Mgr. dr. W. H. Nolens herdacht
Prikkeldraad
De groote lijnen getrokken
WOENSDAG 17 AUGUSTUS
Waardige hulde
Inval in een speelhol
ONTWERP-PROGRAM1933
EN RAPPORT-WEL TER
Vertrouwen gevraagd
Spoorbrug bij Zalt-Bommel
Moskou's struisvogel
politiek
R.K. SPORTBEWEGING
Mgr. Aengenent spreekt
Hazardspelers op heeterdaad
betrapt
DE CRISISVARKENSWET
R.K STAATSPARTIJ
Beginselen vooraan!
NA DE STIKSTOFCONVENTIE
ONVRIJWILLIGE AFKOELING
VERBORGEN GEWEREN
W erkloozensteun
BLIKSEM INGESLAGEN
LEELIJKE VAL
BOEDDHISTISCH GESCHENK
Aan Z. H. den Paus
H. H. WIJDINGEN
Het pas verschenen f aarboek van Rolduc
zingt op vele tonen het lied van jonge
levensvreugd en vrome dankbaarheid.
Het vergeet natuurlijk de groote dooden
niet, wier namen met gouden letteren in
in Roldues Annalen staan opgeteekend.
Zoo vindt de groot staatsman, van wiens
heengaan we over veertien dagen het eerste
jaargetijde herdenken, er zijn „In Memo-
riam", van de hand van prof. dr. M. J. H.
Cobbenhagen. We veroorloven ons hier
eenige treffende gedachten uit deze mooie
levensschets over te nemen:
„Slechts aan enkelen is het vergund ge
weest de laatste levensweken van dezen
man, die uit eigen wil de eenzame bleef tot
het einde, van nabij mee te leven. Alleen
met zich zelf, klaar van geest en met het
volle weten van den naderenden dood, alles
regelend wat geregeld worden moest en dat
enkele weken lang, is wel een voorbereiding
op den grooten overgang in de eeuwigheid,
die als aangepast was aan een karakter, dat
zich kenmerkte door beleid en zorgvuldige
voorbereiding van elke belangrijke daad,
doch het eischt tevens een sterkte van ziel
zóó groot, dat menigeen in de Augustus
maand van het vorig jaar met eerbied heeft
opgezien naar het hooge, stoere huis op de
Prinsegracht."
Na de vermelding van een reeks belang
rijke data in Nolens' leven, komt de figuur
van den staatsman voor ons te staan:
„Nolens, de priester-staatsman! Hij werd
dit in 1896, toen hij zijn intrede deed in de
Tweede Kamer der Staten-Generaal als
afgevaardigde van het district Venlo: hij
bleef lid van deze Kamer sinds de even
redige vertegenwoordiging als de voortrek
ker der Limburgsche lijst tot zijn dood,
onafgebroken. Een unicum in onze parle
mentaire geschiedenis, die immers leert, hoe
alle vooraanstaande parlementaire figuren
tijdelijk uit de Kamer traden om zitting te
nemen in de hooge landsregeering. Ook
Nolens heeft zijn kans gehad met name in
1918, toen hem de kabinetsformatie was
opgedragen, die hij uitvoerde, zonder zelf
in den Ministerraad zitting te nemen. Een
daad, die getuigde van zin voor realiteit,
kennis van het Nederlandsche volk, dat een
katholiek priester liever niet zag in de
landsregeering, kennis ook van zichzelf en
den eigen aard zijner talenten, die hem
meer tot parlementair leider dan tot minis
ter geschikt maakten. Want een parlemen
tair leider van de eerste orde was hij. Geen
volksleider, daarvoor ontbrak hem het élan
en de suggestieve welsprekendheid. Dit ge
mis aan een talent, dat Schaepman sierde,
maar vooral het deel was van den genialen
staatsman en volksleider dr. A. Kuyper,
heeft de vergaderingen van den partijraad,
die Nolens leiden moest als voorzitter der
Katholieke Kamerfractie tot een torment
gemaakt voor hem zelf en tot een oorzaak
van onbevredigdheid voor vele leden van
den partijraad. Typeerend is in dit opzicht
de markante tegenstelling tusschen Nolens
en den huidigen voorzitter van den partij
raad mr. Aalberse, Nolens' vriend en op
volger.
We zeiden reeds, dat Nolens' levensopgang
een gelukkige was. Toen Nolens in het open
bare leven trad, was de Katholieke emanci
patie voldoende gegroeid, om in het publieke
leven van de politiek de groote problemen
aan de orde te stellen en de oplossing te
vragen zooveel mogelijk in katholieken zin.
Had Broere den storm, onder onze protes-
tantsche landgenooten opgestoken naar
aanleiding van het herstel der bisschoppe
lijke hiërarchie, door zijn rustig woord tot
bedaren gebracht, had Alberdingk Thijm
zijn geloofsgenooten uit de schuilhoeken de
straat opgejaagd, Schaepman oogstte met
zijn redenaarstalent succes bij katholieken
e:. niet-katholieke landgenooten en bouwde
de coalitie tusschen katholieken en geloovige
protestanten, welke politieke verbinding de
noodzakelijke voorwaarde schiep voor de
verwezenlijking van de eischen der geloovige
bevolkingsgroepen op staatkundig terrein."
Ook in de wereld der wetenschap was een
gunstige kentering gekomen. Bedenk, dat
prof. De Louter van Utrecht zijn geliefden
leerling Nolens als onderwerp voor zijn dis
sertatie voorstelde: „de leer van den H. Tho
mas van Aquino over het recht". Er waren
meer teekenen van toenadering tusschen
protestantsche, neutrale en katholieke ge
leerden, er ontbloeide grooter belangstelling
voor de wetenschap bij onze geloofsgenooten
in binnen- en buitenland. Dat waren inder
daad voor den opgang van Nolens gelukkige
omstandigheden. Prof. Cobbenhagen ver
volgt:
Hij had daarenboven een benijdenswaar
dig geschikte opleiding genoten, philosophi-
sche en theologische priesterstudiën en de
universitaire scholing in de rechts- en
staatswetenschappen. Hier past een woord
van groote hulde aan de Roermondsche Bis
schoppen, die vanaf Paredis, tientallen
jaren voordat in één der andere Nederland
sche diocesen een soortgelijke stap werd ge
zet, hun priesters of aanstaande priesters
uitzonden naar de universiteiten, aldus ge
tuigend van een breedheid van opvatting,
een ruimte van blik en een juistheid van
inzicht, waarvan ook de Limburgsche clergé,
aan wiens vorming de universitair geschool-
Maandag heeft in een pand aan de Boompjes
te Rotterdam een inval door de politie plaats
gehad, daar er vermoed werd, dat in dit pand
een speelhol was gevestigd. Reeds geruimen tijd
bestond het vermoeden en er waren de politie
al eerder verhalen ter oore gekomen, dat er in
dit pand gelegenheid tot hazardspelen werd
gegeven. Er hadden dan ook reeds eerder inval
len plaats, maar zonder resultaat.
Maandagmiddag zijn opnieuw een aantal re
chercheurs onder leiding van een inspecteur het
pand binnengegaan, nadat de politie het huis
eerst had omsingeld. Op de eerste étage trof
men een gezelschap aan van dertien personen,
die om een tafel zaten. Op de tafel werd eenig
geld en kokertjes voor het werpen van dobbel-
steenen aangetroffen. Alle dertien mannen wer
den per politieauto naar het bureau overge
bracht. Twaalf van hen, die bezoekers van de
speelgelegenheid waren, zijn later weer vrij get
laten. De huurder van het kantoorlokaal, waar
in het speelhol gevestigd was, zekere W. P. L.
T., die geruimen tijd bij de politie bekend staat
als houder van speelholen, is in arrest gesteld.
de leeraren zich wijdden, de rijke vruchten
draagt. Doo>- deze houding heeft het Roer
mondsche episcopaat ook aan Nederland in
Nolens een staatsman geschonken, die bijna
vier decenniën den Staat diende en daarin
ook de Kerk: utrique fidelis.
De opbouw van de Nederlandsche sociale
wetgeving, die een kleinen aanloop nam in
1874 en 1889, valt samen met de jaren van
Nolens' Kamerlidmaatschap. Het groote
aandeel, dat Nolens in dezen opbouw had,
evenals zijn aandeel in de voorbereiding der
onderwijspacificatie, die de bekroning
bracht van den schoolstrijd, is algemeen
bekend. Hij heeft de zorg, aan zijn vorming
besteed, met hooge rente terugbetaald.
De overtuiging, dat een nationale sociale
wetgeving alleen geslaagd kan heeten,
wanneer ook in andere landen dan het
eigen de sociale toestanden verbeterd wor
den, leidde hem al heel spoedig naar de
internationale bijeenkomsten, zoowel de
particuliere als de officieele van staatsge-
delegeerden. Vanaf de eerste internationale
arbeidsconferentie te Washington in 1919
tot de zestiende in Genève, vanwaar hij
naar Nederland terugkeerde om te sterven,
was hij het hoofd der Nederlandsche dele
gatie. Hoe deze uiterst-deskundige, die
daarenboven met groot gemak de vreemde
talen sprak, in dit zoo vaak woelig inter
nationaal centrum werd gewaardeerd, bleek
uit de benoeming tot president van de con
ferentie van 1926, toen hij met een groote,
diep katholieke rede het nieuwe secreta
riaatsgebouw inwijdde, bleek uit het feit dat
directeur Albert Thomas naar Den Haag
reisde, om diep-geroerd een eerbiedigen af
scheidsgroet te brengen aan het stoffelijk
overschot, bleek uit het afscheidswoord, dat
Thomas aan hem wijdde in het jaarrapport
en in de conferentie van dit voorjaar, enkele
dagen voordat Thomas zelf den dood vond,
eenzaam en onbekend in een Parijsch
restaurant, bleek ten slotte ook uit het
wijdingswoord van zijn opvolger ter confe
rentie, oud-minister Aalberse."
De weg over Wieringen
Naar aanleiding van een door den A.N.W.B.
en de K.N.A.C. bij het Gemeentebestuur van
Wieringen voorgebracht verzoek om een
spoedige verbetering van aen slechten toestand
van den weg op Wieringen tot den Oever te
bevorderen, ontvingen genoemde Vereenigingen
van dat Gemeentebestuur welwillend bericht,
dat de toestand van den hoofdweg over Wie
ringen (Westerlander-, Konings- en Gemeene
landsweg) inderdaad zeer slecht is en dat door
de geweldige toename van het verkeer als ge
volg van de Zuiderzeewerken deze voorheen goed
onderhouden weg in enkele jaren in deplora-
belen toestand is geraakt, en dit ondanks het
feit, dat jaarlijks belangrijke bedragen aan on
derhoud zijn besteed (laatste jaar meer dan
f 25.000.—).
Een afdoende verbetering is reeds jarenlang
in overweging; hiervoor is echter de hulp van
het Rijk noodig, in de eerste plaats omdat de
gemeente niet in staat is de aan verbetering
verbonden kosten te betalen, in de tweede plaats
omdat de slechte toestand een gevolg is van de
Dagelijksch bestuur spreekt zich
uit voor handhaving van den
bestaanden werkloozen-
steun
Verschenen is nummer 5 van het maandblad
ter voorlichting van de leden en de organen
der R. K. Staatsparty, waarin een beschouwing
is opgenomen van het Dagelijksch Bestuur,
handelend over het ontwerp-program 1933 en
het rapport-Weiter.
Wy laten het artikel hier in zijn ^geheel vol
gen:
Het ontwerp-program 1933 zet in met dezen
ernstigen aanhef:
„De komende parlementaire periode zal in
menig opzicht een der gewichtigste en moeilijk
ste zqn, die ooit in de moderne politieke ge
schiedenis zijn voorgekomen."
Het is aan twijfel onderhevig, of de overtui
ging, waarmede deze waarheid in het alge
meen wordt beaamd, steeds en by een ieder
geiyken tred houdt met de bereidvaardige ge
zindheid om het aandeel in de noodzakelijke
offers zelf mede te dragen.
De leiding eener politieke partij, die zich
van haar verantwoordelijkheid bewust is, heeft
daarom zeker in dezen tijd den zwaren plicht
richting te geven aan denken en streven, al
lereerst van hen, die in het verleden hebben
getoond, die leiding te willen volgen. De R. K.
Staatsparty vervult daarbij tevens een bij uit
stek nationale taak. Immers van alle partijen
omvat zy in haar organisatie de meeste kiezers,
en op haar lijsten werd bij de laatste verkiezing
voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal
het hoogste aantal stemmen uitgebracht. Maar
wat gewichtiger is als groote volkspartij
omvat zq een belangrijk deel van het volk in
al zijn geledingen. Om dit feit is zy aan haar
beginsel verplicht te bevorderen die ware
saamhoorigheid, welke alleen in staat is moei
lijkheden te overwinnen en een betere toe
komst op te bouwen.
Algemeen oordeel
Vervuld van deze gedachten, heeft het Da-
geiyksch Bestuur het tot zijn plicht gerekend
naar aanleiding van de publicatie van het
rapport-Weiter enkele gedachten te ontwikke
len, die richting kunnen geven aan het VQr-
men van een algemeen oordeel over het com
plex van voorstellen, welke in dat rapport wor
den gedaan. In dit rapport kan men onder
meer zien een concrete belichaming van al
thans een deel der moeiiykheden, welke in den
aanhef van het ontwerp-program 1933 zijn aan
geduid. Het is ondoenlijk en onnuttig de voor
stellen hier in bijzonderheden te bespreken. Dit
is niet de taak van het Dageiyksch Bestuur.
Maar juist met het oog op gedetailleerde be
handeling, die elders volgen moet, heeft het
nut enkele groote lijnen te trekken. Dat het
ontwerp-program 1933 aan het Dagelijksch
Bestuur, daarby tot leidraad strekt, spreekt
vanzelf
uitvoering van Rykswerken. De daarover ge
voerde onderhandelingen zijn jarenlang sle
pende gebleven; thans is de zaak echter zoover,
dat zeer binnenkort met de verbetering begon
nen wordt. De bestekken zijn door den Rijks
waterstaat reeds opgemaakt. Aan het eind van
dit jaar zal hopelijk het werk gereed komen.
De directe gevolgen voor den
varkensvleeschconsument
Maandag is de crisis-varkenswet in werking
getreden. Evenals b.v. de boterwet beoogt ook
deze wettelijke regeling naast bescherming van
den producent de beveiliging van onzen export,
een export die voornamelijk plaats vindt in den
vorm van bacon en versch geslacht vleesch.
Waar het hierom noodzakelijk was om de uit-
voerprijzen op het hudige lage niveau te houden,
daar anders onze uitvoer te gronde zou gaan,
is er met behoud van dat principe naar
een middel gezocht om de varkenshouderij te
steunen en men is er in geslaagd het te vinden:
De binnenlandsche consument zal uiteindelijk
moeten betalen.
Naar aanleiding van de vraag, in hoeverre
de gevolgen van dezen steun voor de consumen
ten voelbaar zijn, heeft de „N. A. Crt." zich ge
wend tot den heer A. Feberwee, directeur van
het Gemeente-slachthuis te Arnhem.
Op haar vraag wat het eerste verschijnsel
was, wat zich tengevolge van een en ander heeft
voorgedaan, zeide de heer Feberwee, dat deze
week practisch geen varkens zouden worden
geslacht, als gevolg van het feit, dat de slagers
in den loop der vorige week twee maal zooveel
varkens dan gewoonlijk hadden geslacht, met de
bedoeling, de eerste dagen althnas, de gevolgen
der steunregeling zoo veel mogelijk te onder
vangen.
„Hoeveel zal de prijs voor het varkens-
vleesch, d w.z. voor dat gedeelte van het varken,
dat tegenwoordig het meest in trek is dus
zonder het minderprijzige gedeelte bedragen?"
informeerden wij.
„Dat is niet met zekerheid te zeggen", ant
woordde de directeur, „daar dit veel van de
omstandigheden afhangt. Hoewel door den gros
sier, die bij ons het varken verkoopt 9 ct.
per K.G. moet worden betaald, houdt dit natuur
lijk niet in, dat ook voor den kleinhandel een
gelijke prijsverhooging het gevolg zal zijn. Het
„ruwe" varken wordt tegenwoordig maar voor
ongeveer één vierde gedeelte door het publiek ge
waardeerd. Koppen en pooten zyn vrüwel waar
deloos geworden, terwijl het spek weinig opbrengt,
zoodat wanneer op de toch al zeer lage prijzen,
die hier eventueel voor worden gerekend, ook nog
deze steuntoeslag zou worden verhaald, de
„afvalproducten" in 't geheel niet meer zouden
worden verkocht.
Een varken van iOO K G., waar dus „ruw"
9 crisissteun op wordt gestort, heeft een
verkoopgewicht aan fijn vleesch van c.a. 35
K.G., op welk laatste gewicht de totale crisislast
drukt, wat een prijsverhooging inhoudt van
ongeveer 35 cent per K.G. voor dit fijne var-
kensvleesch.
Op deze wijze heeft men de mogelijkheid ge
vonden den uitvoer in stand te houden voor
lage prijzen, waar tegenover staat een extra
hoog bedrag, dat de binnenlandsche consument
voor zijn karbonaadje heeft te betalen".
Zoo ooit, dan is het thans allerminst de tijd
van simplistische leuzen, van welke zijden die
ook mochten worden aangeheven. Dat wil niet
zeggen, dat korte, pakkende aanduidingen, ook
nu, steeds uit den booze zijn. Maar zeker te
genover voorstellen tot bezuiniging in dezen
tijd kan men zich niet de gemakkelyke weelde
veroorloven van een verwerping met afgrijzen
of van een aanvaarding met weemoed. Degenen,
die hier hebben te beslissen en allen, die zich
een oordeel willen vormen en zich bovendien
geroepen achten het uit te spreken, zullen zich
ter dege moeten inwerken in de verhoudingen,
zakelijke, maar ook persoonlijke. Dit bedoelt
ook het ontwerp-program met de uitspraak:
„Meer dan ooit is dan ook bezinning noo
dig op beginsel en practijk; het beginsel, dat
de practijk moet bezielen en gezond houden;
de practijk, die het beginsel vruchtbaar moet
maken door een uit daden sprekenden wakke
ren werkelijkheidszin en vooruitziend beleid."
Want al is het niet de tijd van leuzen, de
tijd van beginselen is het steeds, zoo mogelijk
thans in versterkte mate!
Bij de beoordeeling van de voorstellen der
Commissie-Weiter moet tot uitgangspunt wor
den genomen de omschryving van haar taak.
Die luidde:
„zoodanige voorstellen te doen als in verband
met de noodzakelijkheid van een blijvende en
aanzienlijke verlaging van het peil der Rijks
uitgaven dienstig zullen zijn."
Kennelijk gaat die taak dus verder, dan het
zoeken naar evenwicht b.v. voor het crisisjaar
1933. Het is moeilijk met nauwkeurigheid te
zeggen, waar in de aardsche verhoudingen de
grens ligt van „het blijvende". Toch heeft men
te bedenken, dat Rijksuitgaven tot een bedrag
van rond 600 millioen gulden, waarop men het
tegenwoordige peil kan stellen, niet kunnen
worden gehandhaafd, wanneer niet redelijke
zekerheid bestaat, dat, tenminste in de eerst
komende jaren, op een ongeveer geiyk bedrag
aan inkomsten kan worden gerekend. Aard en
omvang van deze crisis, in tegenstelling met
vorige crises, geven de zeer gewichtige aanwij
zing, dat het tegendeel van die zekerheid aan
wezig is. Dan moet dus het peil zeker der blij
vende uitgaven omlaag. Daarvoor heeft de
Staat te zorgen, juist om in dezen tyd „zyn
vermogen om helpend en steunend op te tre
den niet te ondermijnen" en evenzeer om be
langrijke volksgoederen niet in gevaar te bren
gen „met name volksonderwijs en sociale voor
zieningen".
De redelijke kant
De vraag biyft natuurlijk: met hoeveel moet
het peil omlaag en is alles wat tot verlaging
dienstig is, ook aanvaardbaar?
De vraag omtrent het aanvaardbare, binnen
de grenzen van het mogelijke, is in laatste in
stantie, een van zedelijken aard. Voor zoover
bezuinigingen meer rechtstreeks op personen
inwerken, zal met groote nauwgezetheid moe
ten worden overwogen, tot hoever de invloed
van deze soort versobering mag gaan op le
vende menschen.
Het is duideiyk, dat niet met een soort wis
kundige zekerheid kan worden bepaald, op welk
peil de Rijksuitgaven moeten worden terug
gebracht. Wei is het noodzakeiyk te bedenken,
dat een aanzienlijk deel der uitgaven niet voor
bezuiniging in aanmerking kan komen.
Daar zijn vooreerst de pensioenslasten, welke
met inbegrip van de Ryksbydragen aan de sociale
Naar wij vernemen zal Vrijdag in het vroege
morgenuur een der middenstukken van de
groote hoofdliggers (lengte 65 Meter, gewicht
210 ton) van de spoorbrug bij Zalt-Bommel,
welke door Werkspoor N.V. te Amsterdam wordt
gebouwd worden ingeheschen.
Sterke inkrimping in Nederland
In verband met den afloop der te Schevenin-
gen gehouden conferentie van internationale
stikstofproducenten, waartoe o.a. de groote con
cerns behooren, bericht men ons, dat hierdoor
zeer aanzienlijke inkrimping van het bedrijf der
Compagnie Néerlandaise de l'Azöte te Sluiskil
(Zeeuwsch-Vlaanderen) is veroorzaakt.
De producten dezer fabriek die met de com
pagnie Norvégienne en de compagnie Beige de
l'Azóte, tot de grootste in West-Europa behoort,
is als gevolg der Scheveningsche conventie sterk
teruggevoerd. Zij werkt thans nog slechts op één
derde gedeelte ,van haar capaciteit, waardoor
zeer vele arbeiders zijn ontslagen.
Gezelschap in de koelcel
opgesloten
Zondagavond wilden eenige belangstellenden
de koelcellen van het gemeentelijk abattoir te
Poeldijk (gem. Monster) gaan bezichtigen. Dat
is wat al te best gelukt, want toen men in
een cel was, viel de celdeur onverwachts achter
de belangstellenden in het slot.
Een dergelijk verblijf in de koelcel is zelfs in
deze warme dagen niet prettig en op alle mo
gelijke manieren poogde men dan ook de aan
dacht te trekken van hen die buiten de cel wa
ren gebleven.
Toen dit gelukte, moest een smid worden ge
haald, die na bijna drie uur, de celdeur open
kon krijgen.
Het gezelschap zal intusschen wel voldoende
afgekoeld zijn geweest.
Komen na 18 jaren te voorschijn
Te Overslag zijn bij werkzaamheden, welke
aan een woning werden verricht, een aantal mi
litaire geweren te voorschijn gekomen. Deze
vuurwapenen zijn afkomstig van Belgische sol
daten, die in October 1914 bij hun vlucht voor
de Duitsche troepen, na overschryding der Ne
derlandsche grens hun wapenen in deze in de
nabijheid der grens staande woning hadden ach
tergelaten. De geweren, die door de gemeente
lijke autoriteiten in beslag zijn genomen, werden
achter het behangselpapier aangetroffen.
fondsen, een som van rond 118 millioen gulden
bedragen.
Met
Rente en aflossing
der schuld
is rond 74 millioen gemoeid. Het is alleszins
begrijpelijk, dat men naar een middel zoekt om
dit laatste bedrag ook in de bezuiniging te be
trekken. Een zoodanig middel zou b.v. zijn
conversie, voor zoover deze volgens de voor
waarden van uitgifte mogelijk is. Ook bij be
zuiniging op dezen post moet echter worden
nagestreefd „een rechtvaardige verdeeling van
nieuwe lasten". Het is niet met volkomen ze
kerheid te zeggen, wie deze lasten zouden heb
ben te dragen. Wel mag het van algemeene be
kendheid worden geacht, dat „de veilige
staatsfondsen met de vaste rente" by uitstek
het bezit zijn van hen, die veelal uit arbeid een
zeer bescheiden bedrag hebben bespaard en
van de velerlei soorten instellingen (spaar
banken, verzekeringsfondsen, werkloosheids
fondsen, vakvereenigingskassen enz.), die voor
het nakomen harer verplichtingen op stabiele
inkomsten moeten kunnen rekenen. Daarbij
kan men niet over het hoofd zien, dat een ver
laging van inkomsten uit rente van staatsfond
sen een weinig geëigend middel is om de mo
gelijkheid open te laten, dat de Staat door het
opnemen van gelden op langen termijn (plaat
sen van leenïngen) voor zoover toelaatbaar
een deel der lasten van den huidigen zwa
ren tijd doet dragen ook door het nageslacht.
Juist in dit verband zy gewezen op het punt
in ons ontwerpprogram, waarbij werkverrui
ming, zoo noodig ook door het verschaffen van
werkgelegenheid bij niet-aanstonds-productieve
werken, aan de orde wordt gesteld.
Bovendien dient volgens ons ontwerp-pro
gram het behoud van het evenwicht, waar
toe de verlaging van het peil der uitgaven
moet strekken, mede voorwaarde te zyn om
met name volksonderwijs en sociale voorzienin
gen niet in gevaar te brengen.
Uit het voorgaande volgt derhalve, dat van
de rond 600 millioen zeker niet meer dan
rond 400 millioen overbhjft, waarop bezuinigd
zou kunnen worden. Ook voor bezuiniging vat
baar is?
Het ligt voor de hand, dat men dan aan
stonds vraagt naar het totale bedrag van
loonen en salarissen
dat daarin is begrepen. In het rapport-Weiter
wordt dit bedrag gesteld op rond 194 millioen.
Meer nauwkeurige gegevens staan ons thans
niet ten dienste. Maar men drukt zich voor
zichtig uit, wanneer men vaststelt, dat het to
tale bedrag aan loonen en salarissen in ieder
geval 40 tot 50 pet. vertegenwoordigt van de
voor bezuiniging overbiyvende 400 millioen.
Hier doet zich dan met alle kracht de eisch
gelden van een nauwgezet onderzoek naar het
toelaatbare van deze bezuiniging, met name
in den geest van ons ontwerp-program, dat „ge
zinspolitiek het geheele staatsbeleid moet door
trekken."
De Commissie-Weiter had tot taak het zoeken
naar een blijvende en aanzienlijke verlaging van
het peil der Ryksuitgaven. Haar terrein was
dus allereerst dat der blijvende uitgaven.
De huidige crisistyd brengt ook uitgaven mede,
die niet van bljjvenden aard zijn. Wij bedoelen
in het bijzonder: den
Als ons ontwerp-program spreekt van de mo-
reele gevolgen van de wereldcrisis is niet in de
laatste plaats gedacht aan den geesel der werk
loosheid. Dat geldeiyke steun, ook al zou die in
overvloed kunnen worden gegeven, in staat zou
zqn alle gevolgen weg te nemen, zal niemand
Bij een kort, doch hevig onweder, dat Zon
dagmiddag boven Boskoop woedde sloeg de
bliksem in de de door den arbeider G. v. d.
Haak bewoonde woning. Een oude tante, die in
de huiskamer zat werd van haar stoel gesla
gen, terwijl de echtgenoote door het hemelvuur
aan de voeten werd getroffen, waardoor deze
ernstig werden verbrand.
Zonder brand te veroorzaker} verliet de blik
sem het huis. De vrouw van v. d. H„ die bui
ten bewustzijn was geraakt, is in de Wijkver
pleging verbonden.
Maandagavond omstreeks half acht is een
17-jarige bouwvakarbeider uit Hilversum, toen
hij den in aanbouw zijnden watertoren te Laren
bezocht, door een misstap gevallen in een tien
meter dieper liggend reservoir. Het kostte zeer
veel moeite hem weer boven te krijgen. Dr.
Holtman, die gewaarschuwd was, constateerde
een hersenschudding en breuken in beide
knieën.
De jongeman is naar het St. Jans Zieken
huis te Laren overgebracht. Zijn toestand is
ernstig.
Een Japansche boeddhistische kunstenaar,
Takahaschi Shoko uit Niigata heeft een drietal
van zijn schilderijen aangeboden aan den H.
Vader. Het geschenk werd door den apostoli-
schen prefect van Niigata,, Mgr. Ceska van de
Missionarissen van Steil, bij gelegenheid van
zijn bezoek bij den H. Vader aan Zijne Heilig
heid aangeboden.
De kunstenaar wilde door dit geschenk zijn
hooge waardeering en bewondering voor de Ka
tholieke Kerk en haar hoofd en leider te ken
nen geven. De drie schilderijen zijn voorstel
lingen van een drietal boeddhistische goden:
Nichiren, de Vader van het heelal; Kanzeon,
die de smeekbeden der menschen verhoort, en
Amida. de Verlosser en Redder van rechtvaar
digen en zondaars.
De H. Vader was vol bewondering voor de
kunstwerken en droeg den apost. prefect Mgr.
Ceska op, zijn bijzonderen dank aan den kun
stenaar over te brengen.
In de Abdijkerk te Heeswijk
Op O. L. Vrouw Hemelvaart wijdde Z. H.
Exc. Mgr. Th. L. Heylen in de Abdijkerk te
Heeswijk tot priester de Norbertijner kanunni
ken Otto Paymans (Tilburg), Gerlacus van
Dorst (Gilze) en Gilbertus van der Velden
(Breda), behoorende tot de Abdij van Berne:
Herman Joseph Durge (Wijk aan Zee), Gode-
fridus Sijen (Maastricht) en Tharcisius van
der Velden (Schijndel), behoorende tot de
Abdij van Postel; Norbertus Backmund (Würz-
burg) van de Abdy van Windberg (Beieren).
Tot diaken werd gewijd fr. Gratianus Hage
naars (Oosterhout) van de onlangs door Ton-
gerloo herstelde Abdij te Leffe (België).
met recht kunnen volhouden. Ook op dit ter
rein blijft ten volle plaats voor het beoefenen
van christeiyke naastenliefde in den ruimsten
zin. Maar in de maatschappij, zooals die nu een
maal is gegroeid, en zeker in de tegenwoordige
omstandigheden in Nederland, zal de overheid
ervoor moeten zorgen, dat de lasten zoodanig
worden verdeeld, dat ook zü, die buiten schuld
niet door arbeid in het onderhoud van zichzelf
en hun gezin kunnen voorzien, voldoende midde
len voor het noodzakelijke levensonderhoud ont
vangen. Men kan niet zeggen, dat de bestaande
normen beven een dusdanig minimum uitgaan.
Juist omdat het hier gaat om een gezamenlijk
dragen, om een rechtvaardige verdeeling van
lasten, is zoo noodig het opleggen van
eenigen nieuwen last om het leed van anderen
arageiyker te maken, zoo ten volle gerechtvaar
digd.
Belastingen
Het ligt voor de hand, dat men, om het even
wicht te behouden op een niet al te sterk ver
laagd peil van uitgaven, mede denkt aan de
verhooging van bestaande en de invoering van
nieuwe belastingen. De Commissie-Welter had
niet tot taak daarnaar te zoeken. Slechts in het
voorbygaan wijst zij er op, dat van verzwaarde
belastingheffing bij een sterk gedaalde conjunc
tuur in de practijk geen zoodanige financieele
resultaten zyn te verwachten, dat zy een tekort
van den omvang, als waarom het hier gaat,
voor een belangrijk deel zouden kunnen neu
traliseeren. De juistheid van die opmerking in
algemeenen zin valt moeilijk te ontkennen. Zij
wordt trouwens bij herhaling gedemonstreerd
door de aanwijzingen, die in sommige politieke
kringen omtrent het verschaffen van nieuwe
middelen worden gegeven. Daarbij kan niet over
het hoofd worden gezien, dat in een plan van
noodzakelijke bezuinigingen in dezen tyd ver
mindering van uitgaven een vrij zeker middel,
doch vermeerdering van inkomsten een zeer on
zeker middel beteekent.
Dat alles neemt niet weg, dat zeker thans met
de grootste nauwgezetheid moet worden ge
streefd naar rechtvaardige verdeeling ook van
nieuwe lasten rechtstreeks of zijdelings. Die
taak lag niet op het eigenlijke terrein der Com-
missie-Welter. Zij rust in volle zwaarte, voor
elk met de ten dienste staande bevoegdheden, op
de organen van den Staat, die omtrent concrete
maatregelen zullen hebben te beslissen.
Een betere toekomst
Het Dagelijksch Bestuur vertrouwt hiermede
eenig algemeen inzicht te hebben gegeven in het
geheele complex van moeilijkheden, die om op
lossing vragen. Dit zal er ongetwijfeld toe kun
nen bijdragen, om met name de taak van hen,
die in de deelen van de partij organisatie leiding
hebben te geven, te vergemakkelijken. Het is
altyd uit den booze verantwoordehjkheden te
verschuiven, in dezen tijd in verhoogde mate.
Maar, indien men den gezonden invloed van een
vrij volk op de regeling van zijn eigen huishou
ding wil behouden, is het volstrekt noodzakelijk
dat er, naast een behoorlijk inzicht, een goed
gefundeerd vertrouwen bestaat in de eigen
„mannen en vrouwen", die voor het nemen van
beslissingen worden gesteld. De z.g. vertrouwens
crisis is niet het minst fatale gevolg van de
huidige verwarring. De party leiding zal daarom
in nauw contact blijven met de fractie, en verder
de voorlichting geven, die tot schragen van het
vertrouwen onontbeerhjk is.
Bij verlaging van het peil der Rijksuitgaven,
voorzoover die noodzakelijk is, heeft men ten
slotte te bedenken, dat dit niet behoeft in te
sluiten blijvende verlaging van het peil der
volkswelvaart. Juist daarop doelt het ontwerp-
program 1933, waar het handelt over den opbouw
van een betere toekomst. Te midden van de
oogenblikkeiyke verwarring en ontreddering
zullen juist de Katholieken richting moeten
wijzen en leiding moeten geven, in hechte staat
kundige eenheid, doelbewust, en in sterk Gods
vertrouwen!
De legende, dat struisvogels bij het nade
ren van den jager hun kop in het heete
woestijnzand steken om het dreigend ge
vaar niet te zien, heeft het begrip „Struis
vogelpolitiek" doen ontstaan. Struisvogel
politiek is een politiek, waarbij men de
oogen sluit voor dat wat men niet zien wil,
ofschoon het wel degelijk bestaat.
De plannen-makerij der Sovjets is een
typisch verschijnsel dier veelvuldig be
oefende politiek. De vijf-jaren-plannen
mislukten in de practijk. De bevolen resul
taten bleven uit. Niettemin smeedden de
Bolsjewieken met een onverwoestbaar opti
misme nieuwe plannen.
Zoo heeft eenige maanden geleden het
Centrale Departement voor Zoölogie te
Moskou opdracht gekregen in Rusland op
groote schaal Australische diersoorten in te
voeren. Bij Maikop, in het Zuiden des lands,
werd een kangoeroe-fokkerij opgericht,
welke, naar het heet, prachtige resultaten
afwerpt. Die resultaten schijnen zelfs zóó
schitterend, dat de Russische bladen in hun
getallenstelsel geen cijfers genoeg schijnen
te kunnen vinden, om die resultaten wat
minder vaag aan te geven. Behalve met
buideldieren is men in Moskou thans ook
proefnemingen gaan doen met struisvogels.
In de buurt van de hoofdstad, wier atmos
feer blijkens wetenschappelijke onderzoe
kingen buitengewoon geschikt voor deze
woestijndieren moet zijn (hoe kan het ook
anders!), zijn zes struisvogels bijeen ge
bracht, die zich zullen hebben te onder
werpen aan een door de Sovjet gedecreteerd
„éénj aarsplan voor de struisvogelteelt". De
gevederde steltloopers hebben n.l. last ge
kregen dit jaar nog zestig eieren te leggen,
welke, in broedmachines uitgebroeid, een
minimum van dertig welgeschapen kuikens
zullen moeten opleveren.
Welke maatregelen de Sovjet-autoriteiten
zullen nemen, indien de struisvogels dit
éénj aarsplan trachten te saboteeren, is niet
bekend. Vermoedelijk wacht hun dan ver
banning naar Siberië of een nieuw plan,
waarbij zij tot een verdubbelde eierproduc-
tie zullen worden geprest. Het laat zich
echter aanzien, dat zij de bevelen der
machthebbers in Moskou gehoorzaam zul
len opvolgen. Nergens ter wereld toch heb
ben de struisvogels zoo'n kans om politieke
carrière te maken als in Sovjet-Rusland
De R. K. Sportbeweging te Leiden heeft een
nieuwen mijlpaal gepasseerd.
Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent heeft
Zondag het nieuwe R. K. Sportpark ingewijd.
Z. H. Exc. heeft na de plechtige inzegening
het woord gevoerd en zeide o.m.:
Ongetwijfeld zullen velen, buiten onze Room-
sche kerk en ook nog wel leden van de kerk
zelve, de vraag stellen: „Wat heeft nu toch
de Bisschop met de sport te maken?" Zeer ze
ker heeft een bisschop op de allereerste plaats
te zorgen voor de geestelijke belangen van de
aan Zijne zorgen toevertrouwden. Maar hieruit
volgt geenszins, dat alle andere belangen, niet
rechtstreeks geestelijke belangen te noemen,
zouden vallen buiten de bemoeiingen van de
geestelijke overheid. Immers, met zoovele stof
felijke belangen hangen dé geestelijke belan
gen samen. Daarom heeft de bisschop ook wel
degelijk zijn aandacht te vestigen op en te
zorgen voor de stoffelijke en lichameiyke be
langen, opdat door de behartiging van de
stoffelijke de geestehjke belangen niet zullen
worden geschaad. Dit geldt ook voor de
sportbeweging.
Beoogt de sport in hoofdzaak de ontwikke
ling van het lichaam, by de beoefening ervan
mogen echter de hoogere en geestelijke belan
gen niet alleen niet uit het oog worden ver
loren, maar behooren deze positief en prin
cipieel behartigd te worden. Evenmin als het
lichaam kan zonder den geest, evenmin mogen
bij de behartiging van de lichamelijke belan
gen de geestelijke belangen worden uitge
schakeld of omgekeerd. Daarom dienen deze
samen behartigd te worden en op dien grond
heeft de kerkelijke overheid dan ook absoluut
het recht en den plicht voorschriften te ge
ven. Dit is, zoo vervolgt Mgr. met nadruk,
niet de meening van mij alleen, maar van
alle bisschoppen en van Z. H. den Paus.
Mgr. wijst hier op de uitspraak van Z. H.
den Paus in de encycliek over de opvoeding,
welke het vorig jaar werd uitgevaardigd. Daar
in lezen wij, dat „de kerk de zorg heeft uit te
strekken over de geheele opvoeding".
Daarom behooren de uitspraken van de ker-
keiyke overheid ook inzake de sportbeweging,
als zijnde een deel van de jeugdopvoeding,
door allen geëerbiedigd te worden en nageko
men.
Het eerste motief, waarom ik gaarne naar
Leiden ben gekomen, is om mijn sympathie
uit te spreken met deze principieele Room-
sche sportbeweging, zooals zij hier is tot
stand gekomen.
Met nadruk wees Mgr. ook de ouders op de
zware verplichting ten opzichte van de niet-
toetreding van hunne kinderen tot niet-er-
kende katholieke sportvereenigingen, ook al
bestaan deze dan alleen uit katholieken.
Noch in deze, noch in de z.g. neutrale sport
vereenigingen, maar alleen in de erkende R. K.
Sportvereenigingen, dat zijn die vereenigingen,
welke een geestelijk adviseur hebben, is de
plaats voor onze roomsche kinderen.
Mgr. doet hiervoor een beroep op de ouders
en is ervan overtuigd, dat dit woord zal wor
den opgevolgd.
Veel te goed, aldus vervolgde Mgr. Aenge
nent, ken ik de principieele gevoelens van de
ouders in ons bisdom en ook in Leiden, om
niet overtuigd te zijn, dat de Roomsche sport
beweging, in nieuwe en juiste banen geleid,
ook hier zal groeien en bloeien.
Hierna eindigde Mgr. met een „Lang leve de
R. K. Sport en de R. K. Sportcentrale in Lei
den."
De rede van Haarlems kerkvorst, met na
druk en diepen ernst uitgesproken en door de
vele aanwezigen met gespannen aandacht en
ademlooze stilte aanhoord, werd aan het
einde met een daverend applaus begroet.
