwikkelingen wel heeft
plaats gevonden? Acht de Regeering het
bepaaldelijk gewenscht, gereed te zijn voor
de aanwending van militair geweld tegen
de strijdende partijen?
5. Zoo ja, is de Regeering zich dan ge
noegzaam bewust van de groote en geheel
noodelooze gevaren, die een zoo zwak be
wapende Staat als Nederland tot zich trekt
door zich met een klein oorlogsschip te bege
ven te midden van een dermate gecompli
ceerde en overprikkelde situatie als in Oost-
Azië aanwezig is?
6. Is de Regeering bereid, den torpedojager
alsnog terug te roepen?
In een Maandag afgekondigd Staatsb'ad
is bij Kon. besluit de regeling der premie
betaling door middel van dagzegels ook
geldend verklaard voor personen, die bij
wijze van werkverschaffing zijn te werk
gesteld.
Het in hoofdstuk III van de Tweede
afdeeling der Invaliditeitswet bepaalde, blijft
echter van toepassing ten aanzien van die
bü wijze van werkverschaffing te werk ge
stelde personen, uie in een ka'enderweek
gedurende meer dan vier dagen door den
zelfden werkgever in werkverschaffing zijn
te werk gesteld.
O
Zondagmiddag heeft in tegenwoordigheid
van Z. K. H. Prins Hendrik en vele autori
teiten op de algemeene begraafplaats te
's Gravenhage de herdenking plaats gehad
van de ramp van het s.s. „Berlin'- dat oc
21 Februari 1907 op de Noorderpier te Hoek
van Holland is geslagen en vergaan. Deze
herdenking viel samen met den jaarlijkschen
rouwdag, welke in Duitschland -vordt ge
houden ter herdenking van de in den wereld
oorlog gesneuvelden.
Onder groote belangstelling, ook van Duit
sche zijde, had de onthulling van het mo
nument en de overdracht van het graf, waar
in thans nog de slachtoffers van de ..Ber-
lin"-ramp rusten, en dat kort geleden geheel
is gerestaureerd, aan het Duitsche consulaat
plaats.
Slechts den genoodigden werd toegang ver
leend tot de algemeene begraafplaats, daar
buiten werd een menigte belangstellenden
door de politie, versterkt door marechaussee
op een afstand gehouden.
Precies drie uur arriveerde Z. K. H. Prins
Hendrik, die was vergezeld van adj. Termy-
telen.
Zij werden verwelkomd door den burge
meester van 's Gravenzande, mr. P. Brunt,
alsmede door de leden van het Comité, dat
de restauratie van het graf heeft bewerk
stelligd, n.l. de heeren Wenderich, Rinck
en v. Schure. Bij het graf hadden zich o.m.
opgestjeld dr. Boltze, van het Duitsche Ge
zantschap te Den Haag, de gemeente-secre
taris van 's Gravenzande. de heer van Nie-
rop, de heer v. d. Pauw, zoon van den voor-
maligen Duitscben gezant te Hoek van Hol
land, mr. D. I. v. d. Oever uit Den Haag, de
Kerkeraad der Duitsch Evangelische Ge
meente, de heer J. van Kan namens de N.Z.
Hollandsche Reddings-Mij; voorts de oud
redders van de reddingsboot „President van
Heel", de heeren J. van Maastricht, stoker,
B. Blokland, A. Boon, P. Hoogenraad, ma
trozen, benevens tal van verdere belangstel
lenden.
Nadat de Prins was gearriveerd, werd de
plechtigheid geopend door het Mannenkoor
der Duitsch Evang. Gemeente te Den Haag.
dat onder leiding van den heer W. Heggen
uitvoerde: „Wie Sie so sanft ruhen", waarna
de voorzitter van het koor een kort begroe
tingswoord sprak. Eerst werd een stille hulde
gebracht. Spr. merkte op dat we thans staan
aan het graf van hen, die ver van hun
vaderland ter ruste zijn gelegd. Maar toch
zijn zij niet vergeten en dankbaar is spr., dat
zoovelen zijn gekomen om hen te gedenken,
in welk verband in het bijzonder Z. K. H.
Prins Hendrik wordt welkom geheeten.
Vijf en twintig jaar geleden zijn zij, die
hier rusten, gevallen als slachtoffers der zee.
Thans brengen we allen aan hen, die ook
voor het vaderland het leven hebben gelaten,
de hartelijke groeten van ons vader
land over. Tenslotte betuigde spr. dank
aan allen die hun medewerking hebben ver
leend tot de restauratie van het graf.
Het koor zong vervolgens „Ecce quomodo
moritur", waarna Ds. Herbst naar voren
trad, voor het houden van de gedachtenis
rede.
„We gedenken thans", aldus spr., „hen die
25 jaar geleden in den strijd met de zee zijn
gevallen. Ver van hun vaderland zijn zij ter
rust gelegd, en in hen willen wij, evenals bij
den onbekenden soldaat, allen gedenken, die
in den grooten wereldoorlog het leven heb
ben gelaten.
In hen willen we allen eeren die gevallen
zijn in den wereldoorlog. Een groot aantal
van hen hebben hun laatste rustplaats ge
vonden ver van hun vaderland, en in ver
schillende landen zijn zij begraven. Maar dat
zy niet door ons vergeten zijn, getuigt thans
ook de onthulling van dit graf. Zij die geval
len zijn zullen in onze herinnering blijven
voortleven. Er is reden om te treuren, er zijn
zooveel jonge mannen gevallen in den oorlog,
en wij vergeten hen niet. Zij zijn getrouw
geweest tot in den dood. We leven juist in de
dagen w. e.rin we gedenken het lijden en
sterven van Christus, die ook Zijn kruis op
zich heeft genomen. Ook Hij was getrouw
tot in den dood. Laten we ons in dezen ern-
stigen tijd begeven naar het kruis van Gol-
kotha, om daar al onzen nood en leed tot
Jesus te brengen.
„In God te sterven, -beteekent te leven",
zoo besloot Ds. Herbst.
Hierna betrad Z. K. H. Prins Hendrik het
Kranslegging door Z. K. H. Prins
Hendrik.
Hierna betrad Z. K. H. Prins Hendrik het
graf, en legde een krans neer.
„Ter nagedachtenis van de 125 gevallenen
by de ramp van de „Berlin", vyf en twintig
jaar geleden, leg ik hier dezen krans neder."
Spr. merkt op het reddingswerk by deze
ramp een nacht te hebben medegemaakt, en
vol dankbaarheid gedenkt spr. de redders.
„Van de gereden, aldus spr., zyn niet al
len meer in leven, twee van hen zijn in den
kryg gevallen, en twee gestorven. Bij mijn
laatste ezoek aan Beriyn ontmoette ik vüf
geredden, zy hebben mij verzocht ook na
mens hen deze hulde te brengen."
Hierna volgden kransen van het Duitsche
Gezantschap, de Duitsche. Vereeniging te
Den Haag, Vereen, van Duitsch sprekende
Katholieken, Duitsche Handelsbediendenver-
eeniging, Duitsche Vereeniging van Chr.
Jongemannen, Duitsche Turn- en Zwemver-
eeniging, Duitsche Madchen Heim te Den
Haag, terwyi mevr. Eysbergen-Zandstra lelies
op de graven legde.
Ds. Herbst besloot de plechtigheid met het
bidden van het „Onze Vader".
Het graf.
Het gerestaureerde graf is gelegen naast
het Engelsche graf, dat zich op het kerk
hof bevindt. Het monument omvat twaalf
graven, waarvan 5 van de slachtoffers van
de „Berlin"-ramp en één van een matroos
omgekomen by de zeeslag op 't Skagerak.
In den achterwand van het monument pry kt
in zwart mozaïk de Duitsche adelaar, waar
onder de spreuk „Lebet weiter in Gott."
Een éénvoudige aanplanting is verder aan
gebracht. Het grafmonument is uitgevoerd
door de fa. Linterlau en Ingretto te Den
Haag.
Geen Nederlander?
Vrijdagavond na de gemeenteraadszitting
van Rotterdam riep de burgemeester, aldus
„De Courant", het communistische raadslid
Reuderink by zich om hem in het bijzijn
van den gemeente-secretaris mede te dee-
len, dat er van het departement van Bui
tenlandsche Zaken een mededeeling was
ontvangen, dat de heer Reuderink, die zoo
als bekend eenigen tyd irw Rusland vertoefde,
daar in staatsdienst was geweest. Voor het
lidmaatschap van den raad is het vooreerst
noodzakelyk dat men Nederlander is. Doch
dit Nederlanderschap v«mt te vervallen zoo
dra iemand zonder toestemming byv. in het
buitenland in staatsdienst gaat. Zou het dus
waar zyn dat de heer Reuderink in staats
dienst was geweest, dan zou hy als lid van
den raad moeten bedanken. Over een en
ander zou de heer Reuderink nog een offi
cieel schrijven ontvangen. Na dit schryven,
dat van het college van B. en W. moet uit
gaan, zal de heer Reuderink nog acht dagen
gelegenheid krijgen om in beroep te gaan,
waarna de zaak in den gemeenteraad aal
moeten worden behandeld.
Een bruiloftsstoet overvallen
SOERABAJA, 20 Febr. (Aneta). Uit Pare
wordt vernomen, dat aldaar een rooverbende
opereert, 's Avonds worden wandelaars over
vallen en van hun kleeding en sieraden be
roofd, terwijl dezer dagen op klaarlichten dag
een bruiloftsstoet werd aangehouden. De
feestgangers werden van alles, zelfs van hun
kleeding beroofd.
Betere kostenverdeeling gevraagd
BATAVIA, 22 Febr. (Aneta). De Volksraad
heeft de motie, waarin de wenschelijkheid
wordt uitgesproken, om Nederland te belas
ten met alle vlootuitgaven, verworpen. Het
college heeft de andere motie's, waarin een
betere verdeeling van de defensie-kosten
tusschen Nederland en Ned.-Indië wordt ge
vraagd, aangenomen.
WILLEMSTAD (Curasao), 21 Februari.
(Aneta). De Gouverneur van Curasao is
Zaterdagmiddag uit Aruba teruggekeerd.
Hier te lande Is bericht ontvangen, dat
in Luanfu in het ziekenhuis der Zusters
aldaar is overleden de Zeereerw. Pater Ber-
trandus Boerke O.F.M.
Pater Boerke Kwam in Luanfu om een
retraite te geven, doch voelde zich onwel.
Hoewel hij zelf zijn toestand niet ernstig
inzag, achtten de Zusters het noodig dat
hem de laatste jn.H. Sacramenten werden
toegediend, hetgeen, toen de zieke daarin
bad toegestemd, inderdaad is geschied. Twee
uien later o verleen hij.
De nu overledene werd in 1866 te Rotter
dam geboren en in 1895 priester gewyd.
Sinds 1896 was bij als missionaris in
China werkzaam.
Op Zondag „Laetare" 6 Maart a.s. zal Z.H.
Exc. Mgr. P. I. Verriet O.P., titulair-Bisschop
van Eleuterna en Apostolisch Vicaris van
Curacao, in de kloosterkerk S. Hieronymus,
van de Paters Minderbroeders te Weert de
H. H. Wijdingen van het Diakonaat en Pries
terschap toedienen aan de volgende fraters:
Het H. Diakonaat aan: Fr. Guido Roor-
aink uit Amsterdam; fr. Nicetas van Wor-
kum uit Arnhem; fr. Mariophilus Celie uit
Nieuwer-Amstel! fr. Livarius Versteeg uit
Hilversum; fr. Aloysius Bodewes uit Baarn;
fr. Gedeon Stol uit Leiden; fr. Clarentius
Straathof uit Leimuiden; fr. Massaeus Tous-
saint uit Kerkrade; fr. Silvanus van der
Meer uit Rijnsaterwoude; fr. Ascanius Wil-
lems uit Sittard; fr. Aemilianus van Heel, uit
Amsterdam; fr. Sebaldus Linders uit Mook;
fr. Severianus van Waesbeghe uit Rotterdam;
fr. Eartholus Gelauff uit 's Hage; fr. Sigibal-
dus Hogenboom uit Oudewater; fr. Tobias
Bastiaansen uit Roosendaal; fr. Felix Janszen
uit Delft; fr. Angelus Stokman uit Haarlem
mermeer; fr. Trudo de Ruiter, uit Amsterdam
Het H. Priesterschap aan: Fr. Adam van
der Veldt uit Sloten; fr. Ivo Terhell uit
'sHage; fr. Modestinus Pöttgens uit Kerk
rade; fr. Amandinus Janssen uit Blerik; fr.
Arthur Mertens uit Teteringen; fr. Natalis
Ruys uit Utrecht; fr. Dignus Koot uit Delft;
fr. Narcissus van Summeren uit Nijmegen;
fr. Ceslaus Tijnagel uit Rotterdam; fr. Her-
mas Kersten uit Rotterdam; fr. Josue Groen
uit Rotterdam; fr. Deicola Rodermans uit
Amsterdam; fr. Florinus Verhagen uit
Schijndel; fr. Edoaldus Berden uit Blerik;
fr. Claudianus van Veldhuizen uit Bode
graven; fr. Venantius Wortelboer uit Rotter
dam; fr. Dionysius Boers uit Weert; fr. Hila-
rinus van Rooy uit Megen; fr. Paternus Geise
uit Rotterdam; fr. Patritius Mikx uit Rot
terdam en fr. Parmenius Büler uit Voorburg;
allen van de Orde der Minderbroeders.
Philips in het gelijk gesteld
Het Haagsche Gerechtshof heeft arrest
gewezen in een octrooikwestie tusschen de
N.V. Gloeilampenfabrieken te Eindhoven
en de Handelsvennootschap onder de firma
De Nederlandsche Radiowerken, gevestigd
te Utrecht.
Bij inleidende dagvaarding had Philips
als eigenaar van het Nederlandsche Octrooi
No. 7684 betreffende een schakeling met een
thermionisch toestel gesteld, dat het door
de Radiowerken in haar bedrijf vervaardig
de en in het verkeer gebrachte radio-ont
vangtoestel „Dumol D 4" inbreuk maakt op
haar octrooi.
Op grond hiervan vorderde Philips we
gens onrechtmatige inbreuk op dit octrooi
schadevergoeding van de Radiowerken.
De Haagsche Rechtbank besliste daarop,
dat de lampen van De Radiowerken een
toepassing bevatten van datgene, waarvoor
het octrooi is verleend.
zy wees dan ook de ingestelde vordering
toe met bepaling, dat het vonnis uitvoer
baar is met lijfsdwang tegen de individueele
leden der firma.
In hooger beroep heeft, het Gerechtshof
thans dit vonnisbevestigd.
