De A. R. en de C. HL Partij
Vsin de Perstribune
Prikkeldraad
Het koude weer
Ontslag textiel
Een fiereemii
Een menschenredder
VRIJDAG 7 OCTOBER
DE SUIKERCAMPAGNE
LEENING URSULINEN,
BERGEN
Dreigend loonconflict
GODSLASTERINGSONTWERP
Betoog van den Minister
R.K. KINDERUITZENDING
Een propagandafilm
Vooruitzichten onzeker
CRISIS-ZUIVELFONDS
Een keerpunt?
Steun in natura?
yan beter gehalte was in elk geval de
DROEVE PLECHTIGHEID
mmmmi m
Ma||M«SwipM
M
In de dekenweverij van
Van Heek Co.
Vetten onder controle
Brand te Leeuwarden
VOORUITGANG INDUSTRIE
Rijkstuinbouwwinterschool
Mildere toepassing
der Zuiderzeesteunwet
Ministerieel bezoek
Zoo nu en dan duikt de vraag op, of
de breuk, welke een kleine veertig
jaren geleden (anno 1894) in de anti-
revolutionnaire partij ontstond en leidde
tot een afzonderlijke groepeering, welke
eerst „vrij-anti-revolutionnair" en daar
na „christelijk-historisch" heette, niet kan
worden hersteld.
Tot dusver werd voor die vraag nog geen
bevredigend antwoord gevonden, en het
ziet er niet naar uit, dat dit binnen afzien-
baren tijd het geval zal zijn.
Dr. Colijn schreef dezer dagen in „De
landaard":
„De vraag of een vereeniging van de
afzonderlijk georganiseerde Protestantsch
Christelijke groepen, en met name van
A.-R. en C.-H. tot de mogelijkheden kan
worden gerekend, vordert allereerst een
onderzoek naar den inhoud van haar be
ginselprograms. En dan valt tusschen A.-R.
en C.-H. geen zoodanig verschil te consta-
teeren, dat een vereeniging tot één groote
Protestantsch-Christelijke groep daarop
zou moeten afstuiten. Ook de verschillen,
die zich in de praktijk van het staatsleven
tusschen beide openbaarden, zijn over het
algemeen niet grooter dan bij een gezond
partij leven ln elke partij toelaatbaar ge
acht mogen worden.
Toch is er ten slotte wel een zoodanig
verschil, dat, voor een politiek te overziene
toekomst, op mogelijkheid van vereeniging
geen uitzicht schijnt te bestaan."
Dat verschil zeide de schrijver verder
is er vooral een van sentiment; aller
eerst van kerkelijk sentiment.
„De A.-R. partij is sterk interkerkelijk.
Waarschijnlijk behoort niet veel boven de
helft harer kiezers tot de Gereformeerde
Kerken, in elk geval niet meer dan 60 pCt.
De overigen, die op de partij hun stem
uitbrengen, behooren dan in overgroote
meerderheid tot de Ned. Herv. Kerk, ter
wijl de partij ook in Lutherschen en Doops
gezinden kring hare leden telt.
De C.-H. Unie daarentegen is zoo niet
uitsluitend, dan toch zeer overwegend
Nederlandsch Hervormd en daardoor, niet
naar haar program, méér kerkelijk ge
kleurd dan de Anti-revolutionnaire groep,
die ook in haar afvaardiging naar Gemeen
teraden, Staten-provinciaal en Staten-
Generaal geen eenzijdige samenstelling
heeft.
Dat de kerkelijke gedeeldheid onder de
Protestanten in ons land, en dat de bot
sing der theologische richtingen ook groote
schade heeft gedaan aan een gezonde poli
tieke volksontwikkeling, staat buiten kijf.
Dat die jammerlijke gedeeldheid zal blijven
bestaan zoolang het kerkelijk vraagstuk
in den boezem der Hervormde Kerk niet
door de Kerk zelf tot een bevredigende
oplossing is gebracht, schijnt ons vrij
zeker. En zoolang zal, zoo we goed zien, een
vereeniging van Anti-revolutionnairen en
Christelijk-Historischen ook niet te wach
ten zijn."
31/1
De redactie van de C.-H. „Nederlander"
ls het hierover niet geheel eens, al betreurt
Zij niet minder dan dr. Colijn, dat de be
lijdende protestanten niet politiek als een
eenheid optreden.
Het blad schrijft:
„De C. H. Unie is niet minder interker
kelijk dan de A. R. partij. Naast Neder
landsch Hervormden vindt men er Luther
schen, Gereformeerden, Gereformeerden in
hersteld verband, Baptisten enz. enz. Wij
vragen ons af, of percent en stempel van
de leden der Gereformeerde Kerken in de
A. R. partij wel heel veel minder is dan
procent en stempel van de Hervormden in
de C. H. Unie.
De vermelding van „het kerkelijke vraag
stuk" binnen de Hervormde Kerk verstaan
wij in dit verband niet volkomen.
Stel, dat door 'n reorganisatie-beweging
in de Hervormde Kerk deze daadwerkelijk
worden zou, wat zij naar haar kerk-orde
is: een belijdende kerk zouden dan A. R.
en C. H. één kunnen worden?
Wij twijfelen om voor het minst twee
redenen.
Dat uit de Gereformeerde Kerken sinds
1892 reeds weder twee belijdende kerken
voortgekomen zijn, bewijst toch wel dat
men althans in Nederland zelfs met
een belijdend karakter er nog niet is.
Bovendien zou de onderstelling wezen,
dat na bedoelde reorganisatie de Hervorm
den, de Gereformeerden, de Gereformeer
den H. V. en de Chr. Gereformeerden in
één kerkelijk verband zouden gaan leven.
Helaas gelooven wij daaraan niet."
Zoo blijkt dus wederom, dat de poli
tieke eenheid der geloovige protestan
ten in ons land afstuit op hun kerke
lijke verdeeldheid.
Er ontbreekt hun de gemeenschappelijke
basis, welke ook voor het staatkundige
leven van de allerhoogste waarde is.
Het woord „sentiment", door „De Stan
daard" gebezigd ter verklaring van de be
staande breuk, lijkt dan ook wel wat zwak.
De redactie van de „Ned." betuigt er
echter volgender wij ze haar instemming
mede:
„Toen wij eenigen tijd terug reden had
den om over ditzelfde onderwerp te schrij
ven, hebben wij de aanduiding „mentali
teit" gebruikt.
Dit komt vrijwel overeen met wat de
heer Colijn thans zegt.
Inderdaad, daar schuilt het.
Nu hebben beide, mentaliteit en senti
ment, dit eigenaardige, dat ieder weet wat
de woorden bedoelen en dat niemand het
omschrijven kan.
In het onderhavige geval is dat minder
dan ooit een bezwaar.
•Er zijn verschillen. Doch deze zijn geens
zins van dien aard, dat zij de partijen tot
eikaars tegenstanders behoeven te maken.
En ze laten wel alle ruimte voor weder
zijdsch verstaan en voor een opstelling
schouder aan schouder.
Wij moeten het wagen met de dubbele
mentaliteit, het dubbele sentiment in de
diepe overtuiging, dat wij een zware roe
ping hebben èn elk voor zich zelf én de
twee te zamen."
Hieruit valt op te maken, dat de „Ned."
meer mogelijkheid ziet voor een spoedige
hereeniging der beide partijen dan de
„Standaard", en het er desnoods met de
dubbele „mentaliteit" op wagen wil.
Hoe wijlen jhr. A. F. de Savornln Lohman
over die mogelijkheid en in 't algemeen
over de in 1894 ontstane breuk dacht,
sprak hij uit in een onderhoud, dat hij
ons in 1917 ter gelegenheid van zijn tach
tigsten verjaardig toestond.
Op onze vraag, of de Chr.-Historischen
en Anti-Revolutionnairen weer in één huis
zouden gaan samenwonen, haalde hij eerst
de schouders op. En na dan in enkele trek
ken een overzicht van de breuk, haar aan
leiding en hare oorzaken te hebben ge
geven, ging hij voort:
„F e i t e 1 ij k is zij neergekomen op een
scheiding tusschen Christelijk-Gerefor-
meerden en Nederlandsch-Hervormden, al
is het in theorie niet zoo. Maar daar
zijn nu eenmaal veel dingen in de wereld,
waar men niets aan doen kan, en die van
zelf hun loop nemen. De groote massa
hangt aan elkaar door persoonlijke gevoe
lens, en de kerkelijke gezindheid mist
daarbij haren invloed niet. Als wij beiden,
dr. Kuyper en ik, er niet meer zijn, zal het
wel gemakkelijker vallen de oude afschei
ding te doen ophouden, tenminste wanneer
er verstandige leiders komen. In elk geval
zijn de Christelijk-Historischen niet bij de
conservatieven in te deelen, of als conser
vatieven bij de Anti-Revolutionnairen ach
ter te stellenEn zeer zeker zijn de
Christelijk-Historischen niet minder dan
de Anti-Revolutionnairen voor de hand
having eener christelijke politiek."
Aldus wijlen de Christelijk-Historische
leider in 1917.
De loop der zaken heeft tot dus
ver niet beantwoord aan de toen door hem
gekoesterde verwachtingen.
En voorts was zijn kijk op de scheidings
lijn tusschen de beide groepen een eenigs-
zins andere dan die, welke in de beschou
wingen van „De Standaard" en „De Neder
lander" tot uiting komt.
Maar in elk geval bestond ook bij hem
de wensch naar hereeniging en had de
verdere verbrokkeling der geloovige pro
testanten in het politieke leven, welke zich
na de invoering der E. V. voltrok, aller
minst zijn instemming.
P. S.
Donderdag begonnen
Donderdag is de campagne aan de Coöp.
Beetwortelsuikerfabriek „Roosendaal" te Roo
sendaal begonnen. De aanvoer van bieten is
zeer groot. Ook hier zal de campagne dit jaar
langer duren dan de laatste voorgaande jaren.
Verwacht wordt dat de campagne tot in het
begin van December zal voortduren.
Van Maandag 10 October af is de inschrij
ving opengesteld op 50.000.5 pCt. Obliga
ties ten laste van de Congregatie der E.E. Z.Z.
Ursulinen v. h. Bisdom Haarlem (Rechtsper
soon: „St. Josephstichting") te Bergen (N.-H.)
tot den koers van 98 pCt. bij de Nederlandsche
Landbouwbank en bij Lentjes Drossaerts te
's Hertogenbosch.
De storting kan plaats hebben vanaf Vrijdag
14 October 1932 onder bijbetaling der loopenae
rente van 16 Augustus 1932 af tot den dag van
storting.
De bestaande landbouwhuishoudschool te
Bergen moest worden ontruimd voor het In
ternaat, daar dit plaats tekort kwam. Voor den
bouw van een nieuwe landbouwhuishoudschool
te Bergen (N.-H.) werd door de Congregatie in
Februari van dit jaar een obligatieleening
aangegaan, groot ƒ150.000.—, rentende 5 pCt.
's jaar's.
Voor de voltooiing en inrichting dezer nieuwe
school, welke binnenkort in gebruik zal worden
genomen en gelegenheid biedt aan 200 meisjes
dezen tak van onderwijs te volgen, alsmede
voor de betaling van een onlangs te 'sGraven-
hage gekocht woonhuis, dat zal worden inge
richt als internaat voor zwakzinnige kinderen,
wordt thans een suppletoire leening van
ƒ50.000.aangegaan. De vereischte kerkelijke
goedkeuring is verkregen.
De verplichtingen uit de onderhavige leening
voortvloeiende, mogen ruimschoots verzekerd
worden geacht.
De leening, groot ƒ50.000.is verdeeld ln:
20 obligaties van ƒ1000.— genummerd 1—20;
40 obligaties van ƒ500.— genummerd 2140 A
en B; 100 obligaties van ƒ100.— genummerd
41—50 C t.m. L.
De rente bedraagt 5 pCt. per jaar, betaalbaar
met halfjaarlijksche coupons, vervallende per
16 Februari en 16 Augustus van ieder jaar. De
eerste coupon vervalt 16 Februari 1933.
De leening wordt afgelost a pari door middel
van jaarlijksche uitlotingen.
De uitlotingen zullen plaats hebben in de
maand Januari van ieder jaar, te beginnen Ja
nuari 1934, de aflossing 16 Februari d.a.v.
De stichting heeft het recht te allen tijde tot
vervroegde geheele of gedeeltelijke aflossing der
leening over te gaan.
Bij de nieuwe scheepvaart
onderneming
De contactcommissie van organisaties van
werknemers ter koopvaardij vestigt er de aan
dacht op, dat in verschillende bladen de ge
dachte wordt gewekt, alsof ten aanzien van
de kortelings te Rotterdam opgerichte reederij
Atlantische Scheepvaartmaatschappij een .nieu
we wijze van exploitatie" zou worden toegepast
en deze onderling zou geschieden door koop
vaardij-officieren. Het is echter gebleken, dat
men hier te doen heeft met een reederij zoo
als iedere andere en waarbij de officieren en
scheeipsgezellen in loondienst staan van den
reeder. Het bijzondere in dit geval zou kunnen
gezocht worden in het feit, dat de kapitein aan
zijn aandeelenbezit nogal eenige ruchtbaarheid
heeft gegeven.
Intusschen tracht deze reoderij voor haar
Panameesch schip Nederlandsche officieren en
scheepsgezellen in dienst te nemen voor gages,
die belangrijk beneden de hier te lande gelden
de liggen. Als compensatie wordt voor enkele
officieren een procentelijk aandeel in de bruto-
vracht in het vooruitzicht gesteld, hetwelk ech
ter dan eerst zal effeetueeren, wanneer een
vrachtencijfer wordt bedongen, dat ver uitgaat
boven de gemiddelde vrachtnoteeringen.
In verband met het bovenstaande zal den le
den van de bij de contactcommissie aangesloten
organisaties dan ook verboden worden om dienst
te nemen bij bedoelde reederij.
Verschenen is de memorie van antwoord op
het voorloopig verslag der Eerste Kamer over
het godslasteringsontwerp. Tegenover de leden,
die liever een anderen vorm van het ontwerp
hadden gezien, betoogt de minister, dat iedere
andere redactie onhoudbaar is geblken. De Mi
nister zegt, dat door eenige leden de fout ge
maakt wordt, dat elk in de strafbepaling voor
komen woord, op zichzelf wordt beschouwd,
terwijl men toch die woorden in onderling ver
band en samenwerking moet zien.
De Minister ontkent voorts dat hier strijd
zou zijn met de vrijheid op godsdienstig gebied
en zet de onmenschelijkheid uiteen, de gods
lastering op zichzelf strafbaar te stellen. O.m.
zou dan door de wet zelve een Godsbegrip
moeten worden gesteld en niet in de concrete
geloofsvoorstellingen van de onderdanen het
uitgangspunt kunnen worden genomen.
De Minister handhaaft met kracht zijn uit
spraak, in de Tweede Kamer gedaan, dat het
persoonlijk geloofsstandpunt van den rechter
hier buiten geding is. Er is immers juist ge
zocht naar een zakelijke inschrijving, die de
aangelegenheid in de objectieve sfeer hield. De
rechter krijgt hier met gegevens te werken, die
geheel los van zijn persoonlijk inzicht
moeten en kunnen worden vastgesteld. Dit
neemt niet weg, dat de Minister niet blind is
voor de onverkwikkelijkheden, die een procedure
zou kunnen opleveren. Maar dit is een bezwaar,
dat bij de toepassing van allerlei strafbepalin
gen dringt. Men denke b.v. aan majesteits
schennis, niet minder ook aan zedelijkheids
delicten. Onthouding van de overheid schijnt
den Minister een nog ernstiger kwaad.
Van de dagbladen, waarop de in de memorie
van toelichting gesignaleerde uitingen zijn op
genomen, heeft de Minister een exemplaar
overgelegd.
Naar wij vernemen heeft de RK. Kinderuit
zending in het Bisdom Kaarlem het initiatief
genomen tot het doen vervaardigen van een
propagandafilm voor de uitzending van R.K.
zwakke kinderen naar Koloniehuizen. Verschil
lende vereenigingen op het gebied der kinder
uitzending zullen tot dit doel samenwerken.
Inmiddels is een filmcommissie ingesteld, be
staande uit de heeren mr. A. J. M. Leesberg
(voorzitter Kolonie St. Jozef) voorzitter; P. N.
de Lange (directeur R.K. Kinderuitzending)
secretaris; en A. van Domburg (Redacteur „De
Tijd") technisch lid.
Twijfelachtig, dat een spoedige
verbetering zal in
treden
Het is nog pas kort geleden, dat de algemee-
ne weersgesteldheid in Europa gunstig was
voor mooi en vrij warm herfstweer, zooals dat
in sommige jaren voorkomt wanneer zich over
Midden-Europa een gebied van hoogen druk
uitbreidt. Na den zwaren regenval van 23 en 2*
September scheen het alsof zich zoo'n gebied
van hoogen druk zou ontwikkelen, in welk ge
val wij nu nog heel mooi weer hadden kunnen
hebben. Inplaats van deze wending nam de
algemeene weerstoestand een heel andere aan,
waarvan het gevolg is geweest, dat de tempe
ratuur beneden de normale is gedaald.
De tmeperatuur wordt altijd geheel beheerscht
door den aard van de lucht, die door de groote
luchtstroomen wordt aangevoerd. Vrijdag den
30sten September drong een zeer koude lucht
stroom, komende uH het hooge Noorden, in de
omgeving van IJsland naar het Zuiden dooi
Het weer was toen bij ons nog vrij zacht om
dat het onder den invloed stond van een war
men, uit het Zuiden komenden luchtstroom.
Een etmaal later, dus Zaterdagmorgen, was
de koude luchtstroom doorgedrongen tot over
de Britsche eilanden en de zeer koude lucht
werd met de kracht van een storm vandaal
naar het vasteland voortgestuwd. Zij bereikte
in den nacht van Zaterdag op Zondag ons
land en veroorzaakte de afkoeling, die ons
zoo'n kouden Zondag heeft gebracht. Daar
deze afkoeling voornamelijk de hoogere lucht
lagen trof werden zware regenbuien gevormd
en kwam het in den namiddag ook tot on
weer.
Sedert dien dag is de Noordelijke luchtstroom
over West-Europa blijven aanhouden en heeft
de temperatuur nog meer doen dalen, zoodat
het thans over geheel Europa te koud is voor
den tijd van het jaar.
Het weer kan pas warmer worden wanneer
de aanvoer van koude lucht uit het- Noorden
plaats maakt voor een warmeren luchtstroom.
Weliswaar is de koude stroom in Noord-West
Europa tot staan gekomen, maar storende de
pressies liggen nog bij IJsland en over Skan-
dinavië, zoodat het neg in het veheel niet ze
ker is, dat wij een spoedige verbetering van
het weer, die van langen duur is, te verwach
ten hebben.
(Nadruk verboden).
De verhoogde toeslag
Vanwege den F.N.Z. wordt het volgende ge
meld:
In de ochtendbladen van 4 October j.L ver
scheen een bericht van de Crisis-Zuivel-Cen-
trale, waarbij deze mededeelde, dat de toeslag
op de melk vanaf 25 September 2 cent per K.G.
zou zijn.
Dit strookte met de algemeene verwachting,
daar de vorige periode tot dezen datum liep en
het algemeen bekend was, dat de toeslag voor
de nieuwe periode in de op 30 September ge
houden vergadering van het bestuur der Crisis-
Zuivel-Centrale besproken zou worden.
In de bladen van 5 October verscheen echter
een bericht van de Crisis-Zuivel-Centrale, dat
de verhoogde toeslag niet op 25 September,
doch pas op 2 October zou ingaan.
Hierdoor is in sommige gedeelten des lands
verwarring en ontstemming bij de zuivelfabrie
ken ontstaan, daar deze bij het bepalen van
den melkprijs reeds rekening hadden gkhouden
en ook mochten houden met den verhoogden
toeslag vanaf 25 September.
Mede in verband met de in het tweede
bericht aangehaalde mededeeling van den Re-
geeringscommissaris voor de hulpverleening aan
de melkveehouderij in de vergadering van den
Alg. Ned. Zuivelbond (F.N.Z.) op 28 September
j-1-, deelt het dagelijksch bestuur van den
F.N.Z. mede, dat het op geen enkele wijze ver
antwoordelijk is voor deze berichten.
Nu schijnt er toch werkelijk een keerpunt
te zijn gekomen, ironiseert Quaeritur in
„De Morgen":
„We hebben sinds den oorlog geleefd in
het tijdperk der gelukte conferenties. Al bij
de eerste ontmoeting constateerden de
staatslieden tusschen elkaar de hartelijk
ste sympathie en de meest volkomen over
eenstemming. Ze lieten zich daarna in aan
minnige pose naast elkaar kieken en gingen
vervolgens eten. Den volgenden dag werd
ditzelfde program nog een paar keer achter
elkaar afgewerkt en tenslotte verscheen er
een communiqué, druipend van internatio
nalen broedermin en de heerlijkste eens
gezindheid.
Meer dan tien jaren hebben we dat nu
al beleefd en na elke geslaagde, een nieuwe
aera voor de menschheid inleidende confe
rentie werd het een tikje beroerder.
Niettemin, al die schoone redevoeringen,
plaatjes en communiqué's deden het naar
vrede en voorspoed snakkende hart deugd.
Als het zoo doorging, dan konden we ver
wachten, dat in de toekomst oorlogen los
barstten, terwijl de staatslieden zich nog in
de beminnelijkste poses naast elkaar lieten
fotografeeren. En de legercommuniqué's
zouden ons vertellen, dat een groep toe
risten uit het land A. zich in aangename
discussie had begeven met een aantal be
woners van het land B., waarbij eenig
meeningsverschil tot ieders volkomen be
vrediging met wat bommen en een paar
bajonetsteken was opgelost.
De evolutie naar deze schoone toekomst
is abrupt afgebroken. Meneer Colijn ver
telt in Genève, dat men elkaar nu al vijf
jaar lang heeft staan te beduvelen en dat
het nu uit moet zijn. In Londen komt men
tot de erkenning, dat een conferentie, die
toch niets zou uithalen, maar niet gehou
den moet worden. Men vindt het de kiekjes
en de fraaie communiqué's en de hartelijke
maaltijden niet meer waard.
Nu gaan we dus het tijdperk van de bij
voorbaat mislukte conferenties in.
En zouden we er wel slechter bij varen?"
De instelling van een commissie, die zal
hebben na te gaan of er iets kan gedaan
worden om aan de werkloozen steun in
natura te verstrekken, heeft nog al wat
gerucht veroorzaakt.
Vooreerst hebben, zooals dat gebruike
lijk is, de communisten gebulderd en ge
schimpt over de „soeploods" en daarop
dorsten socialisten van allerlei gading niet
achter blijven en concurreerden in groote
woorden, zonder eerst eens na te gaan of
er niet werkelijk door zulk soort steun
belangrijke voor deelen èn voor den Staat
èn zelfs meer voordeel voor de werkloozen
te verkrijgen zou zijn. Vanzelf hadden dit
soort tegenstanders geen tijd om eerst het
rapport der Commissie af te wachten. Ze
zijn immers, tegenover elkaar, bang dat ze
te laat zullen komen met hun agitatie.
En zoo komt het ook, dat in de commissie
geen vertegenwoordigers van de moderne
beweging zitting wilden of.... durfden
nemen.
critiek, die van andere kanten kwam, waar
in gevraagd werd, of de werkloozen er niet
minder door zouden worden, of ook, of de
kleine winkeliers niet de dupe zouden
worden.
Criticaster van de „Residentiebode" ge
looft: dat niet. Hij schrijft:
„Ik hoop zelfs, dat beide categorieën er
beter van worden en dat er nóg meer nut
van te verwachten is. Zooals nu ook van
andere Zijde reeds betoogd is. En de Staat
èn de werkloozen zouden kunnen profitee-
ren, zei ik boven. Als men deze zaak niet
van den kleinen kant maar eens wat bree
der bekijkt, valt er heel wat goeds van te
verwachten.
Er zijn hier drie of vier factoren, welke
men tegelijk in rekening moet brengen:
Ie. Er zijn 300.000 werkloozen, die hun
kost niet kunnen verdienen en die met hun
gezinnen geholpen moeten worden.
2e. Er zijn vele boeren en tuinders, wier
vruchten enz. niet voor behoorlijken prijs
verkocht kunnen worden.
3e. Er is de Staat, die millioenen gelds
voor steun uittrekt.
Welnu, ligt het dan niet in zekeren zin
voor de hand, dat die drie dingen gecom
bineerd worden? Dat de onverkoopbare of
goedkoope waren met de staatsmillioenen
worden opgekocht en naar de gezinnen der
steunbehoevenden gebracht worden. Dan
zijn èn de werkloozen èn de land- en tuin
bouwers geholpen èn de Staat zal allicht
met minder millioenen toe kunnen. Als deze
zooveel mogelijk partij trekt van organi
saties en winkelzaken (voor zoover deze
mee willen doen), dan behoeft de distri
butie niet eens kostbaar te zijn.
Het spreekt m.i. van zelf, dat niet de
gehééle steun in natura verstrekt kan wor
den, maar een groot deel, bestemd voor
etenswaar en kleeren zou toch best gaan.
Het wil me voorkomen dat, zoo de zaak
flink op pooten gezet wordt, hier ook méér
steun voor minder geld aan de werkloozen
geboden zou kunnen worden."
De burgemeester van Zandvoort, de heer A.
v. Alphen, aan het graf van Pieter Loos, den
Zandvoortschen garnalenvisscher, die bij
het visschen verdronk en wiens stoffelijk
overschot Woensdag op de Algemeene Be
graafplaats te Zandvoort begraven is.
Naar wij vernemen is aan het geheele perso
neel, werkzaam in de dekenweverij „Oostburg"
van de firma Van Heek Co. te Enschedé
met veertien dagen ontslag aangezegd. Zij die
eventueel wederom in dienst kunnen worden ge
nomen, zullen slechts op dagcontract worden
aangesteld.
De kleinhandel mag tot 16 October
den aanwezigen voorraad
zonder banderolle
uitverkoopen
Met ingang van a.s. Zondag worden alle
plantaardige en dierlijke vetten onder con
trole van de Crisis Zuivel Centrale gebracht.
Het vervoer van deze vetten, zoomede
mengsels daarvan, waaronder ook met olie, zal
slechts geoorloofd zijn, indien zij voorzien zijn
van een daarvoor vastgestelde banderolle,
welke verstrekt wordt voor alle vetten, met
uitzondering van reuzel, waarvoor een speciale
banderolle wordt verstrekt.
Aanvrage-formulieren voor merken (bande
rolles) en geleidebiljetten zijn verkrijgbaar bij
de Crisis Zuivel-Centrale te 's-Gravenhage,
Laan van Meerdervoort 84.
De volgende uitzonderingen zijn toegelaten:
le voor export dezer artikelen;
2e vervoer naar fabrieken, welke een ge-
banderolleerd product vervaardigen;
3e vervoer naar fabrieken, welke het artikel
behoeven voor vervaardiging van een product,
dat niet voor comsumptie bestemd is.
De vloeibare oliën, zooals katoenolie, grond-
notenolie, soja-olie, lijnolie, enz. blijven voors
hands vrij.
In deze drie gevallen moet het vervoer ge
dekt worden door een geleide-biljet, verkrijg
baar op aanvraag bij de Crisis Zuivel Centrale,
waar inlichtingen hieromtrent gaarne op aan
vrage schriftelijk worden verstrekt.
Deze regeling gaat voor den groothandel in
op 9 October en voor den kleinhandel op 16
October De kleinhandel kan dus tot en met
Zaterdag 15 October de voorradige pakjes en
bekertjes zonder banderolle uitverkoopen.
Geleide-biljetten kunnen aanstonds worden
aangevraagd. Zooveel mogelijk zullen alle a.s.
Zaterdag 8 October voor des middags drie
uur daartoe binnengekomen verzoeken, worden
afgedaan. Deze aanvragen moeten schriftelijk
worden ingediend.
Sigarenfabriekje en
schoenmakerswerkplaats verwoest
Hedenmorgen omstreeks vijf uur ontdekten
voorbijgangers dat brand woedde in het siga
renfabriekje, toebehoorende aan den heer o.
Ebbens aan de Tuinen te Leeuwarden. Ter
stond werd de brandweer gewaarschuwd, die
met veel materiaal uitrukte. Zij tastte het vuur
dat in de twee verdiepingen hooge fabriek
woedde, met zes slangen op de waterleiding
aan. De belendende schoenmakerswerkplaaits
van den heer H. Steeman, waamaa'r het vuur
oversloeg, brandde geheel af.
Uitbreiding naar de andere belendende per-
ceelen, waarvoor een oogenblik groot gevaar
bestond, wist re brandweer te voorkomen.
Bij den heer Steeman gingen verschillende
machines, benevens een groote partij schoenen
verloren. Ook een zeventig tal kanaries ver
brandde. Omstreeks acht uur was men den
brand meester. Van de fabriek en de schoen
makerswerkplaats is slechts een gedeelte der
muren blijven staan.
De oorzaak van den brand is onbekend. De
schade wordt door verzekering gedekt.
Door de Stroomverkoop Maatschappij in
Limburg worden sinds eenigen tijd proeven ge
nomen met nieuwe toepassingsvormen van
electriciteit voor de industrie.
Zoo is reeds een electrische oven voor de ver
vaardiging van aardewerk en porcelein in ge
bruik genomen, waarin porcelein van hooge
kwaliteit kan worden geproduceerd. Het kleuren
is in de electrische ovens zeldzaam fraai door
het absoluut afwezig zijn van onzuivere lucht.
Ook met arjdere artikelen worden de proeven
voortgezet.
Bü beschikking van den Minister van Econo
mische Zaken en Arbeid is, met ingang van 1
October 1932, aan ir. B. Bosma, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als leeraar aan de Rijks
tuinbouwwinterschool te Naaldwijk.
Wij begrijpen onzen land- en tuinbouw,
mitsgaders ook onze regeering niet.
Dat zit me daar sinds jaar en dag in de
misère, dat laboreert aan een overpro
ductie, welke de kostelijkste groenten waar
deloos maakt, dat moet genoegen nemen
met prijzen, welke de kosten veelal niet eens
goed maken, laat staan nog een boterham
opleveren, dat ziet zichzelf tot den
bedelstaf gebracht, en dat kankert!
kankert
En middelerwijl zit (respectievelijk: ligt)
de regeering dag en nacht maar te studee-
ren, hoe zij die land- en tuinbouwmisère
'n beetje zou kunnen verlichten; midde
lerwijl zitten groote ekonomen voor den
Heer zich daarin bijgestaan en nagevolgd
door niet minder groote handelsdeskundi
gen de vol-geleerde hoofden moe en suf
te piekeren, hoe onze land- en tuinbouw
door deze krisis héén geholpen zou kunnen
worden.
En met hun allen weten ze maar geen
raad, want deze krisis is voor land- en tuin
bouw geen „gewone" krisis, maar zij dreigt
door totaal veranderde en grootendeels
verdwenen uitvoer-mogelijkheden een
permanente krisis te worden, d.w.z. land- en
tuinbouw-ellende tot den jongsten dag!
Snapt u nou zóóveel piepzak-gevoel in den
land- en tuinbouw?
Snapt u nou zóóveel verlegenheid van
ministerieele en andere knappe koppen?
De oplossing ligt voor 't grijpen; met één
slag kan er aan alle land- en tuinbouw-
ellende een einde gemaakt worden.
Weet u h o e???
U stuurt uw visitekaartje aan den heer
Jan Scherpenhuizen te Rijswijk; deze
heer roept dan een vergadering van ver
trouwensmannen uit de visitekaartjes-zen
ders bijeen, hij richt as de bliksem een
„Nederlandsche Agrarische Partij" op, die
bij de verkiezingen in 1933 de Tweede
Kamer stormenderhand zal veroveren, en...
klaar is Kees!
Neemt en leest de ongerepte circulaire,
welke onze menschenredder ons via een
Correspondentiebureau (waar zoo'n bureau
zich al niet toe leent!) deed toekomen:
„Om U binnen afzienbaren tijd uit de
directe ellende te verlossen, bestaat slechts
een middel, n.l.: de directe oprichting eener
Nederlandsche Agrarische Partij, waarbij
leden van elke gezindte, alsmede de neu
tralen, kunen samengaan.
Bespreekt deze oprichting in Uwe eigene
kring, in Uw dorp, in Uwe provincie, geeft
na deze bespreking uw adres aan mij op
alsmede van 2 of 3 adressen uwer personen
uit Uwe naaste omgeving, in wien gij uw
vol vertrouwen steld, als vertrouwens
mannen.
Laten deze personen zich met mij in ver
binding stellen, en als dan blijkt, dat gij,
Land en Tuinbouwers geen zuchtende oude
vrouwen, doch krachtige mannen zijt, die
werkelijk zoo spoedig mogelijk verbetering
in de prijs uwer producten wenscht, verzuim
dan geen tijd, verzamel ten spoedigste
handteekeningen Uwer collegas, die mede
willen werken met vermelding hunner ver
trouwensmannen.
Met deze vertrouwensmannen (naar ik
hoop uit geheel Nederland) zal ik dan ver
gaderen, en door en met hen, U de prin
cipes der op te richten Nederlandsche Agra
rische Bond voorleggen en verklaren.
Met hen de regeling bespreken om tot
spoedige verhoogde prijzen Uwer producten
te komen, en wees verzekerd, dat op deze
wijze Uwe enkele uwer eerste dagproduc
ten binnenkort met 100 stijgen.
Als eerste standpunt der Nederl. Agrari
sche partij moet luiden: Eerbied voor den
Staat en Oranje, geen geloofs- of Partij
politiek, zoodat zonder bezwaar ieder Uwer
tot de Partij kan toetreden.
Landbouwers, Boeren en Tuinbouwers.
Ik roep U allen dringend toe, spoedig aan
mijn oproep als voren gehoor te geven,
opdat Uwe vertrouwensmannen zich met
mij in verbinding kunnen stellen, en ik ver
zeker U, het succes zal binnen korten tijd
door hoogere prijzen uwer producten U
verzekerd zijn.
Allen in eigen kring moedig en met
kracht samengewerkt tot het oprichten der
Nederlandsche Agrarische Partij, opdat gij
voor de a.s. verkiezingen in 1933 met Uwe
eigene candidaten ten strijde kunt trek
ken.
Ik roep U, Landbouwers, Boeren en Tuin
bouwers toe: Werkt in Uw eigen belang
met kracht mede tot het oprichten dezer
Partij, opdat Uwe belangen ook in de Sta
ten Generaal met ernst worde behartigd,
en Uwe belangen niet langer met de voeten
worden op zij gewerkt."
Als nu de dubbele krisis in land- en
tuinbouw niet a la minute opgelost wordt,
als niet morgen aan den dag de prijzen
der producten in de hoogte vliegen, dan is
dit de eigen domme schuld van die land
en tuinbouwers, die verzuimen, aan den
heer Jan Scherpenhuizen 'n kaartje te stu
ren en die te laksch zijn om dezen men
schenredder met een talrijk agrarisch
gevolg de Tweede Kamer binnen te stem
men!
De laatste weken valt er een mildere toepas-
sing der Zuiderzeesteunwet in Noora-Holland
waar te nemen. In verschillende visschersplaat-
sen zijn onderscheiden uitkeeringen niet on
aanzienlijk verhoogd. Zoo zijn er te Enkhuizen
verschillende visschers, die vroeger f 3 tot f 4
uer week ontvingen en nu de wekelijkeche toe
lage tot boven f 10 zagen stijgen. Ook waar-
deeren de visschers het zeer, schrijft de „Stan
daard", dat eenige tijdelijke verdiensten, die zij
af en toe kunnen maken, niet aanstonds in
houding van den steun tengevolge hebben.
De Minister van Defensie, Mr. L. N. Deckers,
vergezeld van het hoofd der tweede afdeeling B
(Generale staf) van zijn departement, kapitein
Van Weel en van den adjudant der Landmacht,
le Luitenant Tielens, heeft Donderdag en be
den een bezoek gebracht aan de garnizoenen
Groningen en Assen.
