De toekomst van het kapitalisme
Van de Perstribune
Een merkwaardige
brochure
Voor den vrede?
Prinses Juliana
te Roermond
Auto verongelukt
WOENSDAG 24 AUGUSTUS
Tijdens 't 7e Eeuwfeest
v. HEUTSZ-MONUMENT
ONTHULD
Plechtigheid te Batavia
Een S.D.A.P. betooging
te Maastricht
Chauffeur gedood
Ontvangst door burgemeester mr.
Waszink aan de grens en door
Z. H. Exc. Mgr. dr.
Lemmens voor de
Munsterkerk
Een jubileumnummer
LEGER-INKRIMPING
Overreden en gedood
De Leipziger Najaars-Messe
LANDBOUWGEWASSEN
De stand over het algemeen goed
De weersgesteldheid
De stand der gewassen
Oogst van Ottawa
Nationaal-socialisme en
kapitalisme
Tegen een boom gebotst en in
brand gevlogen
EEN HANDIG DIRECTEUR
PAARDEN OP HOL
Wandelaar omvergereden en kort
daarop overleden
UIT DEN TREIN GEVALLEN
Aan de gevolgen overleden
Naar de Missie
Boerderij afgebrand
Aldus luidt de titel van de merkwaardige
brochure, door prof. dr. Werner Sombart
öezer dagen uitgegeven, en waaraan wij
'bans eenige aandacht gaan wijden.
Werner Sombart is de bekende schrijver
*an het groote zes-deelige werk „Der m o-
öerne kapitalismus", een breed op
gezette historisch-systematische beschrij-
v'hg van het geheele Europeesche economi
sche leven van zijn aanvang tot op onzen
'ijd.
Beschreef hij daarin het verleden en het
beden, thans slaat hij een blik in de toe
komst. Al kan men als wetenschappelijk
fcian niet met absolute zekerheid voorspellen,
boe de economische ontwikkeling in de
baaste toekomst zijn zal, drieerlei is toch
hogelijk:
le. kan men de mogelijkheden aanwijzen,
2e. kan men de noodzakelijkheid aantoo-
ben, waaraan deze ontwikkeling gebonden
is;
3e. kan men de waarschijnlijkheden vast
bellen.
Om dit te kunnen doen, moet men den
t°talen toestand van heden kennen, en de
krachten, welke daarin werken.
Men pleegt wel te spreken van het kapita
lisme, als het tegenwoordig economisch
systeem, maar wij moeten daarbij steeds
bedenken, dat dit systeem niet iets vast-
Staands is, maar iets, steeds in wording en
Ontwikkeling.
Naast het eigenlijk kapitalistisch systeem
treffen wij overal nog voor-kapitalistische
systemen aan, zoo bijv. in den landbouw,
klaar bovendien zijn er nieuwe vormen van
economisch leven onstaan, zoo de groote
Menigte van coöperaties, publiekrechtelijke
bedrijven, zij het steeds meer in gemengden
vorm: de zgn. gemengd-openbare onder
nemingen.
Ook het kapitalistisch systeem zelf is aan
Sroote veranderingen onderhevig: zoo ver
keringen in den economischen geest, in
bc rechtsorde, in de techniek.
De kapitalistische geest is sterk veranderd.
Be spanning tusschen rationalisme en
^rationalisme, tusschen speculatie en kalcu-
fatie, tusschen burgerlijken en roovers-geest,
's verminderd. Het rationale moment is
sterk toegenomen, ook bij de ondernemers-
&elve. De speculatie is verminderd, omdat
bren meer weet dan vroeger. De onderne
mers zijn meer geworden bestuurders, hun
bositie lijkt steeds meer op die van hoofd-
bftitenaren. De ontzaglijke uitbreiding van
bet te leiden apparaat heeft daar veel toe
bijgedragen.
Het heftig streven naar winstmaken is
Verzwakt, en nog meer de bereidheid ver
bezen te dragen. Men streeft naar zekerheid
vastheid. Men wil niet meer zooveel vra
Sen, zoo groote risico's loopen.
De groote ondernemingen lijden aan ver
vetting, gevolg van concentratie, kartellee-
Vbg, naamlooze vennootschappen. Het stre
wn naar macht is ingeperkt en belemmerd
boor de staatswetgeving en door de machts
positie der vakvereenigingen.
Er is verandering gekomen in de rechts-
°tde. Het kapitalistisch systeem was vóór
&Ües gebouwd op individueele vrijheid. In
Plaats van vrijheid kwam velerlei gebonden-
beid. Gebondenheid door vervanging van
bet vrije initiatief door een systeem van
Voorschriften, door bureaukratiseering der
Sroote ondernemingen. Gebondenheid ook
boor de Staatswetgeving, door arbeidswet-,
Seving en arbeidersverzekering, door be
rechting van arbeidsconflicten, door prijs-
contröle, door staatstoezicht, vooral op de
banken. Gebondenheid door de arbeiders
klasse: bedrijfs- en ondernemingsraden, in
vloed van de vakvereenigingen, collectieve
Arbeidsovereenkomsten, enz.
Maar vooral de techniek van het econo
misch leven heeft sterke verandering onder
daan.
Het oude markt-mechanisme, dat ae
Grondslag was van het kapitalistisch econo
misch systeem, wordt steeds meer uitge
Schakeld. Vraag en aanbod bepaalden de
marktpositie, de marktpositie bepaalde de
doederenprijzen, de goederenprijzen bepaal-
be de arbeidsloonen, de arbeidsloonen be
haalde de winsten. Hoe is dit alles veran-
berd! De kartels soms zelfs de staat!
stellen de prijzen vast. De loonen worden
b°or de vakvereenigingen vastgesteld: zoo
bleven vaak prijzen en loonen op de oude
boogte, terwijl de marktpositie reeds een
Vroeger ongekende laagte had bereikt.
Zoowel extensief als intensief is daardoor
bet kapitalistisch economisch systeem ver
anderd.
Werner Sombart meent daarom te mogen
*eggen, dat het kapitalistisch systeem niet
b'eer bestaat, en dat wij thans het tijdperk
ingetreden van het laat-kapitalisme.
^marin de oude heerschappij van het kapi
talisme steeds meer door andere nieuw
°ï>komende economische systemen verdron-
®en en vervangen wordt, en zelf in zijn
®'ruktuur veranderingen ondergaat, die haar
b°rsprong vinden in de steeds verder door-
^erkende nieuwe economische systemen.
Bie periode van het laat-kapitalisme is
Aangevangen bij het begin van den wereld-
°°rlog.
Wat zal nu de toekomst brengen?
zijn twee mogelijkheden:
ke eerste mogelijkheid de minst
Jmarschijnlijke is, dat alles bij het oude
blijft. Hier en daar wordt een gat gestopt.
P een versleten plek wordt een nieuwe lap
^e**aaid. De boeren worden beschermd, de
^Port-industrie wordt bevorderd.
Toch is niemand met den bestaanden toe-
abd tevreden. De een vindt, dat er teveel
^emassregelt" wordt. De ander is van mee
j Wg, dat onze productie leidt aan plan
°°sheid, toevalligheid en willekeur,
km tweede mogelijkheid is; de film
wordt teruggedraaid. Wij keeren weer terug
naar het vrijheidssysteem, naar het echte,
onvervalschte kapitalisme met onbeperkte
ondernemers-initiatieven en heerschappij.
Op dit reactionnair standpunt staat een
groot deel der ondernemers. Maar toen in
het begin van de 19e eeuw het individualis
tische vrijheidssysteem zich alsom baan
brak, waren er eenige dingen aanwezig, die
er nu niet meer zijn. Er was een felle reactie
tegen het vermolmde gildensysteem even
zeer als tegen de veel te ver gaande over
heidsbemoeiing van het Mercantilisme: de
kapitalistische belangen schenen en ten
deele zelfs waren ze dat toen ook alge-
meene belangen. Er was nog een vrij veld
van werkzaamheid, zoowel binnens- als bui
tenslands. De ondernemingen waren nog
betrekkelijk klein.
Thans is dit alles anders. Tegen den
terugkeer naar een vrijheidssysteem met
ongeordende volkshuishouding valt aan te
voeren: eenerzijds, dat door de ontwikke
ling-zelf van het kapitalisme veel vrijheid
werd neergedrukt onder den last van de
groote organisatie in reuzenbanken, kar
tels, concerns, enz.; dat deze zelfbindingen
weer ongedaan zouden kunnen worden ge
maakt is een dwaze utopie. Anderzijds zul
len machtige belangengroepen zich met
kracht en succes verzetten tegen de af
braak der sociale wetgeving; men denke
slechts aan de vakvereenigingen!
Tenslotte verzetten zich ook algemeene
belangen tegen de wederinvoering der
„vrije" volkshuishouding. De reusachtig
groote nieuwe economische eenheden heb
ben geheel nieuwe voorwaarden geschapen.
De private bedrijfsvoering is geworden tot
een algemeene, openbare aangelegenheid.
Wij hebben dit vooral kunnen zien aan het
lot der banken. Zoo lang deze klein waren,
kon de gemeenschap rustig toezien, als ze
failleerden. De ineenstorting van een
moderne groote bank echter is een alge
meene calamiteit. Zoo staat het ook bij de
zeer groote ondernemingen. Aan haar lot
is gebonden het lot van honderdduizenden.
Geen Staat kan in zijn midden souvereine
„industrieele hertogdommen" dulden.
Maat wat dan, als het bestaande onhoud
baar en terugkeer uitgesloten is? Nieuwe
vormen van economisch leven zullen uit
komst moeten geven. En dan spreekt ook
Werner Sombart gelaten uit het groote
woord: Planwirtschaft.
Wat hij daaronder verstaat, zullen wij
thans nagaan.
Roermond blijft de geheele week feesten. De
dag van gister was een der gewichtigste van het
feestgetij aangezien H. K. H. Prinses Juliana
Roermond kwam bezoeken om met gemeente
bestuur en burgerij het zevenhonderdjarig be
staan der stad te gedenken.
Te één uur werd H. K. H. de Prinses aan de
versierde grens der in feesttooi prijkende ge
meente begroet door burgemeester mr. M. A.
M. Waszink. Er was ontzettend veel volk op de
been om de hooge bezoekster te begroeten.
Na de officieele ontvangst werd langs Ven-
loscheweg en Venlosche Poort via de Steeg-
straat naar de Swalmerstraat gereden, waar
ten huize van burgemeester Waszink in intie-
men kring de lunch werd gebruikt.
Te kwart voor drie zou vervolgens de opening
van het museum door de Prinses plaats vin
den. De stoet der autoriteiten reed via de
Markt, Marktstraat, Neerstraat, Minderbroeder
straat, Swartbroekstraat en Kapellerpoort naar
het museum.
In het museum volgde alsdan een kleine plech
tigheid waarbij Prinses Juliana het museum
voor geopend verklaarde.
O.m. waren hierbij aanwezig de Commissaris
van de Koningin; dr. P. Schmidt Degener.
hoofd-directeur van het Rijksmuseum te Am
sterdam als vertegenwoordiger van den Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen: de
gemeenteraad van Roermond, welks leden door
den burgemeester aan H. K. H. werden voor
gesteld en een groot aantal genoodigden.
Burgemeester Waszink hield een begroetings
rede, waarin hij o.m. een overzicht gaf van de
bezoeken, die sedert 1815 de achtereenvolgende
Oranje-vorsten aan Roermond hebben ge
bracht.
Namens het gemeentebestuur bood spr. den
gouden penning der stad aan H. K. H. aan.
De plechtigheid werd per radio uitgezonden.
Aan den ingang van het museum stond een
eere-wacht met vaandel, ter sterkte van 150
man uit het vrywillige Landstormcorps „Lim-
burgsche Jagers" opgesteld.
Ook werd H. K. H. hier begroet door een
deputatie van de vereeniging van Nederlanders
in België die bloemen aanbood.
Na het bezoek aan het museum reed H K. H.
naar de Munsterkerk om deze te bezichtigen.
Langs Zwartbroekplein, Mariagardestr., Kruis-
heerenstr., Hamstraat werd het Munsterplein
bereikt.
Aan de Munsterkerk werd Hare Koninklijke
Hoogheid ontvangen door Zijne Hoogwaardige
Excellentie Mgr. dr. G. Lemmens, Bisschop
van Roermond, die H. K. H. begroette.
Het door wijlen dr. T. J. H. Cuypers geres
taureerde monument werd door de Prinses vol
belangstelling in oogenschouw genomen.
Na haar bezoek aan de Munsterkerk begaf
H. K. H. met gevolg zich onder de Bogen via
Hamstraat en Munsterplein, Steenweg, Varkens-
markt, Markt, Kraanpoort en Buitenop naar
het Tentoonstellingsterrein, waar van circa
kwart over vier tot 5 uur een rondgang over de
Jubileumtentoonstelling werd gedaan.
Te circa vijf uur vertrok de Prinses van de
tentoonstelling langs Steenstraat en Swalmer
straat naar de woning van burgemeester Was
zink alwaar een korten tijd werd vertoefd. Ver
volgens deed burgemeester Waszink de Prin
ses uitgeleide langs Swalmerstraat, Steegstraat
en Venloscheweg tot aan de grens der gemeente
Heel wat volk was op de been. Verschillende
Roermondsche muziekgezelschappen brachten
in den loop van den dag op eenige punten der
stad tijdens de rondritten van H. K. H. muzi
kale hulde aan de hooge bezoekster.
De dag werd besloten met een concert op
het Munsterplein door de Kon. Harmonie van
Thorn, onder directie van den heer Max Guil-
laume.
Bij gelegenheid der herdenking van het ze
venhonderd-jarig bestaan van Roermond als
stad, heeft „De Nieuwe Koerier" een rijk-geïl
lustreerd en typografisch uitstekend verzorgd
jubileumnummer in het licht gegeven.
Naast een aantal poëtische bijdragen, bevat
het nummer e enschrijven van Z. H. Exc. Mgr.
dr. G. Lemmens, bisschop der feestende stad, ar
tikelen o.m. van den Roermondenaar Jhr. mr.
Ch. Ruys de Beerenbroeck, van den burgemees
ter mr. M. A. M. Waszink, van Mgr. L. N. Le
Bron de Vexela, plebaan-deken, van het Roer
mondsche Tweede Kamerlid mr. M. C. E Bon-
gaerts en van tal van andere vooraanstaande
persoonlijkheden op kerkelijk en wereldlijk ge
bied.
Nederlandsch Oost-Jndië en het
moederland luisteren geza
menlijk naar de rede van
den Gouverneur-
Generaal
Gistermorgen heeft te Batavia de
plechtige onthulling plaats gehad van het
Van Heutsz-monument door den Gouverneur-
Generaal van Ned. Indië, Jhr. mr. B. C. de
Jonge.
De Gouverneur-generaal gaf een overzicht
van het leven en werken van Van Heutsz. Spr.
wees erop dat van Heutsz al de grondslagen
heeft gelegd, waarop thans nog wordt voort
gebouwd.
Met den wensch, dat tot in lengte van da
gen dit gedenkteeken van zijn grooten voor
ganger van Heutsz er toe moge bijdragen om
zijn korten naam levendig te houden en zijn
groote beteekenis steeds beter te doen begrij
pen en dat het tot in lengte van tijden mag
uitzien op een welvarend Indië, aan welks
voorspoed het leven van van Heutsz was ge
wijd, ging de gouverneur-generaal tot de ont-
hulling van het imposante monument over,
waarna hij aan den voet ervan een krans leg.
de.
Achtereenvolgens werd nu het woord ge
voerd door den voorzitter van den Volksraad,
den heer J. W. Zeger Ranneft; luitenant-ge
neraal H. A. Cramer, commandant van het
leger; schout-bij-nacht J. F. Osten, vloot,
voogd; den voorzitter van het hoofdcomité van
de Van Heutszherdenking, den heer van San-
dick, lid van den Raad van N.-I., waarna bur
gemeester ir. Meyroos van Batavia het monu
ment namens de gemeente in ontvangst nam.
Door zeer veie corporaties en vereenigingen
werden vervolgens kransen neergelegd, waar
na de gouverneur-generaal en diens eehtge-
noote, terwijl het muziekkorps het „Wilhel
mus" speelde, het terrein verlieten.
De uitzending, via de Indische zenders, dooi
den K. R. O. was dermate, dat de plechtighe
den goed konden worden gevolgd.
-Acht regimenten infanterie,
acht batterijen artillerie minder
De opengestelde mogelijkheid tot afvloeiing
van personeel der artillerie wettigde het ver
moeden, dat in tegenstelling met de plan
nen der commissie-Weiter ook dit dienst
vak zou worden gereorganiseerd.
Inderdaad zoo deelt men aan het „Volk"
mede ligt het in de bedoeling van elk
regiment artillerie, dat thans uit drie school-
batterijen bestaat, één batterij op te heffen.
Van de beide regimenten onbereden artil
lerie zou dat te Gorcum in garnizoen worden
opgeheven.
Reeds eerder werd bericht, dat bovendien
acht regimenten infanterie zullen worden op
geheven; hun oorlogsorganisaties echter niet.
De 67-jarige heer J. te Schayk, aan de Maas,
is door een auto aangereden en gedood.
Te Aken en Luik werden achtereenvol
gens betoogingen gehouden, welke in
hun schild voerden den schuilnaam
van „Internationale Vredesdemonstratie".
Na voormelde plaatsen was Zondag Maas
tricht aan de beurt voor een dergelijke ver
tooning, waarvan de plaatselijke afdeeling
der S.D.A.P. slechts profiteeren kon, om met
een straatbetooging voor den dag te komen.
Dank zij de buitenlandsche internatio
nale?! deelname van Belgische en Duit-
sche partij genooten had de stoet, welke
des namiddags vanaf het Koningin Emma-
plein door de stad trok, dan ook een be
hoorlijke lengte, ofschoon het aantal deel
nemende Maastrichtenaars schraal bleef.
Reeds in den voormiddag liepen de
vreemdelingen de stad binnen en waren
kenbaar aan hun kleurtooi en uitroepen,
welke des namiddags zonder blikken of
blozen de nuttelooze beteekenis van den
stoet voor den vrede demonstreerden, toen
onafgebroken de „Internationale" klonk en
uitroepen als „Nieder Hitier" en „Ruys is
armoede" eiken verderen uitleg omtrent de
constitutie der deelnemers overbodig
maakten.
Trouwens de publieke belangstelling was
vrij poover! en moet voor de deelnemers,
vooral den aanvang van den toen rommc-
ligen stoet, vrij teleurstellend zijn geweest.
De Belgische fietsers openden den stoet
vrij ordeloos en eentonig, de Belgische
„dames" ontzagen zich niet er 'n danspar
tijtje van te maken.
De Duitschers boetten niets van hun al
oude krijgshaftigheid in.
Gelukkig waren er in den voormiddag
enkele wenken gegeven, welke voorkwamen
dat min of meer naaktloopende dames in
den stoet meeliepen.
Intusschen deed zich toch nog 'n inci
dentje voor 't Politiebureau voor. Daar deed
inspecteur Boersma zeer terecht 'n span
doek, voorstellend 'n Nederlandsch soldaat,
die 'n geweer brak, uit den stoet verwij
deren. Dit ging zeer snel in z'n werk.
'n Hoongeroep klonk als protest. De op
komende agitatie smoorde direct op zicht
der aanwezige politie-macht.
Op een braak-liggend terrein aan den
Scharnerweg, het gemeente-terrein „Wy-
ckersveld", werden de betoogers door een
drietal sprekers toegesproken en hun inspi
raties gingen meer bijzonder tegen het kapi
talisme.
Naar de vier windhoeken gerichte luid
sprekers trachtten de gesproken woorden
verstaanbaar te maken.
Behoudens de enkele honderd luisteraars,
hadden zoo goed als allen hun toevlucht
gezocht tot culinaire dingen, waarvan in
wanordelijke ligging „genoten" werd.
De Commissaris van Politie, die z'n pap
penheimers kent, had kundige op alles
voorbereide voorzieningen getroffen en was
zelf op meerdere plaatsen ter oriëntatie
aanwezig.
Inmiddels deed zich geen noemenswaar
dig incident voor, bleef de geheele „betoo
ging" als 'n lustige dag van ontspanning
voor de talrijke buitenlandsche partij genoo
ten, en miste elk effect voor de internatio
nale vredesgedachte!
Toch meenen wij hier te moeten vragen,
of het wel verantwoord was op 'n oogenblik,
dat de toestanden en mentaliteit zoowel in
België als Duitschland allerminst rustig
waren, deze vreemde elementen in Maas
tricht saam te laten komen.
Al moge de demonstratie in het métier
der S.D.A.P. eenig propagandistisch effect
sorteeren, aan wie organisators zoowel als
toestemminggevers ware met de volle
maat de verantwoordelijkheid toe te meten
geweest, indien zekere elementen roet in het
eten waren komen gooien?
Op verzoek van het Leipziger Messamt heeft
het rijksministerie van economische zaken toe
gezegd, dat buitenlandsche bezoekers, die van
28 Augustus tót 1 September op de Leipziger
Najaars-Messe hun inkoopen doen, desge-
wenscht tot maximum 30 pCt. van het bedrag
der rekeningen de beschikking kunnen verkrij
gen over hun in Duitschland geblokkeerd te
goed. Met nadruk dient er op gewezen te wor
den, dat men alleen gebruik kan maken van
eigen credit-saldi en geen tegoed mag over
nemen van anderen.
Ter gelegenheid van de Najaarsbeurs wordt
in Leipzig een groote étalagewedstrijd georga
niseerd, die verband houdt met een speciale
groep van de Reclame-Messe, getiteld „Jeder
kannwerben". In deze afdeeling worden alle
voor een goede verzorging van de étalage noo-
dige hulpmiddelen geëxposeerd.
Als bijzonderheden verdienen nog vermel
ding de „Mitteldeutsche Landwirtschaftsmarkt",
in de hallen 7 en 8, de tentoonstelling voor
toerisme in hal 1, de altijd zeer bezienswaar
dige afdeeling voor technische uitvindingen en
verbeteringen in de hallen 2 en 3. Tenslotte
een congres op het gebied van sportbenoodigd-
heden en sportkleeding, dat Zondag 28 Augus
tus in het „Kaufmannisches Vereinshaus" ge
houden wordt.
Het onderstaand overzicht betreffende den
stand der landbouwgewassen op 18 Augustus
1932 is, onder medewerking der Rijkslandbouw-
consulenten, samengesteld naar gegevens, ver
strekt door de correspondenten der Directie van
den Landbouw, en wat de weersgesteldheid be
treft, door het Koninklijk Nederlandsch Me
teorologisch Instituut.
Gemiddeld over de geheele maand Juni
waren de overdagtemperatuur, het gemiddelde
dagelijksche maximum en minimum achtereen
volgens 0,7 gr. C, 0,5 gr. C en 1,0 gr. C. boven
normaal. In de eerste dekade van Augustus was
de ochtendtemperatuur 0,5 gr. C. beneden nor
maal, daarna tot en met den 18den op alle
dagen boven normaal, gemicmeld 4 gr. C. De
gemiddelde maximum temperatuur was van 1
tot 10 Augustus ongeveer normaal, van 11 tot
18 Augustus 7 gr. C. boven normaal; voor het
gemiddelde minimum waren de afwijkingen in
dezelfde tijdvakken 0,5 gr. C. en 5 gr. C. boven
normaal. De maximum temperatuur was van
10 tot en met 18 Augustus alle dagen boven
25 gr. C„ terwijl het normale aantal dagen, waar
op het maximum genoemde temperatuur pleegt
te overtreffen, voor de geheele maand slechts
4 bedraagt.
In Juli bedroeg de hoeveelheid neerslag ge
middeld over het geheele land 93 m.m. tegen
71 m.m. normaal. In Zuid-Limburg viel onge
veer 10 pCt. minder dan de normale hoeveel
heid; overigens was de hoeveelheid neerslag
boven normaal, namelijk 5 tot 25 pCt. in de
oostelijke provincies en in Zuid-Holland, onge
veer 35 pCt. in Utrecht en op de Veluwe en
elders 40 tot 65 pCt. Van 1 tot en met 18 Aug.
was de neerslag over het geheele land be
rekend, slechts ongeveer gelijk aan de helft van
de normale hoeveelheid. Plaatselijk traden
sterke verschillen op ten gevolge van locale
onweersbuien. In Zuid-Holland en het midden
van het land was de neerslag naar verhouding
het geringste; daar viel 75 pCt. minder dan
normaal, in het Noordwesten 40 tot 60 pCt.
minder en in het Oosten 20 tot 40 pCt. minder
dan het gemiddelde.
Het aantal uren zonneschijn bedroeg in Juli
182, tegen 195 normaal, en van 1 tot 18 Aug.
130, tegen 110 normaal.
De weersomstandigheden zijn voor de ont
wikkeling der verschillende gewassen in het
algemeen niet ongunstig geweest. De schade,
door regenbuien aan de legerende granen toe
gebracht, is voor een belangrijk deel door de
laatste warme periode weder goed gemaakt.
De oogst van de tarwe is over het algemeen
goed; in verschillende streken goed tot zeer
goed. In het Noordoosten des lands worden veel
klachten vernomen over het optreden van voet
ziekte in de tarwe. In de Veenkoloniën is het
gewas slechts vrij goed. Vele perceelen bleken
daar tegen het rijpen een hoog percentage looze
aren te bezitten, vermoedelijk ten gevolge van
het optreden van bodem- en schimmelziekten.
Rogge, haver en gerst leveren een goeden
oogst. Vooral waar de rogge reeds vóór den
bloei gelegerd was, verwacht men echter lage
opbrengsten.
Het gewas van de veldboonen wisselt van goed
tot vrij goed.
De erwten hebben gedurende den oogsttijd
veel van den regen geleden; bovendien is de
qualiteit slechts matig door vreterij. Slechts ir.
enkele streken is het gewas goed; veelal varieert
het van matig tot vrij goed.
Het standcijfer voor de bruine boonen over
treft het gemiddelde niet onbelangrijk.
De opbrengst van het vlas is in Zeeland en
Friesland goed, elders vrij goed te noemen. Het
grootste gedeelte van het gewas heeft het veld
reeds geruimd.
De oogst van het kanariezaad is goed.
Het koolzaad heeft in Zeeland schade onder-
Op de Rijksconferentie te Ottawa heeft
Engeland gelijk wij bereids berichtten
verdragen gesloten met Zuid-Afrika,
Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en Zuid-
Rhodesië, waarbij aan deze landen gedu
rende drie jaar vrije invoer in Engeland is
toegestaan van eieren, boter, kaas enz. Op
grond van deze overeenkomsten zal de
Engelsche regeering aldus een Reuter-
telegram een wetsontwerp indienen, be-
oogende het treffen van invoerrechten op
melkproducten. Dit is dan voor Neder
land de „oogst van Ottawa", zegt sma
lend het „Handelsblad":
Het telegram loopt niet over van dui
delijkheid, want gesuikerde magere con
dens, dat van onzen melkproducten-export
in gewicht en in waarde, zoowel in het al
gemeen, als naar Engeland verreweg het
belangrijkste is (in 1931 b.v. 135% millioen
Kg. voor 24 millioen gulden, waarvan En
geland alléén 123 millioen Kg. voor 21%
millioen gulden betrok) wordt niet gerept.
Of dit product dus buiten de regeling valt,
dient nader te worden afgewacht.
Overigens beschouwe men de invoer
rechten (bacon wordt al weer niet ge
noemd) niet op zich zelf, doch in samen
hang met het feit, dat de dominions groo
te hoeveelheden bacon, boter, kaas en
eieren mogen invoeren zonder betaling van
invoerrecht. Nederland en Denemarken
vooral, en in geringen mate ook andere
Scandinavische en Baltische landen heb
ben dus al zéér weinig reden, om in Otta
wa een mijlpaal op den weg naar herstel
Jen betere tijden te zien....
Om een oppervlakkig denkbeeld van on
zen uitvoer der getroffen producten naar
Engeland te geven, vermelden wij hieron
der de hoeveelheids-cijfers voor het afge-
loopen jaar in millioenen kilogrammen:
Bacon 50 mill. k.g.
Boter 5
Kaas 9
Eieren 26
Volle ges. condens 9
Volle onges. condens 10
Melkpoeder 6
En van gesuikerde magere condens
(waarvan het telegram direct, noch in
direct spreekt) exporteerden wij in 1931
naar Engeland 123 millioen k.g.
En dat de cijfers van 1931 lang niet
gunstig waren, behoeven wij wel niet te
zeggen. In 1928 b.v. bedroeg bacon 55, bo
ter 7 en kaas 11% millioen k.g.
Na de fnuikende belemmeringen, welke
Engeland aan den invoer van onze tuin
bouwproducten in den weg heeft gelegd, is
deze „oogst van Ottawa" een tweede en nóg
ernstiger belemmering van onzen uitvoer
handel op Engeland!
Door de bestrijding van het nationaal-
socialisme, dat in Duitschland nog altijd
welig tiert en in ons land schaarsche volge
lingen telt, wordt het goede, dat ook in
deze beweging niet ontbreekt, veelal over
het hoofd gezien. In een hoofdartikel in
„De Nieuwe Eeuw" van deze week signa
leert mr. A. Peters dit euvel en brengt bij
iets in het midden ter verdediging van de
Hitler-ideologie. Aan het krachtige na
schrift der redactie, waarin op de goede
nationalistische en anti-kapitalistische
elementen der bruine programs wordt ge
wezen, ontleenen we de volgende ontrafe
ling van een pleidooi, dat tot mislukken
gedoemd was:
Het is noodig, de oogen wijd-open te
houden voor de gevaren, welke in de na-
tionaal-socialistische beweging schuilen.
Men vindt daarin n.l. een herleving van
Chamberlains gevaarlijke „Indo-Arische
wereldbeschouwing", volgens welke er een
onverbrekelijk verband bestaat tusschen
ras en religie. Zij koppelt het Christendom
vast aan biologische prae-disposities en
verkondigt superioriteitswanen, welke voor
de internationale samenleving der volke
ren op den duur niet anders dan onheil
spellend kunnen werken.
Hierbij sluit zich ook aan een op de
Pruisische hegemonie over Duitschland ge
richte politiek, terwijl toch historisch veel
zuiverder te beredeneeren is, dat het
zwaartepunt der echte Duitsche cultuur
veeleer ligt in het katholieke Zuiden.
Het nationalisme der Nationaal-Socialis-
ten houdt zich zoo niet binnen zijn goede,
zuivere grenzen; het overschreeuwt zich al
te vaak tot chauvinisme en tot aanwakke
ring van haatgevoelens jegens den „erf
vijand."
Nu weten we wel, dat dit ook weer tot op
belangrijke hoogte te verklaren is als
reactie tegen het dwangregime van Ver
sailles, maar wat „fout" is, blijft toch
„fout."
Tenslotte dient nog aangestipt, dat er
ook ongetwijfeld kapitalistische krachten
werkzaam zijn, welke het anti-kapitalisti
sche nationaal-socialisme bruikbaar achten
voor hun doeleinden. Zij hebben verhin
derd, dat Brüning zijn grootscheepsche
onteigeningsplannen in Oost-Pruisen kon
doorzetten, zij zijn er tevens ook niet
vreemd aan, dat generaals en baronnen
thans het roer houden en zich zeer een
zijdig instellen op bestrijding van het com
munistische gevaar, wat reeds in een paar
maanden tijds voor den groei van het
communisme bevorderlijk bleek te zijn.
Maandagmiddag is op den weg Nijmegen
Venlo nabij Well een auto, waarin vier personen
gezeten waren, door tot nu toe onbekende oor
zaak in volle vaart tegen een boom gereden
en vervolgens in brand gevlogen. De chauffeur,
die ernstige verwondingen had bekomen, kon
niet tijdig den auto verlaten. Ook de andere
inzittenden waren niet in staat den ongeluk
kige hulp te bieden, daar zij zelf verwondin
gen bekwamen. Toen toegeschoten hulp er in
geslaagd was den chauffeur, zekeren De Wit
uit Venlo, uit den auto te halen, bleek deze
zoodanige brandwonden te hebben bekomen,
dat hij vrijwel direct overleed. Het lijk van den
man, die gehuwd was, is naar Venlo vervoerd.
Van de overige inzittenden was een persoon
zoo ernstig gewond, dat hij naar het zieken
huis te Nijmegen moest worden overgebracht.
De andere personen werden minder ernstig
gewond en konden, nadat hun ter plaatse hulp
was verleend, naar hun woningen worden ver
voerd.
vonden van den koolzaadglanskever. De op
brengst kan normaal worden genoemd.
De oogst van het blauwmaanzaad beleoft goed
tot vrij goed.
De opbrengst van de karwij varieert sterk ten
gevolge van de beschadiging door de rups van
de karwijmot en is gemiddeld slechts matig tot
vrij goed.
Het mosterdzaad belooft goed, spinaziezaad
goed tot vrij goed en suikerbietenzaad goed tot
zeer goed.
De stand van de consumptie- en van de
fabrieksaardappelen is goed. In Groningen en
Drenthe is het gewas in hevige mate door de
aardappelziekte aangetast. In andere gebieden
wordt de ziekte slechts hier en daar verspreid
aangetroffen. Uit het midden en het Zuiden
van het land wordt het voorkomen van de aard
appelziekte niet gemeld.
De suikerbieten zullen ongetwijfeld een beste
opbrengst leveren. De stand is goed tot zeer
goed. De droogte in den voorzomer heeft de
bieten den grond doen ingaan, daarna deden
de Juli-reggens een gunstigen invloed gelden.
De stand van de uien is niet onbelangrijk
verbeterd, doch loopt in de onderscheiden stre
ken nog vrij sterk uiteen. Gemiddeld is de stand
goed tot vrij goed.
De door warmte afgewisselde regens hebben
zeer veel goed gedaan aan de naweide. In vele
streken was de grasgroei in den laatsten tijd
aanmerkelijk beter dan in het midden van het
jaar, toen veel over droogte geklaagd werd. De
stand van de weiden is goed tot zeer goed.
Inbraak te Breda
In den nacht van Zaterdag op Zondag werd
ingebroken en gestolen in de kantoren van de
N.V. London Caramel Works te Breda. De di
recteur moest Zondag morgen al vroeg op reis
met z'n auto. Onder Tilburg bemerkte hij een
viertal jonge mannen, die er vrij haveloos
uitzagen. Hij dacht onmiddellijk aan den in
braak en deelde een agent het gebeurde mede,
hem opmerkzaam makende op de vier indivi
duen. Deze werden daarop aangehouden en
gefouilleerd en werkelijk kwamen daarbij tal
van voorwerpen te voorschijn, die uit de fa
briek waren ontvreemd. In minder dan geen
tijd werden de heeren daarop naar Breda op
transport gesteld. Op het politiebureau al
daar legden ze een volledige bekentenis af. Een
der vier is afkomstig uit Venlo, twee zijn Bos
schenaars en de vierde is een Hongaar
Toen Zaterdagavond een boerenknecht te
Winkel een driewielige kar, bespannen met
twee paarden, naar de hofstede wilde brengen,
schrok een der paarden en sloeg op hol, het
andere paard en den wagen met zich mee
trekkend. De voerman viel van de kar af, maar
werd niet zwaar gewond. Het span paarden
vloog tegen een vrachtauto en kwam daardoor
tot staan. Tevoren kwam het span evenwel,
volgens het „Handelsblad", in aanraking met
een 77-jarigen man, den heer J. Fijnheer, die
op het trottoir wandelde. De oude heer werd
omvergeloopen en met een gapende hoofd
wonde in een naburige woning binnengedragen,
waar hij aan de gevolgen is overleden.
Dinsdagmiddag te ongeveer 1 uur 15 is op de
spoorlijn tusschen De Klomp en halte Heuvel-
schesteeg, onder de gemeente Amerongen, een
man van middelbaren leeftijd uit den trein ge
vallen.
De machinist, waarschijnlijk gewaarschuwd,
stopte en reed onmiddellijk terug naar de plaats,
waar de man was gevallen. Een geneesheer, die
toevallig in den trein zat, kon bij het slacht
offer niets anders dan den dood, tengevolge van
een schedelfractuur, constateeren. De man bleek
te zijn de schipper W. van Schaick te
Rotterdam.
De trein, welke van Arnhem kwam, had een
kwartier vertraging.
Van de Missionarissen van de H. Familie zul
len 9 September as. per m.s. „P. C. Hooft" uit
Genua vertrekken de zeereerw. paters Th. Jan
sen en P. Schoone en de eerw. broeder Cephas.
Alle drie zijn bestemd voor Oost-Borneo.
In de buurtschap Reutum, onder de gemeente
Tubbergen, is de kapitale boerderij van de Er
ven Deperink op Lammerink tot den grond toe
afgebrand. Van den inboedel kon weinig wor
den gered. De geheele hooi- en roggevoorraden
werden mede een prooi der vlammen. De oor
zaak van den brand is niet bekend. Een tan-
grenzende schuur kon gespaard blijven. Ver
zekering dekt de schade.
