Onstuimige zomer
Heiligen en hun
levensbeschrijvers
CRISISWERKLOOSHEID
De steun van de Regeering
DE OPBLOEI VAN ONZE I
LETTERKUNDE
Wapentransport
naar Arnhem
GERECHTELIJK NASPEL
VAN BIA-TORBAGY
Eisch tot schadevergoeding
aan spoorwegen
Waarschuwing aan
dictatoren
BRUENING ANTWOORDT
Moeilijk werk aan de
„Niobe"
ZATERDAG 30 JULI
STengevolge van de groote activi
teit in den dampkring
Voorloopig weinig hoop
op beter
CENTRAAL BEVRACHTINGS
KANTOOR OPGEHEVEN
Tegenwerking van communistische
zijde de aanleiding
Dr. VAN DER SLEEN TERUG
Veel nieuw materieel
DE DIEFSTAL IN DEN HAAG
Verdachte uit politie-bewaring
ontslagen
MGR. DR. JAC. MANGERS, S.M.
Apostolisch Vicaris van Oslo
Het Katholicisme is altijd nieuw
en bezielt daarom
ieders tijd
Twee mooie boeken
De nieuwe Kamerleden
Henricus Ruyter
Joseph Johan Wilhelm
IJsselmuiden
A. J. Schoemaker
BOERDERIJ AFGEBRAND
Bewoners met moeite gered
DE KUNST VAN HEDEN
Boekverluchting door
Felix Timmermans
Te Emmerich opge
houden
Door revolverschot
gedood
Ongeluk of misdaad?
ERNSTIG AUTO-ONGELUK
Man en vrouw zwaar gewond
NA HET ONGELUK
TE GRONINGEN
Noodlottige vergissing
Boekverluchting door
Felix Timmermans
MARIONETTEN-THEATER
Te Zandvoort aan de Zee
Het auto-ongeluk
van Mgr. Verstraelen
Grove nalatigheid?
Frankrijk en Amerika
Een vlotte lunch
Schuld en-ambassadeurs
Von Gronau te Ottawa
Kard. Hlond tegen gewelddaden
De primaat van Polen
Op het verwijt van
Dr. Schacht
Jimmy Walker ontkent
„Verkeerde voorstelling van
zaken"
Onze weerkundige medewerker schrijft:
Gedurende de laatste dagen heeft het weer
ons heel wat te zien gegeven. In de eerste
plaats is de droogte, die gedurende het eerste
halfjaar van 1932 in geheel Europa heeft ge-
heerscht en die in ons land vooral in Juni en
de eerste dekade van Juli scherp tot uiting
kwam, plotseling afgebroken, althans in een
groot gedeelte van West-Europa. In ons land
begon de regenperiode met de zware onweders,
wolkbreuken en hagelslag van 12 Juli. Daarna
heeft het eiken dag geregend en op vele plaat
sen geonweerd.
In de tweede plaats dit is de oorzaak van
het onstuimige weer heeft zich over geheel
Noord-West-Europa een vrij diepe depressie
ontwikkeld, die eenige dagen stationnair was.
Zij vormde een gebied van groote activiteit in
den dampkring. Vooral aan haar Zuid- en
Oostzijde was de actie zeer sterk. De omgeving
van het Engelsche Kanaal, ons land en de
Noordzee had een krachtigen Zuid-Weste
lijken wind met ontstuimig, buiig weer. Daar
enboven veroorzaakte een vrij sterke daling
van de temperatuur der hoogere luchtlagen de
vorming van talrijke zware regenbuien. Onop
houdelijk kwamen geweldige stapelwolken in
drommen uit het Westen opzetten en stortten
slagregens neder, die allesbehalve welkom wa
ren aan de velen, die in dezen tijd gaarne bui
ten zijn. Zoolang deze hooge stapelwolken te
zien zijn is dat een teeken, dat de temperatuur
in de bovenlucht nog te laag is.
Een centrum van bijzondere actie ontstond
Dinsdag j.L over het Westelijk gedeelte van de
Oostzee. Over het Oostelijk gedeelte lag toen
een gebied van groote hitte, terwijl het in
West-Europa vrij koel was. Het groote tempe-
ratuur-verschil tusschen West en Oost in sa
menwerking met den krachtigen Zuid-Weste
lijken luchtstroom over de Kanaalstreek moet
aanleiding hebben gegeven tot het ontstaan
van hoozen, waarvan dan een de oorzaak is
geweest van den ondergang van de „Niobe".
Regenachtig, onstuimig weer is altijd een ge
volg van groote horizontale en vertikale tem-
peratuur-verschillen in den dampkring. Zoo
lang deze in ons werelddeel heerschen, kunnen
wij niet verwachten, dat het weer droog en
rustig zal worden. Deze toestand is trouwens
in dezen tijd van het jaar normaal en deze
omstandigheid zoowel als de algemeene weers-
toestand geven thans nog weinig hoop op een
groote weersverbetering van eenigszins biyven-
den aard.
(Nadruk verboden.)
Uit Den Haag meldt men ons, dat de Rijks
bijdrage aan de gemeente Amsterdam, voor den
steun aan de werkloozen, voor zoover deze naar
de meening der Regeering tot de crisiswerkloozen
moeten worden gerekend, is vastgesteld op 70%.
Zooals men weet is de bijdrage van het Rijk
voor Rotterdam 75 en voor Den Haag 25%.
Voor de hoofdstad komt de bijdrage van het
Rijk neer op een bedrag van 6 millioen gulden.
De vijf samenwerkende sehippersvereenigin-
gen in Nederland, te weten de Algemeene Rijn-
schippersbond te Rotterdam, de Internationale
Schippers-Vereeniging te Rotterdam, de Natio
nale Schippersvereeniging te Groningen, de Ne-
derlandsch Protestantsch-Christelijke Schippers-
bond te Amsterdam en de Nederlandsche
Roomsch-Katholieke Hansabond van reeders en
schippers „St. Nicolaas" te Rotterdam, hebben
naar aan het ..Handelsblad" wordt medege
deeld, in een Donderdag gehouden gecombi
neerde bestuursvergadering besloten tot ophef
fing van de door deze bonden in 1931 in het
leven geroepen stichting Centraal Bevrachtings
kantoor te Rotterdam.
De liquidatie, meer speciaal ten aanzien van
de ingeschreven schippers, zal geschieden door
en ten kantore van de vijf voornoemde schip-
persbonden, t. w. iedere vereeniging ten aan
zien harer eigen leden, terwijl de ongeorgani
seerden te dien opzichte bij de Internationale
Schippers-Vereeniging zijn ondergebracht.
Voorts besloten de vijf schippersbonden, met
behoud van ieders zelfstandigheid en bewe
gingsvrijheid; in zaken van algemeen belang te
blijven samenwerken.
In verband hiermede werd tot voorzitter der
vijf samenwerkende organisaties gekozen de
voorzitter van den Algemeenen Rijnschippers-
bond en tot secretaris de voorzitter van de In
ternationale Schippers-Vereeniging, Molensteeg
43, Rotterdam, waar het secretariaat zal zijn
gevestigd.
De eerste vijf maanden is er buitengewoon
goed gewerkt, maar daarna begon men tegen
werking van de bevrachters te ondervinden.
Er verscheen na eenigen tijd een Hjst op de
beurs van de R.V.O. (Revolutionnaire Vak Or
ganisatie) en deze lijst is door de bevrachters
gesteund, zoodat er al spoedig geen werk meer
voor het C. B. K. was.
Rekening houdend met deze omstandigheden
heeft men besloten het bureau op te heffen.
Men bericht aan Aneta-Holland, dat dr. Van
der Sleen en ir. Soeters op Zondag 7 Augustus
van hun bezoek aan onze koloniën in de West
zullen terugkeeren en wel per s.s. „Stuyvesant"
der Kon. Ned. Stoomboot Mij. te Amsterdam.
Na een zéér geslaagd bezoek aan Curacao en
Maracaibo werd Trinidad bezocht en daarna
te Paramaribo aan wal gestapt. Het geheele
bewoonde deel der kolonie werd bezocht, Nic-
kerie en de Corantyn zoowel als Albina, Moengo
en de groote rivieren. Vele grootere excursies
werden gemaakt, o.a. met de Gouverneur naar
de Raleighvallen in de Boven Coppename en
naar de goudvelden. Dr. Van der Sleen brengt
dus het eerste nieuws (en monsters) van de
groote goudvondst op Placer. De Jongh Zuid.
Ook de houtaankap der firma Kersten en Co-,
werd bezocht de scholen en hospitalen van
missie en zending, de melaatscheninrichtingen,
enz.
Dr. van der Sléen brengt dus weer zeer veel
materiaal en gegevens mee om dezen winter in
zjjn lezingen te verwerken.
Naar wij vernemen, heeft de Justitie geen
termen aanwezig geacht den 28-jarigen Oosten
rijker D., de gewezen huisknecht van dr. Phi
lips, die was aangehouden als verdacht betrok
ken te zijn bij den grooten juweelendiefstal,
doch die steeds alle schuld ontkend heeft, in
het Huis van Bewaring in te sluiten.
Vrijdagmiddag is de man uit de voorloopige
politie-bewaring ontslagen, doch ter beschikking
gesteld van den Vreemdelingendienst.
De benoeming van Z. H. Exc. Mgr. dr. Jac.
Mangers, Marist tot Apostolisch Vicaris van
Oslo is een heugelijke tijding voor de vrienden
der Noorsche missie die in ons land zoo talrijk
zijn. De nieuwe bisschop werd geboren te Stol-
zenburg (Groot-Hertogdom Luxemburg) op 18
Maart 1889. Eerst op negentien-jarigen leeftijd
begon hij zijn Latijnsche studiën bij de Paters
Maristen in Belgisch Luxemburg. Na zijn eind
examen met succes te hebben afgelegd, trad hij
in het noviciaat. Hij studeerde philosophie en
theologie in Parijs en Rome, alwaar hij „Summa
cum laude" promoveerde in genoemde facul
teiten.
Hij werd benoemd tot professor der wijsbe
geerte te Hulst in het Maristenklooster aldaar
en later in het nieuwgestichte scholastikaat „St.
Olav" te Glanerbrug (6). Herhaalde aanvragen
om naar de missie van Oceanië te mogen ver
trekken werden door zijn oversten die zijn hoe
danigheden als professor wisten te waardeeren,
afgewezen. Een nog moeilijker taak was den
vurigen priester weggelegd. Op aandr.' igen van
den toenmaligen Apost. Vicaris van Noorwegen,
Z. H. Exc. Mgr. Dr. J. Olav Smit, werd hij in
1925 door zijn oversten benoemd voor de Noor
sche missie, om een nieuwen missiepost te Han-
gesund te stichten. Daar onderscheidde hij zich
door zijn ijver in de zielzorg en zijn tactvolle
apologetische werkzaamheid in de pers die in
Hangesund eerbied voor de katholieke begin
selen ook van niet-katholieke zijde wist af te
dwingen. De talrijke reizen die hij moest onder
nemen, stelden hem bovendien in de gelegen
heid de Noorsche toestanden grondig te leeren
kennen. Toen de missiestatie van Stavanger in
1931 aan de Paters Maristen werd toevertrouwd,
was Pater Mangers de aangewezen man om daar
de leiding over te nemen. Sinds enkele maanden
werkte hij met succes in zijn nieuwe parochie,
bijgestaan door Pater de Paepe uit Hulst, toen
het vertrouwen zijner medebroeders hem naar
het kapittel der Paters Maristen afvaardigde.
De bisschopsbenoeming kwam hem op reis, ge
durende een kortstondig verblijf bij zijn be
jaarde ouders verrassen.
De taak die den nieuwen bisschop is toe
vertrouwd, is een buitengewoon zware. Maar hij
rekent evenals zijn doorluchtige voorgangers
op den steun der Nederlandsche katholieken
die zóó 'n ruim aandeel namen in de bekeering
van het land van St. Olav.
De jongste opbloei van de Katholieke letter
kunde in het Nederlandsche taalgebied is niet
alleen vruchtbaar aan romans en gedichten,
maar daar verschijnen in de laatste jaren gere
geld katholieke boeken, wier schrijvers zich be
zig houden met de theorie of de practijk van
hun geloof. Zulk een verschijnsel beteekent, dat
het katholicisme voor het besef van de heden-
daagsche menschen in Nederland niet zoomaar
een doode letter is, niet zoomaar een rente-
looze erfenis, die men overneemt van zijn voor
vaderen. Neen, het katholicisme lééft onder ons.
Het is niet een doode overlevering. Het is een
springlevende overtuiging. Iedereen, die de be
weging der geesten gadeslaat, moet dit opmer
ken. Het blijkt overduidelijk uit de katholieke
letterkunde; immers de letterkunde is een spie-
gél van den tijdgeest.
Allerlei dwalingen, allerlei verkeerde opvat
tingen worden aangediend met de leuz.e, dat ze
nieuw zijn. Ze zijn, zoo zeggen hun propa
gandisten, ze zijn van dezen tijd. Een modern
mensch moet ze aanhangen. Anders gaat hij
niet mee met zijn eigen tijd.
Het is waar, alle dwalingen hebben hun tijd
en dat is juist het sterkste vonnis, dat men
tegen de dwaling kan uitspreken. Rond 1840
had het liberalisme zijn tijd. Vandaag „heeft
het zijn tijd gehad." Het is niet modern meer.
Tegenwoordig is het communisme modern. Het
heeft nu „zijn tijd", het zal weldra „zijn tijd
gehad hebben."
De waarheid echter is niet op die manier aan
tijd gebonden. Zij is eeuwig en daarom is ze
altijd fonkelnieuw. Als de laatste rationalist
aan ouderdom ten grave zal dalen, zullen er
kinderen den catechismus leeren. Als de laatste
dominee begraven wordt, zal nog hpt doopwater
vloeien over het hoofd van den pasgeborene.
Als de laatste communist zijn ontslag moet ne
men uit de volksvertegenwoordiging, omdat hij
te conservatief is geworden om zijn tijd te be
grijpen, zal nog de Paus encyclieken uitvaardi
gen, die de modernste levenspractijk zullen
toetsen aan de eeuwenoude en eeuwig nieuwe
wetten der rechtvaardigheid.
Het katholicisme is altijd nieuw en daarom
bezielt het ieders tijd. Het bezielde den koop
manszoon uit Assisi, Franciscus Bernardone, en
hij werd een bedelaar onder de bedelaars, en
„mindere broeder" onder zijn broeders, de men
schen om aan God te behagen en om het even-
werd op 14 Mei 1893 te Jisp (N.-H.) geboren
uit een boerengezin. Op lateren leeftijd is hij
lessen gaan nemen en volgde hij de 2-jarige
handelsavondschool te Krommenie, waarna hij
redacteur-verslaggever werd Van „Ons Blad" te
Alkmaar. Na de oprichting van den R,K. Land
en Tuinbouwbond in het bisdom Haarlem
werd hij in 1916 benoemd tot hoofdambtenaar
en belast met het secretariaat der verschillende
vakbonden dezer organisatie. Tijdens den oor
logstijd was de heer Ruyter lid van verschil
lende regeeringscommissies.
In 1921 werd hij benoemd als hoofdambtenaar
bij den Aartsdiocesanen R.K. Boeren- en Tuih-
dersbond te Arnhem, waarna in 1928 zijn be
noeming tot algemeen secretaris dier organisa
tie volgde. De heer Ruyter is hoofdredacteur
van het orgaan van dien bond „Het Boeren-
en Tuindersblad" en vertegenwoordigt den A. B.
T. B. in tal van colleges en commissies op
landbouwgebied.
werd op 23 Maart 1887 te Arnhem geboren
en genoot zijn eerste opleiding aan de H. B. S.
aldaar. Reeds op jeugdigen leeftijd nam hij
een werkzaam aandeel in het katholiek ver-
eenigingsleven in Arnhem en bekleedde hij tal
van bestuursfuncties. O.a. gaf hij den stoot
aan de oprichting van de K. S. A„ later her
doopt in K. C. A. (Katholieke Centrale Arn
hem), van welk instituut de heer IJsselmuiden
jarenlang het voorzitterschap bekleedde. In 1919
deed de heer IJsselmuiden zijn intrede in den
Arnhemschen gemeenteraad en werd hij ter
zelfder tijd gekozen tot wethouder van sociale
zaken.
De voortdurende tegenwerking van sociaal
democratische zijde noopte hem in 1921 zijn
wethouderschap neer te leggen, doch reeds
enkele maanden daarna deed hij opnieuw zijn
intrede in het college van B. en W„ thans
als wethouder van financiën. Deze functie heeft
hij vervuld tot 16 Maart 1925. Sinds het over
lijden van den heer Coopman bekleedt de heer
IJsselmuiden het voorzitterschap der R. K.
Raadsfractie. Vanaf 1919 maakt hij deel uit
van de Prov. Staten van Gelderland. Hij is lid
van den Partijraad der R.K. Staatspartij
en voorzitter van den Bond van R. K. Gemeen
teraadsleden in Nederland.
De heer Schoemaker werd geboren te Deven
ter in 1877. Is een bekend koopman, en lid van
de exportfirma Köler en Ankersmit. De heer
Schoemaker maakte voor zaken een reis naar
Indië, is een zeer bekende figuur in handels
kringen, beweegt zich veel in het openbare
leven, is reeds 20 jaar lid van den gemeenteraad
van Deventer en wethouder van Bedrijven dier
gemeente.
De heer Schoemaker is het eerst in aanmer
king komend lid voor de Tweede Kamer voor
den kwaliteitszetel kring Zwolle.
Vrijdagnacht is de boerderij „De Oude
Burcht" te Appingedam, bewoond door den
heer De Vries, tengevolge van hooibroei afge
brand. De boerderij is gelegen te Garreveer in
de gemeente Appingedam. Ongeveer 80.000 K.G.
hooi is verbrand. Eenige varkens kwamen in de
vlammen om. De bewoners konden zich siechts
met moeite redden. Een groot gedeelte van het
voorhuis bleef behouden.
De inboedel, waarvan weinig kon worden ge
red, is verzekerd.
wicht te herstellen in een geschokte maat
schappij.
Het katholicisme bezielde het eenvoudige
meisje Mechtild van Maagdenburg en zij vond
de kracht om alle tegenwerking te trotseeren en
zich geheel te wijden aan Jezus. Zij vond den
moed om de waarheden te zeggen, die haar tijd
niet graag hoorde, zoodat zij gehaat en achter
volgd werd. Maar de eeuwige waarheid in haar
woorden zegevierde over de dwalingen van haren
tijd.
Door alle eeuwen heen heeft het katholicisme
de geesten bezield. De geest der heiligen en de
geest der martelaren, de geest der kerkvaders
en de geest der theologen, de geest der groote
geleerden en de geest der groote kunstenaars.
„Schaam u toch nooit over uw katholicisme"
leerde de onlangs gestorven romanschrijver
Réné Bazin „want dit katholicisme heeft
twintig eeuwen geïnspireerd tot het schoonste,
dat zij voortbrachten en alle goeds, dat er is in
Europa, dankt Europa aan het katholicisme."
Die nieuwe katholieke bezieling in ons va
derland, waarover wij spraken, openbaart zich
op velerlei gebied, doch duidelijk is ze merk
baar in de letterkunde. Voor ons liggen twee
flinke boekwerken, vruchten van den jongsten
zomer, die er wederom openbaar van getuigen.
Het zijn heiligenlevensHeiligenlevens! Dit
soort boeken zijn wij altijd begonnen met een
beetje zelfoverwinning. Heiligenlevens zijn zoo
dikwijls taai. Ze verhalen allemaal hetzelfde:
een kind, dat braaf was, met een vrome en god
vruchtige moeder, onder wier hoede het op
groeide. Het wijdde zich geheel aan God. Het
beoefende allerlei deugden, ieder ondergebracht
in een afzonderlijk hoofdstuk van het boek. Het
stierf in geur van heiligheid. Het deed opzien
barende wonderen.
Wij kennen allemaal dit recept en de mees
ten van ons hebben den indruk, dat men on
mogelijk een heiligenleven kan lezen voor zijn
genoegen. Het past beter in een retraite, een
tijd van geestelijke afzondering, of in een zie
kenhuis, of in een klooster.
Probeer het eens, lezer, met de twee boeken.
N.T.A. bericht uit Emmerich, dat wegens ver-
waarloozing der wettelijke bepalingen betreffen
de de transport van wapenen, de politie aldaar
een zending van wapenen en munitie bestaande
uit trommelrevolvers en geweerpatronen, in be
slag genomen heeft.
De actie tot verdere afwikkeling is zoowel van
Nederlandsche als Duitsche zijde ter hand ge
nomen. De zending was bestemd voor een firma
te Arnhem.
De 21-jarige J. R. te Driesum bij Dokkum, Is
Vrijdagmorgen te 5 uur dood op het erf zijner
ouders gevonden met een schotwond door het
hoofd.
Het vermoeden bestaat, dat de jongeman,
zonder dat zijn ouders dit wisten, een revolver
in zijn bezit had en dit wapen mee heeft geno
men naar Kollum, waar een muziekconcours
werd gehouden en waar personen zouden komen,
die hem eerder hadden bedreigd. De revolver
schijnt vanmorgen te zijn afgegaan, toen de
jongeman een veilige plaats voor het wapen
ging zoeken. Wel onderzoekt de politie de moge
lijkheid van een aanslag, doch algemeen gelooft
men daaraan niet, gezien het nog zeer vroege
morgenuur, waarop het lijk is gevonden.
Dr. E. uit Bovenkarspel, die met zijn vrouw
en drie kinderen per auto op weg was naar
Zuid-Holland voor vacantie, had het ongeluk
Vrijdagmiddag bij de „Vurige Staart" tusschen
Purmerend en Ilpendam .door de gladheid van
den weg te slippen. Hij kon hierdoor een bot
sing niet meer voorkomen en reed tegen een
boom. Van het vijftal waren de man en vrouw
ernstig gewond en de kinderen licht gewond,
zy werden allen naar het ziekenhuis te Purme
rend gebracht, doch de kinderen konden dit
spoedig weer verlaten. De auto is geheel ver
nield.
In verband met het ongeluk op het Provin
ciaal Electrisch Bedrijf waarbij de 22-jarige
monteur E. E. om het leven kwam, vernemen
wij, dat na onderzoek door de recherche en een
uit Den Haag overgekomen inspecteur van de
Arbeidsinspectie, procesverbaal is opgemaakt
tegen een bedrijfs-ingenieur, wegens het veroor
zaken van dood door schuld. Er is een vergissing
van den bedrijfsingenieur in het spel. daar
hij tegen den monteur had gezegd dat de
stroom uitgeschakeld was, hoewel dit niet het
geval was.
die voor ons liggen en die 'toch onderling geheel
verschillend van karakter zyn, bijna radicale
tegenstellingen.
Het eene is het leven van „Mechtild dc
Begjjn" door Pater M. Molenaar M.S.C.
Het werd keurig uitgegeven door Paul Brands
Uitgeversbedrijf N.V. te Hilversum en geïllus-
treert met houtsneden van Pater Reginald
Rats O.F.M.
Het andere is „De Harp van Sint Fran
ciscus" door Felix Timmermans, den
beroemden Vlaamschen verteller, die zelf zyn
boek verluchtte met alleraardigste plaatjes, uit
stekend passend by zyn levendigen en verbeel-
dingryken styi.
„Mechtild de Begyn verhaalt het le
ven van het Maagdenburgsche meisje, dat door
den Bruidegom der liefdevolle zielen werd ge
roepen tot een hooger staat, dan de wereld haar
gunde. Pater Molenaaar vertelt van haar aan-
grijpenden stryd tegen haar omgeving, die haar
belemmeren wilde. En dan zegt deze schryver
in zyn boeiend verhaal, van die mooie, rake (en
toch niet hateiyke) waarheden, die goed zijn
om te hooren en die de ziel als het ware ver-
frisschen.
„De Harp van Sint Franciscus" be
schrijft het biiye en toch zoo zwaar beproefde
leven van den goeden heilige van Assisi; het
toont diens kinderlijken geest in talrijke schoo-
ne tafereeltjes; het geeft een pakkend relaas
van het groote offer, dat Sint Franciscus bren
gen moet bij de stichting zijner orde, en einde
lek verhaalt het, diepbewogen, van zyn ont
roerend sterfbed en zyn schoonen dood.
Dit zijn twee boeken, die werkeiyk nieuw
zyn, geheel doortrokken van dien eeuwig nieu
wen, eeuwig jeugdigen geest van het katholicis
me. Twee boeken, die in geen katholieke lees
zaal mogen ontbreken. Twee boeken, die in ieder
beschaafd katholiek gezin welkom geheeten
moeten worden!
Vanaf Zaterdagmiddag a.s. zal het Marionet
ten-Theater „De Oiyftack" onder leiding van
Bert Brugmans zijn befaamd variété-program
ma vertoonen te Zandvoort aan de zee, in
hotel Driehuizen, aldaar. In het. programma
treden marionetten op, o.a. voorstellende Dr.
Willem Mengelberg, Louis Davids, .Josephine
Baker, Koos Speenhoff en andere bekende per
soonlijkheden, wier manier van doen op humo
ristische wijze wordt nagebootst
MAKASSAR, 29 Juli (Aneta). De chauffeur,
die den auto bestuurde, waarmede het ongeluk
gebeurde, dat Monseigneur Verstraelen het
leven kostte, is door den Raad van Justitie te
Makassar veroordeeld tot veertien dagen hech-
enis, voorwaardelijk, met een proeftyd van
twee jaar.
De verongelukten van Bia Torbagy en de
bloedverwanten der dooden, die by den
Matuschka-aanslag het leven verloren, hebben
tot nu toe van iedere aanspraak op schadever
goeding tegenover den Hongaarschen Staat af
gezien. En wel, omdat zij van meening waren,
dat de Hongaarsche spoorwegen niet verant
woordelijk gesteld konden worden, daar het
ongeluk niet door schuld der spoorwegbeambten
veroorzaakt was, maar door een misdaad van
sen persoon, die geheel buiten het spoorweg
wezen stond.
Deze meening zal nu echter een schok kry-
gen en er zijn binnenkort tallooze processen
om schadevergoedingen tegen den Hongaarschen
staat te wachten.
De heer Komfein, een koopman uit Weenen
weet n.l. te bewyzen, dat de Hongaarsche staat
aangeklaagd kan worden, omdat de aanslag van
Bia Torbagy voorkomen had kunnen worden.
Komfein, een passagier van den doodentrein,
die zware wonden opgeloopen had bij het onge
luk, heeft nu door zün advocaat een eisch tot
schadevergoeding tegen den Hongaarschen Staat
ingediend. Hy brengt naar voren, dat het
traject bij Bia Torbagy niet voldoende gecon
troleerd werd.
Silvester Matuschka werd streng verhoord
omtrent dit punt en hy verklaart, dat volgens
zijn meening zijn aanslag gemakkeiyk onmo
gelijk gemaakt had kunnen worden.
Matuschka had de ontploffi^ersstof in buizen
heel dicht bij den spoordijk neergelegd en
ie buizen daar dagen achtereen laten liggen.
Was het traject door den baanwachter naar
behooren gecontroleerd, dan hadden de buizen
in geen geval aan zijn aandacht kunnen ont
snappen.
Bovendien verklaarde Matuschka, dat hy,
vóór het plegen van zijn aanslag aan het
oppercommando in de stad Boedapest twee
brieven geschreven had, waarin hy den be
raamden aanslag bij Bia Torbagy aankondigde.
De politie van Boedapest had van hem zelfs
een schets gekregen, waarop de plaats van den
aanslag, die hy gekozen had, nauwkeurig aan
gegeven was.
Wanneer de verklaringen van Matuschka met
<3e waarheid overeenkomen wat tot dusverre
nog niet onderzocht kon worden, dan zou dat
in ieder geval blijk geven van een grove nala
tigheid der Hongaarsche regeering, waarvoor de
Staat verantwoordelijk gesteld kan worden. Het
is echter zeer goed mogelijk dat de verkla
ringen van Matuschka niets anders dan fantasie
zyn.
Toch zal het niet moeilijk vallen te bewijzen
dat het toezicht op den spoorweg by Bia Tor
bagy niet aan de gestelde eischen voldeed. Want
dat Matuschka zijn buizen twee dagen lang aar.
den spoordyk verborgen heeft, is een feit. Een
baanwachter die zijn taak naar behooren ver
vulde had deze verdachte buizen moeten merken.
De aanslag had dan verijdeld kunnen worden
Dat dit niet geschiedde, is de schuld van den
baanwachter en daar de Staat voor zijn beamb
ten verantwoordelijk is, zal hij zich niet kunnen
onttrekken aan den plicht om de materieele
schade te vergoeden.
Het proces om schadevergoeding, dat de
Weensche koopman den Hongaarschen Staat
aandoet, is dus vooral van groote beteekenis,
omdat het een precedent vormt voor allen, die
door den aanslag bij Bia Torbagy benadeeld zyn.
Men wacht derhalve met spanning op den af
loop van dit proces.
PARIJS, 29 Juli (Reuter). Vóór de ter eere van
den Amerikaanschen senator Swanson en den
Amerikaanschen gedelegeerde ter ontwapenings
conferentie, Norman Davis, aangeboden lunch,
onderhield Herriot zich langen tyd met laatst
genoemde, betreffende Frankrijk en de Ver.
Staten interesseerende kwesties en betreffende
de mogelijkheden tot het vestigen van een nut
tige samenwerking. De lunch verliep in een zeer
harteiyke sfeer. Na afloop weigerden de Fran-
schen weliswaar een nauwkeurige verklaring af
te leggen, doch zij toonden zich byzonder vol
daan en wezen op het gunstige humeur der
Amerikaansche dischgenooten.
Volgens de „Paris Soir" gaat in politieke krin
gen het gerucht, dat de Fransche regeering
voornemens is, zoowel naar Washington als naar
Londen buitengewone ambassadeurs te zenden,
ter behandeling van het schuldenvraagstuk. Voor
deze posten worden genoemd Germain Martin
en Georges Bonnet.
De beslissing in dezen zou echter wel eenige
weken op zich laten wachten.
NEW-YORK, 29 Juli (VJD.). De Duitsche
Oceaanvlieger von Gronau en zyn metgezellen
zyn Vrydagmiddag om half vyf (G.Z.T.) te
Ottawa (Canada) vlot geland.
zy stellen zich voor Zaterdag verder te vlie
gen naar Chicago.
Zijne Em. Kard. Hlond, aartsbisschop van
Poznan en Primaat van Polen, heeft een be-
langryk herderiyk schrijven uitgevaardigd,
waaraan wy het volgende ontleenen:
De Regeering, zoo schrijft de Kardinaal,
mag geen wetten uitvaardigen, die in stryd
zyn met de onveranderiyke Christeiyke moraal
of met de goddeiyke rechten van de kerk.
Tegenover hen, die beweren dat sommige ge
welddaden geoorloofd zyn voor het welzijn van
den staat, merkt Z. Em. op, dat de staat niet
het einddoel is van den mensch. De staat heeft
tot zijn taak het welzijn van zijne onderdanen
te behartigen: de staat moet de onderdanen
dienen en de onderdanen zün er niet ter wille
van den staat.
Het herderlijk schrijven vervolgt dan in de
volgende energieke bewoordingen, die gericht
schynen te zijn tot de katholieken van alle
landen, waar, zooals in Polen, een dictatuur
heerscht: de katholieken zyn gehoorzaamheid
verschuldigd aan het wettige gezag, doch zy
hebben het recht te eischen dat zy volgens de
wetten der rechtvaardigheid bestuurd worden.
Zij behoeven alleen de rechtvaardige wetten te
gehoorzamen en de maatregelen, die in stryd
zyn met de christelijke beginselen, mogen zy
met wettige middelen bestryden.
De ouders hebben het onvervreemdbaar recht
hun kinderen op te voeden. Wanneer de op
voeding een staatsmonopolie wordt, dan is dat
een ongehoorde rechtsverkrachting.
De kardinaal besluit dan met de volgende
woorden. „Als de volkeren een sterke regeering
noodig hebben, dan moet deze nog rechtvaardig
zyn en eerbied hebben voor de goddelijke rech
ten. Wanneer de regeering zulks niet doet. dan
handelt zy in strijd met de Christeiyke leer en
mist zy alle gezag om de openbare orde te
handhaven. Het geluk van het volk is geba
seerd op de rechtvaardigheid: zonder rechtvaar
digheid is er geen geluk en volkswelvaart
mogeiyk."
BERLIJN, 29 Juli (W.B.). In zyn rede in het
Beriynsche Sportpaleis heeft oud-kanselier
Bruening o.a. geantwoord op de bekende aan
vallen van dr. Schacht.
De zaak zit zoo.
Dr. Schacht verklaarde destyds in de
„D.A.Z.", dat het door mij (Bruening) geleide
kabinet de voorbereidingen voor de conferentie
van Lausanne niet heeft getroffen met een
geest van strijd, doch met een geest van dulden.
Hierop ben ik kort ingegaan op de voorge
schiedenis van het Youngplan, welke de ver-
antwoordeiykheid van Schacht vaststelt. Ik heb
er op gewezen, dat de herzieningsbesprekingen
inzake het Dawesplan te vroeg werden be
gonnen. Tevens heb ik gewezen op de later te
Parijs gemaakte fouten.
Deze opvatting moet ik handhaven, want ze
komt overeen met de feiten, welke uit de in
het rüksarchief neergelegde oorkonden kunnen
worden geconstateerd.
Het was een fout, de besprekingen te be
ginnen aan het einde van een Duitsche hoog
conjunctuur, en m.i. biyft het een fout, dat
dr. Schacht te Parijs een vast aanbod heeft
gedaan.
Nadat het door den arbeid van myn kabinet,
gelukt was, stap voor stap de wereld te over
tuigen, dat een verdere herstelbetaling onmoge-
ïyk was, moet ik het dus wel als een ongehoord
verwyt beschouwen, dat juist dr. Schacht der-
gelijke aanvallen tegen het door my geleide
kabinet heeft gericht.
Wanneer Schacht nu, zooals hy zelf bekent,
op grond van krantenberichten over mijn rede
te Freiburg my bewuste onwaarheid verwyt,
dan moet ik deze beschuldiging zoo scherp mo-
gehjk afwyzen.
KIEL, 29 Juli. (V. D.) By het bergings
werk van het wrak van de „Niobe" en voor
het bergen van de zich aan boord bevindende
dooden moet, om in het schip te kunnen ko
men, de geheele tuigage worden gekapt. Al
leen dit werk zal bij gunstig weer ongeveer
zeven dagen duren. Pas dan zal men kunnen
trachten de dooden, die zich in het schip be
vinden, te bergen. De werkzaamheden van de
duikers worden door het hooge water en de
stroomingen bemoeiiykt.
ALBANY, 29 Juli. (Reuter). In een lang
schryven aan Gouverneur Roosevelt heeft
„Jimmy" Walker, de burgemeester van New-
York, een categorische ontkenning uitgesproken
van de beschuldigingen die tegen hem zyn uitge
bracht door Samuel Scabury aan de Hofstadter-
commissie. Hij noemt zich een mikpunt van ver
keerde voorstellingen van zaken, geinspireerd
door de republikeinen, met het doel de aandacht
af te leiden van hen, die verantwoordedyk zijn
voor den schrikwekkenden staat van zaken in
heel het land.
