Maarschalk von Hindenburg Een encycliek aan Mexico 4j VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Kwaliteit boven kwantiteit Het nieuws van heden RADIO MOORS VIJF EN TACHTIG JAAR OORLOGSBODEMS INDEN STILLEN OCEAAN Amerikaansch besluit EEN PLECHTIG PROTEST Het Hooverplan uitgewerkt DENKT OM DE KL OK Einde van den Zomertijd tl 10 9 k8 DE BAROMETER ZATERDAG 1 OCTOBER 1932 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Er is in Duitschland geen mensch die hetzelfde zou kunnen be reiken als Hindenburg Bene meritus de patria De vijf en tachtig-jarige Het Weer Bestuurshervorming in Pruisen Gedeeltelijke unie met het Rijk? Tegenvaller voor Japan Rusland weigert Japans troetel kind te erkennen Burgeroorlog in Chili Nevenregeering in het Noorden Tegen de Kerkvervolging door de onrechtvaardige overheid Gedragsregels voor de geestelijkheid IJdele verwachtingen P Z. H. Paus Pius XI G ed rags-aanwijzingen De „Nevada" te pletter geslagen Weensche gemeenteraad slaags Althans de nazi's en soci's Verdere vechtpartijen De muiterij in Noord-Mandsjoekwo Trein opgehouden Proclamatie van Stalin aan de Russische landbouwers Wilson komt met détail- voorstellen Amerikanen te Genève In verband met de economische wereldconferentie Sachet Scherprechter krijgt ontslag Brouwerij-academie Vlucht uit Canada DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN 1 T* c5* Het kabinet-Gömb s S De namen gepubliceerd 1IV2 MILLIOEN WERKLOOIEÏ W. Brakel Jr. - Botermarki i7 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 181*1 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; inae mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. V >or de kleine annonces „Omroepers" zie de rul - Op den tweeden October wordt Generaal- Veldmaarschalk Paul von Beneckendorff und von Hindenburg 85 jaar. Deze historische, haast legendarische, met glorie en roem overdekte figuur is een unicum in de tegenwoordige wereld. Wjj zouden kunnen volstaan met het portret Van dezen grooten ouden man voor de zooveel- Bte maal nog eens in onze kolommen op te nemen en er onder te zetten: Hindenburg, 85 jaar. En iedere lezer zou er den levensinhoud jan zelf bij denken. Maar toch is het goed, om de be teekenis van den machtigen mensch von Hindenburg nog eens in het licht te stellen. De groote beteekenis van Hindenburg voor het Duitsche volk berust op drie groote gebeur tenissen. De daad van Tannenberg, die hij gemeen schappelijk met Ludendorff verrichtte, was de redding van Oost-Pruisen en misschien niet alleen Oost-Pruisen uit de handen van den vijand. De naam „vader des vaderlands", dien men hem destijds dikwijls gaf, behelst volko men waarheid. Tannenberg was een daad, eenig in haar soort, zoowel uit strategisch oogpunt bet was de laatste groote open veldslag uit de krijgsgeschiedenis en tegelijkertijd een voor beeldige als uit nationaal geschiedkundig oogpunt bezien. De tweede daad van Hindenburg was het naar het vaderland terugbrengen van de in het Oosten en Westen staande veld- en étappe legercorpsen aan het einde van den wereld oorlog. Men kan wel als vaststaand aannemen, dat zonder Hindenburg de ordelijke en zonder wrijvingen verloopen terugkeer van het mil- lioenenleger niet gelukt was. Zonder Hinden burg zou Duitschland, dat destijds geen anderen leider meer bezat, ten prooi zijn gevallen aan anarchistische toestanden, aan een innerlijken en uiterlijken chaos, waaruit geen opleving meer mogelijk was geweest. Hiermede was eigenlijk al zijn derde daad van beteekenis begonnen: het instandhouden van het Duitsche volk. Als Rijkspresident heeft hij deze grootsche taak voortgezet. Het beslissende voor de beteekenis van Hin- denburg's figuur is de invloed dien hij uit oefent. Van den grijzen veldmaarschalk gaat een buitengewoon sterke, samenbindende kracht uit. Deze invloed is slechts een uitvloeisel van bet feit, dat hij er is. Het is de invloed van een karakter, tegelijkertijd de invloed ook van de innerlijke kracht van het volk, die zich van de persoonlijkheid van den veldmaarschalk be dient. Zijn handelingen, activiteit en geeste lijke kracht hebben daarmede niets uitstaande. Het is de voorstelling, die het Duitsche volk van hem heeft gemaakt, waardoor hij zulk een groote figuur is geworden. Hindenburg is noch politicus, noch diplo maat, noch ook in eigenlijken zin een leider. Hindenburg is een hoeder, een waker. Eigenlijk doet hij niets, maar verhoedt hij een catastro phe. En dat kan niemand buiten hem. Er is in Duitschland geen mensch, die hetzelfde zou kunnen bereiken als Hindenburg. Waarschijnlijk is de grijze veldmaarschalk zichzelf van deze kracht niet in het minst be wust. En dat is juist de basis van zijn invloed naar buiten, dat hij onbewust is en zonder voor opgezette bedoeling. Tijdens zijn werkzaamheid als rtfksweer- minister gaf Groener, die in den oorlog tot Hindenburg's naaste omgeving behoorde, eens de volgende karakteristiek van zijn hoogsten chef: „De liefde en vereering van het Duitsche volk voor dezen leider berusten op het ver trouwen in zijn eenvoudige en edele gezindheid, zijn moed ter verantwoording en zijn onuit puttelijk plichtsgevoel. Hij heeft dit vertrouwen nog nimmer beschaamd. Hij werd door het lot aangewezen, om op het beslissend oogenblik de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Hij heeft het volk, dat den bevrijder van Oost- Pruisen toejubelde, ook in 't uur van den hoog sten nood niet verlaten. Hindenburg's roem is onvergankelijk, daar hij in 't geluk ootmoedig was. De innerlijke kracht zijner persoonlijkheid heeft den grondsteen gelegd voor den weder opbouw van het Duitsche rijk." In het werk, dat thans door Otto Stollberg over Hindenburg wordt uitgegeven, beschrijft generaal Eisen har t-Rothe den veldmaarschalk en zijn militaire verdiensten, terwijl een der beste historische deskundigen, prof. Erich Marcks, Hindenburg als staatsman en als mensch teekent. Aan diens waardevolle beschrij ving moge het volgende ontleend zijn: „Onveranderlijk in verschijning, de hoogte en breedte van zijn gestalte, de strafheid van zijn houding, de eenvoudige, harde grootheid in de teekening zijner gelaatstrekken, al deze trek ken en eigenschappen verhoogd door den in houd van zijn leven en toch gelijk gebleven aan zichzelf; ook thans nog maakt hij indruk als man en nauwelijks als grijsaard, ook nu nog klinkt zijn sonore basstem niet rhetorisch maar sterk. Onveranderlijk de omgeving, waarin zijn leven zich afspiegelt; onafwijsbaar houdt hij vast aan het geërfde en oorspronkelijke, nog heden staat op zijn schrijftafel een plaat, die eertijds op de schrijftafel van zijn vader stond, met den tekst: ora et labora, bid en werk!" Vol eerbied neigt heel een wereld voor deze wereldfiguur. WASHINGTON, 30 Sept. Het departement van Marine maakt bekend, dat de Amerikaan, sche Atlantische vloot voorloopig nog in den Stillen Oceaan zal verblijven en wel tot na de concentratie van de geheele vloot in den a.s. winter. De chef van den admiralen staf, admiraal Pratt, motiveert dit besluit als bezuinigings maatregel bij de verdere manoeuvres. Deze maatregel der Amerikaansche regee ring, genomen vóór de publicatie van het rap- port-Lytton, is des te meer opmerkelijk, aan gezien Japan in de laatste dagen een officieu zen stap, met het doel een deel van de Ameri kaansche vloot uit den Stillen Oceaan terug te doen trekken, overwoog en deswege admiraal Nomoera naar Washington wilde zenden. Zooals bekend heeft de concentratie van dc- geheele Amerikaansche vloot in den Stillen Oceaan in Japan groote beroering gewekt. VERWACHTING: Matige, in het Noor den wellicht, tijdelijk toenemende Zui delijke tot Zuidwestelijken wind, zwaar Dewolkt met opklaringen, kans op eeni- gen regen, iets warmer. Verdere vooruitzichten: Onzeker. Nachtvorstverwachting: Geen nachtvorst. Zon op 7.02, onder 6.37 Eerste Kwar tier Donderdag n.m. 8.25 Licht op 7.07 BERLIJN, 30 Sept. (W.B.) Tegen 1 October a.s. zijn alle ambtenaren van de Pruisische departementen van Volkswelvaart, Landbouw en Handel opgezegd. Deze maatregel, die als van voorloopigen aard wordt beschouwd, staat volgens welingelichte personen in verband met de plannen tot bestuursreorganisatie. Het aantal Pruisische ministers wordt dus, den premier buiten beschouwing gelaten, vermin, derd van zeven tot vier of vijf, terwijl het plan bestaat voor de overgebleven portefeuilles een personeele unie met het rijk tot stand te bren gen. Den ontslagen ambtenaren zal zooveel mogelijk elders in den Pruisischen staatsdienst, een positie worden gegeven. TOKIO, 30 Sept. (V. D.) In een onderhoud met den Sovjetambassadeur te Tokio ver klaarde de Japansche Minister van Buitenland- sche Zaken, dat de Japansche regeering de er kenning van de Mandsjoerijsche republiek door de Sovjet-regeering ten zeerste zou toejuichen. De Sovjet-ambassadeur antwoordde hierop, dat zijn regeering over de kwestie der erkenning van Mandsjoerije reeds definitief afwijzend had beschikt. SANTIAGO, 30 Sept. (Reuter). Na Brazilit. woedt thans ook in Chili burgeroorlog. In het Noorden is een krachtig door de bevol king gesteund bewind gevormd, met hoofdkwar tier te Antofagasta. Deze beweging verlangt een constitutioneele regeering. De huidige regeering heeft troepen en vlieg tuigen naar het Noorden gezonden om aan deze beweging het hoofd te bieden. Het nieuwe bewind in Noord-Chili wordt ge leid door generaal Vignola, opperbevelhebber van het garnizoen te Antofagasta, die den steun heeft van de plaatselijke burgerlijke autoritei ten, de leiders der politieke partijen en de be volking der stad. Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 30 Sept.: Heden verscheen een encycliek, gericht tot de Mexicaansche bisschoppen en aanvangende met de woorden „Acerba animi." De encycliek is gedateerd 29 September. In het eerste deel wordt een overzicht ge geven van de geschiedenis der kerkvervolging tengevolge van de scherpe toepassing van ar tikel 31 der constitutie. Hiertegen protesteerde de H. Vader reeds in Zijn encycliek van 26 November, genaamd „Iniquis Afflictisque." Genoemd artikel bepaalde, dat elke bonds staat het recht had het aantal priesters vast te stellen, aan wie de uitoefening van hun ambt, zij het openlijk of privaat, geoorloofd zou zijn. Hierop staakten de Mexicaansche bisschop pen ten teeken van protest den openbaren eeredienst. Bijna allen werden zij toen ver bannen. Z. H. de Paus protesteerde en vestig, de de aandacht van de geheele wereld en van alle regeeringen op dit onrecht. Toen de Mexicaansche regeering in 1929 een betere gezindheid scheen te toonen, kwam een modus Vivendi met de Kerk tot stand, waar bij de openbare eeredienst weer werd her. steld. De H. Kerk werd echter in haar ver wachtingen bedrogen, de vervolging ging ock na den modus vivendi onverminderd voort. Zoo laat de staat Michoagan slechts 1 priester toe op 33.000 geloovigen, de staat Chihuahua 1 on 45.000, de staat Chiapas 1 op 60.000 en de staat Vera Cruz zelfs 1 priester op 100.000 geloovigen. Bovendien verklaren sommige staten uit drukkelijk geen kerkelijke hiërarchie te erken nen. De H. Vader vergelijkt de vervolging dan ook met die in Sovjet-Rusland. In het tweede deel der encycliek geeft de Paus aanwijzingen voor het gedrag van de geestelijken en de geloovigen. De geestelijk heid moet voortgaan te protesteeren, zooals de Paus zelf plechtig doet. Verder moet zij al het mogelijke doen, om den eeredienst en het geloofsleven te onderhouden. Om dit te kunnen doen is het niet ongeoorloofd, aan de regeering het door de wet vereischte verlof te vragen. Dit beteekent echter geen medewer king met haar ongerechtigheid. Ook de openbare eeredienst blijve gehand haafd. Tenslotte beveelt de H. Vader, voor. zoover dat mogelijk is, de Katholieke Actie aan. Hij eindigt met de Mexicaansche geeste lijkheid en geloovigen te prijzen om hun held haftige trouw. RIO DE JANEIRO, 30 Sept. (Reuter). Twee vertegenwoordigers van de opstandelingen uit den staat Sao Paulo zijn te Cruzeiro aangeko men teneinde over den wapenstilstand te on derhandelen. Het schijnt dat de inneming door de regee- ringstroepen van de aan den spoorweg gelegen stad Ribero Preto, de rebellen genoodzaakt heeft om wapenstilstand te vragen, daar zij nu van him voornaamste levensmiddelenbron zijn afgesneden. RIO DE JANEIRO, 30 Sept. (Havas). Naar de bladen melden, zijn de vredesonderhande lingen tusschen de opstandelingen van Sao Paulo en de federale regeering op het oogenblik onderbroken, daar de afge vaardigden der opstandelingen weigerden een voorloopige overeenkomst te onderteekenen. De tekst van de overeenkomst werd in Sao Paulo overhandigd aan den commandant der opstan delingen, die in laatste instantie een beslissing zal nemen. Een der voorwaarden van Rio is: reorganisatie van het leger, om in de toekomst inmenging van militairen in de politiek te ver hinderen. SAN FRANCISCO, 30 Sept. (Reuter.) Slechts drie leden der bemanning van het „Nevada" zijn door het Amerikaansche s.s. „President Madison" aan boord genomen dat zich thans naar Seattle begeeft. De rest, dus 32 man, zijn allen omgekomen, toen de „Nevada" tegen de rotsen te pletter liep. SEATTLE, 30 Sept. (Eigen telegram). De „Oregoh Maru" heeft bij het eiland 17 man van de nabij Alaska gestrande Amerikaansche vrachtboot „Nevada" opgepikt. Ook de rest van de 40 koppen tellende bemanning zou land be reikt hebben. Het schip „President Madison' heeft eveneens drie menschen van de „Nevada' aan boord. (United Press.) WEENEN, 30 Sept. (Reuter.) In de gemeen teraadszitting van vandaag heeft een hand gemeen plaats gehad tusschen soc.-democraten en nat.-socialisten. De vechtpartij werd uitge lokt door de verklaring van den nat.-socialist Frauenfeld, die zeide, dat de nat.-socialisten niet met vagebonden en lafaards bijeen wilden zitten. Drie soc.-democraten werden licht, 4 nat.-socialisten werden ernstiger gekwetst, o.w. ook Frauenfeld zelf. Er werd gegooid met inktpotten, schuifla den en stoelen. WEENEN, 30 Sept. (Reuter). Vanavond kwam het opnieuw tot een botsing tusschen nat. so cialisten en soc. democraten en wel toen eerst- genoemden voorbij het soc. dem. tehuis mar cheerden. Er werd met revolvers op hen ge schoten; 6 nazi's werden gewond. Om 11 uur 's avonds kwam de ministerraad bijeen, om eventueele maatregelen te nemen. Volgens V. D. hebben verder twee zaalge vechten plaats gehad tusschen genoemde par tijen. Iemand zouden de oogen zijn uitgesto ken. In totaal werden 57 personen wegens open bare geweldpleging en het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel gearresteerd. TOKIO, 30 Sept. (Eigen telegram). Volgens berichten uit Tsitsihar is een internationale trein in de nabijheid van Augangti door gere gelde Mandsjoerijsche troepen onder generaal Sjen-Gusankioe opgehouden. Het lot der pas sagiers is onbekend. Sjen-Gusankioe zou in contact staan met de bandieten. Het lot der Japanners in de grensstad Mands- joeli is onbekend. De verbindingen van Mands- oeli met de buitenwereld zijn afgesneden. (United Press). MOSKOU, 30 Sept. (Eigen telegram). Stalin en Molotow hebben een proclamatie onderteekend betreffende meer intensieve be werking van den voor landbouw geschikten bodem. De bebouwingsvlakte der Sovjets is thans 30 millioen H.A. grooter dan voor den wereldoorlog. Ofschoon de graanexport slechts de helft bedraagt van den uitvoer van vóór den oorlog, ontvangt de bevolking slechts kleine rantsoenen. De regeering eischt, dat in het ver volg meer aandacht wordt besteed aan kwali teit dan aan kwantiteit. Soortgelijke maatregelen zijn ook voor de in dustrie te verwachten. De proclamatie berekent de uitzaaivlakte voor 1933 op 93 millioen H.A. (United Press) GENèVE, 30 Sept. (Reuter.) De commissie in zake de legersterkte is heden bijeengekomen. Dé Belgische senator De Brouckère werd tot voor zitter gekozen. Gesteund door den Italiaanschen gedelegeer de Rosso, vroeg de Amerikaansche vertegen woordiger Wilson terstond bespreking van pre sident Hoover's voorstel over vermindering der legersterkte. De Fransche afgevaardigde Paul Boncour zei- de, dat men het dan eerst eens moest zijn over hetgeen men onder legersterkte verstaat, waar op de Amerikaan verklaarde, dat hij morgen ge detailleerde voorstellen aan de commissie zal voorleggen. De Britsche minister van buitenlandsche za ken, Sir John Simon, zal Zondag per vliegtuig uit Londen naar Genève terugkeeren. GENÈVE, 30 Sept (Reuter). De Ameri kaansche ambassa. deur te Berlijn, Sac net, is te Genève ge arriveerd. Morgen wordt de Amerikaan sche gedelegeerde Noi man Davis verwacht De aanwezigheid dei Amerikaansche diplo maten wordt in ver oand gebracht met de Volkenbondswerk zaamheden aangaan de voorbereiding de economisch" wereldconferentie, voorbereidende commissie binnenkort bijeenkomt de van Men weet, dat de voor deze conferentie WARSCHAU, 30 September (Eigen bericht). Polen's scherprechter Johan Maciejewski, die juist dezer dagen zijn „jubileums terechtstelling" had gevierd, door zijn honderd sten delinquent naar de andere wereld te helpen, staat nu plotseling zonder betrekking. De minister van justitie heeft gelast hem op staanden voet te ontslaan, ongeacht de door hem bewezen diensten, daar Maciejewski bekend staat als drinker en hij in bedronken toestand herhaaldelijk de openbare orde heeft verstoord. Erger nog tweemaal is hij zelfs in kennelijken staat verschenen bij de uitoefening van zijn ambt, hetgeen tot schandalige :ooneelen aanleiding gaf. In de meening, dat drankzucht en heel het onbeheerschte optreden van Maciejewski niet te vereenigen zijn met dé waardigheid van zijn ambt, heeft men hem thans van zijn post ontheven. Tot zijn opvolger is Sigmund Braun benoemd, die totnogtoe zijn assistent was. (United Press). NEW YORK. 30 September (Eigen bericht). Het rijk der prohibitie nadert zijn einde Nog heerscht de drankwet, doch koortsachtig bereidt men zich op haar opheffing voort. Daarop wijst ook het feit, dat de te New-York gevestigde „Brouwerij-academie der Vereenigde Staten" die bestaat werkelijk haar win- tercursus op 3 October met een record-aantal toehoorders heeft ingezet. Deze academie is reeds in 1882 gegrondvest en heeft met een kleine onderbreking in de jaren 1918—1930 voortdurend goed bezochte leergangen gehouden De meeste toehoorders zijn mannen met een vijf- tot tienjarige brouwerspraktijk. Beginne- lingen worden in het geheel niet aangenomen, daar de academie zich louter ten doel stelt van reeds gevormde bierbrouwers „meester-brouwers" te maken. (United Press). QUEBEC, 30 September (Eigen bericht). Tot groote verbazing der haven-autoriteiten is onlangs een Iersche, na een zeven-urig ver blijf in Canada, hals over kop weer uit dit land gevlucht. Nauwelijks had de stoomer, die haar hierheen voerde, aangelegd, of zij verklaarde in een gesprek met den havenmeester: „Uw land is mij te koud. Ik houd het in dit klimaat niet uit." Er werd niet verder op deze uitlating gelet. Het was de Iersche evenwel ernst met haar bezwaren tegen Canada. Zij liet haar papieren in orde maken, begaf zich aanstonds naar het bureau van een andere scheepvaartmaatschappij en nog denzelfden avond reisde zij met haar beide kinderen naar Europa terug. (United Press) Heden indiening van Amerikaansche de: voorstellen inzake het Hooverplan te Ge- èv De Amerikaansche vloot blijft voorloopig in den Stillen Oceaan. Proclamatie van Stalin tot den Rnssb hen landbouw. Nieuw Hongaarsch kabinet. Tengevolge van den storm op Saba werder persoon gedood en vijftien gewond. Twee menschen door de Drachter tram dood gereden. Vice-admiraal b.d. I. van den Bosch o> leden. Geen certificaten van oorsprong meer no, - voor boter-uitvoer naar Frankrijk. Twee communisten in verband met overval >p fascisten te Overschie voorwaardelijk vere - deeld. Herderlijk schrijven van Z. H. den Paus aan de Aartsbisschoppen en Bisschoppen van Mexico. O O O Wij herinneren er aan, dat de zomert.. eindigen den 2en October te drie uur c ea voormiddag, zoodat in den nacht van ?'g tg (heden) 1 October op Zondag 2 O v de klokken één uur moeten worden achten],: Een uur langer slapen dus! JL BOEDAPEST, 30 Sept Hedenavond zijn dc namen der ministers van het nieuwe kabinet- Gömbös gepubliceerd. De ministerlijst ziet ct als volgt uit: Premier en Landsverdediging: Gömbc Buitenl. Zaken: Andre Puky. FinanciënBela Imredy Onderwijs: Balimb Homan. Justitie: Andore Lazar. Binnenl. Zaken: Franz Keresztes-jpif Landbouw: Nicolas Kalley. Handel: Tihamer Fabinyi. Dinsdag zullen de nieuwe ministers bt digd worden. WASHINGTON, 30 Sept. (Reuter.) De sta tistieken wijzen uit, dat eind Augustus het aantal werkloozen in de Ver. Staten bedroeg 11 millioen. Koningstr. 27, Tel. 14609, Haarlem RUBLI Stofzuiger 78.o m. 1.50 pc we. s AMEG Stofzuiger 1 49.50. o m t L— pe: c Hoogste stand op Zaterdag 9 uur vjn.: 760 Achteruit

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1