DE VALERA KAATSEBALT i Europeesche plicht vervuld? VEREEN1GDE KATHOLIEKE PERS „Natuurlijk" Recht van Ierland Verkiezingsstri jd in Duitschland Het nieuws van heden Oost-Groenland Drama onder dakloozen Dr. Brüning viert triomfen ONTWAPENING Moskou's eischen BRAND TE ANTWERPEN Werk van Communisten DE BAROMETER VRIJDAG 15 JULI 1932 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTENvoor Haarlem en Agenlschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling. DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 138SS de kleine 8nnonces 0mroepers 2ie de rubriek „Afgedwongen" Verdrag ERKENNING VAN DAVILA De Valera Het Weer IERSCHE KWESTIE De Valera naar Londen Anti-lersche tarieven in werking OPSTAND IN'BRAZILIË Een schikking? SCHEEPSBRAND TE AMSTERDAM In het in aanbouw zijnde Noorsche motorschip „Moldanger" is te Amsterdam hedenmorgen brand uitgebroken Een nieuw Amerikaansch voorstel te verwachten Nieuw initiatief van Amerika? Benes'f resolute ENORME PRESTATIES Frankrijk en Duitschland dienen de gemeenschappelijke voor vechters van een neuwe politiek te zijn Charles Davila De „Angriff" verboden Geen duister complot De brief van Von Papen Poncet Eerste beslissende stap Washington wil geen critiek DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Deensch protest Door hoog water verrast NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18125 AdvertentieprijzenPer lossen regel 30 d.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor Sinds de totale mislukking van de per soonlijke onderhandelingen tusschen de Valera en den Engelschen minister voor de dominions Thomas heeft het Iersch-Engelsehe conflict weer scherpere vormen aangenomen. Deze onderhandelin gen moesten worden afgebroken, omdat men van weerszijden niet verder kwam dan een onwrikbaar vasthouden aan de hopeloos uiteen wij kende standpunten zon der eenige mogelijkheid van toenadering te ontdekken. De Valera zette de afschaffing van den eed van trouw aan den Engelschen koning in het Iersche parlement door, of schoon de Engelsche regeering uitdrukke lijk had verklaard, dit als verdragschennis te zullen beschouwen. De Iersche „Dail" nam het wetsontwerp aan, en de Iersche Senaat ook, doch deze laatste bracht er zóó vele en zóó ingrijpende amendementen op aan, dat het in het geheel niet meer aan de Valera's bedoelingen beantwoordde. Aldus verminkt keerde het wetsontwerp in de „Dail" terug. Met een meerderheid van tien stemmen werden de wijzigingen van den Senaat in de „Dail" verworpen, zoodat de Senaat het wetsontwerp wederom in behandeling zal moeten nemen. Blijft de Senaat, waarin de vroegere regeeringspartij van Cosgrave sterker vertegenwoordigd is dan in de „Dail", op het handhaven van zijn amendementen staan, dan moet de Valera 18 maanden wachten, voordat het kracht van wet krijgt, tenzij hij door het uitschrijven van nieuwe verkiezingen zou trachten ook in den Senaat een meerder heid voor zijn wetsontwerp in den oor- spronkelijken vorm te krijgen. Inzake de afschaffing van den eed blijft de Valera onverzettelijk. Bij het debat in de Dail verklaarde hij o.a., dat de Iersche Vrijstaat het „natuurlijk" recht heeft om alle politieke banden met het Britsche Gemeenebest te verbreken en dat hij den dag zou zegenen, waarop Ier land zonder eenige restrictie van dit recht gebruik zou wenschen te maken. Hij oogstte met deze verklaring luiden bijval. Tegen dit standpunt, dat voor het Iersche volk volle dige autonomie eischt, zoodra de volkswil zich duidelijk daarvoor uitspreekt, zou niets in te brengen zijn, indien daar niet was het Engelsch-Iersche verdrag. De regeering van Cosgrave heeft dit verdrag indertijd onder teekend, zoodat alle bepalingen daarvan voor Ierland bindend zijn. De Valera, die toentertijd in de oppositie was, beweert nu, dat dit verdrag door Engeland werd afge dwongen, zoodat hij het volste recht heeft daar goedschiks of kwaadschiks eenzijdige veranderingen in aan te brengen. De Cos- grave-partij, die de verantwoordelijkheid voor de onderteekening van het verdrag volledig aanvaardt, bestrijdt deze meening en getuigt, dat zij uit vrijen en zelfbewus- ten wil de verdragsbepalingen op zich heeft genomen. De betrekkelijk geringe meerder heid van tien stemmen, welke de huidige Iersche regeering in de Dail bij de behande ling van het wetsontwerp tot afschaffing van den eed behaalde, moet voor een deel wel verklaard worden uit de vrees voor de repressaille-maatregelen, waarmee Enge land blijft dreigen. De Valera werpt met boemerangs naar Engeland. Hoe hartstoch telijk zijn worp is, hoe harder zijn politieke werptuig terugkeert. Een geoefend boeme rang-werper weet den gebogen Australi- schen werpknots altijd weer behendig met de hand op te vangen, maar de Valera loopt de kans hem op zijn hoofd te krijgen. De kwestie van de landannuïteiten toont dit aan. Bij het vervallen van den termijn voor de betaling dezer annuïteiten aan Engeland, heeft de Valera geweigerd de grondrechten te voldoen. Deze grondrechten vormen de aflossing van de door Engeland aan de Iersche pachters indertijd verleende voorschotten, waarmee dezen het eigen domsrecht op hun landerijen van de Brit sche grootgrondbezitters in Ierland inder tijd hebben gekocht. De Valera beweert, dat in den loop der eeuwen de Engelsche landlords de Iersche boeren reeds zoodanig hebben uitgezogen, dat de Engelsche regee ring redelijkerwijze geen rechtmatige aanspraak meer kan maken op deze jaar- lijksche betalingen. Hij is echter bereid deze kwestie door een hof van arbitrage te laten beslissen, mits dit hof niet uitsluitend uit onderhoorigen van het Britsche Gemeene best bestaat. Terecht ziet de Engelsche regeering in deze restrictie een vernede rende motie van wantrouwen in haar eer lijkheid. Zij heeft op het inhouden der grondrechten door Ierland geantwoord met een straf-tarief op den invoer van Iersche producten, waartegenover Ierland weer een extra-heffing op den invoer van goederen uit Engeland heeft gezet. De boemerangs tusschen Ierland en Engeland vliegen over en weer en brengen de veiligheid in gevaar. De Iersche Labour-partij, die in de Dail Eireann op de wip zit en tot nog toe de Valera steunde, vindt den toestand lang zamerhand zoo onbehaaglijk geworden, dat zij besloten heeft als bemiddelares op te treden. Van het Iersche tegentarief ducht zij een verhooging van de levenskosten in den Ierschen vrijstaat. Haar leider Norton is naar Engeland vertrokken en heeft met de Engelsche Labour-leiders beraadslaagd. Het gevolg daarvan is geweest een uitnoo- diging van Ramsay MacDonald aan de Valera om te Londen over een eventueele schikking inzake de landannuïteiten te komen spreken. De Valera heeft deze uit- noodiging aangenomen. De komende dagen zullen nu moeten leeren of de te houden besprekingen meer succes zullen hebben dan die, welke indertijd zoo deerlijk mis lukten. B Verwachting:: Zwakke tot matigen wind uit Westelijke richting, betrokken M tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk regen- 8j buien; weinig verandering in tempera- B Ij tuur. g Hoogste barometerstand 761.4 te Jan g H Mayen. H Laagste barometerstand 751.0 te Danzig. |j |j Zon op 4.57, onder 9.14. Volle maan Zondag n.m. 10.26. Licht op 9.44. iniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii BERICHT AAN DEN LANDBOUW In het etmaal van des avonds 13 Juli tot des avonds 14 Juli zijn in Friesland de weersom standigheden gunstig geweest voor het optreden van aardappelziekte. LONDEN, 15 Juli (Reuter). De Valera heeft een uitnoodiging van MacDonald om naar Londen te komen ter bespreking van het ge schil inzake de landannuïteiten ontvangen en aangenomen. Hij vertrekt reeds hedenmorgen uit Dublin naar Londen. LONDEN, 15 Juli (Reuter). De uitnoodiging van MacDonald aan De Valera geschiedde na een langdurige discussie in Downingstreet gis teravond laat tusschen MacDonald, den lord- kanselier, den attorney-general, de leden der oppositie Lansbury, Cripps, Greenwood en At. lee en den leider der arbeiders in het parlement van den Vrijstaat Norton, die pas in Londen is aangekomen. MacDonald machtigde Norton aan De Va lera telefonisch mede te deelen, dat indien hij over de tegenwoordige situatie wenschte te spreken met het oog op een schikking, Mac Donald zeer verheugd zou aijn hem heden e Londen te ontmoeten. LONDEN, 14 Juli (Reuter). Bijna 6000 stuks vee, schapen en varkens en 200 ton boter, room en eieren uit Ierland zijn te Liverpool aan land gezet, om nog zonder de nieuwe tarieven te -.unnen worden ingevoerd. Verscheidene booten met levensmiddelen ko nen echter te laat, om de tarieven nog te ont luiken. Tegenover de heftige agitatie van den rond- vliegenden Hitier zit het IJzeren Front niet stil. En ook het Centrum weert zich geducht. Na zijn eclatanten triomftocht door het Rijnland, waar honderdduizenden te hoop liepen, heeft Dr. Brü ning thans in Silezië zijn campagne voortgezet. Ook in deze provincie triomf op triomf. In Bres- lau is het tot ontroerende tooneelen van geest drift gekomen. Zestien duizend menschen waren schier buiten zichzelf van geestdrift en jubelden minuten lang den grooten leider Brüning (geer. pendant van Hitier!) toe. De oud-kanselier zet zijn tocht voort. Het IJzeren Front ontwikkelt eveneens een sterke actie. Zijn strjjdleus is: Vrijheid liever willen wij sterven dan fascistisch verderven! De groote man van 't front is de sociaal-democrathische minis ter Severing, die tot leuze heeft: „Ook wij haten den klassenstrijd, want wij willen gelijk recht en vrijheid voor allen!" Van de reeds bijna doodgedrukte burgerlijke partijen hoort men niet veel. Hugenberg poogt de restjes van zijn Duitsch-nationalen te ver zamelen en is gifnijdig op Hitler, die hem te sterk is geworden. Dingeldey staat machteloos in een hoek met de armelijke stukken van zijn Duitsche Volkspartij, eens de bloeiende partij van Stresemann. Een klein kansje op herstel schijnt de democratische Staatspartij te hebben als verzamelbekken van de niet-Centrumisti- sche burgerij. Verder is het nieuws van den dag: zooveel dooden, zooveel gewonden. RIO DE JANEIRO, 14 Juli (Reuter) De vredesonderhandelingen tusschen de regeering van Brazilië en de rebellen van Sao Paulo zou den tot een resultaat hebben geleid. Nader wordt gemeld, dat de onderhandelingen zouden zijn geslaagd. V' GENEVE, 14 Juli. (V.D.) De Sovjet-Russische delegatie ter ontwapenings-conferentie heeft een verklaring gepubliceerd, welke de minimum eischen inhoudt, waarop de regeering te Mos kou bereid is toe te stemmen in een verdaging der conferentie. De Sovjet-regeering verklaart, dat zij de door den Britschen minister van Buitenlandsche Za ken, Sir John Simon, voorgestelde resolutie niet zal kunnen goedkeuren, indien de volgende be palingen daarin niet worden opgenomen: 1) Quantitatieve verlaging van alle bestaande bewapeningen met ten minste 1/3, met uitzon dering van de kleine staten en de reeds bij verdrag ontwapende staten; 2) Volkomen afschaffing van alle bombarde mentsvliegtuigen 3) Afschaffing van alle soorten tanks; 4) Beperking der verplaatsbare veldartillerie tot een maximum-kaliber van 100 m.M.; 5) Beperking van het scheepsgeschut over eenkomstig die der kustartillerie. Het presidium der conferentie krijge opdracht in de periode tusschen de beide zittingen der conferentie practische voorstellen uit te werken betreffende de toepassing van het principe van verlaging der bewapeningen ter zee met 1/3. WASHINGTON, 15 Juli. (V.D.). Naar ver luidt, zal de Amerikaansche delegatie te Genève een veel scherper omlijnde eindresolutie aan de ontwapeningsconferentie voorstellen, dan in het voornemen van de Engelsche en Fransche delegatie ligt. Over den inhoud van deze resolutie wordt tot dusver niets meegedeeld. Wanneer de voorbereidende vertrouwelijke besprekingen niet tot een bevredigend resultaat leiden, zal de Amerikaansche delegatie de resolutie in de plenaire zitting van Dinsdag a.s. in bespreking brengen. Men brengt deze stap in verband met het publiceeren van het Gentlemen's Agreement tusschen Engeland en Frankrijk. PARIJS, 15 Juli. (VB.) In verband met de besprekingen tusschen den vice-president van den Oppersten Oorlogsraad en den chef van den generalen staf, die Donderdag hebben plaats gehad, wordt gemeld, dat deze geen betrekking hadden op de uitwerking van een eigen Fran sche resolutie voor de ontwapeningsconferentie te Genève, doch op de resolutie, die door den Tsjecho-Slowakijschen Minister van Buitenland sche Zaken Benesj ingediend is. De tekst van de ontwerp-resolutie was Donderdagochtend te Parijs ontvangen. De resolutie zal heden, Vrij dag een onderwerp van bespreking uitmaken tusschen de minister-President Herriot, den mi nister van Oorlog Paul Boncour en hun colle ga's van Marine en Luchtvaart. In goed ingelichte kringen wordt verklaard dat in de resolutie de kwestie van de sterkte der verschillende legers niet wordt besproken, doch dat er uitsluitend op gewezen wordt, dat deze kwestie later een onderwerp van bestudee ring en regeling zal uitmaken. Men neemt te Parijs aan, dat Duitschland te Geneve reeds thans zal trachten in den tekst opgenomen te krijgen de bepaling, dat Duitsch land gelijkgerechtigd is. Tegelijkertijd wordt echter betoogd, dat een dergelijke poging wei nig kans van slagen heeft. SANTIAGO 15 Juli. (Reuter). De Chileen- eche Minister van Buitenlandsche Zaken heeft aan alle vertegenwoordigers der vreemde mo gendheden een gelijkluidende nota gericht, waarin hij verzocht de regeeringDavila of ficieel te erkennen-. BERLIJN, 14 Juli (W.B.). De politie-presi- dent heeft het nat. soc. blad de „Angriff" tot 23 Juli verboden, daar in een serie artikelen verschillende autoriteiten door het blad be schimpt en verachtelijk zijn gemaakt, terwijl in een artikel de Katholieke Kerk grovelijk be schimpt werd. BERLIJN, 14 Juli (W.B.). De Fransche ambas sadeur alhier, Francois Poncet, heeft heden naar aanleiding van de viering van „Quatorze Juil- let" 'n receptie gehouden. In een toespraak wees de gezant er op, dat de overwinning der crisis niet van ongeduld, wanorde of geweld kan wor den verwacht, doch slechts van vergroote in spanning ter verkrijging van coördinatie en van een verstandige organisatie. In Europa dienen Frankrijk en Duitschland de gemeenschappelijke voorvechters van deze nieuwe politiek te zijn, aldus de gezant. Het is te hopen, dat de conferentie van Lausanne hier voor een nieuwen stimulans vormt. Frankrijk heeft zich te Lausanne offers getroost, en wel op grond van het gevoel, dat het zoodoende een Europeeschen plicht vervulde en bijdroeg tot het verkrijgen van ontspanning en tot de voorberei ding van een betere toekomst. Wanneer het uur zal slaan voor een vruchtbare samenwerking en een onontbeerlijke verzoening, dan zal in de eerste plaats Frankrijk zich daarover van gan- scher harte verheugen. BERLIJN, 14 Juli (V.D.). De in de gisteren te Londen gepubliceerde documenten van Lau sanne opgenomen brief van den rijkskanselier vormt het antwoord op de, na onderteekening van de slotacte der conferentie aan de Duit sche delegatie gedane mededeeling van het zgn. „gentleman's agreement". De rijkskanselier wijst er in dien brief op, dat de overeenkomst der vier delegaties (Gr. Brit- tannië, België, Frankrijk en Italië) van 2 Juli betrekking heeft op het geval van een even tueel niet ratificeeren van de overeenkomst van Lausanne en dus op dezelfde quaestie die ook het onderwerp vormde van de bespreking der delegatie-chefs der zes uitnoodigende mogend- heden in den avond van 8 Juli. In overeenstem ming met de bij deze bespreking gemaakte af spraak (aldus schrijft de rijkskanselier) had ik nog denzelfden avond in de openbare plenaire zitting der conferentie een vraag inzake het onderhavige geval tot den voorzitter gericht, die door hem dadelijk namens de uitnoodigende crediteur-mogendheden werd beantwoord. Onder deze omstandigheden acht ik mij gerechtigd aan te nemen dat de aangelegenheid voor Duitsch land door mijn vraag aan den voorzitter der conferentie en diens antwoord op gezaghebbende wijze opgehelderd is. (Von Papen had gevraagd, of bij niet-ratifi- ceeren van Lausanne een nieuwe conferentie zou worden gehouden. Op die vraag had hij vollen waarborg in bevestigenden zin van MacDonald gekregen. Red.). ROME, 14 Juli (Reuter). Over de heden ge houden zitting van den ministerraad, waarin de arbeid der Italiaansche delegatie op de conferentie van Lausanne besproken werd, is een officieele mededeeling verspreid waarin ge zegd wordt, dat de besluiten van Lausanne een nieuwe bevestiging zijn van de compenseering tusschen herstelbetalingen en schulden en den eersten beslissender! stap vormen op den weg naar de definitieve schrapping, die door Italië sedert 1922 geëischt wordt. Bovendien worden hierdoor de onmisbare voorwaarden geschapen voor een werkelijke samenwerking van alle staten op het gebied van de valutapolitiek, de financiën en de eco nomie, op de noodzakelijkheid waarvan in het besluit van den fascistischen Grooten Raad van April opnieuw werd gewezen, met het doel van de overwinning der huidige ernstige ma laise en van een vastberaden betreden van den weg naar den wederopbouw van Europa en de wereld. WASHINGTON, 14 Juli (Reuter). Het Ameri kaansche departement van Buitenlandsche Zaken beschouwt de Fransch-Engelsche over- genkomst waartegen de Hearst-bladen scherp ageeren op verre na niet als het duistere complot, als waarvoor het door zekere „die hards" zoowel hier als in sommige andere lan den wordt uitgekreten. De Vereenigde Staten, aldus wordt verklaard, hebben Europa sinds jaren aangespoord tot overeenstemming te komen en zijn politieke problemen op te lossen. Derhalve zou het zoo wel inconsequent als dwaas zijn, wanneer men, nu eindelijk een stap tot het uit den weg rui men van wantrouwen is gedaan, hierop cri tiek zou wülen uitoefenen. De overeenstem ming met Duitschland en die tusschen Frank rijk en Engeland zijn enorme en bewonderens waardige prestaties, die geenszins een vijan dig eenheidsfront tegenover Amerika behoeven in te houden. Integendeel is de Fransch-Brit- sche overeenstemming ook voor Amerika van nut, daar zij waarschijnlijk aan Frankrijks wensch in zake veiligheid grootendeels tege moet komt en Frankrijk tot concessies in de kwestie der bewapeningen zal brengen. President Hoover heeft aan senator Borah, den voorzitter van de Senaatscommissie voor Buitenlandsche Zaken, een schrijven gericht, waarin hij zegt niet aan te nemen, dat het jongste Europeesche accoord als een gemeen schappelijke actie van de zijde der debiteuren van Amerika is bedoeld. Ware dit wel het geval, aldus de president, dan zou ik niet toestaan, dat op het Amerikaansche volk pressie werd uitgeoefend, om een bepaalde gedragslijn te volgen. De Vereenigde Staten zijn niet geraad pleegd ten aanzien van de te Lausanne geslo ten overeenkomsten en zij zijn er ook in geen enkel opzicht bij betrokken. Het Amerikaansche volk, zoo verklaart Hoo ver ten slotte, is dankbaar gestemd wegens de regeling van een zuiver Europeesch probleem en van andere politieke en economische vraag stukken, die aan een herstel van Europa in den weg stonden. Dit te zamen met een wer- kelijken vooruitgang op het gebied der ontwa pening, zal grootelijks tot de stabiliteit in de wereld bijdragen. i Duitsche dienstbode aangehouden wegens ver. giftigingsgevaL Het R. K. Werkliedenverbond in actie ten bate der noodlijdende landarbeiders. Publicatie van het „Gentlemen Agreement." Bastiiledag in Frankrijk. Circus Sarassani aan Rusland te koop aan geboden? Het vertrouwensaccoord. Italië en België treden toe. Duitschland nog afzijdig. Uiteenzetting van de werkwijze der Crisis- ZuivelcentraLe. De Valera naar Londen. Opstand in Brazilië. Chili vraagt erkenning van de regeering Davila. Na de overeenkomst van Lausanne. Deensch protest tegen de bezetting van Oost- Groenland. Brand te Antwerpen door communisten ge sticht? Russische eischen ter ontwapeningsconferentie. KOPENHAGEN, 14 Juli. (Reuter). Het mi nisterie van buitenlandsche zaken deelt mede: De premier Stauning heeft heden als waar nemend minister van buitenlandsche zaken (minister Munch bevindt zich te Genève) den Noorschen gezant Huitfeld een nota overhan digd, waarin de door de Noorsche regeering op 13 Juli ter kennis gebrachte verklaring der bezetting van het gebied aan de Z. O.-kust van Groenland als een onrechtmatige schen ding en als een breuk van den bestaanden rechtstoestand wordt aangeduid en meege deeld wordt dat de Deensche regeering voor nemens is bfj het internationale gerechtshot te 's-Gravenhage een klacht in te dienen over den van Noorsche zijde gedanen stap en te verlangen dat deze als in strijd met het recht en ongeldig wordt verklaard. De koning heeft zijn goedkeuring gehecht aan de indiening van deze klacht. NIZZA, 15 Juli (Reuter). Een groot aantal dakloozen, die den nacht doorbrachten onder de over de Paillon voerende brug, zijn in hun slaap door plotseling opkomend hoog water ver rast en door den stroom meegesleurd, voordat redding mogelijk was. De brandweer van Nizza werd gealarmeerd en verschillende personen konden met behulp van ladders gered worden. Het aantal der verdronkenen kon nu nog niet worden vastgesteld. Tot dusver is alleen het lijk van een vrouw gevonden. ANTWERPEN, 15 Juli (V.D.) De brand wel ke gisteren is uitgebroken in houtopslagplaatsen aan de haven, deelde zich met ontzaglijke snelheid aan de omgeving mede. Alle beschik bare brandweerlieden waren met groot mate rieel ter plaatse. Te middernacht was de brand nog niet gebluscht. De blusschingswerkzaam- heden werden er toe beperkt den brand tot zijn haard te beperken. De aangerichte schade is zeer groot. Aangenomen wordt dat commu nistische terroristen den brand hebben gesticht. Hoogste stand op Vrijdag 2 uur djh: 758 Stilstand

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1