NIEUW BEDEHUIS TE DEN BRIEL
Felle brand te Delft
Gisteren geconsacreerd
Katholieke liefdadigheid
HET BIJENDORP S
DE VIJANDEN VAN
RADIO-PROGRAM
HET KINDJE MET HET
Gabriël
Garcia Moreno
DONDERDAG 28 APRIL
wmmmmmmmmm
FEUILLETON
Geestdriftige ontvangst van Z. H.
Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent
Een stuk geschiedenis
Plannen voor nieuwbouw
Het interieur
De plechtige Consecratie
Toespraak Mgr. Aengenent
IN EEN HAARDENWINKEL
Groote rook-ontwikkeling
Boerderij afgebrand
De moord te Naaldwjjk
Met de noorderzon vertrokken
Vrijdag 29 April
DE MOORD TE NAALDWIJK
De dader verminderd-
toerekeningsvatbaar
HISTORISCHE DUBBEL-
BOERDERIJ AFGEBRAND
Aan de gevolgen overleden
Aan brandwonden bezweken
"$\j Hoofd-en Kiespij!?
MIJNHARDTS POEDERS
VERHAAL VAN
DEN DAG
ONDER DE KLEI BEDOLVEN
Jongetje gestikt
WEER EEN VLIEGTUIG
NEERGESTORT
Leerling-vlieger ernstig gewond
VOOR EEN WERKLOOS
HUISVADER
Maar de dader een jongeman
VERWAARLOOZING
VAN KINDEREN
Moeder in hevige mate zenuwziek;
vader werkloos
DE MOORD TE KERKDRIEL
Bekentenis van een der
verdachten?
Woensdag heeft Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aen
genent te Den Briel de nieuwe kerk, gewüd
aan de Martelaren van Gorkum, geconsa
creerd.
De plannen voor den bouw van "n steenen kerk
tot nu toe heeft men zich met een houten
kapel moeten behelpen werden In 1929 voor
het eerst besproken op de vergadering der Bis
schoppelijke Commissie welke werd gehouden
onder voorzitterschap van Z. H. Exc. Mgr. J.
D. J. Aengenent, Bis chop van Haarlem De
aanleiding hiertoe was het feit, dat de onder
houdskosten van de houten noodkapel, welke
ln 1880 werd gebouwd, steeds grooter werden.
Dat men hier Indertijd niet direct een steenen
kerk heeft gebouwd, vond zijn oorzaak in de
vestingwet, volgens welke het verboden was op
het terrein een steenen gebouw te zetten. Sinds
1927 was de vestingwet echter niet meer van
kracht en bestond de mogelijkheid op de z g.
bultweide een den Martelaren waardiger kerk
te bouwen. Op deze bultweide stond reeds om
streeks het Jaar 1200 de parochiekerk van
Rutge, welke was toegewijd aan de H. Maagd.
Ruim twee honderd jaar later werd naast de
kerk het St. Elisabethsklooster gesticht, het
welk werd bewoond door de reguliere kanun
niken van St. Augustlnus. Tijdens den beel
denstorm ln 1572 werden beide gebouwen door
de woeste Watergeuzen in brand gestoken. Al
leen de turfschuur van het klooster bleef ge
spaard en in deze schuur werden op den voor
avond van den 9en Juli 1572 de 19 Martelaren
van Gorcum door de Geuzen gruwelijk ver
moord. De lichamen der martelaren werden
door de beulen in twee kuilen begraven. Deze
plaats, waar de overblijfselen meer dan veer
tig jaren rustten, n.l. van 1572 tot 1593 en na
een kleine verplaatsing wederom van 1593 tot
1615, is nu gedekt door een vierkante steenen
verhooging, waarop tijdens de processie de ze
gen met het Allerheiligste wordt gegeven. De
laatste ruïnen van het St. Elisabethsklooster
werden in 1593 opgeruimd. Bij die gelegenheid
werd de turfschuur gesloopt en de omringende
vlakte tot een weiland aangelegd. Het gebeen
te van de Martelaren hetwelk toen werd op
gegraven, werd in eenige kleine putjes ge
stort, waarna het veld bij de katholieken den
naam van „putweide" kreeg.
In 1867 ging dit terrein in eigendom over aan
het Bisdom Haarlem, welk diocees er voor
zorgde, dat de thans nog bestaande houten
kapel werd gebouwd. Het ontwerpen van de
plannen van een nieuwe steenen bedevaarts
kerk werd in 1930 opgedragen aan den bekenden
Rotterdamschen architect H. P. J. de Vries.
Deze architect vervaardigde een drietal plan n,
waarvan er een werd aangenomen en goedge
keurd. De phblleke aanbesteding van den nieuw
bouw had plaats einde April 1931. De laagste
Inschrijvers waren de aannemers Wortel en
Buijsslng te Tilburg, welke firma op 19 Mei
d.a.v. een aanvang maakte met de verschillende
werkzaamheden. Allereerst werd de bultwjlde
afgegraven. Bij deze opgravingen stootte men
op eenige resten van oude muren en ook wer
den beenderen gevonden. Dit bleken de fun-
deerlngswerken der oude parochiekerk van
Rugge te zijn. Op verschillende plaatsen van
het terrein werden vijf grondboringen verricht,
waarbij bleek, dat er over de geheele opper
vlakte diverse veenlagen, afgewisseld door Wei-
lagen, bevonden. De zeebodem, welke uit scherp
zand en kiezel bestaat, bevond zich daar ter
plaatse ruim 24 M. diep onder de oppervlakte,
zoodat het noodige was te heien. Over de palen
werd een gewapend betonconstructie aa--:legd,
waarop de muren zijn gefundeerd.
De plechtige eerste steenlegging van de
nieuwe kerk had plaats op Donderdag 20 Aug.
1931 door Z. H. Exc. Mgr. J. J. J. Aengenent,
tijdens de processie uit Haarlem.
Het dak van de kapel wordt evenals de daken
der verbindingsgangen gedragen door gemelsel-
de bogen, waarin de gordingen met sparen zijn
aangelegd. Van buiten is de kapel opgetrokken
van miskleurige klinkers, welke hier en daar
van brandkoppen zijn voorzien, terwijl het in
terieur is gemetseld van roseroodkleurig haid-
grauw.
Buiten zoowel als binnen wordt het metsel
werk verlevendigd door in het verband aange
brachte versieringen, van buiten teruggemet-
seld, zoodat het muurvak doorgaat en de ver
siering als een kantwerk aandoet en binnen
sterk overgemetseld om in de schemerte van
de kap voldoende relief te krijgen. Met natuur-
waldsteingraniet is men echter zeer spaarzaam
geweest, daar deze steensoort bijzonder duur Is.
Het graniet is alleen toegepast aan die deelen,
welke aan sterke slijtage onderhevig zijn. In
dien de geldmiddelen het eenigszins toelaten,
zal in de kapel een nieuw altaar met ciborium
worden geplaatst, waarvoor de relieken der
Martelaren zullen worden bewaard. Boven den
hoofdingang is een zegenende Christusfiguur
aangebracht, terwijl boven de hoofdingangs
deuren van het tochtportaal het wapen van
Z. H. Exc. Mgr. Aengenent is ingemetseld, ter
nagedachtenis aan zijn initiatief tot stichting
van deie nieuwe kapel. In tegenstelling met de
oude houten kapel is de nieuwe kerk direct van
den hoofdweg te bereiken over een steenen
brug met poort, welke buiten den bedevaarts-
tijd met een ijzeren hek kan worden afgesloten.
Gistermorgen heeft onder groote belangstel
ling de plechtige kerkconsecratie te Den Briel
plaats gehad bij gelegenheid van de 25ste
bedevaart van de Warmondsche theologanten.
Dinsdagavond i3 Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aen
genent aan het Rozenburgsche hoofd te Den
Briel aangekomen. Van bijna alle woningen
wapperden de vlaggen. Mgr. werd bij zijn aan
komst verwelkomd door een muziekkorps. Met
muziek voorop is Mgr. vervolgens in gezelschap
van Deken Schraag van Schiedam per rijtuig
naar de pastorie gereden. Buiten was een ge
weldige menschenmassa aanwezig, die den bis
schop hartelijk en langdurig toejuichte. Voor de
pastorie dankte Mgr. voor deze hartelijke ont
vangst.
Woensdag om acht uur hadden de plechtig
heden van de kerkwijding plaats, terwijl gister
middag om twee uur in plechtige processie de
overbrenging van de reliquieën geschiedde.
Na de kerkwijding droeg Z. H. Exc. Mgr.
Aengenent om elf uur de Pontificale Hocgmis op,
waarbij Mgr. geassisteerd werd door Mgr. N.
Taskin, als presbyter-assistens. Als troonaiaken
fungeerden Deken Schraag uit Schiedam en
pastoor Bulten uit Den Haag, beiden leden van
de bisschoppelijke commissie, en als sub-dia
kens prof. Visser en prof de Korte. De Schola
Cantorum van Warmond voerde de liturgische
gezangen uit. Nauwelijks was de nieuwe kerk
geopend of deze stroomde vol geloovigen, waar
onder alle theologanten van het Seminarie.
Onder de aanwezigen merkten wij o.m. op
mr. Eghte van Wissekerke, burgemeester van
Den Briel en de wethouders Van der Waag en
Van der Wouw, den gemeente-secretaris Van
der Ban, den hoogeerw. hooggel. heer Kanun
nik dr. G. C van Noort, deken van Amster
dam, de Haagsche Pastoors Adrichem en Lu-
cassen en een groot aantal geestelijken uit het
bisdoqa.
Na de Hoogmis las Mgr. Taskin de oorkonde
der kerkwijding voor, waarbij aan allen, die deze
lezing hadden bijgewoond een aflaat van een
jaar werd verleend. Toekomstige bezoekers ver
dienen een aflaat van vijf dagen.
Mgr. Aengenent sprak dan zijn groote blijd
schap uit over de totstandkoming van dit kerk
gebouw en dankte allereerst het groot aantal
andersdenkenden, hier aanwezig, di: een zoo
goede verstandhouding met de katholieken
vormden. Vervolgens wendde Mgr. zich tot de
priesters en geloovigen, aan wie hij dank uit
sprak voor hunne liefdadigheid, waarna Mgr
de hoop uitsprak, dat deze feestdag nog zeer
lang in ieders herinnering zou blijven voort
leven. Naar aanleiding van de Summa van St
Thomas van Aquino, wees Mgr. op de drie
groote deugden, waarin de Martelaren .an
Gorcum uitblonken en welke ieder priester
moet bezitten: een sterk geloof, groote voor
zichtigheid en een diepe liefde tot God. Met
het voorbeeld dezer heilige martelaren en van
de H. Liduina van Schiedam voor oogen, zullen
de priesters meer bezield worden door de deug
den van geduld en zachtmoedigheid en zullen
zij allen tegenspoed overwinnen.
Des middags vond de plechtige processie naar
het Martelveld plaats, waarna de relieken naar
de nieuwe kerk werden overgebracht.
Woensdagmiddag is omstreeks vier uur door
tot nu toe onbekende oorzaak een felle uit
slaande brand uitgebroken in het magazijn van
haarden, kachels enz. van de wed. Aschman,
aan de Voorstraat te Delft.
Er ontwikkelden zich groote rookwolken, zoo
dat een brandweerman, die het brandende per
ceel was binnengedrongen, bewusteloos ge
raakte. De man werd naar buiten gebracht,
waarna het bewustzijn weer kon worden op
gewekt.
De politie-brandweer, die onder leiding van
den commissaris, den heer U. van der Zee, met
vier stralen op den motorspuit den brand be
streed, gelukte het den hardnekkigen brand
onder de knie te krijgen, waarbij van rookmas-
kers moesten worden gebruik gemaakt. Om
half zes kon de brandweer inrukken.
Daar op de zolderverdieping een groote partij
haarden enz. waren opgeslagen, werd gevreesd,
dat de zolder zou instorten. Dit kon evenwel
worden voorkomen. Uitgebrand zijn de volder
verdieping benevens de woonkamer. De schade,
die niet onaanzienlijk is, kon niet door verze
kering worden gedekt.
In de buurtschap Reutum onder de gemeen
te Tubbergen is afgebrand de boerderij toe-
behoorende aan den landbouwer L. aldaai Ook
de inboedel en gewassen en landbouwmachines
gingen in de vlammen verloren. Weinig werd
gered. Een twee-tal schuren kon behouden blij
ven, ofschoon een dezer reeds was aangetast
maar door nathouden kon gered worden. Ver
zekering dekt de schade.'
Naar we vernemen, is het psychiaters-onder
zoek naar de geestvermogens van de B„ die
onlangs den moord op de 16-jarige Coba v. d.
K. te Naaldwijk pleegde, nog niet beëindigd:
men heeft den jongeman geruimen tijd in ob
servatie genomen.
De gerechtelijke behandeling van deze zaak
zal dan ook nog wel eenigen tijd worden uit
gesteld.
Te Groede is de zoon van den secretaris
eener Onderlinge Brandwaarborgmaatschap
pij verdwenen met medeneming van eene som
gelds groot eenige duizenden guldens.
De politie tracht den voortvluchtige op te
sporen.
DE BUErlKDSy
DE.tr
1MeePRUF.
S3. Het toppunt van het feest zou worden als Jaap de Ble de groote
rol zou spelen van Chinees. HIJ had een echt fantastisch pak
aan en droeg een groote sabel. Toen le opkwam, klapten de bijen
hem van alle kanten toe. Maar daar kwam Ineens zijn vrouw
het tooneel op en begon hem met een bakpan af te ranselen.
Holderdebolder begon Jaap nu te rennen. De bijen dachten dat
dit aUemaal bij het spel hoorde en lachten er geweldig om.
64. Zoo rennend en schreeuwend kwam Jaap eindelijk bij bet orkest
terecht en viel midden op de groote trom. Hij zakte er zóó diep
ln, dat hij er na een heele hoop moeite eindelijk uitgeholpen .vas
en hoe hij ook protesteerde, hij moest voor de bijen verschijnen
en deze gaven hem een moolen krans van boterbloemen.
uit
Gramofoonplaten.
Langenberg (473).
Parijs (1725).
Hilversum, VARA
Huizen, NCRV
Huizen, NCRV
Brussel (508)
Parijs (1725)
Daventry (1554)
Brussel (508)
Huizen, NCRV
Hilversum, VARA
P ar ij s (1725)
Huizen, NCRV
Hilversum, VARA
Concerten,
Hilversum, VARA Septet
Daventry (1554) Concert
Kalundborg (1153) Concert
Langenberg (473) Concert
Frankfurt
Hilversum, AVRO, Omroep klein-ork.
Daventry (1554) Orgelconcert
Huizeji NCRV, Concert
Langenberg (473) Concert
Huizen, NCRV, Carillonbespeling
Kalundborg (1153) Radio-blaasorkest
Hilversum, AVRO, Omroepkamerork.
Huizen, NCRV, Concert
Daventry (1554) Studio orkest
Hilversum, VARA, piano recital
Langenberg (473) Werag-orkeat
Brussel (508) Concert
Hilversum, VARA-örkest
Brussel (508) Concert
Huizen, NCRV, Harmonie-orkest
Hilversum, VARA. Concert
Daventry (1554) kamermuziek
Kalundborg (1153) Concert
Langenberg (473) Concert
Daventry (1554) Savoy Hotel Orpheans
Kalundborg (1153) Dansmuziek
Tooneel en Opera.
7.35 Langenberg (473) „Eine kleine Melo
die", W. Grosz
7.50 P a r ij s (1725) „L'Arlésienne", Alphons
Daudet
8.05 Rome (441) De klokken van Corneville
Operette van Planquette.
Voordrachten enz.
10.30 Huizen, NCRV, Zlekendienst
2.00 Hilversum, AVRO, Voor de scholen
4.30 Hilversum, VARA, Voor de kinderen
5.30 Huizen, NCRV, Voor amateur-fotogra
fen
7.10 Huizen, NCRV, Praatje over linoleum.
Persberichten.
10.00 Hulzen, Vaz Dias
10.05 Hilversum, Vaz Dias.
6.25
7.05
8.00
8.15
11.00
11.35
11.50
12.50
5.20
6.30
7.00
7.20
10.45
11.20
10.30
11.20
11.20
11.20
12.00
12.05
12.15
12.20
2.00
2.00
2.30
3.00
3.35
4.00
4.20
4.20
5.00
7.20
8 00
8.30
8.55
9.35
9.40
10.20
10.20
Naar wij vernemen, is het psychiatrisch on
derzoek naar de geestvermogens van den 22-
jarigen letterzetter de B., die is gearresteerd
in verband met den moord op de 16-jarige
Coba van der K. te Naaldwijk, thans be
ëindigd.
Naar wij voorts vernemen, concludeeren de
beide psychiaters, dr. Scholtens en dr. Ger
ritsen, in hun rapport tot verminderde toe
rekeningsvatbaarheid.
Te Genderen (Noord-Brabant) is het oude
landhuis „Het Hoefhuis", waarin thans twee
landbouwersfamilies woonden, afgebrand Een
partij vee, landbouwmateriaal, inboedels enz.
werden een prooi der vlammen. Alles is öf laag,
óf niet verzekerd.
Vermoedelijk is de brand ontstaan door met
vuur spelende kinderen.
Het oude landhuis was een historisch gebouw,
ongeveer twee eeuwen oud. In vroeger tijden is
het nog als Gereformeerd bedehuls gebruikt.
Thans was het tot een merkwaardige dubbele
boerderij ingericht, die in eigendom toebehoort
aan jhr. Reigersberg Versluijs te Den Haag.
De heer W. van D. te Katwijk aan Zee, die
Dinsdag aldaar onder een zandtrein geraakte
en wien daarbij een been werd afgereden, is
aan de bekomen verwondingen in het Acade
misch Ziekenhuis te Leiden overleden.
Dinsdagmorgen is een 13-jarig meisje B. V.
uit Acht, dat bij een ongeval ln brand geraak
te, in het R. K. Ziekenhuis te Bert overleden.
Zij is nog voorzien kunnen worden van de
laatste H.H. Sacramenten.
Doos 4-5ct. Per stuk 8ct.
Bij Uw drogist
„Vind je 't geen dot?" vroeg zalig het jonge
moedertje.
„Aja', zei de gelukkige vader. Maar toen hij
den teleurgestelden blik van zijn vrouw opving,
vijzelde hij haastig zijn enthousiasme wat op.
„En zoo stevig, hè?" 'n In-gezond kindje, zegt
de dokter. Leuk ook, dat 't nu weer 'n meisje is!
„Ja hè?" I
Zijn stem aarzelde weer.
„Gebeurt 't eigenlijk wel eens meer, dat zoo'n
kindje absoluut kaal is?"
.Natuurlijk! Héél dikwijls zegt de zuster. En
zulke kinderen krijgen later meestal wat 'n
mooi haar!"
„Ja, ja, natuurlijk", suste hij haastig, bang
dat ze zich op zou winden, ,,'t Is alleen maar,
dat onze andere kinderen...."
„Nou ja, omdat die zoo buitengewoon veel
haar hadden toen ze geboren werden, hoef je
nog niet te denken, dat 't zoo hoort."
Ze keek 'n beetje boos. Wat hoefde hij nou
dadelijk over dat kale kopje te beginnen! Alsof
ze dat vanzelf al niet vervelend genoeg vond.
Wat had Emmy niet 'n leuk krullekopje gehad
toen ze geboren werd. En de jongens al net zoo!
En dat nou dat kleine nakomertje waar ze zoo
blij mee waren heelemaal geen haar moest heb
ben!
Het kleine nakomertje trok zich van haar
kale hoofdje niets aan. Tevreden lag ze in haar
wiegje en vrij gedudig liet ze zich aankleeden
toen ze voor 't eerst uit mocht met de verpleeg
ster omdat het zulk buitengewoon zacht weer
was.
Dien middag kwam de jonge vader in de soos
en stralend nam hij de gelukwenschen in ont
vangst van de vrienden
„Ja, ja, en ze is vandaag al de straat op ge
weest, m'n nieuwe dochter."
„Weet ik," zei Smulders. M'n vrouw heeft
haar gezien. Die kon er niet over uit, dat dat
kindje zulk lang haar had."
Het gezicht van den vader betrok. Flauwe
mop!
Toen kwam Ver laan.
„Proficiat met je dochter, man! Dat moet
zoo'n wonderkind zijn, hè, met lange blonde
krullen. „Nog nooit zoo iets gezien bij 'n pas
geboren kind" zegt m'n vrouw."
De jonge vader lachte zuurzoet. Wat waren
ze allemaal grappig! Daar had je de Vries ook.
„Wel gefeliciteerd, zegf Ik moet dat wonder
van kind toch ook eens zien. Blonde krullen
tot op de schouders, zeggen de meisjes thuis!"
Jawel, hij moest natuurlijk ook mee grappig
wezen! Zou je niet zeggen, dat je met apen
van jongens te doen had?
„Kerel, klets niet!" zei hij kortaf.
„Waar hebben jullie 't over?" kwam nog 'n
ander er tusschen. „M'n gelukwenschen, hoor!
Wat 'n beeld van 'n kindje. Ik wist niet, dat
pas geboren kinderen ooit zoo veel haar had
den. Ik zou 't niet gelooven als ik 't niet zelf
gezien had!"
De jonge vader liep boos weg.
Thuis zat z'n oudste dochtertje met haar
pop op schoot. Ze keek hem bedroefd aan.
„Moeder heeft 't haar van de pop aan 't nieu
we zusje gegeven."
„Hè? Wat?"
Verbaasd keek hij naar 't kopje van de groo
te pop. Ja, daar hadden eerst lange blonde
krullen aan gezeten er nu was 't kort geknipt.
Wat beteekende dat?
„Aan 't nieuwe zusje gegeven?"
Haastig ging hij naar de slaapkamer. Zijn
vrouw zat te friemelen aan 'n babymutsje.
Zacht nam hij het haar uit de handen, toen hij
iets goudigs zag tusschen de fijne witte kantjes.
Waarachtig! Daar zaten de poppekrullen,
vastgenaaid in het mutsje.
„Wat is dat nou?"
Hij zag hoe de verpleegster zich haastig om
keerde om haar lachen te verbergen.
Het jonge moedertje was rood geworden.
„Ik kon niet uitstaan, dat 't lieve diertje zoo
kaal was", zei ze met 'n pruillipje.
Opeens schaterde hij het uit. Ze waren dus
allemaal in ernst geweest op de soos! Ze had
den er niet aan gedacht om hem voor den gek
te houden! Hij lachte tot de tranen hem over
de wangen rolden.
„Maar nou moest je er die krullen toch weer
uithalen, vrouwke. Ze hebben ze nu toch alle
maal gezien. En later krijgt 't meiske wel eens
echt haar, hoor!"
Toen stonden de menschen in 't stadje op
nieuw verbaasd, want de wonderbaarlijk lange
haren van 't pasgeboren kindje waren opeens
verdwenen.
„Och, dat nesthaar!" zei de jonge vader non
chalant. „Dat valt immers altijd weer uit."
Dinsdagavond werd aan de kleigroeve op
de Kaldenkerkerheide te Tegelen het tien
jarig zoontje van den heer Van Gessen uit
Tegelen gevonden onder een hoeveelheid klei
bedolven.
Het bleek, dat het knaapje bij het spelen
een karlading klei over zich heen had gekre
gen en ^tengevolge daarvan door verstikking
om het leven was gekomen.
Woensdagmorgen te 11.30 u. kreeg te Den Hel
der het ,les"-vliegtuig F. I, bestuurd door kor
poraal-vlieger H. Beek, die sinds korten tijd
„los" vloog, een ongeval even buiten den Zuid-
Westhoek van het terrein. Bü het maken van
een linker bocht, kort vóór de landing, bracht
de bestuurder op te groote hoogte boven den
grond het toestel in horizontalen stand. Het
vliegtuig gleed af en werd geheel vernield. De
bestuurder bekwam een gecompliceerde been
breuk ter hoogte van den enkel van den linker
voet.
De gewonde is overgebracht naar het Ma-
rinehospitaal te Den Helder.
Dinsdagnacht werd, naar de „N. R. Crt..
meldt, ontdekt, dat dieven een bezoek hadden
gebracht aan de kiosk op het Westplein van
de N. V. Van Ditmar's Kioskenonderneming te
Rotterdam. Door het verbreken van een ruit
en het forceeren van een deur, waren de dieven
binnen gekomen. De kiosk was geheel overhoop
gehaald en een partij postzegels en gaspennin-
gen bleek te zijn ontvreemd.
By het onderzoek werd een papier ontdek1:,
waarop stond geschreven: ,,'t Is niet voor bier
of jenever, maar voor een werkloos huisvader
die zeven kinderen heeft en geen steun ont
vangt". Er werd evenwel in de kiosk nog iets
gevonden, en wel een bewijs van Nederlander
schap, met een foto en naam er op. Dat moest
van een van de dieven afkomstig zijn, die het bij
het bezoek aan de kiosk had verloren. Natuur
lijk was de man nu spoedig door de politie
opgespoord. Het bleek de negentienjarige J. S.
te zijn, een man, die zonder beroep is. Hij kon,
gezien zijn leeftijd de vader van de zeven
kinderen niet zijn. Toen de eerste dief gepakt
was, had men den tweeden ook al spoedig ach
ter slot en grendel. Dit bleek te zijn te twintig
jarige F. H. J. G., zeeman van beroep, ook hij
is niet de huisvader met de zeven kinderen, die
dan ook sl°chts door het tweetal Is gefanta
seerd. Bij huiszoekingen bij de aangehoudenen
werd b'j G. een partij postzegels ter waarde
van f 70 gevonden en bij S. voor f 13 aan
gaspenningen en een aantal tramkaarten. Het
tweetal zit thans veilig opgesloten.
In het gezin M. te Oostzaan is, bericht de
„N. R. Ct.", een zeer ernstig geval van kinder-
verwaarloozing geconstateerd. Reeds eerde*
was bij genoemde familie iets dergelijks ge
beurd, n.l. in den strengen winter van 1929.'
toen de ouders een dochtertje dag en nacht op
een zolder hadden opgesloten. Het kind was
onvoldoende gekleed en kreeg niet genoeg voed
sel, zoodat de politie op verzoek van de buren
een onderzoek instelde. De beide beenen van
het kind bleken afgevroren te zyn. Zij werd
onder geneskundige behandeling gesteld en
beide beenen werden haar geamputeerd. Na
haar herstel is zij aan de ouderlijke macht
onttrokken en In een gesticht ondergebracht
door tusschenkomst van den voogdijraad.
Thans deed zich wer een treurig feit voor.
Dezer dagen is het oudste dochtertje overleden.
Vermoedelijk is dit te wijten aan zeer groote
vervuiling.
Het bleek, dat de vijf andere kinderen op
ergerlijke wijze waren verwaarloosd. Twee van
hen zijn overgebracht naar het Binnengasthuis
te Amsterdam.
De moeder, die in hevige mate zenuwziek is,
is dezer dagen gebracht naar het gesticht te
Santpoort. De man, een werkloos arbeider, die
zich niet om zijn gezin bekommerde, za! ver
moedelijk uit de ouderlijke macht worden ont
zet. De drie andere kinderen zijn voorloopig
op kosten van het burgerlijk armbestuur ge
plaatst in een weeshuis.
Zooals bekend is hebben de drie gebroeders R.
uit Kerkdriel hooger beroep aangeteekend tegen
het vonnis van de Rechtbank te Tiel, waarbij
zij tot 13 jaren gevangenisstraf werden veroor
deeld, wegens doodslag op den veldwachter Tap
te Kerkdriel.
Naar we vernemen zal deze zaak op Vrijdag 27
Mei a.s. voor het Gerechtshof te Arnhem die
nen.
Naar ons werd medegedeeld, heeft de oudste
der drie broers, in tegenstelling met hetgeen hil
bij de behandeling na de Rechtbank deed een
bekentens afgelegd, 14 dagen nadat het vonnis
tegen hem was gewezen.
nuinira
iraniiiiiir
3.
Maar zooals het meer gaat, vooral bij Repu
blieken, de partijen vatten de Regeering op als
een handelszaak, nuttig en zeer loonend voor t
verwerven van het aardsche slijk. De nieuwe
President Ramon Roca was al geen haar beter
dan zijn voorgangers en aan de geldlade geze
ten bleek wel de liefde voor vrienden en vriend
jes, doch het arme volk bleef even arm en ge
dupeerd als te voren.
Dat dit alles nu niet bepaald geschikt was om
het onrustige bloed van Garcia Moreno tot
kalmte brengen laat zich begrijpen. Zooals vroe
ger een krijger zijn zwaard, trok hij zijn pen
houder en ln 1846 verscheen een satyrisch tijd
schrift ,N1 Zurriago" waarin op de hem be
kende manier de regeering en hare satellieten
werden ultgeveterd.
Het Jaar 1846 bracht nog een verrassing. Zon
der iemand dan zijne moeder te verwittigen kon
digde hij plotseling zijn aanstaand huwelijk aan
met Senorita Rosa Ascazubi, een rijk meisje uit
een aanzienlijke familie ln de hoofdstad, door
haar karakter en voortreffelijke eigenschappen
waardig de levensgezellin te worden van Gar
cia Moreno.
De gelukkige rustige tijd dien hij nu door
leefde duurde niet lang. Voor den strijd geboren
werd zijn aandacht en talent opnieuw gevraagd
voor de zooveelste revolutie die ophanden was.
De ex-president Generaal Flores was er de
man niet naar om kalm ln zijn nederlaag te be
rusten. Niet by machte om zelf het land te ver
overen wendde hy zich in 1848 tot de Regeering
van Spanje, waarvan hy een crediet van ver
schillende millioenen wist los te krygen, om
schepen en vrywiliigers te werven, op voor
waarde zooals in Amerika verteld werd dat een
Spaansch vorst aan het hoofd der regeering
zou komen en Flores eerste minister zou wor
den. De zaak werd niet zoo geheim gehouden
of zy lekte uit. Vermoed werd dat de talrijke
partygangers van Flores te Guayaquil niet stil
zouden zitten en van hieruit het groote gevaar
dreigde. Garcia Moreno zag heel goed in dat
spoedig ingegrepen moest worden en staakte
voorloopig zyn stryd tegen President Roca. Hy
stichtte weer een nieuw periodiek „El Vengador"
waarin hy in dramatischen styi Flores te ïyf
gaat en de omliggende republieken Peru en
N.-Granada waarschuwt dat haar onafhanke-
Ujkheid mede bedreigd wordt. Op het laatste
oogenblik werd te Guayaquil een complot ont
dekt en de samenzweerders gevangen genomen.
Hy, die in den stryd met Flores vooraan had
gestaan, Garcia Moreno werd als Pacificator
naar Guayaquil gezonden waar hy ln 8 dagen
de rust herstelde. Een belooning hiervoor wilde
hy van President Roca niet aannemen.
Om de verzoening tusschen de Regeering en
de partygangers van Flores compleet te maken
werd amnestie afgekondigd en vielen deze in el-
kaars liberale armen.
Dat was Garcia Moreno te veel! Specialist ln
het oprichten en volschrijven van tijdschriften
verscheen plotseling „El Diablo". Onbarmhartig
zonder aanzien des persoons, werden President
en de ministers gegeeseld, hun lucratieve ope
raties ten eigen bate met viymscherp sarcasme
gehekeld zoodat het hun groen en geel voor de
oogen werd en zy ln de oogen der bevolking alle
respect verloren. Doch de macht vermocht hy
hun niet te ontnemen en deze lang voortgezette
stryd matte den heraut voor recht en gerechtig
heid zoo af dat hy den strydbijl begroef en zich
met walg afwen-.'/e van zijn geliefd vaderland.
Op het einde van 1849 vertrok hy vrij willig
naar Europa. Zijn afkeer van de ruïneuze poli
tiek van zyn land deed hem zelf een oogenblik
besluiten zich van het staatkundig terrein terug
te trekken en zich aan den handel te wyden!
Maar oude liefde roest niet. We zullen hem
spoedig weer op het terrein van den stryd te
rug vinden.
Terwyi hy Engeland, Frankryk en Duitsch-
land doortrok, bestudeerde hy vooral den poli-
tleken toestand ln deze landen, welke na de
revolutie van 1848 nog in volslagen wanorde
verkeerden. De neiging tot de religleuse staats,
idee ln Frankryk, als zynde de eenige weg
ter redding, trok zyn speciale aandacht. Hy
vertrok na zes maanden uit Europa, ten volle
overtuigd dat Jezus Christus de eenigste Ver
losser der volken is en een staat zonder gods.
dienst onherroepelijk afglijdt naar anarchie en
misdaad.
De liberale mantel hem door de Professoren
Quito om de schouders gehangen, had hy in
Europa verloren. Van nu af is Garcia Moreno
met zijn geheele verstand en overtuiging „every
inch" Katholiek.
Zijn eerste stap op Amerikaanschen bodem
bracht hem reeds aanstonds avontuur. Te Pa
nama aangekomen bemerkte hy, juist voor zich
naar Guyaquil in te schepen, een aantal reli
gieuzen die op het punt waren naar Engeland
te vertrekken. Het bleken de ve:dreven Jezuï.
ten uit Nieuw Granada te zyn, waar een
Vrymetselaarsbewind de liberale leer in praktyk
bracht. Garcia Moreno herinnerde zich de ver
schillende pogingen die vroeger waren aange.
wend om de Jezuïten te bewegen naar Ecuador
te komen, welke echter steeds waren mislukt,
daar de Orde niet over voldoende krachten
beschikte. Deze prachtgelegenheid liet hy niet
voorbijgaan Hy betoogde de paters met hem
mede te gaan naar Ecuador, zy voelden er
echterniet veel voor, onzeker als zy waren, niet
opnieuw de ballingschap te worden ingejaagd.
Maar Garcia Moreno uist alle bezwaren te
ontzenuwen door er op te wyzen dat de nieuwe
President Hoboa zijne inzichten deelde, ofschoon
hij de stroopop was van Generaal Urvina die
den godsdienst niet bepaald gunstig gezind
was. De opzet werd toevallig door een der anti-
Jezuïtische belhamels van Nieuw Granada, ge
neraal Oblando, ontdekt, maar door bliksem,
snel optreden bi' ankomst van de boot, wist
Garcia Moreno de noodige toestemming van
President Noboa los te krygen voor Oblando
gelegenheid had met Urvina te spreken. De
Jezuïten werden door magistraten en bevolking
met enthousiasme ontvangen, wat niet weinig
de woede van Nieuw-Granada en de anti.cle.
ricalen van Ecuador opwekte. De nabuurstaat
eschte niets meer of minder dan de onmiddel.
lijke uitzetting der Jezuïeten en de gezant van
Nieuw-Granada ontzag zich niet een pamflet
uit te geven over het „Jezuïtische gevaar". Gar.
cia Morena liet niet lang op antwoord wach.
ten. Spoedig verscheen van zijn hand zyn be
roemd geworden werk ,,De verdediging van de
Jezuïten". Het bracht Nieuw-Granada tot zwij
gen dat zyn gezant terug riep.
Lang "ou het verblyf der Jezuïten niet duren.
Urvina wachtte slechts op een gunstige gele.
genheid om het Presidentschap te vermees.
teren en deze zou spoedig komen.
In het begin van 1851 vernam men niet
zonder g.oote verbazing dat Flores te Lima in
Peru een expeditie uitrustte om Ecuador te
veroveren. De sectarische vrymetse'.aarspers
haduitgestrooid dat Noboa Floreaan en de intro-
tactie van de Jezuïeten niet anders was dan
een begin om Flores Jen weg te effenen. Elke
dwaasheid is goed om het doel te bereiken!
Wat 'n pracht van democratie toch van die
nazaten der Fransche revolutie. De liefde voor
de „res publica" is nul komma nul, het zün
byna alle klein formaat dictatortjes die het
anti-clericalisme gebruiken om hunne zakken
te spekken. Guayaquil rol van Urvina.'s aan
hangers was bevreesd voor de invasie van
Flores en voor Nieuw-Granada dat dreigde
Ecuador aan te vallen als de Jezuïeten niet
verdreven werden. Door de listige Urvina uit-
Ê'enoodigd, verscheen Noboa in Guayaquil om
zoogenaamd de onrustige gemoederen te kal"
meeren. Een klein revolutietje, even een paar
generaals, die zich voor Kroina verklaren, even
geld uitgedeeld onder de soldaten, die er nu
ook voor zyn, en de zaak is in orde. Toen
Koboa aan wal stapte kreeg hy meteen de
boodschap dat hy vervallen verklaard was van
het presidentschap en dat zyn „vriend" Kroina
op zijn zetel zou gaan zitten. Of hij maar wee*
direct scheep wilde gaan. Kroina werd door
den buurman gehonoreerd hy had beloofd
de Jezuïeten te zullen verbannen en was dus
vriend. Ondanks heftige protesten van magi^
straten en bevolking wist Kroina van het Con
gres in geheime zitting de ontzetting van eei
jaar door te zetten. Een laatste poging koi^
voor het vertrek door Garcia Moreno met ste*"
ken drang der bevolking gewaagd, leverde niets
op, en 21 November 1857 gingen de Patei-
opnieuw in ballingschap.
(Wordt vervolgd''
