Een gefantaseerde erfenis
Twente-Amsterdam
s
I
Brutale oplichtster
De Orang-pendek
HET EERSTE K. R.O.-SCHEMA
Hooge eischen
S»
S
JN-.
bsb5
DINSDAG 14 JUNI
In drie jaar tijd een Rotterdamsche
familie voor f 10.000
benadeeld
Fantastische verhalen
Te veel vertrouwen
In geldverlegenheid
Een tweede slachtoffer
HET DRUKKERSBEDRIJF
De contactcommissie bijeen
geroepen
De eerste officieele start op de
luchtlijn tusschen Oost
en West
Het begin is er
Station en hangar in
aanbouw
Rondrit door Twenthe
Eindelijk officieel
BURGEMEESTER VERDWENEN
PERSOONSVERWISSELING
Directeur aangehouden
Geen menschelijk wezen,
doch hoogstens een
menschaap
De jacht voortgezet
IN DE WIEG GEWORGD
Gevaarlijk speelgoed
BOERDERIJ AFGEBRAND
Groot aantal varkens omgekomen
Branden
STOOMVAARTLIJN
,tu**
seetl
Nel
Buitengewoon selectieve ontvangst
en zeer eenvoudige
bediening
De Pïck-up niet
vergeten
Steeds verder
Hoe de „Pick-up"
wordt
verbonden
De laatste loodjes
Dubbele gelijkrichtlamp506
Afstemming
Het Pan-Eur opa-schema afgemonteerd. I. Het voedingsapparaat.
2. Het spoelstel. 3. L. C. bordje, 4. Extenser-condensatoren-aggre-
gaat- A. D.e grondplankB. De frjpntplaat. C. Het aluminium scherm
tV'
Pick-up-aansl
f5
*ve
lcces
S;le::
S
v0N
V b
In het Noorden van Rotterdam had een fa
milie een floreerenden muziekhandel. Wat deze
menschen verdienden was voor hun ongeluk-
kigen jongen en in den loop van de jaren had
den zij haast 10.000 bijeengespaard.
In drie jaren tijd echter is de familie door
een geraffineerde oplichtster en haar hand
langer totaal geruïneerd.
Het was een tragische, maar ook ergerniswek
kende en haast onbegrijpelijke geschiedenis.
Aldus het „Rott. Nwsbl.". We laten hier het
verhaal der gedupeerde vrouw volgen.
Ik ben met haar in kennis gekomen, toen
we adverteerden, dat we gramophoons en pla
ten ook op afbetaling verkochten. Ze noemde
zich mevrouw A. J. van der K.O. en kocht
een gramophoon op afbetaling. Na een paar
termijnen betaald te hebben, vertelde zij, liever
niet meer op afbetaling te koopen. Ze hoefde
het niet te doen, want ze kreeg binnenkort een
groote erfenis.
Een heel verhaal deed ze daarbij. En ze
haalde stukken uit enveloppen met lakzegels,
waarin dan het bewijs stond, dat zij de erfenis
te goed had.
Wij hebben geen verstand van zulke papie
ren, maar we geloofden haar, en verkochten
haar, precies drie jaar geleden, weer wat in
goed vertrouwen.
Een' poosje later kwam ze weer in den win
kel terug. Of we haar niet honderd gulden
konden leenen, dan kregen we de stukken in
onderpand. Toen we dat hadden gedaan, kwam
ze telkens terug; dan weer om vijftig gulden
te leenen, dan weer honderdwe hadden de
stukken immers.... Zoo leenden we haar
steeds weer eeld....
Had u nooit eens argwaan?
We hebben haar meer dan eens gevraagd
of ze ons niet bedroog, want we vertrouwden
haar niet heelemaal, toen ze zei, dat ze de
stukken, die ze ons had gegeven, aan niemand
mocht laten zien. „Als ze van het gerecht we
ten, dat je die stukken hebt".... en dan deed
ze weer een heel verhaal.
En ze zwoer bij haar ééne oog, dat ze nog
had, dat ze de waarheid sprak.
Ze kwam hier al iederen avond aan huis.
Altijd had ze geld noodig en na een jaar had
den we haar al vijfduizend gulden geleend.
Maar werd u dan niet wantrouwend, als
u almaar geen geld zag?
Ze liet telkens gezegelde stukken zien met
een handteekening er onder; een heelen stapel
heb ik er van gehad. Ze beloofde ons koeien
met gouden horens.
Toen we ongerust begonnen te worden over
ons geld, heeft ze in een verzegelde enveloppe
een diamantje gegeven. Vier duizend gulden
was het waard. Aan den achterkant van den
brief zaten vier lakzegels, met de letters W. B.
er op. Op die manier leende ze weer geld.
Tenslotte kregen we een brief van haar, weer
met vijf groote lakzegels erop, waarin ƒ8400
zat. Bewaar 'm goed, zei ze; vertel het maar
aan niemand, want als iemand weet, dat je
ze in huis hebt.... ze begaan wel een moord
voor een rijksdaalder....
We hebben haar dikwijls gesmeekt ons de
waarheid te vertellen. We hebben haar .open
lijk gezegd, dat we dachten, dat we door haar
werden opgelicht, toen we weer van een op
lichting hadden gelezen. Maar dan bezwoer ze
bij het leven van haar twee kinderen, dat ze
waarheid sprak. Ze heeft nog vijfduizend gul
den afhandig gemaakt van een levensverzeke
ring van mijn man; ze zei, dat ze huizen had
gekocht op naam van mijn zoon....
We hoefden het niet op te schrijven wat
we haar leenden, want ze zou schatrijk wor
den. Zooals ze het vertelde had ze wel mil-
lioenen geërfd.
Door haar en door de crisis kwamen we ten
slotte zelf in geldverlegenheid.
Toen we geen geld meer hadden, heeft ze
zelfs den spaarpot van de kinderen, tot de
gouden ringetjes toe, uit huis gesleept.
Tenslotte konden we onze schuldeischers niet
meer betalen en we moesten ons faillissement
aanvragen. Toen de curator kwam is alles aan
het licht gekomen. Die vroeg of we ook geld
geleend hadden aan juffrouw O. Toen kwamen
ook de stukken ter sprake, die ik in bewaring
had. Ik wilde ze eerst niet afgeven, maar het
moest.
In het Gerechtshof zijn de verzegelde enve
loppen opengemaakt en daar heb ik ze zien
liggen. In de enveloppen zat niets dan kran
tenpapier, de „bankbiljetten" waren mooi op
maat gesneden stukken papier uit tijdschriften,
het diamantje in de enveloppe was een wekker
schroefje, dat ze uit mijn eigen huis gestolen
heeft. Ik hoorde toen ook, dat ze niet getrouwd
was met v. d. K„ maar enkel O. heette. De
kinderen, bij wier leven ze zwoer, waren ook
niet van haar.... Haar handlanger, die de
valsche stukken opmaakte en met zijn stempel
verzegelde, bleek een zekere W. B. te zijn, die
een rechtskundig bureau drijft. De schrijf
machine, waarmee hij de stukken tikte en zijn
stempels zijn in beslag genomen. Ze zitten nu
alle twee in het Huis van Bewaring.
Ze heeft ons heelemaal geruïneerd. We zijn
tienduizend guld enkwijt en onze mooie zaak,
die wel ƒ25.000 waard was.
Na haar arrestatie is thans komen vast te
staan, dat bedoelde vrouw nog een tweede fa
milielid op dezelfde geraffineerde manier heeft
opgelicht.
Reeds in 1927 was de vrouw met den vader
van het gezin, een incasseerder van beroep, in
relatie gekomen, waarna het niet lang duurde
of zij kwam dagelijks bü de familie thuis. Ook
hier deed zij het schoone verhaal van de groote
erfenis die zij verwachtte, indien de stukken
maar eenmaal in orde waren. Zij bezat grond
en boerderijen in Noord-Brabant, ze had schat
rijke familie, kortom zij was een vrouw, die
zich van de crisis weinig behoefde aan te trek
ken en nog rijker zou worden, wanneer die
erfenis er maar was. Dan zou ze een prachtige
betrekking hebben voor den incasseerder, die
nogal goed met de pen was en zeker wel rent
meester zou willen worden over haar land
goederen.
Natuurlijk, daar voelde de incasseerder wel
wat voor. Men leende haar geld voor een reisje
naar den notaris, men gaf graag even het reis
geld voor „de nadere bespreking", doch toen
de incasseerder ten slotte eenigen argwaan be>
gon te krijgen en het geleende geld, dat inmid'
dels tot ongeveer ƒ400 was opgeloopen, terug
vroeg, betaalde de vriendelijke huisvriendin
100, met de mededeeling, dat de rest zeker
spoedig zou komen.
Op zekeren avond, toen zij weer op bezoek
ging, was zij de kamer binnengestormd met
den uitroep: „Feest, feest, morgen hebben we
feest, want dan komt het geld!" Er moest maar
„een kippetje" worden besteld voor een feest
maal, dat toch best kon worden aangericht, nu
men morgen schatrijk zou zijn. Het kippetje
werd besteld, de dame at heerlijk mee....
maar het geld was er nog niet. De stukken
wel. Die had mevrouw in een zwaar verzegelde
enveloppe, die de familie zelfs als onderpand
mocht bewaren.
Eerst, toen dezer dagen de oplichterij van
10.000 aan het licht kwam, begreep de incas
seerder, dat ook hij was bedrogen. De enve
loppe werd opengemaakt enniets anders
dan stukken krantenpapier kwamen er uit te
voorschijn. Men waarschuwde de politie, die
thans deze tweede zaak in onderzoek heeft.
Niet onmogelijk is het, dat nog meer gedupeer
den komen opdagen.
Het „Drukkersweekblad" bericht:
In verband met de daling der indexcijfers en
den verderen achteruitgang van het bedrijfs
leven, hebben de drie patroonsbonden het wen-
schelijk geacht om de Looncommissie, ge
noemd in art. 26 der Collectieve Arbeids over
eenkomst, opnieuw bijeen te roepen.
Een uitnoodiging is verzonden tot een bijeen
komst op Maandag 27 Juni a.s.
Zooals wij reeds met een kort bericht vermeld
den, heeft Zaterdag de officieele start plaats ge
had van het eerste vliegtuig, dat een vaste da-
gelijksche verbinding zal onderhouden tusschen
Twente en Amsterdam.
Het moet voor de Twentenaren een onverge
telijk oogenblik zijn geweest, toen het vlieg
tuig zich losmaakte van den ouden Saksischen
bodem, hoog cirkelde over bosschen en heiden
en eindelijk statig wegdreef naar het Westen,
dat nu niet ver meer is.
En toen het groote KXi.M.-vliegtuig reeds lang
uit het oog was verdwenen, joeg nog een kleine
„Pander" met korte driftige banen om en om
door het luchtruim, daalde met roffelenden mo
tor tot laag over de hoofden, om met koenen
sprong weer lucht te kiezen. Dit kleine vliegtuig
was een belofte. De fantastische buitelingen, die
het maakte, waren veilig in de hand van den
besturder: den instructeur v. d. Graft en deze
naam alleen is een waarborg, dat her vliegveld
Twete, ook al is er nog geen „grootverkeer",
al de levendigheid zal bezitten, die de sfeer
van een luchthaven bepaalt. Er is al belang
stelling genoeg voor de sportvliegerij en het
gaan en komen der particuliere Pandertjes op
mooie dagen is zeker zoo interessant.
Inmiddels wordt met groote voortvarendheid
gearbeid aan de outillage van het vliegveld. Een
stationsgebouw en hangar zijn geprojecteerd aan
de zuidelijke grens van het vliegveld, langs
den verbindingsweg naar Hengeo, Enschedé en
Oldenzaal. Op het oogenblik worden de particu
liere machines nog „gestald" in houten loodsen.
Het stationsgebouw omvat op den beganen
grond een kantoor voor den stationschef, een
restaurant-eetzaal, ruimen toegang met hal, toi
letten en voorts ruimten voor douane, inklaring,
expeditie, magazijn en werkplaats.
Op de verdieping zijn gelegen de kook- en
spoelkeuken, ijsmakerij en verder een woning
voor den restaurateur. Boven het kantoor van
den stationschef is een kamer voor meteo en
radio met spreekkamer.
Van hieruit is de hoogst gelegen uitkijkpost
met vuurtoren te bereiker.
Verder zijn er nog kelders voor de centrale
verwarming, watervoorziening, provisie en bier.
Het stationsgebouw wordt opgemetseld uit
Twentsche steen, terwijl het geheele werk
door Twentsche aannemers wordt uitgevoerd,
zooveel mogelijk met Twentsche werkkrachten.
De hangarconstructie is bijna afgemonteerd
en het geheel komt denkelijk 15 Juli gereed.
De ingebruikname van het stationsgebouw ver
wacht men tegen 1 October a.s. Het vliegveld
heeft eigen watervoorziening, waartoe op een
plaats, met de wichelroede bepaald, een Norton-
wel is gemaakt, welke doorloopend 2 M3. per
Men is in Twente niet weinig ingenomen
met dit vliegveld, het mooiste in heel Neder
land naar ze zeggen ja zelfs in gansch
Europa. En dit is werkelijk geen plaatselijk
chauvinisme: de ligging temidden van den onon
derbroken krans van bosch met ver weg de klim
ming van heuvels en de grijze torenkop van
Oldenzaals Plechelmus kan moeilijk overtroffen
worden. Daarbij komt het groote voordeel van
de vrije ligging temidden der ongerepte natuur,
in wijde omgeving zonder obstakels als huizen,
torens of schoorsteenen.
Aan de korte plechtigheid, Zaterdagavond op
het vliegveld, was nog een lange dag vooraf
gegaan, die geheel stond in het teeken van
Twente en luchtvaart.
Twee K. L. M.-vliegtuigen, de A. E. B. en
A. E. T., resp. bestuurd door de piloten Hon-
ding en Aler, brachten des morgens de gasten
van Amsterdam naar Twente. Tot de passa-
viers, die voor het eerst een luchtreisje mee
maakten, behoorde o. m. de 88-jarige mevr.
Stroink, moeder van den vorigen burgemeester
van Lonneker. Deze voor de oude dame zoo
gewichtige gebeurtenis zij bracht het er uit
stekend af was voor haar Twentsche familie
leden aanleiding haar bij aankomst te Lonne
ker een hartelijke bloemenhulde te brengen.
Nadat het terrein bezichtigd was, werd in
auto's gereden naar het bekende hotel „Het
Zwaantje", waar in de openlucht een lunch
gereed stond. Vervolgens ving een prachtige
autorit aan door het wondermooie Twentsche
land van de Lutte over Oldenzaal, Wiersloo.
Almelo, Wierden, Nijverdal, Holten en Markelo
naar Goor.
Te Holten werd de tocht onderbroken, om
eens rustig te genieten van het prachtige ver
gezicht vanaf den Holterberg en om in het
heerlijk gelegen pension-restaurant „De Hol
terberg" thee te drinken. Hier ontving de
plaatselijke V. V. V. de gasten en werden har
telijke woorden gesproken door haar voorzitter
en secretaris, de heeren A. J. Goldstein en P.
Kenemans, beantwoord door burgemeester
Bergsma en den heer v. d. Pauw namens de
K. L. M.
Tenslotte stond in „Karelshaven" te Goor
het diner gereed en ook hier werden hartelijke
woorden gewisseld door burgemeester Bergsma.
wethouder dr. Abrahams van Amsterdam, de
vertegenwoordigers van de Twentsche en Am-
sterdamsche Kamers van Koophandel, de hee
ren Oostermeijer en G. van 't Hek en tenslotte
door de K. L. M. als gastvrouwe bij monde van
den heer v. d. Pauw.
Om kwart over acht was het gezelschap weer
vereenigd op het vliegveld, waar burgemeester
Bergsma met een korte toespraak den dienst
TwenteAmsterdam voor geopend verklaarde
en onder het gejuich der honderden belang
stellenden en A. E. T. zich verhief voor haar
eerste officieele vlucht van Oost naar West.
Naar het „Nieuwsbl. v. h. Noorden" ver
neemt is sedert het midden van de vorige
week de heer Jongbloed, burgemeester van
Vries, uit zijn gemeente vertrokken, zonder op
gaaf van een voornemen tot een langdurig ver
blijf elders. Daar er geen reden aanwezig
wordt geacht voor dit onaangekondigd ver
trek, verkeert men in zijn gezin in ongerust
heid. Naar verluidt maakte de heer Jongbloed
wel eens perioden van geestelijke onevenwich
tigheid door.
Naar wij vernemen, is het bericht als zou de
president-commissaris der Leidsche Exploita
tie-maatschappij van onroerende goederen, mr.
dr. J. A. Brandjes van Rhijn te Den Haag ge
arresteerd zijn, onjuist. Wel is de directeur der
L.E.MTV.O.G., de heer M ,A. van Zijp te Lei
den, op last van den officier van justitie ge
arresteerd en in voorloopige bewaring gesteld.
BUITENZORG, 13 Juni (Aneta). In een tele
gram van den Gouverneur van Sumatra's Oost
kust d.d. 11 Juni wordt medegedeeld, dat de
gezaghebber van Rokan het schieten van den
orang-pendek motiveert op grond van de over
tuiging, gevormd door mededeelingen van per
soonlijke waarnemers, dat de orang pendek
geen menschelijk wezen is, doch hoogstens een
menschaap, welke rechtop loopt en in uiterlijk
en beharing eenigszins op een mensch gelijkt,
doch een dierlijke levenswijze heeft.
De gezaghebber beroept zich voorts op de
uitzending door de Regeering in 1925 van een
expeditie in Palembang, onder leiding van
kapitein Bor, met de opdracht het wezen dood
of levend te vangen. Hij was overtuigd van de
groote waarde voor de wetenschap. Het levend
vangen bleek onmogelijk, zoodat schieten on
vermijdelijk was voor de vangst van een z.i.
tot dusver onbekend wezen.
De Gouverneur seint verder, dat hij in de ge
gevens, hem in Maart j.l. door den gezagheb
ber verstrekt, over den gesignaleerden orang
pendek, welke eensluidend waren aan de thans
door den gezaghebber aangevoerde motieven,
in verband met de vermoedelijke groote weten
schappelijke waarde, geen aanleiding vond om
de jacht te verbieden of te verbieden dat, in
dien levend vangen onmogelijk zou zijn, ge
schoten zou worden.
Terwijl de moeder een oogenblik afwezig was,
is te Dokkum het kindje van den vrachtdienst-
ondernemer, den heer V., met z'n halsje ver
ward geraakt in een stuk elastiek, waaraan een
bal was bevestigd, die in de wieg hing, bericht
de „Standaard".
Toen de moeder bij de wieg kwam, bemerkte
zij tot haar ontzetting, dat haar kindje (dat
zeven maanden oud was), was geworgd.
De oogenblikkelijk ontboden arts kon dan ook
alleen den dood constateeren.
Men kan zich den toestand der ouders den
ken, die hun eenig kind op deze wijze moesten
verliezen.
Maandagavond omstreeks zes uur is door on
bekende oorzaak brand ontstaan in de boer
derij van den varkensfokker J. v. Munster te Epe.
Het huis, de schuren en de hooibergen, alsmede
de inboedel gingen geheel verloren. Op het
oogenblik, dat de brand uitbrak, was er nie
mand thuis, zoodat niets kon worden gered.
Twaalf varkens en een aantal biggen kwamen
in de vlammen om.
De motorspuit van Epe verleende assistentie,
maar moest zich in hoofdzaak tot de nablus-
sching bepalen. De schade wordt door verzeke
ring gedekt.
In de woning, van de Wed. P. v. G. te Oud-
Gastel ontstond door onbekende oorzaak brand.
Het vuur deelde zich mede aan de met stroo
gedekte naburige schuur. Beide panden brand
den tot den grond af. Verzekering dekt de
schade.
Hedenmorgen ontstond brand in het dubbele
te
woonhuis van de gebroeders Van S. et
drecht. Het achterhuis brandde geheel
het voorhuis kreeg aanzienlijke brand- oir
terschade. De brand is ontstaan door
LCX Ot/IXOrUC. A-»C UittHU ld Ulil/OLClClll uw- jg V
voldoende beschermd gasfornuis. De sch®ng'ge'
3 a 4000 bedraagt, wordt door verzeker1"»
ring gedekt.
BINNENLANDSCHE HAVENS.
ËI»a
IJMUIDEN, aangekomen 13 Juni:
Sfax; Brunla, s., Oslo.
Vertrokken 13 Juni: Quebec City, s„
Runnelstone, s., Blyth.
AMSTERDAM, aangekomen 13 Juni:
Sfax, fosfaat, Fosfaatfabriek, Gans Tra"
Brunla, Oslo, stukgoed, Handelskade,
Cargadoorskantoor.
HALCYON LIJN
ZALTBOMMEL, van Rotterdam
was 10 Juni 8 u. 20 n.m 30 nd)
STAD
Genua, was
van Niton. pi
VREDENBURG, 11 Juni van B.-Aire®
Antwerpen. rnce^
FLENSBURG, Porto Ferrajo n. San L01
11 Juni te B-Aires Roads. aJ#'
STAD DORDRECHT, 11 Juni van Via»
gen te Servola. «m!
STAD VLAARDINGEN, 13 Juni van
na te Vlaardingen.
HOLLAND—BRITSCH.INDIË LlJ^
BENGALEN, uitreis, 13
Juni te
(verbet»1
ROTTERDAM—Z.-AMERIKA LIJ*1'
ALCYONE, 11 Juni van B.-Aires n. fjl'
ALFHACCA, thuisreis, pass. 12 Juni La"
mas.
ALUDRA, thuisreis, 11 Juni van Bahia'
MIJ. NEDERLAND.
TAWALI, thuisreis, pass. 12 Juni Git^
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT, u
12 Juni te Sabang.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
NIEUWKERK, uitreis, pass. 11 JUIli
Palmas.
SILVER—JAVA—PACIFIC-LIJN. (i
Mi
KOTA GEDE, 11 Jan. van Los Ang»
Penang.
KON. PAKETVAART.MIJ.
NIEUW-ZEELAND, 10 Juni van Mei"0
te Singapore.
SIGLI, arriv. 11 Juni te Belawan.
HOUTMAN, 10 Juni van Batavia n.
stad.
KON. NED. STOOMBOOT-MIJ'
BOSKOOP, 11 Juni van Buena Ven'
Valparaiso.
ATLAS arriv. 11 Juni te New-jfork.
TRITON, uitreis, was 11 Juni 2 u.
30 mijlen Z. van Lands End. r)ejff®,
HAARLEM, 13 Juni
ARIADNE, 12 Juni
BRION, 12 Juni van A'dam te Kop®
MARS, 13 Juni n.m. 2 u. van Havr®
Londen.
ACHILLES, A'dam n. Middl. Zee, P'
Juni Gibraltar.
AMAZONE, 13 Juni van Napels te tfP
NEREUS, 10 Juni van A'dam n. Gotn» f
FLUTO, 10 Juni van R'dam n. Mid^iv
FAUNA, 10 Juni van Huelva n. Lia*®p
ORPHEUS, 10 Juni van Zante te OV"
IRIS, 10 Juni van Amst. te Ko:
TIBERIUS, 10 Juni van R'dam n.
ids End. ne^ t
van Hamburg te v
van A'dam te
MIJ OCEAAN.
DIOMED, 11 Juni van Shanghae
terdam.
HECTOR, Japan n. R'dam, 12 Juni
gapore.
LAERTES, 10 Juni van Belawan n.
MARON, Amst. n. Java, 10 Juni v. r
HOLLAND—AMERIKA LIJN
ROTTERDAM, 12 Juni n.m. 7 uur
New-York te R'dam verwacht.
3"
'Va
i va
;ia g<
tAN-RUftdP»
SPOEL
Op de bouwteekening ziet men bij de H.F.
en Det.-lamp een los draadje met kabelschoen
tje aangegeven; de bedoeling is, dat dit draadje
met de topschroef dezer lampen wordt ver
bonden. Deze draadjes moeten van soepel snoer
zijn, dus geen gewoon montagedraad.
Nadat we de reeds aangegeven onderdeelen:
het spoelstel, L.F.-bordje, de twee lampvoetjes,
vier lekhouders, drie condensatoren, twee hoek-
steunen, en de twee aansluitbordjes hebben af
gemonteerd, komt een zeer belangrijk onderdeel
aan de beurt, n.l. het voedingsapparaat. Deze
energiebron levert alle benoodigde spanningen:
de gloei-, rooster- en anode-spannngen voor de
lampen, alsmede de gloeispanning voor het
lampje der schaalverlichting. Nadat we het
apparaat op zijn plaats hebben geschroefd,
kunnen we de verbindingen maken.
Hierna volgt het Extenser-condensatoren-
aggregaat. In eenige regels willen we even de
aandacht voor dit bijzonder onderdeel van ons
toestel vragen.
Hat condensatoren-aggregaat is samengesteld
uit twee Extenser condensatoren, die bij
draaiing geheel automatisch den overgang van
het korte-, naar het lange-golfgebied bewerk
stelligen. Unaniem is dit principe in de geheele
Nederlandsche vakpers zeer gunstig beoordeeld.
Daar beide condensatoren op één as zijn ge
monteerd, worden door draaiing van slechts één
knop, gelijktijdig primaire en secundaire kring
afgestemd. De afstemschaal is in twee maal
100° verdeeld; waarbij het lange golf bereik met
roode, het korte met zwart0 cijfers is aangeduid.
De toepassing van deze condensatoren voor
komt niet alleen de bediening van een extra
kort-lang-schakelaar, maar is tevens een groote
zuiver-technische verbetering, daar de mon
tage erdoor vereenvoudigd wordt en de vaak
ongunstig lange verbindingen voor een extra
schakelaar konden vervallen.
Thans gaan we weer verder.
Door middel van een tweetal houtschroeven
SCHERM ROOSTER
DETECTORLAMP
MEG OH
FRONTPLAAT
wordt het Extenser-condensatoren-aggregaat op
de grondplank bevestigd, waarbü men er op
heeft te letten, dat het ten opzichte van het
scherm op de aangegeven plaats komt te staan.
Het dient met de voetjes 2 m.M. van de voor
zijde der grondplank af te worden geplaatst.
Hierdoor komt de aluminium frontplaat van
het aggregaat juist gelijk met den kant van de
grondplank en kan de frontplaat vlak gemon
teerd worden. Maakt men de fout, de voetjes
juist op den kant te zetten, dan komt daardoor
de frontplaat gespannen te staan.
Wij kunnen ons voorstellen, dat er radio
enthousiasten zijn, die wel gaarne het toestel
willen maken, maar echter niet direct willen
overgaan tot de aanschaffing van het extenser'
aggregaat, hetzij uit finantieele overwegingen,
hetzij, omdat men nog in het bezit is van een
tweetal goede condensatoren (500 c.M.). Dit is
mogelijk. Inplaats van het extenser-aggregaat
wordt dan gebruik gemaakt van twee aparte
draaicondensatoren. De kort-lang-schakeling
geschiedt hier dan echter niet automatisch,
doch door middel van een specialen schakelaar.
Wegens beperkte plaatsruimte moeten we het
schema hiervan achterwege laten.
Het laatste groote stuk van onzen ontvanger,
dat vervolgens gemonteerd kan worden, is de
frontplaat. Deze is van isolatie-materiaal. Men
kan daarvoor kiezen naar zwart of gekleurd.
De maten zijn 50 bij 20 c.M. en 3 m.M. dik.
Het beste is hierop eerst den potentiometer,
den variabelen condensator en vooral de lamp
fitting voor de schaalver"chting te monteeren
en dan de frontplaat tegen het toestel te be
vestigen. De lampfitting moet in ieder geval
vóór het aanbrengen van het schild gemonteerd
worden, daar dit later niet meer mogelijk is;
met vier montage-boutjes bevestigen wij dan de
frontplaat aan de twee hoeksteunen, waardoor
een hechte constructie van frontplaat tot stand
is gekomen. Het schild van het condensatoren
aggregaat wordt vervolgens ook op de front
plaat bevestigd. Eerst daarna kunnen we over
gaan tot het leggen der laatste verbindingen.
Vervolgens zetten we de nog niet op hun
plaatsen gemonteerde losse onderdeelen vast,
n.l. de L.F. smoorspoel op het L.F.-bordje en de
weerstanden en condensatoren in hun resp.
houders. We kunnen nu de vier lampen en het
lampje voor de schaalverlichting op hun plaats
aanbrengen, om dan de twee laatste draadjes
te verbinden, n.l. van de topklem der scherm-
rooster H.F.-lamp naar de linkerklem der H.F.-
smoorspoel op het spoelstel en van de topklem
der schermrooster-detector-lamp naar de
onderste klem der H.F.-smoorspoel op het L.F.-
bordje.
Alleen met de juiste lamp op de juiste plaats
is een goede ontvangst mogelijk. Geen enkel
toestel, uitgerust met verkeerde lampen, zal
aan de gestelde verwachtinger voldoen, en ons
toestel maakt op dezen regel geen uitzondering.
Daarom geven we hier een tabel, waaruit dui
delijk blijkt, welke lampen wij moeten ge
bruiken.
Nu kunnen we gaan „zoeken", waarbij we
eerst den linker knop naar rechts (grootste
geluidsterkte) hebben gedraaid.
Het „zoeken" voltrekt zich, als we langzaam
aan den knop van het condensatoren-aggregaat
draaien, den middelsten knop dus.
We zullen dan tallooze malen een hoogen fluit
toon te hooren krijgen, die bij verder draaien
snel van toonhoogte verandert, zeer laag wordt
en geheel wegsterft om dan bij nog verder
draaien weer van laag tot hoog op te loopen.
Het is het karakteriseerend geluid van de
draaggolf van een omroep-zender en telkens
als we zoo'n geluiden-serie te hooren krijgen,
hebben we een ander station te pakken.
Werkt het betreffende station, dan zullen we
tusschen die twee hoóge fluiten mogelijk een
zij 't ook vervormd! geluid hooren: mu
ziek of spreken enz.
We draaien nu den rechterknop op ons toe
stel weer een klein stukje terug, tot het geluid
zuiver doorkomt. Met het klein hefboompje
kunnen we nu het geluid tot maximale sterkte
opvoeren, door het precies in te stellen, wat
we op ons gehoor gemakkelijk kunnen doen.
Is het geluid te hard en dat zal vaak het
geval zijn, want ons toestel is zeer gevoelig!
LAMPEN-TABEL
Type
Philips
Schermrooster H.F.-lampE. 452T
Schermrooster detector lamp E. 452T
Penthode eindlampC. 443,
Radio
Record
DN 2004
DN 2004
M. 604
R. 234
Tele-
funken
Rens 1204
Rens 1204
RGN. 1054
Tungs
ram
AS 495
AS 495
PP 430
PV 495
dan kunnen we de geluidsterkte regelen door
middel van den linker knop, draaien we dezen
naar links, dan wordt het geluid zachter, naar
rechts zal de geluidsterkte toenemen.
Wat hier mogelijk wat omslachtig lijkt, zal,
als men even met het toestel gewerkt heeft,
zeer eenvoudig blijken, temeer, waar het hef
boompje lang niet altijd bediend behoeft te
worden, als het eenmaal in een goeden stand
staat.
Mocht het station, dat wij wenschen te ont
vangen, gestoord worden door een ander sta
tion, dan kunnen we dit trachten te voor
komen, door den linker knop op ons toestel
iets naar links te draaien. Weliswaar gaat hier
mede de geluidsterkte iets achteruit, maar de
techniek is nu eenmaal nog niet zoo ver, dat
we de selectiviteit kunnen verhoogen, zonder
ook niet iets aan geluidskwantiteit te ver
liezen.
Mogelijk kan ook manipuleeren met het hef
boompje nog bijdragen tot het storingsvrij ont
vangen van een bepaald station.
Men zal bemerken, dat bij juiste bediening
het toestel een voor zelf-gebouwde apparaten
ongewoon hooge selectiviteit bezit. Hetgeen voor
een groot gedeelte toegeschreven kan worden
aan de uitmuntende spoelen.
Wat nog meer te vertellen over het afstem
men? Na een avond experimenteeren kent u
het net zoo goed als wij en zal het u mogelijk
zijn geheel Europa te ontvangen. Stuk voor
stuk zullen de zenders zich door uw luidspreker
melden en u zult naar bed gaan met het pret
tige gevoel, zelf zulk een goed toestel te hebben
gebouwd!
Zoo zijn we gekomen aan de laatste voorbe
reidende stappen. Nog maar enkele oogen-
blikken en ons zelfgebouwd toestel zal zijn
eerste geluid laten hooren, en het hangt van
de wijze van bouwen af, hoe dat geluid zal zijn.
Alvorens de stekker in het stopcontact van- het
lichtnet te steken, gaan we aan de hand van
het bouwschema nog eens na, of alle verbin
dingen goed gelegd zijn, en alle onderdeelen
op hu:, plaats staan. Is dit in orde, dan ver
binden we de antenne en aardleiding met het
betreffende busje, sluiten den luidspreker aan,
en steken de stekker van het voedingsapparaat
in het lichtnet-stopcontact.
Een halve minuut hebben we te wachten om
de lampen op temperatuur te laten komen, en
dan kunnen we overgaan tot de afstemming.
We beginnen met den rechtschen knop (dien
van den terugkoppel potentiometer) een klein
beetje naar rechts te draaien, waardoor het
toestel zal gaan genereeren. Dank zij de speciale
H.F.-lamp zullen de buren hiervan geen last
ondervinden.
Zelf echter kunnen en moeten we het
genereeren van het toestel wél kunnen waar
nemen en we hooren dan ook, zoodra het appa
raat in genereerstand komt, een fluitend, dan-
wel een eigenaardig suizend geluid uit den luid
spreker komen.
Natuurlijk is er voor gezorgd, dat ^j!
Europa"-toestel ook gebruikt kan wofl
gramafoon-platen weergave. En wel op
gemakkelijke wijze, zooals uit bijgaanoe
blijkt.
We hebben daar een fragment van
stel weergegeven, n.l. het rechter gede
de grondplank tusschen het spoelstel
frontplaat.
Duidelijkheidshalve hebben we de ree^ef
monteerde draadjes op deze teekening
laten en alleen de twee nieuw te leggeP
jes aangegeven.
Hierover nog het volgende: n
Nadat we op de frontplaat een twee1® f.;
foonbusjes hebben aangebracht (hart KgP
19 m.M. uit elkaar!) kunnen we de
twee extra draadjes leggen. 0p
A. Van het rechter „pick-op"-busje
frontplaat naar de rechter klem va11
Meg.-Ohm-lekhouder.
B. Van het linker „pick-up"-busj"e j
frontplaat naar de linker klem van °eP
Ohm-lekhouder.
Ziedaar alles wat noodig is om
geschikt te maken voor de electrische
van gramofoon-platen.
Vooral als we de ontvangst moeten
gen wegens te zware lucht-storingen, 0
storing door een of ander electrisch aJj£tif
is het een genot het radio-toestel t® j0r*
gebruiken om gramofoonmuziek ten £c
brengen.
Ten slotte nog het volgende over ^ev0oi
verbruik van ons toestel, wat vooral
zuinige huismoeder van belang zal
Het toestel verbruikt ongeveer 31 w
als we het toestel een uur gebruike*1'
er 0.031 K.W.U. verbruikt. Luisteren jt
avond 4 uur, dan heeft ons toestel
K.W.U. aan stroom verbruikt. i
Bij een gemiddeld gebruik van bijv. h
dag, hebben we per week van 28 uur P.;
1 K.W.U. te betalen. Wat in
men bijv. nog 20 cent per K.W.U. vra f )j
komt op 20 cent per week of op 10-40
0w.:
pi" rt
Gelukkig zijn er echter nog tal vaIvJf\Cr$,
waar men gemiddeld slechts 4 cent j
betalen, zoodat men daar 4 uur Percejit
radiotoestel aan kan hebben voor 4
week of slechts 2.08 per jaar! i-
Met slijtage behoeft men eigenlijk D rfjf J
kenen. De voorgeschreven onderdeeleh
een dusdanige kwaliteit, dat zij a9Jcj f\
jaartjes mee gaan. Anders is het ëeste ^ef/
lampen. De fabrikanten hiervan
hun product in den regel niet meer i j
hS
K C°tfc
41 VfSf
brand-uren. Wat, bij een gebruik
per dag zou beteekenen, dat ze geen ((r
den meegaan. Nu heeft men intussc
garantie absoluut niet zóódanig op
dat de lampen na 1000 branduren ""PijjcP i\
zijn. Neen, dé,n bestaat eerst een red®1 é!J,
dat er gebreken gaan optreden,
tal van voorbeelden, dat dergelijk
rustig en wel jaren meegaan! Men lae!-.
het toestel niet aanstaan, als er ha
niet geluisterd wordt, dan „slijten"
maar voor niets!
