WURST WIDER WURST
VORMING VAN DEN VAKMAN
Prikkeldraad
Dorpspolitiek
Maar.noodzakelijk?
AMBACHTSONDERWIJS
GETROFFEN
Vergissinkje
DINSDAG 4 OCTOBER
Een duistere zaak
Omzichtigheid geboden
De orkaan in de West
Boycot is een gevaarlijk tweesnijdend
wapen in den ekonomischen strijd,
en men moet zich wel heel goed be
denken, vóór en aleer men er toe overgaat,
het te gebruiken.
Dat is een algemeene en juiste stelregel,
waar men zich in normale omstandigheden
ook wel aan zal houden. Zoo is dan ook
ruim een jaar geleden van dit wapen afge
zien, toen de landbouw in een oogenblik
van vertwijfeling er naar wilde grijpen.
Als men het Nederlandsche volk echter
ekonomisch naar het leven staat, als het
volk onverdedigd toe moet zien, dat vele
van zijn welvaartsbronnen, waarvan het
voor een groot deel bestaan moet, op de
meest koelbloedige wijze worden verwoest,
dan komt er een oogenblik, dat er niet
meer geluisterd wordt naar rede, maar dat
het grijpt naar ieder wapen, ook het meest
gevaarlijke, als het meent daarmede zijn
leven te kunnen redden.
Het Nederlandsche volk is niet strijd
lustig, het laat veel over zich heengaan,
waar anderen over zouden opvliegen, maar
de geschiedenis bewijst het op menige
bladzijde, dat het zich niet als een schaap
ter slachtbank laat voeren, integendeel,
als het ernst wordt, voor het bestaan strijdt
als een leeuw.
Thans dreigt het alleen niet meer, maar
maakt het ernst, als gevolg van de handels-
Politieke maatregelen van Duitschland en
in zekere mate ook van Engeland, nu men
daar vasthoudt aan de uitvoering van het
verdrag van Ottawa. Onze land- en vooral
onze tuinbouw, waarvan een groot deel van
ons volk bestaan moet, worden vermoord.
Ons land is vruchtbaar en voor tuinbouw
uitermate geschikt, maar den overvloed dien
het oplevert, weigert men te aanvaarden in
de ons aangrenzende landen, alhoewel er
daar behoefte aan is.
Engeland verhoogt plotseling op schrik
barende wijze de invoerrechten en een
ministerkrisis in eigen land is niet in staat
de regeering van inzicht te doen verande
ren. Veel hoop, dat het buitenstaanders,
waaronder ons land, gelukken zal de steeds
hooger rijzende Engelsche tarief muren te
slechten, hebben we niet.
Duitschland neemt helaas ieder middel
te baat om de Nederlandsche producten
buiten de grenzen te houden, terwijl het
eigen land bij verre na niet voldoende op
levert om in de behoefte van de bevolking
te voorzien. Door de beste deskundigen uit
het land zelf wordt erkend, dat Duitsch
land onmogelijk al de groenten en het
fruit, ook al worden alle stadstuintjes
daarvoor geëxploiteerd, kan produceeren,
die de bevolking vraagt en verbruikt
Toch gaat dit land voort, niet alleen door
steeds hoogere invoerrechten, maar ook
door het toestaan van steeds minder geld
voor betalingen in het buitenland, dus door
minder deviezen en thans door een scherpe
contingenteering, die vermoedelijk neer zal
komen op 50 procent van het vorige jaar,
onzen export te vernietigen. Dat de stem
ming van onze boeren en tuinders ten op
zichte van Duitschland bitter wordt, ligt
voor de hand. Het maakt onze nijvere
landsbevolking, die op deze wijze haar be
drijven als het ware ziet vernietigen, ter-
Wijl zij daartegenover machteloos staat,
radeloos. Dit is geen eerlijke strijd.
Een geest van verzet is groeiende tegen
hetgeen Duitschland doet en het kan
niet anders of ons volk zal zich, nu
de regeering blijkbaar niets kan bereiken
om onzen export te behouden, er zelf tegen
gaan verzetten, dat onze producten, die
aan alle eischen voldoen en in het alge
meen beter zijn dan de Duitsche, geweerd
Worden, terwijl er behoefte aan is.
Wij zijn altijd geweest en. wij zijn op
dit oogenblik nóg Duitschlands beste
klant, omdat de export naar ons land het
grootst is. Daar was niets tegen, zoolang dat
land van ons ook normaal producten kocht.
Nu wordt 't anders. Den klant willen ze wel
houden, maar hij blijve verder zooveel
mogelijk buiten de deur. Dat verdraagt op
den duur niemand, ook geen klein land.
Als wij van Duitschland koopen, mogen we
eischen, dat dit ook omgekeerd in gelijke
mate geschiedt. Men moet aan de overzijde
van de grens niet vergeten, dat de Duit
sche artikelen, waarmede hier de markt
overstroomd wordt, evengoed en voor ge
lijken prijs elders te krijgen zijn. Het zullen
dan niet alleen de Duitsche kolen zijn,
(de tuinderij gebruikt daarvan groote hoe
veelheden) waarvan geen schep meer in de
verwarmingsketels geworpen zal worden,
maar ook alle andere goederen zullen wor
den geweigerd.
Er wordt niet eens gevraagd, dat onze
import gelijk zal zijn aan den Duitschen
export naar Nederland. Duitschland mag
meer exporteeren, dan wij importeeren,
maar de oude verhouding zal gehandhaafd
moeten worden.
Moeten we er ons op voorbereiden,
dat Duitschland in de komende
jaren voor een groot deel voor onze
producten gesloten zal zijn, dan zal het
Nederlandsche volk uit saamhoorigheids-
gevoel terwille van den in nood verkeeren
den land- en tuinbouw Duitsche goederen
gaan weigeren, als de regeering het niet
door wettelijke maatregelen doet.
We weten, dat dit een harde strijd zal
worden, maar ons volksbestaan staat op
het spel en dan is ieder grijpen naar ver
weermiddelen, ook naar den vrijwilligen
maatregel tot wering van Duitsche goede
ren, gerechtvaardigd. Wij zijn geen volk,
dat zich ekonomisch laat doodtrappen, zon
der ons tot het uiterste te verzetten. De
Nederlandsche bierbrouwerijen hebben al
een voorbeeld gegeven. Als Duitschland
voortgaat met onzen export te vermoorden,
dan zijn gerst, hop en mout ook in andere
landen te krijgen voor gelijken prijs. Zoo
is het ook het geval met duizend andere
artikelen.
Als we elders een nieuw afzetgebied moe
ten zoeken, dan wordt dat zeer vergemak
kelijkt doordat we dan niet alleen komen
om te verkoopen, maar ook om te koopen,
wat tot heden in Duitschland werd gekocht.
Toen Amerika het ons voor eenige jaren
zeer moeilijk maakte bij den export van
bloembollen en planten, heeft minister Kan
daar openlijk tegen geprotesteerd in de
Tweede Kamer. Hij deed dat toen in zeer
sportieve termen, want zoo werd het vol
gens hem het best verstaan aan de over
zijde van den Oceaan. Wij zullen dat nu
niet doen. Neemt Duitschland echter de
maatregelen die door de tegenwoordige
regeering zijn aangekondigd, waarvan het
gevolg zal zijn een groote vermindering van
den export, dan moge dit land weten, dat
niets zal worden nagelaten om hier met alle
middelen, desnoods door een boycot, den
afzet van de Duitsche industrieproducten
sterk te verminderen, als het kan onmoge
lijk te maken.
Zij mogen dan weten, dat wij ook ken
nen den term „Wurst wider Wurst", waar
van de beteekenis aan de overzijde van de
grens zoo goed verstaan wordt.
DE 3-OCTOBERFEESTEN
TE LEIDEN
Traditioneele taptoe in den regen
Heibeltjes in den raad van Goude
rak over werkloozensteun
Herleving
DE 3 OCTOBERFEESTEN TE LEIDEN
De burgemeester was bij de uitdeeling van haring en brood
tegenwoordig
O.L. VROUW VAN DEN POLDER
Z.H. Exc. Mgr. Aengenent
te Middelburg
BENOEMINGEN
In het Aartsbisdom
OPZETTELIJKE
BRANDSTICHTING?
Streng onderzoek ingesteld
Millioenennota werd voor het
Nijverheidsonderwijs een
enorme teleur
stelling
We ontvingen van het Hoofdbestuur der
R.K. Vereeniging van Directeuren(trices)
en Leeraren(ressen) bij het N.O. „St. Ber-
nardus", de volgende uiteenzetting.
Dezer dagen was alvast uit de Millioenen
nota op te maken wat voor het vakonder
wijs te wachten staat. Nauwelijks was men
bij het nijverheidsonderwijs al wat gewend
aan de verslechtering die bepaalde, dat bij
ziekte enz. de eerste 6 achtereenvolgende
schooldagen zonder vergoeding door de
collega's moeten worden waargenomen
(ondanks het uurloonsalaris) of er kwam
weer wat nieuws, de inkorting van de
avondschooluren met 2040 pCt. Enkele
weken geleden was er weer een verrassing,
het minimum voor het aantal leerlingen
voor kleine klassen werd met 50 pGt. ver
hoogd. Nog meer verrassingen zijn in de
maak, de besturen van onze dag-ambachts
scholen kregen in den laatsten tijd de
mededeeling, dat de lesroosters voor den
nieuwen cursus niet goedgekeurd zullen
worden, wanneer het aantal lesuren voor
de leerlingen niet wordt teruggebracht op
36, gemiddeld. Ook dat is een verminde
ring van 22%, hier en daar 3 uur. Al deze
maatregelen zullen ons onderwijs schade
doen. Ook zullen de lesroosters niet goed
gekeurd worden wanneer in het winter
halfjaar het aantal lesuren van een leeraar
méér dan 43 wordt, allemaal verrassingen
die, al zit er bijv. aan de laatste verrassing
nog wel een goede kant, door de leer
krachten terdege in de portemonnaie ge
voeld worden. Pressie wordt op de besturen
uitgeoefend om het aantal praktijkuren te
vergrooten ten koste van de teeken- en
theorievakken. Verder moeten de school
gelden opgevoerd worden en hoort men
hier en daar morrelen aan den driejarigen
ambachtsschoolcursus. De ambachtsscholen
die „in de maak" zijn worden voor de keus
gezet evenals de scholen, die moeten
uitbreiden, óf twééjarig, óf niets. En dat is
onjuist. Want na deze slechte tijden zullen
er ongetwijfeld betere komen, en dan is
het héél moeilijk om een tweejarige school
in een driejarige, volwaardige school om
gezet te krijgen, zóó moeilijk, dat het tot
dusver nog aan geen bestuur gelukt is. Het
bestuur, dat de Amsterdamsche ambachts
scholen beheert scholen die voor enkele
vakken driejarige, voor het meerendeel der
vakken tweejarige cursussen hebben
heeft het eenige jaren geleden, nog in den
hoog-conjunctuurtijd, tevergeefs gepro
beerd. En daarom is het voor 't ambachts-
cnderwijs absoluut noodzakelijk, dat aan
de pressie tot een tweejarigen cursus ten
spoedigste een einde gemaakt wordt. De
droeve ervaringen, in Delft en Rotterdam
met den tweejarigen chrsus opgedaan,
schijnen niets geleerd te hebben. Alles wijst
er op, dat de belangen van de groot
industrie op het Departement aangeven hoe
het moet worden. Dat, volgens het 10e Ver
slag van de Bezuinigingscommissie-Pop, de
groot-industrie in ons land zeer gering is,
is bijzaak. Zij moet toch den toon aan
geven. Maar volgens genoemd verslag be
hoort van het totaal aantal ondernemingen
in ons land maar 1.9 pCt. tot het groot
bedrijf (50 of meer werklieden); 19.3 pCt.
behoort tot het middel-bedrijf (549 werk
lieden) en 79.8 pCt. (bijna tachtig procent)
behoort tot het kleinbedrijf (met minder
dan 5 werklieden). Zijn die percentages dan
niet aan den minister bekend, of werken
duistere krachten in de gewraakte rich
ting? En daar is toch al meermalen over
geklaagd.
De driejarige cursus
De kleine fabrieken en werkplaatsen, die
beter van werk voorzien zijn, ook al door
dat zij zich gemakkelijker aanpassen aan
andere werkzaamheden, geven voorkeur
aan vollediger opgeleide jonge werkkrach
ten van den driejarigen cursus. Dit laatste
zal oorzaak zijn, dat in Delft de ouders
hunne jongens liever naar de driejarige
ambachtsschool sturen, dan naar de afdee-
ling daarvan, die de leerlingen na 2 jaar
ter verdere vorming aflevert aan de fabriek
„Reineveld". De cijfers wijzen het uit: on
geveer 120 aangiften voor den driejarigen
en twee voor den tweejarigen cursus. De
enkele jaren geleden begonnen proef is dus
wel een grootfe mislukking geworden.
Een groote teleurstelling
Steeds en steeds weer blijkt het, hoe ver
keerd het is, de vorming van den aan
staanden vakman te laten afhangen van
de fabriek, met alle risico, wanneer er geen
werk of minder werk is, dat de verdere
opleiding aangenomen dat die er is en
goed is onmogelijk wordt of in 't ge
drang komt. We laten hier nog buiten be
schouwing de principieele bezwaren tegen
den geest dien de groot-industrie in 't vak
onderwijs wil leggen en waartegen bijvoor
beeld het R.K. Werklieden Verbond zich in
geschrift en op congressen heeft uitge
sproken. Dit alles is oorzaak, dat op een
dezer dagen gehouden bijeenkomst van
bestuursleden, directies en leerkrachten
openlijk besproken werd, dat het nu hoog
tijd wordt, dat de besturen het gaan „ver
tikken", en eenvoudig moeten weigeren de
verslechteringen in te voeren.
Verder oefent de minister pressie uit op
de besturen om het schoolgeld op te voe
ren. Het zou van de redactie van dit blad
te veel plaatsruimte gevraagd zijn, dat hier
uitvoerig uiteen te zetten. Dit kan eenvou
diger geschieden door te verwijzen naar
„De Nijverheidsschool", het tijdschrift van
bovenvermelde vereeniging van 1 October
3-1., waarin met cijfers wordt aangetoond,
hoe aan de dag-ambachtsscholen het
schoolgeld hooger is dan aan een Rijks
Hoogere Burgerschool, voor de avondnij
verheidsscholen zelfs ongeveer drie maal
zoo hoog.
Best te begrijpen is, dat vele avond
scholen dezer dagen beginnen met veel
minder leerlingen dan normaal was in
andere jaren en dat zal de economische
weerbaarheid van ons land groote schade
doen.
Men hoort wel eens, dat het vakonderwijs
duur zou zijn. Niets is minder waar. Wan
neer het vergeleken wordt met andere tak
ken van onderwijs, dan blijkt, dat aan dat
onderwijs wel heel weinig besteed wordt.
En daarom is de Millioenennota voor het
Nijverheidsonderwijs een enorme teleur
stelling. Terwijl voor het Voorbereidend-
Hooger en Middelbaar Onderwijs de Com-
missie-Welter een verlaging had voorge
steld van 8 ton, wijst de begrooting voor
dezen tak van onderwijs een verhooging
aan van 28.403 voor gymnasia en 244.459
méér voor hoogere burgerscholen en lycea;
samen 272.862 méér. Voor het Lager
Onderwijs, waarvoor de Commissie-Weiter
een verlaging voorstelde van 10.800.000,
wordt 2.920.000 minder aangevraagd
dan verleden jaar. Maar voor het N.O.,
waarop de Commissie ƒ2.600.000 wilde be
zuinigen, heeft de afdeeling N.O. aan het
Departement toch nog ongeveer 1.180.000
kunnen vinden, in verhouding dus al weer
een veel grooter bedrag dan bij de andere
takken van onderwijs.
En aangezien dit bedrag van 1.180.000
niet opgeleverd kan worden door de kor
ting op de salarissen alleen, daar die vol
gens de begrooting op ongeveer ƒ445.000
komt, blijkt toch wel duidelijk, dat deze
tak van onderwijs, behalve de salariskor
ting, nog een behoorlijke veer zal moeten
laten. En dat daaronder natuurlijk zal be
grepen zijn de inkorting van het aantal
lesuren, is vanzelfsprekend.
De bezuiniging op het ambachtsonder-
wijs wordt in de Millioenennota, tegen alle
verwachtingen in, op ƒ460.098 vastgesteld,
waarvan de 81 ambachtsscholen ƒ279.000
moeten bezuinigen en de 336 avondscholen
voor jongens 195.000. Dat is gemiddeld
per dag-ambachtsschool ƒ3440.
Vergeleken bij de bezuiniging, pardon,
de beschikbaarstelling van 272.862 méér
voor gymnasia, hoogere burger scholen en
lycea, komt het ambachtsonderwijs, het
onderwijs aan de „blauwe kieltjes", er
weer „bekaaid" af. Zelfs de Commissie-
Weiter schrijft in de eerste regelen van
haar rapport over het ambachtsonderwijs,
„dat het ongetwijfeld van vitaal belang is
voor groote deelen van ons volk. En dat zij
omzichtigheid bij het toepassen van bezui
nigingen geboden acht."
Maar die voorzichtigheid is in de Mil
lioenennota en in het Vie Hoofdstuk uit
het oog verloren.
Moge het onzen katholieken en anderen
vertrouwensmannen in de Tweede en Eer
ste Kamer, bij de behandeling van het Nij
verheidsonderwijs gelukken, de ministe-
rieele aanschrijving van 3 Aug. 1932, in
zake de toen met 50 pCt. verhoogde minima
van het aantal leerlingen per klasse, inge
trokken te krijgen en het ambachtsonder
wijs voor de in den aanhef van dit artikel
genoemde, grootendeels reeds ingevoerde,,
verslechteringen te bewaren.
J. G. B.
De „Vrijzinnig-Democraat" tikt een
Groningschen hoogleeraar op de vingers,
die een scherpe kritiek leverde op de voor
genomen belastingverhooging van minister
de Geer, maar daarbij het vergissinkje be
ging, te spreken van een reservefonds van
ruim 569 millioen, terwijl dit fonds in wer
kelijkheid maar.... slechts 569 duizend
gulden bedraagt!
De hoogleeraar heeft zijn fout hersteld.
Hij was het slachtoffer geworden van een
min duidelijke mededeeling in een cou
ranten-bericht
Maar de redactie van de „Vrijzinnig De
mocraat" merkt hierbij op, dat de profes
sor beter had kunnen en moeten weten;
de redactie staat zoo zegt zij er toch wel
een beetje van te kijken, dat iemand van
zijn positie het aandurft een zoo felle cri-
tiek op de regeeringspolitiek te oefenen
zonder zich eerst de moeite te geven over
een behoorlijke kennis van feiten te be
schikken.
Het is inderdaad een eigenaardig geval.
Maar de professor mag zich troosten en
reclasseeren met de gedachte, dat hij niet
alleen staat in 't maken van blunders bij
bestrijding van het regeeringsbeleid.
Zal deze professorale blunder nu een
waarschuwing zijn voor de velen, die maar
al te haastig zijn met hun kritiek op het
regeeringsbeleid, alsook voor hen, die steeds
klaar staan, om die kritiek onmiddellijk en
zonder eenig onderzoek te aanvaarden??
De ernst van den tijd stemt toch wel
eenigszins ook tot ernst in de kritiek.
En deze laatste zal er slechts bij winnen
wanneer zij den toets eener zakelijke be
oordeeling kan doorstaan en steunt op
juiste gegevens.
Overigens blijkt uit het bovenstaande
weer eens, van hoeveel belang ter voor
lichting van het publiek een goede bericht
geving is, wanneer zelfs professoren van
foutieve of min duidelijke mededeelingen
in de pers de dupes kunnen worden.
En nu was deze hoogleeraar er nog spoe
dig bij, om zijn fout te herstellen.
Maar ook daarop kan men niet steeds
en niet in alle gevallen rekenen. Integen
deel, tal van blunders worden met een
ongelooflijke hardnekkigheidonher-
steld gelaten!
Nog één doode
NATIONAAL CRISIS-COMITE
Belangrijke gift
van de Koningin-Moeder
DERDE SLUIS
IN DEN AFSLUITDIJK
Zuiderzeesluizen door afspoeling
bedreigd
WIELRIJDER ONDER VRACHT
AUTO
Gevolg van een botsing
Kamervacature-Guit
De laatste jaren is het traditie geworden,
dat de feestelijkheden in de Sleutelstad,
ter gelegenheid van de herdenking van Leidens
Ontzet, reeds eenige dagen voor 3 October wor
den ingezet.
Ook dit jaar was zulks weer het geval met
de opvoering van een kinderrevue in de
stadsgehoorzaal.
Dit kinderfeest, Woensdag j.l. gehouden, is
uitstekend geslaagd.
De eigenlijke feestviering begon Zaterdag
avond met de traditioneele taptoe.
Ongeveer dertig vereenigingen hadden zich
hiervoor opgegeven, terwijl behalve het
bestuur der feestvierende vereeniging ook
het Collegium van het L.S.C. en het bestuur
der vereeniging voor vrouwelijke studenten
aan dezen ommegang deelnamen.
De voorteekenen voor den inzet dezer feest
viering waren wel heel erg ongunstig. In den
vooravond nJ. viel de regen bij stroomen neer
en het had er allen schijn van, dat
de taptoe onmogelijk zou kunnen doorgaan.
Evenwel later werd het toch weer droog
en te 9 uur trok de stoet van de Kaasmarkt,
voorafgegaan door de muziek van de Koloniale
Reserve uit Nijmegen, onder leiding van kapel
meester Elzenaar.
Voor het gemeentehuis op het Rapenburg werd
het bestuur der 3-Oetober-vereeniging door het
college van B. en W. ontvangen.
Na deze ontvangst sloten B. en W. benevens
de gemeentesecretaris zich bij den stoet aan
en trok men verder over het sprookjesachtig
verlichte Rapenburg naar het van der Werff-
park. Daar was het standbeeld van burgemees
ter van der Werff door schijnwerpers in een
hel licht gezet, terwijl op verschillende plaatsen
Bengaalsch vuur werd ontstoken.
Na het spelen van het Wilhelmus door de
Koloniale Reserve, werd door den voorzitter
der 3-October-vereeniging een krans gelegd aan
den voet van het standbeeld.
Tijdens dit oponthoud stroomde de regen
weer neer, zoodat men ten slotte weer spoe
dig aftrok en langs den kortsten weg terug
ging naar de Kaasmarkt, alwaar de stoet werd
ontbonden.
Er is heibel in het politiek overigens zoo
rustige Gouderak. Dit naar aanleiding van het
feit, dat een raadszitting slechts twee minuten
geduurd heeft, waardoor de sociaal-democra
tische afgevaardigde, die zich een weinig had
verlaat, juist in de raadszaal verscheen, toen de
voorzitter de vergadering sloot.
Maar nog zou dit geen rumoer hebben ver
oorzaakt, indien niet in die twee minuten het
besluit genomen was, den werkloozensteun met
een gulden per week te verlagen en indien niet
de overige leden met den burgemeester een
kwartier voor den aanvang in niet-officieele zit
ting het voorstel van B. en W. hadden bespro
ken en onmiddellijk na de opening hadden
aanvaard.
De sociaal-democratische afgevaardigde Vleg-
geert, die met deze behandeling, zonder dat
hem kennis was gegeven van de voorgenomen
voorbespreking, niet accord is gegaan, heeft
zich bij Ged. Staten van Zuid-Holland be
klaagd en vernietiging van het besluit verzocht.
Dit heeft zich veertien dagen geleden afge
speeld.
In de raadsvergadering, welke Vrijdagavond
is gehouden, heeft de burgemeester een ver
klaring afgelegd. Toen Vleggeert niet aanwezig
was, heeft men met de opening der officieele
raadsvergadering gewacht tot half vijf. Van het
tusschen liggende kwartier maakte men ge
bruik tot het houden eener bespreking. Daar
door kon om half vijf terstond de beslissing
worden genomen. Vleggeert, die een uitnoodi-
ging had ontvangen, voor een vergadering wel
ke te half vijf zou beginnen, mocht zich dus
niet beklagen. Als hij op tijd was geweest, zou
hij aan de stemming deelgenomen kunnen
hebben. De burgemeester was voorts van oor
deel, dat het sociaal-democratische lid niet in
het belang der werkloozen heeft gehandeld
met bij Ged. Staten te protesteeren. Den Haag
had telefonisch inlichtingen verzocht en toen
moest geantwoord worden, dat de steun was
verlaagd en de burgemeester had dit liever niet
aan de groote klok gehangen.
Tot het voeren van verdere besprekingen is
de burgemeester naar Den Haag geroepen en
de resultaten ervan zijn, dat de verlaagde
steunregeling is ingetrokken en de rijkssteun
regeling zal worden ingevoerd.
De heer Vleggeert meende uit deze mede-
deelingen te mogen concludeeren in het gelijk
te zijn gesteld, doch de burgemeester kon dit
niet toegeven.
Bij de behandeling der begrooting, die na de
„interpellatie" aan de orde was, is het nog tot
heftige schermutselingen gekomen tusschen de
diverse raadsleden.
De 2 vertegenwoordigers van den Vrijheids
bond en de afgevaardigde van den Plattelan-
dersbond schaarden zich, wat het beleid van
B. en W. in de afgeloopen jaren en de samen
stelling van de begrooting betreft, achter den
sociaal-democraat en de begrooting werd dan
ook met 4 tegen 3 stemmen verworpen.
De werven van de Scheepsbouwmaatschappij
„De Noord" Kinderdijk zijn thans heropend, na
geruimen tijd stil gelegen te hebben. Honderd
man vond er weer werk.
Zondag heeft Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aenge
nent, Bisschop van Haarlem met groote plech
tigheid de beeltenis en het altaar van O. L.
Vrouw van den Polder onthuld. Vroeger jaren
werd de beeltenis te Vrouwenpolder vereerd. De
oude 15de eeuwsche schilderij is thans ter ver
eering geplaatst in een nieuw altaar, dat door
Haarlems Bisschop is gezegend en in gebruik
gesteld in de parochiekerk van Middelburg.
In harmonie met den Renaissancistischen
bouwtrant van de parochiekerk van Middelburg,
een typische „waterstaatskerk", is het altaar in
een modernen barokstijl ontworpen, die voor
de hoofdvormen een groote vrijheid en rijkdom
toeliet, maar waarbij een namaak van oude
voorbeelden werd vermeden: in de vormgeving
der details draagt het altaar een geheel nieuw
en hedendaagsch karakter, terwijl ook de bij de
uitvoering van het werk toegepaste werkwijze
geheel op nieuwe technieken van dezen tijd be
rust.
De bedoeling is geweest, dat het geheel uit
drukking geeft aan de vereering voor O. L. Vr.
in haar oude, vermaarde en veel vereerde beel
tenis. De altaartombe, die van donker marmer
is opgetrokken, toont op de voorzijde een alle
gorisch tafereel van O. L. Vrouw van den Polder
als beschermster van Walcheren en de Zeeuw-
sche wateren. De miraculeuze beeltenis, gedra
gen door engelen, straalt haar glans en bescher
ming uit over de wateren en de schepen van
Zeeland, over het Walchersche land met Mid
delburg en Veere, met zijn molens en boerde
rijen. De bronzen appliques, waarin dit tafereel
is weergegeven, vormen op het donker groen
marmer een rijke en tevens rustige versiering
vol diepen zin.
De hooge retabel, rustend op een onderbouw
van marmer, is geheel van goudkleurig koper
gemaakt en bood den makers gelegenheid den
levenöigen rijkdom van dit materiaal in velerlei
bewerkingen en technieken te toonen. Rondom
de in weelderige bewerking goud-omlijste beel
tenis van O. L. Vrouw, welke het centrum vormt
van het geheele altaar, stijgt de retabel in sier
lijke speelsche lijnen op tot een hoogte van zes
Meter. De beeltenis der Lieve Vrouw is omgeven
door zingende en musiceerende engelen, leven
dig drijfwerk in koper, en wordt overschaduwd
door den H. Geest. Dit geheele middendeel, dat
ter bescherming der kostbare schilderij met glas
is afgedekt, wordt terzijde omsloten door twee
breede pilisters met fijne metalen zuiltjes,
waaromheen zich een speelsch rankenornament
van kopermonteerwerk slingert. De beide pijlers
dragen een metalen boog, die het middendeel
van het altaar overwelft en geheel op dezelfde
wijze is versierd. Hoog boven het geheele altaar
schittert het monogram van de Koningin des
hemels in een titelenden krans van stralen en
omgeven door vier engelenfiguren, die als „me
taalplastieken" in een nieuwe techniek geheel
van koper zijn gemonteerd.
Heel het altaar weerspiegelt den lichten,
speelschen trant van de barok in een nieuwe
eigentijdsche vormgeving. Ongetwijfeld zal dit
nieuwe sieraad in de Middelburgsche parochie
kerk nog na tal van jaren een sprekende getui
genis zijn van de vereering van Middelburg voor
O. L. Vrouw en van de vreugde van Walcheren
om den terugkeer van het aloude Zeeuw-
sche genadebeeld van Vrouwenpolder.
Het altaar is ontworpen door de edelsmeden
Brom en uitgevoerd in hun werkplaats te
Utrecht.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht heeft
aan den weleerw. heer G. Th. Horstink op zijn
verzoek om gezondheidsredenen eervol ontslag
verleend als pastoor te Elden (Gld.) en heeft
benoemd tot pastoor te Elden den weleerw. heer
H. H. M. Wilens en tot pastoor te Kuinre den
weleerw. heer W. F. Pelgrim.
Naar wij vernemen heeft de politie te Hoek
van Holland in de wijze waarop de brand in
hotel Harwich uitbrak aanleiding gevonden, om
een ernstig onderzoek in te stellen naar de
oorzaak.
Het komt n.l. zonderling voor, dat de brand
plotseling zoo hevig was, terwijl ook de plaats
waar hij uitbrak aanleiding geeft tot vermoe
dens van brandstichting.
WILLEMSTAD, 1 Oct. (Aneta). Op Saba is
nog één persoon, die door den storm werd ge
wond, overleden.
Het Nationaal Crisiscomité deelt mede, dat H.
M. de Koningin-Moeder wederom een belang
rijke gift ter beschikking van het Nationaal
Crisiscomité heeft gesteld.
De zware stroom, die bij het spuien door de
uitwateringssluizen in den Zuiderzee-afsluitdijk
bij Kornwerderzand en de Oever naar buiten
gaat, heeft naar reeds eenigen tijd is gebleken,
de zeebodem vóór de sluizen zóó afgespoeld en
uitgeschuurd, dat gevaar dreigde voor instor
ting der sluiswerken.
Na een onderzoek ter plaatse zal men thans
overgaan om met zware zinkstukken en ver
lenging der leidammen het euvel te bestrijden
en de fundamenten der sluizen te beschermen.
Ook overweegt men den aanleg van een derde
sluis. In elk geval zal de openstelling van den
afsluitdijk voor het publiek geruimen tijd wor
den uitgesteld.
^"terÖ,agaVOnd heeft °P den Kortsteekterweg
e Seraeente Alfen aan den Rijn een
f aanrijding plaats gehad tusschen een
vrachtauto van de Ned IJlgoederen Mij. te
JJen Haag en een vrachtauto van den snel-
dienst Leeuwarden—Rotterdam.
Eerstgenoemde vrachtauto werd aangereden
K°r den tweeden wagen, welke, doordat de
chauffeur voor enkele wielrijders moest uit
wijken, geheel aan de linkerzijde van den
weg terecht kwam.
Beide wagens werden zwaar beschadigd. De
personen, welke zich in de cabines van beide
wagens bevonden, bekwamen merkwaardiger
wijze geen letsel.
Een jongeman, D. Boot uit Alfen a.d. Rijn,
die op zijn fiets achter een der wagens reed,
kwam onder een daarvan terecht en liep
daarbij ernstige verwondingen aan het hoofd op.
Het verkeer op den weg Leiden—Utrecht was
door het ongeval langen tijd gestremd. De
resten der wagens zijn later door een kraan
wagen weggesleept.
De voorzitter van het Centraal Stembureau
voor de verkiezing van de leden der Tweede
Kamer heeft in de vacature, ontstaan door het
ontslagnemen van den heer L. F Guit, tot lid
van de Tweede Kamer benoemd verklaard jhr.
mr. Ch. J. M. Ruys de Beerenbrouck, oe 'sGra-
venhage, die echter wegens zijn ministerschap
zal moeten bedanken.
