Electriciteitstarieven in Haarlem
Dit zal U helpen!
DINSDAG 9 AUGUSTUS
RAPPORT i
KAMER VAN KOOPHANDEL
De consequenties der verhooging
door de raadsmeerderheid
niet overzien
Beginsel onjuist
Naar verlaging der
uitgaven
Verlaging gevraagd
Het rapport
Huishoudtarief
Winkeltarief
Slotwoord
BRAND IN EEN AUTO-GARAGE
Personalia
Examens hoofdakte
Examens handenarbeid
Spoedig gebluscht
Een nieuwe Hollandsche Opera
Examen Nijverheidsonderwijs
Examen Reddingsbrigade voor
drenkelingen
Concert in het
Bloemendaalsche Bosch
ABSORBINJE^r^jjR.
Pastoor P. A. van den Bosch f
Vervoersopbrengsten N.Z.H.T.M.
NACHTELIJK RUMOER
Als de wijn is in den man...
NIEUWE BRUG
OVER DE ZAAN
164 meter lang
Beleediging
van een bevriend Staatshoofd
BOEKBESPREKING
VRAGENBUS
MISSIONARISSEN VAN STEYL
Plechtig afscheidsfeest
MALAISE
Fabrieken stopgezet
MOTORFIETS TEGEN AUTO
Berijder zwaar gewond
De verhooging van enkele electricïteitstarie
ven in de gemeente Haarlem en de klachten,
die hierover de Kamer van Koophandel bereik
ten, hebben haar aanleiding gegeven door een
Commissie uit haar midden een rapport over
dit onderwerp te doen samenstellen. De Kamer
heeft dit rapport thans samengesteld en maakt
van de gelegenheid gebruik om daaraan in het
algemeen nog het volgende toe te voegen:
Het beginsel, om door verhooging der tarie
ven van de gemeente-bedrijven de inkomsten
der gemeente te vergrooten, komt de Kamer,
vooral nu de verlaging der kolenprijzen de be
drijfswinst reeds sterk zal doen stijgen, ten
eenenmale onjuist voor. Waar toch ons land
tusschen de andere Europeesche staten het duur-
te-eiland bij uitnemendheid is, daar spreekt het
Vanzelf, dat onze Nijverheid en Handel noch in
de Europeesche landen, noch daarbuiten de in
ternationale concurrentie zullen kunnen volhou
den, laat staan hun export zullen kunnen uit
breiden, met het gevolg, dat de werkloosheid
hier eerst in de allerlaatste plaats zal vermin
deren.
Een opleving zal alleen dan kunnen plaafit
vinden als de verhoudingen, waaronder hier te
lande wordt gewerkt en die toch ook o.a. afhan
kelijk zijn van onze kosten van levensonder
houd, overeenkomen met de productiekosten el
ders. De opmerking, die zoo dikwijls gehoord
wordt dat de enkele verhooging, die gevraagd,
de enkele nieuwe bel., die geheven wordt, toch
ten opzichte van het totaal der kosten die op
een bedrijf van Nijverheid of Handel drukker.,
geen rol spelen, moge voor een gedeelte waar zijn
in tijden van bloei en voorspoed, waarin de mo
gelijkheid bestaat deze kosten weer op den af
nemer te verhalen, in een periode van depres
sie, zooals wij thans beleven, moet deze opvat
ting de schromelijkste gevolgen hebben.
Men moet in aanmerking nemen, dat de to
tale bedrijfskosten van een onderneming ge
vormd worden door een lange reeks van derge
lijke posten en dat er een oogenblik komt, dat
zij te zamen de oorzaak van den ondergang der
zaak vormen. Dit oogenblik is voor menig be
drijf thans aangebroken en wil men Nijverheid
en Handel in stand houden, dan is het noodig
deze posten stuk voor stuk te verlagen.
Thans moet naar het oordeel onzer Kamer
een gemeente minder dan ooit zoeken naar een
vermeerdering van inkomsten, anders dan langs
een natuurlijken weg, maar alleen en uitsluitend
naar een verlaging der uitgaven. Per slot van
rekening toch zijn de economische wetten, die
het leven van een groep menschen beheerschen,
dezelfde, als die voor den enkelen mensch gel
den en voor de gemeenschap moet het dus mo
gelijk zijn hetzelfde te doen, wat voor ieder on
zer in zijn huishouden of bedrijf mogelijk is.
Onze Kamer meent, dat deze eenvoudige waar
heden ;te veel uit het oog worden verloren en
veroorlooft zich daarom er de aandacht op te
vestigen.
Op de gronden in dit rapport genoemd mee-
hen wij den Raad in overweging te moeten ge
ven de kortelings verhoogde electriciteits-tarie-
ven weder te verlagen.
In de besloten vergadering van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken, gehouden op 23 Fe
bruari 1932, werd op voorstel van den heer B.
W. Lasschuit van gedachten gewisseld over dc
Haarlemsche electriciteitstarieven. Naar aan
leiding van deze bespreking werd een Commis
sie benoemd, welke de opdracht kreeg, een uit
voerig onderzoek in te stellen naar en rapport
Uit te brengen over de verhooging van de elec
triciteitstarieven te Haarlem, welke met ingang
van 1 September 1931 van kracht is geworden.
De Kamer was n.l. van oordeel, dat de hoogte
der electriciteitstarieven van zooveel belang voor
Nijverheid en Handel is, dat, indien uit een
nauwkeurig onderzoek zou blijken, dat de steeds
tneer en meer geuite klachten op waarheid be
rusten, dit voor haar aanleiding zou kunnen
zijn ter bestemder plaatse hierop de aandacht
te vestigen.
De Commissie werd samengesteld uit de hee-
ren Th. G. C. Hooy, voorzitter: J. J. Brinkman;
Ir. F. C. Duf our; B. W. Lasschuit en J. J.
Swens, leden der Kamer van Koophandel, ter-
Wijl de secretaris der Kamer aan de Commissie
Werd toegevoegd. Op verzoek van de Commissie
Verklaarden de heeren J. Keller en A. Flbbe
zich bereid haar als deskundigen terzijde te
staan.
Het doel van het ingestelde onderzoek was
bitsluitend vast te stellen, of deze crisisverhoo-
ging al of niet op een sociale en moreele basis
berust en naar aanleiding van het resultaat tot
een of meer conclusies te komen. De Commissie
heeft de vraag, of de grondgedachte, welke de
Haarlemsche tarieven-politiek de juiste is, niet
beoordeeld, hoewel het h.i. wenschelijk zou zijn
dat hieraan aandacht werd besteed.
De noodzakelijkheid van het monopoliseeren
Van de electriciteitsvoorziening in 't algemeen
erkent de Commissie ten volle. In de eerste
Plaats echter dient het bedrijf de belangen der
consumenten te behartigen. De vraag 'rijst, of
deze belangen niet al te veel in het gedrang ko
ftien door het streven om een zoo groot mogelijke
Winst uit het bedrijf te halen. Dit klemt te meer.
Wanneer men bedenkt, dat zulks geschiedt door
Verhooging van de tarieven voor slechts ca. 50
Procent van het totaal der verbruikers van elec-
ti'ischen stroom. Daardoor alleen al zal een ach
teruitgang van het gebruik door deze groep
°ntstaan, terwijl deze hulpbron van inkomsten
^al inboeten aan populariteit, welke eerst na
jarenlange moeite is verkregen.
De statistieken wijzen alle uit, dat een doel-
biatige verlaging der tarieven steeds een ver-
Srooting van den omzet en* daardoor een toena-
bie van de winst medebrengt. Zoo daalde bij de
H.E.W. te Amsterdam, in het tijdperk 1924—
1930, dé gemiddelde prijs per KWU van 100 op
63.3 procent, terwijl het verbruik steeg van 100
°P 183 procent en de bedrijfswinst van 100 op
157 procent. Hieruit blijkt, dat de bedrijfswinst
iu die zeven jaren omgekeerd evenredig was
aan den gemiddelden verkoopsprijs van de K
Wü.
Over dit tarief geeft het rapport een over
zicht en stelt dan de vraag:
Alleen de stroom voor huishoudelijke doelein
den en voor winkel-verlichting is dus in prijs
verhoogd. Is dit te verdedigen en zal het tot
Vermeerdering der bedrijfswinst leiden?
Het rapport zegt dan:
Hit mededeelingen van den Directeur blijkt
dus, dat de invoering van het huishoudtarief
bet Gemeente-Electriciteitsbedrijf geen wind'
eieren heeft gelegd. De omzet steeg met ruim
70 proeent, terwijl de bedrijfswinst althans voor
een groot gedeelte ten gevolge van de vergroo
ting van den omzet, met 134 procent toenam,
n3. van ƒ365.000.— in 1925 tot ƒ856.253.80 in
1929. Eenerzijds werd deze stimulans in stroom
verbruik gepropageerd door betaalde propagan
disten, anderzijds door een groot aantal onbe-
taalden, n.l. de installateurs. Ook heeft het Ge
meente-Electriciteitsbedrijf gedurende meer dan
een jaar den verkoop van electrische huishou
delijke apparaten in huurkoop ter hand geno
men, opdat elkeen zou kunnen profiteeren van
de gemakken, welke door de electriciteit ge
boden worden.
En thans, nu elke vastrecht-verbruiker zich
bij de electrische hulp in de huishouding heeft
aangepast, wordt het noodig geacht, dat de
bedrijfswinst in het electricitettsbedrijf nog
aanmerkelijk wordt verhoogd.
Ook over dit tarief wordt een beschouwing
gegeven en daarover zegt het:
Het Gemeente-Electriciteitsbedrijf heeft,
om het zacht uit te drukken, zijn cliënten
bij den neus gehad. Door de wijze van bereke
ning heeft het zijn cliënten om den tuin'ge
leid, omdat onvoldoende voorlichting was ge
geven, zoodat bijna niemand met de ware toe
dracht van zaken op de hoogte was. Hierdoor
is aan een ieder de gelegenheid ontnomen om
op de duurder geworden K.W.U. te bezuinigen.
Het moge handig schijnen om op deze manier
aan geld te komen, men bedenke evenwel, dat
het vertrouwen van het publiek in het elec-
triciteitsbedrijf in hooge mate geschokt is ge
worden Dit vertrouwen van het publiek is een
der eerste bestaansvoorwaarden voor elk be
drijf, ook al is dat bedrijf op monopolistischen
grondslag geschoeid.
Door de groote toename van stroomverbruik
was het verantwoord om in de jaren 1929 tot
1931 het vermogen van de centrale Haarlem
belangrijk op te voeren. Hierbij werd, en zeer
terecht, rekening gehouden met uitbreidings
mogelijkheden, met het gevolg, dat het ver
mogen op pl.m. 30.000 K.W. werd gebracht. De
maximale belasting in 1930 bedroeg 15.566 K.
W., zoodat bij deze hoogste belasting beschik
baar bleef een extra machine-vermogen van
pl.m. 100 pCt. De Directeur van het Gemeen
te Electrieiteitsbedrijf schreef in het Jaar
verslag over 1930:
„Alhoewel de groote voordeelen van de hoo-
gere economie van de nieuwe inrichting nog
niet ten volle bereikt worden, kon toch reeds
een belangrijke vooruitgang worden geconsta
teerd."
Gaat echter de stroomverkoop achteruit,
dan staat het te bezien of de economie niet
met een nog kleiner getal zal moeten worden
aangeduid. Drukte de geheele kapitaalslast op
slechts 50 procent van het in totaal af te
geven vermogen, bij achteruitgaan van den
stroomverkoop wordt dit steeds ongunstiger.
Wij geven gaarne toe, dat in deze tijden met
ongewoon ernstige problemen naar ongewone
middelen gegrepen moet worden om de situ
atie meester te blijven. Wij betwijfelen het
echter ten sterkste, of door de jongste ver
hoogingen van de electriciteitstarieven wel
eenige partij gediend zal zijn.
Het Electrieiteitsbedrijf zal door verminde
ring van den omzet weinig of geen voordeel
behalen, de gebruiker wordt onnocdig genood
zaakt zich verschillende gemakken te ontzeg-1
gen en ten slotte is bij den burger een zekere
onrust gewekt en slechts door een rustig oor
deel en wei-overwogen daden kunnen de hui
dige moeilijkheden overwonnen worden. Ook
bedenke men, dat bij een Electrieiteitsbedrijf
het commercieele en het téchnische beheer af
hankelijk zijn van elkaar en dat elk ruw in
grijpen van buiten af in een van deze beide
onderdeelen zeer nadeelige gevolgen kan heb
ben voor het eindresultaat. Men late zich vóór
het nemen van besluiten, waarvan men de
gevolgen niet kan overzien, terdege voorlichten.
Tot slot vatten wij de tariefsverhooging als
volgt samen:
le. voor ongeveer de helft der verbruikers
van electrischen stroom (enkel- en dubbel ta
rief) is- het tarief verlaagd van 22 tot 20 ct.
per K.W.U.
2e. voor de andere helft der gebruikers (huis
houd- en winkeltarief) is het tarief zoodanig
verhoogd, dat toch nog als eindresultaat een
meerdere winst uit het bedrijf verwacht wordt
van 50.000.
Deze verbruikers betalen dus niet alleen deze
winst, maar ook nog de mindere opbrengst die
van de sub 1 genoemde verlaging het gevolg is.
Dit lijkt ons zoo in strijd èn met den geest èn
met den letterlijken tekst van het desbetreffen
de raadsbesluit, dat wij slechts kunnen veron
derstellen, dat de consequenties van dit besluit
door de raadsmeerderheid niet voldoende zijn
overzien. Ten bewijze hiervan laten wij hier
onder een gedeelte van den tekst van het
raadsbesluit volgen:
,,In aansluiting op onze nota over den finan-
cieelen toestand der gemeente en de daarin
aangegeven noodzakelijkheid van meerdere op
brengst uit enkele bedrijven, hebben wij de eer
hierbij eenige wijzigingen in het tarief van
electriciteit en gas voor te leggen. In samen
werking met de subcommissie van bijstand in
het beheer der gemeente-lichtfabrieken is er
naar gestreefd bij deze tariefsverhooging zoo
veel mogelijk de billijkheid te betrachten,"
noordelijke gedeelte van onze stad een hevige
opschudding. De politie zorgde echter, dat de
vele nieuwsgierigen op eerbiedigen afstand van
den brand bleven.
Mej. A. M. van Holland te Overveen slaagde
te Amsterdam voor het examen fraaie hand
werken; mej. A. Grauwelman, te Haarlem,
slaagde te Amsterdam voor het examen nuttige
handwerken; de heer J. P. J. Schipper, te Haar
lem, slaagde te 's-Gravenhage voor het examen
Nijverheidsonderwijs, akte N V: de heer Th. G.
Sterk, te Nieuwer-Amstel, slaagde te 's-Graven
hage voor het examen handwerken L. O.; G. L.
Faber Wzn., te Haarlem, slaagde te 's-Graven
hage voor het examen Duitseh L. O.
HAARLEM, 6 Augustus Examens hoofd
akte Geëxamineerd 1 vrl., 2 mnl. canidida-
ten. Geslaagd de heeren: K. Goos, Winkel; A.
Meuntsen, Den Helder; R. Suïr, Amsterdam en
R. Gaasterland, Andijk.
HAARLEM, 6 Augustus. Geëxamineerd 14
vrl. candidaten. Geslaagd de dames: M. A. E.
Casparie, Haarlem; G. Van Dok, Bovenkarspel;
M. D. Kroon, N. en Z. Schermer; P. W. F.
Visser, Haarlem; J. C. Fit, Bloemendaal en
J. Van der Ven, Bloemendaal.
Zaterdagavond werd de politie te Heemstede
opgebeld, dat er brand was in Haarlem-Noord.
De Heemsteedsche politie gaf het bericht na
tuurlijk direct door naar de Haarlemsche, die
op haar beurt de brandweer waarschuwde.
Deze spoedde zich onmiddellijk met de baby
spuit naar de Molukkenstraat in Haarlem-
Noord, waar de brand woedde.
De heer J. T., wonende Molukkenstraat 59,
hoorde omstreeks half elf des avonds een hevigen
knal in de garage, die in de benedenverdieping
van dat perceel gevestigd is.
Onmiddellijk begaf hij zich naar de garage
en bemerkte tot zijn grooten schrik, dat een
auto, toebehoorende aan den heer S. uit Nij
megen, in brand stond.
De heer T. had de tegenwoordigheid van geest,
de deuren van de garage dicht te laten, zoodat
het vuur geen gelegenheid kreeg zich uit te
breiden, terwijl hij dadelijk daarna zijn 3 kin
deren in veiligheid bracht en de brandweer
waarschuwde.
Deze heeft den brand met een straal op de
waterleiding gebluscht.
De auto brandde geheel uit, terwijl het inté
rieur eenige schade opliep. Twee andere auto's,
die zich ook in de garage bevonden, bleven
echter gespaard.
De brand is waarschijnlijk aan een lek in de
benzineleiding van den auto te wijten, waardoor
een ontploffing in het reservoir ontstaan is. De
wagen was niet verzekerd.
Gelukkig was geen olie of benzine in de garage
aanwezig, terwijl de betonnen vloer en muren
uitbreiding van den brand voorkomen hebben.
Men meldt ons:
Opgericht is een vereeniging van Hollandsche
artisten onder den naam „De Hollandsche
Opera", onder directie van Jos. de Groot en
Nico van der Linden.
De combin^je bestaat verder uit mevr. Jonc-
kers Tiggers, sopraan, Jos. de Groot, tenor, Ed.
van der Ploeg, bariton, Nico Hoogerwerf, toon
kunstenaar, Nico van der Linden, dirigent e.a.
Het ligt in de bedoeling van deze combinatie
na ernstige voorbereiding een reeks voorstellin
gen in het komend seizoen te geven. De heer
Hoogerwerf heeft het vocale gedeelte der uit
te voeren opera's op zich genomen, waarbij hij
zich de medewerking heeft verzekerd van het
alom gunstig bekend zijnde Haarlem's a cap-
pella Koor.
Waar het koor van een opera bijna altijd ver
waarloosd wordt, doet deze medewerking ons
de hoop koesteren, dat de jonge onderneming
ook in andere opzichten mag slagen, door ope
ra-voorstellingen te geven, zooals slechts enke
len zich kunnen herinneren uit den bloeitijd
der Nederlandsche Opera onder De Groot en
Van der Linden.
Nader vernemen wij nog, dat onze jonge stad-
genoote mej. Corry Bijster in de November a.s.
uit te voeren opera „Faust" de rol van „Siebel"
is toebedeeld waarmede tegelijkertijd de nieuwe
Hollandsche Opera het bewijs geeft jonge veel
belovende vocalisten in de gelegenheid te wil
len stellen zich in dit genre te ontplooien.
UTRECHT. Op de gehouden examens der
Eerste Nederlandsche Modevakschoolverceniging
behaalden de volgende dames het diploma voor:
Leerares-coupeuse: Mej. J. M. Lagendijk, L.
T. Fikkaart te Wemeldinge; N. van Nispen te
Oud-Gr.:tel.
Coupeuse: Mej. T. M. van der Hooft te
Groede; F. de Meyer te Breskens; J. Verplanke
te Schoondijke; mevr. S. M. RisseuwDe Rid
der te Zuidzanden, A. Kop, N. Haak, M. van
Ginneken, A. van Dorst, K. Roovers te Roosen
daal; G. Hart te Kerkweg; C. de Rooy te Seppe;
D. Mol te Etten; J. van Dorst te Roosendaal.
Costumière: Mej. F. Casteleyn te Groede; M.
Simin te Zwingelspaan; C. Bos te Heiningen;
F. de Bruin te Willemstad; F. M. de Roo te
Cadzand; A. J. Roest te Breskens; C. M. Ver-
hage te Zuidzande; A. C. F. Boer te Biervliet;
M. C. Adriaansen, M. de BourgraafBaas te
Breskens, J. Jans en te IJzendüke; Eerw. Zuster
Ignatia, Gonduluha, J. Montulet te Maastricht.
Diploma A: Mej. J. v. t. Westende, J. Everse—
Slager te Goes; P. Ostdijk te Sluiskil; A. Lijk
te Middelburg; D. Helmonds te Ginneken; T.
H. Lucas te L.-Zwaluwe; C. v. Aalten, H. C. v.
Aalten, mv. M. v. AaltenDe Wit te Gelder-
malsen; C. W. Knobbe te Woudsend; A. de
Goey te Gorcum; mej. Millenaar te Neuzen; M.
Bouman te Wateringen; M. C. Steendijk te
Zaamslag.
Alle dames leerden volgens de methode
E. N. S. A. I. D.
De Vereeniging „Reddingsbrigade voor dren
kelingen" had dit jaar, wat dit district betreft,
den fraaien Heemsteedschen Zwemvijver uitge
kozen voor het houden der examens, speciaal
wat betreft het waterwerk.
Vooral voor examen C is heel veel kennis en
handigheid noodig. Allereerst de bevrijdings-
greep en andere kunstgrepen, een der belang
rijke dingen, omdat men als redder van een
drenkeling moet zorgen zelf niet door den dren
keling gehinderd te worden met als gevolg sa
men verdrinken.
Als andere eischen worden o.a. gesteld het
popduiken, een zekere afstand onder water
zwemmen, gekleed een gekleede drenkeling
sleepen, uithoudingszwemmen, binnen een vast
gesteld aantal minuten een aantal grepen toe
passen enz.
Om voor diploma C te slagen moet men vol
komen in staat zijn zelfstandig op te kunnen
treden. Diploma A en B. is even gemakkelijker
te krijgen. Het mooie weer had een groot aan
tal liefhebbers van watersport doen besluiten
een kijkje te gaan nemen, zoodat m enrijen dik
achter elkander het heel interessante werk ga
desloeg.
De examencommissie bestond uit de volgende
dames en heeren: mej. Perry Meijer, mevr. Ni-
colaasScholten en de heeren v. Gemerden,
voorz. der tchnisch commissie, de heer Nico-
laas, secr .der examencommissie, en de heeren
Krab, Hietberg en Cuhfus.
In totaal waren 25 candidaten, waarvan er 19
slaagden, n.l. voor diploma A .uit Haarlem de
heeren J .v. Es, J. v. d. Vecht en Oudshoorn.
Uit Bloemendaal mej. Meylis en uit Heemstede
de heer H. v. Keeken.
Uit Amsterdam de heeren J. Reinders en H.
Seibels.
Uit Haarlem de dames Leyenaar, Nagtezeller
en Weers.
Programma van het concert op 9 Augustus
1932 8 uur n.m. in het Bloemendaalsche Bosch
1. Marsch uit de opera Tannhauser, Richard
Wagner. 2. Fantasie uit de opera La Tosca,
Giacomo Puccini. 3. Danse Macabre, Camille
Saint-Saëns. 4. Fantasie over het lied „Home
sweet home", Johan Spies. Solo-fluitist H.O.V.
5. 1. Arlesienne Suite No. 11, Georges Bizet.
6. Piet Hein Rhapsodie, dr. Peter van Anrooy.
Wanneer spieren gespannen en verwrongen zijn
door de pijn, wrijf dan de stijfheid en de pijn
weg met Absorbine Jr. Het dringt diep in de
spieren en direct voelt U de weldadige warmte,
die het bloed doet stroomen naar de pijnlijke
plekken. Onzuiverheden, die zich verzameld heb
ben, worden weggevoerd en weg is de pijn
.Absorbine Jr. is een verzachtend smeersel,
dat gebruikt wordt door trainers en athleten voor
pijnlijke en overwerkte spieren. Het is tevens
een sterk werkend antisepticum voorhuidinfecties.
Vraagt een gratis monster aan
de Absorbine Jr. Company, Beu- m
lingstraat 2, Amsterdam, onder
vermelding van dit blad.
Ver krijg boar bï| alle apothekers
en drogisten.
In aansluiting op ons bericht van Zaterdag
over het overlijden van den Zeereerw. heer
Pastoor P. A. v. d. Bosch, kunnen wij nog
het volgende mededeelen: Z.Eerw. nam in
1922 zijn intrek in Huize St. Bavo. In de jaren
dat hij daar verbleef, heeft Z.Eerw. zich, trots
zijn hoogen ouderdom, getoond als een nog vol
ijverig priester, als het gold zieken terzijde te
staan, en hen te troosten in hun laatste uren.
Ook voor de Eerw. Zusters was hij altijd hulp
vaardig.
Maar niet enkel in Huize St. Bavo zal men
Pastoor van den Bosch, die voor velen ook een
weldoener was, missen, ook daarbuiten deed
hij veel goed, vooral voor de stille armen, en
menig huisgezin is door hem financieel ge
steund.
Met groote vereering voor het H. Sacrament
wist hij een ieder te stichten en tot grooteren
eerbied voor het Sacrament aan te zetten.
De vervoersopbrengsten waren bij de Noord-
Zuid-Hollandsche Tramweg Maatschappij N.V.
gedurende Juli 1932 op de lijnen: Scheveningen
—Leiden— Katwijk/Noordwijk (incl. Stadslijn
Leiden) 145.267; LeidenHeemstede ƒ8112.
Amsterdam—Zandvoort ƒ150.851; Stadslijnen
Haarlem 64.597.
In dezelfde maand van 1931 was de totaal
opbrengst 410.805.
In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn
een onbekende heer en dame zonder eenige re
den of aanleiding op den Kruisweg door twee
mannen aangevallen en mishandeld.
Een van hen, de 26-jarige V. kreeg van de
omstanders een pak slaag en deed daarvan aan
gifte bij de politie.
De andere, de 20-jarige S„ die onder invloed
van sterken drank verkeerde, had een dolk bij
zich, waarmee hij de menschen bedreigde.
Zij zijn beiden naar het bureau van politie
overgebracht en tegen hen is proces-verbaal op
gemaakt.
De bouw van de brug over de Zaan in de
gemeenten Zaandam en Zaandijk, liggende in
den in aanleg zijnden Provincialen weg Haar
lemWestzaanFurmerend, is door den Pro
vincialen Waterstaat van Noord-Holland opge
dragen aan de N. V. Gewapend-Betonbouw
„De Kondor" te Amsterdam, voor 147.800.
Deze brug, welke tusschen de landhoofden
een lengte heeft van pl.m. 164 M„ bestaat uit
beton, welke rusten op de beide landhoofden
en twaalf stroompijlers, waarvan één is inge
richt om de rolbasculebrug, welke een vrije
doorvaart van 14 M. overspant, te dragen.
Het gebeurde veroorzaakte in het volkrijke 7. Ouverture Tannhauser, Richard Wagner.
Zaandam is een stad. die reeds veler belang
stelling getrokken heeft, zoowel in eigen land
als ver over Neerlands grenzen en dit ook zal
blijven doen in de toekomst, al was het alleen
maar om de beroemde „schatgraverij-zonder-
eind" en de helderziende madamme Sylvia. In
deze dagen is er echter iets geheel anders dan
goud en half weggeteerde overblijfselen van
levende wezens aan de oppervlakte gekomen,
iets, dat niettemin vermocht, evenveel, zoo niet
meer belangstelling en aandacht van onze be
zadigde bevolking te trekken en waarbij ook het
buitenland betrokken was. De hier door ons be
doelde bijzondere aan den dag getreden gebeur
tenis was: de beleediging van een bevriend
staatshoofd.
Van dit feit heeft men reeds uitvoerig in onze
kolommen kunnen vernemen en het mag dus
bekend worden geacht, dat het hier geldt een
uitlating van het Zaandamsche communistische
gemeenteraadslid D. Makkinga over den presi
dent der Duitsche Republiek. In een vergadering
van het Werkloozen-Strijd-Comité had dit
raadslid op 27 Juli in „De Burcht" te Zaandam
voor werkloozen het woord gevoerd en daarbij
de verkiezingen in Duitschland en de door onze
oostelijke naburen gevoerde politiek ter sprake
gebracht. De uitdrukking van hem: „de sociaal
democraten in Duitschland hebben medegewerkt
aan de verkiezing van den groot-moordenaar
Hindenburg," alsmede een opruiing van het pu
bliek tot deelneming aan een demonstratie met
rijwielen zonder belastingplaatje, in de Zaan
streek te houden op 1 Augustus, kon in de zaal
aanwezige politie evenwel niet toelaatbaar
achten; waarom er dan ook tegen M. proces
verbaal werd opgemaakt en deze in hechtenis
werd genomen.
De Haarlemsche Rechtbank had deze zaak
Maandagmiddag te behandelen. President was
mr. A. L. M. van Berckel en Officier van Justitie
mr. S. van den Burg, ambtenaar van "het O.M.
De verdachte had twee verdedigers, t.w. mr. B.
W. Stomps uit Heemstede en mif. S. de Jong uit
Amsterdam.
Nadat de dagvaarding voorgelezen en op ver
zoek van den Officier daarin een kleine aan
vulling was aangebracht, werd als eerste getuige
gehoord de heer Giard, inspecteur van politie
te Zaandam.
Deze was bij de vergadering tegenwoordig ge>
weest en had de uitlating over Hindenburg ver
nomen, alsmede woorden, waarmede de rijwiel
belasting als onbillijk werd bestempeld en als
protest waartegen verzocht werd, deel te nemen
aan een fietstocht van Krommenie naar
Zaandam.
Op een vraag van den pres. aan M. of dit zoo
gebeurd is, antwoordt deze bevestigend.
Verded. de J.: Werd er gesproken van een
fietstocht of zou een demonstratie worden ge
houden?
Verded.: Heeft de optocht plaats gehad?
Get.: Ja. Een deel der demonstranten was
zonder, en een deel met rijwielmerken.
Verded.: Waren de demonstranten op de fiets
of liepen zij er naast?
Get. G. verklaart, van zijn collega te Wormer-
veer vernomen te hebben, dat een 30 man met
rijwielen aan de hand uit Krommenie kwam.
Toen zij bij Zaandam kwamen, zijn zij op de
fiets gestapt. Bij controle bleek, dat er veel zon
der en enkelen met een geldig belastingplaatje
reden. Tien van de overtreders zijn naar de
marechaussee gebracht. Anderen wisten te ont
komen.
Verded.: Mag men zonder rijwielplaatje met
een fiets aan de hand loopen?
Pres.: Ja.
De tweede getuige was rechercheur Sweers uit
Zaandam. Ook deze had de vergadering der
werkloozen bijgewoond en gehoord, dat over den
president van Duitschland gesproken werd. Over
de demonstratie met de fietsen had hij niet ge
hoord, of gezegd was, dat men naast de rijwielen
zou loopen. Het woord fietstocht was wel ge
bruikt. Men zou op rijwielen naar Zaandam
gaan, zonder plaatje.
Den get. G. wordt gevraagd, of hij definitief
kan verklaren dat het woord fietstocht of op
tocht werd gebruikt. Hij weet dit niet zeker,
in alle geval was er sprake van een tocht.
De verded. S. vraagt get. S. of hij weet dat
Makkinga gezegd zou hebben, op de fiets te
moeten gaan zitten.
Get. S.Hij heeft het zoo gedaan, dat het voor
een ieder begrijpelijk was, dat men er op zou
gaan zitten.
Er waren geen getuigen a décharge. De ver
dachte wordt dan gehoord.
Hij bekent in de vergadering van het W.S.C.
het woord te hebben gevoerd en daarbij de uit
lating: „de sociaal-democraten in Duitschland
hebben medegewerkt aan de verkiezing van den
groot-moordenaar Hindenburg" te hebben gebe
zigd, en daarna ook te hebben gesproken over
een fietstocht. Met zijn uitlating, zoo verklaart
hij, heeft hij niet den persoon Hindenburg, maar
het systeem veroordeeld. De pres. ondervraagt
hem over den fietstocht. „Wat heeft u gezegd?"
Verd.: 't Is mogelijk, dat ik gezegd heb fiets
tocht; 't kan ook zijp optocht of neertocht, ik
weet het niet precies meer. Ik heb gezegd, geen
rijwielmerk mede te nemen.
Pres.: Is het uw bedoeling geweest, deze de
monstratie te doen geschieden zonder in strijd
te komen met de wet.
Verd.: Tegenover het W. v. Str. zetten wij het
program der Comm. Partij.
Pres. Daar gaat het niet over; daar hebben
wij op het oogenblik niet mee te maken. Wist
u dat fietsen zonder rijwielplaatje in strijd is
met de wet?
Verd.: Ja. Ik zal mijn program echter niet
prijs geven. Of voor het W. v. Str., of voor mijn
program is er geen plaats in deze maatschappij.
Off.: Bent u van plan, daarmede door te gaan?
Verd.: Ja. Zonder vorm van proces zeker. Men
kan de zon ook niet tegen houden.
Op grond van de verklaringen acht de Officier
van Justitie dat het ten laste gelegde bewezen is.
Over het gebruik van het woord fietstocht zei
hij nog, dat, wanneer de A.N.W.B. een fietstocht
uitschrijft, niet anders bedoeld kan worden dan
op de fietsen aan zoo'n tocht deel te nemen. Zi.
moet hier ook niet anders bedoeld zijn dan aan
te sporen op rijwielen tusschen Krommenie en
Zaandam. En dit is trafbaar, als de rijwielen
niet zijn voorzien van een geldig belastingmerk.
Bij de bepaling van de strafmaat heeft hij reke
ning gehouden met het feit, idat verd. raadslid
is. Noblesse oblige, dit legt verplichtingen op en
een raadslid moet met dubbele zorg zijn woorden
hanteeren. De Officier eischt dan een gevange
nisstraf van één maand.
De verdediger mr. Stomps deelt mede, een deel
der verdediging te zullen voeren. Hij is toege
voegd, doch kwijt zich met sympathie van zijn
taak, omdat z.i. deze beleediging niet in de
rechtzaal behandeld had behoeven te worden.
Ik vind het geen beleediging, maar een politieke
uiting. In vele gemeenteraden laat men woorden
en toevoegingen uit, die in het openbaar niet
rechtstreeks geuit worden. Het geldt hier een
politieke uiting van een politieke meening. Er
is 'gesproken van Von Hindenburg, den groot
moordenaar; doch hiermede is Von Hindenburg
niet genoemd in zijn kwaliteit van president,
maar van generaal. Spr. is in Zeebrugge ge
weest in een museum. Onder de portretten van
keizer Wilhelm en president Von Hindenburg
stonds: les responsables de la guerre. Dit wordt
geen beleediging gevonden en dus volgens spr.
hier ook geen beleediging, doch een politieke
uiting van iemand, die volkomen verpolitiekt is
en met zijn woorden ook geen beleediging be
doeld heeft.
Verded. mr. de Jongh noemt deze zaak in
menig opzicht buitengewoon interessant, vooral
omdat zij als een unicum gezien wordt. Het is
nog niet voorgekomen, dat iemand, die Vrijdags
wordt gearresteerd, de week daarop reeds voor
een volledige Kamer der Rechtbank wordt ge
dagvaard. Het blijft voor hem een vraag, of
deze spoedige behandeling in het belang zal zijn
van hen, die Makkinga van de straat willen heb
ben. M. is de eenige vertegenwoordiger van een
revolutionnaire partij in den Zaandamschen ge
meenteraad tusschen elf burgerlijke afgevaar
digden. Zijn positie is te belangrijker omdat hij
zijn vertegenwoordiging in den raad heeft weten
vast te koppelen aan zijn vertegenwoordiging
buiten den raad. Noblesse oblige, zegt hij den
Officier na. M. heeft zijn taak in den raad met
volledige noblesse vervuld. In dagen van span
ning en beroering voor de werkloozen, weet hij
leiding te geven en te zeggen, wat men te doen
heeft. Dit heeft hij ook gezed in openlucht-
meetingen. Bij deze laatste meeting was een
voor Zaandam ongekend groot aantal arbeiders
tegenwoordig. Deze waren niet gekomen voor
den spreker of om zich te vermeiden aan politie-
vertoon, doch om kracht bij te zetten aan de
actie ter overtuiging van het gemeentebestuur en
de regeering. Deze kwestie is voor lO.OOOden
arbeiders van eminent belang. Er is geen be
lasting zoo gehaat, en terecht, als de rijwielbe
lasting en een regeering, die zich respecteert, is
gedwongen, zich impopulair te maken. De
regeering-Ruys is daar zeer goed in geslaagd
door deze belasting op de meest gigoreuze wijze
te innen.
Het rijwiel is een lichaamsdeel geworden voor
den arbeider. Nu kan men wel zeggen, werk
loozen hebben een rijwiel niet noodig, het hoort
dus bij.hun luxe en zij kunnen het dus opber
gen. Doch zoo is het niet. Het niet-hebben van
een rijwiel is het wegnemen van een noodzakelijk
stuk in hun bestaan en van het laatste restje
van eenige luxe.
Als de werkloozen deze belasting aanvaarden,
dan is het hek van den dam. Als zij zeggen, wij
betalen de 2.50 en komen de wet na, dan kun
nen zij de heeren Weiter en de regeering zeggen:
bouw af, en wij zullen weer betalen. Het prin
cipieel belang is hier grooter dan het direct
physiek belang.
Verded. gaat dan de getuigenverklaringen na
en het ten laste gelegde en hij bestrijdt het
requisitoir van den Officier. Duidelijk moeten z.i.
de woorden van Makkinga en het daarmee be
doelde in de dagvaarding zijn vastgelegd. Aan
gezien dit niet het geval is, zal de rechtbank
M. moeten ontslaan van rechtsvervolging. M.
heeft gezegd, wat er in de dagvaarding staat,
maar wat er in staat, is niet strafbaar. PI. ge
looft daarom dan ook, dat niet-ontvankelijk-ver-
klaring zal moeten volgen. Tevens vraagt hij on
middellijke opheffing van de preventieve
hechtenis.
De rechtbank ging over dit verzoek in raad
kamer.
Daarna worden de getuigen nog eens in het
kort ter verduidelijking gehoord. M. verklaart
nog, dat het de bedoeling was te spreken namens
het W.S.C. Omdat er geen spreker wsa, had men
Makkinga genomen. De demonstratie berust
echter niet bij hem, doch uitsluitend bij de
leiding. Hij heeft bij zijn spreken dan ook in het
midden gelaten, hoe de leiding den optocht zou
organiseeren.
De rechtbank was daarna van oordeel, dat
voldoende getuigd is van fietsen op de rijwielen,
wat in strijd is met de wet, als er geen geldig
belastingmerk is. Zij achtte daarom dan ook
geen termen aanwezig het bevel tot inhechtenis
neming en deze op te heffen.
Uitspraak 16 Aug.
„HET VERDWENEN ELFTAL" "n Vroo-
lijke avonturen-roman van hoogspanning,
door Artur Morrisson; vertaald door Teo
de Witte. Uit.: N. V. Het Nederlandsche
Boekhuis, Tilburg.
Waarom deze roman vroolijk en ook vol hoog
spanning genoemd wordt, is ons na lezing niet
duidelijk geworden. Noch het een, noch het
ander vereenigt het boek in zich. Integendeel,
het is zelfs wat langdradig, waardoor het veel
aan bekoring inboet. Dat neemt niet weg, dat
men er wel een verloren uimtje aan besteden
kan.
Vr.: Kunt u mij zeggen, wat er bekend is
van de Haarlemsche Hanzebank, die begin
1932 de laatste 5 pCt. zou uitdeelen?
Antw.: Wend u om inlichtingen tot den heer
J. F. Rekers, Oranjestraat 17, Haarlem.
Vr.: Van een magazijn zijn zolder en kap
erg door houtworm aangetast. Was is hieraan
te doen?
Antw.,: Elk gaatje met petroleum inspuiten.
Maar als het een groot vlak is, zal dit wel een
heele toer zijn.
Vr.: Ik ben des Zaterdags werkzaam aan een
school. Maar zooals met Paschen, Pinksteren,
Groote en Kersetvacantie behoef ik niet te
komen. Zijn ze nu verplicht mij deze dagen
uit te betalen. Als ik b.v. bij ongesteldheid eens
zoo'n Zaterdag niet kan komen, moet er dan
evengoed betaald worden?
Antw.: Tenzij anders overeengekomen is bij
in dienst treding, worden dergelijke dagen uit
betaald.
Vr.: 1. Hoe kan ik vliegenier worden bij den
miltiairen dienst?
2. Zijn hieraan nog kosten verbonden?
Antw.: 1 en 2. Wend u tot den commandant
van het militaire vliegkamp te Soesterberg.
Vr.: Ik ben voor dag en nacht als dienst
bode in betrekking. Nu gaan meneer en me
vrouw voor 2 weken op vacantie. Ik krijg tij
dens de vacantie mijn volle loon, maar is
mevrouw ook verplicht mij kostgeld te betalen?
Antw.: Uw vraag is onvolledig. Als u den kost
geniet, moet u ook kostgeld uitbetaald worden;
anders niet.
Vr.: Heeft een meisje, dat 9 Mei in betrek
king is gekomen, recht op vacantie?
Antw.: Vacantie wordt als regel aan hen
gegeven, die een jaar of langer in betrekking
zijn.
Vr.: Verleenen de Juliaantjes ook hulp buiten
Haarlem, b.v. Santpoort? Als dit zoo is, tot wie
moet ik mij wenden indien ik hulp noodig heb?
Antw.: Wendt u om inlichtingen tot de Ju
liaantjes, Alexanderstraat 14, Haarlem.
Zondagnamiddag had te Steyl in het missie
huis der paters van het Goddelijk Woord het
plechtig afscheidsfeest van de missionarissen,
die binnenkort uitgezonden worden, plaats
Daarbij werd aan allen het missiekruis uitge
reikt.
's Morgens werd een plechtige hoogmis opge
dragen door pater H. Wychelmann, geassisteerd
door de paters v. d. Leur en Schaper, terwijl
pater K. Fennricht ceremoianrius was.
Onder het plechtig Lof, 's namiddags, dat door
den generaal-overste der congregatie, den H.E.
pater M. Gier, in de kerk van het missiehuis
werd gecelebreerd, met assistentie van den
missie-procurator, pater A. Balkenhof en den
prov.-overste van N.-Amerika, pater Br. Hag.
Spiel, sprak pater P. Janser, die achtereenvol
gens prov.-overste in N.-Amerika, procurator in
Shanghai was en thans is benoemd tot overste
van Indore, het nieuwe missiegebied, dat de
paters S.VJ5. in Britsch-Indië van de Fransche
Capucijnen hebben overgenomen, tot de jonge
missionarissen, die rondom het altaar stonden
geschaard, over de be teekenis van het missie
huis voor hen. De bekende pater Stemann was
ceremoniarius. Daarna reikte de gen.-overste,
pater W. Gier, de missie-kruisen uit.
De plechtigheid werd door een groote me
nigte belangstellenden bijgewoond o.a. autori
teiten, professoren van het Groot-Seminarie,
familieleden der missionarissen etc.
Na een flinken koffie-maaltijd werd het feest
gevierd door declahie, zang, muziek etc.
Namens de Duitsche missionarissen sprak een
Duitscher en namens de Nederlandsche een
Nederlander.
Van Zijne Heiligheid den Paus was een tele
gram ontvangen, geteekend door Staatssecre
taris Pacelli, waarbij de H. Vader de congre
gatie gelukwenschte en Zijn Pauselijken Zegen
gaf.
Dezer dagen zal een der grootste draadvlecht-
werkfabrieken, de N.V. Limb, draadvlechtwerk-
fabriek te Blerick wegens slapte in het bedrijf
worden stilgelegd. Ongeveer 45 arbeiders kamen
daardoor zonder werk.
Door de tijdsomstandigheden en de concur
rentie daartoe genoodzaakt, heeft de directie
der N.V. Papierfabriek „De Schoonehaas" v.h.
A. W. de Lange te Waddinxveen het geheele
personeel, bestaande uit circa 40 man, ontslag
aangezegd, zoodat de fabriek aan het einde
van deze week zal worden gesloten.
De fabriek zal eerst dan worden heropend,
wanneer er nieuwe bestaansmogelijkheden zijn
gevonden. Deze fabriek, die volgend jaar 150
jaar zou hebben bestaan, fabriceerde in hoofd
zaak betere soorten pakpapier, carton en vilt-
papier.
Een motorrijder kwam Zondagavond langs
den door den regenval gladden Meppelerstraat-
weg uit de richting Meppel en wilde een auto
nabij de marechausseekazerne te Zwolle pas-
seeren. Tot zijn schrik schoof de auto plotse
ling dwars over den weg, waardoor de motor
rijder den auto in de flank aanreed en door
dezen tegen een boom werd teruggeworpen.
