De conferentie van Stresa Het nieuws van heden ROSE DE GROOT VERENIGDE KATHOLIEKE PERS HET OTTAWA VAN EUROPA DE MILITAIRE EISCHEN VAN DUITSCHLAND De saneering der economie Tramongeluk bij Marseille IN DIT NUMMER: Labourdag" in Amerika DE BAROMETER BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 DINSDAG 6 SEPTEMBER 1932 VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18169 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling Belangen van landbouw en industrie Persstemmen WAPENSCHOUW Z. Exc. Mgr. Orsenigo spreekt op den Katholiekendag te Essen de slotrede uit Het Ween HET VLIEGEND GEZIN OP GROENLAND Amerikaa,nsch egoisme? Bij de economische besprekingen met Frankrijk COOLIDGE STEUNT HOOVER Italië wil behandeling te Genève Wat zal Frankrijk antwoorden? George Mutchinson temidden der zijnen De wereldconferentie Voorbereidende commissie bijeen na half September De oorlog in Brazilië Opmarsch naar Rio Strijd tusschen Peru en Columbia? Anti-Fransch relletje te Santander NIEUW KABINET IN MEXICO Millioenen verduisterd Politieke moord te Sofia De derde in 3 dagen DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Wereldcrisis op haar toppunt Volgens Von Papen STOOMERIJ - VERVERIJ NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor DAGBLAD UITCEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek In de idyllische omgeving van de Isola bella te Stresa is gisteren Europa voor de zooveelste maal bijeengekomen, om te werken aan de saneering van zijn cen trum en Zuid-Oosten. De handelspolitici Van meer dan vijftien staten willen probee- ren, of Europa de kracht tot eigen hulp tenminste in een deel der crisis heeft. De conferentie van Stresa heeft een lange voorgeschiedenis. Zeer langzaam is in de jaren na het sluiten van den vre de het bewustzijn helder geworden, dat de vermeerdering van het aantal sta ten de grootste moeilijkheid was bij het helen der economische oorlogswonden Maar nog langzamer is men tot het inzicht gekomen, dat het uit elkaar scheuren van groote economische gebieden, vooral van 't Oostenrijksch-Hongaarsche, maar ook van het Europeesch-Russische en het Duitsch- Oostelijke alleen maar is goed te maken door nieuwe handelspolitieke middelen. Het is niet noodig de nadeelen der vredesver dragen hierbij te overdrijven. Reeds vóór den wereldoorlog bestonden er vele onop geloste Zuid-Oostelijke agrarische kwesties. De uitvoerkwestie van het „Servische var ken" is mede een der oorzaken geweest van he,t wereldconflict in 1914. De conferentie van Stresa bedoelt een voorbereiding te zijn voor de economische Wereldconferentie. George Bonnet, intiem vriend van Herriot, verklaarde gisteren in de openingszitting, dat de centrale en Oost- Europeesche landen als een economische eenheid moeten worden beschouwd en dat zonder een overeenkomst van Stresa de economische wereldconferentie geen succes kan hebben. Het was geen toeval, dat de gedachte, nieuwe orde van zaken te stellen op het gebied der handelspolitiek, van Weenen is uitgegaan, waar men niet alleen het meest had te lijden onder de gebieds- vernieling, maar ook in de problemen der jonge staten van ouds bekende weder aan trof. Vleesch en bloed kon het geraamte van leidende, nieuwe gedachten pas krij gen, toen het feit zich voltrok, dat de Bal- kanboeren met volle schuren tot de diepste ellende en armoede vervielen. De techni sch» revolutie in den overzeeschen graan bouw sloeg hun, misschien voor altijd, iedere concurrentiemogelijkheid uit de handen en het kunstmatig opkweeken van binnenlandsche industrieën maakte hun levensomstandigheden en bedrijfsuitoefe ning duurder. In Belgrado, Boekarest en Boedapest verwenschte men reeds in 1930 de meestbegunstiging hartgrondig en zoo ontstond de leuze van Europeesche voor keurbehandeling voor Europeesche land- bouwvoortbrengselen. De eene agrarische conferentie na de andere werd gehouden: te Boekarest, Sinaia, Warschau, wederom Boekarest. Te Sinaia waren de maar gering geïndustraliseerde Zuid-Slaven en Roe menen alleen. Deze conferentie bood als tegenprestatie voor agrarische voorkeurs tollen industrieele aan. Dit voorstel verwek te natuurlijk maar weinig weerklank bij de industriestaten met agrarische invoer- behoefte, omdat voor de industrie „ihr Feld die Welt" is en daarom voor hen de meest begunstiging een kostbaar bezit is. Een grooter stap voorwaarts kwam de kwestie op de eerste zitting van de door Briand geschapen Europa-commissie, toen de Oostenrijksche bondskanselier, nu wij len Schober, het verrassende voorstel deed, om de Europakwestie van de politiek los te maken en „Pan-Europa van onder af" op te bouwen. Men moest met „regionale' overeenkomsten beginnen en landen, die economisch denzelfden weg hadden te vol gen, samenvatten tot complexen van staten en tusschen dezen bruggen slaan van be voorrecht warenruil. Schober dacht aan een Duitsch-Tsjechisch-Oostenrijksch bloc en over een Zuid-Slavisch-Roemeensch- Hongaarsch bloc, die echter elkaar niet zou den uitsluiten, maar de voorbereiding zou den vormen voor verdere, vooral Duitsch- Pransche samenwerking. Men hoopte, dat men door economische samenwerking met de Zuid-Oost-Europeesche bondgenooten van Frankrijk de politieke ban zou kunnen breken, waarin Europa gevangen zit. Maar juist door de politiek is tot dusver alles mis lukt. Frankrijk wilde in Oost-Europa geen partners, maar vasallen. En partners waren deze geworden, wanneer in plaats van hun credietpolitieke verbinding met Frankrijk een handelspolitieke met Duitschland en Italië was gekomen. Tardieu kwam, toen de voorkeurstarief- gedachte verder leefde en Frankrijk dwong, zijn tegenplannen eveneens daarop te bouwen, met het plan, om de sta ten der Kleine Entente met Oostenrijk en Hongarije tot één bloc te maken, opgebouwd op wederkeerige voorkeurstarieven en met een gemeenschappelijk douaneregime naar buiten. Duitschland en Oostenrijk stelden den eisch, eveneens als Donaustaten te gel den. Door allerlei manipulaties van Frank rijk, dat wel aan den eisch tegemoet wilde komen, wanneer Tsjechow-Slowakije (welk land het 't minst noodig hadhet leeuwen aandeel der economische vruchten zou plukken, kwam van de heele zaak absoluut niets terecht. En alles bleef zooals het was. Maar daarvan was het gevolg een onop houdelijk verval. Aldoor meer vrijheden, al door grootere stukken souvereiniteit op fi nancieel gebied moesten de Donaustaten offeren, om credieten van Frankrijk te krij gen. Steeds hooger steeg de golf van trans fer-moratoria, van invoerverboden, van autarkischen waanzin in iederen vorm. In dezen toestand nu komt de nieuwe confe rentie bijeen, die in Lausanne de opdracht heeft gekregen, om bij de Europa-commissie beslissende en rijpe voorstellen in te dienen. De voorteekenen van deze conferentie te Stresa zijn niet zoo ongunstig als ze mogen schijnen. Niet omdat de heer- schende nood geen verder uitstel zou ge- doogen. Dit argument bestaat al jaren, zon der dat er iets is veranderd. Het schijnt echter, dat in de rustige zomermaanden ook in Parijs de inzichten wat zijn verhelderd. De gesprekken van Lausanne hebben aan getoond, dat de opname van Duitschland en Italië in het „Neuordnungsplan" welke opname voor de Zuid-Oostelijke staten on ontbeer lijk is dezen rijken maar niet kan worden opgedrongen, maar dat dit alleen is te bereiken onder voorwaarden, die het aannemelijkst lijken. Op grond daarvan mag men misschien de hoop koesteren, dat- Frankrijk het plan-Tardieu heeft laten val len, dat de bedenkingen van Boekarest en Belgrado meer invloed hebben uitgeoefend dan de bijval van Praag. Het krachtigste is in Europa op het oogen- blik -de gedachte van agrarische voorkeur rechten, ofschoon zij juist in dit ongunsti ge oogstjaar met minder hartstocht wordt voorgedragen.Er bestaat geen twijfel, dat de gevaarlijkste brandhaard van Europa, die reeds den wereldbrand van 1914 deed oplaaien, zou worden uitgedoofd, wanneer de groote mogendheden tenminste dit begin der nieuwe orde van zaken op handelspoli tiek gebied eensgezind tot stand brachten. Men spreekt in Stresa van een Euro- peesch Ottawa. Bij alle verscheidenheid in maat bestaat er overeenstemming in de grondgedachte, dat het streven naar eigen hulp en verzorging in een bepaalde „re- gioon" van staten reeds een groote vooruit gang is tegenover de autarkie-waan van iederen staat op zich. Maar Ottawa is geen goed voorbeeld. Tegen den wil van het moe derland Engeland in schijnt men daar een verkeerden weg van voorkeurrechten te hebben ingeslagen. Niet op afbinding, maar op arbeidsverdeeling berust de vooruitgang der menschheid. Het zou een groot geluk zijn, als men in Stresa uit al de bittere er varingen de conclusie trok, dat de verhin dering der arbeidsverdeeling niet meer werk, maar werkloosheid brengt. Stresa is ook daarom van zoo groot be lang, omdat mislukking de ernstigste gevol gen zou hebben. Het bolsjewisme ligt op de loer. De voorzitter der conferentie, George Bonnet, heeft bezoeken gebracht in Boekarest en Boedapest, en in beide hoofd steden hebben regeeringsvertegenwoordi gers hem gezegd in ronde woorden, dat bij mislukking der conferentie in hun land de revolutie zou uitbreken, wat koren zou zijn op den molen van het bolsjewisme. Deze waarschuwing moge in Stresa niet ongehoord blijven! LONDEN, 6 Sept. (V.D.) In een hoofdar tikel over de Conferentie van Stresa verklaart de „Financial News" zich scherp tegen het Fransche voornemen om den Donaulanden de noodige middelen ter beschikking te stellen in den vorm van een leening. Dit zou niets anders beteekenen dan een herleving van het oude Fransche plan om een gemeenschappelijk fonds te vormen, dat Frankrijk een beslissenden in vloed op de Donaulanden zou verzekeren. De Engelsche regeering zou niet bereid zijn gelden Verwachting: Zwakke tot matigen, Zuidelijke tot Zuid- Westelijken wind, betrokken tot zwaar bewolkt, met tijdelijke opklaring, waar schijnlijk eenige regen, weinig verande ring in temperatuur. Hoogste barometerstand 764.3 te Miinchen Laagste barometerstand 745.8 te Vardö Zon op 6.20, onder 7.36 Eerste Kwar tier Woensdag n.m. 2.09 Licht op 8.06 llllllllllllllll lllllllll ter beschikking te stellen, over welker gebruik zij geen controle had. Dergelijke maatregelen konden bovendien meer schade veroorzaken dan nut brengen. Weliswaar zou men tot overeen komsten met de Donaulanden over herstel van het bedrijfsleven komen, doch anderzijds zon zou men deze landen er vanaf houden hun eigen financien en bedrijfsleven grondig te re- organiseeren. De Fransche bladen achten een gunstigen afloop der conferentie wel mogelijk, doch,ma ken zich overigens geen illusies. PARIJS, 6 Sept. (V. D.) Het „Comité voor economische opleving", waarbij de leden van meer dan 450 economische vereenigingen zijn aangesloten, heeft aan den chef van het de partement van Handel, Elbel, die leider van de Fransche delegatie bij de Fransch-Ameri- kaansche onderhandelingen is, een schrijven gericht, waarin wordt geprotesteerd tegen de houding van de Amerikaansche delegatie. Het Comité verklaart o. a. dat het practisch doel loos is, de onderhandelingen voort te zetten met een land, dat tot geen enkele concessie bereid schijnt te zijn, maar van Frankrijk be langrijke voordeelen verlangt, die het wil ge bruiken ten gunste van zijn verkiezingspropa ganda. De Fransche uitvoer naar Amerika wordl van jaar tot jaar geringer. Frankrijk heeft niets te verliezen, wanneer het een resolute houding aanneemt. NEW-YORK, 6 Sept. (Reuter) De vroegere president van de Vereenigde Staten, Calvin Coolidge, schrijft in de „Saturday Evening Post" inzake de candidatuur van Hoover bij de a.s. president's-verkiezingen: „Hij is de eenige leider, die in dezen crisistijd iets te beteekenen heeft. Hij is een man, waarop we kunnen vertrouwen". ROME, 6 Sept. (Reuter.) Van gezaghebbende Italiaansche zijde wordt bevestigd, dat Italië het Duitsche standpunt inzake de gelijkgerech tigdheid als juridisch gefundeerd erkent. Men voegt er aan toe, dat Italië van meening is, dat de kwestie uiteraard de ontwapeningscon ferentie raakt en dat ze slechts daar te berde behoort te worden gebracht, temeer waar het bureau der conferentie binnen enkele weken bijeenkomt. De „Tevere" oefent scherpe kritiek uit op de Fransche houding ten opzichte van Duitsch- lands militairen eisch. Frankrijk alleen al dus het blad staat met onverholen vijan digheid tegenover de normale eischen van Duitschland. Onder leiding van den rijkskanselier tracht Duitschland de gelijkberechtiging, welke het reeds zoo lang nastreeft, te verkrijgen. Frank rijk begrijpt niet, dat het uur der afrekening gekomen is en de tijd is aangebroken, waarop Duitschland niet langer de mindere in rechten zal zijn. Frankrijk ontzegt den rijkskanselier het recht, uit naam der Duitsche natie op te treden. De waarheid is, dat het nu Duitschland weer ver sterkt is, niet op den persoon aankomt. Thans geldt het alleen de natie als zoodanig en Duitschland behoeft niet langer Frankrijks knie op zijn borst te dulden. PARIJS, 6 Sept. (V. D.) De onderstaats secretaris in het Fransche Ministerie van Bui- tenlandsche Zaken heeft gigteren te Uriage bij Grenoble een rede gehouden over de Duitsche eischen op het gebied der bewapening. Hij verklaarde, dat Frankrijk zal antwoorden met zijn pacifistische wenschen en de noodzakelijk- heid van de bescherming en handhaving van zijn veiligheid. De Fransche regeering staat in dezen niet geisoleerd, doch kan op den actie ven steun van Engeland en Amerika rekenen. LONDEN, 6 Sept. (V. D.) Omtrent de verdere behandeling van den Duitschen eisch van ge lijkberechtigdheid ten aanzien van de bewa pening is men in Engelsche politieke kringen van meening, dat deze zaak uiteraard zóó nauw verband houdt met het ontwapenings- vraagstuk, dat zij te Genève aan de orde dient te komen. GENèVE, 6 Sept. (Reuter) MacDonald heeft een schrijven gericht tot den secretaris generaal van den Volkenbond, waarin hij ver klaart dat hij de uitnoodigende landen der con ferentie van Lausanne heeft voorgesteld den Volkenbondsraad te verzoeken, de voorberei dende deskundigencommissie tot een vergade ring in Genève te machtigen en den secretaris generaal de bevoegdheid te verleenen, het se cretariaat dezer commissie op zich te nemen en het tijdstip tot bijeenkomen dezer commissie vast te stellen, zoowel passend voor den Vol kenbond als voor de belanghebbende mogend heden. MacDonald deelde verder mede, dat hij zich hiertoe verzekerd heeft van de instemming der belanghebbende mogendheden en van de re geering der Ver. Staten en dat de voorbereiden de commissie voor de eerste maal in de tweede helft van September bijeen kan komen. MacDonald verzocht den secretaris-generaal zich hieromtrent in verbinding te stellen met de andere leden van den Volkenbondsraad. BUENOS-AYRES, 6 Sept. (Reuter.) Volgens berichten uit Sao Paulo wordt van revolution- naire zijde gemeld, dat een colonne van Minas Geraes optrekt naar Rio de Janeiro door den staat Spiritu Santo. De strijdkrachten van den opstandigen staat Sao Paulo behouden hun strategische posities aan het Noordelijk front tegen de aanvallen der regeeringstroepen. BUENOS AIRES, 6 Sept. (Reuter) Argen tinië, Chili en Peru zullen een economische blokkade afkondigen tegen Bolivia en Para guay, indien deze beide landen de vijandelijk heden in de Gran Chaco heropenen. Officieel is dit bericht niet bevestigd. PARIJS, 6 Sept. (Reuter) Uit Lapaz wordt gemeld, dat de regeering van Bolivia te Rome heeft geprotesteerd, naar aanleiding van her feit, dat de Italiaansche gezant te Assuncion Italië verzocht heeft een vliegmachine met een Ita- liaansch piloot voor den Paragueeschen dienst te zenden. LIMA (Peru), 6 Sept. (Reuter) Dé inwo ners van het Peruaansche stadje Caballocha hebben de Columbiaansche stad Leticia aan gevallen. Zij namen de ambtenaren gevangen en heschen de Peruaansche vlag. SANTANDER, 6 Sept. (Reuter.) Een groep jongelieden, voor het meerendeel communis ten, gooiden de ruiten in van het Fransche consulaat, bij wijze van protest tegen de ver onderstelde pressie van de Fransche regeering ten gunste van generaal Sanjurjo op de Spaan- sche regeering. De raddraaier van het groepje is gearres teerd. De manifestatie wordt van geen belang geacht. De Fransche consul heeft echter een aanklacht ingediend bij de guardia civil. MEXICO, 6 Sept. (Reuter.) President. Ro driguez heeft mededeeling gedaan van de vor ming van een kabinet, waarin slechts twee militairen zitting hebben. BERLIJN, 6 Sept. (W. B.) Het onderwerp der ochtendbladen van heden is natuurlijk de nieuwe noodverordening tot saneering der economie. De „Germania" schrijft: Ongetwijfeld betee kenen de grootsche en koene maatregelen der regeering een poging, om het verschrompelings proces der economie definitief te doen ophou den en in de tegenovergestelde richting te stu ren. De aan te wenden middelen kunnen slechts gewaagd worden, omdat de situatie der wereldeconomie de laatste 2 a 3 maanden een vriendelijker aanblik heeft gekregen. Het blad twijfelt echter aan de succeskansen der maat regelen inzake de handelspolitiek; deze laten nauwelijks meer twijfel over aan de hoog- protectiohistische oogmerken der regeering. De „Germania" spreekt hier van een weg, die dood moet loopen. De „Vossische Zeitung" noemt het saldo dei- nieuwe verordening, wat het economisch poli tieke gedeelte betreft, positief. Dit geldt ech ter niet voor haar socialen inhoud. De alge- meene machtiging tot ingrijpen in den gehee- len opbouw en omvang der sociale verzeke ring moet de ernstigste bedenkingen verwek ken. De regeering heeft zich dus een blanco volmacht laten verleenen, welke haar de mo gelijkheid verleent, om van wat geslachten hebben opgebouwd geen steen op den anderen te laten. De Duitsch-nationale „Tag" noemt de be kentenis tot de particuliere economie het be langrijkste. Verblijdend is volgens het blad. dat de arbitrage uit haar starheid wordt los gemaakt en individueel zal worden behandeld. Worden de regeeringsverwachtingen vervuld, dan zouden wellicht de komende maanden, die anders telkenjare een sterke uitbreiding der werkloosheid plegen te brengen, dit jaar niet het gewone deprimeerende beeld vertoonen en zou reeds met Kerstmis iets van het succes dei- nieuwe maatregelen kunnen worden waarge nomen. De „Vorwarts" schrijft, dat het arbeidende volk door deze noodverordening de redding van het kapitalisme moet betalen, waartegen fel zal worden gestreden. De „D. A. Z." schrijft in optimistischen toon over de noodverordening, waarmede de rijks- regeering, ofschoon het kapitalisme reeds door al te ijverige publicisten ten doode was opgeschreven, tot den ondernemer gaat om hem door bepaalde voordeelen aan te sporen, nieuwe opgaven voor zijn rekening te nemen. BERLIJN, 6 Sept. (W. B.) In een resolutie van den Rijkslandbond is het nieuwe econo mische program van de regeering van de hand gewezen. WINNIPEG, 6 Sept. (Reuter). Het fonds van de Universiteit van Manitoba verklaart, dat meer dan 2 millioen dollar zijn verduisterd, terwijl van het Rupertsland-Anglican-Diocese- fonds ook meer dan 1.500.000 dollar zijn ver. duisterd. John Machray is echter nog te ziek, om door den rechter te worden verhoord. SOFIA, 6 Sept. (V.D.) De vroegere hoofdre dacteur van het regeeringsorgaan der Boeren partij „Semle-delsko Sname", Michael Pundeff, is gisteravond bij het verlaten van zijn club door een aantal revolverschoten die werden afgevuurd uit een passeerenden auto, gedood De moordenaars wisten in den auto te ontko men. De aanslag is, naar men algemeen in poli tieke kringen te Sofia aanneemt, bijna zeker uitgevoerd in opdracht van de Imro, de orga nisatie der Macedonische Commitadji's. Dit is de derde politieke moord in drie dagen, die naar men aanneemt in Macedonië is beraamd. MARSEILLE, 6 Sept. (Reuter). De sneltreüi ParijsMarseille is tusschen de stations St André en St. Henry in de nabijheid van Mar seille ontspoord. Er zouden dooden en gewonden zijn. Duitschland's militaire eischen. Italië wenscht behandeling te Genève. Persstemmen over de noodverordening. Treinontsporing bij Marseille. Kardinaal van Rossum z.g. heeft de „Propagan da Fide" tot algemeen erfgename benoemd. Electrificatie baanvak RotterdamDordrecht. Wat er op de „Rotterdam" gebeurde. Een nieuw kabinet in Mexico. De Conferentie van Stresa. De oude Kerk en de moderne techniek. Wij, Protestanten Kunt U den slaap niet vatten? 99 NEW-YORK, 6 Sept. (Reuter) Meer dan honderd menschen zijn gedood of gewond tij dens de Labourday-feesten. De meeste sterf gevallen zijn voorgevallen bij baden en bij auto- ongelukken. Twee honderd vijftig menschen werden bij het bijwonen van een brandweer- demonstratie te Washington onwel tengevolge der hitte. BERLIJN, 6 Sept. (Wolfbureau) Rijks kanselier von Papen heeft op de tentoonstel ling der Ufa-films een toespraak gehouden, waarin hij vooral de kwestie der werkloosheid besprak. De Rijkskanselier verklaarde daarbijde rijks- regeering is voornemens een energieke poging te doen tot herleving van het particulier ini tiatief om daarmede tot vermindering van het aantal werkloozen te komen. Wij zijn van meening het toppunt der groote wereldcrisis bereikt te hebben. Daarom voelen wij ons gerechtigd met een inzet van meer dan 2 milliard mark de productie te hulp te komen. Daarmede hopen wij meer dan 2 millioen men schen weer aan het arbeidsproces te kunnen doen deelnemen. Deze poging, die de geheele Duitsche indus trie en landbouw van dienst moet zijn, kan slechts succes hebben, wanneer het geheele Duitsche volk met nieuw vertrouwen in de toe komst zich achter ons schaart. In dezen zin roep ik de natie 't woord toe van onzen grooten dichter: „Vóór ons de dag en achter ons de nacht." TELEF. 2206 TELEF. 2206 Fabriek-Winkel: WIJKERSTRAATWEG 236 VELSEN NOORD COSTUUM STOOMEN3.25 REGENJASSEN 27g (Gratis waterdicht) Hoogste stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 760 Stilstand

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1