De politieke Politis spreekt
1
i
KIJKUIT!
FRANKEN'S
Het nieuws van heden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
OPTIMISME VOOR DEN
VOLKENBOND
Regeeringscrisis
in Roemenië
Mania kabinetsformateur
Gevangenisoproer
te Kingston
Schip gezonken
BROODFABRIEKEN
DE BAROMETER
DINSDAG 18 OCTOBER 1932
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
VIJF EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18205
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Allerminst overtuigend
Politis
Gruwzame proefneming
Generale repetitie voor een
massa-moord
Gandhi door beroerte
getroffen
Het Weer
TWEE BRUGGEN OVER ELKAAR
De economische wereld
conferentie
Opening 3 Januari a.s.
P
Weet U het werkelijk
niet? Dan zullen wij het
U morgenavond
vertellen
De Fransche luchtvaart
affaire
Picherie gearresteerd
Mijngasontploffing in
het Rijnland
Een doode, drie zwaar gewonden
Japan's houding te
Genève
Ook Mongolië tegen
Mandsjoekwo
PSI31
mÊÈÊÈm I
Nabij Stockholm hebben Duitsche ingenieurs op een oude
brug een tweede overgang gebouwd
1000 gewapende Japanners
naar Mandsjoerije
Ludwig Lang overleden
Intern, wapendepot in
Spanje
Waarom Frankrijk het zoo graag
wil
900 man door gewapende troepen
bedwongen
Torsten Kreuger in
arrest gesteld?
Directeur van een reusachtigen
knoeiboel
Sneltrein nabij Moskou
ontspoord
Vijf personen gedood
Bij achtervolging van een
moordenaar
Ex-dictator vermoord
Sir Drummond naar
Rome en Berlijn
W eensche hoogescholen
drie dagen gesloten
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Tijdens hevigen storm op de
Noordzee
Kabinetswijziging in
Tsjecho-Slowakije
Boycot in Sao Paulo
Het fijne melkbroad van
Franken. Het kost rm maar
één dubbeltje.
HAARLEMSCHE COURANT
Dj dertiende (de bijgeloovigen zullen
hun domheid tot wijsheid verklaren
met een hoonend: „Zie je nou wel.")
Volkenbondsvergadering te Genève, die
thans gesloten is, heeft zich gekenmerkt
door een extra-ordinaire onbeduidendheid.
Alle groote en hachelijke internationale
Waagstukken zijn er met omzichtigheid
Vermeden. Noch over de impasse der ont
wapeningsconferentie, ontstaan ten gevolge
Van den Duitschen pariteitseisch, noch over
het Chineesch-Japansche conflict, noch
over de economische en financieele wereld-
C1'isis is officieel met een woord gekikt.
Maar al werd dit laatste probleem in zijn
folie breedte en diepte ook niet aangeroerd,
«och heeft het zijn invloed op deze der-
tonde Volkenbondsvergadering doen get-
dm. Getuige de klachten over de wanbeta-
tos onder de Volkenbondscontribuanten en
bezuinigingsreorganisaties in het Vol-
"enbondsseeretariaat. In zijn sluitingsrede
toonde de voorzitter, de Griek Politis, dat
de klank van zijn naam tevens zijn per
soonlijkheid typeert. Al wilde hij niet ont
mannen, dat de beraadslagingen van min
der belang waren geweest dan gewoonlijk,
toch was hij zoo politiek om een merkwaar
dig optimistisch geluid te laten hooren, in
de hoop de twijfelaars en de critici, die den
Volkenbond als factor van beteekenis in
ket internationale politieke leven reeds
I bijna tot op nul hebben afgeschreven, te
1bewegen hun berekeningen van het Vol-
1 benbondsfaillissement te herzien. Het klonk
v eep beetje zielig als het gefluit van een
P merel in een bedompte steeg. En toch heeft
'r de politieke heer Politis een opmerking ge
haakt, welke wel even de aandacht ver-
f dient.
Hij zeide n.l., dat de Volkenbond geen
super-staat is, die zijn wil den re
geeringen kan opleggen, maar dat
bij slechts is de bijeenkomst der staten
Zelf. Zijn eenige, maar moeilijk te over
schatten verdienste is, volgens hem, dat
hij een diplomatieke atmosfeer schept,
Welke voor onderhandelingen gunstig is. In
de teere quaestie van de reorganisatie van
bet Volkenbondssecretariaat is opnieuw
gebleken, hoe men, bij goeden wil van alle
dijden, en door wederzijdsche concessies in
de. atmosfeer van Genève tot een accoord
ban komen. Dit is inderdaad juist. Maar
eveneens is juist, dat de kwestie van de
toorganisatie van het Volkenbondssecre-
toriaat niet zoo teer had behoeven te zijn,
dis zij thans bleek. Door haar teerheid be-
Wees zij, dat de belangrijkste Volkenbonds-
toden nog altijd trachten hun eigen natio-
hale belangen in het internationale milieu
door het versterken van hun machtspositie
bi de organisatie van den Volkenbond een
overwicht te verschaffen. Het verzet van
de Duitschers tegen de benoeming van den
toranschman Avenol tot opvolger van den
totredenden secretaris-generaal, Sir Eric
drummond, was uitsluitend gebaseerd op de
toees, dat Avenol niet bovenpartijdig zou
*ijn en derhalve den Franschen invloed in
den Volkenbond op voor hen ongewenschte
Wijze zou vergrooten.
Vandaar dat zij voorstelden, dat in de
tochnische leiding van den Volkenbond één
toogendheid nooit meer dan twee vaste
tonctionarissen zou mogen bezitten. Het is
dus nog allerminst internationaal gesteld
toet den Volkenbondsgeest onder de leden,
eh men moet erkennen, dat de bezwaren
van Duitschland tegen de benoeming van
Avenol niet van reëele gronden ontbloot
Waren. Dat men door middel van conces-
sies hun tegenstand heeft kunnen breken,
torandert aan dit feit niets. De zucht om
5eh Volkenbond te maken tot een willig
toternationaal instrument voor de een of
andere hegemonie, ondermijnt zijn gezag en
2ijn werkkracht. Zoo lang de Volkenbond
eeö spiegel is van het wantrouwen en de
Achterdocht der naties onderling, zal hij
hooit aan zijn doel: het helder witte licht
<tos vredes te laten schijnen om de politiek
to'oeiende duisternis te overwinnen, ten
v°lle kunnen beantwoorden.
Wanneer Politis dan ook zegt, dat juist
zij, die den Volkenbond zijn zwak
heid verwijten, dezelfden zijn, die
toch het meest tegen een versterking van
instelling van Genève verzetten, speelt
hij wel een handige, maar ook een valsche
roef uit. Want het verzet tegen een ver
werking van den Volkenbond tot een ge-
Wapenden superstaat vindt zijn oorzaak
■tost in het begrijpelijke wantrouwen, dat
e invloed van het nationale eigenbelang
ah sommige mogendheden door zulk een
ersterking tot groote schade van de wer-
ehjke internationaliteit zal worden gecon-
chdeerd. Eerst, wanneer alle leden hun
Ptoitieke en hegemonistische ambities zul-
eh hebben laten varen en zich eerlijk en
tionalisme, zal men den Volkenbond kun
nen maken tot een met dwingende
machtsmiddelen toegerust instituut,, zon
der gevaar te loopen een wanverhouding
tusschen verschillende staten te bevorde
ren of te bestendigen.
Politis, de gladde Griek, die o zoo gaarne
op den voorzitterszetel plaats nam, en het
in zijn hart wel spijtig zal vinden, dat de
door hem voorgezeten vergadering niet be
langrijk is geworden, heeft schoon gespro
ken, maar wij vreezen, dat hij de twij
felaars ten opzichte van den Volkenbond
met zijn handige, maar niet altijd even
steekhoudende argumenten eerder in hun
meening heeft bevestigd dan verzwakt.
Volgens een bericht in de ,3ayerische Volks-
zeitung" heeft men een wreedaardige proefne
ming gedaan met 2000 katten om de uitwer
king te constateeren van een nieuw soort gifgas,
dat voor oorlogsdoeleinden is vervaardigd. De
katten werden afgezonderd in een goed afge
sloten ruimte, waarbij men door dikke glas
ruiten de uitwerking van het gifgas kon gade
slaan. De gevolgen waren vreeselijk. De arme
beesten sprongen wild in het rond en trachtten
tevergeefs naar een uitweg te zoeken. Uit mond
en oogen werd een akelig slijmvocht afgeschei
den en men kon zien hoe de arme dieren te
vergeefs met hun pooten de pijn, die in hun
oogen veroorzaakt werd, trachtten te lenigen.
De dieren trachtten hun kop zoo hoog moge
lijk op te richten om beter adem te kunnen
halen, hetgeen zijn verklaring vindt in het feit,
dat het gas zwaarder is dan lucht en de kat
ten wilden zuivere lucht inademen.
Daarna drukte de professor op een knop,
waardoor een ventilator in werking werd ge
steld, zoodat weer versche lucht werd toege
voerd. De bek van deze arme dieren stond
wijd open, waarop een dikke laag schuim stond.
De ademhaling werd steeds langzamer en zwak
ker, zoodat de eene kat na de andere van uit
putting neerviel, onder heftige krampen en
zenuwschokken.
Zelfs toen de dieren uit de vergiftigde lucht
naar buiten werden gebracht stierven de mees
te nog na 24 uur. Een der beesten stierf eerst
na 14 dagen.
En dit gruwzaam, menschonteerend lot, dat
hier 2000 katten moesten ondergaan, is thans
weggelegd voor menschen, voor millioenen men-
schen!
Men zou denken, dat dergelijke verantwoor
delijke personen angst en vrees om het hart
zou slaan en dat zij zelf iedereen die zich zoo
vergreep aan Gods schepping achter slot en
grendel zouden zetten. Maar neen, de men-
schelijke geest put zich steeds verder uit om
naar middelen te zoeken om de menschheid te
vernietigen. Ja, de mensch is hier veel wreeder
dan het dier!
tolled
hoi
ig zullen hebben opgewerkt tot de
'°ge mentaliteit van een zuiver interna-
CALCUTTA, 18 October. (Reuter). Naar
eerst thans bekend wordt, zou Gandhi, onmid
dellijk na beëindiging van zijn hongerstaking
een beroerte hebben gekregen.
Van officieele zijde wordt dit echter, ont
kend.
Gandhi's aanhangers zouden dit echter langs
geheimen weg vernomen hebben, daar hun
door de autoriteiten nog steeds de toegang tot
de gevangenis wordt ontzegd.
Men vermoedt, dat men aan Gandhi's ge
zondheidstoestand geen ruchtbaarheid wil ge
ven om onlusten in het land te voorkomen.
Overigens heeft Gandhi twee jaar geleden
ook reeds een beroerte gehad.
Verwachting: Krachtige later afnemende
Noord-Westelijke tot Westelijken wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke opklarin
gen, aanvankelijk nog regen of hagel
buien en iets koeler.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Geseind van De Bilt hedenmorgen 11.45
uur aan alle posten:
„Wordt verwacht storm uit het Noord-
Westen."
Laagste barometerstand 735.1 te Ingö.
Zon op 6.31, onder 4.58. Laatste Kwar
tier Zaterdag n.m. 5.34. Licht op 5.28.
WASHINGTON, 18 Oct. (V.D.) In sommige
kringen te Washington verwacht men, dat de
Economische Wereldconferentie te Londen op
3 Januari a.s. zal beginnen en dat daarom het
tweede deel der Ontwapeningsconferentie te
Genève, welker aanvang eveneens op dien da
tum is bepaald, zal worden uitgesteld.
Voorts verluidt, dat er bepaalde aanwijzingen
zijn, dat eenige Europeesche staten verlenging
zullen vragen van het Hooger-moratorium voor
de door hen te betalen termijnen, die op 15
December vervallen. Men zal verlenging wen-
schen tot na afloop van de Economische We
reldconferentie. In de Vereenigde Staten ver
wacht men dan ook, dat ondanks het vroegere
Amerikaansche voorbehoud op deze Conferen
tie, de kwestie der oorlogsschulden zoowel als
die der douane-tarieven toch ter sprake zal
komen.
PARIJS, 18 Oct. (Reuter) Picherie, die
voor de echtheid der aan Boufloux-Lafont
overhandigde documenten betreffende het
luchtvaartschandaal instond, heeft voor den
rechter van instructie een bekentenis afgelegd.
Hij werd daarop wegens valschheid in ge
schrifte gearresteerd.
AKEN, 18 Oct. (W.B.) Vannacht heeft in de
schacht „Sophia Jacoba" te Hückelhoven een
mijngasontploffing plaats gehad, waardoor een
mijnwerker werd gedood en 11 gewond. Drie
der gewonden verkeeren in levensgevaar.
BOEKAREST, 17 Oct. (Reuter. De gewezen
minister van binnenlandsche Zaken, Mihaiache,
verklaarde na de
audiëntie bij den
koning dat hij
de vorming van
een kabinet Ma-
niu als de eenig
mogelijke oplos
sing heeft aanbe
volen. Daarop weid
tot Maniu het ver
zoek gericht naar
Sinaia te komen
waar hij morgen
ochtend zal aan
komen.
Naar in ooli-
tieke kringen ver-
Maniu luidt is de kans
groot, dat Maniu
opdracht krijgt tot vorming van een kabinet.
TOKIO 18 Oct. (Reuter). Over de houding
van Japan bij de beraadslagingen van den Vol
kenbond, die volgende maand te Genève begin
nen, wordt gemeld, dat de Japanscho vertegen
woordiger weliswaar aan deze onderhandelingen
zal deelnemen, doch slechts op zulke vragen
antwoord zal geven, die onmiddellijk verband
houden met het rapport van de commissie Lyt-
ton.
JEKING, 17 Oct. (V.D.) Ahier binnengekomen
berichten melden, dat tusschen de Chineesche
vrijscharen uit de provincie Hailoengkiang en de
mm
Mongolen een bondgenootschap is gesloten tot
gemeenschappelijke bestrijding van den Mand-
sjoerijschen staat en de Japanners.
De voornaamste stammen van Mongolië heb
ben afgevaardigden gezonden naar Hailar, waar
zij onderhandelen met den leider der vrijscha
ren, generaal Scepingnen.
Ook afgevaardigden van generaal Matsjant-
sjang nemen deel aan deze beraadslagingen.
TOKIO, 18 Oct. (V.D.) Het ministerie van
koloniën is met het ministerie van financiën
overeengekomen, dat een millioen ijen zal wor
den beschikbaar gesteld voor de uitgaven, noo-
dig voor het overbrengen van een tweede groep
gewapende reservisten van 1000 personen naar
Mandsjoerije.
OBERAMMERGAU, 18 Oct. (VD) De bekende
oud-directcur van de houtsnijwerkschool en
eereburger der gemeente Oberammergau, Lud
wig Lang, is op 88-jarigen leeftijd overleden.
Ludwig Lang leerde het handwerk van hout
snijder en vormde zich verder als beeldhouwer
te München. De gemeentelijke teeken- en mo
delleerschool te Oberammergau werd door hem
uitgebreid en tot de houtsnijwerkschool, waar
van hij 40 jaar aan het hoofd stond en üie of
ficieel was erkend en werd gesteund zoowel door
de Beiersche als door de Rijksregeering. In den
loop der jaren werd de school de belangrijkste
werkplaats voor het wereldberoemde Oberam-
mergauer houtsnijwerk.
Ook bij d passiespelen vervulde Ludwig Lang
herhaaldelijk belangrijke functies. Tweemaal
was hij belast met de opperste leiding. Vaak
werd hij door buitenlanders gehouden voor den
bekenden speler van de Christus-rol, Anton
Lang.
LONDEN, 18 Oct. (V.D.). De Parijsche cor
respondent van de „Daily Mail" schrijft in
een artikel over het door Frankrijk voorge
stelde internationale wapendepót in Spanje,
ten behoeve van den Volkenbond, dat achter
dit plan meer schuilt dan men op het eerste
gezicht merkt. De schrijver wijst o. a. op de
Fransche plannen om de uitbreiding der
Spaansche spoorwegen, die niet al te best gin
gen met Fransch geld te steunen, plannen, die
volgens den schrijver geen andere strekking
hadden dan de mogelijkheid te scheppen om
Afrikaansche troepen in een Spaansche haven
te debarqueeren en per trein naar Frankrijk te
vervoeren, waardoor de gevaren en het tijd
verlies van een zeereis aanzienlijk verminderd
worden. Wanneer Spanje de bondgenoot van
Frankrijk wordt, staan Frankrijk ook de ha
vens van de Balearen ter beschikking, zoodat
de Fransche koopvaardijschepen in het Westen
van de Middellandsche Zee zoover als mogelijk
is tegen aanvallen uit het Oosten zijn be
schermd.
KINGSTON (Ontario), 17 Oct. (Reuter). Een
ernstig oproer is uitgebroken in de gevangenis
van het naburige Portsmouth. Er werden scho
ten gehoord binnen de muren om het gebouw
en men zag den rook van verscheidene kleine
vuurtjes opstijgen. De autoriteiten willen geen
mededeelingen verstrekken.
Nader meldt Reuter, dat 900 gevangenen aan
het oproer deelnamen. De geheele gewapende
macht te Kingston werd te hulp geroepen, daar
men vreesde, dat de -ebellen de bewakers zou
den overrompelen. Met gebruikmaking van
vuurwapens slaagde men er ten slotte in het
oproer te onderdrukken, waarna de troepen
naar hun kwartieren zijn teruggekeerd.
STOCKHOLM, 17 October. (V. D.) Curatoren
in het faillissement der AB Hoegbroforsen heb
ben Maandag uitvoerig verslag uitgebracht,
waarbij melding wordt gemaakt van groote be
driegerijen. Ondanks jarenlange gunstige balan
sen blijkt, dat niet alleen het aandeelenkapitaal
van 5y millioen kronen, maar ook de obligatie-
leening, groot 3 millioen kronen, grootendeels
verloren zijn. De balans der maatschappij heeft
van 1923 tot 1932 de jaren, dat Torsten Kreu
ger directeur was jaarlijks een winst van
493.000 kronen vermeld, terwijl in werkelijkheid
vier millioen was verloren. Op een balaiis parais-
seert een banksaldo van 2 y millioen kronen,
welke in het geheel niet aanwezig waren. Voorts
waren kassaldo's en vorderingen vermeld met
het tienvoudige van het werkelijke bedrag.
Verwacht wordt, dat Torsten Kreuger einde
der week zal worden gearresteerd.
MOSKOU, 18 Oct. (Reuter.) Kort voor Mos
kou is een uit den Kaukasus komende sneltrein
ontspoord.
Twee wagons werden vernield. Omtrent per
soonlijke ongelukken wordt niets gemeld.
LONDEN, 17 Oct. (V.D.). Tijdens de achter
volging van een moord op een ambtenaar ver
dachte, kwam het, naar uit Senatobia (Missi-
sippi) gemeld wordt tot een ernstig bloedver
gieten. Een negerfarm, waar de achtervolgde
zich, naar de politie aannam, verborgen had,
werd belegerd. Door salvos, die de politieambte
naren op het huis afgaven, werden de eigenaar
van de farm, diens vrouw, twee zoons en een
schoonzoon gedood. Toen de politie vervolgens
het huis doorzocht' bleek, dat de gezochte moor
denaar in het geheel niet aanwezig was.
KHULNAS (Bengalen), 18 Oct. (Reuter.)
Eisuval Datta, de vroegere dictator van het Pan
Indisch Congres, is door een onbekende gedood,
aangezien Datta verdacht werd een politie-spion
te zijn.
GENÈVE, 18 Oct. (V.D.) De secretaris-gene
raal van den Volkenbond, Sir Eric Drummond,
zal zich naar Rome begeven om met de Itali-
aansche regeering te onderhandelen over de be
zetting van de functie van waarnemend secre
taris-generaal. Genoemd wordt voor deze func
tie de naam van den huldigen Italiaanschen
gezant te Weenen, Auriti.
Van Rome zal Sir Drummond zich naar Ber
lijn begeven om met de Rijksregeering te spre
ken over de bezetting van den post van onder
secretaris-generaal. Naar verluidt zal de beslis
sing over de Duitsche candidatuur dezer dagen
vallen. De definitieve benoeming der Volken
bondsambtenaren geschiedt door de in Novem
ber a.s. te houden buitengewone Assemblee.
WEENEN. 18 Oct. (Reuter.) Naar aanleiding
van de bloedige gebeurtenissen van gisteren
zijn alle hoogescholen alhier voorloopig voor
drie dagen gesloten. Zij zullen eerst weer wor
den geopend, wanneer de regeering voldoende
waarborgen tegen een herhaling der gebeur
tenissen heeft gekregen.
Te Weenen zijn voorts, zooals we reeds meld'
den, alle betoogingen, optochten en vergade'
ringen in de open lucht, die van sociaal-demo
cratische, communistische en nat.-socialistische
zijde op touw worden gezet, verboden.
Vernietigende rede van Mgr. Kaas op het be
leid van von Papen.
Fruisen contra het Rijk. Een beslissing uit
gesteld.
Ford voor Hoover.
Demonstratieverbod te Weenen.
Spoorwegramp in Roemenië; 18 dooden.
Het Roemeensche kabinet-Vaida afgetreden.
Bouwarbeiders aanvaarden loonsverlaging.
Interpellatie-Vliegen over de relletjes op rooden
Dinsdag in den Haagschen Gemeenteraad
voortgezet.
Rijksmiddelen toonen achteruitgang.
Regeeringscrisis in België.
N" ende Dies Natalis der R.K. Uni ersiteit.
Het water wast.
Kerkelijke benoemingen.
De dader van den roofoverval te Df r ant ge
arresteerd.
LONDEN, 18 Oct. (V.D.) Volgens een draad
loos bericht van het Nederlandsche stoom
schip „St. Annaland" dat zich hedenmorgen vijf
mijlen ten Noord-Oosten van het lichtschip
„Cross Sands" bevond, is op deze hoogte heden
morgen tijdens den hevigen storm op ongeveer
één mijl afstand van de „St. Annaland" een
onbekend schip gezonken. Het schip verdween
plotseling in de diepte. De „St. Annaland"
heeft de omgeving afgezocht, doch heeft al
leen wat drijfhout en een kleine boot gevon
den.
PRAAG, 17 Oct. (Reuter.) De geruchten vol
gens welke de Tsjecho-Slowaaksche regeering
zou zijn afgetreden, komen niet met de feiten
overeen. Verscheidene bladen spreken echter
over een gedeeltelijke wijziging van 't kabinet.
Het „Prager Tageblatt" meldt, dat de premier
Udrzal, die op het oogenblik te Karlsbad een
kuur doet, voornemens zou zijn wegens gezond
heidsredenen af te treden.
Sedert het einde van de vorige week zijn er
besprekingen gevoerd tusschen den president
der republiek en politieke leiders en ministers,
die waarschijnlijk heden zullen worden beslo
ten met de ontvangst der beide ministers uit
de Duitsche partijen.
RIO DE JANEIRO, 18 Oct. (V.D.) Nu de ge
wapende opstand van de bevolking van den
staat Sao Paulo tegen de federale Braziliaan-
sche regeering is mislukt, wordt door de leiders
der revolutionnaire beweging een nieuwe vorm
van actie aangekondigd. Alle bewoners van Sao
Paulo worden opgewekt om de producten en
goederen van andere Braziliaanache staten te
boycotten.
Haarlem Heemstede Bloemendaal
Hoogste stand op Dinsdag 1 uur mm.: 754
Vooruit
