GROOTE DRANG DER BOEREN
Van de Pers-tribune
Prikkeldraad
Te zijn of niet te zijn
DE NOODEN VAN
ONZEN TIJD
Gebed en boete
om Redding
CRISIS OP GODSDIENSTIG GEBIED
Kamer incompetent?
VRIJDAG 27 MEI
GOUDSCHE KAMER VAN
KOOPHANDEL
De onbewaakte overweg
NA DE AFSLUITING
En de belanghebbenden?
RAPPORT-WELTER
GEREED
Het tweede deel bi j de Regeering
STEUN AAN VARKENS
HOUDERIJ
Oprichting exportcentrale?
R.K. Staatspartij
OP HET BINNENHOF
Terug naar het gezin
Waar filmcensuur ontbreekt!
Het wetsontwerp voor godsdienstige
gevoelens krenkende uitdrukkingen
EEN VEEG TEEKEN
G elegenheidswetgeving
Waar 't geld nog rolt.
Wat zijn godsdienstige
gevoelens"?
,DE R.K. STAATSPARTIJ"
„OUD-UTRECHT"
n dezen:
Zeit der schweren Not;
Schweren Not der Zeit;
Not der schweren Zeit;
Schweren Zeit der Not,
kan het van het grootste nut zijn, dat zij,
die zwaarder dan eenige andere groep der
bevolking de crisislasten hebben te dra
gen, zich eens uitspreken, hun hart eens
luchten over al de misère, die zij dagelijks
ondervinden en waar zij in slapelooze
nachten over piekeren. In een zóó geladen
atmosfeer als die, waarin thans de boeren
stand van Nederland leeft, kan dan ook
een congres als dat van den R.K. Boeren-
en Tuindersbond zéér voortreffelijk werken
als een bliksemafleider, die de fel neer
schietende critiek met rustigen greep
dwingt den grond in te slaan, waar zij
geen gevaar kan, terwijl het in de koppen
Van de werkers weer helder wordt voor
eer. poos, zoodat zij, naar wij hopen in de
onmiddellijke nabijheid, de hulp kunnen
kien opdagen, die zij zoo dringend noodig
hebben.
Bliksemstralen zijn er echter maar ver
rassend weinig neergekomen op de ver
gadering in Den Bosch. En waar een
enkeling fulmineerde tegen de regeering,
de Kamerfracties, de diverse commissies
en tegen de ambtenaren, daar werden zijn
explosies wel met instemming, doch altijd
hog met een zekere glimlachende instem
ming begroet. Er lag nog geeen grimmig
heid op de gezichten. Men had zoo het
gevoel, dat het hier en daar wat scherper
gezegd dan gemeend werd.
Argumenten kwamen er gelukkig veel en
Veel meer naar voren dan dreigementen.
Men erkende met dezelfde christelijke
Rechtvaardigheid, die men eischte, dat de
regeering haar taak in de meest moeilijke
omstandigheden heeft te verrichten, dat
met name de vorige minister van landbouw
minister Ruys nog tot Kerstmis van
het vorig jaar toe met handen en voeten
gebonden was door een star-weigerende
houding der linkerzijde en eenvoudig niets
kon doen, dat verandering bracht in onze
handelspolitiek; en dat al de leden van
onze Tweede Kamerfractie eenparig steun
hebben gegeven aan de wetten, die van
de regeeringstafel kwamen en de steun van
den boer beoogden. Er is vertrouwen ge
bleken in de leiding, en vertrouwen in het
gezag, met name in dat van Hare Majesteit,
dat stimuleerend op de activiteit van hét
Kabinet kan werken.
Onder de vele ernstige critiek trouwens,
die er geleverd werd op allerlei organen en
op allerlei autoriteiten, ontbrak ook niet
de zelfcritiek. In het algemeen denkt de
boer over de dingen, die buiten zijn on
middellijke omgeving liggen, nog té onver
schillig, of te fatalistisch als men wil.
Georganiseerd of niet, we gaan toch naar
de haaien" denken er velen. Er zijn er, die
zich nu willen afscheiden, omdat zij bewe
en, dat onze vertegenwoordigers geen
Vrienden van den boer zijn en dat zijn
Vaak dezelfden, die zich nooit ter beschik
king wilden stellen van een kiesvereeniging
eh den meester van het dorp maar naar
den partijraad stuurden. Gelegenheid om
een evenredigen invloed uit te oefenen op
het landsbestuur is er voor de boeren ook
binnen het verband van de Katholieke
Staatspartij genoeg. Zij hoeven haar slechts
dan te grijpen.
Hier en daar werd echter van de politiek
Jvel eens wat al te veel verwacht.
Eén der sprekers meende zelfs, dat het
heele element „vraag" in de wet van vraag
en aanbod over het raderwerk der politiek
hep. iets wat volkomen onjuist is. De poli
tiek, d.i. de regeering, kan hierin wel
eenigszins regelend optreden, doch de heele
Vraag bepalen kan zij onmogelijk. Zij kan
hi 'n zóó uiterst abnormalen tijd als dezen
V'el maatregelen nemen, die de vraag naar
binnenlandsch fabrikaat tijdelijk verhoo-
Sen. Maar zeggen: zóó en zóóveel precies
Sdl er worden gebruikt, dat gaat absoluut
hoven haar competentie, zelfs in den socia-
hstischen of communistischen heilstaat,
daarin alles van boven af wordt gediri-
^eerd.
Hoofdzaak is en blijft de activiteit der
hoeren zelf ook op economisch terrein.
Nieuwe wegen, nieuwe afzetgebieden in
het ongekende binnenland! moeten
borden geopend. Nieuwe aantrekkelijkhe
den moeten worden geschapen, om z o o d r a
de tijden weer normaal zijn, de
krukken te kunnen wegwerpen en weer op
eigen beenen verder te komen.
Gelukkig denkt onze Boerenbond even-
dans in deze richting.
Likdoornpleisters kunnen nu eenmaal
geen redding brengen in levensgevaar,
evenmin als lapmiddelen een aan flar-
de« gescheurde welvaart nog wat kunnen
Samenhouden.
Maatregelen in grooten stijl alleen kun-
hen (jen Nederlandschen Boerenstand door
deze crisis helpen.
h>e Tarwewet was goed. De Zuivelsteun-
^et mocht ook nog net genade vinden.
Maar met de contingenteeringen was het
diets gedaan. De aardappelmeelcultuur
dischte een eigen menggebod en geen
v°orschotten, die haar nog dieper in de
Schuld hielpen. De eierwet was goed, waar
om moet daarop nu weer zooveel critiek
k°men?
daarom krijgen onze soldaten nog altijd
^6en natuurboter op hun kuchie? Waarom
het als boter op tafel te zetten; en waarom
is nog altijd voor dezen handel het ver
foeilijke cadeaustelsel niet verboden?
Waarom het heele margarineverbruik
niet stopgezet? Waarom talmt men zoo
lang met de behandeling van het crisis-
pachtontwerpje Ebels dat overigens toch
maar weinig uit zal halen, omdat er geen
continuatierecht in is vervat? Waar blijft
een moratorium voor de pachters, die hun
boerderij zien overgaan aan den houder van
een eerste hypotheek, die vroeger 5060
pCt. van de waarde beliep, thans 100 pCt.
en meer? Waarom wordt de bollencultuur
eerder gesteund, dan die onzer eerste
levensbehoeften?
Is het niet een onrechtvaardigheid, om
überhaupt nog grondbelasting op te
eischen? Waarom is Nederland nog altijd
de vuilnisbak van de heele wereld en voert
het niet een veel en veel meer consequent
actieve handelspolitiek?
Deze en dergelijke vragen kruisten el
kander over en weer in Den Bosch. Het
sterkst kwam in opvallende overeen
komst met het werkgeverscongres in Den
Haag de eisch van een actieve handels
politiek naar voren.
Een aanwijzing te meer voor de Kamer
leden om te begrijpen, wat zij hebben te
doen als Volksvertegenwoordi
gers.
Tenslotte kwam alles neer op den
rechtvaardigen prijs.
De rechtvaardige prijs is het bij uit
stek christelijk beginsel in deze materie
en moet naar onze meening het groote
hamerstuk der christelijke politiek zijn.
Geen subsidies, geen voorschotten, geen
fooien, geen armenzorg, maar een recht
vaardig loon mogelijk gemaakt door
een rechtvaardigen prijs.
Dat schijnt in ons land, met zijn heer
lijke liberale economische principes, nog
niet te kunnen, zooals sommigen be
weren.
Waarom kan het dan in andere landen,
die eerder en zwaarder onder de crisis te
lijden hadden, wèl.
Waarom kan de varkenshouder in ons
land óók niet 44 ets. per K.G. levend krij
gen, zooals zijn collega in Duitschland, of
32 ets. zooals die in Beligë, die met véél
lagere productiekosten werkt, of zelfs 76 ets.
zooals in Frankrijk, waar óók de produc
tiekosten lager zijn?
Waarom kan de Nederlandsche boer het
nog steeds niet verder brengen dan 18 heele
centen?
Dat moet in ons land mogelijk zijn, even
als elders. Het staat voor ons als een paal
boven water. Hierin verwachten wij de lijn
te zulien zien van onze politiek, wanneer
zij christelijk wil zijn.
goedgunstig beschikt op het verzoek der Kamer
tot het maken van een overlaad- en losgelegen-
heid aan de Noordzijde van het stations-empla
cement Gouda.
De Kamer heeft langen tijd gedebatteerd over
de maatregelen der directie van de Post en Te
legrafie betreffende inkrimping van het aantal
postbestellingen en het aantal uren van open
stelling der kantoren in gemeenten met minder
dan 5000 zielen.
Hoewel gevreesd wordt, dat ieder pogen om
de directie te bewegen van haar voornemen af
te zien, zal falen, besloot de Kamer toch zich
met een adres, waarin verbetering wordt be
pleit, tot Den Haag te wenden.
In de gehouden vergadering der Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Gouda en Om
streken werd besloten adhaesie te betuigen aan
een door de inwoners van Moordrecht en Wad-
dinxveen aan den Minister van Waterstaat ge
zonden adres, waarin wordt verzocht den onbe-
waakten overweg aan den Zuidelijken Dwars
weg in den Zuidplaspolder over de spoorlijn
Gouda—Den Haag wederom onder bewaking te
stellen of er flikkerlichten te doen plaatsen.
Mededeeling werd gedaan van de toezegging
der directie van de Ned. Spoorwegen om met de
a.s. Winterdienstregeling tusschen 18 en 20 uur
een trein van Gouda naar Schoonhoven in te
leggen.
Eveneens heeft de directie der spoorwegen
DE AARTSBISSCHOP EN DE
BISSCHOPPEN VAN NEDERLAND
aan de hun toevertrouwde geloovigen
Zaligheid en vrede in den Heer!
In zijn pas verschenen encycliek bespreekt
Z.H. de Paus nogmaals de nooden van dezen
tijd. De H. Vader wil dat wij de twee groote
middelen, gebed en boete, zullen aanwenden
om van God redding uit den nood af te smee-
ken en te erlangen.
Z.H. wijst er op, dat geen geschikter gele
genheid is te vinden om ons in gebed en boete
te vereenigen dan het feest van het H. Hart
van Jezus.
De Paus wil, dat geheel het octaaf op bijzon
dere wijze zal gewijd zijn aan gebed en boete.
GEBED. Dringend verzoeken wij, 1. dat onze
geloovigen op het feest van het H. Hart of op
den daarop volgenden Zondag zullen communi-
ceeren; 2. dat op dat feest, zooals reeds is voor
geschreven, voor het uitgestelde H. Sacrament
de akte van eerherstel tot het Allerh. Hart van
Jezus met de litanie van het H. Hart zal worden
gebeden; 3. dat op het feest in de kerken en
de kapellen, waaraan een rector is verbonden,
het Allerheiligste gedurende minstens drie uren
hetzij 's morgens of 's avonds ter aanbidding
worde uitgesteld; 4. dat in de kerken en kapel
len, waar het gevoeglijk kan, onder het Octaaf
dagelijks het Lof wordt gedaan, waaronder de
akte van eerherstel met de Litanie van het H.
Hart zal worden gebeden.
BOETE. De H. Vader wil. dat het octaai
van het feest van het H. Hart van Jezus voor
het geheele christenvolk zij een octaaf van boe
te, een tijd van versterving en vasten. De ge
loovigen dienen alle openbare feestelijkheden
en alle andere geoorloofde uitspanningen te
vermijden. Zij, die meer met aardsche goede
ren gezegend zijn, dienen in den geest van
christelijke versterving hun gewone ook be
scheiden levenswijze een weinig te bekrimpen
en aan de armen de vrucht van dit offer ten
goede te doen komen. De armen en werkloo-
zen mogen, ook in den geest van versterving,
met nog grooter overgeving hun ontberingen
aan God opdragen.
Om te treden in den geest van onzen H. Va
der durven wij vragen, dat onze geloovigen op
het feest van het H. Hart of op den octaafdag
d.i. Vrijdag den 3den Juni of Vrijdag den
lOden Juni vastendag zullen houden.
Verder zullen we door velerlei kleine ver
stervingen van eigen vinding het Goddelijk
Hart trachten te bewegen ons redding uit den
nood te schenken.
De werkloozen, die zooveel door de nooden
van dezen tijd hebben te Hjden, zullen zich
beijveren om alle dagen, zoolang die toestand
duurt, de H. Mis bij te wonen en dikwerf te
communiceeren.
Op Zondag, den 29den Mei, zal dit ons schrij
ven aan de geloovigen worden medegedeeld.
Gegeven te Haarlem, den 24sten Mei 1932.
f J. H. G. JANSEN, Aartsbisschop van
Utrecht.
t P. A. W. HOPMANS, Bisschop van Breda.
tA. F. DIEPEN, Bisschop van 's Hertogen
bosch.
t J. D. J. AENGENENT, Bisschop van Haar
lem.
t Dr. J H. G.. LEMMENS, Bisschop van
Roermond.
Het Tweede-Kamerlid, de Visser, heeft aan
den Minister van Waterstaat de volgende vra
gen gesteld:
1. Is het de Regeering bekend, dat na de
afsluiting van de Zuiderzee voor een aantal be
langhebbenden bij de Zuiderzee-visscherij, de
Zuiderzee-Steunwet geen voldoende uitkomst
zal brengen en dat zij dientengevolge in groote
moeilijkheden zullen komen te verkeeren?
2. Heeft de Regeering reeds maatregelen
getroffen om deze personen door extra bijstand
schadeloos te stellen?
3. Zoo ja, welke maatregelen zijn daartoe
dan genomen?
4. Zoo neen, is de Regeering dan bereid daar
toe ten spoedigste te besluiten?
Naar wij vernemen zou het in de bedoeling
liggen, dat het tweede deel van het rapport der
Commissie-Weiter nog deze week aan de
Regeering zal worden aangeboden.
Naar „Het Volk" bericht is bij de regeering
een steunregeling aan de varkenshouderij ern
stig in overweging door middel van de oprich
ting eener exportcentrale, die reguleerend zal
optreden.
In het officieele, vanwege het Partij secreta
riaat verstrekte comuniqué betreffende het
Politiek Advies van de algemeene vergadering
van afgevaardigden van de eVreeniging van
Leden van R. K. Statenclubs, opgenomen in
ons blad, werd onder het advies voor Groep II
op de tweede plaats per abuis vermeld de heer
H. J. Schoemaker Jr. te Deventer. Dit moet
zijn; de heer Ant. J. Schoemaker, Wethouder
te Deventer.
v 8 de margarine-industrie nog steeds gele
6urstof mengen door haar fabrikaat, zoo-
üaf misplaatsten arbeid in beroepen, die door
de menschen zich niet geneeren hehnnrAn to warden waaro-dnamAn?
In het „Fascistisch Weekblad" wordt
het dienstbodenvraagstuk aan de orde ge
steld. Met de leuze zonder meer „alle bui-
tenlandsche werkkrachten eruit", kunnen
we ons niet vereenigen, evenmin als met
uitsluiting van allen vrouwen-arbeid. Maar
stof tot sociale overweging geeft toch het
volgende:
„Een mijner dames-kennissen, met wie ik
het had over den onmogelijken toestand,
dat zij en zoovele dames met haar, een
Duitsche dienstbode hielden, gaf mij ten
antwoord: „Maar wat wilt u dan? Een Hol-
landsch meisje is toch niet te krijgen. Die
gaan liever op fabrieken dan
En zeer onbeleefd interrumpeerde ik:
„Een oogenblik, mevrouw, dat is juist het
kardinale punt. Doch neemt u eens aan,
dat er een verbod kwam om allen arbeid,
die door mannen gedaan kan worden, uit
te sluiten voor vrouwen. Werk op chocQ-
lade-, sigaretten- en margarinefabrieken,
waar meisjes 20 tot 25 per week ver
dienen, bediening in lunchrooms, waar
vrouwen een weekloon maken, waarnaar
gehuwde werklooze kellners hunkeren, kan
toorwerk op Giro enz., waar meisjes 100
a 120 per maand verdienen, al dat werk
opgeëischt voor den man.
In het huishouden ligt een arbeidsveld
voor al die Hollandsche meisjes, die nu van
de fabriek komen met hooge hakjes en
nuffige hoedjes. O, zeker, 'k zie graag 'n
coquet meisje. Maar 'k zie oneindig veel
liever een degelijk Hollandsch meisje, dat
zich nuttig maakt in 't specifiek vrouwelijk
beroep: huishouding. Beroep? Nog liever
zet ik „roeping'. Want is 't niet de roeping
der vrouw, zich een huishouding te schep
pen! Is 't niet onnatuurlijk, dat 90 pCt.
va: de hedendaagsche Hollandsche meisjes
laag neerziet op 't beroep: „Dienstbode"?
Liever zich onvrouwelijk afploeteren, af-
vermoeien in het sleurleven op fabriek en
kantoor, om na gedane dagtaak zich op 'e
kalefateren met poeder en lippenstift?
Terug in 't gezin. Voelt ge dat woord:
„gezin"? Voelt ge de warmte die uit dat
woord straalt? En gevoelt ge ook, dat geen
gezin te scheppen is, zoolang gij vrouw
en meisje 't onmogelijk maakt aan den
man, om een gezin te scheppen door uw
Hoevele jongemannen is 't onmogelijk aan
gezinsvorming te denken, daar ze
werkloos zijn, geen vooruitzichten hebben,
zich het gras voor de voeten zien wegge
maaid doorde vrouw. Dat moet ver
anderen.
De directeur van de Amsterdamsche Ar
beidsbeurs constateerde een tijd geleden
eer feit, dat op het bovenstaande klopt. Hij
schreef namelijk: „Een opvallend ver
schijnsel in dezen tijd van groote werkloos
heid is, dat het aanbod van dienstboden
niet noemenswaardig is verruimd gewor
den. Er blijft nog altijd behoefte aan dag
en nachtdienstboden en er komen nog al
tijd Duitsche meisjes naar ons land. Niet
alleen in Amsterdam, maar, op een enkele
uitzondering na, ook in andere steden en
ook in het buitenland."
De directeur der Arbeidsbeurs verwees
naar Engeland, waar men de zooveelste po
ging ging aanwenden om het chronisch
tekort aan dienstboden op te heffen door
het „omvormen" van werklooze industrie
arbeidsters.
Men herinnert zich nog wel het misbaar
in de liberale en roode pers over de ver
plichte filmkeuring. Dat was een aantasten
van de persoonlijke rechten van het indi
vidu, waar de Overheid niets mee te maken
had!
De zegenrijke werking van de Bioscoop
wet blijft echter voor een groot deel voor
het publiek verborgen, omdat het erger
lijke „Schmutz und Schund" onverbidde
lijk uit de bioscooptheaters geweerd wordt
en dus ook zijn bedervende werking niet
kan verrichten.
In Oostenrijk heeft men geen Bioscoop
wet, met het gevolg, dat daar het publiek
ongestraft geestelijk vergif voorgezet kan
worden. De moreele depressie in dat onge
lukkige land belet blijkbaar de overheid
daar maatregelen tegen te nemen, omdat
DEN HAAG, 26 MEI '32.
Na de talrijke crisismaatregelen van mate-
rieelen aard, die zij de laatste weken in snel
tempo en lange vergaderingen verwerkte, heeft
de Tweede Kamer thans het nog altijd op af
doening wachtende ontwerp-Donner tot wijzi
ging van het Wet
boek van Strafrech
in behandeling ge
nomen, dat ten doe:
heeft, tegen uitinger
van een in naar uit
werking nog veel
verderfelijker
crisis op geestelijk
godsdienstig en mo
reel gebied in te
grijpen, en ons
Strafwetboek voor
zien wil van eene
bepaling, waarin degene, „die zich in het open
baar, mondeling of bij geschrift of afbeelding,
door smalende godslasteringen op voor gods
dienstige gevoelens krenkende wijze uitlaat,"
met straf bedreigd wordt.
Het is wel een uiterst veeg teeken de anti-
revolutionnaire hoogleeraar Visscher consta
teerde het terecht dat aan zulk een ontwerp
behoefte gebleken is, dat de losbandigheid, die
zich onder het mom van vrijheid ondanks de
millioenen, jaar in jaar uit aan ons onderwijs
besteed, op geestelijk gebied meer en meer baan
breekt, tenslotte in een land als Nederland,
waar totnogtoe de wetgever van deze materie
de handen kon afhouden, tot ingrijpen genoopt
heeft.
Degenen, die voor het ontwerp niet veel voe
len, om welke reden dan ook, spreken het woord
met eenig dédain uit. Dit dédain is er niet,
wanneer de wetgever b.v. tegen een dreigende
besmettelijke ziekte wettelijke maatregelen
treft. Waarom dan hier, waar het een ernstige
psychische infectie betreft, wèl?
Het is een vraag, die we van prof. Visscher
overnemen. Maar de anti-revolutionnaire theo
loog ging nog verder. Hij ontkende zelfs, dat
hier „gelegenheidswetgeving" aan de orde was
in den zin van wetgeving, die tengevolge van
een plotseling opgedoken en misschien over
schatte oorzaak overhaast ondernomen wordt,
om dan later onbenut en onopgemerkt voort
te bestaan, als de symptomen, die tot ingrijpen
leidden, luwen. Hij acht, niet geheel en al ten
onrechte, de blasphemie aan het Marxisme in-
haerent, zoodat een Overheid, die vasthoudt aan
de Christelijke grondslagen van het volksleven,
een duurzame strafbedreiging niet missen kan.
De wijze, waarop Minister Donner deze moei-
lijke, kiesche, subtiele materie geregeld heeft,
kan prof. Visscher echter niet geheel en al be
wonderen. Uitgaande van de overtuiging, dat
de Staat op christelijke grondslagen rust en het
godsgeloof heeft in de groote meerderheid van
ons volk, had hij volgens zijn zienswijze conse
quent daarop door moeten gaan en de gods
lastering als zoodanig moeten strafbaar stellen.
De anti-revolutionnaire hoogleeraar hield in dit
verband den Minister art. 166 van het Duitsche
Strafgesetzbuch voor, waarin echter naar onze
meening en ook Minister Donner gaf blijk,
het niet met den spreker eens te zijn evenzeer
de strafbaarheid van de beschimping van God
afhankelijk wordt gesteld van de krenking van
menschelijke godsdienstige gevoelens.
Intusschen heeft prof. Visscher, ondanks zijn
weinige bewondering voor den modus quo één
sterk motief, om niettemin zijn stem aan het
ontwerp te geven. Het zal althans vele ergernis
gevende voorstellingen van den publieken weg
vermogen te weren.
De openbare orde
de economische nood al het andere over-
heerscht!
Tot welke excessen het ontbreken van
filmcensuur kan leiden, vinden we in de
Weensche „Reichspost" vermeld. Dit lei
dende Katholieke dagblad schrijft, dat de
ze week in een bioscoop in de Weensche
binnenstad een Russische geluidsfilm ge
draaid wordt, welke een etappe van het
vijf-jaar plan schetst. Regietechnisch is
„Das Lied vom Aufbau" („Enthousiasme")
zooals de titel van deze Sovjetfilm luidt,
eerste klasse.
Maar iets anders, schrijft het blad, is de
inhoud van deze film.
Hier heeft men te doen met een bolsje
wistische propagandafilm van de slechtste
soort! Het systeem van het communisme
wordt er in verheerlijkt en aan het pu
bliek wordt de reeds lang ontmaskgre leu
gen verteld, dat er geen gelukkiger land
dan de Sovjetrepubliek bestaat; dat de
Russische arbeiders met enthousiasme in
den dagelij kschen tredmolen gaan, om de
bevelen van de communistische commissa
rissen uit te voeren;
Doch bleef het hier nog maar bij
Deze film stelt zich evenwel niet tevre
den met de industrialisatie van Rusland:
er volgt een brutale aanval en een bijten
de spot op den godsdienst!
Waar het huidige roode Rusland verge
leken wordt met het tzaristische systeem,
wordt door overdreven voorstellingen de
Christusvereering in het vooroorlogsche
Rusland gehoond, kerkelijke feesten wor
den onmiddellijk gevolgd door dronkemans
partijen en onverbloemd komt de ware ten-
denz van deze film naar voren, als een
Russische kathedraal door opblazen in een
puinhoop veranderd wordt!
Deze Goddeloozen-propaganda bereikt
dan haar hoogtepunt in een scène, waarin
de steenen kruisen, welke den voorgevel
van een kerk versieren, door een onzicht
bare hand weggevaagd worden en de roode
vlag op den koepel van het Godshuis wordt
geheschen!
Maar nóg is de haat tegen den gods
dienst en de priesters niet voldoende tot
uiting gebracht; 't ergste vergif zit in een
demonstratie, waarbij een op een galg vast
gebonden pop, die een Bisschop voorstelt,
vertoond wordt!
Het meest beschamende is wel, dat een
dergelijk voorbeeld van gemeene vuilspui
terij openlijk in Weenen te zien is. Er be
staat geen wettelijke bevoegdheid om zul
ke minderwaardige filmproducten te ver
bieden,
Mr. T e u 1 i n g s, die heden reeds zijne opinie
gaf over het wetsont
werp morgen zal
Baron van Wijnber
gen de zijne ontvou
wen, ziet als den
rechtsgrond van het
ontwerp de handha
ving van de openbare
orde. Zijne visie op
deze zaak is deze, dat
tot de rechtsgoederen,
die de Staat tot taak
heeft te beschermen,
ook het immaterieele
rechtsgoed van den
godsdienst behoort.
Daaruit vloeit voort,
dat de bescherming
van de godsdienstige
gevoelens van de burgers tegen onduldbare
kwetsing door de Overheid niet mag worden
achterwege gelaten. Mede in de werkloosheid
van de overheid totnogtoe, niet dus alleen in
de uitingen, waartegen het ontwerp zich thans
richt, lag het kwaad. Zij leidde tot een gevoel
van weerloosheid bij die groepen, die door de
smaders van den godsdienst in hun heiligste
gevoelens werden gekrenkt.
Behalve de beide reeds genoemde afgevaar
digden en den communist W ij n k o o p, die
meer dan een uur lang een wartaal uitsloeg,
waaraan geen aandacht behoeft te worden be
steed hij ziet nu eenmaal in het ontwerp
louter een zet tegen de communisten, alsof ook
niet anderen, die zich op dit gebied te buiten
mochten gaan, gestraft zouden worden
spraken nog de liberale predikant Prof. E e r d-
m a n s en de sociaal-democratische dominee
van der Heide.
Met 'n bezwaard hart klopten we bij 'n
kennis aan: we moesten wat los zien te
krijgen voor 'n paar arme sukkels, die vroe
ger rijk waren en die nu iederen dag op
nieuw wanhopige pogingen doen om hun
schamele armoe te verbergen, om uit hun
oogen niet het groote stille leed te doen
spreken
Voor we aan 't woord konden komen,
had onze vriend echter allang 't woord
voor zichzelf alléén gegrepen:
„De krisis!? Vreeselijk! Maar weet je
wat de hééle krisis uitmaakt? Niet? Dan
zal ik het je zeggen: het geld, m'n waarde,
rolt niet meer, het rouleert niet meer, m'n
vriend; dat is de heele kwestie, düt Is
de kern van de krisis!"
Toen onze vrien 'n oogenblik adem moest
halen, maakten wij van de gelegenheid ge
bruik, een bescheiden poging te wagen:
hij moest nu 's een goed werk doen, de arme
luitjes hadden 't zoo broodnoodig, hij
merkte toch nog niets van de krisis, hij
maakte integendeel toch nog krisis winst,
doordat alles zoo goedkoop was....
Het zelfvoldaan gezicht betrok met 'n
pijnlijk trekje:
Iets geven? Neen, dat kon ie niet. Dat
wil zeggen: hij wilde wel wat doen, doch
veel kon 't niet zijn en met weinig wilde
hij me niet stooten, daarom gaf hij maar
liever niets
Als hij iets deed, dan deed hij t goed!
En toen met 'n ongelooflijk-wreed
„maar a-propos" vroeg hij of we niet
'n „gaatje" wisten om nog een kaart te
bemachtigen voor den voetbalwedstrijd
Zondag in Amsterdam; hij had er met z'n
gezin wel 'n 25 pop aan entree voor over.
Tot heden was hem nog niet één wed
strijd ontgaan!
En Zondag zou het bijzonder interessant
worden!
Volgde een enthousiaste beschrijving van
de emotie en sensatie in zoo'n stampvol
stadion.
We maakten het kort en gingen heen met
pijn in de ziel!
Ja, daar in het stadion daar rolt nog het
geld!.... Ongeveer 60.500 heeft de K.N.
V.B. aan teleurgestelde aanvragers van
kaarten moeten retourneeren!
Ruim zestig duizend gulden teruggezon
den aan menschen, die hun geld al hadden
opgestuurd, maar niet zoo „gelukkig" kun
nen zijn de „sportemotie" mee te beleven.
Ja, daar rolt nog het geld!
Daar is het dus volgens onzen geleer
den vriend géén krisis!
Zou hier, zuiver met pleizier, niet een
stukje krisisnood te lenigen vallen?
Krisisnood van stille en andere armen...
eens in de Haagsche straten hun ergerlijke lie
deren hooren zingen.
En dat de strafwet geen
Element van opvoeding
is, moge in den strikten zin des woords waar
zijn, ds. van de Heide als enthousiast reclasseer-
der moest toch niet vergeten, dat de toepassing
van de strafwet, de oplegging van de straf niet
zuiver eene vergelding is. Wij achten het zoo
ondenkbaar niet, dat een overtreder van deze
bepaling, wie weet, onder welke invloeden en
in wat voor toestand van depressie tot zijn daad
gekomen, door de hem opgelegde straf en daar
op gevolgde tactische behandeling tot andere
gedachten komen zou.
Morgen over deze materie, voor welker behan
deling de Kamer ondanks haar acht theologen
eigenlijk in het geheel niet geschikt is, verder.
De eerste vond het beter, dat de Minister zijn
ontwerp in het belang van den godsdienst zelf,
alsnog maar terugnam. Hij ziet in de toekomst
uit de ontworpen strafbepaling een reeks van
onverkwikkelijke processen voortvloeien, waar
in eigenlijk alleen recht zou kunnen worden
gesproken door rechters, die ook theologisch
zeer goed onderlegd zijn. Dit laatste moge mis
schien waar zijn, waarom die processen naar
buiten zulk een pijnlijken indruk zouden moe
ten maken, zien wij niet in. De deuren kunnen
toch nog altijd tijdens de zitting gesloten wor
den. Wèl geven wij den liberalen predikant toe,
dat het vaak heel moeilijk zijn zal, de termen
van het artikel juist te interpreteeren. Wat zijn
b.v. „godsdienstige gevoelens"? Kan men als zoo
danig b.v. beschouwen de ideeën van ds. Sneth-
lage, die in het Bolsjewisme een soort van reli
gie ziet? Dat de bepaling zooals prof. Eerd-
mans het met een zonderlinge beeldspraak uit
drukte „een jachtterrein voor steunpilaren
des geloofs" zal worden, nemen wij evenmin
aan.
Ongeveer in gelijken trant sprak ds. van der
Heide. Ook hij vreesde allerlei stuitende de
batten ter rechtzitting. Maar bovendien vond
hij de bepaling overbodig, omdat de geïncri
mineerde uitingen alleen onder de oogen komen
van diegenen, die er allerminst door gekrenkt
worden. Hier staarde de sociaal-democratische
predikant zich te zeer dood op „De Tribune"
alleen. Heeft hij de Roode frontstrijders nooit
Verschenen is het tweede (Mei-) nummer
van het correspondentie-orgaan „De R. K.
Staatspartij", waarin wederom de noodige
lezens- en wetenswaardige berichten en
uiteenzettingen betreffende ons politiek
partijleven zijn opgenomen.
Het nummer opent met een artikel over
den Partijraad, naar aanleiding van de
a.s. elfde vergadering van dien Raad.
In aansluiting daaraan volgt een inte
ressant overzicht van het werk der eerste
tien Partijraadsvergaderingen. Voorts is
een artikel gewijd aan de Kiesvereeniging
ten behoeve van de verkiezing van leden
van de Eerste Kamer der Staten Generaal.
Een leerzame beschouwing werd gewijd
aan den uitslag der Pruisische en Fransche
verkiezingen. In eene- rubriek: Agenda van
Partijwerkzaamheden, laat het Dagelijksch
Bestuur de leden en organen medeleven
met hetgeen er maandelijks zooal gebeurt.
Op de laatste bladzijde is een correspon
dentierubriek opgenomen, waarin de cor
respondentie met de afdeelingen zal wor
den behandeld.
Deze afdeelingen en ook de individueele
leden worden nogmaals uitgenoodigd zoo
spoedig mogelijk zich als abonné's aan het
Partij secretariaat in den Haag (Laan van
Meerdervoort 65 giro no. 692) op te
geven. Dit geldt ook en vooral de collectieve
abonnementen der Kringbesturen en van
de besturen der plaatselijke afdeelingen.
Terecht merkt de redactie op: Laten de
secretarissen der afdeelingsbesturen die
allen ook het tweede nummer ter kennis
making ontvingen zoo spoedig mogelijk
van die collectieve abonnementen werk
maken. Het is toch van het grootste be
lang dat alle leden der afdeelingsbesturen
trouwe lezers worden van 't partij-orgaan.
Contact met de centrale partijleiding is een
buitengewoon groot goed. Daartoe wordt
thans de gelegenheid geboden van de zijde
van het Partijbestuur. Maar nu moeten
onze afdeelingsbesturen die gelegenheid
ook benutten. Men wachte niet te lang er
mede, ook al in verband met de bepaling
van de oplage en met de eventueele toe
zending van reeds verschenen nummers.
Wij ondersteunen dit verzoek van gan-
scher harte. Inderdaad geldt het hier een
gewichtig partijbelang.
Door de welwillendheid van den heer M.
Onnes van Nyenrode zullen de leden in de ge
legenheid worden gesteld diens kasteel Nyen
rode te Breukelen te bezoeken en de daar
saamgebrachte kunstschatten onder deskundige
leiding te bezichtigen.
De tocht zal 4 Juni a.s. geschieden per auto
en des namiddags 2 uur (vertrek uit het Hoog-
landsche park) aanvangen; aankomst te Breu
kelen omstreeks 3 uur.
