t Palestina-mandaat L De zwijger heeft gesproken VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS Tien jaren Engelsche heerschappij Het wordt oorlog Het Heilig land een speelbal Japan in ongelijk gesteld GORGOELOFF NIET GEK Verklaring van prof. Perrin DE WERELD HOORT OP IN DIT NUMMER: DE BAROMETER WOENSDAG 27 JULI 1932 9 Edge weer te Parijs Het Weer Autobandieten te Remagen Alarm in Frankrijk Washington sympathiek tegenover Borah PRACTISCH TOKIO Nazi-Don Quichoterie Parachutesprong maakt vliegongeluk W. Brakel Jr., Botermarkt 17 Si BUR€AUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen p. week '25 cent; per kwartaal f3.25; per -post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 iiliii WÊSm Straatbeeld in Jeruzalem DE ONTZETTENDE SCHEEPSRAMP IN DE OOSTZEE njeUWS yan heden Door Lytton-commissie Japan gaat zijn gang Het Duitsche zeil-schools chip Niobedat in de Oostzee is omge slagen en met vele leden der bemanning in de diepte verdween. Aankondiging van reorganisatie der Rijksweer een sensatie Generaal Von Schleicher Weerklank in Engeland Parijsch commentaar Doch voorloopig geen behandeling van zijn voorstel Gemeentelijk huwelijksbureau Tusschen Bolivia en Paraguay De stemmingis er DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Vrijwel alle Landsregeeringen aangeklaagd VON GRONAU TE MONTREAL CS NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18134 Advertentieprijzenr Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers'' zie de rubriek f Palestina is voor ons Katholieken het land der openbaring en der verlossing, waar zich de fundamenteele feiten van onzen godsdienst afspeelden. In den na-oorlogschen tijd staat het Heilige Land weer sterk in het middelpunt der wereld belangstelling. Maar deze toegenomen be langstelling staat niet in verband met de religieuse behoeften der volkeren. De over tuigde christenen vormen onder hen helaas slechts een minderheid. Wereldpolitieke be langen, vooral die van het Britsche rijk, stellen Palestina in dat belangstellingsmid delpunt. Tijdens den wereldoorlog dwong Engeland einde 1917 de Turksche troepen en die der centrale mogendheden af te trekken. Het bleef als bezettingsmogend heid in het Heilige Land. Bij het vredes verdrag van Sèvres en op de conferentie der geallieerden in San Eemo (1921 werd de staatsrechtelijke vorm van het mandaten- systeem uitgevonden. De Volkenbond kreeg het mandaat over Palestina en deze droeg dit voor onbepaalden tijd over aan het Britsche Rijk, aan de Engelsche voogdij. Tien jaren zijn sinds dien verloo- pen en in dien tijd heeft zich het aanzien van Palestina grondig veranderd. De „Kölnisehe Volkszeitung" heeft den huidi- gen toestand doen onderzoeken èn geeft een beschouwing over de gevolgen en pro blemen, die zich hebben ontwikkeld. Hier volgt een kort overzicht met aanvullende beschouwingen. Op de eerste plaats moet worden ge constateerd, dat, niettegenstaande Engeland slechts is uitvoerder van de opdracht van de zijde van den Volken bond en tot plicht heeft het Palestijnsche mandaat gebied tot politieke zelfstandigheid te ontwikkelen. Palestina heden zoo goed als niets anders dan een Engelsche kolonie is. Engeland heeft het Heilige Land opgenomen in zijn belangengebieden in het Oosten en er een strategische verbindings schakel naar zijn Indisch koloniaal bezit van gemaakt. De geopolitieke ligging van het kleine, maar door en door gewichtige land voor de cultureele en economische bruggen van drie werelddeelen, heeft het gemaakt tot een wezenlijken factor der Oostersche belangen van Engeland. Ten ge volge van deze essentieele politieke omwen teling zijn er op het gebied der binnenland- sche politiek twee gevaren ontstaan, die zich ontwikkelen uit den eisch der Jo den: Palestina voor de Joden en uit het op vlammende nationalisme der Arabieren. Engeland is tijdens den oorlog het wereld- jodendom in het gevlij gekomen met het yoortooveren van een nationalen Joodschen staat. Maar tegelijk werd aan de Arabieren de stichting van een groot-Arabischen staat Voorgespiegeld. Deze politiek van d©n dubbelen bodem stiet zoowel Joden als Arabieren af en luidde tot uitwassen van het radicalisme. In 1921 was er oproer in Jaffa, in 1922 in Jeruzalem en in Augustus 1929 kwam het tot bloedige onlusten bij den Klaagmuur. De bezettingstroepen konden slechts met moei te de massamoorden op de Joden door de Arabieren onderdrukken. De Engelsche regeering zag zich gedwon gen de Joodsche immigratie zoo goed als stop te zetten, wat tot een crisis van het Zionisme voerde, die nog versterkt werd door de algemeene wereldmalaise (ophou den van financieele hulp). Het beslissende punt in den strijd tusschen Joden en Ara bieren is niet de eisch van de Arabieren, dat zij het heerschende ras moeten blijven, maar de bodemkwestie. De Joden hebben veel land opgekocht, om te koloniseeren. Vele Arabieren hebben geen stuk land meer. Er is geen gecultiveerde grond meer voorradig. De Engelschen werken aan plan nen voor het in cultuur brengen van gron den. Van het slagen dier plannen hangt af, of in de toekomst weer meer Joden naar Palestina mogen komen. Toegegeven moet worden, dat Palestina onder Engelschen invloed zeer vooruit is gegaan. Handels- en industrie-centra zijn ontstaan. Het geheele land is op Europeesche leest geschoeid. Voor de Katholieken van alle landen is het van belang, om deze veranderde situatie met aandacht te volgen. Want de religieuze belangen staan op het spel. Engeland voert alleen een politiek van naakt egoïsme. Zijn politiek gaat absoluut niet uit van overwegingen, die in verband staan met de heilige plaatsen. De Christe lijke belangen zijn door het Palestina- mandaat absoluut niet bevorderd, ofschoon toegegeven moet worden, dat ze ook niet direct zijn geschaad. Het Engelsche Angli- canisme heeft voor het Katholicisme weinig over. Het tracht het Grieksch-orthodoxisme aan zich te verbinden. Daarbij doen zich allerlei Indische politieke invloeden gelden. Daarbij komt het Mohammedaansche fa natisme, dat al te licht de politieke missie werken der Engelschen identificeert met het zuiver-religieuze Katholieke missie werk. Op het moment is de macht van Engeland in het Heilige Land nog onge schokt. Maar het valt niet te ontkennen, dat de heilige plaatsen en de uitbreiding des geloofs in het aloude Bijbelsehe land in gevaar kunnen komen. De idee is in breede Katholieke kringen ontstaan, om den eisch te stellen, dat het Heilige Land genaturaliseerd zal worden. Maar daar is bij de tegenwoordige samenstelling van den Volkenbond weinig kans op, temeer daar de Christelijke staatsidee bij de meeste volken zoo weinig is doorgedrongen. Maar dit mag de Katholieken er toch niet van afhouden een geestelijken kruistocht te voeren tegen een politiek, die het Heilige Land ontheiligt door het maken tot een speelbal en twistappel van politieke machtsaanspraken. Onze heiligste goederen in het aardsche Jeruzalem moeten bewaard blijven. De oude kruistochtskreet moet blij ven weerklinken: God wil het! PARIJS, 27 Juli. (Reuter.) De Amerikaansche gezant te Parijs Edge is na een verblijf in de Vereenigde Staten weer naar zijn post terug gekeerd. Hfj heeft verklaard zijn best te zullen doen spoedig een Fransch-Amerikaansch handels verdrag tot stand te brengen. Verwachting: Meest matige, Westelijke g H tot Zuidwestelijken wind, zwaar bewolkt |j B met tijdelijke opklaringen, kans op g 11 enkele regenbuitjes, weinig verandering g g in temperatuur. g Hoogste barometerstand 764.7 te La- g g coruna. g g Laagste barometerstand 742.7 te Stor- g H noway. g Zon op 5.13, onder 8.58. Nieuwe Maan g g Dinsdag 2 Aug. v.m. 10.12 Licht op 9.28 g llllllllllllllllllllllll NEW-YORK, 27 Juli (Reuter) Het rap por t-Lyt ton inzake Mandspoerije, zal vermoe delijk bezwarend zijn voor Japan en kan moge lijk leiden tot een breuk tusschen Japan en den Volkenbond, zoo verklaart de correspon dent van de „New-York Times" te Genève. Vermoedelijk behelst het rapport, dat Japan de nieuwe regeering in Mandsjoerije heeft in gesteld en het verdrag van de Negen Mogend heden heeft geschonden, terwijl de onlusten in Mandsjoerije niet van dien aard waren, dat hierdoor de maatregelen van de Japansche regeering gerechtvaardigd waren. TOKIO, 27 Juli. (Reuter). In overeenstem ming met een verzoek van de regeering van den nieuwen Mandsjoerijschen staat om een Japanschen raadsman te benoemen voor de diplomatieke, militaire en financ. zaken, heeft de Japansche regeering besloten Kesaroku Mizumachu aan te bevelen, die commissaris is van de Industrieele Bank van Nippon, als finan cieel, en luitenant-generaal Kuma Shichi als militair raadsman. Verwacht wordt, dat de regeering Torikichi Obata, gezant te Berlijn, als diplomatiek raads man zal aanbevelen. PARUS, 26 Juli Onder groote belangstel ling heeft in het proces tegen Gorgoeloff, den moordenaar van president Doumer, de psychia ter Prof. Perrin het woord gevoerd. Hij verklaarde met alle beslistheid dat Gor goeloff noch aan geestesstoringen leed, noch het geringste gebrek aan toerekeningsvatbaar heid vertoonde. Gorgoeloff is veeleer een dier Kaukasische Russen, die te snel tot een intel- lectueele cultuur zijn gekomen en die deze slecht hebben verwerkt. Wanneer een reeks vrouwen, die in nauwe relatie tot Gorgoeloff hebben ge staan, hebben verklaard, dat hij gek was, moet men dit niet opvatten in medischen zin, maar in de dagelijksche beteekenis van het woord. Vervolgens weerlegde spr. onder algemeene vroolijkheid de verklaringen van den Russi- schen psychiater Looff, die door de verdediging is uitgenoodigd en die Gorgoeloff ontoereken baar genoemd had. Ook de beide andere deskundigen bevestigden in hoofdzaak de verklaringen van den eersten getuige, prof. Perrin, en verklaarden Gorgoeloff toerekenbaar. Hiermede was 't verhoor der getuigen a char ge geëindigd. Een merkbare spanning ontstond in de zaal, toen de eerste der drie door de verdediging uitgenoodigde psychiaters verklaarde, dat Gor goeloff tot die krankzinnigen behoorde, die zoo lang mogelijk in een krankzinnigengesticht moe ten worden opgesloten. Ook de beide andere deskundigen der verdediging waren van opinie, dat Gorgoeloff een geestelijk minderwaardig mensch was. Hij lijdt aan vervolgingswaanzin en is een van die individuen, die voor hun idee sterven willen. Hierna werd de behandeling verdaagd tot Woensdagmiddag. REMAGEN, 27 Juli. (W. B.) In den afgeloo- pen nacht heeft een viertal personen in een garage ingebroken en een personenwagen ge stolen. Zij werden echter door een nachtwaker verrast. Eén van de bandieten trok zijn revolver en schoot op den nachtwaker, die zwaar gewond naar het ziekenhuis moest worden gebracht, waar hij hedenochtend is overleden. Drie van de bandieten werden door een veld wachter gearresteerd. De Duitsche bladen brengen een uitvoerig verslag van de radiorede, die Rijksweerminis- ter Von Schleicher Dinsdagavond heeft ge houden. De .Deutsche Allgemeine Zeitung" consta teert, dat dit debuut van den Rijksweerminis- ter een uitstekenden indruk heeft gemaakt. Merkwaardig was de aankondiging dat Duitsch- land, om zich de noodzakelijke veiligheid te verschaffen, gedwongen zou zijn zijn weer macht te reorganiseeren. De „Börsen Kurier" schrijft, dat van be slissende beteekenis de verzekering van den Rjjksweerminister is, dat hij nooit zal toelaten dat de Rijksweer voor partijzaken gebruikt zal worden. Dit is temeer geruststellend, omdat de rede bewijst, dat deze man weet wat hij wil en bovendien de kracht in zich voelt om wat hij wil te verwezenlijken. De „Vossische Zeitung" schrijft, dat de pas sage aan het slot van de rede, waarin wordt gesproken van het afwijzen van de bescher ming van welke klasse of belangengroep ook en van het dekken van verouderde economi sche vormen of onhoudbare bezitsverhoudin gen, bijzondere beteekenis heeft. De „Deutsche Zeitung" acht de rede zoowel voor de buitenlandsche als voor de binnen- landsche politiek van belang. Wat de buiten landsche politiek betreft is nog nooit door den mond van een minister zóó scherp tegen Frankrijk en de ontwapeningshuichelarij ge sproken. De .Germania" die den tekst van de rede niet publiceert acht de redevoering teleurstel lend en meent, dat op eenige plaatsen de bo- ven de partijen staande voornaamheid en za kelijkheid, die voorwaarden voor een rede van een minister zijn, ontbraken. De „Vorwaerts" schrijft, dat totnogtoe de „sterke man" in de Rijksregeering den roep van een grooten zwijger genoot. Nu loopt hij echter gevaar den tegenovergestelden naam te krijgen. De eerste commentaren der Londensche bla den op. de radiorede van den Rijksweerminis ter von Schleicher worden weliswaar op op vallende wijze geplaatst, doch beperken zich meer tot sensationeele „koppen", dan tot het innemen van een zakelijk standpunt ten op zichte van de uiteenzettingen van den minis ter. Von Schleicher's aankondiging, datDuitsch- land zich onder zekere omstandigheden ge noodzaakt zou zien de Rijksweer te reorga niseeren, komt in alle opschriften op meer of minder duidelijke wijze tot uitdrukking. De „Daily Express" spreekt zelfs, zoo meldt Reuter, van een Duitsche sensatie op bewape ningsgebied en een uitdaging van het verdrag van Versailles. Uitvoeriger houdt de „Times" zich met de rede bezig. Dit blad schrijft: von Schleicher s rede, met zijn aanvallen op Frankrijk, zijn ci taten van uitingen van Lloyd George, met zijn onverholen aankondiging, dat Duitschland voor zijn eigen veiligheid zal zorgen, wanneer het land gelijkgerechtigdheid in bewapening ge weigerd wordt, en zijn lof voor de militaire autoriteiten, zal niet nalaten ver over de gren zen zijn weerklank te vinden. Voorloopig uiten zich slechts enkele Parfj- sche bladen over de rede van generaal von Schleicher. De Berlijnsche berichtgever van het „Jour nal" wijst met nadruk op de passage in de rede van den Rijksweerminister, waarin een reorganisatie van de Duitsche weermacht wordt aangekondigd, voor het geval, dat aan Duitschland veiligheid en gelijkgerechtigdheid onthouden blijven. De Berlijnsche correspondent van de „Echo de Paris" toont zich zeer verontwaardigd over het feit, dat het von Schleicher gelukt is op de tegenstelling te wijzen tusschen hetgeen de Fransche afgevaardigde Lamoureux geconsta teerd heeft, die verklaarde, dat Frankrijks veiligheid aan de Oostgrenzen volop gewaar borgd wordt door de nieuwe vestingen, en het standpunt van Herriot in Genève, waar de Fransche premier waarborgen geëischt heeft voor deze zelfde veiligheid. WASHINGTON, 27 Juli (Reuter) De Amerikaansche regeering heeft besloten het plan-Borah voorloopig niet te behandelen, in verband met de politieke eischen en het feit, dat het vraagstuk toch niet onmiddellijk kan worden opgelost. Hoover en Stimson hebben de voorstellen besproken en zien er voorloopig nog niet veel heil in, hoewel de rede van Borah in officieele kringen zeer veel bijval heeft ontvangen. De gemeente Tokio heeft een huwelijksbureau geopend ter bevordering van huwelijken tus schen weduwen en weduwnaar. Het bureau registreert alle gegevens der candidaten, hun leeftijd, inkomen, vermogen en bekwaamheden De ambtenaren onderzoeken de ingekomen huwelijksaanvragen en verdeelen deze in ver schillende groepen. Op een vastgestelden dag worden hier partijen met hun wederzijdsche families ter nadere kennismaking aan elkaar voorgesteld. Wanneer de nadere kennismaking een huwelijk tot resultaat heeft, zendt het gemeen telijk bureau een nota in wegens gemaakte mkosten. Uitdrukkelijk wordt hierbij vermeld, dat de gemeente geenerlei aansprakelijkheid aanvaardt voor ongewenschte eigenschappen van een der partijen. Illllllllll SCHEEPSRAMP OP DE OOSTZEE. Haagse he familie voor een waarde van ruim ƒ100.000 bestolen. Katholieke filmmaatschappij „Intern. Eidophon N.V." Opgericht. Weerklank op Schleicher's rede. Von Gronan te Montreal Gorgoeloff niet gek volgens prof. Perrin. Lytton-commissie geeft Japan ongelijk. Oorlogsverklaring tusschen Bolivia en Paraguay te wachten. Watersnood in Argentinië. Uniformen ook op den stembusdag in Duitsch land toegestaan. Massavergiftiging te Tjilatjap. Reeds 21 doo- den. BUENOS AIRES, 27 Juli (Reuter) De „Noticia Fraficias" publiceert een telegram uit La Paz, volgens hetwelk Bolivia op 6 Augustus den oorlog zal verklaren aan La Paz. Eenige detachementen uitgezonderd, is het geheele Boliviaansche leger op weg naar de grens. BUENOS AIRES, 27 Juli (VD.) Uit La Paz wordt gemeld, dat in Bolivia de algemeene mobilisatie is afgekondigd. Alle strijdkrachten met uitzondering van twee regimenten en de reserve zijn naar de grens vertrokken. Uit Assuncion wordt gemeld, dat zich in Paraguay tienduizend vrijwilligers als reservis ten hebben aangemeld. Vele vrouwen hebben haar sieraden beschikbaar gesteld om de kosten der verdediging te dekken. De autoriteiten ver klaren, dat zij slechts in geval van nood mobili- seeren zullen. schoolboeken voor alle inrichtingen van middelbaar onderwijs bij boekhandel H. Coebergh - Ged. Oude Gracht 74 - telefoon 11041 Het Palestina-mandaat. Finantieel beheer der gemeenten. Met twee maten. De missionaris op Alaska. DARMSTADT, 26 Juli (W.B.). Van Nationaal Socialistische zijde is bij den Oberreichsanwait een aanklacht ingediend tegen alle niet-Nat- Soc. Duitsche regeeringen, inclusief de rijksre geering, welke in den zomer van 1931 aan het bewind waren, wegens begunstiging der Com munistische plannen inzake hoog- en landver raad, welke toen werden gesmeed. Deze aanklacht is ingediend op grond van aam het licht gebrachte geheime documenten uit dien tijd. LONDEN, 27 Juli. (Reuter). Nabij Ely in Cambridgeshire is een vliegtuig omlaagge stort. Een der inzittenden werd gedood. De ander ernstig gewond. Eerstgenoemde aviateur wilde een poging doen om het vliegtuig met zijn parachute te verlaten, doch toen hij den sprong deed, ging de para chute te snel open en raakte den straat van het vliegtuig, waardoor dit omlaag stortte. MONTREAL 26 Juli. (Reuter). De Duitsche Oceaanvlieger is met zijn Groenlandwal te 19.06 uur Oost-Amerikaansche normaaltijd te Montreal aangekomen. Van Cartwright in La brador komende, heeft hij in snelle vaart de St. Laurens-rivier gevolgd via Quebec. Von Gronau verklaarde aan een vertegen woordiger van de Canadian Pacific, dat het hoofddoel van zijn vlucht was een vliegpost- dienst in te stellen van Europa naar de kust van den Stillen Oceaan via IJsland, Groenland en het Amerikaansche Continent. Hij was van plan, ter voortzetting van zijn studie over de luchtvaartcondities, a.s. Don derdag naar Detroit te vliegen en vandaar over Chicago, Milwaukee en Winnipeg naar de kust van den Stillen Oceaan. Over deze vlucht dacht hij twee weken te doen. Bnnrt Ow STOFZUIGER root 60 cent pet «rees bij Hoogste stand op Woensdag 9 nor von. :758 Vooruit

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1