Naar het Land van Overzee
11
m
->crr.
DE EEUWIGE LANDSKNECHTEN
Wordt China's leger door Duitsche
Officieren aangevoerd?
DERDE BLAD
BLADZIJDE 1
De Heilig-Graf kerk te Jerusalem
HOE IN ENGELAND
DE VOETBAL ROLT
RONDOM HET LEEGE GRAF
VX.'vftU.
Éssl
ELECTRICITEIT VOOR DEN
TUINBOUW
VOOR NEDERLAND
BEHOUDEN
Door nauwe samenwerking
DE ZEELIEDENACTIE
„HOE MAAK IK ZELF EEN
TELEVISIE-ONTVANGER
i.
In deze Oostersche stad, die ik u ge-
Schetst heb, die stad met haar donker-
overdekte gangstraatjes en haar nauwe ste
gen, met de eeuwige kronkelingen en de
warreling van haar doorgangen vol vreemd
voddig volk, vol schreeuwende drukte, vol
daverende bontheid van allerlei menigten,
nationaliteiten en religies, en de wemeling
van de duizenderlei vreemdsoortige dingen
van het morgenland, saamgeperst en opge
drongen binnen de middeleeuwsche muren,
tusschen de steenen ophoogingen van mos
keeën met hun minaretten, van kloosters en
kerken, van seminaries en synagogen, zoe
ken wij, pelgrims niet alleen, maar óók alle
anderen die komen om dit befaamd Jerusa
lem te bezoeken, naar dit ééne allereerst:
Baar de kerk van het Heilig Graf.
Dat is de plek, die eenmaal het middel
punt der aarde heette: de uitdrukking van
een naïef volksgeloof. Maar was het daarom
zonder zin? Het leege Graf is het middel-
Punt en de grondslag van ons geloof: want
He H. Grafkerk, zooals zij was ten tijde
der Kruisvaarders (XlIIe eeuw), en zooals
zij nog heden ten dage is.
het geloof In den Christus zou ijdel zijn, als
de Heiland niet waarlijk verrezen was! En
Bog is ditzelfde Graf van Jezus van Naza-
reth als het keerpunt der wereldbeschaving.
Want bij deze drempels zagen verleden en
toekomst elkaar in de oogen, daar werd een
nieuwe tijdsorde geboren, en een nieuwe ge
dachte. De Joodsche cultuur zag er haar
eind gekomen; de antieke wereld strandde
op deze rots; voor de christelijke beschaving
lichtte er de jonge dageraad.
Maar weldra wordt datzelfde leege Grai
ook weer als het centrum der wereldgeschie
denis. Als Byzantium over het zenith zijner
kracht heen is, scheidt dit Graf de wester-
®che van de oostersche wereld. Dan vormt
het zelf het brandpunt van den strijd, dien de
Westersche beschaving er strijdt met de
Oostersche barbarij, het kruis met de Halve
Maan. de Latijnsche wereld met het heiden
dom. Maar eer er de wapenen der strijders
nnkinken, zijn er duizenden heengetogen,
hlddend en boetend; en duizenden hebben
daarheen uit de verte hun handen gericht
en het gelaat gewend. En al de geslachten
hlijven daarop staren, óók al willen zij het
Biet. Dit Graf heeft nog geen enkel tijdperk
der wereldgeschiedenis onverschillig gelaten.
Wie het niet in liefde gezocht, en met toe
wijding vereerd hebben, moesten het daar
om wel des te feller haten. Niet alleen dat
zij het Graf haatten daar het ledig was,
Blaar zij hadden Christus zelf liefst ander
kerkboeken verbrand. Want Jezus is een
princiep en een einddoel, een afgrond van
goddelijk mysterie, zooals Papini zich uit
drukt, tusschen twee stukken wereldgeschie
denis. En ieder geslacht schrijft Zijn evan
gelie opnieuw.
Stemmingen der schemering
Wanneer gij te Jerusalem komt, wacht dan
tot het laatste halfuur vóórdat de kerk ge
sloten wordt: en gaat er heen in het stille
donker, niet zoolang de zon nog aan den
hemel staat en de dagklaarte uw oogen af
leidt. Of laat er u heenleiden met gesloten
oo:en voor dit eerste bezoek, met den blik
geheel inwendig gekeerd. En steun daarbij
alleen op uw goed geloof als on een staf en
stut. Wij ontberen het kinder, jk geloof dei-
kruisvaarders in deze eeuw van hyper-kri
tiek, en onze godsvrucht is niet bestand tegen
de storingen van buiten. Als iets onze oogen
hindert, worden zij uit de stemming ge -
bracht, daar onze zenuwen niet sterker zijn
dan onze wil, en concentratie van ons inner
lijk wezen doorloopend boven onze kracht
gaat. Wij hebben zwakke harten.
Maar als gij. tegen avond wanneer het
donker is, voor het eerst komt in de Heilig-
Grafkerk, en ge daar, op een der heiligste
plekken van deze aarde, plots uw oogen op
slaat in het duister, terwijl alle vormen
rondom u weggeschemerd zijn, terwijl een
fantastische leegte om u heen ligt, onder de
gewelven dezer vreemde kerk, die een cata
combe lijkt of een geweldige grot, een laby
rint waarin alles vreemde vormen aanneemt
en onbegrijpelijk is, diep en duister, ont
stellend, met uit al die onbegrijpelijke nissen
en diepten bet stille gepinkel der honderden
votieflampen, en het geschuifel der donkere
silhouetten van het eene duister in het
ar.dere duister, dan kan u onder dien
hoogen koepel, die zich welft over de plek
waar het gestorven Lichaam van Christus,
gebalsemd en in het lijkkleed, rustte, een
vreemde ontroering bevangen in dit don
kere heiligdom, dat zelf staat als een myste
rie om u heen. En in de stilte van dit oogen-
bük leven de herinneringen op; in het zwij
gen van dit duister rijzen de beelden; uit
de weifelende schemeringen lichten de .i-
sioenen aai:, en in uw ziel ontwaken de ge
wijde woorden: „Waar hebt gij den Meester
heengedragen?" „Hij is hier niet
De eerste ontnuchtering.
Dit alles is met evenveel woorden zeggen:
dat de Heilig-Grafkerk overdag de aller
grootste ontnuchtering kan zijn.
Is het dit? zult gij vragen, wanneer gij
aandachtig rondkijkt, in hoeken en gaten
speurt. Want gij verwacht een kerk, zooals
wij ons nu eenmaal een kerk denken. Gij
veronderstelt een zekeren rijkdom, die de
uitdrukking van een rechtmatigen eerbied is.
Gij kunt het u niet anders denken, of hier
doet een koster behoorlijk zijn werk; hier
heerschen niet alleen netheid en orde, maar
hier zal gebeden worden met ingetogenheid,
en hier hangt een sfeer die past bij de hei
ligheid van dit oord.
Maar dat zijn de optimistische voorstel
lingen van een even vroom als vaderlandsch
gemoed, die niet het minst overeenkomen
met de werkelijkheid. Want er is niets van
al dat verwachte, van dat mooie of ook maar
nette; het is 't Oosten, ook binnen dezen
tempel.
Daar is zelfs niets, dat ook maar smaak
vol is in deze kerk.
En welk een kerk! De groote, zware deur
met haar onmogelijk slot, en een rond luikje
daarnaast: „Wat heeft dit te beteekenen?"
„Wel, de zorg voor de kerk Is toever
trouwd aan twee Mohammedaansche fami
lies, die ze voortdurend bewaken. De eerste
van beide heeft de sleutels, maar bezit het
recht niet om. de deur te ontsluiten; de
tweede opent en sluit de deur, maar mag de
sleutels niet bewaren. Deze worden door
den wachter binnen het gebouw 's morgens,
door het ronde luikje, toegereikt aan den-
gene, die opent....
Mee dat gij over den dorpel gegaan zijt,
ziet gij links een nis, waar kussens en klee-
den liggen: daar hokken de Mohammedaan
sche wachters van het heiligdom, liggen er
te luieren en te kletsen.
Een steenen trap, die door een poortboog
In den muur verdwijnt onder een nuchtere
lantaarn, is de opgang naar de dubbele ka
pel van den Golgotha. Daaronder een ka
pelletje als een krocht. Daarnaast een con-
slstoriezaal van de Grieksch-orthodoxe gees
telijkheid....
De basiliek van het H. Graf te Jerusalem met aangrenzende kloosters
maal vermoord: een kruistocht om het Kruis
te vernielen. Maar wat zij ook verzonnen
om Hem uit het leven der menschheid te
verbannen, en hoe zij den Zoon des Vaders
ook verlaagden tot een filantroop of een
socialist, tot een utopist of een Boeddha, tot
een onwijze of een mythe, een die nooit
geboren was in geen enkel werelddeel,
zil verdreven zijn herinnering niet, en ruk
ten evenmin zijn naam uit de harten der
levenden: zelfs niet toen zij zochten naar
iets dat zijn piaats moest Innemen, of dat
dan waarheid of géést heette, godin der
Rede of Humaniteit. Natuur of Vaderland,
Ik-he.d of Solidariteit. De aanwezigheid
züner loochenaars en bestrijders is zelf een
bewijs voor Zijn bestaan. En de godslastering
biyft een onvrijwillige belijdenis van Zijn
eeuwige aanwezigheid. Het Graf is leeg, maar
de Godmensch is in de kerken en op straat,
bij het bed der stervenden en op het graf
der gestorvenen. Uit de musea kan Hij niet
verwijderd worden en Hij zal in de litera
tuur blijven voortleven, ondanks alle beeld-
stormers, en al werden ook alle missalen en
Rondgang door de Kerk.
Maar de kerk? vraagt ge. Gij wilt de
kerk binnengaan, en staat hier als in een
voorportaal. Maar een portaal is dit niet.
Gij staat al in de kerk zelf. De Grieken heb
ben den hoofdbeuk verder geheel afgescho
ten met wanden, die tot de gewelven raken.
Daarbinnen zijn zij heer en meester, en vie
ren zij hun liturgische plechtigheden, zon
der zich aan andere celebranten aan an
dere altaren te storen. Drie verschillende
religies doen er 's Zondags op hetzelfde uur
haar dienst, en de één oversehreeuwt er den
ander als opzettelijk. Trouwens de ruimte
is zoo groot niet.
Wij gaan nu links om het afgesloten koor
der Grieken heen, door een soort omgang
met kapellenkrans. Het is hier pikdonker,
want alles is er dichtgebouwd of venster
loos. De teekening van dit bouwwerk, het
grondplan waarop dit werd opgetrokken, ont
gaat den bezoeker volkomen. Maar even
schiet licht in een diepe krocht. Gij kijkt
langs een trap in dien kelder neer. Het
uiuttismi
Het altaar der Latijnen op de plaats der Kruisiging in de basiliek van het H. Graf
te Jerusalem
ziet er alles vochtig-grauw en beschimmeld
uit. Het Is de krypte van S. Helena, met
daarnaast de nis onder de rots, waarin de
drie kruisen onder Constantyn's regeering
werden weergevonden.
Wij vervolgen den ommegang om hét koor
der Grieken heen, en zien nog andere ka
pellen, alle gehavend en verschilferd, bleek-
grauw en armoedig en vies. De Grieken heb
ben hier een zoldering ingebouwd, waarlangs
ze in hun koor kunnen afdalen. Nieuwere
kolommen staan er tegen oudere pijlers aan,
zoodat het gebouw zelf hier meer op een ge
kalefaterde ruïne lijkt, dan op een kunst
werk. Overigens stortte de koepel boven het
Grieksche koor in bij de laatste aardbeving,
en ligt er nog maar een tijdelijk planken
gewelf.
Wij wandelen verder. Een dwaze volks
verbeelding heeft dit gedeelte der kerkruim
te „de gevangenis van Christus" genoemd.
En van de eene spelonk komen we in de
andere. Hier staat nu eindelijk ook een
roomsch altaar, toegewijd aan Maria Magda-
lena. Deze ruimte is weer een voorportaal
voor een volgende, waarheen ze langs trap
pen omhoog gaat: de kapel der Francis-
kanen, met een sakristie daarbij aanslui
tend.
Nu komen we op onze schreden terug,
aan het Magdalena-altaar voorbij, gaan dan
tusschen mass'eve, vierkante pijlers door,
en treden nu eindelijk in de ronde ruimte,
onder den hoogen koepel, waar Christus in
derdaad in het graf werd neergelegd. Door
de ronde opening in den koepel valt een
vloed van daglicht in. Hier kan men zien
en de dingen onderscheiden. Alles is er lu
guber en leelijk. De koepel verschilfert, de
wanden zijn van een afschuwelijke kleur,
die geen kleur meer is. Rondom hangen be
droevende schilderijen en zilveren lampen
in roode en bruine hulsels om ze schoon te
houden. Het is er kil en vochtig. De kalk
brokkelt van de achttien plompe pijlers in
het ronde, alsof ze melaatsch waren. De
ruwe steenen bodem is glad en glibberig.
Van tusschen de pijlers komen vunzige hok
ken, bergplaatsen, in de heilige ruimte uit,
waaronder de kapel der Jacobieters het best
te vergelijken valt met een steenkolenberg-
plaats.
Maar onze aandacht wordt hoofdzakelijk
getrokken door het gebouwtje in kapelvorm,
dat midden onder den koepel staat. Dit is
dus het omhulsel van het heilig Graf. Een
gebouwtje met twee kleine ruimten daarin,
zooals de begraafplaats beschreven werd in
het evangelie, en zooals er nog andere te
Jerusalem bewaard zijn. Maar van de heele
oorspronkelijke grafrots is er niets meer
overig dan wat brokstukken. Wat wij hier
in marmer gebouwd zien, is het kunstpro
duct dat de menschen daarvoor in de plaats
gesteld hebben. En het is zeer leelijk. Pierre
Loti noemde het „le grand kiosque de mar-
bre, d'un luxe demi barbare". Nu, in 1810,
toen dit kapelletje gemetseld werd, was de
Steeds, wanneer ergens ter wereld gewa
pende opstanden, revoluties of geschillen
plaats vinden, verzamelen zich ais gieren
bij het aas een aantal „eeuwige landsknech
ten", beroepsvechtersbazen, avonturiers en
krijgs-enthousiasten bij de staven der bei
de partijen.
Uit alle landen komen zij. hebben niets
anders geleerd dan oorlog, taktiek, strate
gie zoeken het gevecht, het avontuur
het is hun een beroep geworden! En dik
wijls zijn dat niet onsympathieke lieden.
Zij willen niet rijk er bij worden, zooals de
menschen op den achtergrond, die wapens,
munitie, levensmiddelen en berichten le
veren! Zij willen slechtshet avontuur!
zelfs al zou hun huid er de sporen van moe
ten dragen
Vanzelfsprekend is het, dat er onder deze
lieden ook Duitschers zijn. Dat is geen ge
heim. Bij Abd el Krim bevond zich Klems,
de chef van den Generalen Staf der Rifkaby-
len; in den Boliviaanschen „oorlog" voch
ten verscheidene Duitschers mee. En daar
om is het zoo goed als zeker dat er in de
Japansche en Chineesche loopgraven bij
Sjanghai wel een paar Duitschers zullen
zitten. De meesten van hen zijn immers
als kinderen in de loopgraven van Cam-
brai of in het bloedbad van Verdun ge
weest. Daarna hebben zij in de vrijwilli
gerskorpsen meegevochten: in Opper-Sile-
zië, in de Baltische gebieden. En toen....
was het te laat om een burgerlijk beroep
op te vatten! En zoo trekken deze overge
bleven strijders uit den grooten wereldoor
log rusteloos rond, zoeken oorlog, avontuur,
begeven zich van het eene slagveld naar
het andere.
Doch behalve deze groep Is er ook nog
een tweede groep van menschen. welke is
samengesteld uit vroegere beroepsofficieren,
die in Duitschland geen plaats meer kun
nen vinden. Door Klems opgeroepen, heb
ben zij destijds de benden van Abd el Krim
georganiseerd en gedrild; onder generaal
Kundt hebben zij het Boliviaansche leger
gereorganiseerd en opgebouwd: met Over
ste Bauer zijn zij in 1928 naar China, naar
Tsjang Kai Sjek getrokken. Het zijn men
schen, die hun plichten als instructeur bui
tengewoon ernstig opvatten, menschen, wier
trouw en eerlijkheid dikwijls spreekwoorde
lijk is geworden In het land, waarin zij zich
zich gevestigd hebben.
De diplomatie en de „landsknechten"
Met enthousiasme hebben de Duitsche
autoriteitx (dus in de eerste plaats
het Ministerie van Bu.tenlandsche Zaken)
een dergelijk optreden in vreemden staats
dienst nooit aangezien. Toen kort na den
oorlog Japansche wervers Duitsche onder
officieren en officieren als instructeurs zoch
ten, heeft men er dikwijls tegen gewaar
schuwd. Een reden om hen te verbieden
het land te verlaten, heeft men echter
niet, zoolang hun streven zich niet recht
streeks tegen Duitschland rient.
Toen Overste Bauer In 1928 door gene
raal Tsjang Kai Sjek werd opgeroepen en
hij naar Nanking ging, was men over dit
besluit weinig gesticht. Het is toen zelfs
tot een diplomatiek intermezzo tusschen Ber
lijn en Parijs gekomen, daar men in Parijs
de vrees koesterde, dat de energieke Bauer
Tsjang Kai Sjek op sleeptouw zou nemen.
Maar men heeft toen met volle zekerheid
kunnen bewijzen, dat behalve Engelsohe,
ook Fransche officieren in Chineeschen en
Japanschen staatsdienst staan.
Bauer heeft en nooit zonder daarvan
eerst het Duitsche ministerie van Buiten-
landsche Zaken op de hoogte te stellen
ongeveer 30 van zijn vroegere kameraden
naar China gehaald, welke in Nanking,
Door de pers circuleert het "be
richt, dat een groot aantal Duit
sche officieren een werkzaam,
aandeel neemt bij de leiding der
Chineesche actie bij Sjanghai.
Zooals onderstaand artikel van
een bijzonderen correspondent
duidelijk weergeeft, zijn deze be
richten geweldig overdreven
Sjanghai en in het binnenland van China
werden gestationeerd. Geen van hen is
echter en dat moet nadrukkelijk worden
vastgesteld ooit als troepencommandant
werkzaam geweest, doch slechts als instruc
teur, als leeraar en als starofficier.
Tegenwoordig zijn er van deze 30 officie
ren die dus den autoriteiten met naam
en toenaam bekend zijn slechts nog on
geveer 10 of 12 ln China: aan het hoofd
van deze groep staat de opvolger van Over
ste Bauer (die meer dan medewerker, te
vens vriend en vertrouweling van Tsjang
Kal Sjek werd) generaal Wetzel, wiens
kwartier te Nanking is. Eenzelfde aantal
bevindt zich in Japan; van hen is echter
zooals in Tokio van officieele zijde wordt
verklaard, niet één enkele bij de in Mands-
joerije vechtende troepen. In zooverre zij
en hun kameraden in China nog van Duit
sche nationaliteit zijn, is hen van regee-
ringszijde, onder bedreiging van de aller
strengste dwangmaatregelen, strikte neu
traliteit opgelegd, hetgeen ook wel vanzelf
sprekend is.
Wie er nog meer op het stryd-
tooneei zijn....
Zoover is dus alles in orde! Maar
er zijn nog anderen die op eigen gelegen
heid in de strijdgebieden trachten mee te
doen. Hun namen (misschien zijn het er
twee of drie dozijn) zijn aan de Rijksre-
geering niet bekend. Zij zijn niet met het
vooropgestelde doel vertrokxen om in het
buitenland te gaan zwerven, doch zijn eerst
later, na eenigen tijd in het betreffende
land te hebben gewoond, aan het avontu
rieren geslagen. Zij zijn ook niet als offi
cier werkzaam, maar als ordonnansen, te
lefonisten, marconisten, vilegtuigenmon-
teurs en chauffeurs. Hoe het hen gaat en
waar zij eigenlijk gestationeerd zijn, is niet
uit te vinden, is even oncontroleerbaar als
b.v. de verblijfplaats van Engelsche, Fran
sche en Italiaansche avonturiers.
Als er hier en daar in Duitschland het
gerucht de ronde doet. dat Duitschers voor
China, of Japan worden aangeworven, kan
men er zeker van zijn. dat dit afkomstig
is van een zekere categorie van onruststo
kers, die het land verdacht willen maken
tegenover den vreemde en van diegenen,
die uit deze berichten geld trachten te klop
pen door van de vrijwilligers „provisie" of
„borgstortingen" te verlangen, waarmede
zij dan spoorloos verdwijnen. Een officieele,
of onofficieele werving van vrijwilligers
voor Japan of China bestaat er in Duitsch
land niet! Pogingen daartoe bi) de con
sulaten zijn zender effect! En bovendien
zullen de Duitsche autoriteiten alles doen
om avontuurlijk aangelegde jongelieden van
deze onverstandige stappen af te brengen,
niet alleen, daar zij het prestige van het
land schaden tevens om deze jonge
lieden voor de ellende van den oorlog en
voor de daaruit voortvloeiende gevolgen te
beschermen....
smaak niet zeer verfijnd. En de versiering
met prulbloemen, met ingepakte kandelaars
I en vetlampjes.... Als men hier een moment
van geestelijke voldoening wil smaken, moet
j men de oogen sluiten en de handen tegen
i de voren houden.
j Want tegenover den Ingang van deze
grafkapel bevindt zich de ingang van het
koor der Grieken. En hier zitten nu aldoor
een paar wachthoudende Grieksche mon
niken of popen te kletsen. Het is waar, dat
de zuiderlingen heel wat meer stoornis
kunnen velen dan wij. Maar de kakofonie
die hier kan heerschen, wordt soms on-
menschelijk.
Achter het grafkapelletje hebben de Kop
ten een altaar geplaatst. Terwijl dezen daar
hun lamentaties afdreunen, zingen de Grie
ken rechts en janken de Syrische Jacobiters.
Onderwijl loopen kinderen door de kerk te
spelen, glijden uit op den gladden vloer en
bieren om het hardst. Een gids verklaart
zonder eerbied een groep van gapende en
fotografeerende toeristen wat er te koop is.
Monniken schuren de koperen lampen, die
met zware kettingen omhoog geheschen
worden. De bedienaars en kosters der ver
schillende riten kijken elkander aan, alsof
ze elkaar willen aanvliegen. Het eene uur
hebben de Franciscanen de zeggingschap
over het Heilig Graf en het andere uur de
Grieken, of wat weet ik veel. Ik moet om
hoog zien, of die koepel het vandaag nog
wel houdt. En wat zal er gebeuren, als die
morgen invalt? Ja, dat weet niemand. Want
alles gaat hier volgens vastomschreven
rechten. Maar niemand mag aan die even-
tueele puinen raken, als hij daarop geen
geschreven recht kan laten gelden. Om die
rechten kracht bij te zetten, gebruikte men
hier wel eens vuisten en kandelaars.
Een kerk als deze begrijpt men zoo maar
niet in een ommezien. En eigenlijk is zij een
wereldraadsel. Maar om er iets van te be
grijpen, moet men inzicht hebben in haar
geschiedenis. Ik zal trachten u dat verhaal
te doen. Het is belangrijk op zich zelf en
boeiend als een roman. Maar er komen daar
bij ook gewichtige vragen ter beantwoor
ding: is het H. Kruis, dat Helena vond, het
ware Kruis van Christus? Is de plaats van
Golgotha en het H. Graf inderdaad authen
tiek?
(Wordt vervolgd).
Reeds geruimen tijd worden er op den
proeftuin „Zu'.d.Hollandsch Glasdlstrict" te
Naaldwijk proeven genomen met het gebruik
van electriciteit ten behoeve van den tuin
bouw. Deze proeven zijn in hoofdzaak op
gezet in verband met het feit, dat door het
invoeren van de vrachtauto's de paarden-
mest steeds duurder werd, zoodat getracht
moet worden voor de toekomst een andere
verwarming te vinden voor de teelt onder
het platte glas.
De proeven die in 1930 werden genomen,
werden eerst genomen om te zien, of het
mogelijk is met behulp van electrische ver
warming een prima product te kweeken. Er
werden op een diepte van pl.m. 30 cM. in
den bodem looden kabeltjes gelegd voor den
stroom, die de werking van den paardenmest
moest overnemen.
Bij de genomen proeven is wel bewezen,
dat het stroomverbruik nog veel te groot
is en het een vraag is of deze verwarmings
methode voor de komkommers, die in hoofd,
zaak onder het platte glas worden geteeld,
wél ooit rendabel kan worden.
De leider van deze proeven, de heer ir.
Riemens, komt tot de conclusie, dat elke
kunstmatige verwarming boven paardenmest
te verkiezen is, omdat men in staat is de zoo
hoog nooölge temperaturen te regelen.
Electrische verwarming, zonder een isolee.
lende laag, doet den grond niet extra uitdro
gen. Luchtverwarming naast bodem-verwar
ming verhoogt in sterke mate de kwaliteit
der vruchten, doch eischt veer energie en is
daarom aan te bevelen gedurende de eerste
weken. De oogst wordt schittc Vi'd vervroegd.
Paardenmest is in staat om gedurende
slechts 68 weken de vereischte warmte te
leveren.
Er zal nu nog onderzocht worden, op welke
wijze het stroomverbruik verlaagd kan wor
den en of de electrische nachtvorstwering in
kassen en warenhuizen rendabel is.
De proeven werden genomen met mede
werking o.m. van de electrische bedrijven te
Rotterdam, Den Haag en Delft, die de elec.
trificatie bekostigen.
Naar het „Handelsblad" verneemt heeft
de Stoomvaart-Mij. Zeeland een order ge
plaatst bij de Routerdamsthe Droogdok-Mij.
voor den bouw van nieuwe ketels in het s.s.
„Oranje Nassau". Door nauwe samenwerking
met de genoemde werf en de Mij. Zeeland is
het gelukt, dit werk voor Nederland te be
houden. niettegenstaande de felle concur
rentie van het buitenland.
Nader verneemt het „Handelsblad" nog,
dat de Centrale Bond van Transportarbei
ders aan den Bond van Werkgevers in de
Koopvaardij heeft verzocht nieuwe bespre
kingen over een collectief contract te
openen.
„Hoe maak ik zelf een televisie
ontvanger?", door M. W. H. de
Gorter, Uitgave Kosmos, Am
sterdam.
Nu de televisie het laboratorium verlaten
heeft en er reeds eenlge radio-stations zijn
(o.a. Londen en Witzleben), die regelmatig
ook televisie-uitzendingen geven, is de tijd
gekomen, dat menig amateur zich afvraagt
of' hier niet een nieuw gebied voor experi
menteeren is en of het hem niet mogelijk
zal zijn om door proefnemingen een steentje
bü te dragen tot de verdere ontwikkeling van
deze nieuwe vinding.
Die vraag kan inderdaad thans bevesti
gend beantwoord worden en daarom is een
populair geschreven werkje, als van den heer
M. W. H. de Gorter zeer welkom. Hierin toch
vinden we een practische handleiding bil het
zelf construeeren van een toestel voor t-ele
visie.ontvangst. Den amateur, die over ee j-
ge handigheid beschikt, zal het niet mr .dijk
vallen aan de hand van de verstrekte wen
ken een ontvanger te bouwen, die reeds aar
dige resultaten geeft.
Behalve voor de amateurs, is het boekje
ook van belang voor den gewonen omroep-
luisteraar, die belangstelt in televisie, daar
het hem antwoord geeft op vele vragen, die
hy zich stelt omtrent de werking van den
huidigen toestand van dit interessante nieuwe
gebied der radio. En de prijs, die nog geen
gulden bedraagt, zal geen bezwaar zyn het
werkje aan te schaffen.
Londen is in een woord uitgelaten!
Beslist het lot een „All-Londoo
Cup-final"? De clubs doen uil-
nemende zaken. Voetbal-strategie
brengt Arsenal in de desni-finale.
Een minuut van onbedachtzaam
heid elimineert Huddersfield.
Chelsea brengt haar supporters boven
de wolken. Everton geeft geen
krimp.
Londen was Zaterdagmiddag eenvoudig in
de wolken. En als 't gekund had, misschien
wel daarboven, louter van uitgelatenheid
over het Cup-succes. Alles is prachtig van
stapel geloopen, en de scliiet-gebedjes wer
den blijkbaar verhoord. Arsenal won en
Chelsea won ziedaar de vurige wensen
van al diegenen, die zich Londenaars noe
men. Mogelijk wordt de sport-gemeente uit
de machtige metropolis voor egoïstisch uit
gekreten, maar nu deze hoop in vervulling
is gegaan, nu hoopt men nog meer. En be
grijpelijk, want 't zou inderdaad wel zeer
jammer zijn, als het lot een spaak in het
wiel stak. Aller oogen zijn thans gericht op
Lancaster Gate 22, waar een of andere poe
zelige miss haar snuitig handje in een car-
tonnen doos laat zakken om de gewraakte
vodjes papier op te diepen. Nog eenige uren
en dan weten wij, of de Londensche ver
wachtingen in vervulling gaan; of wy eind
April op Wembley zullen worden getracteerd
op een all-Londen beker-finale!
De zesde ronde gaf intusschen de volgende
uitkomsten
Huddersfield Town—Arsenal 01, 67003
toeschouwers, recette 4882.
Liverpool—Chelsea 02, 57000 toeschou
wers, recette 4170.
Bury—Manchester City 34, 28035 toe
schouwers, recette 2372.
Newcastle UnitedWatford 50, 57879
toeschouwers, recette 3818.
Deze cijfers alleen spreken al meer dan
ellenlange commentaren, want 't is tocjh wel
frappeerend, dat deze vier matches een
210.000 menschen tot zich lokten, die
15272 aan entrées betaalden, waarby ook
nog rekening moet worden gehouden, dat
zoowel de loketten aan den Leeds Road, ais
op Ansfield bereids moesten worden gesloten,
omdat er eenvoudig geen mensch meer kon
worden by geplant.
Thans nemen wy u eerst mee naar Leed3
Road, waar de „big match" werd uitgestre
den tusschen Huddersfield en Arsenal.
Voetbal ls niet slechts een spel van hard-
loopen en tegen een bal trappen, indien er
geiykwaardigheid van krachten is, zooals in
dien stryd, doch dan is voetbal ook een her
senspel, een spel vol strategie, waarin het
kleinste foutje de allergrootste gevolgen kan
hebben. In zulke oogenblikken spelen geraf
fineerdheid en overleg o zulk een enorme
rol, waarvan Huddersfield thans weer een
boekje kan opendoen. De Arsenal huldigt,
zooals wij u al eens eerder vertelden, het
drie-back-systeem, waarby de spil Roberts
als derde verdediger fungeert. Nu Zaterdag
kreeg de Arsenal reeds in de eerste minuut
een hoekschop te nemen, waarby elk ver
dediger zijn mannetje dekte, geheel sche
matisch. De hoekschop kwam; elke verde
diger hield zyn aangewezen man ln de ga
ten, maar o schrik, wie had den back. Ro
berts gezien, die ongedekt den bal ln net
Huddersfield-doel kopte! Deze Londensche
geraffineerdheid kostte Huddersfield de fi
nale, want door te systematisch verdedigen
werd men eenvoudig verrast door een listig
heid van den Londenschen spil.
In het verdere deel van den kamp kwam
de geiykwaardigheid volkomen tot uitdruk
king. Huddersfield hield den dirigent van
den Arsenal-attaque nauwgezet in het oog,
en dit feit reeds maakte deze voorhoede
by lange niet zoo gevaariyk als anders. Ove
rigens mogen de Londenaars ook nog van
geluk spreken, toen Magnall Arsenal's kee
per, Mos, uit zyn hok lokte. Laatstgenoemde
kon weliswaar den bal niet te pakken krij
gen, doch hinderde den Huddersfield-man
zoodanig, dat hy in plaats van in, naast het
onbeschermde doel schoot. Ook al moge de
Londensche techniek in totaal hooger wor
den aangeslagen, qua overheerschlng en
geestdrift had het home-team stellig een
Csaw verdiend. Wat baten echter zulke na-
besCVuwingen? Huddersfield is geëlimi
neerd. Eén troost echter al komt Hud
dersfield dan niet naar Wembley, is Wem
bley naar den Leeds Road gekomen, wat de
recette betreft.
Chelsea heeft 't op Anfield hard te ver
duren gehad, al doen de cyfers 2—0 anders
vermoeden. Liverpool torste zichtbaar veel te
veel het gewicht van den stryd. In het veld
tactisch opgezette aanvallen, maar niet zoodra
kwam men in de gevaarlijke zone, of de Li-
verpool-aanvallers raakten op hol. Echter
dient ook gezegd, dat de Chelsea-spil,
O'Dowd den stryd van zyn leven speelde,
terwyi ook het andere deel van dit elftal
zichzelf overtrof. In de voorhoede speelde
Hughie Gallacher als een duivel, wat hem
zelf een goal opleverde, terwyi hy na bril-
lant werk Pearson in staat stelde de zege
tot een voldongen feit te maken.
Verder moest Watford, de 3e divisie-club,
met 50 het onderspit delven, wat trouwens
iedereen verwachtte. Veel meer moeite had
Manchester City nog met Bury uit de 2e di
visie.
Was dit de hoofdschotel van het Zaterdag-
sche menu, wy zouden bepaald onvolledig
zyn, als wy ook niet de 3I overwinning
van Everton releveerden op Sheffield Wed
nesday. Hierdoor blyven de Toffees nog in
„the running", en wachten op het struikelen
van Arsenal, wat by het overladen program
ma van cup en competitie niet tot de onmo-
geiykheden zou behooren. U weet het
beste paardook al spreekt geheel Lon
den van een dubbelen triomf voor de mannen
van Highbury.
De verdere uitslagen laten wy voor dit
keer onbesproken, omdat zy de algemeene
situatie niet hebben gewyzigd.
Uit het programma voor a.s. Zaterdag
lichten wy als voornaamste gebeurtenissen:
Arsenal versus Leicester City en Everton
versus Aston Villa.
Zoo juist ervaren wy, dat het lot den
Londenschen clubs inderdaad gunstig is ge
weest, want in
Huddersfield: Newcastle United—Chelsea,
Birmingham: Arsenal—Manchester City.
Beter had men 't niet kunnen treffen!
„Veertien jaar geleden heb ik me hier g%
vestigd, doch ieder jaar vast steek ik de
straat over om myn ouwe lui te bezoeken."
(Life).
