SOVJET-RUSLAND EN WIJ
De staking in België duurt...
Van de Perstribune
Merkwaardige feiten
ZWARTE ELLENDE IN HET
ZWARTE LAND
De Najaars-Messe
te Leipzig
DONDERDAG 1 SEPTEMBER
De Carnavalsdansers
bedelen
PATERS CONVENTUEELEN
KRACHTIGER STEUN
GEVRAAGD
Beroep op minister Verschuur
Benoemingen
UIT HET BOUWBEDRIJF
Loonsverlaging afgewezen
GEZELLEN HOSPITIUM
Renteverlaging
VISCH VOOR FRANKRIJK
Contingent wordt verhoogd
EEN BRAVOURSTUKJE
KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
66ste jaargang No. 48
Is dat ambtenarij?
Pastoor J. B. Keijzers overleden
Woensdagmiddag werd op het Suikerterrein te Utrecht
een ruiterfeest gegeven. De wachtmeesters de Noo, Pijpers
en Hatelever voerden een voor Nederland geheel nieuw
nummer uit: het pyramide-springen. We zien hen hier
in vollen ren boven de triple-bar
INDIË-VLUCHT EN BEDREIGD
Trekt Perzië de vergunning in?
Kardinaal van Rossumf
Indruk van von Papens program
Nieuwe markt voor den
landbouw
„Europa weet, dat Stalin een bandiet is,
en met een bandiet disputeeren wij niet.
Maar daar het in Rusland mogelijk is ge
worden bandiet en politicus tegelijk te zijn,
moeten wij onderhandelen met den politi
cus." Aldus de woorden van een Fransch
staatsman, die zijn volk wijst op de georga
niseerde ketterij van het atheïstische mate
rialisme in Rusland, en het durft verwijten,
dat ook Frankrijk te passief blijft tegenover
de verwezenlijking van een stelsel, dat niet
alleen maatschappelijke systemen, maar
geheele culturen gaat verwoesten.
De mensch Stalin regeert de menschen-
machine van Rusland. Zijn radicaal plan
van de nationale Russische restauratie
houdt niet alleen rekening met de ideologie
van zijn Partij, maar ook met de vele poli
tieke, sociale en materieele voorwaarden,
noodzakelijk voor het bereiken van het
ideaal. Het intellect Stalin is te doordrin
gend en te vérziend, om energie te verspillen
aan détails. Zijn daden tot nog toe zijn ais
grove treden, met macht en geweld gehou
wen in de harde rotsen van de Russische
tradities, die samen de breede trap zullen
j Vormen naar het begeerde doel van het
stoffelijk geluk. Het was Lenin, die de
zwaarste (en wanstaltigs te) karweien ver
stouwd heeft; kameraad Stalin heeft het
satanisch houweel overgenomen uit de han
den van den half-vergoddelijkte, en houwt
de treden verder in dezelfde steile lijn, met
denzelfden onwrikbaren durf.
Europa is tot 1918 de oude gewoonte ge
trouw gebleven, om erkende misdadigers als
zoodanig te brandmerken. Alleen het uit
einde van een Jan van Leiden wijst er reeds
op, dat het Europeesch gezond verstand de
verhoudingen gekend heeft tusschen mis
daad en straf. Maar sinds 1918 schijnt de
opvatting van recht en onrecht veranderd
te zijn. Of is de houding van de verschil
lende landen ten opzichte van de U(nie)
van S(ocialistische) S(ovjet) R(epublieken)
logisch te noemen? Het is voldoende be
kend, dat het doel der U.S.S.R. hierin be
staat: elke civilisatie, gegrondvest op kapi
talistische (lees: niet-communistische) en
christelijke grondslagen totaal te vernie
tigen. Het is op zijn minst verrassend, dat
de landen, die aldus officieel bedreigd wor
den, onbeschroomd voortgaan met machi
nes, ingenieurs, professoren, officieren
enwapenen te zenden naar den Staat,
die verklaart dat de bloei der Sovjet den
dood van vele andere landen zal betee-
kenen.
Sommige mogendheden zijn medeplichtig
aan de plannen van de Ille Internationale;
de andere worden meest bedrogen door de
onvermoeide, leugenachtige propaganda.
Het resultaat is hetzelfde, en iederen dag
wint het communisme veld over de geheelq
Wereld. Dit alles is reeds vaker gezegd;
misschien is het wel de herhaalde aandui
ding van het gevaar, dat ons gelooven doet:
»,het zal wel zoo erg niet zijn, als ieder toch
Weet wat de Sovjet wil".
De werkelijkheid is anders. Al heeft de
ongewone afmeting van de misdadigheid,
georganiseerd te Moskou, ons inzicht in de
verhoudingen bedrogen, de feiten laten niet
ha, voortdurend te waarschuwen. Tot nu toe
heeft de Russische concurrentie op de
Wereldmarkt zich alleen laten gevoelen in
grondstoffen en landbouwproducten: hout,
Petr^'eum, koren, ertsen en suiker. De uit
gesproken wil der U.S.S.R., om de wereld
markt te ontwrichten, kan niet duidelijker
blijken dan uit haar constante weigering,
om door internationale samenwerking de
dringendste crisis-problemen op te lossen.
Het was de U-S.S.R., die de Petroleumconfe-
rentie te New-York deed mislukken; op
hieuw heeft zij onlangs geweigerd, om deel
te nemen aan de internationale bijeenkomst
voor den suikerhandel. Slechts enkele maan
den geleden zijn de commercieele vergade
ringen van Italiaansch-Russische en Oos-
tenrijksche delegaties opgeheven, omdat
Moskou zijn financieele leiders terug riep.
Letland, dat een afnemer als Rusland brood-
hoodig heeft, hoorde plotseling, dat het
handelsverdrag met de U.S.S.R., waar het
Zooveel aan te danken heeft, niet ver
nieuwd zal worden
Toch is er 'n land, dat Moskou tot nog toe
Spaarde in zijn destructie-politiek. En wel
om een zeer gegronde reden. Turkije lijkt
den communisten een geschikt land, om
er een filiaal van Moskou op te richten.
Stalin gelooft, dat de Turksche regeering
zwak en de bevolking rijp genoeg is, om
door een krachtigen revolutionnairen stoot
veroverd te worden voor de communistische
idee.
Wat de Russische handelsbetrekkingen
met Duitschland aangaat, zij berusten op
Duitsche credieten, gegeven voor den tijd
van achttien maanden. Bovendien stuurde
Duitschland heele groepen ingenieurs naai
de Russische fabriekscentra, om er de
hieuwere machines in werking te stellen
en te verklaren aan de arbeiders- De vraag
haar de betrekkingen tusschen deze twee
landen, in verband met de wapenlevering
ten voordeele van Duitschland, is nog niet
Seheel duidelijk. Hoe dit ook zij, Duitsch
land heeft zeer groote credieten moeten
toestaan aan Rusland, (die het zelf bij
anderen geleend heeft) om op zijn beurt
aen onbelemmerd afzetgebied te vinden bij
zijn debiteurs. Indien Duitschland de voor-
naamste leverancier is van Rusland met
Amerika en Engeland (Frankrijk staat
op de tweede plaats) toont het meer dan
voldoende aan, dat ondanks de gunstige
import-mogelijkheid van de Russische pe
troleum, het doel van de U-S-S-R. geenszins
is een zuiver geëquilibreerde verhouding te
scheppen met de landen, waardoor het be
voordeeld wordt.
Een merkwaardig feit is, dat de aandacht
van Moskou voorloopig naar een hechtere
basis-uitbreiding zoekt in Azië. Het nieuwe
vijfjarenplan, dat met 1933 ingaat, steunt
op de exploitatie van een deel van Siberië,
dat hout, koren en kolen moet leveren.
Dank zij den overvloed van grondstoffen,
die de onmetelijke gebieden rond den
Oeral kunnen opleveren, te meer daar zij
nauwelijks geëxploiteerd zijn, hoopt Moskou
niet ten onrechte eindelijk te zullen zege
vieren. En wie heeft een ernstige poging
gedaan, om de dan dreigende cultuur-
destructie te voorkomen?
wekelijks over Perzië te vliegen, zal worden in
getrokken.
Volgens een bericht in het „Vaderland" zal
ook de toestemming aan Nederland voor de
weekdiensten der K.L.M. op Indië worden inge
trokken, waardoor met ingang van 1 October
de wekelijksche post vluchten zullen dreigen
spaak te loopen.
Naar aanleiding van dit bericht, heeft het
„Volk" zich gewend tot den heer Hans Martin,
den secretaris der K.L.M., die mededeelde, dat
het gerezen conflict reeds ongeveer twee jaar
jaar dreigde. Het betreft hier een kwestie tus
schen Perzië en Engeland, waartegenover de
K.L.M. als toeschouwer staat.
Het maken van tusschenlandingen in Perzië
is noodzakelijk, omdat van Basra naar Karachi
een afstand van ongeveer 1400 kilometer, te ver
is om zonder tusschenlanding voor het innemen
van benzine af te leggen. Echter blijft altijd
nog de mogelijkheid over om aan de andere
zijde van de Perzische Golf, dus Arabië, te vlie
gen. Dit brengt echter nieuwe moeilijkheden
met zich mee, zoodat het te hopen is, dat als
nog de zaak tusschen Engeland en Perzië zal
worden bijgelegd, opdat de postvluchten on
onderbroken voortgang kunnen vinden. Voor
loopig kan niets anders worden gedaan dan af
wachten.
De vier R.K. Centrale Sociale Organisaties in
Nederland, t.w. de Alg. R.K. Werkgeversvereeni-
ging, het R.K. Werkliedenverbond, de Kath.
Ned. Boeren- en Tuindersbond en de Ned. R.K.
Middenstandsbond hebben een adres gericht
aan den minister voor Econ. Zaken, waarin de
organisaties meedeelen, dat zij een permanente
crisiscommissie in het leven hebben geroepen,
bestaande uit vertegenwoordigers van genoemde
vereenigingen, die zal overwegen, wat in het be
lang van de betreffende bevolkingsgroepen kan
gedaan worden.
Als uitvloeisel daarvan doen adressanten een
dringend beroep op de Regeering, om niets on
beproefd te laten, ten einde de industrie op de
binnenlandsche markt de noodige compensaties
te verschaffen van het verlies der afzetgebie
den in het buitenland.
„Hoezeer wij met de Regeering den blik ge
vestigd wenschen te houden op behoud en ver
grooting van den export, toch zijn wij van
oordeel, dat de zoo noodige onmiddellijke
hulp alleen te verkrijgen is, door zooveel moge
lijk het nog voorhanden werk binnen de lands
grenzen te houden. In dit verband zien wij ons
verplicht Uwe Excellentie te kennen te geven,
dat, naar ons oordeel, de werking van de crisis-
invoerwet niet aan redelijke verwachtingen
beantwoordt. Dit niet alleen, omdat slechts be
trekkelijk weinig contingenteeringsaanvragen
uit noodlijdende bedrijven het beoogde gevolg
hebben, maar vooral omdat de hetzij negatieve
of positieve beslissingen omtrent deze aanvra
gen veelal langen tijd op zich laten wachten."
Adressanten wijzen op het belang van een
spoedige beslissing, omdat de ondervinding
heeft geleerd, dat de aanvrage om contingen-
teering dikwijls op zichzelf reeds tot abnormaal
grooten invoer aanleiding geeft.
„Door het uitblijven van beslissingen gedu
rende maanden en maanden ondanks de
adviezen door de commissie-Spanjaard daar
voor reeds uitgebracht wordt een onzekere
toestand geschapen. Waar nu de crisisinvoerwet
geen. voldoenden steun biedt en zelfs bij rui
mere toepassing niet volledig steun kan bieden,
zou o.m. een anti-dumpings wet aanvullend kun
nen werken."
De hoogeerw. pater provinciaal der Conven-
tueelen heeft benoemd tot rector te Kaalheide,
Kerkrade, den Z'.E. pater Fortunatus, Delgei-
der en tot rector te Kouvenrade—Hoensbroék,
den z.E. pater Albertus Zoetmulder, rector te
Kaalheide.
„Het Volk" bericht, dat de Bondsraad van
den Alg. Nederl. Bouwarbeidersbond op advies
van het bondsbestuur met algemeene stem
men heeft besloten de door de regeering ge-
eischte verlaging van de loonen in de loopende
collectieve arbeidsovereenkomst met 10 pCt.,
van de hand te wijzen.
Een op 15 September a.s. te houden buiten
gewoon bondscongres zal zich over de beslis
sing van den bondsraad nader beraden.
In de Dinsdag gehouden vergadering van obli
gatiehouders der 7 pCt. Ie Hyp. Obligatie-
leening ad 650.000.— t. 1. van het Katholisches
Gesellen Hospitum te Keulen werd besloten uit
stel van aflossing te verleenen voor de jaren
1932-34.
Toegestaan werd de rente te verlagen tot 5
pCt. voor een termijn van drie jaren, ingaande
1 Maart 1932 (coupon 1 September 1932 tot en
met coupon 1 Maart 1935).
Verder werd besloten, dat na afloop van den
termijn van drie jaren in een vergadering van
obligatiehouders een nadere regeling zal worden
getroffen voor het eventueel terugbetalen door
het Kath. Gesellen Hospitium van de thans
minder betaalde rente.
Naar verluidt zou er met 1 October verande
ring komen in de contingenteeringsbepalingen
van den invoer van visch in Frankrijk ten
aanzien van Nederland.
Voor de fijne vischsoorten wordt de hoeveel
heid van 950.000 K G. tot 1.100.000 K.G. ver
hoogd, doch de daarbij toegestane verhooging
van 150.000 K.G. wordt in mindering gebracht
van de grove vischsoorten. De totale uitvoer
naar Frankrijk verandert dus niet.
Het contingent voor eerstgenoemde soort is
kwartaalsgewijze vastgesteld in mill. K.G. als
volgt: 0.28 (v. j. 0.285); 0.32 (v. j. 285); 0.31
(0-19) en 0.19 (ongewijzigd en voor de tweede
soort 0.8 (1.4); 1.5 (1.4); 0.95 (0.6) en 0.4 (on
gewijzigd).
In een met levendige foto's fraai verlucht
artikel toeft Henri Th Stam „In het schoone
Noord Brabant." Th. de Zwart schetst op tref
fende wijze „Als de grootstad ontwaakt." Th.
R. Boosman toont zich gevoelig voor de humo
ristische zijde van het schoonmoedersvraagstuk
in „Schoonzoon lucht zijn hart." Jet de Bruin
vertelt een helden-historie, spelend „In troe
bele tijden." Twee pagina's met levendigen tekst
en typeerende plaatjes laten ons Een nieuw
tehuis; werkloozen bouwend aan de toekomst"
zien. Neré Valk begint in deze aflevering z'n
nieuwen actueelen roman „Een duikboot ver
gaat," die de ellende van de bemanning in den
uitersten nood laat zien. Diverse mooie serie
en actueele foto-pagina's en de bekende ru
brieken van iedere week verleenen deze afle
vering weer haar eigen fraai cachet.
Men schrijft ons uit Leiden:
Een ingezetene vervoegde zich aan het post
kantoor alhier aan het zegelloket, waar hij 37
rente-zegels vroeg.
„Het spijt mij", zeide de ambtenaar, „doch
ingevolge voorschrift mag ik aan één persoon
slechts twintig stuks tegelijk verkoopen. Gaat
u dus naar den Raad van Arbeid, waar u er
zooveel kunt krijgen als u hebben wilt."
„Ik heb", aldus antwoordde de ander, „wei
nig zin, om, nu ik eenmaal hier ben, een wan
deling naar en terug van den Raad van Arbeid
te maken, geeft u mij dan alvast maar twintig
stuks, dan kom ik over enkele minuten de
overige zeventien halen."
De ambtenaar mopperde eenige woorden bin
nensmonds en gaf de gevraagde twintig rente
zegels, die a raison van twaalf gulden door den
kooper in ontvangst werden genomen.
Hierna plaatste hij zich achter de rij van
personen, die aan het loket postzegels kwamen
koopen. Toen deze personen geholpen waren,
kwam hij weer aan de beurt en vroeg laconiek
om zeventien rentezegels.
Weer mopperde de ambtenaar eenige onver
staanbare woorden, doch hij kon, wijl zijn voor
raad toereikend was, den vrager de zeventien
zegels niet weigeren. Na 10.20 te hebben ge
deponeerd, werden hem de resteerende zeven
tien zegels ter hand gesteld.
„U neemt mij niet kwalijk", zeide de kooper,
„doch, waar u aan één persoon slechts twintig
zegels tegelijk mag verkoopen, kom ik twee
maal. Ik moet dan wel de tweede maal achter
in de rij gaan staan, doch het kost minder tijd
en minder moeite dan dat ik heen en terug
naar den Raad van Arbeid moet!"
Hoe het ook zij, de ambtenaar had aan zijn
voorschriften voldaan en de aanvrager kreeg
zeven en dertig rentezegels aan.... het post
kantoor.
In de missie der Kruiheeren te Butler
(Minnesota, Ver. Staten van Amerika) is over
leden pater J. B. Keijzers, pastoor dier parochie.
Pastoor Keijzers was geboortig van Overloon
(N.B.) en heeft 20 jaren lang gewerkt aan het
geioofswerk in de Vereenigde Staten, waar hfi
met voorbeeldigen ijver de vrijwel geheel Neder
landsche kolonie te Butier heeft geleid. De
overledene is 52 jaren oud geworden.
De Staking in België duurt
Zwarte ellende in 't Zwarte land
De Carnavalsdansers bedelen.
De vijftigste dag der staking in de kolen
mijnen
Bij den aanvang nam het een vaart, alsof in
enkele dagen, ja in enkele uren tijds, het con
flict ging beslist worden. Beslist onder den drang
van bedreiging. Onder den druk van geweld
daad. Straatoproer. Schending van eigendom.
Vergrijpen aan personen .Bestormen van „Mai-
sons du Peuple". Aanrukken van rijkswacht om
de omsingelde roode leiders, waarbij de „inter
nationale" Vandervelde, te ontzetten. Brand
stichting. Gewonden. Dooden.
Schrikbewindsdagen.
Beslissing scheen niet te kunnen uitblijven.
En toch
En toch zijn we nu aan den vijftigsten dag
der staking.
De arbeiders en hun organisaties bevinden
zich in een straatje zonder einde. Wegens hun
eigen losbollig handelen. En ook, wegens hun
lichtzinnig luisteren naar en volgen van lieden,
die allerminst het behartigen der belangen van
de mijnwerkers op het oog hadden, die uitslui
tend streefden naar het verwekken van zoo he
vig mogelijke beroering, ter zoo hopeloos móge
lijke ontwrichting van het bedrijfsleven.
In afwachting van den grooten vooravond.
Doch toen, na ietwat laat, maar gelukkig nog
niet te laat, ingrijpen van de regeering, de door
Moskou betaalde en afgerichte communistische
stokebranden op het droge zaten, bemerkten de
langzaam tot bedaren komende, opgehitste ar
beiders, dat ze kerels geloofd en gevolgd had
den, voor wie de actie tot bekomen van loons
verbetering slechts het voorwendsel was geweest,
om de massa te gebruiken tot uitvoeren van
hun plannen. En dat de plannen van die kerels,
zoo ze ooit verwezenlijkt werden, de arbeiders
in een veel hachelijker toestand zouden brengen,
dan ooit het geval was onder de heerschappij
van „le plus infame des capitalistus".
Het kwaad zou, hoe ernstig ook, toch nog be-
betrekkelijk gauw hersteld geworden zijn, ware
het niet geweest, dat de socialistische leiders,
aanvankelijk totaal de kluts kwijt geraakt wa
ren bij 't plots en woest uitbreken van die wilde
staking, en zich eveneens te ver gewaagd had
den op het terrein van stellige verzekeringen
en beloften, tegenover de stakers.
Waar ze dezen zoodanig in de handen der
communisten zagen, dat zij hun eigen voor
mannen bedreigden, dat zij hun eigen volks
huizen bestormden, scheen het den leiders,
alsof er nog maar één middel overbleef, om
hun gehavend prestige, om hun verfladderd ge
zag te redden.
Dat ééne middel was: Opbieden tegen de
communisten.
Ze stelden het, onbedachtzaam, verdwaasd,
in 't werk.
Ze keurden él de daden der stakers goed.
Ze verontschuldigden zelfs hun wandaden.
Ze keurden alle verweer der patroons af.
Ze laakten zelfs hun verzoeningspogingen.
Ook waanden ze 't pleit gewonnen, toen ze,
heelhuids gebleven, dank aan de bescherming
der gendarmen aan wier tact en kranig op
treden ze in hun pers en in het Parlement hul
de brachten na de gevangenzetting der com
munisten weer allengs het volk zagen terug-
keeren naar de vergaderingen in de „Maisons
du Peuple", en de syndicaten weer hun orde
woord aan de leden konden geven.
Doch ze ondervonden niettemin, dat het ver
trouwen der menigte was geschokt. En om het
nog niet méér te verbeuren, dorsten zij haar
Het Engelsche Luchtvaart Departement heeft
naar aanleiding van onderhandelingen tusschen
Perzië en Engeland medegedeeld, dat met in
gang van I October de toestemming, gegeven
aan de Engelsche Luchtvaartmaatschappij, om
Wij lezen in „De Nederlander";
Willem, Kardinaal van Rossum was een
groote in het Roomsche Israël. Hij had
zich, geboren uit een eenvoudig gezin te
Zwolle, gevoegd tot de orde der Dominica
nen, waarin hij om zijn gaven al spoedig
erkend werd als een leidende figuur. In Ro
me nam hij een voorname plaats in. Toen
paus Pius X had besloten een Nederlander
tot Kardinaal te benoemen, en er bezwaren
waren om den Nederlandschen Aartsbis
schop den Kardinaalshoed uit te reiken,
was pater Van Rossum onder de reguliere
geestelijken de man, die tot de plaats van
het Kardinaalschap werd verkozen. Hij
heeft meer dan 20 jaar te Rome, sinds zijn
verheffing tot dien post, gearbeid met bui
tengewone inspanning. Den naam der Ne
derlanders van groote organisatoren voort
te brengen, heeft hij in zijn kerk bevestigd:
als hoofd van de congregatie „tot verbrei
ding des geloofs", waartoe hij in 1918 door
Benedictus XV was benoemd. In die functie
was hij het hoofd van de Zending, die de
Roomsche Kerk over de heele aarde drijft
onder andersdenkenden, thans, in de eer
ste plaats onder de heidenen en de Mo
hammedanen. Onder de Roomsch-Katho-
lieken van alle landen heeft hij de geest
drift om het Evangelie te brengen aan alle
volken, sterk vermogen aan te wakkeren,
zoodat het aantal Roomsch-Katholieken,
die zich als missionaris aanmeldden, be
langrijk gerezen is in de jaren van zijn
ambtsbediening.
Een groot dienaar van zijn Kerk is met
dezen Nederlander heengegaan.
De „N. R. Crt." schrijft o.m.:
De figuur van Willem Marinus van Ros
sum zal in de geschiedenis van het Roomsch
Katholicisme in Nederland tot in lengte
van dagen blijven voortleven. De heugenis
aan den man, die als Nederlander in de
Roomsch Katholieke Internationale op één
na de hoogste plaats bereikte, zal meer nog
misschien aan de buitengewone hoogwaar
digheid, welke hij in de Kerk bekleedde,
dan aan zijn persoon zijn te danken.
Het was wel een uiterst gewichtig oogen-
blik voor het Nederlandsche Roomsch Ka
tholicisme, toen op 27 November 1911 paus
Pius X in een geheim consistorie naast an
dere geestelijken ook Willem Marinus van
Rossum met de op één na hoogste waardig
heid in de Kerk vereerde, een benoeming,
welke op 30 November daaraanvolgende in
een openbaar consistorie werd bekrach
tigd
Dat de Paus juist dezen geestelijke op
droeg, hem als legaat te vertegenwoordigen
op het Eucharistisch Congres te Amster
dam, lag voor de hand, maar als een bij
zondere onderscheiding mag toch wel gel
den, dat hem de taak werd toegewezen, in
1922 de uitermate ingewikkelde toestanden
in de Roomsch-Katholieke Kerk van Noor
wegen op een inspectie-reis persoonlijk te
onderzoeken en daar met zijn kunde en zijn
beleid op diplomatieke wijze de Kerk uit 'n
moeilijke impasse te redden
Ongetwijfeld heeft zijn benoeming en in
zonderheid zijn aanwezigheid op het Con
gres van 1924 te Amsterdam medegewerkt
aan de hernieuwing van Roomsch-Katho
lieke bezieling in Nederland. En, zoo
grootsch als de vreugde om zijn verschij
ning is geweest, zoo diep zal de rouw zijn,
nu deze voor een landgenoot tot zeldzaam
hooge internationale positie verheven gees
telijke van het wereldtooneel verdwijnt.
Maar toch zal geen rouw in staat zijn 't
licht te overschaduwen, dat voor Roomsch-
Katholiek Nederland zal blijven uitstralen
van deze historische figuur.
In een hoofdartikel schrijft „De Volks
krant" o.m.;
Hij was, meer dan welke waardigheidsbe-
kleeder in de Kerk onder den Paus ook, een
wereldfiguur.
Zijn ambtsgebied strekte zich over de ge
heele aarde uit: als prefect der Congregatie
van de Propaganda bestreek hij de vijf
werelddeelen met zijn werkdadige actie,
met zijn brandenden ijver.
Van het missie-werk, waaraan duizenden
priesters en religieuzen zich wijden op de
ijsvelden, onder den tropischen hemel, in
door de natuur gezegende en gevloekte oor
den, waaraan millioenen katholieken hun
belangstelling en liefde hebben verpand,
was kardinaal Van Rossum het groote en
machtige, maar meer nog het onvermoeid
werkzame hoofd.
Die aandrift tot den arbeid, waarop de
hooge leeftijd geen invloed had, heeft, zoo
niet zijn dood veroorzaakt, dan dezen toch
ongetwijfeld verhaast.
Zijn vacantie is aan het apostolisch werk
gewijd geweest: in plaats van zich wat rust
te gunnen, toog de hoogbejaarde naar De
nemarken tot bijwoning van het Eucharis
tisch Congres te Kopenhagen, en van daar
begaf hij zich naar ons land, om, hoofd van
het missie-wezen, een zijner arbeiders in
den missie-wijngaard, tot bisschop te wij
den.
Daarna zou hij rust nemen.
Die rust heeft de kardinaal gevonden, de
eeuwige rust.
Een groot Nederlander, een groot Kerk
voogd is in Kardinaal van Rosum verloren,
aldus het „Huisgezin":
Maar niet Nederland alleen zal rouw dra
gen over het verlies dat het lijdt, niet ook
Rome, waar hij een zoo vooraanstaande
plaats innam; heel de katholieke wereld,
tot in de verste schuilhoeken waar het ka
tholieke geloof wordt beleden en verkon
digd, zal rouwdrager zijn.
Doch deze rouw heeft tevens iets ver-
troostends; er zal treurnis zijn over het
heengaan van een zoo groot en wijs man,
maar met de verblijdende zekerheid, dat de
ontslapen kardinaal in den Hemel een
machtige voorspreker zal zijn voor het
groote werk ten slotte het eenig groote
waaraan hij zijn leven heeft gewijd en
waarbij hij is bezweken: de verbreiding van
het H. Geloof.
Het leven en het sterven van den kardi
naal, leven en sterven in de volle wapen
rusting van het Geloof, leven en sterven in
de vervulling van zijn hoogsten plicht, is
een lichtend voorbeeld voor alle katholie
ken, wat ten slotte hun groote zorg, hun
eerste bemoeienis moet zijn.
Zoo van één, dan zal de nagedachtenis
van den grooten Nederlandschen kardinaal
heel de wereld over in dankbare en eerbie
dige nagedachtenis blijven.
Men bericht ons uit Leipzig, d.d. 29 Augus
tus:
Het onderwerp van den dag was hier giste
ren de door rijkskanselier von Papen op de
bijeenkomst van Westduitsche boerenbonden te
Munster gehouden en door alle Duitsche radio
stations uitgezonden rede, die tot heel wat
commentaren aanleiding gaf. De groote licht
zijde van het plan, dat er namelijk gelegenheid
zou komen om aan 1millioen menschen werk
te verschaffen, was voor velen voldoende om
het een ideaal programma te vinden. Er waren
er echter ook, die de zaken met meer nuchter
heid bezagen en meenden, dat de oplossing
minder eenvoudig was dan zij werd aangekon
digd. Tot hen behoorde de heer Bolte, president
van de Kamer van Koophandel in Leipzig en
een der voornaamste woordvoerders op den
persavond, die Zondag door het bestuur der
Messe ter ontvangst van de hier aanwezige
journalisten was georganiseerd. Bovendien kon
deze spreker, hoewel begaan met het lot van
het landbouwbedrijf, de vrees niet onderdruk
ken, dat de regeering in haar zorg voor ge
noemd bedrijf met contingenteeringsmaatrege-
len te ver zou gaan, tot nadeel van den voor
Duitschland zoo hoogst noodzakelijken uitvoer.
Hij pleitte voor grootere vrijheid van den han
del. Tevoren had Dr. Raimund Khöler, presi
dent-directeur van het Leipziger Messamt. in
zijn openingstoespraak eenige gedachten ont
wikkeld, die steun kunnen geven aan de be
strijding van de tegenwoordige depressie. Hij
meende, dat de verbetering moest komen van
binnen uit en van ondéraf. Daarom een ge
zonde handelsmoraal, herstel van vertrouwen
en meer daadwerkelijke waardeering voor de
bedrijven van kleineren omvang.
Het verdient vermelding, dat de land- en
tuinbouw, alsmede de veehouderij voor het eerst
op uitgebreide schaal tot de Leipziger Messe
zijn toegetreden. Dit is geschied door de stich
ting van een „Mitteldeutsche Landwirtschafts-
markt", die de ruime hallen 7 en vrijwel ge
heel vult. De deelnemers behooren tot de na
volgende landen: Saksische republiek, provincie
Saksen, Anhalt en Thüfingen. Het doel is den
afzet van land-, tuinbouw- en zuivelproducten,
zaaigranen, groot en klein vee, landbouw
machines en werktuigen, enz. te bevorderen.
Er hebben ook veilingen van de talrijk aan
wezige paarden plaats. Door de officieele spre
kers is betoogd, dat het Duitsche volk voor zijn
voedselvoorziening feitelijk niet meer afhanke
lijk is van het buitenland.
Niet minder dan 9000 postduiven zijn op
gelaten, om de mare van de opening in geheel
Duitschland bekend te maken.
Volgens een communiqué van het Leipziger
Messamt kan het bezoek uit de landen, die den
invoer niet al te zeer belemmeren, goed ge
noemd worden. Dit geldt o.a. voor Nederland.
België en de Vereenigde Staten. De afdeelin-
gen voor nieuwe vindingen, meubelen, bouw-,
woning- en bedrijfsbenoodigdheden trokken tot
heden de meeste belangstelling.
Speciaal in de Messe-wijken hebben de deel
nemers aan den etalage-wedstrijd hun uit
stallingen prachtig verzorgd, waarbij gunstige
effecten zijn bereikt met de artikelen zelf,
zonder verdere versiering. Het is zeer beziens
waardig.
niet wijzen op sommige tekortkomingen, op
sommige wantoestanden, en bleven ze alles, wat
de arbeiders vergden, als onaantastbaar verde
digen, terwijl ze alles, wat de patroons aan be-
middelends voorstelden, als onaanvaardbaar af
wezen.
Ze waren en zijn de gevangenen van hun
eigen woorden. Het zou een él te groote verne
dering geweest zijn, hadden ze naderhand moe
ten bijdraaien, moeten bekennen, dat ze in hun
angst van door de bolsjewistische elementen
overvleugeld te worden, er maar op los beves
tigd en beloofd hadden. Om den deels herwon
nen, politieken invloed niet te verliezen, blijven
zij hardnekkig met de hardnekkigen, onhandel
baar met de onhandelbaren. Zelfs zijn zij er
langzamerhand toe gekomen nogmaals om
een wit voetje te behouden bij de stakers
smadelijk af te geven op de aanwezigheid en
het patrouilleeren der rijkswacht, in de mijn
streek. Alhoewel het toch dezelfde rijkswacht
is, die Vandervelde behoedde voor een gansch
andere dan oratorische toetakeling, en die door
het bestuur der volkshuizen telefonisch werd
ter hulp geroepen, om ze voor vernieling door
de opgewonden stakersbenden te vrijwaren.
Vijftig dagen duurt het reeds....
Ondertusschen wordt er gebrek geleden.
Grievend gebrek geleden. Het bemiddelend
optreden van de regeering is tot nog toe zonder
eenigen uitslag gebleven. Met den beperkten
steun, dien ze ontvingen, hebben de stakers
aanvankelijk wel, bij het verbruiken van hun
luttel spaargeld, zich boven water kunnen hou
den. Doch sinds lang is dit luttel spaargeld
opgeteerd, hebben ze voor het dagelijksch be
staan niets anders meer dan den beperkten
steun
Een bewijs van die verergering tot nood, van
die ontaarding tot ellende, kregen de Brusse
laars heden te zien, in het zoo onverwachte als
zonderlinge opdagen van de beroemde Gills":
van de ook in het buitenland overbekende ver-
eeniging, die telkenjare de voornaamste aan
trekkelijkheid uitmaakt van den carnavals-
tocht, in het leuke Henegouwsche stadje Bin-
che. Telkens wanneer zij bij dien jaarlijkschen
optocht verschijnen, in hun kakelbonte dracht,
boven het bordpapieren masker de kroon van
rechtstaande, haast anderhalven meter hooge
struisvogelpluimen (de waarde van elk van d:e
tooisels wordt geschat op ruim tienduizend
frank), en met hun rond mandje vol nage
maakte sinaasappels in de hand, onverpoosd
trippeldansend op den deun van een sommaire
fanfare, en 't geroffel van den al maar den
zelfden trommelslag, terwijl de om hun middel
hangende belletjes leutig rinkelen, telkens
wanneer zij zoo verschijnen, worden ze op da
verend applaus onthaald, dat niet van de lucht
is zoolang ze zichtbaar zijn. Want in die groep,
met zijn heerlijk folkloristisch karakter, leeft
het verre verleden op met al zijn kleur, met al
zijn oorspronkelijkheid. Gesticht in de zeven
tiende eeuw, was het immers een ijzeren regel,
dat de „Gills" nooit buiten de stad zouden
gaan, dat, wie ze in hun van vader tot zoon
overgaande optreden wilde bewonderen, naar
Binche moest komen.
Die ijzeren regel werd voor de eerste maal
gebogen in 1930, toen, bij de opvoering, in den
Muntschouwburg te Brussel, van „Les fastes
beiges" (België's heerlijkheden), ook de „Gills"
ten tooneele verschenen, en al dansende, sterk
door hun prerogatieven, met hun nagemaakte
sinaasappels, duchtig het aristocratische pu
bliek bombardeerden.
Heden kreeg die ijzeren regel weer een wrong.
Heden trokken de „Gills" door de straten der
voorsteden van BrusseL
Niet in dichten stoet
In groepjes van slechts twee, ieder vergezeld
van twee trommelslagers. Op 't eentonig ge-
tamboer, dansten ze, meest achterwaarts, draai
den ze, rinkelrankelden hun bellen, klosten met
hun klompen, wiegewuifden hun pluimen, schok-
kelde hun nu ledig mandje. En van deur tot
deur bood een bleeke vrouw de buitenkomende,
nieuwsgierig toeziende bewoners, een foto van
de „Gills"-groep te koop.
Ter ondersteuning van de stakers.
