Ontwapening of bewapening
VEREENSGDE KATHOLIEKE PERS
Z. Em. W. Kardinaal van Rossum f
Duitsche nota aan
Parijs
Het nieuws van heden
GELIJK RECHT VOOR
DUITSCHLAND
MAASTRICHT IN ROUW
Charlie de Eskimo
Belgische Kamer
6 Sept. bijeen
Nieuwe aanval op
Moekden
De kemphanen zijn
onverzoenlijk
DE BAROMETER
x I i ,n/////
DONDERDAG 1 SEPT. 1932
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Een nota aan Frankrijk
Het Ween
s
Verlaging van den
rentevoet
Plechtige overbrenging van het
stoffelijk overschot naar de
St. Servatiuskerk
zonsverduistering
noord-amerika
IN
Bewolking belemmert waarneming
Vreemde lotgevalten van een
landverhuizer
Men spreekt van ontbinding
Door Rijksminister van financiën
verdedigd
Von Gronau
Over reorganisatie der
Rijksweer
Herriot
Ontroerend défilé langs
de baar
Rondom Maastricht
In het ziekenhuis
Rouw in de straten
In de kerk
Deelneming der Regeering
Prof. dr. Féron houdt
de lijkrede
Het telegram van den Paus
Verdere telegrammen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
ENTENTE CORDIALE
VERSTERKT
471 Kilometer per uur
Snelheidsrecord voor vliegtu'gen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18165
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
HHoe onderling verdeeld de politieke
partijen in Duitschland ook moge
zijn, zij vormen te samen een hecht
en eensgezind front tegenover het Verdrag
van Versailles. In dit eenzijdig gedicteerde
en door de overwonnenen noodgedwongen
geteekende verdrag werden Duitschland en
zijn bondgenooten door de zegevierende ge
allieerden gevonnist als hoofdschuldigen en
medeplichtigen op wien de verantwoorde
lijkheid voor de misdaad van den wereld
oorlog drukte. Als straf werd Duitschland
een mate van ontwapening opgelegd, welke
het militair weerloos maakte. Maar ook be
loofden de geallieerden in datzelfde ver
drag geleidelijk de eigen bewapeningen te
zullen verminderen tot op het niveau, waar
toe zij de verslagenen verplichtten. De exe
cutie van het militaire Duitschland werd
stipt voltrokken, maar van het inlossen der
gedane belofte kwam niets. Sindsdien heeft
Duitschland met taaie volhardendheid ge
poogd uit den put dr internationale ver
achting omhoog te klauteren om weer als
gelijkgerechtigde zijn plaats in te nemen
onder de groote mogendheden.
Maar Frankrijk zat zwaar en breed op
het deksel en trachtte een ieder, die bereid
was Duitschland te helpen of het een klim-
touw toe te werpen, te weren. De strijd,
welken Duitschland tegen de herstelbetalin
gen heeft gevoerd, vormde de eerste étappe
in het diplomatieke en politieke proces tot
revisie van het vonnis van Versailles. Te
Lausanne werd deze étappe afgesloten.
Duitschland kocht zich met een eindbeta-
ling van drie milliard goudmark, te voldoen
in betere tijden, vrij van zijn onmetelijken
politieken schuldenlast. Frankrijk stemde
in dit vergelijk toe, enkel en alleen op
grond van de economische noodzaak, maar
niet op grond van Duitschlands onschuld.
Het spreekt dus wel vanzelf, dat Duitsch
land, dat in groeiend zelfbewustzijn niets
liever verlangt dan een volledige vrijspraak
en een behoorlijke plaats onder de zon,
thans alles op haren en snaren zet, om aan
het Verdrag van Versailles zijn z.g.n. mo-
reelen grondslag te ontnemen door den
eisch te stellen, dat het als veroordeelde
oorlogsmisdadiger wordt gerehabiliteerd en
het dezelfde rechten op het gebied der be
wapening worde toegekend als die, welke
de andere groote mogendheden tot nu toe
uitsluitend voor zich zelf heben gereser
veerd.
Reeds dr. Brüning heeft indertijd bij
Tardieu, MacDonald en Stimson
stappen in deze richting gedaan. Von
Papen bracht zelfs met het stellen van
deze eischen een oogenblik de conferentie
van Lausanne ernstig in gevaar. De Duit-
sche rijksweer-minister von Schleicher
ontwikkelt sinds eenige dagen in woord en
geschrift een hevige activiteit ter bereiking
van dit doel, en thans is een Duitsche nota
naar Parijs gezonden, waarin, naar het
heet, de Duitsche regeering gelijkgerech
tigdheid op het gebied der bewapening
vraagt en een plan ontvouwt tot hervor
ming van de rijksweer.
In de Fransche pers van de meest uit-
eenloopende richtingen heeft deze nota,
waarvan de preciese inhoud nog niet eens
volledig bekend is, een storm van verzet
doen opsteken. En toch zullen op den duur
de eischen van Duitschland op deze punten
evenmin als die betreffende het decimeeren
der herstelbetalingen kunnen worden af
gewezen. De redeneering, waarmee generaal
von Schleicher een reorganisatie van de
rijksweer bepleit, is volkomen logisch. Hij
constateert, dat het eerste gedeelte van de
teleurstellende ontwapeningsconferentie te
Genève duidelijk den onwil der vroegere
geallieerden heeft aangetoond, om de ont
wapeningsbelofte na te komen. Indien deze
belofte echter niet wordt nagekomen, acht
Duitschland zich ook ontslagen van zijn
verplichting tot het kunstmatig handhaven
van zijn militaire weerloosheid. Als een
handig diplomaat heeft von Schleicher de
Fransche eisch van veiligheid overgenomen.
Hij vraagt uitbreiding der Duitsche bewape
ning binnen de grenzen der finantieele mo
gelijkheden, omdat Duitschlands veiligheid
deze vergt. Wordt hieraan toegegeven, dan
zal natuurlijk een bewapeningsactie der
andere mogendheden, en speciaal van
Frankrijk, daarvan het onmiddellijke ge
volg zijn. De ontwapeningsgedachte zal
men dan als een doode ten grave kunnen
dragen naar het internationale kerkhof der
schoone illusies, terwijl de onzalige en eco
nomisch funest gebleken bewapeningswed
loop weer met hernieuwden ijver zal wor
den aangevangen. Daarom zal het verstan
diger zijn het bewapeningsmotief aan
Duitschland te ontnemen, door eindelijk de
beloften van Versailles in te lossen en te
ontwapenen tot op het peil, dat men aan
Duitschland voorschreef. Het reactionnaire
en nationalistische Duitschland van heden
zal bij een vergrooting van zijn weermacht
kunnen groeien tot een ernstig gevaar voor
den wereldvrede. Moge Frankrijk, dat na
den oorlog de internationale politiek heeft
beheerscht, zich bezinnen en eindelijk
wezenlijk zijn eigen veiligheid waarborgen,
niet door Duitschland nog verder te jagen
op den weg van politieke verbittering, maar
door zelf zóó te ontwapenen, dat ook de
motieven van von Schleicher daardoor wor
den ontwapend.
U Verwachting: Zwa'kke tot matigen, g
g Westelijke tot Zuid-Westelijken, later H
s waarschijnlijk meer ruimende wind, H
g betrokken tot zwaar of half bewolkt, §j
s waarschijnlijk tijdelijk regen, weinig |j
g verandering in temperatuur,
g Hoogste barometerstand 769.8 te Brest.
g Laagste barometerstand 730.5 te Isa- g
g fjord.
H Zon op 6.11, onder 7.47. Eerste Kwar- g
m tier Woensdag n.m. 2.09. Licht op 8.17 B
i
Woensdagnamiddag heeft over een groot deel
van de Vereenigde Staten een totale zonsver
duistering plaats gehad. Uit New-York, waar
de verduistering gedeeltelijk was, wordt het
volgende gemeld:
De lucht was bewolkt, zoodat de wetenschap
pelijke proeven niet voldeden aan de verwach
ting.
Wel zijn eenige geleerden met vliegtuigen op
gestegen, teneinde boven het wolkendek foto's
te maken.
De inwoners van New-York trachtten allen
iets van de zonsverduistering te zien en waren
op de daken van de huizen en wolkenkrabbers
geklommen. Zij moesten zich echter tevreden
stellen met een verduistering voor 95 pCt.
Volledig was de verduistering waarneembaar
in Nieuw-Engeland, waar 52 wetenschappelijke
expedities hun tenten hadden opgeslagen.
De waarnemingen hebben echter sterk door
de bewolking geleden.
In het gemeentelijk ziekenhuis van Montreal
is dezer dagen een man opgenomen die bekend
is onder den naam van „Charlie de Eskimo" en
die meer dan 20 jaar lang als koning heeft ge
regeerd over een Eskimo-stam in de omgeving
van de Hudsonbaai. Bij den dood van zijn
vrouw moest hij naar meer beschaafde streken
vluchten, omdat zijn kinderen en onderdanen
hem tegelijk met het lijk van zijn vrouw wil
den begraven.
Om zijn drie zonen van een wissen dood te
redden, vluchtte Charlie naar het Zuiden. Ge
durende drie maanden trok hij over de gevaar
lijke toendra's en eenige sneeuwvelden totdat
hij tenslotte het Baker-meer bereikte. Vandaar
zette hij zijn zwerftocht voort in Oostelijke rich
ting naar Quebec en Montreal, waar hij thans
gewond en uitgeput in het hospitaal is opge
nomen.
Charlie de Eskimo, wiens ware naam Binins-
ki is, werd te Memco City geboren als de zoon
van een landverhuizer uit Servië. In 1902 begaf
hij zich naar Siberië om goud te zoeken, maar
weldra moest hij het land verlaten, daar de
Russische politie hem verdacht van spionnage
ten gunste van Japan. Na velerlei lotgevallen
bereikte hij Noord Canada waar hij het ver
trouwen wist te winnen van de Eskimo's, die
hem weldra tot hun koning uitriepen. Charlie
verklaart dat zij hem als een afgod aanbaden,
vooral omdat hij hun de beginselen der wis
kunde had onderwezen en omdat hij nauwkeu
rig kon aangeven hoeveel zeehonden, walvis-
schen en andere dieren zij tijdens het seizoen
moesten dooden om in hun strengen winter
geen gebrek te lijden. Voor het oogenblik is
Charlie geheel en al aangewezen op de open
bare liefdadigheid. Een der grootsche uitgevers
firma's in Canada heeft hem echter een groote
som gelds aangeboden voor het auteursrecht
om het verhaal van zijn lotgevallen in boek
vorm te mogen uitgeven.
BRUSSEL, 31 Aug. De chef van het kabinet
van den eersten minister Renkin heeft volgende
mededeeling verstrekt:
,,Na onderzoek van den financieelen toestand
heeft de kabinetsraad de memorie van toelich
ting goedgekeurd van het wetsontwerp op de
thesaurie, dat aan de Kamers zal voorgelegd
worden. Deze zullen bijeengeroepen worden
tegen Dinsdag 6 September voor onderzoek en
stemming van dit ontwerp.
In tegenstelling met wat gemeld werd is er
geen sprake van nu reeds het ontwerp tot finan
cieel herstel in te dienen, waarvan de voorbe
reiding de voorafgaandelijke vaststelling van
het begrootingsontwerp vergt. Hieraan wordt
thans gewerkt.
Maar de memorie van toelichting van het
wetsontwerp op de thesaurie zal volledige in
lichtingen bevatten over den financieelen toe
stand van het land."
Doel van de bijeenroeping der Kamer is dus
enkel de stemming te verkrijgen van de
dringende financieele maatregelen. Deze be
staan in de hernieuwing van de Schatkistbons
voor een bedrag van 769 millioen, welke in 1922
onder de regeering Theunis voor een termijn
van tien jaar werden geconsolideerd, en op
1 October a.s. vervallen. Verder moet de regee
ring in staat worden gesteld het hoofd te bie
den aan de noodzakelijke uitgaven tot wanneer
het mogelijk zal wezen een algemeen plan tot
herstel der financiën in te dienen.
We meenen te weten dat de regeering Dins
dag a.s. de onmiddellijke behandeling van het
ontwerp zal vragen; trouwens dit ontwerp is
de eenige reden tot bijeenroeping van het Parle
ment, wat evenwel niet beteekent dat op vragen
tot interpellatie niet zal worden ingegaan.
In verband met de impopulariteit der voorge
stelde maatregelen wordt de mogelijkheid ge
noemd van Kamerontbinding.
LONDEN, 1 Sept. (V.D.). De „Financal Ti
mes" publiceert een uitvoerig interview met
den Duitschen Rijksminister van Financiën Von
Schwerin-Krosigk.
De Duitsche Rijksminister herinnerde aan de
noodzakelijkheid van verlaging van den rehte-
voet voor de buitenlandsche crediteuren van
Duitschland. Hij adviseerde een nauwe aan
eensluiting van crediteuren van het buitenland
via de centrale banken en misschien via de
Bank voor Internationale Betalingen. Eventueele
veranderingen zouden slechts met wederzijdsch
goedvinden kunnen worden aangebracht. Op den
duur is het voor Duitschland onmogelijk
groote bedragen uit zijn kapitaal te voldoen.
Wanneer men er in slaagt de prijzen weder
te doen stijgen zou een groot deel van de moei
lijkheden van Duitschland vanzelf geregeld wor
den. Niemand heeft kunnen verwachten, dat
een aantal landen die Duitschlands crediteuren
zijn, hun markten zouden moeten sluiten, zoodat
men Duitschland nauwelijks kan verwijten dat
het zorgeloos geweest is. Een inflatie van de
markt of conversie naar Engelsch voorbeeld van
binnenlandsche leeningen komen voor Duitsch
land niet in aanmerking, aangezien hierdoor het
vertrouwen wordt vernietigd, dat de regeering
tracht op te bouwen. Ook kan van belasting
verlaging op het oogenblik geen sprake zijn,
hoezeer de regeering dat ook zou wenschen. Ten
aanzien van de Stillhalte-overeenkomst zette
Rijksminister Von Schwerin-Grosigk de moge
lijkheid uiteen van het uitgeven van goudcerti
ficaten, waaraan de Duitsche regeering steeds
terug zou kunnen betalen zoodra de noodige
deviezen voorradig zijn.
LONDEN, 1 Sept. (Reuter.) Hedenochtend
vroeg hebben Chineesche vrijscharen wederom
een aanval op Moekden gewaagd.
De Chineezen zijn wel toegerust met mechine
geweren en mortieren en beschieten voorna
melijk het arsenaal, het vliegveld en het sta
tion voor draadlooze telegrafie.
NEW-YORK, 31 Aug. (Reuter). Uit Tokio
wordt gemeld, dat de Duitsche vlieger von
Gronau wegens slechte weers-omstandigheden
hedenochtend elf uur (Tokio-tijd) op het eiland
Fanaga van de Aleoeten-groep (in de Bering-
zee) is geland.
PARIJS, 31 Aug. (Reuter). Het Havasagent-
schap verneemt heden van een bijzonderen cor
respondent te Guernesey dat Herriot gisteren in
kennis werd gesteld van een Duitsche nota,
welke tijdens zijn afwezigheid op den Quay
d'Orsay was binnengekomen en de Duitsche
eischen over de reorganisatie van de Rijksweer
behandelde.
Herriot wilde geen verklaring over de kwestie
geven, alvorens hij den tekst der nota zou ken
nen. Deze zal hem eerst vanavond te Cher
bourg overhandigd worden.
Herriot zou deze aangelegenheid morgen in
den kabinetsraad ter sprake willen brengen.
Het Wolffbureau bevestigt op voorzichtige
wijze, dat een nota gestuurd is. Het feit zou
echter door een indiscretie bekend zijn ge
worden.
Maasti cht, 31 Augustus.
Over Limburgs hoofdstad is een grauwe dag
gerezen, waarin geen jubeltoon om het feest
van H. M. de Koningin doordringt. De voor
genomen feestelijkheden zijn in verband met
het overlijden van Z. Em. Kardinaal van Ros
sum afgelast. Schaarsch wappert hier en daar
een vlag.
In de dorpen onder den rook van Maastricht
is het bericht gelaten opgenomen en gaat het
leven zijn dagelijkschen gang. De menschen,
die wij spraken toonden evenwel groote ont-
roering, welke getuigde van een diep geankerde
gehechtheid aan den kardinaal. Toch vervloei
de deze rouwstemming in de feestelijke oranje
sfeer der muziekstrooiende mijnwerkerskorp.
sen en der stoeten geserpentineerde kinderen.
Maar b.v. in het centrum, Heerlen, was dui
delijk merkbaar, dat de feestvreugde werd in
getoomd; daar het gebruikelijke hossen en
joelen achterwege bleef.
Wij gaan nu weer door de smalle straatjes
den weg op naar het ziekenhuis Calvariënberg,
langs de rouwende huizen en de met zwarte
doeken omfloerste lantaarns. In de hall achter
den hoofdingang van het krankenhuis bren
gen kloosterzusters de nieuwe chapelle arden-
te in gereedheid, waarin het stoffelijk over.
schot van den gestorven kardinaal in een kist
met een glazen deksel, gekleed in het schar-
lakenroode ornaat, ligt opgebaard. Aan het
hoofdeinde is een altaar opgesteld, waarop
brandende kaarsen, die ook in. rijen langs de
baar staan. De zieken krijgen op dit uur be
zoek. Daar gaan vaders met fruit naar hun
kind en kinderen met bloemen naar nun moe
der. Over de groote ziekenzalen is de stilte
gevallen, nu allen weten, dat de kardinaal wel
dra wordtuitgedragen.Alleen den kleinen, zieken
kinderen heeft men het niet verteld. Hun
stemmen zingen een oranje-liedje over de wa
randa voor den tuin, waar een goede zuster
gisteren de rozen heeft afgesneden voor het
doodsbed van den kerkvorst.
Vanmorgen om elf uur kwamen de kinderen
van den geneesheer-directeur, dr. Hintzen, een
bouquet met rozen brengen naar de baar van
den overleden Kardinaal. Zij hebben daar lang
gebeden, alsof zij begrepen, hoe 'n groot kin
dervriend Kardinaal van Rossum was.
De zon is gaan schijnen en flakkert op de
muren der kloosterstille ziekenhuisgangen. De
geloovigen van Maastricht komen nu naar de
straten, waardoor straks het stoffelijk over
schot van den kardinaal wordt gedragen. Als
de woningen propvol zijn van bezoekers, 'ormt
zich in de nauwe straten een dichte haag men
schen.
Inmiddels defileeren in de doodenkapel de
geestelijke en wereldlijke autoriteiten langs de
baar, onder wie wij de volgende opmerkten:
Mr. E. J. M. O. Baron van Hövell van We-
zeveld tot Westerflier, Commissaris der Ko
ningin in Limburg, mr. L. B. J. van Oppen,
burgemeester van Maastricht, de wethouders
J. Schoonbrood, J. Schaepkens van Riempst,
A. Deussen, L. Bollen, de gemeente-secretaris,
mr. P. J. M. Kallen, mr. Brantjes, oud-gouver
neur van Curasao en officier van justitie, mr.
G. Bonhomme, president der arrondissements
rechtbank, luitenant-kolonel A. A. van Nij-
natten, garnizoenscommandant, E. Haene-
coeur, commandant landstormskorps, tr. L. A.
Fruytier, hoofdingenieur van de arbeidsinspec
tie, de heer Drehmans, gentil'uomo van den
overleden kardinaal.
Mgr. dr. Jan Olav Smit, oud-apostolisch-
vicaris van Noorwegen en Spitsbergen, Mgr. J.
Wouters, deken van Maastricht en huisprelaat
van Z. H. den Paus, deken D. Schoenmaekers,
verschillende pastoors van Maastricht, het
hoofdbestuur der broeders van de Onbevlekte
Ontvangenis: broeder vicaris Fernande, broe
der Auxilius en broeder Edgar, de algemeen
overste te Maastricht, broeder Matthias en
de overste van den Beyard, broeder Arcadius.
Voorts merkten wij nog op: dr. A. Hintzen.
geneesheer-directeur van het ziekenhuis Cal
variënberg, leden van Gedeputeerde Staten,
provinciale staten en gemeenteraad, afgevaar
digden van verschillende corporaties en ver-
eenigingen, onder wie het bestuur van Kon.
Zangvereeniging „Maastreechter Staar" en de
Kon. Harmonie, alsmede de voorzitter en de
secretaris van den Ned. R. K. MijnwerkefS-
bond, de heeren Pelser en Kaanen.
Om kwart voor zes arriveert Z. H. Exc. Mgr.
dr. J. H. G. Lemmens, die aan de baar eenige
liturgische gebeden verricht en het lijk ze
gent met assistentie van den zeereerw. heeren
pastoors J. Verheggen en A. Lenders. Rondom
de baar en boven voor de balustrade liggen
diep voorovergebogen de grijze Soeurs francis
canes de Marie geknield, die onafgebroken bid
den. Soms slaan zij hun oogen even op naar
het witte gelaat van den gestorvene, maar de
weesgegroeten blijven voortstroomen naar den
hemel. De bisschop bidt voor en wij allen ant
woorden: de priesters, de broeders, de zusters
en de ontroerde schare mannen en vrouwen.
In een der kamers is een zieke opgestaan om
door een kier van de deur een vonk op te
vangen van deze plchtigheid, alvorens de kar
dinaal voor altijd uit dit huis wordt wegge
dragen.
De klokken van de St. Servaas beginnen te
luiden en dit doffe, monotone gezang voert
droefenis over de oude stad, waarboven de zon
stralend te schijnen staat. Een Franciscaner
broeder is voor de kloosterpoort in de Abtstraat
gekomen en ziet bewogen naar het groote kruis,
dat door een priester, die aan den naderenden
stoet voorafgaat, ten hemel wordt geheven.
De stemmen der geloovigen worden stil, nu de
groote doode langs hen zal komen. -Achter de
wereldheeren, de Franciscanen en de Jezuïe
ten, schrijdt de bisschop van Roermond, ge
volgd door de doodsbaar, welke acht broeders
dragen. Daarachter komen de secretaris, dr.
B. Lijdsman, de oud-secretaris Drehmans, die
den rooden kardinaalshoed in zijn hand houdt
en Mgr. J. O. Smit, terwijl een dichte rij ge
loovigen de stoet besluit.
Zoo ziet het volk zijn roemrijken zoon door
de straten gedragen, zoo zien duizenden den
eenvoudigen prins der kerk in den dood ge
strekt onder het glazen deksel van de kist
liggen, een rozenkrans om zijn polsen gewon
den, een gouden kruis op zijn borst. De klokken
luiden over de roerlooze menschenhaag en als
een mond zich opent is het alleen om nu een
zachte vraag tot den hemel te richten. Door de
Abtstraat via Kommel, Brusselsche straat,
Twee Bergenpoort en Keizer Karelplein langs
de zoogenaamde „lange gang" van het kruis-
pand, wordt dan om zes uur het westelijk deel
der St. Servatiuskerk doorschreden tot aan het
beroemde beeldrijke portaal, den koninklijken
ingang van het St. Servatiusklooster, dat als
chapelle ardente is ingericht.
Het middenschip van den ontzagwekkenden
St. Servaas is geheel met geloovigen gevuld,
die naar de doodskapel opdringen, wanneer
de broeders hier tusschen de kaarsen en de
palmen de baar met het stoffelijk overschot
neerzetten. Ook hier ligt de kardinaal onder
de uitgestrekte armen van den kruislieven-
heer bij den luister van het oude goud der
beelden, zacht overschenen door het daglicht,
dat gezeefd door een zacht tulen gordijn en
door de glas-in-lood-vensters naar binnenvalt.
Rechtop staat de bisschop van Roermond voor
de baar en door de galmende klokken heen
klinkt dan zijn zachte stem, die het Onze Va
der aanvangt, dat door alle aanwezigen in de
kerk beëindigd wordt. Vijf Onze Vaders en
vijf Weesgegroeten, o, zij worden met zooveel
vuur gebeden, het is zoo eenvoudig, zoo goed,
dit „geef ons heden ons dagelijksch brood"
en het smeekend roepen „Heer, geef hem de
eeuwige rust en het eeuwig licht verlichte
hem. Hij ruste in vrede. Amen."
De oud-secretaris Drehmans legt vervolgens
den rooden kardinaalshoed aan het voeteneinde
op de kist. Wij stellen nu geen vragen meer.
wij sluiten nu de oogen, knielen op het koude
steen en bidden. Duizenden zullen tot Zater
dagmorgen in het gelaat van dezen beminden
doode zien en als in een reusachtigen brand
zullen de gebedsvlammen ten hemel stijgen:
„Heer, geef hem de euwige rust."
Naar wij vernemen, is de primaat van Po
len. Z.Em. Kardinaal Hlond, verhinderd de
uitvaart oij te wonen.
Pater dr. Lijdsman zal de volgende week
naar Rome reizen om het geestelijk testament
van den kardinaal, dat zich daar bevindt, te
openen.
De Minister van Justitie heeft in verband met
het overlijden van Kardinaal van Rossum aan
den Provinciaal der Redemptoristen te Wittem
(L.) de deelneming der Regeering betuigd met
het verscheiden van dezen Kerkvorst, die in
zijn eerbiedwaardigen arbeid in dienst van de
Roomsch Katholieke Kerk tevens aan den Ne-
derlandschen naam bijzonderen luister heeft
bijgezet.
Tijdens de plechtige uitvaart, die zooals wij
reeds berichtten Zaterdagmorgen in de St. Ser
vatiuskerk plaats vindt, zal naar wij vernemen
prof. dr. Féron de lijkrede uitspreken.
Van den H. Vader werd het volgende tele
gram ontvangen:
De H. Vader, levendig getroffen door de smar
telijke tijding van het onvoorzien overlijden van
den eminenten kardinaal, den onvermoeibaren
werker voor de H. Kerk, begeleidt deze uit
gelezen ziel met gebeden; zendt aan de per
sonen zijner omgeving met vaderlijke goed
heid tot opbeuring den Apostolischen zegen.
w. g. Kardinaal PACELLI.
Van H. M. de Koningin was het volgende
telegram binnengekomen:
H. M. de Koningin is zeer getroffen door
Uw bericht van het overlijden van Z.Em. Kar
dinaal van Rossum en draagt mij op de betui
ging van Harer Majesteits bijzondere deelne
ming over te brengen.
w. g. VAN GEEN.
Van H. M. de Koningin-Moeder:
H. M. de Koningin-Moeder, ten zeerste ge
troffen door het overlijden van Z. Em. Kar
dinaal Van Rossum, draagt mij op U Zeer-
Eerw. derzelver oprechte deelneming -te betui
gen, met dit zoo groote verlies door U en zoo
velen met U geleden.
w. g. de Kamerheer DE PESTERS.
Van den Bisschop van Haarlem:
Wij deelen in de smart der geheele Kerk
door het overlijden van den Hoogvereerden
Kardinaal en wij beloven volgaarne onze ge
beden.
BISSCHOP VAN HAARLEM.
Van den bisschop van Den Bosch:
Innige deelneming; gebeden, aflaten, H. Mis
offer zielerust Nederland's groote Kardinaal.
W.g. DIEPEN.
Van Mgr. Hopmans was nog het volgende tele
gram binnengekomen:
Hartelijke deelneming in het voor ons allen
allersmartelijkst verlies. Beloof gebeden voor
hoogst-verdienstelyken en hoogvereerden Kar
dinaal,
Familietwist met doodelijken afloop te Rotter
dam.
Doodelijk ongeval bij harddraverijen te Hil
versum.
Nieuwe arrestaties in Spanje. „Zuivering" onder
de hooge ambtenaren.
Mollison geeft z0n retourvlucht op.
Rijkskanselier von Papen over de teruggave
van het Saargebied.
Duitsche nota aan Parijs over de reorganisatie
der Rijksweer.
Conferentie tusschen Hitier en Centrum.
Nieuwe Chineesche aanval op Moekden.
Rijksminister van financiën over verlaging van
rentevoet.
Belgische Kamer tegen 6 September bijeenge
roepen.
Nieuw snelheidsrecord voor vliegtuigen.
PARIJS, 30 Aug. (V.D.). Herriot heeft op het
Fransche consulaat te Saint Heiier, de hoofd
stad van het Engelsche Kanaal-eiland Jersey,
de leden van de Fransche kolonie op het Ka
naaleiland Jersey ontvangen. Het dejeuner, dat
Herriot aanbood, vond plaats aan boord van
het Fransche oorlogsschip Minotaure. Onder de
aanwezigen bevonden zich de ministers en tal
rijke Engelsche autoriteiten van het Kanaal
eiland. Des middags organiseerde de Britsche
gouverneur een tuinfeest.
De Parijsche bladen citeeren uit de Engelsche
pers, dat de ontmoeting der ministers een
nieuw bewijs is voor de entente cordiale.
Woensdag brengen de Fransche staatslieden en
de Engelsche Minister van Binnenlandsche Za
ken een bezoek aan het eiland Guernesey, waar
het huis ligt van den Franschen dichter Victor
Hugo. De Fransche ministers zullen Donder
dagmorgen weer te Parijs terugkomen, op wel
ken dag een kabinetszitting plaats vindt.
Cleveland (Ohio), 31 Aug. (Reuter). De Ameri-
kaansche aviateur Doolittle heeft het snelheids
record voor vliegtuigen verbeterd. Hij bereikte
op een afstand van drie kilometer een gemid
delde snelheid van ongeveer 471 kilometer per
uur.
Uit Parijs wordt gemelde, de de bekende
Fransche oorlogsvlieger Hagelen vanuit 't vlieg
veld van Etampes een poging heeft gedaan het
wereldsnelheidsrecord over 500 K.M. met een
lading van 500 kg. te verbeteren. Ofschoon hem
de poging gelukte, met een gemiddelde snelheid
van 285 K.M. per uur, werd het record toch niet
erkend, tengevolge van een ongeval. Buitenge
woon dikke mist maakte het Hagelen aan het
einde van zijn vlucht onmogelijk in Etampes te
landen. Daar tegelijkertijd iets niet in den haak
bleek te zijn met den motor en de aviateur het
er niet op durfde te laten aankomen met een
belasting in zijn vliegtuig van 500 K.G. te lan
den, zag hij zich genoodzaakt de machine in den
steek te laten en met de parachute naar bene
den te springen. De recordvlieger kwam onge
deerd neer.
ASCUNSION, 31 Aug. (Reuter.) De regeering
van Paraguay heeft het voorstel van de neu
trale Amerikaansche staten verworpen om het
conflict inzake de Gran Chaco op vreedzame
wijze op te lossen.
Tegelijkertijd weigert Bolivia beslist de drie
forten, die het op Paraguay veroverd heeft,
over te geven, terwijl Paraguay vast besloten
is de onderhandelingen niet te hervatten voor
aleer de ste.kten zijn teruggegeven.
Een Boliviaansch vliegtuig is brandend neer
gekomen in de nabijheid van het Paraguaan-
sche fort Ayala.
Hoogste stand op Donderdag 9 uur v.m.: 767
Vooruit