't Palestina-mandaat
V
De zwijger heeft gesproken
Tien jaren Engelsche
heerschappij
Aanval op Peking
en Tientsin?
Het wordt oorlog
Het nieuws van heden
tmtmmmwK-oo&bfóP-jt
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Het Heilig land
een speelbal
Japansche toebereidselen
btj lsjintsjau
DE WERELD HOORT OP
Japan in ongelijk
gesteld
Naar het schavot
Gorgoeloff ter dood
veroordeeld
DE BAROMETER
I
DONDERDAG 28 JULI 1932
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen p. week
25 cent; per kwartaal f3.25; per post,
per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Straatbeeld in Jeruzalem
Nazi-Don Quichoterie
Het Weer
SPOORWEGONGELUK
TE BERLIJN
Rangeer end e locomotief rijdt in
op een binnenkomen
den trein
MOOI DUITSCHLAND
J <s
i
De burcht Cochem aan den Moezel
2 dooden, 50 geVonden
SCHEEPVAART OVERBODIG
Tusschen Engeland en Ierland
Aankondiging van reorganisatie
der Rijksweer een sensatie
Alarm in Frankrijk
Generaal Von Schleicher
Weerklank in Engeland
Parijsch commentaar
HERBERGIERS GEFOPT
Door Lytton-commissie
PRACTISCH TOKIO
Gemeentelijk huwelijksbureau
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Washington sympathiek
tegenover Borah
V
HAARLEMSCHE MANT
VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18135
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers'' zie de rubriek
Palestina is voor ons Katholieken het
land der openbaring en der verlossing,
waar zich de fundamenteele feiten
van onzen godsdienst afspeelden. In den
na-oorlogschen tijd staat het Heilige Land
weer sterk in het middelpunt der wereld
belangstelling. Maar deze toegenomen be
langstelling staat niet in verband met de
religieuse behoeften der volkeren. De over
tuigde christenen vormen onder hen helaas
slechts een minderheid. Wereldpolitieke be
langen, vooral die van het Britsche rijk,
stellen Palestina in dat belangstellingsmid
delpunt. Tijdens den wereldoorlog dwong
Engeland einde 1917 de Turksche troepen
en die der centrale mogendheden af te'
trekken. Het bleef als bezettingsmogend
heid in het Heilige Land. Bij het vredes
verdrag van Sèvres en op de conferentie der
geallieerden in San Remo (1921 werd de
staatsrechtelijke vorm van het mandaten-
systeem uitgevonden. De Volkenbond
kreeg het mandaat over Palestina en
deze droeg dit voor onbepaalden tijd over
aan het Britsche Rijk, aan de Engelsche
voogdij. Tien jaren zijn sinds dien verloo-
pen en in dien tijd heeft zich het aanzien
van Palestina grondig veranderd. De
„Kölnische Volkszeitung" heeft den huidi-
gen toestand doen onderzoeken en geeft
een beschouwing over de gevolgen en pro
blemen, die zich hebben ontwikkeld. Hier
volgt een kort overzicht met aanvullende
beschouwingen.
Op de eerste plaats moet worden ge
constateerd, dat, niettegenstaande
Engeland slechts is uitvoerder van
de opdracht van de zijde van den Volken
bond en tot plicht heeft het Palestijnsche
mandaat gebied tot politieke zelfstandigheid
te ontwikkelen. Palestina heden zoo
goed als niets anders dan een Engelsche
kolonie is. Engeland heeft het Heilige Land
opgenomen in zijn belangengebieden in het
Oosten en er een strategische verbindings
schakel naar zijn Indisch koloniaal bezit
van gemaakt. De geopolitieke ligging van
het kleine, maar door en door gewichtige
land voor de cultureele en economische
bruggen van drie werelddeelen, heeft het
gemaakt tot een wezenlijken factor der
Oostersche belangen van Engeland. Ten ge
volge van deze essentieele politieke omwen
teling zijn er op het gebied der binnenland-
sche politiek twee gevaren ontstaan, die
zich ontwikkelen uit den eisch der Jo
den: Palestina voor de Joden en uit het op
vlammende nationalisme der Arabieren.
Engeland is tijdens den oorlog het wereld-
jodendom1 In het gevlij gekomen met het
voortooveren van een nationalen Joodschen
staat. Maar tegelijk werd aan de Arabieren
de stichting van een groot-Arabischen staat
voorgespiegeld.
Deze politiek van den dubbelen bodem
stiet zoowel Joden als Arabieren af en
luidde tot uitwassen van het radicalisme.
In 1921 was er oproer in Jaffa, in 1922 in
Jeruzalem en in Augustus 1929 kwam het
tot bloedige onlusten bij den Klaagmuur. De
bezettingstroepen konden slechts met moei
te de massamoorden op de Joden door de
Arabieren onderdrukken.
De Engelsche regeering zag zich gedwon
gen de Joodsche immigratie zoo goed als
stop te zetten, wat tot een crisis van het
Zionisme voerde, die nog versterkt werd
door de algemeene wereldmalaise (ophou
den van financieele hulp). Het beslissende
punt in den strijd tusschen Joden en Ara
bieren is niet de eisch van de Arabieren,
dat zij het heerschende ras moeten blijven,
maar de bodemkwestie. De Joden hebben
veel land opgekocht, om te koloniseeren.
Vele Arabieren hebben geen stuk land
meer. Er is geen gecultiveerde grond meer
voorradig. De Engelschen werken aan plan
nen voor het in cultuur brengen van gron
den. Van het slagen dier plannen hangt
af, of in de toekomst weer meer Joden naar
Palestina mogen komen. Toegegeven moet
worden, dat Palestina onder Engelschen
invloed zeer vooruit is gegaan. Handels- en
industrie-centra zijn ontstaan. Het geheele
land is op Europeesche leest geschoeid.
Voor de Katholieken van alle landen is
het van belang, om deze veranderde
situatie met aandacht te volgen. Want
de religieuze belangen staan op het spel.
Engeland voert alleen een politiek van
naakt egoisme. Zijn politiek gaat absoluut
niet uit van overwegingen, die in verband
staatn met de heilige plaatsen. De Christe
lijke belangen zijn door het Palestina-
mandaat absoluut niet bevorderd, ofschoon
toegegeven moet worden, dat ze ook niet
direct zijn geschaad. Het Engelsche Angli-
canisme heeft voor het Katholicisme weinig
over. Het tracht het Grieksch-orthodoxisme
aan zich te verbinden. Daarbij doen zich
allerlei Indische politieke invloeden gelden.
Daarbij komt het Mohammedaansche fa
natisme, dat al te licht de politieke missie
werken der Engelschen identificeert met
het zuiver-religieuze Katholieke missie
werk. Op het moment is de macht van
Engeland in het Heilige Land nog onge
schokt. Maar het valt niet te ontkennen
dat de heilige plaatsen en de uitbreiding
des geloofs in het aloude Bijbelsche lanc
in gevaar kunnen komen. De idee is in
breede Katholieke kringen ontstaan, om
den eisch te stellen, dat het Heilige Land
genaturaliseerd zal worden. Maar daar is
bij de tegenwoordige samenstelling van den
Volkenbond weinig kans op, temeer daar
de Christelijke staatsidee bij de meeste
volken zoo weinig is doorgedrongen. Maar
dit mag de Katholieken er toch niet van
afhouden een geestelijken kruistocht te
voeren tegen een politiek, die het Heilige
Land ontheiligt door het maken tot een
speelbal en twistappel van politieke
machtsaanspraken. Onze heiligste goederen
in het aardsche Jeruzalem moeten bewaard
blijven. De oude kruistochtskreet moet blij
ven weerklinken: God wil het!
DARMSTADT, 26 Juli (W.B.). Van Nationaal
Socialistische zijde is bij den Oberreichsanwalt
een aanklacht ingediend tegen alle niet-Nat-
Soc. Duitsche regeeringen, inclusief de rijksre
geering, welke in den zomer van 1931 aan het
bewind waren, wegens begunstiging der Com
munistische plannen inzake hoog- en landver
raad, welke toen werden gesmeed.
Deze aanklacht is ingediend op grond van
aan het licht gebrachte1 geheime documenten
uit dien tijd.
g Meest matige Westelijke tot Zuid- g
g Westelijken wind, zwaar bewolkt met g
H tijdelijke opklaringen, kans op enkele g
M regenbuitjes, dezelfde temperatuur.
m Verdere vooruitzichten: Nog weinig s
s verandering.
H Zon op 5.15, onder 8.56 Nieuwe Maan
H Dinsdag v.m. 11.02 Licht op 9.26.
f rwi -
MOSKOU, 27 Juli (V. D.) Volgens een
Russisch bericht zou men in Japansche mili
taire kringen hebben besloten, een offensief te
beginnen tegen Peking en Tientsin, waarvoor
belangrijke Japansche versterkingen zijn
samengetrokken. De vijandelijkheden zouden
zelfs reeds zijn begonnen.
Van de zijde van het Japansche opperbevel
wordt medegedeeld, dat in het district
Tsjintsjau een anti-Japansche opstand is uit
gebroken. De beweging zou gesteund worden
door maarschalk Tsjang Hsue Liang en
in het betrokken district zouden 30.000 man
Chineesche troepen en 120 vliegtuigen zijn ge
concentreerd. Voorts wordt gemeld, dat nabij
Tsjintsjau botsingen tusschen Chineesche en
Japansche troepen hebben plaats gevonden,
warvan het resultaat nog niet bekend is.
Volgens Japansche persberichten, heeft de
Chineesche gezant te Tokio bij het Japansche
Ministerie van Buitenlandsche Zaken geprotes
teerd tegen het concentreeren van Japansche
troepen bij Tsjintsjau en er op gewezen, dat een
aanval op de troepen van Tjang Hsue Liang een
nieuwe oorlogsdaad zou beteekenen, die voor de
ontwikkeling van den politieken toestand in het
Verre Oosten van de grootste beteekenis zou
zijn. De Chineesche regeering eischt, dat Japan
zijn actie bij Tsjintsjau zal staken.
BERLIJN, 27 Juli (W.B.). De personentrein
StraalsundBerlijn is vanmiddag omstreeks
5 uur bij het station Gesundbrunnen in Noora-
Berlijn op een rangeerende locomotief geloo-
pen. Verscheidene wagens ontspoorden en
vielen om.
Tot nu toe is men erin geslaagd twee dooden
en 27 gewonden, onder wie vele zwaargekwet-
sten, te voorschijn te brengen. Het reddingswerk
wordt door de Berlijnsche brandweer en een
hulptrein uit Stettin nog voortgezet en men
vreest, dat het aantal slachtoffers nog aanzien
lijk grooter zal blijken te zijn.
Het schijnt, dat de rangeerende locomotief
tengevolge van verkeerden wisselstand, met volle
vaart den binnenkomenden trein, die zeer goed
bezet was, in de flank is gereden.
De machinist van de locomotief verloor op het
oogenblik der botsing zijn zelfbeheersching en
maakte zich uit de voeten, waarheen is nog niet
vastgesteld.
Over de toedracht van het ongeluk wordt
verder gemeld: Tengevolge der hevige botsing
van de locomotief met den trein, werden 4 wa
gons uit de rails gelicht en ten deele in elkaar
geschoven, om dan om te vallen. De plaats des
onheils bood onmiddellijk daarop een beeld van
verwoesting. De terstond gealarmeerde brand
weerposten, schupo-afdeelingen en Roode-
Kruismannen werden terstond naar de plaats
des onheils gevoerd, welke in wijden omtrek
werd afgezet. Van apparaten voorzien tracht
men de nog in de wagons ingesloten reizigers
te bevrijden.
Om 9 uur waren 2 dooden en 50 gewonden
geborgen, onder wie verscheidene zwaargewon
den. Een der dooden kon nog niet geïdentifi
ceerd worden. De andere is een dame uit Berlijn
wier man zwaar gewond is.
LONDEN 26 Juli (Reuter) De hoop, dat
te elfder ure een nieuwe poging zal worden ge
daan om het geschil tusschen Engeland en Ier
land bij te leggen, is niet verwezenlijkt, daar
in strijd met het bericht, dat gisteren te Du
blin werd gepubliceerd, de parlementaire secre
taris van Financiën van den Ierschen Vrijstaat
Flinn niet naar Londen gekomen is.
Als gevolg van het afnemen van het zeever-
keer tusschen Engeland en Ierland zullen de
desbetreffende maatschappijen binnenkort con-
fereeren over het opheffen van verschillende
diensten.
De Duitsche bladen brengen een uitvoerig
verslag van de radiorede, die Rijksweerminis-
ter Von Schleicher Dinsdagavond heeft ge
houden.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" consta
teert, dat dit debuut van den Rijksweerminis-
ter een uitstekenden indruk heeft gemaakt.
Merkwaardig was de aankondiging dat Duitsch-
land, om zich de noodzakelijke veiligheid te
verschaffen, gedwongen zou zijn zijn weer
macht te reorganiseeren.
De „Börsen Kurier" schrijft, dat van be-
slissende beteekenis de verzekering van den
Rijksweerminister is, dat hij nooit zal toelaten
dat de Rijksweer voor partijzaken gebruikt zal
worden. Dit is temeer geruststellend, omdat
de rede bewijst, dat deze man weet wat hij
wil en bovendien de kracht in zich voelt om
wat hij wil te verwezenlijken.
De „Vossische Zeitung" schrijft, dat de pas
sage aan het slot van de rede. waarin wordt
gesproken van het afwijzen van de bescher
ming van welke klasse of belangengroep ook
en van het dekken van verouderde economi
sche vormen of onhoudbare bezitsverhoudin.
gen, bijzondere beteekenis heeft.
De „Deutsche Zeitung" acht de rede zoowel
voor de buitenlandsche als voor de binnen
landsche politiek van belang. Wat de buiten
landsche politiek betreft is nog nooit door den
mond van een minister zóó scherp tegen
Frankrijk en de ontwapeningshuichelarij ge
sproken.
De .Germania" die den tekst van de rede
niet publiceert tcht de redevoering teleurstel
lend en meent, aat op eenige plaatsen de bo-
ven de partijen staande voornaamheid en za
kelijkheid, die voorwaarden voor een rede van
een minister zijn, ontbraken.
De „Vorwaerts" schrijft, dat totnogtoe de
„sterke man" in de Rijksregeering den roep
van een grooten zwijger genoot. Nu loopt hij
echter gevaar den tegenovergestelden naam te
krijgen.
De eerste commentaren der Londensche bla
den op de radiorede van den Rijksweerminis
ter von Schleicher worden weliswaar op op
vallende wijze geplaatst, doch beperken zich
meer tot sensationeele „koppen", dan tot het
innemen van een zakelijk standpunt ten op
zichte van de uiteenzettingen van den minis
ter
Von Schleicher's aankondiging, datDuitsch.
land zich onder zekere omstandigheden ge
noodzaakt zou zien de Rijksweer te reorga
niseeren, komt in alle opschriften op meer of
minder duidelijke wijze tot uitdrukking.
De „Daily Express" spreekt zelfs, zoo meldt
Reuter, van een Duitsche sensatie op bewape
ningsgebied en een uitdaging van het verdrag
van Versailles.
Uitvoeriger houdt de „Times" zich met de
rede bezig. Dit blad schrijft: von Schleicher's
rede, met zijn aanvallen op Frankrijk, zijn ci
taten van uitingen van Lloyd George, met zijn
onverholen aankondiging, dat Duitschland voor
zijn eigen veiligheid zal zorgen, wanneer het
land gelijkgerechtigdheid in bewapening ge
weigerd wordt, en zijn lof voor de militaire
autoriteiten, zal niet nalaten ver over de gren
zen zijn weerklank te vinden.
Voorloopig uiten zich slechts enkele Parij-
sche bladen over de rede van géneraal von
Schleicher.
De Berlijnsche berichtgever van het „Jour
nal" wijst met nadruk op de passage in de
rede van den Rijksweerminister, waarin een
reorganisatie van de Duitsche weermacht
wordt aangekondigd, voor het geval, dat aan
Duitschland veiligheid en gelijkgerechtigdheid
onthouden blijven.
De Berlijnsche correspondent van de „Echo
de Paris" toont zich zeer verontwaardigd ovei
het feit, dat het von Schleicher gelukt is op
de tegenstelling te wijzen tusschen hetgeen de
Fransche afgevaardigde Lamoureux geconsta
teerd heeft, die verklaarde, dat Frankrijks
veiligheid aan de Oostgrenzen volop gewaar
borgd wordt door de nieuwe vestingen, en het
standpunt van Herriot in Genève, waar de
Fransche premier waarborgen geëischt heeft
voor deze zelfde veiligheid.
WENNE-EICKEL, 27 Juli. (W.B.). Dinsdag
namiddag kwamen hier twee jongelieden per
vrachtauto aan. Zij gaven zich uit voor ambte
naren van het gerecht en namen in alle vijf
tien herbergen van het dorp de muziek-auto
maten in beslag, die zij op hun auto laadden en
ermede wegreden. De buit bedraagt ongevee:
I 7000 mark waarde.
Tusschen Bolivia en Paraguay
BUENOS AIRES, 27 Juli (Reuter) De
„Noticia Fraficias" publiceert een telegram uit
La Paz, volgens hetwelk Bolivia op 6 Augustus
den oorlog zal verklaren aan La Paz. Eenige
detachementen uitgezonderd, is het geheele
Boliviaansche leger op weg naar de grens.
De „stemming" is er
BUENOS AIRES, 27 Juli (V.D.) Uit La Paz
wordt gemeld, dat in Bolivia de algemeene
mobilisatie is afgekondigd. Alle strijdkrachten
met uitzondering van twee regimenten en de
reserve zijn naar de grens vertrokken.
Uit Assuncion wordt gemeld, dat zich in
Paraguay tienduizend vrijwilligers als reservis
ten hebben aangemeld. Vele vrouwen hebben
haar sieraden beschikbaar gesteld om de kosten
der verdediging te dekken. De autoriteiten ver
klaren. dat zij slechts in geval van nood mobili-
seeren zullen.
NEW-YORK, 27 Juli (Reuter) Het rap-
port-Lytton inzake Mandspoerije, zal vermoe
delijk bezwarend zijn voor Jrpan en kan moge
lijk leiden tot een breuk tusschen Japan en
den Volkenbond, zoo verklaart de correspon
dent van de „New-York Times" te Genève.
Vermoedelijk behelst het rapport, dat Japan
de nieuwe regeering in Mandsjoerije heeft in
gesteld en het verdrag van de Negen Mogend
heden heeft geschonden, terwijl de onlusten in
Mandsjoerije niet van dien aard waren, dat
hierdoor de maatregelen van de Japansche
regeering gerechtvaardigd waren.
Japan gaat zijn gang
TOKIO, 27 Juli. (Reuter). In overeenstem
ming met een verzoek van de regeering van
den nieuwen Mandsjoerijschen staat om een
Japanschen raadsman te benoemen voor de
diplomatieke, militaire en financ. zaken, heeft
de Japansche regeering besloten Kesarcku
Mizumachu aan te bevelen, die commissaris is
van de Industrieele Bank van Nippon, als finan
cieel, en luitenant-generaal Kuma Shichi als
militair raadsman.
Verwacht wordt, dat de regeering Torikichi
Obata, gezant' te Berlijn, als diplomatiek raads
man zal aanbevelen.
De gemeente Tokio heeft een huwelijksbureau
geopend ter bevordering van huwelijken tus
schen weduwen en - weduwnaar. Het bureau
registreert alle gegevens der candidaten, hun
leeftijd, inkomen, vermogen en bekwaamheden
De ambtenaren onderzoeken de ingekomen
huwelijksaanvragen en verdeelen deze in ver
schillende groepen. Op een vastgestelden dag
worden hier partijen met hun wederzijdsche
families ter nadere kennismaking aan elkaar
voorgesteld.
Wanneer de nadere kennismaking een
huwelijk tot resultaat heeft, zendt het gemeen
telijk bureau een nota in wegens gemaakte
onkosten.
Uitdrukkelijk wordt hierbij vermeld, dat de
gemeente geenerlei aansprakelijkheid aanvaardt
voor ongewenschte eigenschappen van een der
partijen.
Gorgoeloff ter dood veroordeeld.
De ramp van de „Niobe".
Spoorwegongeluk in Duitschland.
Origineele werkverschaffing in Chili.
De strijd tusschen S.A.C.E.M. en B.UJM.A, bij
gelegd.
Zwitsersch invoerrecht op aardappelen verhoogd.
De tweede dag der Vierdaagsche Afstandsmar
sehen.
Verlaging der Rotterdamsche haventarieven.
Haagsche familie voor een waarde van ruim
100.000 bestolen.
Katholieke filmmaatschappij „Intern. Eidophon
N.V." opgericht.
Weerklank op Schleicher's rede.
Lytton-commissie geeft Japan ongelijk.
Oorlogsverklaring tusschen Bolivia en Paraguay
te wachten.
Voorloopige conclusies van de R.K. Officieren-
vereeniging inzake het Rapport-Weiter.
Ernstig auto-ongeluk te Venlo. Twee zwaar ge
wonden.
De moordzaak te Kerkdriel wordt 4 Augustus
voor den Hoogen Raad behandeld.
OOP
PARIJS, 27 JuU (Reuter). De moordenaar
van President Doumer, Gorgoeloff, is ter dood
veroordeeld.
In zijn requisitoir had de procureur-genei aal
verklaard, dat hij hoopte, dat de gezworenen
zich niet zouden ont-
eeren, door verzach
tende omstandighe
den te doen geiden.
Voor iemand als
Gorgoeloff komt
geen strafkolonie in
aanmerking. maar
alleen het schavot
Tevoren had de
verdediging nog ver
zocht. dat 2 aan
vullende vragen aan
de jury zouden wor
den gesteld, n.L of de beklaagde krankzinnig
was op het moment dat hij de daad bedreef,
en of hij handelde onder drang van een kracht
waaraan hij niet kon weerstaan.
Het Hof wees dit verzoek echter af.
PARIJS, 27 Juli (VJ3.) In het procet
Gorgoeloff heeft de rechtbank Woensdagavond
na een korte beraadslaging van de jury, welke
de beide voorgelegde vragen met „ja" beant
woordde, vonnis geveld.
De moordenaar van den Franschen staats
president Doumer werd ter dood veroordeeld.
De verdediger van beklaagde had gepleit voor
ontoerekeningsvatbaarheid van zijn cliënt.
Tijdens het pleidooi gesticuleerde beklaagde als
een waanzinnige, rukte zich het boord van den
hals en schreeuwde voortdurend: „Doodt mij,
doodt mij".
Gorgoeloff
Doch voorloopig geen behandeling
van zijn voorstel
WASHINGTON, 27 Juli (Reuter) De
Amerikaanscne regeering heeft besloten het
plan-Borah voorloopig niet te behandelen, in
verband met de politieke eischen en het feit,
dat het vraagstuk toch niet onmiddellijk kan
worden opgelost.
Hoover en Stimson hebben de voorstellen
besproken en zien er voorloopig nog niet veel
heil in, hoewel de rede van Borah in officieeie
kringen zeer veel bijval heeft ontvangen.
il"5> i—VV-—T - - -7-
Hoogste stand op Donderdag 9 uur van.: 760
Vooruit.
