Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | 29 maart 1932 | pagina 5

HeiPaascheonÊresderS»D»A»Pi

De oppositie tegen de Partijleiding

Tweede blad

de resolutie van 'T partijbestuur aangenomen

DINSDAG 29 MAART 1932

BLADZIJDE 1

Openingsrede van den heer
W. H. Vliegen

Vergadering van Zondag

MET 1599 TEGEN 460 STEMMEN

De linkervleugel treedt uit de partij
Stichting van een Onafhankelijke Socialistische Partij

Middagvergadering

KUNST EN KENNIS

DE AMSTERDAMSCHE
TOONEELCRISIS

Te laat!!

Onderscheiding van
prof. dr. A. A. Hymans v. d. Bergh

De „Kalderlicfa Deutsche Akademie der
Naturforscher zu Kalle" heeft by gelegen
heid van de herdenking van Goethe, die deel
uitmaakte van deze academie, tot medelid
benoemd prof. dr. A. A. Hymans van den
Bergh te Utrecht, 'vcgrr.s zyn voortreffelijke
onderzoekingen op het gebied van het exira-

KERKCONSECRATTE

Zaterdagmiddag te half twee is in aanwe
zigheid van meer dan vijfhonderd afgevaar
digden uit het gsheele land tn het Concert
gebouw te Haarlem het 37ste Paaschcongres
der S.D.A.P. geopend. Wegens ziekte van
den voorzitter, den heer J. Oudegeest, wérd
de openingsrede uitgesproken door den
tweeden Partijvoorzitter en oud-voorzittei,
het Tweede Kamerlid den heer W. H.
Vliegen.

Spr., die weer eens als invaller moet fun-
geeren, maakt zich geen Illusies dat her
leiden van de beraadslagingen op dit Con
gres een gemakkelijke taak zal zijn. Hij za.
het daarom slechts met een kort openings
woord doen. Het ware zelfbedrog te meenen,
dat de sociaal-democratie er op dit oogen-
blik de wereld gemakkelijk vóór staat. In
een aantal landen van Europa, waar ze
Vroeger belangrijken invloed had, is ze door
het fascisme overvleugeld en in haar ont
wikkeling gestuit, in andere landen wordt
heel haar politiek beheerscht door de vraag
hoe men zich tegenover het opdringende
fascisme met succes zal verweren, en vrijwel
alleen in de landen met een oudere, goed
gevestigde democratie kan zij zich in vrijheid
Wijden aan de politieke en sociale problemen,
die haar door de tijdsomstandigheden en de
Volksbehoeften worden gesteld.

Die problemen worden op het oogenblis.
geheel en al beheerscht door de geweldige
en langdurige economische crisis, die de
Wereld teistert. Spr. had kunnen zeggen: dib
het kapitalisme doormaakt, maar het is een
der eigenschappen van het kapitalistische
Stelsel, dat de gevolgen van zijn tekortko
mingen niet in de eerste plaats degenen tref
fen, die er de dragers van zijn, doch de
Volksmassa's, die ook in betere tijden slechts
een minimum ontvangen van den geschapen
rijkdom en dus tegenover de kwade tijden
staan met een minimum van weerstandsver
mogen. In een dergelijke periode daalt de
economische machtspositie van de arbeiders
klasse en wat dit voor politieke gevolgen kan
hebben, is in Engeland gebleken, waar de
politiek van de arbeidersklasse gebroken
Werd door de economische macht van hei,
kapitaal. Dit alles maakt, dat de sociaal-
democratie, ook internationaal, voor nieuwe
groote en moeilijke problemen staat. Niemand
zal dan ook ontkennen, dat de sociaal-demo
cratie staat voor nieuwe opgaven, maar
daarbij dient voorop te staan, dat haar be
ginsel en haar strijdwijze, die haar gemaatt
hebben tot wat zij is, onverbiddelijke voor-
Waarden zijn om te komen tot datgene wat
Se worden moet.

Machtsvorming op democraüschen

grondslag.

En daarbij staat ook vast, dat welke nieu
we taak haar ook ten deel mag vallen,
machtsvorming van den aard als zij behoeft,
Wleen mogelijk is op democratischen grond
slag. Wie op dit gebied uitgaat op avontuur
stelt alles in gevaar wat door de arbeiders
klasse in de jaren die achter ons liggen,
door harden strijd is veroverd en brengt
ons achterop inplaats van vooruit. De
ïtaliaansche geschiedenis en het ontstaan
?an het nationaal-socialisme in Duitschlano
bewijzen, welke krachten eventueel tegen
over de onze kunnen staan. Spr. gelooft niet,
dat de stemmen, die de sociaal-democratie
Verwijten dat ze op den verkeerden weg is
als er ergens eenige teruggang te consta-
teeren valt, gelijk hebben. Het is nu eenmaal
het lot van alle groote volksbewegingen, dat
zij tijden hebben van ups en van downs. Een
crisis als wij thans doormaken, is een zoo
felle aanklacht tegen het stelsel waaronder
wy leven, dat zij vele geesten ryp moet ma
ken voor de socialistische gedachte en door
ons gebruikt moet worden om die veldwin
nende gedachte om te zetten in de daad, door
sneller en steviger machtsvorming onzer be
weging.

De Nedcrlandsche politiek.

De heer Vliegen heeft zich afgevraagd of
hy by de opening van dit Congres iets zou
Zeggen over de Nederlandsche politiek. Wat
te zeggen over de regeering, die nog altyo
extra parlementair is, wat over de burger
lijke partijen die haar steunen met ware hon
dentrouw, niet omdat zy haar politiek goeo
Vinden, maar omdat zij machteloos zUn er
een andere tegenover te stellen. Spr. wyst
Vooral op de onmogelijke positie waarin zicli
meer en meer de tot de rechtsche partyen
tekenende arbeiders bevinden. Na elk fel
Protest bij een aanslag op de arbeiders of op
algsmeene volksbelangen, volgt in het par
lement steevast de onderwerping. Spr. ge
looft niet, dat dit nog lang kan duren en dat
de volgende verkiezingen zullen bewijzen, dal
de tegenstrijdigheid van woorden en daden
velen arbeiders den weg naar de socialist.)-
sche beweging zal hebben gewezen. Er zal
toch eens een einde aan moeten komen, dat
In Nederland de godsdienst altiid weer ge
bruikt kan worden ten dienste van de reactie
en dat tienduizenden arbeiders zich op poli
tiek terrein laten snannen voor den wagen,
Waarmee hun sociale belangen op de erger
lijkste wijze overreden worden. In verband
hiermede wijst spr. op de discussie in de
liberale partij, waar de heer Hans er voor
Vecht, dat het vrijzinnig protestantisme dt
grondslag van de liberale party wordt.

De kwaal moet weg.

Spr. komt nu tot het Congres zelf en denkt-
er onwillekeurig aan. dat hy 25 jaar geleden,
°ok in Haarlem, een Congres opende van
dezelfde S. D. A. Pdat evenals het huidige
Zal zijn, in hoofdzaak was gewijd aan de
behandeling van Inwendige partiigesehillen
T»:n, in zyn openingsrede van 1907, heeft
6Pr. de zinswending gebruikt: „De natuur
ton drankje moeten nemen." Feitelijk staal
de party er weer zoo voor Een paar jaat
l&ng heeft de partijleiding met taai gedulo
de kwaal behandeld. Het verwUt dat zij a's
zachte heelmeesters stinkende wonden heeft
Bemaakt, zou niet ongegrond zyn. Het moet
hu m-t energie worden aangepakt. Of de
kwaa1 Uan weggemasseerd worden, of dat ze
te^'t «Olden uitgesneden, zal nog blijken,

maar weg moet ze. By het doorbladeren van
het Congresverslag van 1907 treffen spr.
enkele dingen, die toch eenige getuigenis
geven van den sinds dien afgelegden weg.
Het aantal afdeelingsn der partij was toen
167, thans 711. Het ledental was 7471, thans
79.000. Toen het aantal abonnees op „Het
Volk" even 8000, thans op de Arbeiderspers
ruim 180.000. De party is een macht gewor
den in het land en heeft kans de macht te
worden als zij den weg vindt in de politieke
en sociale problemen die vóór haar liggen en
als zij een slagvaardige partij weet te blij
ven, aangevuurd en bezield door haar ideaal
maar tevens practisch en bekwaam genoeg
om op den beganen grond te blijven en dei,
tegenstanders de gelegenheid te onthouden
haar te verslaan op een terrein, waar zy nu
eenmaal de sterkste zyn.

Spr. herdenkt, terwül het Congres zien
van zijn zetels verheft, de dooden van het
afgeloopen jaar, o. a. mej. Lucie Baan,
die tot haar dood op meer dan 80-jarigen
leeftijd trouw in en met de beweging bleef.
Er zal op dit ongres hard gevochten wor
den, maar spr. verwacht dat het een gevecht
zal zijn met scherpe maar eeriyke wapens,
dat elk woord zal worden Ingegeven door eer
lijke overtuiging en dat rekening zal worden
gehouden met het feit. dat in de socialisti
sche gedachte individuen ondergeschikt zyn
aan de gemeenschap, de partijgenoot onder
geschikt aan de party. In de hoop, dat de
debatten gevoerd, de beslissingen genomen
zullen worden in dezen geest, verklaart spr.
het Congres voor geopend.

Nadat de voorstellen tot uitstel van de be
handeling der voornaamste aangelegenheid
van het Congres: de crisis in de party, wareii
ingetrokken, was het woord aan den heer
ir. J. W. Albarda, die het eerst een inleiding
zou houden, alvorens een vertegenwoordiger
van „De Fakkei"-groep aan het woord zou
komen.

Rede ir. 3. W. Albarda

In zijn uitvoerige uiteenzetting ging deze
na, dat de strijd slechts loopt over de vraag,
of nu het oogenblik aangebroken is, de
staatsmacht te veroveren op de straat, on»
daarmede het doel van het socialisme te be
reiken. ,.De Fakkel"-groep wil dit, doch het
Partijbestuur wijst deze plannen af, omdat
deze slechts fantasie zyn en zouden leiden tot
desorganisatie der Partij en een opbloei zou
den kunnen bevorderen van het fascisme.

De Staatsmacht is nu niet te veroveren op
de straat, dat is een illu-sie en het streven
tot verwezeniyking daarvan zou slechts tot
ontgoocheling van de arbeiders leiden. De
voorgestelde kans-stryd biedt geen kans tot
overwinning-

Dan ging spr. uitvoerig in op de resolutie
van het Partybestuur, welke zoodanig opge
vat moet worden, dat nationaal en inter
nationaal gewerkt wordt aan den over
gang van het kapitalisme tot socialisme.
Vrijheid van meeningsuiting mag en moet
er zyn, maar zU mag niet tot bandeloosheid
overslaan. Ook mag er geen vorming van
groepen zyn, omdat deze leidt tot een critiek,
welke niet meer onbevangen Is, maar stelsel
matig wordt, omdat daardoor de critiek doel
wordt en een partij In de partij ontstaat.

Spr. ging in dit verband na, wat de stelsel
matige actie tot linksche groepeering be
reikt had. waarby hy de stichting van „De
Socialist" in 1928 memoreerde en de stichting
van een (internationale) S.A.I. in de S.A.l.
in 1931. Spr. verklaarde, dat „De Socialist"
geen marxistische theorieën heeft verkon
digd, doch slechts een oppositieblad Is ge
worden, dat het karakter van „De Tribune"
van 1909 verre overtroffen heeft.

Onder bijval eenerzyds en bestrijdings-
roepen anderzyds zeide spr., dat het hem
moeite gekost heeft, De Kadt op te nemen tn
de redactie van „De Sociaal-Democraat",
omdat spr. nooit gebleken is, dat De Kadt ae
Communistische Partij heeft verlaten.

Door de groep-De Kadt-Schmidt werd een
aanleiding gevonden tot het verbreken van
relaties met „De Sociaal-Democraat", omdat
een artikel over de staking in de Twentsche
textiél-indu.strie door Schmidt geschreven
en schadelijk geacht voor de Party, niet op
genomen werd in voormeld blad.

Toen spr. een enkelen zin uit dit artikel
citeerde, werd geroepen: „communisten."

Spr. viel verder den linkervleugel op aller
lei punten aan en hekelde het, dat aeze in
dezelfde stad op het oogenblik bezig was ln
een andere zaal met de constitutie van een
andere party (rumoer en ssst-geroep).

Een afdoende les heeft de S.D.A.P. gehad
in het toestaan van de oprichting van „De
Tribune" in 1909. Gebleken ls, dat zoo'n af
scheiding niet toegestaan kan worden, omdat
zij tot scheuring leidt. Niemand wordt nu
het huis uitgezet, maar aan de huisgenooten
wordt een huisorde voorgeschreven. Het
voorstel van Amsterdam XI, een apart week
blad uit te geven onder leiding van de „Fak-
kel"-groep verklaart het Partijbestuur on
aannemelijk.

Dit congres moet een einde maken aan
onrust, verwarring en ondraagiyke spanning
en moet zekerheid geven van den weg, welke
de Party moet gaan.

Schmidt aan het woord

Voor de „Fakkel"-groep werd dan het
woord gevoerd door P. J. Schmidt. Deze gaf
toe, dat de linkervleugel thans te Haarlem
vergadert, om maatregelen te treffen voor
de linksche leden, die misschien straks de
party zullen mosten verlaten, doch wees»
erop, dat die vergadering niet geheim ls
doch aangekondigd in „De Fakkel", terwyi
die linkervleugel recht en plicht had, volgens
spr., die vergadering te beleggen.

Onder groot rumoer verklaarde spr., dal
de linkervleugel zyn propaganda niet zal
stopzetten en als men niet tot overeenstem
ming kan komen, dan moet er wel scheuring
komen.

Als den arbeiders in dezen crisis-tUd geen
andere boodschap te geven ls, dan te wachten
tot een beteren tyd, dan brengt men hun
de bourgeoisie zeilt omdat deze niet anders
redeneert,

Spr. verweet het Partybestuur, dat het
biykens zyn thans voorgestelde resolutie een
andere richting volgt dan aangenomen is ot»
de bijeenkomst der S.A.I. te Weenen. Hy
constateerde, dat niet gehandeld wordt over
eenkomstig die te Weenen aangenomen reso
lutie. Evenals in Duitschland en Engeland,
legt ook in Nederland de arbeidersparty het
kapitalisme niets in den weg, ter voorkoming
van het herstel daarvan.

Onder donderend applaus en levendig
byval-geroep verweet spr. de Kamerfractie,
dat zij er niet voor zorgde, dat niets anders
in de Kamer aan de orde kwam dan maat
regelen ter verbetering van de crisis. Ge
legenheden, om acties te beginnen, zooals d°
interpellatie-Van den Tempel in de Tweede
Kamer en de stichting van het Nationaal
Crisis-Comité, heeft men voorby laten gaan.

Neg allerlei verwyten richtte spr. tot de
leiders in de S.D.A.P., daarbij meermalen
onderbroken door bijvalsbetuigingen of af
keuringen uit de zaal. Hy wees er op, dat
men nu „De Sociaal-Democraat" en „De Fak
kel" wil opheffen, wat nog erger is dan bij
de katholieken, waar ten minste iedere op
vatting zich kan uiten en zelfs een eigen
orgaan er op na kan houden.

Een uitzonderingspositie wenscht de linker
vleugel niet te aanvaarden. Met opheffing
van „De Fakkel" kan die vleugel zich alleen
vereenigen, als er een apart weekblad komt
onder leiding van „Fakkel"-menschen, maar
dan zonder bezwarende bepalingen.

Toen Schmidt geëindigd had, werd hy
door zyn aanhang levendig toegejuicht, waar
na de „Internationale" aangeheven werd en
de voorzitter langdurig moest hameren, om
stilte te verkry gen.

Voor het debat gaven zich 68 sprekers op,
waarna een spreektijd van 10 minuten voor
ieder bepaald werd.

By het debat getuigde een spreker uit Am
sterdam over de indiening van initiatief
voorstellen door de Tweede Kamerfractie.
Dat geschiedt niet, om ze aangenomen ti.
krijgen, zoo oordeelde hy, maar om beweging
te krijgen in het land.

Avondvergadering

Toen, na heropening van de byeenkomst,
een verzoek uit de vergadering, om De Kadt
een half uur spreektyd toe te staan, by
handopsteken verworpen was, ging uit aan
hangers van den linkervleugel, die ais toe
hoorders aanwezig waren, gefluit op, wat den
voorzitter een waarschuwing tegen hen ont
lokte. De Kadt zou een kwartier spreektyd
worden toegestaan.

Een vertegenwoordiger van Amsterdam V
meende te kunnen voorspellen, dat ever en
kele jaren de arbeiders een nieuwen strijd
zullen moeten voeren met positieve eischen.
Voorts spoorde hy aan, niemand uit de partij
te bannen, om geen slachtoffers te maken.

De Kadt spreekt

Voor den linkervleugel werd dan gespro
ken door De Kadt, die voorspelde, dat nooit
meer een bloeiend kapitalisme zou ontstaan.
De politiek der Party moet zich z.i. aanpas
sen aan den nieuwen tyd. Als revolution-
naire tyden revolutionnaire maatregelen
eischen, dan is, spr. communist voor honderd
procent. Maar als men onder communist
verstaat cellenbouwer, onderworpenheid aan
Moskou, dan geeft spr. daarop nog met geen
half woord antwoord. Er moet een radicale
politiek gevoerd worden. Spr. beschuldigt 't
socialisme, dat met het vallen van den gou
den standaard de roode standaard opgebor
gen is, tot er een nieuwe hoogconjunctuur
komt. De waarachtige verdediging van den
proletarischen loonstandaard heeft de lin
kervleugel altyd voorgestaan. De loonpoli
tiek is niet te verdedigen zonder het invoe
ren van de socialisatie. Wie een dergelijke
verdediging niet wil, kan geen goede loon
politiek voeren.

Bniten-parlementaire actie

Spr. verdedigde het -oeren van een radi
cale politiek, van een buiten-parlementaire
actie, waarin het zwaartepunt moet liggen.
Als dat gebeurt, zal er geen scheuring of ver
deeldheid, doch eenheid zyn. Wil men dat
niet, dan komt de scheuring, terwyi dan de
Jinker-vleugel die buiten-parlementaire actie
op zich zal moeten nemen.

Het Crisis-Comité

De heer Lopes Dias, Hilversum, oefende
critiek op de hoofdredactie van ,Het Volk",
die eerst het instellen van een Crisis-Comité
afkeurde en daarna het zitting nemen in
dat Comité door partygenooten goedpraatte.
Ook hekelde hy het, dat door de Kamer
fractie geen parlementaire obstructie is ge
voerd na de interpellatie-Van den Tempen
waarmede gepaard had kunnen gaan een
landeiyke actie.

Ook op andere punten viel spr. de hoofd
redactie van „Het Volk" aan en verdedigde
nog het instellen van een orgaan, waarin
beide richtingen aan het woord kunnen
komen.

Verschillende andere sprekers vielen even
eens „Het Volk" over het al dan niet op
nemen van artikelen aan. Byzonder scherp
hekelde de Amsterdammer S de Wolf de
houding van het socialistische dagblad en
hy merkte o.m. op, dat bij dat blad voor
keur bepaalt, wat al dan niet mag.

Een ander was van oordeel, dat geen party
bestuurder zitting moest hebben in de redac
tie van een eventueel te stichten discussie
orgaan, omdat de partybestuurders niet het
volledig vertrouwen van de party hebben.

De bijeenkomst werd, nadat velen van de
ingeschreven 71 sprekers (het aantal was
nog ietwat gestegen) het woord gevoerd had
den, verdaagd tot Zondag.

Ochtendvergadering

In de Zondagmorgenvergadering probeer
de de voorzitter de 72 sprekers over het
„Beleid van het Partybestuur" het woord te
geven. Eerst werd de spreektyd op 10 mi
nuten gesteld, by den 25en spreker op 5 mi
nuten teruggebracht. En toen kreeg nog
het grootste aantal „afschryvers" geen ge
legenheid om zich pro of contra de be-
stuursresolutie te verklaren. Want daar ging
het om, daar spraken de afgevaardigden uit
alle deelen van het land over.

Wy willen uit de morgenvergadering het
debat van twee afgevaardigden uit Twente,
uit Enschedé, even aantippen.

De heer Van Zanten, zich scharende by de
linkschen, merkte op dat de ltnkschen wel
afzonderlijk moeten vergaderen, omdat ze
in de afdeeling geen gelegenheid krygen. In
Twente zyn de linksche elementen wel de-
gelyk op het appèl als er werk aan c>n
winkel is! (Toejuichingen en gefluit).

Voorzitter: Kalm biyven partygenooten,
het is nog te vroeg om te vechten.

Van Zanten: Als deze resolutie wordt
aanvaard, zal de party een groot deel der
textielarbeiders van zich verwilderen.

De heer Rengelink uit Enschedé merkte
op, dat er in Twente slechts loonstrijd is.
Naast elke 10 moderne arbeiders staan er 7
"cmfessioneelsn Het Is onbehooriyk wat
Schmidt gedaan heeft en het is niet juist
liet partybestuur uit te spelen tegen de ar

beiders in Twente, Er moest gestreden wor
den tegen de werkgevers, het N-A.S. en de
communisten. En op dat oogenblik trachtte
Schmidt de arbeiders op te zetten tegen de
leiding. Dat is onbehoorlijk. Het conflict in
Twente is een economisch conflict en niet
meer.

Gouda zou willen, dat de partygenooten
uit de crisls-comité's traden.

De hee Zwert'oroek (secretaris van da
Vara) verweet de partijleiding, dat zij zich
altyd verzette tegen iets nieuws, tegen de
Vara, tegen den Sportbond, tegen de Jong
Socialistische beweging. Toen de Vara een
betooging in Den Haag opzette, om te pro
testeeren tegen de weigering van de Ma.
teotti-herdenking, waren er 15.000 partyge
nooten Maar er was geen een Kamerlid
aanwezig.

Protesten.

Zwerfcbroek; Dan moeten ze maar aan
den kop loopen, zooals het leiders past, ik
heb ze niet gezien!

De afgevaardigde uit Gorcum verkreeg
het woord en begon aldus: „Partijgenooten
en Ersatz-communisten". (Gesis en gefluit,
toejuichingen). Spreker meende dat de
linkschen, die zich verzetten tegen Oude
geest, den ouden geest van kameraadschap
missen (langdurig applaus).

De afgevaardigde uit Heerlen schold op
de Roomsche pers tn Limburg, op de Volk
redactie en wens c<hte terugtrekking van de
wethouders in de gemeenten, omdat de par
ty veel te veel verantwoordeiykheid draagt.

Daarna zou F. v. d. Goes het woord krij.
gen. Onder enthousiaste toejuichingen,
vooral van de tribune, trad de oprichter
van de S.D.AP. naar voren en hy vertelaar
de zich niet verantwoord in een half uur
te moeten zeggen, wat hy wil zeggen. Wes
halve werd gepauzeerd en kreeg hij in de
middagvergadering één uur spreektijd.

Voor den Zondagmiddag stonden weer
vele sprekers op het program. Allereerst de
heer VAN DER GOES (Fakkelgroep)die
zooals hij zeide, de aanwezigen voor het
laatst als partijgenooten zou toespreken. Met
zijn vrienden van den Fakkel, stond spr. hier
als een schuldige, op wien de partijleiding de
zwaarste straf, n.l. het royement uit de party
wil toepassen. Deze dag valt samen met de
gedenkwaardige gebeurtenis van veertig Ja
ren geleden, toen spr. eveneens werd geroy
eerd, wegens zyn aanmatigend optreden te
gen Domela Nieuwe ihuis. Verder vestigde
spr. er de aandacht op, dat er een principi
eel verschil tusschen links en rechts bestaat,
bewijzen hiervoor-vindend in de gebeurtenis
sen in Duitschland en Engeland. Een scher
pe critiek oefende spr. uit op de redactie
van het „Volk", die de zaken dikwyis on
waar en eenzijdig voorstelt.

Ten slotte hoopte spr. dat de thans nog
zwakke en onbeteekenende linksche richting
in de toekomst tot eep groote party zou uit
groeien.

Hierna deed de voorzitter mededeeling,
dat eenige nieuwe voorstellen waren Inge
komen, welke een middel aan de hand deden
om een scheuring te voorkomen.

Het eerste, ondersteund door 97 afdeelin-
gen, was voor vrijheid van meeningsuiting
in partij en pers. Het uitgeven van richting-
bladen in de partij zou dan moeten worden
gestaakt.

Het tweede, ondersteund dcor 99 afdee-
lingen, wilde een nle iw discussie-orgaan op
richten, onder leiding van een alleszins be
kwaam hoofdredacteur uit het centrum der
party, en daarnaast twee redacteuren van de
„Fakkel" en twee van de „Sociaal Demo
craat".

Beide voorstellen werden nader toegelicht
door de heeren Kleft uit Bussum en Boons-
ma uit Utrecht.

De partijleiding kwam vervolgens aan het
woord, om zich tegen de tegen haar geuite
beschuldigingen to verdedigen.

De heer KUPERS, voorzitter der N.V.V„
sprak over de werkloosheidszorg en het ge
beurde in bet Textielconflict.

Wat het eerste betrof, zeide spr.. de over
tuiging te hebben, dat de werkloozenrorg
door de Regeering moet worden geregeld.
Toch hebben de Sociaal Democraten zitting
genomen in het Nationaal Crisiscomité, maar
eerst, nadat eenige door de S.D.A.P. gestelde
voorwaarden waren ingewilligd Onwaar is
dus de bewering van den heer Staal, als sou
dit geschied ziin, zonder overleg met de be
voegde instanties.

Wat de staking in Enschedé betreft, zeide
spr., dat er volkomen overeenstemming was
bereikt tusschen „Eendracht" en N.V.V., zoo
wel bij de eerste als tweede loonsverlaging.
Een principieel punt in onze vakvereenigin-
gen is, dat de arbeiders zich los moeten
maken van de syndicalistische politiek, en
stakingen alleen proclameeren, als het party
bestuur daartoe het parool geeft.

Zoowel de beweringen van de Fakkelgroep
als van den „Sociaal Democraat" zyn riet
in overeenstemming met de feiten, en daar
om moet met de meeste kracht hiertegen
stelling worden genomen.

Mr. P. J. VAN ECK zeide op het congres
den indruk te hebben gekregen, dat de over-
groote meerderheid prijs stelt op behoud van
de tegenwoordige leiding. Desalniettemin was
spr. bang voor een scheuring, waardoor de
party zal worden geschaad. De Sociaal De
mocraten zü'n niet alleen een politieke party,
maar ook de bouwers van een nieuwe maat
schappij-orde. Spr. hoopt door overleg tot
oplossing van het vraagstuk te komen.

Hierna betrad da heer WIBAUT, langdurig
toegejuicht, het spreekgestoelte. Deze spre
ker, wiens haren vergrysd zijn m den strijd
voor zyn party, werd in tegenstelling met de
vorige sprekers, in diepe stilte aangehoord,
zyn persoon imponeerde de vergadering. Spr.
wil alles doen, wat in rifa vermogen ligt, om
een scheuring te voorkomen. Spr. zeide zich
vereenigd te kunnen hebben met de resolutie
van het partijbestuur, omdat het tweede
deel van alle leden eischt, eerbiediging der
organisatorische eenheid ln de partij, en om
dat hij ook in het eerste deel niets had kun
nen vinden, wat een uittreden uit de party
ncodzakelyk maakt.

Een scheiding in de Nederlandsohe So

ciaal Democratie noemde spr. thans wel een
aller ongelukkigst oogenblik.

Tenslotte verzoekt spr. het partybestuur,
om alsnog een discussie-blad tot stand te
brengen in het groote partij-orgaan, waarin
beide linksche stroomingen haar meeningen
tot uiting kunnen brengen. Hierdoor hoopte
spr. "n scheuring te voorkomen, die hy niet
anders kan zien dan een verzwakking van de
party. Spr. spoorde v. d. Goes c.s. met hun
verschillende inzichten aan, in de party te
blijven, om met alle kracht den strijd te
kunnen voortzetten.

De heer BANNING weigerde de bewering
te aanvaarden, dat het rechtsche reformisme
niet evenveel zoude meevoelen met de be
langen der arbeiders als de linksche revolu-
tionnaire richting. Is linies hiervan niet
overtuigd, laten ze dan het in hun oogen
verachtelijke partybestuur den rug toekeeren
en uit zelf-respect vrUwilIig uit de party
treden.

De heer MATHIJSSEN zeide, dat aan
een crisisprogram wordt gewerkt, maar de
uitvoering ervan ls niet gemakkelijk. Zoodra
de crisis luwt hebben we alle kracht noodig
tot liquidatie van het kapitalisme, en daar
om is meer dan een gesloten eenheid nood-
zSikclij k

Nadat nog de heer BOEKMAN had gespro
ken, schorste de voorzitter de vergadering
tot 's avonds 8 uur.

Avondvergadering

Het is ruim half négen, als de vergadering
wordt heropend.

De Partijsecretaris spreekt.

Allereerst voert de partijsecretaris, de heer
WOUDENBERG, het woord en geeft ver
klaringen over het schrappen van eenigs
zinnen uit een toesi-taak van Schmidt voor
de Vara in Nov. 193J L'a Omrospraad was
van meening, dat de woonden van Schmidt
over de politiek der party in Duitschland
verwarring konden te wo:g brengen. De
Omroepraad achtte dit ji toelaatbaar.

Wat de circulaire over de gemeentepoli
tiek betreft, die door Schmidt in de „Fakkel"
is bestreden, vestigt spr er de aandachi op
dat dit adres de instemming had van den
geheelen Partijraad. Er zijn nu eenmaal
omstandigheden, die de afdeelingen kunnen
dwingen mee te gaan met de ryksregeling
voor de werkloozenzorg.

Uitvoerig behandeltspr. de aanvallen
van Schmidt op de houding der party tegen
over het kortingswetje. Spr. kan begrijpen,
dat men het niet altijd eens is. maar ovei
dergeiyke geschillen moet in de party zeh
gediscussieerd kunnen worden. En niet op
een zoo demagogische manier als dit ln d»
„Fakkel" is gebeurd.

Komende tot de critiek op de crisisactie,
wyst spr. er op, dat eenieder, die da daden
van de partyieidlng heeft gevolg, niet kan
volhouden dat er geen leiding werd gegeven
of dat er niets werd gedaan in verband met
de crisis. Er is systematisch een actie op
gezet. die in overeenstemming was met po
litieke en economische toestanden in ons land.
Spr. is de laatste om de oppositie 't reoht te
is.de laatste om de oppositie het recht te
ontzeggen er anders over te denken. Dt
oppositie wilde, dat men een greep zou doen
naar de politieke macht, maar de leiding
der partij was er zich van bewust, dat de
tijd daarvoor nog niet gekomen was. Spr.
hekelt het. dat op Zaterdagmlddagby een-
komsten stelselmatig door de oppositie aotie
werd gevoerd tegen de partyleiding. (Geroep
uit da zaal: leugens, leugens.)

Uitvoerig gaat spr. na, wat de partij heeft
gedaan aan voorbereiding van demonstraties
enz. Als een stem uit de zaal vraagt, of dn
allemaal op een openbaar congres moet,
worden gezegd, repliceert spr.: „Juist daar
heb je het. In de „Fakkel" mag volop ga-
critiseerd worden, maar de Partijleiding zou
moeten zwygen." (Applaus en bewyzen van
Instemming.)

Fantasterijen, aldus spr., zyn gemakkeiyk
op papier te zetten, maar het partybestuui
heeft een andere taak. De laatste vier jaar
is het aantal leden der party met 33.000 toe
genomen en tooh zegt de oppositie, dat de
leiding op alle punten ln gebreke is geble
ven. Het congres spreke zich uit, voor de
oppositie of voor het huidige partijbestuur,
maar in het laatste geval dient de party
waarborgen te geven, dat aan de politiek
door de Fakkelgroep gevoerd, een einde
komt. Deze politiek maakt het onmogelijk
voor de leiding haar taak naar behooren te
vervullen.

De heer ANKERSMIT beantwoordt ver
volgens de geuite klachten over de pers. In
het byzonder verklaart spr. de houding van
„Het Volk" tegenover het Crisiscomité,
waarna de heer DE ROODE de critiek van
Van der Goes op de buitenland-redactie van
„Het Volk" voor zyn rekening neemt. Spr.
betoogt, dat de theorie van het anti-minis-
terialisme heeft afgedaan. In dit verband
wyst spr op ervaringen opgedaan met min-
derheldsregeeringen in Denemarken en Zwe
den.

Ir. Albarda aan het woord.

Met handgeklap wordt de volgende spre
ker, Ir. J. W. ALBARDA begroet. Spr. con
stateert dat in de redevoering van de lei
ders der oppositie heeft ontbroken de recht
vaardiging van de oprichting der nieuwe
party, die door die oppositie wordt over
wogen en welke oprichting naar spr. ter
oore is gekomen, zich zelfs reeds in een ver
gevorderd 6tadium zou bevinden. Eveneens
heeft spr. gemist het program, dat de lin-
kerzyde aan de arbeidersklasse meente te
moeten voortzetten.

In zyn meermalen door applaus onder
broken rede, zet spr. uiteen, dat men zien
wel degeiyk heeft gehouden aan de resolu
ties aangenomen op -de byeenkomst der
S. A. I. te Weenen. Als Schmidt c.s. zooveel
aandaoht schenken aan deze resoluties, wil
spr. hem wel eens herinneren, dat hierin
ook een passus voorkomt, waarin er speciaal
op wordt gewezen op de stryd tot verbete
ring der arbeidersklasse moet worden geleict
door een democratische staatsorde.

In een redevoering te Bussum heeft
Schmidt gezegd, dat het doel moest zyn het

eden werd onder groote belangstelling de nieuwgebouwde R.K. Lagere Landbouw
school te Spanbroek door den Hoogeerw. Deken C, Jonckbhxdt plechtig ingewijd.

productie-apparaat kapot te slaan, maar
Van der Goes heeft vroeger in „Het Volk"
geschreven, dat al was het dan een .kapi
talistisch" productieapparaat, het toch in
ieder geval een productieapparaat is. Als
men Schmidt zou volgen, zou dit ontzetten
de moreele, economische en politieke gevaren
ontketenen en het volk aan nog grooter el
lende prijsgeven De beweging kan slechts
slagen, als de doeleinden precies omschreven
zijn, maar niet met nevelbeelden en hersen
schimmen.

Ernstig komt spr. er tegen op, dat ln d*
S. D. A. P. de vrijheid van woord gr^mr
zou zyn dan by andere partijen.

De bemlddelmrspogincerk

Komende tot de bespreking van de bemid
delingspogingen, toont spr. aan, hoe deze
door de oppositie zelf gedeeltelijk onmoge
lijk zijn gemaakt. Het nieuwe bemiddeling-s.
voorstel-Van der Kieft rafelt spr. uiteen. Als
men dit zou aannemen, krygt men niet een,
maar twee discussiebladen. Al krijgt het blad
een anderen naam, de Fakkel" zou dan op
partykosten worden uitgegeven. Er moet een
redactie zijn en geen redactie van rechts en
van links. Dit is voor het Partijbestuur on.
aannemelijk. Spr. leest een brief voor van
Fimmen, namens de redactie en orgaancom.
missie, waarin deze verklaart zich met het
voorstel Van der Kieft te vereenigen. Ook de
week-ends van de .Fakkel" kunnen niet
gehandhaafd worden. Er moet geen eenheid
zyn naar den vorm, maar eenneid naar het
wezen. Met stemverheffing wyst spr. erop,
dat de huidige toestand niet houdbaar is. Als
men thans de beslissingen uitstel,. komt men
op een volgend congres voor nog grootere
spanningen te staan. Het voorsteLVan der
Kieft kan niet worden aanvaard door het
Partijbestuur. De mceiiykheden zouden niet
verdwynen, maar nog veel erger worden.

Aan het eind van zijn erde doet spr. een
dringend beroep op alle partijgenooten om
de eenheid niet te verbreken.

Een stormachtig en langdurig applaus
volgt, waarna de aanwezigen de Internatio
nale aanheffen.

Schmidt replicet.

Na een ordedebatje over het eerst in
stemming brengen van het voorsteLVan der
Kleft, wordt besloten het is middernacht
aan den heer Schmidt een half uur toa
te staan voor repliek.

Hterhaaldelyk wordt hij onderbroken doof
interrupties of bijvalsbetuigingen voor zijn
aanhangers. Dat hy een persoonlijk karakter
aan deze zaak zou hebben gegeven, ontkent
hy ten sterkste. Resoluties zyn er genoeg
aangenomen. Daar is geen behoefte aan. Wij
Willen actie, roept spr. uit. Heftig keert spr.
zich tot het Partijbestuur, da hy verwyt
niets te doen voor werklcozen en werkverrui
ming. Als dit werkelijk zou zyn volgens het
program der S.DA..P., dan rekent hy zich
niet meer tot die massabeweging, dan heeft
hy er al lang buiten gestaan. Vrijheid -van
woord heeft men hem niet gelaten. De party-
oensuur schrapte in zijn radiotoespraak. Zelfs
eigen debatingsclubs worden niet toegestaan.
Wti zullen ons niet uit elkaar laten.
Wy zullen buiten de Party het proletariaat
groot maken. (Byvalsbetuigingen en teeke.
nen van afkeuring).

Het Partijbestuur ziet van verdere discus
sie af. Met handopsteken wordt vervolgens
een orde.voorstel.Van der Kieft om alsnog
met den linkervleugel te confereeren, ver»
worpen.

De resolutie ln stemming

De resolutie van het Partybestuur wordt
hierna in stemming gebracht. Uitgebracht
werden in totaal 2059 stemmen. Vyf stem
men blanco en twee van onwaarde.

Voor de resolutie werden uitgebracht 1599
stemmen en tegen 460, zoodat de resolutie
met groote meerderheid ls aangenomen.

Nadat de stemming, die schrifteiyk ge.
schledde, wordt bekend gemaakt, wordt de
vergadering om één uur verdaagd.

Huishoudelijke bijeenkomst

Als gedelegeerden ln de Execeutieve van
de Socialistische Arbeiders Internationale
zijn herkozen de heeren ir. J. W. Albarda
met 1831 stemmen en dr. F. M. Wibaut met
1553 stemmen.

Op den heer J. de Roode waren uitge
bracht 182, op den heer K. Vorrink 178 st.

Als leden van het Partybestuur zyn her
kozen lr. J. W. Albarda, W, Bannlnk, ir.
C. H. G. Cramer, W. Drees, J. van Eek,
mevr. Suze Grosneweg en W. H. Vliegen.

Ter voorziening in de vacature, ontstaan
door het uittreden van den heer Schmidt uit
het Partybestuur is na herstemming met
den heer K. Vorrink, gekozen de heer G. J.
J. Zwertbroek.

Het Congres is den geheelen Maandag la
huishoudelijke vergadering byeen geweest.

Te ruim half 5 werd het, zonder dat da
vergadering openbaar werd, gesloten.

Naar we vernemen, ligt het in de bedoe.
ling op een nader vast te 6tellen datum, ia
den herfst, een vervolgcongres houden.

Naar wy vernemen is van de zyde van de
gemeente op het schrijven van den hoer Mr.
A.B. Gomperts namens de N.V. Hollandscho
Schouwburg geantwoord, dat, daar Burge
meester en Wethouders van directie en

commissarissen der Koninklijke Vereeniglng
Het Nederlandsch Tooneel op 24 Maart ds
officieele mededeeling ontvangen hebben,
dat het gezelschap der Konlnkiyke Vereenl-
ging ls ontbonden, het geen zin meer heeft,
de bespreking over hervatting der werk
zaamheden door de Koninklijke Vereeniging
Het Nederlandsch Tooneel te heropenen.

Maandag 2 Mei asa zal, naar de „St. Jns-
kl." bericht, Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen
de nieuwe parochiekerk van den H. Jozef
te Geldrop—Braakhuizen plechtig eoow
•reereo.