Financieele crisis in Oostenrijk IN VIJFTIEN UUR OVER OCEAAN Het nieuws van heden Grieksch kabinet afgetreden Do X in Europa terug KABINET BRAUN BIEDT ONTSLAG AAN DE BAROMETER HET KIND UIT DE KLEEREN GEGROEID Zware verplichtingen jegens buitenland De enquête-commissie in Mandsjoerije Het Weer ii luiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiifiiniiiiiiiiuiiiiiuiiiiiiiiiiniiiiiiuiiiiniiHUDiuiRUiiiiBiiiinitRitiiioifliniiiiflflnuiiiTiiiiH Miss Earhart's waagstuk geslaagd Bij Londonderry geland ENGELAND EN IERLAND Tégemoe tkomende rede van Thomas DE AARDBEVING IN DE MINAHASSA Europeanen ongedeerd Algemeene staking van het overheidspersoneel Laconieke mededeeling aan Praisischen Landdag dit nummer bestaat uit Na bezoek aan Azoren te Vigo gedaald 45 Arbeiders uit Andes tunnel gered Brand bij Sarassani blijft onopgehelderd NaL-Socialistisch premier in Anhalt MAANDAG 23 MEI 1932 VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18080 PUREAUX: NASSAULAAN 51-TEL.13866 f ABONNEMENTEN: voor Haarlem en ^Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling. ADVERTENTIEPRIJZEN: Per lossen regel 30 c.; ingez. med. 50 c. per regel; idem op pag. één 65 c. per regel Bi j contract sterk verlaagde prijzen.Voorde DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 kleine annoncesOmroepers zie de rubriek E'en idee van een Donau-federatie was wel aardigmaar kon niet slagen Geen DonaU'gedachte Mogelijkhed en Moskou weigert doorreis via Blagowesjtsjensk DE STRIJD OM HET DAGELIJKSCH BROOD Geestdrift in Amerika Parijsch publiek teleurgesteld AAN HET STRAND In qfivachting van de. badgasten. Arme landbouwers in het Tyroler Bergland, die geen paarden of ossen kunnen houden, moeten zelf den ploeg door den zworen grond trekken Bloedige straatgevechten TWAALF BLADZIJDEN Hongaarsch Oceaanvliegtuig brandend neergestort NIEUWE HAABLEMSCHE COURANT Mr. Zimmerman, Oostenrijks gewezen dwarskijker, voor een paar dagen naar het heet voor particuliere zaken in ^Veenen, verklaarde tegenover een journa list, dat hij blijft gelooven aan Oostenrijks bekomst, ondanks dat Oostenrijks finan- *ieel-economischen toestand er vandaag tog slechter aan toe is dan toen: toen was Oostenrijk arm, maar de anderen waren rijk; nu is Oostenrijk ook arm, maar de anderen zijn 't ook. Daar zit hn de groote moeilijkheid. Er bestaat beslist een goede wil bij de aan sprakelijke mogendheden, zelfs een zekere Welwillendheid tegenover Oostenrijk, een sympathie geboren uit een welgemeend eigenbelang, dat Oostenrijks geographisch. Politisch, commercieel-economisch gewicht biet onderschat. Dat er een alimentatie-plicht bestaat te genover het bastaard-Oostenrijk, wordt biet ontkend, maar hoe dien plicht te ver- Vullen? Aan vaderlijke vermaningen geen gebrek en, zoo wonder het klinkt, het iet- Wat lichtzinnige kind luistert naar die Vermaningen en past ze zelfs hier en daar toe. Toch gedijt het niet. Vermaningen al leen doen schijnbaar niet gedijen. Er zal iets op gevonden moeten worden. Het kind is uit de kleeren gegroeid. De vlegeljaren zÜn voorbij. En dat geldt ook van de an dere bastaard-kinderen van de oude Oos- tenrijksch-Hohgaarsche monarchie en om geving. De idee uit al die bastaarden, door een radikale saneering, één legitiem gezin te vormen (Donau-federatie) was wel aar dig, maar slaagde niet en kon niet slagen. Ei zit dus niets anders op dan voorshands bog den alimentatieplicht vervullen en voor een zelfstandig bestaan zorg te dragen. Dat wordt overigens ook wel ingezien. Maar hoe? Aan een Donau-federatie is in afzien- baren tijd niet te denken, dat staat bij mij vast en dat heb ik ook al voor Weken geschreven. De Oostenrijksch-Hongaarsche brokstuk ken, gedeeltelijk zelfs met heterogene ele- bienten vergroeid, kunnen niet, weer kunst matig aan elkaar gelijmd, één organisch geheel vormen zóó als dat in de oude monarchie bestond. Oostenrijk, het eenig mogelijke politiek-cultureele middelpunt Van een dergelijken statenbond, zou ge doemd zijn tot een bufferstaat tusschen •^uitschland en de Donaustaten. Een nieuw Elzas-Lotharingen. Jammer voor Frank- *5jk! Vooral als de nieuw-geboren Donau- federatie één muntstandaard had inge voerd, natuurlijk op goudbasis!! Aansluiting aan Duitschland? Evenmin ban te denken. Dat weten zelfs de hardnek kigste verdedigers. Den laatsten tijd hoort men maar weinig over aansluiting. Toch leeft kier onder aansluitingsvrienden de hoop Weer op en wel tengevolge van het spel bchter de schermen, dat de Kleine Entente sohijnt te spelen. Er valt een zekere on afhankelijkheid waar te nemen in de Klei de Entente, al is 't dan ook niet openbaar. E>e leiband is bij slot van rekening voor kinderen. Zoolang er leven is, is er hoop, zegt de dokter, maar als hij dat zegt, ziet het er gewoonlijk troosteloos genoeg uit. Voorloopig zeker ook voor de aansluitings vrienden. Het blijft er bij: Oostenrijk moet, Politiek onafhankelijk én van de successie- staten èn van Duitschland, op eigen voe ten kunnen staan. De binnenlandsche politieke crisis, de fegeeringscrisis van het oogenblik bij aan komst van dezen brief misschien al opge lost is lang niet zoo gevaarlijk, ook niet Zoo interessant als de bladen schrijven en Velen gelooven. Zooals momenteel de ver houdingen hier zijn is (was) het vrijwel belangloos, of deze of die regeering aan het roer komt (kwam). Ook de jongste Oostenrijksche regeering is een compromis- fegeering, geen radicale oplossing. We blij ven bij een chronisch vergelijk. De extreme dementen, niet alleen de socialisten, ook de Nazi's en wat met hen sympathiseert, drongen, naar aanleiding van den uitslag der laatste landdagverkiezingen, aan op ontbinding en uitschrijving van nieuwe Verkiezingen vóór afloop der periode. Oos tenrijksche oplossing: ontbinding eri nieu We verkiezingen aangenomen, maar eerst in den herfst door te voeren! De economische crisis ten gevolge van de deflatie is zeker acuut genoeg, maar dat is geen specifiek Oostenrijksch vér- bphjjflsel. Pok niet uitsluitend Oosten rijksch, maar dan toch meer Oostenrijksch is de directe financieele crisis. Oostenrijk staat voor zware verplichtingen tegenover het buitenland: rente en amor tisatie. De vervaldag dreigt. Praktisch heet dat: de noodige millioenen in Oostenrijk- sche munt, dus in schilling, bij elkaar zien te krijgen. Dat is natuurlijk moeilijk ge noeg, daar hier zoowel als elders juist ten gevolge van de economische crisis minder aan belastinggeld binnenkomt. Moeilijk doch niet onmogelijk. Oostenrijk 'kan en wil, wat dit betreft al zijn verplichtingen vervullen. Wat dit betreft d. i. wat betreft de verplichte stortingen in schilling. Daar mee is het echter niet gedaan. Al de bui- tenlandsche schulden moeten in buiten- landsche munt, in goud of devisen, be taald worden. Woher nehmen und nicht stehlen, zegt de Weener. De goud- en devisenstand der Oostenrijksche Nationale Bank bedraagt ongeveer 213 millioen. In die 213 millioen zitten 190 millioen aan cre- diet van de B. I. B. en van de Bank van Engeland. En de vervaldag dreigt. Dezer dagen is voor rond 100 millioen te betalen in goud of devisen. Twee mogelijkheden. Ofwel nieuw cre- diet, begrijpelijkerwijze hoofdzakelijk van de schuldeischers zelf, wat prak tisch beteekent, dat zij zichzelf van het linker in het rechter vestjeszakje betalen voorloopig. Niet waarschijnlijk, ofschoon er wel instanties zijn die daartoe geneigd zijn. Ofwel Oostenrijk stelt de te betalen ren te- en aflossing^.uota's in schilling ter be schikking, twï^lfereert ze echter niet in devisen, daar dit vanwege de passieve han delsbalans onmogelijk is. Over die schilling bedragen kunnen de schuldeischers be schikken en bestaat de wensch, dat dezen daarover beschikken in den vorm van Oostenrijksche waren. Het onderblijven van den omzet van de eene munt in de andere noemt men den laatsten tijd met een technisch-financieel leenwoord trans fermoratorium. Wat een moratorium is, weet vandaag iedereen. Nu dit is een mo ratorium ten opzichte van het omzetten van ééne munt in de andere. Voor het eerst, werd dit mooie woord gebruikt in het z.gn. Dawesplan. In Griekenland, Honga rije en eenige Zuid-Amerikaansehe staten bestaan reeds dergelijke transfermoratoria. Het probleem der Oostenrijksche schul den stond weer op het program van den Volkenbondsraad. De nieuwe regeering kan beslist niet meer doen dan d eoude: haar nood klagen. Zooals men verneemt, gaan nu reeds stem men op voor een dergelijk transfermorato rium wel te verstaan met uitschakeling van de groote Oostenrijksche volkenbondleening. De heeren zijn huiverig de voor deze lee ning garandeerende landen, waaronder Holland, op te roepen. De toestand der Nationale Bank dwingt tot uiterst gewichtige besluiten. MOSKOU, 20 Mei. (Reuter.) De Volkenbonds- commissie-Lytton, die op het oogenblik te Charbin vertoeft, heeft zich via den consul- generaal der Sovjet-Unie in Charbm, Sla- woetski, tot de Sovjet-regeering gericht met het verzoek, een groep van de commissieleden de doorreis over Blagowesjtsjensk naar Sachaljan voor een samenkomst met generaal Ma toe te staan De Sovjet-regeering gaf Slawoetski op dracht de Volkenbondscommissie mede te dee- len dat zy het principe van het zich niet men- gen in de binnenlandsche aangelegenheden van Mandsjoerije niet wil schenden en daarom ge dwongen is, het verzoek van de leden der com- missie-Lytton van de hand te wijzen. M Verwachting: H Meest matige Zuid-Westelijke tot Wes- M telijken wind, half tot zwaar bewolkt waar- g U schijnlijk enkele regenbuien met kans op g H mweer, koeler. Verdere vooruitzichten: Af- J nemende onweerskans en iets koeler. LONDEN, 21 Mei. De Amerikaansche vlieg- ster Amelia Earhart is na haar transatlanti sche vlucht geland te Londonderry aan de Noordkust van Ierland. Miss Earhart heeft een noodlanding gedaan op een veld in de buurt van die plaats. Sedert verscheidene uren was de uitlaat van haar toe stel defect. De vliegster, die zooals men weet, geheel alleen den transatlantischen tocht maakte, vertelt, dat zij tegen onweer, nevel en regen te kampen heeft gehad. Zy besloot in Londonderry te dalen, daar zij aan de benzine meter een waarschijnlijk tijdens het onweer ontstane kleine barst had geconstateerd. De landing van Miss Earhart had plaats te 13.45 uur (Greenwich-tijd)Zij volbracht haar over tocht in ongeveer vijftien uur en een kwartier, hetgeen een record beteekent voor transatlan tische vluchten. Heden is het de vijfde verjaardag van de be faamde vlucht van Lindbergh. De eerste, die de koene vliegster op Euro- peesch grondgebied begroette, was de boer, die eigenaar is van den grond, waarop zy neer gestreken. Nader wordt gemeld, dat Miss Lindy, zooals haar bijnaam in Amerika luidt, na haar landing onmiddellijk met Dublin tele foneerde en mededeelde, dat zy bij haar lan ding, een noodlanding, niet was gewond- Ook het vliegtuig is ongedeerd gebleven. Gedurende den overtocht had de uitlaat van haar machine zeer slecht gefunctionrieerd, hetgeen tien volle uren geduurd had. Over een grooten afstand heeft zij te kampen gehad met hevige stormen, regen en voor een gedeelte van den weg ook met mist, hetgeen den tocht zeer bemoeilijkt had. Bovendien was de benzinemeter gebroken, zoodat de aviatrice zich genoodzaakt had ge zien in Ierland een noodlanding te doen. Miss Earhart verklaarde verder, dat zij zich onmiddellijk telefonisch in verbinding wilde stellen met haar echtgenoot, den uitgever Put nam, met wien zij verleden jaar getrouwd is. Het is mogelijk, dat zij naar Londen zal gaan, maar dat zal er van afhangen wat haar echt genoot zal zeggen. Zij is buitengewoon ver heugd, dat de overtocht goed gelukt is. Reeds vier uur na Miss Earhart's vertrek uit Harbour Grace bleek er benzine te ontsnap pen tengevolge van de barst in den benzine meter, doch niettemin besloot zij haar tocht voort te zetten. Na zich een korte rust, gegund te hebben te Londonderry keerde de vliegster terug naar het weiland, waar zij was gedaald om toezicht te houden op de herstelwerkzaamheden aan haar toestel. Zij betreurt wel Parijs niet te hebben gehaald. President Hoover heeft zijn gelukwenschen getelegrafeerd aan Amelia Earhart. Hij ver klaart, dat de vliegster niet enkel bewijzen heeft afgelegd van onverschrokkenheid en moed, doch dat zij aangetoond heeft, dat de vrouw den man kan evenaren bij het volvoeren van de meest moeilijke en gevaarvolle waagstukken. Het succes van de vliegster heeft in gehee1 Amerika groote vreugde verwekt. Putnam, die den tocht van zijn vrouw, naar men meent, ge financierd heeft, is nog niet besloten of hij ook naar Europa zal komen. Volgens Ameri kaansche berekeningen is de vlucht volbracht in 13 uren en 55 minuten. Het bericht, dat Miss Earhart in London derry in Ierland was geland, heeft op het vlieg veld van Parijs onder het in grooten getale aanwezige publiek groote teleurstelling veroor zaakt. Vele sportvrienden en bewonderaars waren reeds in den ochtend naar het vliegveld gegaan om bij de landing tegenwoordig te kun nen zijn. De politie had reeds uitgebreide maat regelen genomen om het vliegveld vrij te hou den en de van uur tot uur aangroeiende menigte op een afstand te houden. Omstreeks twaalf uur was ook de Amerikaansche ambas sadeur Edge aangekomen. LONDEN, 20 Mei. (Reuter.) Minister Thomas heeft hedenavond te Brighton een rede gehou den, waarin hij ook de Iersche kwstie aanroer de. De Positie van de regeering, zeide hij, Is gebaseerd op de heiligheid der verdragen. Wij gelooven echter, vervolgde spr., dat het in het belang van Groot-Brittannië en den Ierschen Vrijstaat is, dat zij binnen het Britsche ge- meenebest verbonden blijven, wy zyn er echt verlangend naar onzen medeburgers van den Vrijstaat te bewyzen, dat alle menschen van goeden wil hun energie moeten gebruiken voor jl toekomst en niet voor het verleden. Ik hoop. besloot de minister, dat de Iersche Vry staat het zyne zal bijdragen in de pogingen, om tot vrede en voldoening te komen. De regeering van den Ierschen Vrystaat heeft de aanvaarding van de uitnoodiging om deel te hemen aan de conferentie van Ottawa beves tigd. Biykens mededeeling van het departement van Koloniën zyn by de aardbeving in de Mina- hassa geen Europeanen gedood of gewond. Door den gouverneur-generaal werd aan de bestuurshoofden in Ned.-Indië verzocht ge westelijke steuncomité's te vormen voor steun- verleening aan de slachtoffers. ATHENE, 21 Mei. De Grieksche regeering is afgetreden. Het ontslag van het kabinet-Venlzelos staat hl verband met de stakingsbeweging, die zich heeft uitgebreid over alle categorieën van re- geeringspersoneel. Geëischt wordt, dat de sala rissen worden verhoogd, daar de afschaffing van den gouden standaard de koopkracht van het geld heeft ondermijnd. Bij zijn mededeeling in de Kamer, dat de regeering aftrad, gaf Venizelos den raad uit de democratische oppositie een nieuwe regee ring te vormen teneinde onlusten te voorkomen, die zeker zouden ontstaan, wanneer de regee ring zou worden overgenomen door de party der monarchisten. In den loop van zijn redevoering verdedigde Venizelos onder beroep op artikel 48 vah de Duitsche rijksgrondwet de door hem ontworpen beperking der persvrijheid. Na de kamerzitting reed Venizelos naar den staatspresident Zaimis, teneinde hem het ver zoek om ontslag te overhandigen. De aftreden de regeering is vast besloten den strijd tegen de stakende ambtenaren onverbiddelyk door te zetten. Ook onder het spoorwegpersoneel bestaat neiging In staking to «aan, zoodat een verdere uitbreiding van de stakingsbeweging mogeiyk is. De toestand moet dan ook zeer critiek wor den geacht. SOFIA, 21 Mei. Sedert Vrijdagnacht komen alhier moeilijk te controleeren berichten bin nen, volgens welke in Griekenland een alge meene staking zou zyn uitgebroken en in ver band daarmede bloedige straatgevechten zou den zyn voorgekomen in steden van Grieksch Macedonië en Thracië, die het gevolg zouden zyn geweest van onlusten, uitgebroken onder bewapende tabaksarbeiders. Het te dezer stede verschijnende dagblad „Wreme" bericht, da' het te Xanthi, Drama, Guemuerdjina tusschen de politie en de mili tairen aan den eenen kant en gewapende ar beiders aan den anderen kant tot bloedige barricadegevechten is gekomen. Binnen een uiterst kort tydsbestek zijn de aanvankelijk plaatselijke, centraal geleide, onlusten op net geheele gebied tot Saloniki overgeslagen. Het personeel van posteryen en telegrafie staakt. Volgens berichten van de Bulgaarsche gren zen zyn de Grieksche grenstroepen over de geheele lengte versterkt. Iedere desbetreffende inlichting wordt echter geweigerd. Uit Griekenland in Sofia aangekomen ver keersvliegtuigen melden eveneens een groote uitbreiding van de staking, die zich niet meer beperkt tot de tabaksarbeiders. BERLIJN, 21 Mei (W.B.). Naar het Pers bureau VD.Z. meldt, is by den nieuwen Pruisi- schen Landdag thans een, uit slechts weinige regels bestaand schryven binnengekomen van het Pruisische staatsministerie, waarin minister president dr. Braun namens zyn regeering aan den president van den Landdag mededeelt, dat de Pruisische ministers hun portefeuilles ter beschikking stellen. Het schryven bevat noch een motiveering, noch de mededeeling, dat het kabinet-Braun de loopende zaken verder af handelt. De laatste mededeeling is weliswaar overbodig, daar de regeering volgens de grond wet gehouden is de zaken af te handelen totdat de nieuwe premier is gekozen, tanzy zij uit- drukkelyk het tegendeel verklaart. De formeele behandeling van deze officieele mededeeling van het aftreden der regeering- Braun zal aldus zyn dat in de eerste zitting van het nieuwe parlement op Dinsdagnamiddag een voudig kennis zal worden gegeven van het volgende: „Een schryven van den minister-president betreffende de ter beschikking stelling der portefeuilles door de staatsregeering." Het schryven verschynt dan by de lands- drukkery, waarna voorstellen kunnen worden ingediend om over dit drukwerk een debat te houden. In een vergadering van de Centrumsfractie van den Landdag heeft afg. Steger als plaats vervangend voorzitter verklaard dat de politiek van het Pruisische Centrum gericht zal zijn vol gens de rykspolitiek. Wat de kwestie der onder handelingen met andere partyen aangaat, staat het Centrum als vroeger op bet standpunt, te moeten afwachten tot anderen tot het Centrum komen. Open brief van oud-Minister Posthnma aan Minister Verschuur. Bij de aardbeving in de Minahassa bleven de Europeanen ongedeerd. De Ned. R. K. Metaalbewerkersbond vergader de te Utrecht. Vrouw verbrand te Utrecht. Personeelraad zal nieuwe bespreking met de spoorwegdirectie over de voorgestelde loons verlaging voorbereiden. Schitterende derde dag van de Hollandia.-roei- wedstrijden. Nieuwe 5 pCt. Staatsleening groot 250 millioen. Het Nederlandsch elftal samengesteld. Amelia Earhart na geslaagde oceaanvlucht bü Londonderry in Ierland gedaald. Do X te Vigo in Spanje. Pruisische regeering verklaart af te treden. Hongaarsch oceaanvlieger te Rome veronge lukt. Grieksche regeering afgetreden. Staking van overheidspersoneeL Ingesloten arbeiders uit Andestunnel gered. Prof. dr. Titus Brandsma O.C. benoemd tot rector-magnificus der r k. Universiteit. Doodelijk ongeval bij de rennnen op de Avus- baan in Berlijn Admiraal Saito Japansch kabinetsformateur. O O O HORTA, 22 Mei (V.D.) Nadat de Dyitsche vliegboot DO X Zaterdagavond tegen kwart over elf G.M.T. met 14 personen aan boord na 'n vlucht van 15 uren van New-Founland komende gedaald was in de golf van Horta op de Azoren. is de DO X Zondagmorgen om 3 uur 19 G.M.T. van de Azoren gestart in de richting van de Spaansche kust. Volgens een positiemelding, gezonden aan de Dornierwerken bevond de vliegboot zich om elf uur Zondagmorgen op 38 gr. 30 min. N.B. en 24 gr. 50 min. WX>. Aan boord is alles wel. De snelheid bedraagt 90 zeemijlen per uur. Te 20 uur 45 G.M.T. is de DO X vlot te Vigo in Noord-West Spanje gedaald en voor anker gegaan NEW-YORK, 21 Mei. Volgens de laatste be richten uit Valparaiso'zyn 45 arbeiders, die in den ingestorten Andes-tunnel waren ingesloten, gered. De reddingsbrigade is er in den loop van Zaterdag in geslaagd met hen in verbin ding te komen. Het was den bedolvenen gelukt zich in het binnenste gedeelte van den tunnel in veiligheid te brengen. BRUSSEL, 21 Mei (Reuter). Zooals mts t heeft Sarassani tegen eenige personen een as •>- klacht wegens brandstichting ingediend, in ver band met den brand in zijn circus te Antwerpen tydens zijn bezoekin Januari. De rechtbank heeft thans besloten, dat we gens gebrek aan bewijs de beklaagden niet ver volgd kunnen worden. ROME, 21 Mei. (Reuter). Het door den oce' aanvlieger Endresz bestuurde Hongaarscbe vlieg tuig „Gerechtigheid voor Hongary'e" kort voor de landing op het vliegveld Uttorio bran dend neergestort. De piloot en de passagiers Kwamen om het leven. De vlieger Endresz heeft, naar men zich her innert, in Juli 1931 in gezelschap van Magyar den Oceaan overgestoken van Harbour Grace met Boedapest al® einddoel. Behalve Endresz heeft de hulpph00' Rittar thans den dood ge vonden. Het bericht van het tragische einde van de „Gerechtigheid voor Hongarye" is blykens be richten ult Boedapest in Hongarye als een nationaal ongeluk opgenomen. De openbare ge bouwen en vele particuliere huizen hebben de vlag halfstok geheschen en op de straten vorm den zich overal groepen, die het treurige feit bespraken. DESSAU, 21 Mei (W.B.). In de huidige zitting van den Landdag van Anhalt is de voormalige regeeringsraad Freyberg tot minister-president gekozen en oud-minister-president dr. Knorr tot staatsminister. Freyberg is nationaal-socialist, Knorr Duitsch- nationaal. j. J. WERER ZOON OPTICIENS FABRIKANTEN Groot» Houtstraat 166 Haarlem Stand op Msandag 9 uur v.m.: V59 Stilstand,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1