Pruisen, Beieren en het Rijk
RU5LANDS STRIJD TEGEN GOD
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Het schrikbewind
Pruisen afgewezen
Het nieuws van heden
HET KRAKENDE WEIMAR
JAPAN STROOIT WEER
BOMMEN
Chineesche stad bezet
Staatsgerechtshof beschikt
niet tegen het Rijk
Partij-insignes
IERLAND HEFT
TARIEVEN
Enkele van algemeene
toepassing
Dl BAROMETER
DINSDAG 26 JULI 1932
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen p. week
25 cent; per kwartaal f3.25; per post,
per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
De Rijkshervorming
Dr. Held
Het Weer
HET BOLSJEWISME EN DE GODSDIENST
Pruïsens ambtenaren
Mogen weer N.S.D.A.P.-lid worden
Gronau boven Labrador
Japansche nederlaag
Het anti-religieus museum te Moskou
Jehol ontruimd
Aardappeltarieven in
Engeland
Prachtige kathedralen, stille getui
gen van een vrome traditie
verzinken onbarmhartig
in het stof
Fanatieke haat tegen
he\> Christendom
Te Sebastopol is een kerk als
bioscoop ingericht
Een veerboot gezonken
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18133
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
H;t nieuwe régime in Pruisen is aan zijn
daden nog niet te kennen. Het be
noemen van een Rijkscommissaris
beeft natuurlijk vele administratieve en
personeele maatregelen ten gevolge, die
uitgevoerd moeten worden, voordat de za
kelijke arbeid kan beginnen. Een dictatuur
legaal of illegaal, gewettigd of niet ge
wettigd zou met zichzelf in tegenspraak
komen, wanneer zij op de leidende posten
in den staatsdienst de mannen liet, die
met het vroegere régime nauw waren ver
bonden en tegenover het nieuwe in scherpe
oppositie staan. De groote „vernieuwing",
het virement belemmert natuurlijk den
gang der staatsmachine. Het heeft er allen
schijn van, dat de nieuwe macht rustig
haar taak kan volvoeren. De massa der
Duitsche bevolking is door de „revolutie
van boven" minder in opgewondenheid ge
raakt dan door een sensationeele voetbal
match. Dat de bladen van het krakende
Weimar, de Centrumpers en die der so
ciaal-democratie heftig te keer gaan, is
niet verwonderlijk. De Rijksexecutie voltrok
zich een paar dagen voor de verkiezingen
en kan daarop grooten invloed uitoefenen.
Critiek aan het gisteren, persoonlijke ge
voeligheden en propaganda voor het mor
gen zijn dikwijls moeilijk te onderkennen.
Het eene vloeit veelal in het andere over.
Houdt men zich echter niet aan woorden,
maar aan daden, dan moet men den leiders
van de nogal bont gegroepeerde oppositie
het getuigenis geven, dat zij in een geheel
buitengewone situatie rust en bezonnen
heid hebben bewaard. En dat de massa's
zeer gewillig de leuze van de orde niet te
verstoren opvolgen, ja, dat deze leuze
eigenlijk overbodig was, is een bewijs voor
het al lang bekende feit, dat het enthou
siasme voor de grondwet van Weimar in de
laatste tien jaren aan spankracht heeft
verloren.
Hierin ligt wel de reden, dat de vele
kwesties der partijpolitiek, die thans
meer dan ooit aan de orde zijn, pas
na 31 Juli zullen worden opgelost. Pas na
de verkiezingen zullen de partijen in staat
zijn, om het effect te beoordeelen, dat de
jongste gebeurtenissen op de massa der
volken heeft gehad. Eerst dan zal men
weten, of er een meerderheid is gekozen,
die in staat is een parlementaire regeering
te dragen.
In ieder geval is de termijn voor de ver
kiezing zóó nabij, dat het doelloos is, met
ingrijpende besluiten op de gebeurtenissen
vooruit te loopen. Van het meest actueele
belang is echter de groote grondwettelijke
kwestie, die door de benoeming van 'n com
missaris is opgesteld: de kwestie van de re
geling der verhouding tusschen het Rijk
en de landen. Over dit thema zijn sedert
het bestaan der grondwet van Weimar
heele bibliotheken geschreven. Schier niet
te overzien zijn de vele voorstellen, moties,
commissiebesluiten en programmatische
verklaringen. Reeds dikwijls heeft dit pro
bleem zich ontwikkeld tot scherpe debat
ten tusschen het Rijk en München en
waarschijnlijk zou het reeds zijn opgelost,
als de Rijkspolitiek in de laatste jaren niet
zoo zwaar belast was geweest met andere
zorgen en ellende. Nu lijkt het echter, of de
Rijkshervorming niet meer van de agenda
zal verdwijnen.
Men heeft den stap, dien Beieren bij 't
Rijksgerechtshof deed, misschien wat
verkeerd opgevat. Men geloofde
daarin te moeten zien een soort van hulp
voor de afgezette Pruisische regeering. Te
gen deze opvatting treedt de Beiersche
Volkspartij scherp op. „Met de politiek van
deze regeering (Braun-Severing) heeft
Beieren niets te maken," schrijft de offi-
cieele partij correspondentie. „Daarvoor
hebben tijdens den regeertijd de heeren
Braun en Severing wel gezorgd. Niet alleen
in groote kwesties, maar ook in kleine en
allerkleinste poogde deze Pruisische regee
ring altijd het bewijs te leveren, dat zij
geen benul had van Beieren. Op de confe
rentie der landen was deze regeering de
scherpste en gevaarlijkste tegenspeler van
Beieren." Duidelijker kan iets wel niet wor
den gezegd. Het gaat niet om hulp voor
Severing-Braun. Beieren is alleen maar be
zorgd, dat het lot van Pruisen ook wel het
lot van Beieren zou kunnen worden. „Het
probleem Pruisen en Rijk en het probleem
der verhouding der andere landen, vooral
der drie Zuid-Duitsche tegenover het Rijk
zijn problemen van geheel verschillenden
aard. Dit heeft de wetgever van Weimar
niet ingezien en daarom heeft de grondwet
van Weimar een zware constructiefout.
Deze fout kan echter niet worden hersteld
alléén door de verhouding van Pruisen te
genover het Rijk opnieuw te regelen.
De tijd schijnt te zijn gekomen, dat
Beieren in naam van het niet-Pruisische
Duitschland duidelijk zegt, hoe de grond
wet er moet uitzien, wil zij gelijk recht
laten gelden voor alle landen." Dit is dus
het Beiersche standpunt. Heer von Papen
heeft verklaard, dat de commissaris van
Pruisen maar tijdelijk is en dat de zelf-
standigheid van Pruisen zal blijven be
waard. Dit is het standpunt van von Pa
pen persoonlijk. Maar achter hem staan
geweldige krachten, die in het openbaar
streven naar bruske unificatie van het
rijk. Hitier en Hugenberg willen met het
systeem der bondsstaten breken. Men kan
zich denken, wat Beieren te verwachten
heeft, als de rechtsche koers boven Papen's
achtbaar hoofd uitwast. De eisch van
Beieren, dat tegen de verjaarde unificatie
zal worden opgetreden, is zeer dringend.
De gebeurtenissen ontwikkelen zich snel en
niemand kan zeggen, waar morgen de reis
heen gaat. Beieren heeft getoond trouw te
zijn tegenover het rijk, maar rijkstrouw
staat niet gelijk met onvoorwaardelijk bui
gen voor den wil van Berlijn of van Hitier
en Hugenberg.
Het is een gevaarlijk spel om de idee van
„Rijkstrouw" in contact te brengen met
het gezonde federalisme. Niet door het fe
deralisme komen de fundamenten van het
rijk in gevaar, maar door het niet-Duit-
sche centralisme, dat er naar streeft het
zuiden tegen het noorden in de oppositie
te jagen.
Verwachting:: Meest matige Zuid-Wes- g
telijke tot Westelijken wind, betrokken g
tot zwaar bewolkt, af en toe regren, later g
iets kouder.
Verdere vooruitzichten: waarschijnlijk g
nog buiig.
Zon op 5.12, onder 8.59. Nieuwe Maan §g
Dinsdag 2 Aug. v.m. 11.02. Licht op 9.29 g
iiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
-
BERLIJN, 25 Juli (VB.). Officieel wordt
medegedeeld: De Rijkscommissaris voor Pruisen
heeft bij het Pruisische staatsministerie een
voorstel ingediend, waarbij het besluit van het
Pruisische staatsministerie d.d. 25 Juni 1930 in
zooverre zal worden opgeheven, als het lidmaat
schap der N.S.D.A.P. verboden werd.
ST. JOHN (New Poundland), 25 Juli. (Reu
ter.) Het watervliegtuig van den Duitscher von
Gronau is boven Labrador waargenomen.
TOKIO, 24 Juli V.D.)Officieus wordt ge
meld, dat Japansche bombardementsvliegtuigen
Tsjao—Jan opnieuw met bommen hebben be
strooid. Er werden 40 bommen geworpen, waar
door de stad gedeeltelijk verwoest werd. Na vrij
langdurige gevechten zijn Japansche troepen
Tsjao Jan binnengetrokken en hebben zij de
stad bezet.
Naar het Japansche ministerie van Oorlog
mededeelt, hebben de Chineesche autoriteiten
tegenover het Japansche opperbevel verklaard,
dat alle eischen van het Japansche opperbevel
zullen worden ingewilligd. Zij zullen er zorg
voor dragen, dat den verdwenen Japanschen
stafofficier niets zal worden misdaan.
Op grond van deze verplichting heeft de Ja
pansche minister van Oorlog, Araki, den op
perbevelhebber instructie» gegeven Tsjao-Jan
binnen 24 uren weer te ontruimen.
Nog in den loop van Zondag zou de stad
worden ontruimd.
De gevechten tusschen de Japansche troepen
en de Chineesche vrij scharen in Mandsjoerije
duren nog steeds voort.
De Chineezen hebben het verkeer op den
Noord-Mandsjoerijschen spoorweg bemoeilijkt,
terwijl tegelijkertyd schermutselingen tusschen
Japanners en Russen worden gemeld.
De Russische consuls-generaal te Charbin en
Moekden hebben verklaard, naar Moskou te
willen vertrekken.
Aan de Oosteiyke lijn van den Chineeschen
Oosterspoorweg hebben de Chineesche opstan
delingen het station Erdsinkansi bezet, waarbij
de Japansche troepen ernstige verliezen hebben
geleden. De Japansche garnizoenen, die aan de
Oosteiyke lyn tusschen Erdsinkansi en Imjanpo
lagen, zün van het Japansche hoofdkwartier te
Cahrbin afgesneden. Hun positie is zeer ge
vaarlek.
Het Japansche Ministerie van Oorlog deelt
mede, dat de Japansche troepen weer uit de
provincie Jehol zijn teruggetrokken, aangezien
de oorzaken, die tot den opmarsch leidden, uit
den weg zyn geruimd. De autoriteiten van Je
hol hebben de Japansche voorwaarden ingewil
ligd en toegezegd den ontvoerden Japanschen
ambtenaar Isjimoto te bevrijden.
LONDEN, 25 Juli (Reuter). Te middernacht
zullen nieuwe invoerrechten van kracht worden,
waarbij een pond sterling per ton zal worden
geheven van aardappelen, welke in Groot
Britannië zullen worden ingevoerd.
De Bolsjewistische staatsleer, die in het roode
Rusland met geweld in praktyk is gebracht,
predikt het meest ongerepte, het zuivere mate
rialisme en 'n cultuur van deze wereld. Daarom
zijn alle wetten en verordeningen der nieuwe
bewindvoerders in wezen gericht tegen den
godsdienst, tegen christendom en kerk. Reeds
jaren lang is men bezig om iedere uiting van
geloof overal waar deze aan den dag treedt met
alle mogeiyke middelen te bestrüden en uit te
roeien.
Prachtige kathedralen, stille getuigen van een
oude, vrome traditie, verzinken onbarmhartig in
het stof: met dynamietpatronen liet men de
zware gewelven der Godshuizen in de lucht
vliegen en op de plaats waar eens beroemde
bedetempels stonden, worden thans profane ge
bouwen opgericht.
Als de kerken niet met den grond werden
geiyk gemaakt, dan werden ze toch in ieder
geval gesloten en aan den eeredienst onttrokken:
de torens werden van hun klokken beroofd of
ontwijd. In vele kerken heeft men de altaren
afgebroken en in het priesterkoor een projectie
scherm voor bioscoop-doeleinden opgesteld. In-
plaats van feesteiyke godsdienstplechtigheden
krygt het volk propagandistische Sovjet-films te
zien. Op de kerkdeuren zyn groote plakkaten
aangebracht in schrille kleuren, waardoor de
aandacht van de voorbijgangers wordt getrok
ken op de reclame voor de Russische films.
In de kerkportalen ziet men nog de leege
plaatsen waar vroeger als een teeken van het
geloof der voorvaderen de beelden der Heiligen
stonden. Dan komen we weer voorby een kerk
waar de deuren gebarricadeerd zyn en waar de
torens klagend hun spits ten hemel heffen.
De galmgaten vertoonen de sporen van de
woede der geloofsvervolgers. Met geweld werden
de gewyde klokken naar beneden gehaald. Er
zün nog heel veel bronzen klokken die op het
kerkplein op den smelter liggen te wachten.
Er is natuurïyk niemand in Rusland, die zich
tegen het schrikbewind der Sovjets durft te ver
zetten: dat staat geiyk met zelfmoord plegen.
De roode dictatuur achtervolgt iedere tegen
spraak met woest geweld.
Wanneer er hier of daar, om een of andere
reden, een kerk nog niet gesloten is, en wan
neer men op een enkele plaats nog eens in stil
gebed zijn hart tot God verheffen kan, dan kan
men er steeds van verzekerd zijn, dat in de
onmiddeliyke nabyheid van die kerk een anti
godsdienstig museum staat, als middelpunt van
een felle propaganda der godloozen. En hy, die
door het gif van den haat tegen den godsdienst,
zooals die zich in de pers, door de reclame, in
het openbare leven breede baan gebroken heeft,
tot nog toe niet besmet werd, hy zal in dit
museum der godloozen zulke verschrikkeiyke
voorbeelden van fanatieken haat tegen alles wat
met kerk en christendom in verband staat,
vinden, dat hij, ingeval hij nog een vonkje gods-
dienstigen geest in zyn hart draagt, vol ont
zetting zyn gezicht zal afwenden van zooveel
onbeschaamdheid.
Dat is de geest van hét nieuwe Rusland. Dat
is de „voorlichting" en het „licht" dat de Sovjet
ster aan Rusland geschonken heeft.
De anti-godsdienstige terreur is in Rusland in
den loop der jaren niet, zooals men wellicht zou
aannemen, verminderd, integendeel, zy is ge
vaarvoller dan ooit. De foto's die wij op deze
pagina publiceeren zün origineele opnamen van
onzen eigen reis-redacteur, die juist dezer dagen
uit Rusland is teruggekeerd. De opnamen spre
ken voor zich zelf. En toch is deze strijd tegen
de bedehuizen niet het meest gevaarlüke in de
campagné der Sovjet-machthebbers. De vervol
ging die werd ingesteld tegen bisschoppen en
priesters heeft veel rampzaliger gevolgen gehad:
in de laatste jaren is het aantal geestelyken,
dat nog in staat is te werken, op ontzettende
wyze verminderd.
Sedert de invoering van de onafgebroken
arbeidsweek kent Rusland geen Zondagen of
kerkelijke feestdagen meer. Juist de hooge
kerkeiyke feestdagen der christenheid, zooals
Kerstmis, Paschen en Pinksteren, wanneer de
jubelende klokkenklank de geloovigen opriep om
het H. Offer te vieren, zün thans in het Roode
Rusland dagen geworden, waarop de godloozen-
propaganda alle krachten inspant om de laatste
herinnering aan kerk en godsdienst uit te
delgen.
Pater Muckermann S.J. heeft het in zyn
brochure: „Het Bolsjewisme dreigt!" zoo juist
gezegd: „Ieder die in Rusland een burgerlük
verleden heeft, is reeds verdacht. Als hy niet,
evenals zoovele vroegere officieren, daarom
alleen reeds doodgeschoten werd, omdat hy tot
een hoogere klasse behoorde, dan werd hij toch
in ieder geval onder de uitzonderingsbepalingen
gesteld. Hy kreeg geen of onvoldoende levens
middelenkaarten. Hy mocht slechts onder con-
tröle in een der staatsbedryven werkzaam zün.
Hy behoort tot dat soort, dat gedoemd is om
uit te sterven.
Alleen technische specialisten kunnen in Rus
land nog carrière maken, en de kunst komt
slechts in aanmerking wanneer zy geschikt is
om propaganda te voeren voor het bolsjewisme.
Juist in den strijd tegen den godsdienst biykt
duidelyk, dat de terreur werkeiyk diepere wor
tels heeft dan louter economische noodzaak.
LEIPZIG 25 Juli. (W.B.) In het geschil tus
schen Pruisen en het Duitsche Rijk, heeft
Maandagmiddag te 13.10 uur de Voorzitter van
het Staatsgerechtshof voer het Duitsche Rijk
de beslissing geveld, dat de Pruisische voor
stellen tot het uitvaardigen van een voorloo-
pige schikking tegen het Rijk zijn afgewezen.
Pruisen had het Staatsgerechtshof verzocht
uit te maken, dat de bij de verordening van
20 Juli en door de uitvoering daarvan ont
stane juridische en feitelijke toestand onge
rechtigd is en te bepalen, dat de Rijkscommis
saris respectievelijk zijn plaatsvervanger, zich
niet leden mogen noemen van de Pruisische
Staatsregeering, verder dat zij geen Pruisische
staatsministers uit hun functies kunnen ont
heffen enz.
LEIPZIG, 25 JuU. (W. B.) Inzake de beslis
sing van het Staatsgerechtshof, om geen ge
volg te geven aan het verzoek, in kort geding
uitspraak te doen in het geschil tusschen den
Pruisischen staat en de Rijksregeering, wordt
nader verklaard, dat het staatsgerechtshof de
zaak van te groot belang acht om hiervoor een
voorloopige beslissing te nemen. Het resultaat
is, dat de door de ryksregeering in Pruisen ge
troffen maatregelen voorloopig van kracht blij
ven.
Inwilliging van het verzoek der Pruisische
Ministers moest worden afgewezen, aangezien
volgens de nieuwe formuleering van het voor
stel het uitvaardigen van een verordening als
door de Pruisische Ministers was bedoeld, ten
gevolge zou hebben, dat de staatsmacht voor
loopig gedeeld zou moeten worden tusschen den
Rijkscommissaris en de afgetreden Ministers.
Het Staatsgerechtshof kon aan een dergeiyke
splitsing van het Staatsgezag zün medewerking
niet verleenen; het is van meening, dat op deze
wyze allesbehalve het door de Pruisische mi
nisters beoogde doel: voorloopige vermindering
der moeilijkheden en wrijvingen, zal worden
bereikt. Het hof achtte zich ook niet compe
tent, om op eigen initiatief voorstellen te doen
tot regeling van de verhoudingen in Pruisen.
Inzake het verzoek van Centrum- en S.P.D.-
fractie had het Hof nog niet beslist, of deze
partyen wel bevoegd zyn als aanklagers op te
treden.
De president van het Hof liet doorschemeren,
dat het misschien wel maanden kan duren,
voor het Hof definitief zal hebben uitgemaakt,
of het Rijk zich al dan niet bevoegdheden ten
aanzien van Pruisen heeft aangematigd, welke
het niet bezat.
PEKING, 24 Juli. (V.D.) Volgens een telegram
lit Tsjifoe is in het dorp Cinsi een veerboot,
welke te sterk belast was, gezonken. 34 Personen
worden vermist. Tot nu toe konden twintig ly-
ken worden geborgen.
111111!
Weer een geheime zender te Gouda
Familiedrama te Kapel-Avezaath.
De regeering zal de mijnindustrie helpen.
Het program van het Nationaal Maria-Congres
te Nijmegen.
Doodslag te Rotterdam.
Het niet-aanvalsverdrag tusschen Warschau en
Moskon onderteekend.
De Italianen trekken zich terug uit de Inter
parlementaire Unie.
Aardappeitarieven in Engeland.
Pruisische ambtenaren mogen weer nat.-soc.
worden.
Gorgoeloff voor de rechtbank.
Algemeene Iersche tarieven.
Staking in Borinage wordt doorgezet.
Twintig dooden bij veerpontramp in China.
Boliviaansch leger rukt op tegen Paraguay.
Tsjao-Jan na luchtbombardement door Japan
ners bezet.
Pruisische voorstellen door Staatsgerechtshof
te Leipzig afgewezen.
Tweedaagsch congres van den R.K. Bond voor
Groote Gezinnen te Heerlen.
Dreigend conflict bij de N.V. Centrale Bakkery
te IJmuiden.
Het vervoer van boter zonder merk met in
gang van 1 Augustus verboden.
Verdachte van de berooving te Zee 1st tot vier
jaren gevangenisstraf veroordeeld.
O O O
Op het oogenblik loopt wel iedere
rechtgeaarde Duitscher met een party -
insigne rond. De Hitlerianen en de
communisten maken het meeste ka
baal en de hakenkruizen en de sterren
met sikkels beheerschen büna geheel
de straat. Het IJzeren Front heeft ook
een insigne. De talrijke aanhangers
van dr. Brüning, uit alle partijen, mis
ten tot nu toe een insigne. Het hier
naast afgebeelde insigne is thans voor
de Brüning-stemmers ter herkenning
en ter demonstratie ingevoerd
DUBLIN, 25 Juli (Reuter). Het Iersche kab.-
net voert vanaf morgen o.a. de volgende tarieven
in: Op steenkool 5 shilling pe- ton, op ijzer en
staal of geheel of gedeeltelijk daarvan ver
vaardigde artikelen 20 pCt. ad valorem. Verder
84 shilling per 100 pond op alle soorten vleesch,
uitgezonderd koppen en pooten van varkens,
waarvoor 42 shilling moet worden betaald. Var
kens uit Noord-Ierland kunnen vrij worden
ingevoerd.
Honderd pCt. ad valorem op alle machines
en benoodigdheden, bestemd voor de kaasfa-
bricage. Kaas invoer is reeds heden geheel ver
boden.
Verder komen er rechten op reuzel, aardap
pelen (behalve uit Noord-Ierland), sacharine,
suikerwaren. Bacon uit het Britsche Rijk wordt
belast met 56 shilling inplaats van 84 per 100
pond.
DUBLIN, 26 Juli. (Reuter.) De heden van
kracht wordende Iersche tarieven zyn uitslui
tend van toepassing op artikelen uit Engeland,
met uitzondering van de tarieven op de vol
gende artikelen, die voor alle landen gelden:
Alle varkensvleesch, reuzel, aardappelen, toe
stellen, machines en benoodigdheden voor kaas-
fabrikatie.
De parlementaire secretaris van Financiën,
Flin, is uit Dublin naar Londen vertrokken,
belast met een regeeringsopdracht van het
hoogste belang, zoo zegt men.
schoolboeken voor alle inrichtingen van middelbaar onderwijs by
boekhandel H. Coebergh - Ged. Oude Gracht 74 - telefoon 11041
(t-j ivMivumuniiiiii/niw;»/;//' tvZ.
Hoogste stand op Dinsdag 9 uur v.m.: 754
Achteruit