Gömbös in parlementaire Lijst F De „Krakatau" omgeslagen mm FRANKEN'S de barometer Het nieuws van heden VEREEINIGDE KATHOLIEKE PERS HIJ WIL GEEN DICTATOR ZIJN Von Gronau gered W erkloozenoproer te Belfast Luchtvloot voor de Missie? Mislukte contra revolutie De Kerkvervolging in Mexico BROODFABRIEKEN WOENSDAG 12 OCTOBER 1932 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Maar wel een krachtig Regeerder Bemanning maakt het uitstekend Gömbös Het Weerm De burgerwacht verhindert met pantserauto's een massa- betooging Een persoon gedood Drie vliegtuigen namen een deel der bemanning over Een ramp voorkomen HET ONGELUK MET DE „KRAKATAU'* Mijngasontploffing in Transvaal THPT* HrMs. mijnenlegger „Krakatau"die gisteren in het Oostervaarwater te Soerabaja is omgeslagen Daubmann's arrestatie Hij blijkt een door de politie gezochte recidivist te zijn Duisburg platzak Ambtenaren krijgen gedeelte van hun salaris Staten contra het Rijk Sovjet Rusland en Japan Moskou wil verdragen sluiten Kamer verwijst voorstellen van Vera-Cruz zonder debat naar het Comité Gewijzigde houding der kerkvervolgers Gummidumping in Amerika Stratosf eervliegtuig Door Junkers geconstrueerd DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN De Kerkvervolging in Mexico Geen inflatie in Canada Davis bij MacDonald Het fijne melkbrood van Franken. Het kost nu maar één dubbeltje. W. Brakel Jr., Botermarkt 17 NIEUWE SCHE COURANT VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANC No. 18200 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. éen 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek De nieuwe Hongaarsche premier Göm bös heeft in een radiorede, in zijn verklaring aan de eenheidspartij, in wier schoot hij na zijn wilde escapades op radicaal-nationalistisch gebied als een hartelijk verwelkomde verloren zoon inder tijd terugkeerde, en thans in zijn regeerings- verklaring voor het Hongaarsche Huis van Afgevaardigden duidelijke taal gesproken. Deze taal klinkt te krachtig en te zelfstan dig, dan dat men hem eenvoudig als de plaatsvervanger van graaf Bethlen mag beschouwen, maar van den anderen kant ook weer niet zóó krachtig, dat men hem alleen op grond daarvan dictatoriale nei gingen mag toedichten. Gömbös, wiens politiek verleden gekenmerkt wordt door een weinig betrouwbaarheid biedend opportunisme, is ongetwijfeld een „Stre ber". Van „Strebers" kan men moeilijk voorspellen, wat zij in de toekomst zullen doen. Het dienen van hun eigen persoon lijke eerzucht is de eenige dienst, waar aan zij ten allen tijde en onder alle omstandigheden trouw blijven. Op welke wijze zij echter dien dienst zullen vervul len, wordt bepaald door den tijd en de omstandigheden zelve. Wanneer Gömbös, die van vereering voor Mussolini blaakt, zich thans wenschte voor te doen als een verzoeningsgezinde parlementaire figuur, blijkt daaruit alleen, dat hij deze houding voor het oogenblik de eenig mogelijke acht, en niet, dat hij in zijn hart het democra tisch parlementaire kader als de meest passende lijst voor zijn verschijning be schouwt. Intusschen, welke geheime motie ven en denkbeelden Gömbös ook moge bezielen, op het oogenblik hebben wij slechts rekening te houden met zijn officieel uit gesproken woorden, welke de voorrede be doelen te vormen op zijn regeeringsdaden in de naaste toekomst. Uit deze woorden blijkt, dat de felle anti-semiet, de politi- seerende militair, de extremistische anti legitimist en hartstochtelijk anti-Marxist, in de slijpmachine van het parlement grondig gepolijst is. De ruige braam en de snijdende kantjes zijn van zijn radicalisme afgeslepen. Hij is buitengewoon glad ge worden, en gladheid wordt in de politièk als een bijzondere deugd beschouwd. Als basis voor een stevig gefundeerde binnenlandsche politiek, welke naar een zoo groot mogelijke eenheid van het Hongaarsche volk moet streven, noem de hij het staatshoofd, het parlement, een gezonde openbare meening, het gods dienstig leven en confessioneelen vrede Evenals de rijksbestuurder admiraal Horthy is Gömbös protestant. Hij heeft zijn on christelijk anti-semitisme laten varen, ten minste, voor zoover het de joden betreft, die bewijzen ook goede Hongaren te zijn. Of hij zijn anti-legitimistisch standpunt, dat herstel van de monarchie in Hongarije wilde door middel van een vrije konings keuze, heeft laten varen, is niet duidelijk Hij acht de quaestie van den staatsvorm in Hongarije blijkbaar niet aan de orde en sprak slechts van het „staatshoofd" een algemeenen term, die geenszins als een ver loochening van zijn monarchistische denk beelden kan gelden, maar deze denkbeelden ook niet bevestigt. Van meer beteekenis echter is, dat hij het parlement als een der onmisbare steunpunten voor de binnen landsche politiek erkende. Hij heeft daar door de vrees voor een dictatuur, althans voorloopig, weggenomen. Ook zijn verkla ring, dat Hongarije zich niet de weelde kan veroorloven de arbeiders buiten de natio nale eenheid te houden, verdient bijzondere vermelding. Hij wil het verstoorde even wicht tusschen kapitaal en arbeid herstel len. Het middel, dat hij daarvoor aangeeft, is, dat de arbeiders hun ideeën moeter. herzien. Of de arbeiders Gömbös dit genoe gen zullen doen, mag ernstig betwijfeld worden. Een toenadering tusschen kapitaal en arbeid, kan niet van de zijde der arbei ders alleen komen. Voor werkloozenonder- MANILLA 11 Oct. (Reuter). Het stoomschip „Caragola" heeft het vliegtuig van den Duit- schen wereldvlieger von Gronau op sleeptouw genomen. Het laat zich aanzien, dat hij vandaag in Rangoon zal aankomen. Nader meldt Reuter: volgens een te Berlijn ontvangen radiogram van Wolffgang von Gro nau, is de „Caragola", die de vliegboot van Von Gronau op sleeptouw heeft genomen, vanmor gen te Rangoon aangekomen. De bemanning maakt het goed. De machine verkeert in goeden staat. Von Gronau hoopt spoedig zijn tocht te kunnen voortzetten. Uit dit radiogram blijkt dus, dat alle berich ten omtrent een lek aan von Gronau's vliegtuig ongegrond zijn. steuning is Gömbös niet te vinden. Dit klinkt in onze ooren harder, dan in die der Hongaren. Immers in Hongarije met zijn geweldig overschot van agrarische produc ten, mag de financieele en economische toestand verschrikkelijk zijn, te eten is er genoeg. Wel is hij bereid door middel van werkverschaffing de werkloosheid te be strijden en de uitwassen der kartels te be snoeien. Maar evenals von Papen ziet hij het meeste heil in het particuliere initia tief. De Hongaarsche staat is economisch te zwak om het risico van overbodige staatsbedrijven te dragen, en hij wil daar om alleen de hoognoodige staatsbedrijven handhaven en de andere overlaten aan particuliere ondernemers. In de buitenlandsche politiek zal Göm bös de oriënteering naar Italië blijven volgen, en dus geheel in het wetsspoor van Bethlen treden. Ofschoon hij het oog sterk gericht zal houden naar het Oosten, blijkt hij toch heel wat van het westen vooral van Duitschland, te hebben afgeke ken. Evenals de Duitsche regeering pleit hij voor herziening van de verouderde vre desverdragen, voor een voortzetting van den geest van Lausanne, en verklaart hij geen herbewapening te wenschen, tenzij de anderen blijven weigeren te ontwapenen, want in dat geval zou Hongarije gedwongen worden maatregelen te nemen voor zijn nationale bescherming. Deze laatste ver klaring zal Frankrijk in het bijzonder on aangenaam zijn. Wat het aan Duitschland wil onthouden, kan het aan Hongarije moeilijk toestaan en omgekeerd. Of en hoe Gömbös zijn van nationaal zelfbewustzijn getuigend program in de practijk zal kun nen doorvoeren en met welk resultaat, zaï afhangen van de houding van het parle ment en de daarin vertegenwoordigde par tijen. Het woord is gesproken, thans moe ten de daden volgen. LONDEN, 11 Oct. Te Belfast was voor Dins dag een massa-betooging georganiseerd tot ver hooging der steungelden, waaraan door 10.000 werkloozen zou worden deelgenomen. Ten einde de verboden demonstratie te ver hinderen, concentreerde de politiecommissaris reeds in den nacht op Dinsdag 2.000 leden der burgerwacht met eenige pantserauto's en met machinegeweren uitgeruste auto's. Niettemin is het tot groote volksverzamelin gen gekomen, terwijl hier en daar botsingen met de politie plaats vonden. De burgerwachten maakten gebruik van den gummistok. Later trachtten de werkloozen het tramverkeer te be lemmeren door dwarsliggers op de rails te plaatsen. De ruiten van een groot aantal tram wegens en omnibussen werden vernield. Verscheidene arrestaties hadden plaats. Volgens nadere berichten is een persoon ge dood. Van de gewonden verkeeren er twee in kritieken toestand; ook 3 agenten zijn gewond. BELFAST, 11 Oct. (Reuter). De werkloozen- onlusten duurden den heelen avond onvermin derd voort. Tweeduizend gewapende politie mannen en pantserauto's doorkruisen de stad, waaromheen een ring van wachtposten is ge plaatst, die voor Woensdagochtend niemand de stad binnenlaten. Het autobus- en tramverkeer is stopgezet. In een der stadswijken groeven de betoogers loopgraven en werden barricaden opgeworpen. Herhaaldelijk moest de politie de onruststo kers uiteendrijven. Hieronder waren ook vrou wen, die bij het bekogelen der politiemannen met steenen een groot aandeel hadden. Van nacht tusschen 4 en 5 uur is het eenieder ver boden zich op straat te vertoonen. Op drie plaatsen brak brand uit, vermoede lijk na brandstichting. Daar een groot aantal straatlantaarns verbrijzeld zijn, bedient de po litie zich van projectielampen. Op groote schaal zijn magazijnen geplunderd. Verwachting-; Zwakke tot matigen, jjjj Westelijke tot Zuidelijken wind, nevelig B tot half bewolkt, weinig of geen neer- |j slag, kans op nachtvorst, weinig ver- g andering in temperatuur overdag. g Hoogste barometerstand 762.8 te Mar- H seille. g Laagste barometerstand 741.4 te Reyk. g javik. g Zon op 6.21, onder 5.12. Volle Maan B Vrijdag n.m. 1.38. Licht op 5.42. «lilllllllll Aneta-Holland meldt: Blijkens bij het Departement van Defensie ingekomen bericht is H. M.'s „Krakatau" Dins dag om 12.30 in het Oostervaarwater te Soera- baija omgeslagen. Het schip ligt met bakboordzijde boven water in 4 Meter water, op een bank aan de Oost zijde van het vaargeul. Er zijn geen vermisten, alleen vijf lichtge wonden. Omtrent de oorzaak is nog niets bekend. Nader vernemen wij: SOERABAJA, 11 Oct. (Aneta). De foto-cor respondent van het Soer. Handelsblad, aan boord van een mijnenveger meldt, dat de „M. 2" om 12.30 een sein kreeg om naar de „Kra katau" te gaan. De „M. 2" vond op de aan gegeven plaats om 2 uur 30 de „Krakatau" op de flank liggen met de bemanning, totaal 104 koppen, er bovenop. De bemanning bestond uit: 30 Europeanen en 74 Inlanders. Toen de „M. 2" arriveerde cirkelden 12 vliegtuigen boven de „Krakatau". Drie dezer vliegtuigen streken op het water neer. Later daalden ook de andere negen vliegtuigen, die echter de bemanning niet overnamen. De Commandant der Marine te Soerabaja, kapitein ter zee Van Reede, en diens adju dant, luitenant ter zee der 1ste klasse A. de Booy, werden wel door de vliegtuigen overge nomen, evenals de lichtgewonden. Van de 30 Europeesche opvarenden waren 10 officieren. De „M. 2" bracht verder de geheele beman ning terug. De „Krakatau" ligt in 3.25 Meter water. Door de zuiging was het mjjnendek volgeloo- pen, de „Krakatau" ging langzaam kantelen, hetgeen drie minuten duurde. De Commandant, overste Jager, die zag dat de „Krakatau" niet recht kon worden gehou den, liet het schip full speed op de bank loo- pen, waardoor het behouden bleef. Indien de Commandant niet aldus gehandeld had, zou een ernstige ramp zijn ontstaan. Het marine-etablissement heeft maatregelen tot berging van het schip getroffen. Naar de „Daily Herald" meldt, zou Z. H. de Paus voornemens zijn weldra een beroep op de geloovigen te dóen om gelden bijeen te brengen noodig voor den bouw van een vloot van vijftig vliegtuigen. Het zou in zijn bedoeling liggen deze vliegtuigen ter beschikking van de R. K. missionarissen te stellen. De machines zullen dan in landen, die door hongersnood of epide mische ziekten geteisterd worden, worden ge bruikt om doctoren, verpleegsters, medicijnen en voedsel, alsmede patiënten, die ten spoedig ste behandeld moeten worden, te vervoeren. Voorts zullen de vliegtuigen worden gebruikt voor het brengen van missionarissen naar plaatsen, waar hun diensten noodig geoordeeld worden. Hierdoor zullen de missionarissen zich tevens sneller van het eene land naar het an dere kunnen verplaatsen. JOHANNESBURG, 11 Oct. (Reuter). Een twaalftal Europeesche mijnwerkers en 45 inlan ders zijn om het leven gekomen ten gevolge van een mijngas-ontploffing, gevolgd door een brand in een mijn bij Geldenhuisdeep. De manschappen, die hen te hulp snelden, werden eveneens bedwelmd, maar konden nog gered worden. JOHANNESBURG, 11 Oct. (Reuter). Een red dingsbrigade kon alle mijnwerkers op een vei lige plaats brengen. Geen enkel persoon is ge dood. Tien Europeanen en twintig inboorlingen zijn in het ziekenhuis opgenomen. MOSKOU, 11 Oct. (Eigen telegram-. Wegens een poging om een contra-revolutie te verwek ken zijn vier-en-twintig vooraanstaande leden door het Centraal Controle Comité uit de com munistische partij gezet. Tot de uit de partij gebannenen behooren o.a. Kamenew en Sinonew, die vroeger beiden nauw betrokken waren bij de oppositiepoging van Trotski. „United Press MOSKOU, 11 Oct. (Reuter.) De uit de partij gezette communisten hadden getracht langs illegalen weg een Koelaken-organisatie te stich ten om het kapitalisme in Rusland te herstel len. Behalve de reeds genoemde Sinonew, de schrijver van den bekenden „rooden brief" en Kamenew zijn nog Galkin, Slepkoff, Maretsky en Ptashnyi, allen rechtsche communisten, uit de partü gezet. De partij-leiding verklaart, dat deze personen geweten hebben, dat de contra-revolutionnaire organisatie bestond en de partij-leiding hiervan niet in kennis hebben gesteld en dus aan de organisatie hebben medegewerkt. BERLIJN, 11 Oct. (V.D.) Naar de „Vos- sische Zeitung" nog verneemt, is de arrestatie van Daubmann geschied op grond van vin gerafdrukken die aan het licht brach ten, dat hij een recidivist is. Hij zou in werke lijkheid de sedert jaren door de politie gezochte Christian Hummel zijn uit Offenburg, die in 1922 uit Zwitserland is uitgewezen. De foto's, die men van hem had, vulden de vingerafdruk ken aan, zoodat per radio onmiddellijk zijn aan houding werd bevolen. Na zijn bekentenis is Daubmann overgebracht naar de gevangenis te Freiburg. De werkelijke Oskar Daubmann, die 16 jaar geleden als vermist werd gemeld, is, naar thans officieel geconstateerd is, niet meer in leven. DUISBURG-HAMBORN, 11 Oct. (W. B.) De financieele positie der stad is thans zoo on gunstig, dat het gemeentebestuur op 10 Oc tober niet bij machte was, den tweeden termijn der ambtenaarssalarissen uit te betalen. Er is thans een voorloopige regeling getroffen, krachtens welke de ambtenaren met salarissen van hoogstens 150 mark per maand 50 mark uitbetaald krijgen. De sociale lasten der stad hebben in de afgeloopen maand het record van 3.2 millioen mark bereikt, waar tegenover slechts belastingontvangsten van een millioen mark staan. De salarissen en loonen van het gemeentepersoneel vereischen maandelijks 565.000 mark, de pensioenen en wachtgelden 115.000 mark. Ook de stad Wettenscheid verkeert in een financieelen noodtoestand. De steunuitkeerin- gen konden heden slechts ten deele worden uitbetaald. Men hoopt echter, Maandag a.s. het ontbrekende te kunnen uitbetalen. Tot de autoriteiten zijn dringende verzoeken om hulp gericht. LEIPZIG, 11 Oct. (V. D.) Voor het Rijks gerechtshof werd heden de zaak tusschen Prui sen en het Rijk voortgezet. O.a. verklaarde de vertegenwoordiger der sociaal-democratische Landdagfractie, Prof. Dr. Heller, dat partij politieke overeenkomsten met de nationaal- socialisten de Rijksregeering hadden gedwon gen tegen Pruisen op te treden. In denzelfden geest zeide dr. Brecht, dat het ook zijn mee ning was, dat het Rijk de verwijdering der sociaal-democratische ministers had doorgezet op wensch der nationaal-socialisten, die aan de nieuwe Pruisische regeering wenschten deel te nemen. Naar aanleiding van het verwijt, dat de toenmalige Pruisische regeering de orde niet had weten te handhaven, leest dr. Brecht den indertijd gepubliceerden oproep van minister Severing voor en verklaart, dat Severing alles gedaan heeft om de rust en orde te hand haven. Naar aanleiding van de vele opmerkin gen over de eventueele deelneming der natio naal-socialisten aan de Pruisische regeering, zegt de voorzitter, dat het wel vaststaat, dat de Rijksministers hierover met de nationaal-socia listen hebben geconfereerd en dat verdere dis cussie hierover dus geen zin meer heeft. TOKIO, 11 Oct. (Per telefoon). Volgens be richten in de hier verschijnende bladen, zou de Sovjet-Russische ambassadeur te Tokio aan den Japanschen minister van Oorlog, Araki, hebben voorgesteld een niet aanvalspact en een handelsverdrag met Sovjet-Rusland te sluiten. (United Press) MEXICO-STAD, 12 Oct. (Eigen telegram). De Kamer van afgevaardigden beraadslaagde over het voorstel van den staat Vera-Cruz om den katholieken geestelijken het burgerrecht te ont nemen en als ongewenschte buitenlanders het land uit te zetten. Verder had de staat Vera- Cruz nog de inbeslagname van alle kerken voorgesteld. De Kamer verwees de voorsteilen zonder debat naar het Comité. De houding der Kamer zou beteekenend zijn voor den tegen stand der politieke leiders om het conflict tusschen Kerk en Staat nog te verscherpen. (United Press) BOSTON, 11 Oct. (Per telefoon). Maat regelen tegen overgrooten invoer van de Tsje- cho-Slowaaksche en Japansche gummi-indus trie op de Amerikaansche markt worden door de gummi-industrie van den staat Massachu setts en door den staatsgouverneur Ely van de bondsregeering geëischt. Een formeel protest tegen dumping door de Tsjecho-Slowaaksche en Japansche industrie is reeds bij Hoover ingediend. De kwestie zal a.s. Donderdag door den commissaris van het douanewezen te Washington worden behandeld. (Uriited Press). MELBOURNE, 11 Oct. (Per telefoon). De Duitsche Oceaanvlieger Hans Bertram en zijn metgezel Klausmann, bekend uit hun Australië- vlucht, toen ze na een noodlanding en een reeks verschrikkelijke avonturen wonderbaar gered werden, gaf heden een interessante ver klaring aan den vertegenwoordiger der Unipress. Prof. Jukers zoo verklaarde Bertram bouwt een stratosfeer-vliegtuig. dat reeds zijn vol tooiing nadert. Dit vliegtuig zou in een uur tijd.. 700 a 1000 mijl kunnen afleggen. Met dit vliegtuig zou het mogelijk zijn een vlucht te maken van Europa naar Australië met slechts één tusschenlanding in Indië. Men weet, dat Bertram zijn Australië-vlucht heeft ondernomen in opdracht van de Junkers- vüegtuig-fabrieken (United Press) De Argentijnsche bisschoppen protesteeren tegen de verbanning van Mgr. Ruiz y Florez. Ernstige werkloozenrelletjes te Belfast. Sovjet-Rusland zou Japan een niet-aanvals- en handelsverdrag hebben voorgesteld. Minister De Geer bereid tot vermindering der bezuiniging op de ambtenarensalarissen. Geen enkele reden voor verhooging der prijzen van rauwe reuzel en rundvet. Von Gronau in Rangoon aangekomen. H.M.'s „Krakatau" omgeslagen. Vijf licht gewonden. De moord te Arnhem. Verdachte tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld. Nieuwe diefstal aan de Rijksmunt. De noodtoestand in het visscherijbedrijf te IJmuiden. O O BUENOS AYRES, 11 Oct. (Per telefoon). Te gen de verbanning van den Peuselijken legaat en aartsbisschop Mgr. Ruiz y Florez door de Mexicaansche regeering is van de zijde der ka tholieke geestelijkheid in Argentinië protest aangeteekend. In een telegram, hetwelk het gezamenlijke Argentijnsche episcopaat aan Z. H. den Paus heeft gezonden, wordt het optreden der Mexi caansche regeering tegen Mgr. Ruiz y Florez ten scherpste veroordeeld. (United Press) OTTAWA, 11 Oct. (Per telefoon.) Minister president Bennett heeft een belangrijke ver klaring afgelegd over de financieele politiek der Canadeesche regeering. Bennett verklaarde, dat Canada aan de beginselen van een gezonde geld- en financieele politiek zal vasthouden en in geen geval tot inflatie-maatregelen zou over gaan. Een streven, om de tegenwoordige crisis met valuta-experimenten op te lossen, wijst de Canadeesche regeering met beslistheid af. (United Press.) LONDEN, 11 Oct. (Per telefoon.) De Engel- sche minister-president had heden een bespre king met den leider der Amerikaansche dele gatie ter Ontwapeningsconferentie, Norman Davis. In deze conferentie, welke men in En- gelsche politieke kringen van groote beteekenis acht, zou over de Amerikaansche voorstellen tot een vermindering der vlootbewapening ge sproken zijn. (United Press.) Haarlem - Heemstede - Bloemendaal Huurt Uw STOFZUIGER voor j0 cent pet veefa oU Telefoon 12897 Hoogste stand op Woensdag 9 uur v.m.: 756 Vooruit

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1