Zijn romantische
Madeira-reis
de geheimzinnige
FRAN SCH-DUITSCHE
TEGENSTELLING
Omtrent basis van debat in
Genève
WANORDE IN DEN
RIJKSDAG
Toch eenige politieke
resultaten
HAMBURG IN HET
DONKER
Tot lichtstaking besloten
DE PEST
Breidt zich uit
DERDE BEAD
DONDERDAG 25
FEBRUARI 1932
BLADZIJDE 1
THANS EEN RUSTKUUR
IN EGYPTE?
ECHEC VAN OPROERLINGEN
IN MAROKKO
EEN NIEUW SNELHEIDS
RECORD VAN SIR CAMPBELL
OOK EEN JAARVERGADERING
AMOKMAKER OP MANILLA
DE NATURALISATIE VAN
HITLER
BIERSTAKING TE BERLIJN
ONZE OOS7
MOORDENAARS GEKNIPT
KERKNIEUWS
MGR. A. J. N. VERMEULEN f
PATER BONIFACIUS O. M.
CAP. f
SOCIAAL LEVEN
UIT DE SIGARENINDUSTRIE
Meer vraag naar goedkoope soorten
BINNENLANDSCH NIEUWS
GEGEVENS
WERKLOOZENZORG
INSPECTEUR
VOLKSGEZONDHEID
WIJZIGING VAN DE KIESWET
DE BEGROOTING VAN EMMEN
Een tekort van ruim drie ton
INSPECTEUR VAN DEN
LANDBOUW
INFLUENZA
De meest tegenstrijdige geruchten doen den
laatsten tijd de ronde omtrent maarschalk
Pilscedski, hetgeen er mede op zou wijzen,
dat de kansen, dat Pilsoedski weer aan de
politiek gaat deelnemen, toenemen.
Eenige dagen geleden verscheen in het
„Prager Hageblatt" een bericht, dat Füsoedski
geestesziek was. Hij zou zijn studeervertrek,
waar hij ^ag 'n dag uit gebogen zit over
t- 1» t .,1, i i - -f fcr
'i', - «•**!-jf-»v 4 f
Genoemd blad wist verder nog te vertellen,
PILSOEDSKI
dat niettegenstaande de uiterst strenge
censuur, geheel Polen reeds op de hoogte was
van den toestand van maarschalk Pilsoedski.
Thans echter wordt er bericht, dat Pilsoedski
zich naar Roemenië zal begeven, teneinde
aldaar het 16e regiment infanterie te bezoe
ken, waarvan hij eere-commandant is. Het
blijkt echter wel, dat de gezondheidstoe
stand van Pilsoedski niet al te best is, want
na zijn bezoek aan Roemenië zal hij zich
naar Egypte begeven, teneinde aldaar een
rustkuur te ondergaan. Dit is niet de eer
ste keer dat Pilsoedski een rustkuur moet
nemen. In begin van verleden jaar heeft hij
eenige maanden op Madeira vertoefd, ter
wijl hij de zomermaanden te Druskienini,
een badplaats in Oost-Polen, doorbracht.
Evenals nu heerschte er ook verleden jaar
een groote geheimzinnigheid rondom
Pilsoedski en zijn plannen.
Toen hij met de torpedoboot „Wicher"
van Madeira was vertrokken, wist opeens
niemand waar hij zich eigenlijk bevond. De
enkele getrouwen, die het ongewijfeld wis
ten, hulden zich in een geheimzinnig zwij
gen en deden geen moeite de zonderlinge ge
ruchten, welke al spoedig omtrent Pilsoeds
ki de ronde deden, tegen te spreken. Ook de
maarschalk zelf. die vrij onverwacht te
Gdingen arriveerde, liet niets los.
Maarschalk Pilsoedski. de feitelijke dicta
tor van Polen, hoewel hij zich vergenoegt
met den titel van Minister van Militaire
Zaken, is geen Pool van geboorte, doch een
Letlander. Hij werd geboren in het kleine
plaatsje Zulof, nabij Wilna op 19 Maart 1867
en zal dus binnenkort zijn 65en verjaardag
herdenken. Over zijn jeugd en over de ge
boorte ven zijn Poolsch patriotisme heeft
Pilsoedski eens het volgende geschreven:
„Het was ongeveer tien jaren na de on
derdrukking van den opstand van 1863. De
indruk, dien Mujaref's represailles hadden
achtergelaten, was nog zoo levendig, dat
alleen het zien van een Russisch ambte
naren-uniform voldoende was, om de men-
schen van schrik te doen beven. In dien
tijd haalde mijn moeder uit een verborgen
schuilplaats, die aan haar alleen bekend was,
een paar boeken, waaruit zij ons voorlas en
waarvan zy ons sommige passages uit het
hoofd liet leeren. Het waren de werken on
zer groote dichters. Het mysterie, dat deze
oogenblikken doorhuiverde, de gemoedsbe
weging, welke mijn moeder beving en die
electrisch oversloeg op ons, haar kleine toe
hoorders, de verwisseling van het décor, dat
plaats vond, zoodra een of andere lastige
getuige onze conspiratieve bijeenkomsten
stoorde, dat alles liet in onzen geest sporen
achter, welke nooit zijn uit te delgen. Op het
Russisch gymnasium, dat ik moest bezoe
ken, kwam mij het gehate regime in leven
den lijve in de gestalte van het geünifor
meerde Russische leeraarscorps tegemoet.
Dag in dag uit moest ik mijn onmetelijke en
machtelooze woede verbijten. Mijn moeder
troostte mij echter en vermaande: „Geduld,
mijn jongen, geduld. Als je groot bent, zul
je wraak nemen." Volgens een ouderen
broeder was de lievelingslectuur van den
opgroeienden Pilsoedski de biografie van
Napoleon. Ook de helden der Oudheid, zoo
als Mi:! lades, Themistocles, Epaminondas,
maakten een diepen indruk op hem.
Tegen den Poolschen dichter Sierozewski
zeide Pilsoedski eens: „Zij ontroerden mij tot
het diepst van mij-, ziel en maakten mij ge
lukkig."
Niet lang daarna, toen Pilsoedski student
in de medicijnen te Charki-v was ge-orden,
kreeg hij gelegenheid om actief in de gebeur
tenissen in te grijpen. Nauwelijks 20 jaar
oud, was Pilsoedski Russisch staatsburger
geworden en een der vurigste revolutionnai-
ren. Hij koesterde slechts één ideaal: het
tsorenregime te doen vallen en de revolutie
uit te roepen. Wegens zijn ideeën kwam
Pilsoedski herhaaldelijk met den rechter in
aanraking, totc'at hij, 21 jaar oud, werd ver
oordeeld om gedurende tien jaar naar Sibe
rië te worden verbannen. In Siberië is hij
evenwel nici lang geweest. Met behulp van
geestverwanten gelukte het hem te ontsnap
pen en onder een anderen naam terug te
la eren Na zijn terugkomst uit, Siberië ging
hij zich interessee.en voor de Poolsche arbei
derspartij. Deze partij was gevormd door een
aantal personen, die een Poolsch rijk wilden
stichten, dat geheel los van Rusland stond.
Pilsoedski werd een vurig aanhanger van
deze partij en hier kwam hij tot de gedaente
van de schepping eener Poolsche gewapende
macht hetwelk hem ook is gelukt Ir, 1917
zag Pilsoedski een zijner idealen verwezen
lijkt: de verheffing van Polen tot den zelf
standigen staat, waarin Pilsoedski al spoe
dig een voorname, zoo niet de voornaamste
plaats innam Door de staatsgreep van Mei
1326 kwam Pilsoedski, die eep vurig patriot
was, aan de regeering en sindsdien is hij
eigenlijk degene die Polen regeert. Zijn
naamfeest, 19 Maart, wordt in Polen als een
soort nationale feestdag beschouwd, welke
echter niet altijd even Kalm verloopt. Verle
den jaar' kwani het in Polen tot groote be
toogingen van de nationaal-democrasische
gezinde bevolking Hei, zal wel niet algemeen
bekend zijn, dat Pilsoedski zich behalve als
dictator ook als een bekwaam en fijnvoelend
psychologisch waarnemer en als een stylist
van meer dan gewone litteraire gaven heeft
doen kennen. In West-Europa kent men Pil
soedski eigenlijk alleen als veldheer, doch in
zijn vaderland staar hij als een knap schrij
ver bekend. Niet alleen in de politiek is hij
de leider van zijn volk, doch ook op cultu
reel gebied. Zijn werken, die achtereenvol
gens het licht zagen, zooals „Mijn eerste ge
vechten," „De opstand van he* jaar 1863,'
zijn hoofdwerk „De oorlog van 1920" en zijn
beroemd geworden dagorders, hebben een
groote wetenschappelijk-historische en te
vens agitatorisch-polemisc ie waarde. Vooral
zijn werk „De oorlog van 1920". dat tegelijk
met een geschrift van den Russischen gene
raal Tuschatschowski. in druk is verschenen,
doet hem kennen als een irachtiaen en ver-
vooruitzienden denker In dit werk toont hij
zich een aanhanger van het strategisch sys
teem „de plain air", in tegenstelling met de
z.g. strategie „encadrante et serrée." Daar
voor had hij trouwens zijn goede redenen,
want hij had niet over groote legers te be
schikken. Zijn systeem bleek echter te vol
doen, want zijn regimenten behaalden er
door een uiteindeliike overwinning. In zijn
redevoeringen laat Pilsoedski den vrijen loop
aan zijn verbeeldingskracht. Onomwonden
spreekt hij alles uit, wat hem op het hart
ligt en hij doet dit met een welhaast Napo
leontische begeestering. Pilsoedski koestert
dan ook een ontzaglijke bewondering voor
Napoleon, dien hij beschouwt als 't grootste
genie, dat de wereld ooit gekend heeft. Zijn
redevoeringen kenmerken zich door een
groote levendigheid en openhartigheid en
een directheid van zeggen, die onmiddellijk
„pakt." Zij zijn voj dichterlijke vergelijkin
gen en frissche beelden gegrepen uit het da-
gelijksch leven. Er is zelfs iets in. dat aan
Rabelais herinnert. Zijn dagorders, even kort
als raak. zijn kleine meesterwerken, die in
staat bleken om een wonderoare geestesge
meenschap tusschen den aanvoerder en zijn
soldaten te scheppen. Een diepe kennis van
den mensch en de geschiedenis spreekt eruit.
Pilsoedski's werken zijn niet als de verzen en
tooneelstukken. die groote staatslieden bij
wijlen uit tijdverdrijf plegen te schrijven,
maar men zou ze veeleer kunnen beschou
wen als een soort Röntgenstra'en. die ons
in staat stellen door te dringen in zijn diepe
en gepompliceerde natuur. Een van zijn
laatste werken is een opstel, getiteld: „La
Psychologie du Prisonnier," hetwelk als een
zeer merkwaardig werk wordt beschouwd.
Behalve zijn litteraire gaven bezit Pilsoedski
cok nog de bewonderenswaardige gave om
weersvoorspellingen te doen, welke hij heeft
bewezen tijdens zijn verblijf aan boord van
het Poolache oorlogsschip „Wicher", dat hem
van Madeira naar Gdingen bracht Toen het
Pcolsche oorlogsschip op Madeira aankwam,
werd aan den maarschalk inededeeling ge
daan, dat er op zee een sterke storm stond.
Pilsoedski antwoordde, dat hij, zoodra hli
aan boord kwam. de zee zou betooveren. En
werkelijk, toen het schip moest vertrekken,
was het weer plotseling omgeslagen en ge
durende geheel de reis bleef het prachtig
weer tot den laatsten nacht. Toen het schip
de Oostzee binnenliep, verklaarde Pilsoedski:
„Vannacht zal het weer slecht worden, want
ik wil niet langer tooveren. Dr. Eoyczynki
(de geneesheer, die den maarschalk verge
zelde, most ook maar eens ondervinden wat
het zeggen wil zeeziek te zijn." En des nachts
cm 12 uur stak er een hevige storm op, zoo
dat de passagiers van het kleine oorlogs
schip op danige wijze heen en weer werden
geslingerd. Toen de reisgezellen de barome-
ter-achtige intuïtie" van den maarschalk be
wonderden, vertelde deze schertsend, dat hfj
familie was van een oud Lithausch priester
geslacht uit den heidenschen tijd. hetgeen
ook wordt bewezen uit de opvallend borste
lige wenkbrauwen van den dictator. Evenals
zijn heidenscht voorvaderen zou ook Pil
soedski de kunst verstaan om als weerpro-
feet op te treden.
GENÈVE, 24 Febr. De politieke conferen
tiecommissie der Ontwapeningsconferentie is
Woensdagmiddag onder voorzitterschap van
Henderson bijeengekomen. Hoewel de com
missie slechts bestaat uit de leiders van de
delegaties, waren de delegaties niettemin
voltallig verschenen.
Op voorstel van Henderson werd de Tsje
chische Minister van Buitenlandsche Zaken,
Benesj, met algemeene stemmen gekozen
tot algemeen rapporteur der commissie.
Vervolgens werd aangevangen met het de
bat over de kwestie van de basis der onder
handelingen.
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Simon, lichtte daarbij een schrifte
lijk voorstel toe, waarbij de commissie be
sluit de verdere werkzaamheden der confe
rentie te houden binnen het kader van het
ontwerpverdrag van den Volkenbond, even
wel zuilen alle delegaties haar volledige
vrijheid behouden afzonderlijke voorstellen
uit te werken en amendementen in te die
nen op het ontwerpverdrag.
De Fransche premier Tardieu juichte de
verkiezing van Benesj toe.
Vervolgens legde hij er den nadruk op
dat het ontwerpverdrag van den Volken
bond de richtlijn moet vormen voor de ver
dere werkzaamheden en beslissingen. De
taak van de conferentie zal, aldus Tardieu,
slechts kunnen worden volbracht binnen het
kader van den Volkenbond. De conferentie
heeft tot taak de in het ontwerp-verdrag
opengelaten tabellen in te vullen. Een con
ferentie welke zoo groot is als deze, heeft
een hechte basis als het ontwerpverdrag
noodig, aangezien zij anders in een anarchie
overgaat. Spr. behoudt zi:h zijn houding je
gens zekere verklaringen van zekere dele
gacies.
Gibson (Vereen. Staten) sloot zich aan
bij het Engelsch-Fransche voorstel. Hij leg
de er evenwel den nadruk op dat daarmede
het ontwerp-verdrag als zoodanig nog geens
zins is aangenomen. Dit zal slechts het ka
der kunnen worden voor de algemeene werk
zaamheden, waarbinnen beslissende wijzi
gingen en aanvullingen zullen zijn toege
laten.
De Russische Volkscommissaris van Bui
tenlandsche Zaken, LiUvinov, eischte op
krachtige wijze vóór alle andere besluiten
een beslissing over het Sovjet-Russische
voorstel van een algemeene volkomen ont
wapening. Ingeval het voorstel mocht wor
den aangenomen, aldus Litwinov, wordt het
ontwerpverdrag overbodig.
De Italiaansche vertegenwoordiger wees er
op dat het aanvaarden van het ontwerp
verdrag als basis van onderhandeling zuiver
van zakelijke beteekenis is. Van belang is dat
op de snelste wijze een practisch uitvoer
bare definitieve oplossing van het ontwape-
ningsvraagstuk tot stand komt.
Ambassadeur Nadolny las vervolgens een
verklaring voor, volgens welke de Duitsche
delegatie zich accoord verklaart met 't eer
ste deel van het Engelsche voorstel waarbij
het ontwerpverdrag het algemeene kader
zal vormen voor de verdere onderhandelin
gen.
Tardieu, opnieuw aan het woord komende
verklaarde dat de vertegenwoordiger der
Duitsche regeering het Engelsche voorstel
heeft aangenomen, slechts onder voorbehoud
dat de Duitsche ontwapenings-voorstellen de
afzonderlijke bepalingen van het ontwerp
verdrag van den Volkenbond zouden ver
vangen. Spr. acht het evenwel zijn plicht
volledige klaarheid te biengen over het feit
dat Frankrijk dit onder geen omstandigheden
zal toelaten. De Fransche regeering kan
niet toestaan dat de Duitsche of andere
voorstellen de bepalingen van het ontwerp
verdrag van den Volkenbond vervangen.
De Turksche minister van Buitenlandsche
Zaken, Tewfik Roeschdy Bsy eischte aller
eerst een beslissing over het Sovjet-Russi
sche voorstel inzake volledige en algemeene
ontwapening, aangezien daardoor de bespre
king over het verdrag ontwerp overbodig
wordt.
De Japansche ambassadeur Matsoedeira
verdedigde het ontwerpverdrag van den Vol
kenbond.
Vervolgens werd besloten Donderdagmor
gen in zitting bijeen te komen ter behande
ling van het Sovjet Russische voorstel in
zake algemeene ontwapening.
De zitting werd hierna verdaagd.
Slotwoord van Henderson te Genève
GENÈVE. 24 Februari (V.D.) In het
slotwoord van de plenaire zitting van de
Ontwapeningsconferentie vatte de presi
dent, Henderson, het resultaat van de tot
nu toe gehouden bespreking samen en con
stateerde dat de verklaringen van de re
geeringen getoond hebben, dat alle regee
ringen eensgezind den vasten wil hebben tot
zoo verstrekkend mogelijke practische re
sultaten te komen. Hij verklaarde dat de
hoop bestaat dat bij de a.s. besprekingen
in de commissies overeenstemming zal wor
den bereikt. De moeilijkheden zijn inderdaad
zeer groot, doch schijnen niet onoverwin
nelijk. Over eenige principieele zaken is
zekere overeenstemming reeds aanwezig, bijv.
over het verbod of althans een sterke be
perking der offensieve wapens. Absolute
overeenstemming bestaat inzake het ver
bod van den oorlog met chemische en
bacteriologische middelen. Tegen het in
het leven roepen van een permanen
te Ontwapeningscommissie, welke toezicht
moet houden op de uitvoering van de in
verdragen op te leggen verplichtingen en
welke in de toekomst de ontwapeningscon
ferenties moet voorbereiden is van geen en
kele zijde bezwaar gemaakt. Het Fransch
voorstel inzake het in 't leven roepen van 'n
Internationale strijdmacht, welke ter be
schikking van den Volkenbond zal worden
gesteld, zal in de Commissie ernstig worden
bestudeerd.
Henderson verklaarde tenslotte dat de a.s.
onderhandelingen in de commissies waar
schijnlijk zeer langdurig en moeilijk zullen
worden, dat zij groot geduld en groote ener
gie zullen eischen. dat echter gegronde
hoop bestaat, dat de werkzaamheden tot
practische resultaten zullen leiden.
De volgende plenaire zitting van de con
ferentie zal eerst plaats hebben, wanneer
het presidium zulks noodig oordeelt. He
denmiddag komt de hoofdcommissie in
eerste zitting bijeen.
BERLIJN, 24 Febr. (W.B.). Wie gemeend
heeft, dat op de gebeurtenissen tijdens de
eerste zitting van den Rijksdag heden zake
lijke arbeid zou volgen, heeft helaas geen
geliik gekregen.
Afgezien van de verklaring van Dr. Grö-
ner, die met zijn rustig en duidelijk betoog
diepen indruk maakte, en afgezien van de
redevoeringen van eenige bejaarde parle
mentariërs van aanzien was het uiterlijk
beeld van de debatten van Woensdag nog
minder fraai dan Dinsdag. Kwam het toen
maar tot één schorsing van de zitting, thans
moest het drie maal achtereen gebeuren.
Het begon aanstonds bij de verklaringen
van Dr. Breitscheid namens de Socialisten.
Deze zien in Hindenburg weliswaar geen po
litiek geestverwant, doch zullen voor hem
stemmen, daar het er op aankomt een can-
didatuur te steunen, die het fascisme het
meeste afbreuk doet.
Het hoogtepunt der wanorde werd be
reikt, toen de voorzitter Löbe den nat-so-
cialistischen afg. Rosenberg het woord ont
nam. Een lid der linker<jde had bij wijze
van interruptie gevraagd om een tolk. aan
gezien het altische dialect van Rosenberg
niet te verstaan was. Hierop antwoordde
Rosenberg: U kunt toch naar Galicië gaan
om jiddisch te spreken." Er volgden hierop
steeds meer interrupties, waarbij Rosenberg
den Communist Heuck het woord „Jood"
toeriep. Rosenberg bood een anderen com
munist eenige oorvijgen aan. Communisten
en nationaal-socialisten drongen dreigend op
rondom de sprekerstribune. President Löbe
wees Rosenberg er op, dat het woord „Jood"
een onparlementaire uitdrukking is. Door
bovendien een medelid oorvijgen aan te
bieden ging Rosenberg, aldus Löbe, zich
dermate te buiten, dat hii hem het woord
moet ontnemen. Het kabaal duurde nog
eenige minuten voort, zoodat de president
de zitting ten tweeden male moest schorsen.
In parlementaire kringen wordt dit ver
loop van de zitting zeer betreurd, te meer
daar de vorige bijeenkomst van den Rijks
dag nog op 'n ander peil stond, dat meer
in overeenstemming was met het aanzien
van het parlement.
De Nazi's in de Rtiksweer
Niettemin zijn er Woensdag twee belang
rijke politieke resultaten bereikt. Ten eer
ste de uit de wegruiming van het incident
tusschen Gröner en de socialisten wegens
het toelaten van Nazi's in de Rijksweer.
De minister beantwoordde de kritiek hier
op met de verklaring, dat de leiders der Na
zi's zich verplicht hadden met uiterste ge
strengheid op te treden tegen alle onwet
tige strevingen in de partij. De toelating is
verbonden met verregaande waarborgen voor
de betrouwbaarheid van de weermacht. Uit
den toon van Breitscheid's rede bleek ge
noeg. dat deze aangelegenheid geen moei
lijkheden voor de regeering-Brtining zal
meebrengen.
Econ. partij steunt regeering
Ten tweede bleek uit de rede van afg. Dr.
Bredt, dat de economische partij de Rijks-
regeering haar vertrouwen niet zal ontzeg
gen. Ook al bestond er de laatste dagen
nauwelijks meer vrees voor gevaar van deze
beide zijden voor het kabinet, de huidige
ontwikkeling der zaken heeft volledig klaar
heid gebracht.
Donderdag zal de Rijkskanselier zijn ei
genlijk voor Woensdag bestemde rede hou
den. Zij zal voor alles een beantwoording
zijn van de kritiek van den Duitsch-natio-
nalen afg Freytr gh-Loringhoven. Op z'n
laatst Vrijdagmiddag zal de Rijksdag na den
aflocp der stemmingen uiteengaan.
BERLIJN, 24 Febr. (V.D.) Na een onder
breking van meer dan anderhalf uur, werd
de Rijksdagzitting herepend.
President Loebe deelde mede, dat afge
vaardigde Rosenberg (Nat.-Soc.), zijn be
dreiging, een lid, dat geïnterrumpeerd had.
oorvijgen te zullen geven terug heeft geno
men, nadat was vastgesteld, dat de belee-
digende interruptie in het algemeen rumoer
was ondergegaan en derhalve niet berispt is.
De president berispt vervolgens den
communist, die geïnterrumpeerd had.
Overigens verzocht hij in de toekomst alle
beschimpingen, beleedigingen en bedreigngen
met de vuist, zooals herhaadeijk door het
presidium waren geconstateerd na te laten
en steeds op de plaatsen te blijven ten
einde den toestand docr samenklittingen
niet onnoodig te verscherpen. Voorts deelde
de presidendt mede. dat hij de schorsing
van afgevaardigde Spreger intrekt, omdat
de bestrafe verzekerd heeft, dat hij de
hand niet dreigend heeft opgeheven tegen
den president.
Hierna mocht afgevaardigde Rosenberg
zijn redevoering vervolgen. Hij ver
klaarde o.m. nog, dat de minachting
waarmede l:et Duitsche Rijk van de zijde
van Littauen in het Memeiland is be 2nd,
beschouwd moet worden als een symptoon
van de algemeene geringe achting voor
Duitschland in het buitenland als gevolg
van een jarenlange verwaarloosde buiten
landsche politiek. Rosenberg veklaarde
voorts, dat nimmer iemand zoo besmeurd is
als Hindenburg in het jaar 1925 - Cen
trum en Sociaal-Democratie. Het centrum
heeft verhinderd, dat de nationaal-soc.alis-
ten aan de regeering deelneemt. Het vormt
een front met de sociaal-democraten en
moet derhalve met haar ten gronde gaan
Indien dr. Bruening in deze Rijksdagzitting
niet ten val zal worden gebracht, dan zal
hfj toch over enkele maanden zijn ontslag
aanvrage indienen bij den Rijkspresident.
Deze Rijkspresd'ent zal Hitier heeten.
De ziting wordt dan verdaagd tot Don
derdagmiddag 12 uur.
HAMBURG, 23 Febr. (V.D.) Tijdens een
massavergadering van Hamburgsche winke
liers, waaraan vertegenwoordigers van alle
middenstandsvereenigingen en -bonden deel
namen, is hedenavond besloten om vanaf
Donderdag a.s. over te gaan tot een licht
staking, aangezien de tarieven voor stroom
te nadeelig zijn.
Onder de organisaties, die zich voor deel
neming aan de lichtstaking verklaarden, be
vinden zich o.a. de bond van bioscopen, en
de warenhuizen.
Het voornemen bestaat de lichtstaking
aldus te voeren, dat iedere buitenverlichting
achterwege zal blijven. De etalages zullen
Donderdag heelemaal niet en daarna slechts
tot 7 uur des avonds met ongeveer een
kwart van de gewone sterkte verlicht wor
den. De binnenverlichting zal zooveel moge
lijk tot ongeveer een kwart van de gebruike
lijke sterkte worden beperkt.
RABAT, 24 Febr. (Reuter). De aanval op
het Fransche kamp te Maci-si in den nacht
van 21 op 22 Februari, bctrekent een ep so-
de in de actie tot omsingeling van de laat
ste oproerlingen, die zich verscholen heb
ben in het hooggebergte van den Atlas.
De aanvallers lieten 25 lijken achter en 8
gevangenen. Dit échec van de oproerlingen
had een deipen indruk in de geheele berg
streek tengevolge. Sedert is er geen enkele
nieuwe verdachte beweging in de streek uit
gevoerd.
LONDEN, 24 Febr. (V.D.) De Engelsche
recordrijder Sir Campbell heeft heden
volgens een telegram uit Dayton Beach een
nieuw snelheidsrecord op zijn naam ge
bracht. Hij bereikte een gemiddelde snelheid
van 408.525 K.M. (253.9 mijl). Het oude re
cord, dat eveneens op zijn naam stond be
droeg 394.205 K.M. (245 mijl)
Van Amerikaansche alcohol-
smokkelaars
NEW YORK, 24 Februari (V.D.) De
rum-smokkelaars aan de Noord-Atlantische
kust zijn op het oogenblik te Halifax op
Nieuw Schotland bijeen in een soort Jaar
vergadering. Tal van vooraanstaande Ame
rikaansche alcoholsmokkelaars zijn in een
hotel gelogeerd, waar conferenties worden
gehouden over den zakelijken toestand. Men
besloot echter de aankomst van den New
Yorkschen alcohol-koning Higgins af te
wachten, alvorens men tot bespreking van
de eigenlijke agenda overging. Inmiddels
maken de smokkelaars het zich zoo gezel
lig mogelijk. Gisterenavond vond in ho.el
„New Scotland" een rumoerig avondfeest
plaats. In totaal nemen 25 groote alcohol
smokkelaars aan het congres deel. A! ge
meen wordt de stand van zaken goed ge
noemd.
MANILLA, 24 Febr. (Reuter). Een amok-
maker heeft heden 10 personen gedood en
even zoo velen gewond. Ten slotte werd hij
zelf door een soldaat afgemaakt. Het geval
heeft groote beroering verwekt
BRUNSWIJK, 24 Februari. (V. D.) Woens
dagavond heeft te Brunsw.jk een vergadering
plaats gehad van het dagelijksch bsstuui
van de Duitsche Volks-Partij, waarin uitslui
tend de kwestie omtrent de natura i atie var
Hitier werd besproken. Na uitvoerige bespre
kingen werd geconstateerd, dat de voorge
stelde oplossing geen schjjnLer.o.ming is,
maar dat het bij de benoeming van Hitier
tot Brunswijksch ambtenaar ernst is. H er
mede zijn de bezwaren we.ke de D. V. P. to'
nu toe heeft gehad, opgeheven.
BERLIJN 24 Febr. (W.B.) De vertrou
wensmannen van den bond van Caféhouders
hebben besloten een verlaging der bie belas
ting tc eischen. Vanaf hedennacht drie uur
zal geen bier meer geschonken worden en de
schenkstaking, die sedert Maandag d°or de
radicale groepen alleen gevoerd werd, zou
hiermee algemeen kunnen worden.
PARAKAN, 23 Febr. (Aneta). Op -nkele
plaatsen in het regentschap Temanggoeng
werden in de laatste weken plaatselijke op
flikkeringen van bubonenpest, secundaire
longpest en ook van de gevreesde primaire
longpest geconstateerd.
In Parakan stierven in de laatste week
zes personen in een huisgezin aan laatstge
noemde ziekte.
Thans is een haard ontstaan in een dessa
tusschen Parakan en de Kledceng tusscher
de Soembing en de Sindoro. Vermoedelijk
had de overbrenging plaats door een con
tactpersoon uit Parakan. Zeven personen
zijn reeds overleden en 50 contactpersonen
worden in barakken afgezonderd gehouden.
De heele dessa is door veldpolitie geïso
leerd.
MEDAN, 23 Febr. (Aneta). De politie te
Tandjong Balei heeft een bende van vijf
Javaansche oud-contractanten gearresteerd.
Zy hebben bekend schuldig te zijn aan den
dnevoudigen moord, welke, naar op 17 Febr.
geseind werd, in kampong Siojambi nabij
Tandjong Balei heeft plaats gehad.
Te Horssen is overleden de Hoogeerw. heer
Mgr. A. J. N. Vermeulen, pastoor a.daar
Pastoor Antonius Johannes Norbertus Ver
meulen werd geboren te Waalwijk den 21en
October 1843. Hij bezocht de seminaries van
het bisdom Den Bosch en werd priester ge.
wijd den 15öen Juni 1867. In 1868 werd hi)
benoemd tot kapelaan te Nijmegen (par. H.
Augustinus), waar hij verbleef tot zijn be
noeming tot pastoor te Horssen in 1886.
Den 27sten Juni 1910 werd hij Deken van
het dekenaat Druten en in December 1911
door Z. H. den Paus tot eere-kamerheer be
noemd. Eind December 1931 werd aan Mgr.
Vermeulen op zijn verzoek eervoi ontslag
verleend als deken.
In de kerk der paters Capucijnen te
Breda had de uitvaart plaats van den
eereerw. pater Bonifacius <P. H. J. ten
Ham, geboren te Utrecht, 8 April 1862).
De H. Mis van Requiem werd gecele
breerd door pater Gardiaan, met assis
tentie van de paters Eligius uit Tilburg
en Paschalis uit Breda. Het geheele ge
bouw was gevuld met geloovigen, die kwa
men bidden voor de zielerust van den
overledene, die eenmaal een zeer gaarne
gehoorde kanselredenaar was.
Nabij het altaar hadden tal van Eerw.
heeren geestelijken plaats genomen, o. m
Mgr. J. M. van Oers, vicaris-generaal van
het bisdom, plebaan H. G. M. Schrauven,
pastoor A. H. Rops.
Na de absoute in de kerk, werd het lijk
overgebracht naar de begraafplaats der
Capucij**"*n te Langeweg, waar de teraarde
bestelling in grooten eenvoud plaats had.
Uit Oostelijk Noord-Brabant wordt ons
bericht, dat de gang van zaken in de belang
rijke sigarenindustrie dier streek tamelijk be
vredigend is. Er wordi moral een goede vraag
naar goedkoope, zoogenaamde ..volkssigaren
(6 cents-sigaren) geconstateerd. Dit feit is
een typisch crisisverschijnsel, ook onder dit
opzicht, dat het dure sigarettenrooken in
volkskringen terrein verliest aan de meer
economische goedkoope sigaar.
Over het alge. een gaat het in de sigaren-
industrie, ook uit hoofde van het bovenver
melde, vrij goed, al vallen, met name in en
kele kleine bedrijven, nog wel ontslagen.
DE WERKLOOSHEID TE
HELMOND
Thans 2729; een jaar geleden 1120
Z00...S bekend, is de stad Helmond met
haar belangrijke en grootendeels op export
berekende industrieën, procentsgewijze het
hoofdslachtoffer van de werkloosheidscrisis
in de Zuidelijke industriecentra. Hoe zeer
ernstig de toestand voor Helmond in een
jaar tijds geworden is, moge blijken uit het
feit, dat het aantal werkloozen, dat in Fe
bruari 1931 het cijfer 1120 had bereikt,
thans, een jaar later, tot niet minder dan
2729 is gestegen.
De werkloozen komen hoofdzakelijk voort
uit de textiel-, ijzer- en cacao-industrie, als
mede uit de bouwvakken.
Een circulaire aan de gemeente
besturen
De Minister van Staat. Minister van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw heeft, in
vervolg op zijn schrijven van 3 Februari JX
betreffende Periodieke gegevens over werk-
loozenzorg aan de Gemeentebesturen onder
staande circulaire doen toekomen:
„Bij bovenvermeld schrijven verzocht ik
Uw College, mij maandelijks telkens vóór
den 15en der maand gegevens over de
werkloozenzorg in de voorafgaande maand
te willen doen toekomen.
Het blijkt mij evenwel, dat verschillende
gemeentebesturen niet in staat zijn, dien
termijn in acht te nemen. Ik heb daarom
besloten, in den vervolge de inzending op
uiterlijk den 20en der maand te stellen.
Slechts dient een uitzondering te worden
gemaakt voor de opgave in zake het aan
tal werkloozen op den laatsten Zaterdag in
de voorafgaande maand. De Regeering acht
het van het grootste gewicht, de cijfers van
het aantal werkloozen steeds zoo spoedig
mogelijk te kennen.
Ik moge u daarom verzoeken, mij in den
vervolge in de eerste week van elke maand
op te geven hoeveel geheel en gedeeltelijk
werkloozen op den laatsten Zaterdag van de
voorafgaande maand als werkzoekenden bij
het plaatselijk orgaan der arbeidsbemidde
ling stonden ingeschreven.
In de eerste week van Maart verneem ik
dus gaarne van u hoeveel geheel en hoe
veel gedeeltelijk werkloozen ingeschreven
stonden op Zaterdag 27 Februari en zoo ver
volgens iedere maand. Onder het hierbedoel-
de cijfer dient ook opgenomen te worden
het aantal tewerkgestelden bij de werkver
schaffingen.
Ik zou het zeer op prijs stellen, indien
Uw College de noodige voorzieningen wilde
treffen, opdat, hetzij rechtstreeks door u,
hetzij door het plaatselijk orgaan der ar
beidsbemiddeling voortaan steeds geregeld
voor tijdige inzending wordt gezorgd.
Met ingang van 1 Maart 1932 is benoemd
tot inspecteur van de Volksgezondheid in
algemeenen dienst Mr. P. A. van der Drift,
onder toekenning van gelijktijdig eervol ont
slag als referendaris bij het Departement
van Arbeid, Handel en Nijverheid.
Wetsontwerp binnenkort te
verwachten
Op de vragen van het Tweede Kamerlid
Knottenbelt betreffende het tijdstip van in
diening van een wetsontwerp tot wijziging
van de Kieswet, heeft Minister van Staat,
Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw geantwoord, dat hij met betrek
king tot een wetsontwerp tot wijziging van
de Kieswet nog slechts omtrent één punt
advies wacht; na ontvangst van dit advies,
dat zeer binnenkort mag worden te gemoet
gezien, zal het wetsontwerp het Departement
kunnen verlaten. De indiening er van zal
daarna zoo spoedig mogelijk gelijk worden
bevorderd.
In verband met de bij het ontwerp voor
te stellen wijziging van art. 125. eerste lid,
der Kieswet, strekkende tot vervroeging van
den in die bepaling vastgelegden dag der
candidaatstelling, erkent de Minister, dat het
wenschelyk is, een spoedige indiening te be
vorderen, waartoe hij dan ook gaarne zal
medewerken.
De gemeentebegrooting voor 1932 van
Emmen sluit met een tekort van 303.000,
welk bedrag, krachtens de saneeringsbepalin-
gen, zal moeten worden beschikbaar gesteld
door het Rijk. De opbrengst van alle belas
tingen wordt geraamd op f 244.701.32. Dat
is ruim f 6 per inwoner, een opvallend laag
bedrag, als men weet. dat Emmen naar het
tarief der derde klasse fondsbelasting heft
en dat 120 opcenten geheven worden vaa
alle aanslagen in de personeele belasting.
Wanneer men in de uitgaven ziet wat do
gemeente voor de armenbedeeling, genees
kundige armenverzorging en de verpleging
van armlastige krankzinnigen uitgeeft, dan
ziet men dat dit bedrag ruim 130.000 hoo-
ger is dan de opbrengst van alle belastingen.
De ondersteuning van belioeftigen, onder
verdeeld als boven aangegeven en daarbij
gevoegd de werkverschaffing, kost de ge
meente f 376.000, terwijl dan ook nog f 63.000
van de werkverschaffingskosten ten laste
van den kapitaaldienst gebracht wordt.
Het staat nu wel reeds vast. dat de mi
nister met 120 opcenten op de personeele
belasting geen genoegen zal nemen. Ook
van Emmen zal hij eischen de heffing van
200 opcenten, zooals de minister ook van
Sleen geëischt heeft. Voor krotopruiming en
het bouwen van woning:-r> voor de bewone-s
dier krotten is f 75.000 uitgetrokken, terwijl
ook f 75.000 is geraamd voor den i.ouw van
goedkoope arbeiderswoningen tegen een huur
van f 34 per week, omdat daaraan roo'n
groote behoefte bestaat.
Aan ir. R. P. Bonthuis. Rijkslandbouw-
consulent in algemeenen dienst te 's-Gra-
venhage, is de persoonlijke titel van inspec
teur van den landbouw verleend.
De „Stct." bevat een opgave van het aan
tal sterfgevallen aan influenza en aan ziek
ten van het ademhalingsstelsel (met uit
zondering van tuberculo:e) in de 43 gemeen
ten met meer dan 20.000 zielen, omvattende
op 1 November 1931 eene bevolking van
3.900 331 inwoners, voorgekomen gedurende
de week van 14 tot en met 20 Februari 1932:
aan influenza 25; bronchitis 16; pneumonie
104; andere ziekten van het ademhalings
stelsel 12. Totaal 132.
