Arbeidsellende in Amerika
DE HEEMSTEEDSCHE DREEF
Op zoek naar werk
Congres van Katholieke bedienden
1
REGEN, REGEN
MAANDAG 5 SEPTEMBER
Afdoende regeling van de
rechtpositie bepleit
Toestand verslechterd
Openingsrede Bondsvoorzitter
Opening Heemsteedsche Dreef door Jhr. Röell
Een werk van zes ton met inter
nationale beteekenis
Officieel geopend
Motie
UIT DEN OMTREK
BLOEMENDAAL
HILLEGOM
Gelukkige redding
„Kapitalisme met vooruitzien-
den blik", tenminste— volgens
„de Arbeiderspers"
II (Slot).
Amerika,Droomenland"
Hoe in de rijke Amerikaansche republiek
steun verschaft wordt aan werkloozen
Onze „inspecteur" verhaalt verder:
In mijn rugzak had ik m'n flanellen
pakje en 'n stel verschooning meegenomen;
op twee plaatsen onder mijn hemd had ik
enkele dollarbriefjes en chèques bewaard,
zoodat ik nooit geheel „zonder middelen"
kon zijn. Bovendien zond ik steeds van te
voren mijn bagage naar de voornaamste
zgn. „knooppunten" in de streken waar ik
doorheen trok en „poste restante" een aan
mij zelf gericht schrijven, met enkele dol
lars erin. Wilde ik dan in zoo'n plaats eens
'n paar dagen, of soms weken, blijven han
gen, dan kon géén politie mij, onder voor
wendsel, dat ik „zonder middelen van be
staan was", naar de stedelijke grenzen doen
transporteeren, in de minder comfortabele
„taxi", waarmede ik reeds kennis gemaakt
had.
In Butte, (Montana) waar ik met m'n
Engelsche introducties door de directeuren
der zoo machtige Anaconda Koper-mijnen
N.V. direct uiterst gastvrij ontvangen werd,
ook rondgeleid ben door de bovengrond-
sche gebouwen en in de uitgestrekte mij
nen, vertelde men mij iets, waarvan ik
waarlijk stond te kijken. „Er is hier in héél
het district", een paar Staten werden
bedoeld „geen spoor van werkloosheid
te bespeuren," werd mij zelfgenoegzaam
geantwoord door de directie der machtig
ste kopermijnen van Amerika, van héél de
wereld. Ik vroeg, hoe men er aan extra of
nieuwe arbeidskrachten kwam. Dat ging
door bemiddeling van de Federale arbeids
beurzen, in de groote steden als San Fran
cisco, Chicago en Kansas City gevestigd
En van die algemeene instellingen dus
buiten die van de gemeentelijke arbeids
beurzen om kreeg deze „directeur voor
't arbeiderspersoneel" der Anaconda-mijnen
zijn geruststellende, maar volkomen val-
sche gegevens
Daags daarna was ik al weer in „the
jungle", temidden van een groep van 'n
paar duizend „niet-bestaande" werkloozen.
Ieder onzer wist, dat er van dergelijke
werkloozen-kampementen op allerlei pun
ten en in alle Staten van de Ver. Staten
honderden, zoo niet duizenden bestonden. En
de algemeene of Federale arbeidsbeurzen
schenen tot zelfs het bestaan ervan niet
eens te vermoeden
We praatten al over de winterplannen.
Nergens in de Ver. Staten mag je, als
werkloos „trekker", langer dan drie etma
len verblijven. Zoo bleef héél dat mobiel
en dramatisch leger van werklooze hobos,
in zijn duizend verspreide groepen, ruste
loos heen en weer deinen, van plaats tot
plaats opgejaagd, van Staat tot Staat
zwervend. Had je in die drie dagen niets
„te doen" gevonden, wat algemeene regel
is dan werd je onherroepelijk „op trans
port gesteld". Weg, jij hobo!
In Salt Lake City, de prachtige en rijke
hoofdstad van den Mormonenstaat Utah,
hadden wij, hobos, in ons kamp buiten de
kom een langdurige gedachtenwisseling
onder elkaar. Er waren daar bizonder veel
gewezen studenten onder ons; afgestu
deerde jongelui, oogenschijnlijk, van fat
soenlijke families. Ze konden nauwelijks
twintig zijn. die in den letterlijken zin van
't woord ook géén cent rijk waren en tóen
het „raadsel des levens" met een of ander
„great adventure" wilden probeeren te be
ginnen. Dat nu is écht Amerikaansch i
De onervaren jongens méér waren ze
niet! zagen er, hoewel nog overmoedig,
doorgaans erbarmelijk uit. Hun knieën
waren meestal roodgeschaafd van het klau
teren tegen in beweging zijnde treinen op.
Hun voeten waren doorgaans gezwollen,
stuk en uiterst pijnlijk, vanwege hun lange
marschen zonder sokken, zóó maar met de
bloote voeten in oude, platgeloopen moliè
res!
Iedereen was het erover eens, dien praat
avond, dat Spokane in het N. W. deel der
Staten de beste plaats voor overwintering
was. Want daar had men tenminste den
hobos nu zelfs toegestaan, een groot, bouw
vallig, leegstaand gebouw in gebruik te
nemen. Daar waren ze tenminste droog,
onderdak en warm, konden er koken, was-
schen, hun goed verstellen. De politie, hoe
wel er in dat „hobos-hoofdkwartier" veel
te veel foezel gedronken werd, liet de zwer
vers toch maar met rust wellicht, om
erger te voorkomen! Hier, in de „kolonie
van Spokane", was de leider een enorme
neger van bijna 2 M„ die met harde knuis
ten, even hard als zijn zin voor rechtvaar
digheid; die er als een echte „blanke" auto
craat, 'n soort orde en negerachtige huise
lijkheid wist te handhaven. Tusschen twee
haakjes onder de Amerikaansche zwer
vers, hobos en werkloozen is in den regel
de vijandige tegenstelling tusschen „blank
en bruin" niet minder scherp, dan in het
alledaagsche leven van Amerika. Herhaal
delijk komen er dan ook de ergste vecht-
ja moordpartijen voor: onlangs nog het
reeds bekende drama van Scottsboro;
waarin negers in een hobo-trein ervan
beschuldigd werden, hobo-vrouwen (blan
ke) te hebben aangerand.
Meermalen gebeurt het, dat zoo'n goede
rentrein door de spoorwegpolitie onderweg
wordt aangehouden. Dat is me dan 'n
consternatie! Alle hobos worden gearres
teerd, één voor één gefotografeerd, geme
ten „met vingerafdrukken" en „biografi
sche schetsen", zooals ze zelf spotten. Zelfs
onder het rijden door wordt er soms een
groote wagon of beestenwagen, waarin ze
rijden, plotseling door zwaar-bewapende
spoorwegpolitie besprongen, opengetrokken
om de gevreesde mannen der „zwarte
bende" binnen te laten. Menige hobo zal
u nog wel aan de lidteekens in zijn gezicht
of aan zijn verminkte ledematen de ge-
voellcoze ruwheid van sommige dier „poli
cemen", vooral in het Zuiden, langs de
Mexicaansche grenzen, als sensationeel
geïllustreerd kunnen aantoonen. Het ge
beurt óók nog wel, dat midden in den win
ternacht de goederentrein ergens in een
negorij stilstaat, omdat er 'n kolenwagen
warm geloopen is, of omdat de trein om
andere redenen niet verder gaat. Dan komt
't treinpersoneel de blinde passagiers sum
mier waarschuwen „hem te smeren"
Meestal zwermt dan de bende dadelijk de
omgeving af, om brood, boter, melk en
dergelijke in den vroegen morgen bijeen te
schooien. Op het platteland zijn Amerikanen
altijd uiterst bereid, dat soort menschen
te helpen. Maar meermalen heb ik duidelijk
kunnen merken, dat 't toch uitsluitend uit
berekenende vrees voor erger was, die
schijnbaar welwillende houding....
Niet zelden gebeurt het ook, dat zoo'n
groep zwervers door een dozijn goed-gewa-
pende bereden politie op zoo'n wisselsta
tion wordt opgewacht, zonder meer om
singeld en „in den looppas" tot buiten de
grenzen van het grondgebied dier gemeente
wordt geëscorteerd. Dat is voor hen dan
een teeken, dat daar wel eens iets héél
ergerlijks is voorgevallen: 'n groote dief
stal, strooptochten of afpersingen zelfs
bloedvergieten. De stakkers moeten dan,
in die weinig-bevolkte Staten, vaak 36 uren
zonder solied voedsel gaan; want op die
manier kan er niet „geschooid" en gepro
viandeerd worden, zooals dat anders vrij
systematisch geschiedt. „Och! Hoe moe en
vuil en lam ik me voel," zegt je soms een
oogenschijnlijk flinke kerel, die overal
elders misschien een uitstekende geregelde
arbeider zou worden als hij maar 'ns
één enkele kans kreeg! Maar géén Ameri
kaansche gemeente laat ze langer op haar
grondgebied toe, dan de minimaal voorge
schreven tijdruimte. „Ik kan nergens een
job krijgen!" klaagde mij een prachtkerel
van rond 25 zijn nood, „omdat de menschen
je overal direct naar je plaatselijk identi
teitsbewijs vragen; wat je pas na een jaar
inwoning kan gegeven worden." De groote
industrie-trusts, nieuwe bouwwerken, de
irrigatie-ondernemingen, de boeren-coöpe-
ratieven in 't Midden-Westen, die extra
werklieden tijdelijk noodig hebben, krijgen
dezen door bemiddeling van de Federale
bureaux. En sinds de immigratie in Ame
rika zoo goed als stopgezet is, hebben die
groote Federale bureaux weinig of geen
goede arbeiders meer te leveren. De Ame
rikaansche stadsbesturen echter zijn overal
als de dood zoo bang om nieuwe arbeids
krachten tot vestiging, zelfs ook maar een
tijdelijke, toe te laten. Omdat er in Ame
rika hoegenaamd géén werkloozen-verze-
kering of rijkssteun voor werkloozen be
staat, kunnen zulke werkloozen allicht ten
laste van de stedelijke armenkassen vallen
die al sinds 'n jaar tot op den bodem
leeg zijn. Officieel wordt dit geweldig groot
reservaat van ongeregelde arbeidskrachten
nooit genoemd; niemand houdt ooit of
ergens met het bestaan ervan de minste
rekening. Alléén de plattelandsbevolking
wordt onafgebroken en tergend regelmatig
aan 'n milden vorm van afpérsing bloot
gesteld, wanneer daar dan honderden hobos
zoo in dichte groepen hun streken intrek
ken en door 'n paar hunner pootigste leden
„wat voorraad" laten rinkelen en schooien
aan de deuren der woonhuizen en boeren
hoeven.
In Las Vegas, een stadje in Nevada,
waar normaal 'n 5000 menschen wonen,
hebben er wel een 2000 hobos maanden
lang een soort zomer-kamp opgehouden,
dat feitelijk door de bewoners tegen wil
en dank geproviandeerd moest worden. Ei
wordt in Las Vegas, zooals trouwens in de
meeste „open" plaatsen van Nevada, of
van andere aan Mexico grenzende Staten,
nogal stevig gedobbeld en gepimpeld. Dat
gebeurt vrijwel openlijk, in 'n soort Mexi
caansche bars. Die echter allemaal den ter
loops geschilderden naam mét de noo-
dige spelfouten erin boven de deur heb
ben: „Nachtclub". In zulke speelclubs lig
gen hier en daar de hobos met bosjes halve
dagen en heele nachten te slapen; 't is ook
de éénige plaats, waar ze voor 'n paar cen
ten wat warms of alcohol-houdends te
drinken krijgen; om dan, liefst met 't hoofd
op de gekruiste armen, voorover op de
tafels, één langen slaap van vergetelheid te
doen. Eenige hobos hadden in politiecellen
van den sheriff te overnachten, anderen
kregen er voor 'n paar dollars 'n optrekje
gehuurd voor een week; maar de meesten
dier zwervers vond men 's morgens uitge
strekt op elk beschikbaar stukje gras, in
geslapen. Toen ik om 9 uur naar het sta
tion ging, moest ik telkens nog over ron
kende lichamen heenstappen.
Vlak bij dit Las Vegas wordt 't geweldig
groot irrigatiewerk, de Hoover-dam, uitge
voerd. Niemand kan zonder een pas van de
directie de plaats zelfs tot op een mijl af-
stands ook maar naderen. Je krijgt er trou
wens géén werk, als je er nietin je
eigen Ford je komt! „Dat geeft 'n soort
van karakter en standing, 'n getuigschrift
van spaarzaamheid voor 'n Amerikaan-
schen arbeider," werd mij héélemaal serieus
verteld. Senator Smoot, voorzitter van de
Senaats-commissie voor financiën te
Washington, hier een van de Twaalf Apos
telen van de zoo machtige Kerk der Mor
monen (of: de Heiligen der laatste Dagen),
zei me tekstueel bij mijn bezoek in Utah,
dat hij er zeker van was, dat „al onze cri
sis-ellende in Europa van het rijksverzeke
ringssysteem kwam," van „den steun"
the dole waardoor „geleidelijk de
energie en voortvarendheid van den Engel-
schen werkman ondermijnd en tenslotte
vernietigd wordt". En terwijl hij, met zijn
groote handen gebarend, die woorden voor
mij uitsprak, zag ik ter zelf der tijd in mijn
geest, wat hij waarschijnlijk nog nooit per
soonlijk had gezien die honderdduizenden
daklooze hobos, zwervende als pariah's her
en derwaarts door het rijkste land dei-
wereld, Amerika.
F. J. W.
N.Z.H. en Brockway
Verzoek van chauffeurs aan
Ged. Staten
Door de chauffeurs in vasten loondienst bij
de N. V. Haarlemsche Brockway Bus Mij., ge
vestigd te Heemstede, is aan het College van
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland een
adres gezonden, waarin zij verzoeken van het
volgende nota te willen nemen:
le. dat hun bekend is, dat op 26 September
1932 een beslissing door het College van Ged.
Staten zal worden genomen inzake het al of
niet verlengen der concessie aan de N.V. Haar
lemsche Brockway Bus Mij., te Heemstede,
voor de lijn HaarlemLeiden na 4 Januari
1933.
2e. dat zij door een negatief besluit van het
College ten zeerste gedupeerd zouden worden
en wel in die mate, dat zij allen geheel broo
deloos zullen komen, waar in verband met de
slechte tijdsomstandigheden de gelegenheid tot
verkrijging van werk anderszins als uitgeslo
ten dient te worden geacht;
3. dat zij het College beleefd verzoeken met
het bovenstaande zeer wel rekening te willen
houden en het daarheen te willen leiden, dat
hun werkkring bij de N. V. Haarlemsche Brock
way bus Mij. voor de toekomst bestendigd zal
blijven;
4e. dat zij het College van Ged. Staten bij
voorbaat grooten dank verschuldigd zullen zijn
bij inwilliging van hun gezamenlijk dringend
verzoek.
Omstreeks zes honderd leden van den Ned.
R. K. Bond van handels- kantoor- en winkel
bedienden „St Franciscus van Assisië" zijn
Zondagmiddag bijeengekomen op een landelijk
congres, dat gehouden werd in de groote zaal
van den schouwburg „Casino" te 's-Hertogen-
bosch.
Om één uur opende de bondsvoorzitter, de
heer A. van Hamersveld, het congres met den
Chr. groet en nadat de congressisten „Aan U
o Koning der eeuwen" hadden gezongen, me
moreerde hij, dat hij op het laatste congres
had gewezen op den slechten toestand, waarin
de bedienden verkeerden, een toestand, welke
inmiddels nog verslechterd is. Vooral onder de
kantoorbedienden maakt de crisis vele slacht
offers en het merkwaardige is, dat zij vooral
vallen onder hen, die dertig jaar en ouder zijn.
Veelal worden deze opgevolgd door jeugdige
mannelijke krachten of vrouwelijke bedienden
en dan tegen loonen die te laag zijn om van
te leven en te hoog om van te sterven. Met de
belangen van de bedienden wordt omgespron
gen het bondsbestuur geeft zich daarvan
terdege rekenschap als gold het kinder
speelgoed. Met klem bepleitte spr. aansluiting
bij de organisatie. Gestreefd dient te worden
naar invoering van collectieve contracten. Ge
handhaafd moeten worden de wettelijke rege
lingen ten aanzien der winkelsluiting. Voor
verbeteringen komen de bedienden gewoonlijk
niet in aanmerking zeide spr., maar als er ver
slechteringen worden ingevoerd dan komen zij
het eerst aan bod!
Na de prijzenswaardige actie van het werk
liedenverbond geroemd te hebben keerde de
bondsvoorzitter zich tegen het rapport-Weiter
om vervolgens nader te bespreken de werkloos
heid onder de bedienden, wier positie niet al
leen achteruit gaat, maar die bovenden nog be
concurreerd worden door gepensionneerden,
Na de mooie zomerdagen was het een te
genvaller, dat de opening van de Heemsteed
sche Dreef in zulk slecht weer moest plaats
hebben.
Als wij om 3 uur naar de school aan de
Dreef gaan, waar de officieele opening zal
plaats hebben, valt de regen bij stroomen
neer, vergezeld van een storm, die de vlaggen
langs den nieuwen weg doet klapperen, en de
langs den weg geplaatste vlaggen rood-wit-
blauw, de Heemsteedsche kleuren en die der
provincie aan de hooge masten doet overbui-
gen. Wij vreezen, dat de stevige masten zul
len knakken!
In de fietsenbergplaats staan eenige belang
stellenden, schuilend voor den regen, het
groote moment afwachtend waarop het lint
zal doorgeknipt worden.
De muziektent, wordt nog even met zeilen
bespannen om den leden van St. Michael, die de
openingsplechtigheden zullen opluisteren, eeni
ge beschutting te geven tegen storm en regen.
Inmiddels vult zich de gymnastiekzaal der
Dreefschool, waar de officieele opening zal
plaats hebben met genoodigden.
Onder hen merken wij o.m. op den Commis
saris der Koningin in de provincie Noord-
Holland, Jhr. Mr. Dr. A. Röell, Burgemeester
Jhr. J. P. W. van Doorn, de beide wethouders
Dr. E. A. M. Droog en A. v. d. Pol, het mee-
rendeel der raadsleden en de oud-raadsleden
J. C. v. d. Eiken en C. L. Kwak, den Hoofdinge
nieur-directeur der Prov. Waterstaat Jhr. C.
J. A. Reigersman, Hoofdingenieur Krein, Jhr.
Mr. D. E. van Lennep, oud-Burgemeester, ar
chitect Jos. Cuypers den hr. N. Vos, gemeen
tesecretaris, den hr. Schoolderman, directeur
der „Geruischlooze weg" ambtenaren v. Raad
huis en Openbare Werken en vele anderen
die door grondverkoop of op andere wijze me
degewerkt hebben tot het tot stand komen van
den nieuwen weg.
Burgemeester Jhr. J. P. W. v. Doorn, spreekt
een kort welkomstwoord tot allen, allereerst
tot den Commissaris der Koningin die zoo be
reidwillig gevonden was door zijn tegenwoor
digheid grooteren luister bij te zetten bij deze
opening.
De opening van dezen nieuwen verkeersweg,
aldus spr., is voor Heemstede een bijzonder
gebeuren, zal bijdragen tot ontwikkeling en
ontplooiing van Heemstede op de eerste plaats
maar ook een groote verbetering in de toe
komst zijn voor het intercommunaal en pro
vinciaal verkeer.
Dank brengt spr. aan den Raad voor het
toestaan der credieten en aan de overigen,
die door geestes of handenarbeid hebben bij
gedragen tot de totstandkoming van dezen
weg.
Aan Dr. E. A. M. Droog, den wethouder v.
O. W. die met onvermoeiden arbeidslust zijn
krachten heeft gegeven aan dit werk, geeft de
burgemeester daarna het woord om de feest
rede uit te spreken.
Dr. Droog merkt op, dat het woord „weg",
slechts 3 letters telt, maar in beteekenis zeer
rijk is. indien het gebruikt wordt in verband
met het moderne gemeentebeheer.
Het wegenvraagstuk brengt alle diensten en
bedrijven in de weer, het is een spookver-
schijnsel voor den beheerder der schatkist,
omdat het niet behoort tot de directe produc
tieve uitgaven.
Spr. wil zich alleen bepalen tot het wegen-
vraagstuk zooals het ten opzichte van dezen
grooten verkeersweg is opgelost.
In mijn jeugd, aldus spr., met het weinige
verkeer schenen wegenaanleg en onderhoud
een vrij gemakkelijk vraagstuk, maar de oude
Romeinen en Napoleon hebben als wegenbou
wers hun roem verloren.
Veel ervaringen hebben wij over wegenaanleg
opgedaan. Heemstede telt thans niet minder
dan 190 straten, pleinen en lanen, met naar
schatting een lengte van 50 K.M. op een be
volking van 15,000 inwoners, een heele tegen
stelling met vroegere tijden, zoo c.a. Amster
dam in de 17e eeuw, dat op minstens 150.000
inwoners 300 straten telde, waarschijnlijk van
het gehalte als de Jordaan ons vertoont. De
bebouwing is dus heel wat ruimer geworden.
Tot het onderwerp ,,De Heemsteedsche Dreef"
overgaand, zegt spr. dat het plan al oud is. In
de Raadsvergadering van 28 Aug. 1912 werd het
uitbreidingsplan, waarop ook de Heemsteedsche
Dreef voorkwam, zonder hoofdelijke stemming
aangenomen. Den ontwerper, architect Jos. Cuy
pers, werd door burgemeester jhr. D. E. v&n
Lennep dank gebracht voor dit mooie plan.
Het pleit, aldus spr., voor het vertrouwen
van den toenmaligen faad en zijn leiders, dat
dit plan bijna zonder discussie werd aangeno
men.
Maar er zouden nog 20 jaar verloopen, eer
de hartader van het verkeer, die de Heemsteed
sche Dreef moest worden, in gebruik zou wor
den genomen.
Spr. schetst vervolgens de verschuilende moei
lijkheden. Hoe eerst in 1916, door aankoop van
Leeuw en Hoofd het eerste deel, tusschen de
Blauwebrug en de Pieter Aertslaan tot stand
kwam. Daarop volgde in 1922 het meest Zuide
lijke deel, n.l. vanaf het Valkenburgerplein tot
de Camplaan, Camplaan—Wipperplein tot Ha
venstraat volgde in 1926, en in 1929 het stuk
Havenstraat tot Cloosterweg, waaronder begre
pen de Zandvaartbrug, waarvoor een groot fi
nancieel offer gevraagd werd. De aanleg van
het laatste gedeelte, heeft, zegt spr., het meest
voeten in de aarde gehad, omdat de eigenaars
der gronden niet zoo vlot tot verkcopen bereid
waren; zelfs moest als noodmiddel onteigening
worden voorgesteld, maar tenslotte werd de koop
in de Raadsvergadering van 29 Oct. 1931 door
den Raad bekrachtigd.
In totaal werd voor het gedeelte Heemsteed
sche Dreef met bouwterreinen tusschen Cloos-
waarbij de overheid zelfs voor gaat. Positieve
arbeid is ter verbetering in dezen noodig
Aan het slot van zijn inleiding deelde de
heer Van Hamersveld mede, dat de invloed
van den bond stijgt; hij is thans over de 7000
leden heen.
Rector Bots over „Quadra-
gesimo Anno"
De voorzitter verleende daarna het woord
aan den Zeereerw. heer J. F. A. Bots, rector te
Amsterdam, die een rede hield over Quadrage
sima Anno. Hij betoogde daarin, dat men
dichter moet komen bij den inhoud van deze
encycliek en 's Pausen streven. Aller medewer
king en toewijding wordt gevraagd om een
brokstuk van die idealen te verwezenlijken of
althans voor te bereiden.
Uitvoerig besprak de inleider de centrale
gedachte van genoemde encycliek, waarin over-
hetrschend is de verzoeningsgedachte, n.l. de
nieuwe ordening der maatschappij. Die nieu
we ordening zal moeten steunen op nieuwe
menschen, die de consequenties hunner begin
selen aandurven. Met verbetering der men
schen moet worden gestreefd naar eene verbe
tering der maatschappij. Thans is de maat
schappij versplinterd, een lichaam zonder orga
nen.
De nieuwe orde Zal er moeten komen door de
organen weer in de maatschappelijke samen
leving in te planten. Het herstel zal gebracht
moeten worden door de bedrijfschappen, gelijk
spr. nader in den breede aantoonde. Deze
door den Paus uitgesproken gedachte zal gepo
pulariseerd moeten worden. Spr. gaf nog aan,
dat de bedrijfsschappen zullen hebben te ga
randeeren de harmonie, den vrede en de wel
vaart van de samenleving, waarbij de Paus
tevens heeft voorgehouden sociale rechtvaar
digheid en sociale liefde.
Het is uitgesloten, dat de maatschappij zich
zal herstellen als er geen menschen van groot
geloof en groote liefde komen.
In dezen tijd, zoo betoogde rector Bots ein
delijk, moet er worden geholpen aan uitbouw
der vakorganisatie, in welk verband hij mede
wees op de beteekenis welke gehecht moet wor
den aan het tot stand komen van collectieve
contracten.
Rede W. Steinmetz
Na de pauze werd het woord verleend aan
den heer W. Steinmetz, lid van den gemeente
raad van Amsterdam, ter bespreking van de
economische positie van de bedienden, mede in
verband met de huidige crisis. De spreker
merkte allereerst op, dat de positie der bedien
den ver bij die van de handarbeiders achter
staat. Dit is voor een deel te wijten aan het
feit, dat de bedienden langen tijd buiten de or
ganisatie gebleven zijn.
Na den nadruk gelegd te hebben op de eco
nomische noodzakelijkheid van den arbeid van
den bediende, waarvoor hij ook als zoodanig
beloond moet worden, dat hij naar zijn staat en
stand kan leven, vestigde spr. de aandacht er
op, dat de bediende de eerste tientallen jaren
uitgesloten is geweest bij de bescherming van
den arbeid. Thans, dertien jaar na de inwer
kingtreding van de Arbeidswet-Aalberse van
1919, zijn er nog duizenden, die niet onder hare
bepalingen vallen. De heer Steinmetz betoogde,
dat de geheele bediendenstand mobiel gemaakt
moet worden om volledige doorvoering van de
Arbeidswet 1919 te verkrijgen.
Terwille van hun eigen belang zijn vele be
dienden vaak de vijand van den geheelen be
diendenstand, verklaarde spr., die vervolgens
schetste de beteekenis van de standsorganisatie
in de medewerking van het herstel der Chris
telijke beginselen, waarvoor de massa der col
lega's evenwel koud is gebleven. Er is gebrek
aan solidariteit, maar zij mogen niet rusten.
Zij hebben mee te werken aan den ombouw
der maatschappij; en als die tot stand is geko
men mogen zij er weer niet buiten blijven.staan.
Het ontwerp-bedrijfsradenwet besprekend-
merkte spr. op, dat minister Verschuur daarin
de gelegenheid opent voor 100 pCt. om den be
diendenstand volledig te negeeren. Dit kan niet
worden aanvaard. Geëischt mag worden, dat
de bedienden in het ontwerp worden opge
nomen.
De inleider protesteerde eveneens tegen het
rapport-Weiter, met het oog op de oneerlijke
concurrentie, welke het afvloeien van personeel
ten gevolge zal hebben. Tevens keerde hij zich
tegen de opdracht aan een staatscommissie om
te onderzoeken de mogelijkheid van het verlee-
nen van steun in natura aan werkloozen, welke
armenzorg hij de meest platte manier van ar-
menbedeeling noemde.
Na eenige gedachtenwisseling over de beide
redevoeringen werd de volgende motie met al
gemeene stemmen aangenomen:
„De Nederl. R. K. Bond van Handels-, Kan.
toor- en Winkelbedienden „St. Franciscus van
Assisië", in congres bijeen op Zondag 4 Sep
tember 1932, in Gebouw Casino te 's-Hertogen-
bosch, gehoord de uiteenzetting over de betee -
kenis van de encycliek „Quadragesimo Anno"
voor het godsdienstig, maatschappelijk en
zedelijk leven, ook voor de groep bedienden; ge
hoord den ongunstigen toestand waarin de be
dienden verkeeren; stelt vast, dat, om hierin
verbetering te brengen ook de bedienden aller
eerst hiervoor de lessen hebben op te volgen,
neergelegd in de genoemde encycliek;
dat met alle geoorleoofde middelen er naar ge
streefd dient te worden een afdoende regeling
van de rechtspositie te verkrijgen, waardoor de
achterstand wordt ingehaald;
Draagt het Bondsbestuur op: bij de werkge
vers, hun organisaties en overheidscolleges po
gingen in het werk te stellen tot het afsluiten
van collectieve arbeids-overeenkomsten, om als
eerste stap te geraken tot een volwaardige po
sitie in het bedrijfsleven;
voorts er bij de Regeering op aan te drin
gen: a. tot het verkrijgen van gelijkwaardige
erkenning van de bedienden bij de totstandko
ming van de wet op de bedrijfsraden; b. voor
onmiddellijke toepassing van de Arbeidswet
1919 in het bijzonder wat betreft de regeling van
den arbeidsduur en de vaststelling van den
vrijen middag voor de kantoorbedienden.
Noodigt alle ongeorganiseerde katholieke be
dienden van Nederland uit door toetreden tot
den bond, dit streven krachtig te steunen.
Besluit deze motie te publiceeren in de pers,
ter kennis te bengen van de Regeering, de le
den van de Eerste en Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal, de besturen van de werkgevers-
vereenigingen en verder waar zulks dienstig kan
worden geacht,
en gaat over tot de orde van den dag."
Een motie, welke de heer Fransen uit Am
sterdam daarop nog indiende en welke o.m. een
protest tegen het rapport-Weiter inhield werd
niet behandeld, daar het bondsbestuur haar
eerst wenschte te overwegen. Het bestuur kreeg
machtiging verder ermee te handelen naar be
vind van zaken.
De voorzitter van het Werkliedenverbond, de
heer A. C. de Bruyn, wees er nog op, dat juist
voor de bedienden de huidige crisis van ont
zaglijke beteekenis is. Zij hebben naar zijn oor
deel volkomen aanspraak op deelname in de ho-
penlijk komende bedrijfsraden.
Verder zeide hij van meening te zijn, dat het
verlangen, dat met betrekking tot het aanstel
len van kantoor- en winkelpersoneel de regee
ring het bedrijf zou sluiten, teneinde te waar
borgen, dat den bedienden het brood niet uit
den mond wordt genomen door gepensionneer
den of wachtgelders, ernstig overweging ver
dient.
De bondsvoorzitter, de heer Van Hamersveld
sprak om half zes een slot- en dankwoord. Na
dat het Strijdlied van het Werkliedenverbond
was gezongen, werd het congres op de gebrui
kelijke wijze gesloten.
terlaan en Pieter Aertslaan aangekocht 67195
vk. M. grond tegen den prijs van 295.867.
Hulde brengt spr namens het College van B. en
W. voor de koopmansgave, tact en soepelheid,
waarmede de heeren Reinders Folmer, secreta
ris N. Vos en de heer E. Steger hen daarbij
terzijde stonden.
Het afdekken van het laatste weggedeelte, al
dus spr., werd tot ons aller tevredenheid uitge
voerd door de N.V. Geruischlooze Weg volgens
de nieuwste procedé's met grof asphaltbeton.
Zoowel dit, als het vorige gedeelte, bedekt met
colprovia zal, door zijn onverslijtbaarheid en
stroefheid in den smaak der automobilisten val
len.
De gemeente beschikt nu over weg en terrei
nen en hoopt, door verkoop der laatste, zich
zooveel mogelijk voor de gemaakte kosten
schadeloos te stellen, en al zal dit laatste mis
schien niet geheel gelukken, wij betreuren ons
initiatief niet, omdat wij, aldus spr., er van
overtuigd zijn met dit werk den bloei en aan
trekkelijkheid van Heemstede te hebben bevor
derd.
Wij mogen, vervolgt spr., ook niet vergeten,
dat door dit werk het lot van tal van werkloo
zen beer dragelijk is gemaakt, omdat aan ar
beidsloon niet minder dan 150.000 is uitge
keerd, waarvan 60.000 voor dit laatste ge
deelte.
Met de Provincie, zegt spr., hebben wij op
aangename wijze samengewerkt en aan haar be
kwame en ervaren ingenieurs en technici meni-
gen goeden wenk te dank en.In het bijzonder
noemt spr. de heeren Krijn en De Regt.
Dank brengt spr. aan het hoofd van open
bare werken, den heer J. Schelling en zijn as
sistenten de heeren Bütker, Baas, Neeskes en
P. Neeskes.
De aanlegkosten van het geheele werk, met
brug en rioleering (zonder terrein-aankoop), en
de werken voor gas, waterleiding en electriciteit
bedragen ruim ƒ600.000.—. Maar daarmede zijn,
aldus spr. locale en inter locale belangen ge
diend. Wij hebben den weg gebaand voor de
verbinding en aansluiting van het doorgaand
verkeer tusschen plaatsen als HaarlemZand-
voort eenerzijds, Haarlemmermeer, het Gooi en
Utrecht anderzijds. Straks zal de nieuwe ver-
breede Glipperweg als verkeersader naar het
Zuiden in belangrijkheid winnen en den Heer en-
weg eenigszins ontlasten. Spr. ziet voor Heem
stede in dezen Dreef den Boulevard waar de
nijvere bevolking op mooie dagen zich zal ver
treden en genieten van Hollands vermaarde
luchten, van groene gazons en kleurrijke bloem
tapijten, van bloeiende heesters en boschgezich
ten. Ruime trottoirs bieden plaats voor de
avondwandelingen der forensen.
Spr. wijst vervolgens op een groot lokaal be
lang, het vraagstuk der reiniging, omdat zich
hier bevinden de groote afvoerbuizen, het hoofd
stamriool. Door riool en gemaal hopen wij, aldus
spr., de binnenwateren zóó te ontlasten, dat wij
de onwelriekende grachten, die wij in andere
plaatsen wel kennen, hier niet te vreezen zullen
hebben.
Spr. verzocht dan, het nu tot stand gekomen
werk in oogenschouw te nemen, na eerst bij te
wonen het ceremonieel bij het doorknippen van
het lint.
Burgemeester van Doorn dankte dr. Droog
voor zijn feestrede en zegt, wel durf te moeten
hebben den Commissaris der Koningin in dit
weer te verzoeken mede te gaan om door het
doorknippen van het lint den weg officieel te
openen. Dank brengt Z. E. Achtbare voor deze
bereidwilligheid.
In den stroomenden regen trekken de aan
wezigen naar buiten, waar nog een vrij groot
aantal belangstellenden de komst afwacht
van den commissaris, die zich bereid heeft ver
klaart deze ceremonie te verrichten.
Het dochtertje van het hoofd van openbare
werken, mej. Schelling, reikt op een kussen in
de Heemsteedsche kleuren de zilveren schaar,
een geschenk der N.V. Geruischlooze Weg aan
jhr. Röell over, die de laatste belemmering weg
neemt en de Dreef daarmede opent..
Burgemeester jhr. v. Doorn dankt daarna den
Commissaris der Koningin voor dit werk, spreekt
den wensch uit, dat deze nieuwe weg moge bij
dragen tot nog grooteren bloei van dit gewest en
voor Heemstede in het bijzonder.
Jhr. Röell dankt voor de vriendelijke woorden,
zoowel in de openingsrede als nu. En al drij
ven donkere wolken over onze hoofden, wij heb
ben het zonnetje in ons hart bij zulk een groot
gebeuren.
Dank brengt de Commissaris voor de goede
wenschen geuit voor het gewest, wederkeerig
hoopt spr. dat deze nieuwe weg moge bijdragen
tot nog grooteren bloei van Heemstede.
Hierna biedt het dochtertje van het raadslid
W. M. de Boer bloemen aan de echtgenoote van
den wethouder van Openbare Werken, mevr. dr.
Droog.
Speelde tijdens het doorknippen van het lint
de Harmonie „St. Michaël" het Wilhelmus, nu
zet zij een vroolijke marsch in, en in een stevige
regenbui wordt een korte wandeling gemaakt
over den nieuwen weg, waarna aan de genoo
digden in het Gymnastieklokaal ververschingen
worden aangeboden, waaronder de Harmonie
„St. Michaël" eenige nummers ten beste gaf.
Van de gelegenheid om van den toren der
school weg en omgeving in oogenschouw te
nemen werd veel gebruik gemaakt.
De Floralia-wedstrijd In 't voorjaar zijn
door de Vereeniging voor Jeugdwerk aan
kweeklustige kinderen 265 potjes met stekken
uitgereikt (geraniums, heliothropen, margarle-
ten, begonia's en cuphea's). Zaterdagmiddag
was er gelegenheid de opgekweekte planten in
te leveren. Van de 165 kinderen, aan wie stek
ken zijn uitgereikt, hebben 110 hun kweekelin-
gen weer ingeleverd, tezamen 160 potten.
't Was aan de planten te merken, dat ze geen
ongunstigen zomer gehad hebben, hoewel som
migen teveel van de zon hadden genoten. Over
't algemeen waren de resultaten beter dan den
vorigen zomer.
Op den feestavond van aanstaanden Woens
dag in het Jeugdhuis zal het resultaat van de
keuring bekend gemaakt worden.
't Weer spelbreker De beloofde demonstra
tie van de BI. Redd. Brigade, waarbij een 66-tal
leden van de Amsterdamsche Reddings Brigade
als gasten tegenwoordig zouden zijn om 't wer
ken met de Evaneha te zien, is door 't ongun
stige weer uitgesteld moeten worden (waar
schijnlijk wel afgesteld voor dit jaar), 't Strand
is nu weer leeg. 't Tentenkamp moest beden
(Maandag) ontruimd zijn. Gisteren zijn de laat
ste kampeerders vertrokken.
Vrijdag is een kind van een schipper in de
Nieuwe Haven geraakt, terwijl de moeder een
oogenblikje onder in de schuit was. Toen zij
boven kwam en het kind miste, riep zij onmid
dellijk den schipper. Deze haalde een paar maal
een haak door het water met het gelukkig ge
volg, dat hij zijn kindje boven water wist te
halen. Op hetzelfde oogenblik kwam de voorman
van gemeentewerken, de heer P. van Roode, die
het hulpgeroep van de moeder gehoord had,
aanloopen. De heer Van R., die lid is van E. H.
B. O., paste kunstmatige ademhaling toe en
toen hij circa 20 minuten was bezig geweest,
had hij het geluk de levensgeesten op te wek
ken.
Inmiddels was dr. Versluijs ontboden, die het
kind onder verdere behandeling nam. Wij kun
nen ons de vreugde yan de ouders, die hun
kindje mochten behouden, goed indenken en zij
waren den heer Van R. zeer dankbaar voor zijn
werk.
