De vitaliteit van Weenen
De Omroeper spreekt!
ONDERZOEKT
St. Willibrordus
Kabinet-Dollfuss
zegeviert
Ottawa-debatten
in Lagerhuis
Het nieuws van heden
FRANKEN'S
ggt
RADIO MOORS
de barometer
VEREE1NIGDE KATHOLIEKE PERS
EEN ENKELE ZONDAG
Gevangenisoproer
te Portsmouth
Boterïnvoer in
Duitschland
„Omroepers" komen in 75000 gezinnen
BROODFABRIEKEN
T
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ZATERDAG 22 OCTOBER 1932
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen p. week
25 cent; per kwartaal f 3.25; per post,
per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
N.V. Ned. Verzek. -Maatschappij
Utrecht, Catharijnesingel 48
Hoofdinspectie Amsterdam
Adm. de Ruijterw. 242, Tel. 82797
Kapitaal- en Volksverzekering
Bisschopswijding van Mgr. Innit-
zer. Christelijk sociaal con
gres. Machtige Stahl-
helm betooging
Schietpartij tusschen
soci's en nazi's
Bewakers overweldigd, gevange
nen bevrijd
Graaf de Broqueville
kabinetsformateur
Nog heden de ministerlijst
gereed?
Vlootwapenstilstand
Amerika voor verlenging tot
1 Maart 1933
Vinnige woordenstrijd met
den soc. dem. leider
Otto Bauer
Driftig Heimwehrman
Het Weer
Kabinet afgetreden te
Praag
Daar ieder
Nu doet aan
Behendig
heidsspel,
Heb ik thans
Yo-yo in
De plaats van
Een bell
Het klosje
Daalt netjes,
Maar klimt weer
Omhoog.
Dat dit juist
De kunst is
Behoeft geen
Betoog
Het is niet
Eenvoudig,
Al schijnt dit
Wel zoo.
Probeert U
Toch ook eens
De kunst van
Yo-yo l
Wilt U er
Een hebben?
Als U nu
Meteen
Een Omroeper
Opgeeft,
Geef ik U
Er een!
Ieder, die ons tot nadere aankondiging in de kolómmen van ons blad
een „Omroeper" (contante kleine annonce) ter plaatsing opgeeft,
hetzij door bemiddeling van een erkend advertentie-bureau, van den
boekhandel of van een onzer agenten, hetzij rechtstreeks aan de
loketten van onze advertentie-af deeling, krijgt zulks een
Yo-yo-apparaat gratis aangeboden of eventueel toegezonden.
Godsdiensthaat in
Spanje
Kerkelijke plechtigheden met
bommen verstoord
De crisisconferentie
Oostenrijks onderwijs
Hitler's open brief
beantwoord
Onze VALUTA-AFDEELING koopt en verkoopt vreemd bankpapier
en buitenlandsche chèques tegen de scherpste noteringen
Ontzettende vuurzee
te Komatsoe
Duizend huizen in de asch
gelegd
Kreugerdirecteur
gestraft
JAPAN EN DE VOLKENBOND
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
ZELF MÜZItk MAKEN
5 boerderijen verbrand
W. Brake! Jr. Botermarkt 17
Het fijne melkbrood van
Franken. Het kost nu maar
één dubbeltje
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Komt men van New-York, Londen, Parijs
of Berlijn naar Weenen, dan lijkt
Weenen haast een doode stad. Op het
gebied van verkeer is de Oostenrijksche hoofd
stad niet te vergelijken met genoemde hoofd
steden.
Toeh is Weenen niet dood.
Wat er voor vitaliteit zit in die ondanks
alles nog gemoedelijke, hoog gecultiveerde en
strijdbare stad, toonde ons verleden Zondag.
In den maar zelden geëvenaarden romaansch-
Sotieken Stephansdom werd verleden Zondag
onze nieuwe opperherder dr. Theod. Innitzer
door den nuntius, aartsbisschop Sibilia, geassis
teerd door de wij-bisschoppen Kamprath en
Seydl, tot bisschop gewijd. Het machtige, impo
sante kerkgebouw was niet in staat de drommen
geloovigen te omvatten, die gekomen waren om
de zeldzame plechtigheid bij te wonen en den
eersten bisschoppelijken zegen van den nieuwen
herder te ontvangen.
Ongeveer tezelfder tijd hield verleden Zon
dag de grootste rechtsche partij, feitelijk de
Partij der Katholieken van Oostenrijk, de
Christelijk-Sociale Partij, in de sportarena van
Engelmann haren „Volksdag", onder deelne-
toing van wel tienduizend menschen. De
nieuwe leider der partij na den overleden
dr. Seipel professor Krasser, verkondigde,
dat de tijd rijp is voor een nieuwe ordening
der maatschappij, van den staat en der econo
mie, voor een terugkeer naar het grootsehe
sociale program van Weenens grootsten bur
gemeester wijlen dr. Lueger, den succesvollen
grondlegger der partij. We willen hopen, dat
t niet bij mooie woorden blijft en de Christelijk-
Sociale Partij zich bezint op haar beroemd ver
leden en weer de volkspartij wordt van weleer.
Die eisch is ook rijp!
Parallel met dezen volksdag ongeveer te
zelfder ure was er een machtige betooging der
de laatste jaren zoo gehavende „Heimwehr".
Z« was steeds een in-Oostenrijksche beweging,
gedragen door de sympathie van Oostenrijks
katholieke leeken en geestelijken. Ware de
onzalige tegenstelling in deze: eenerzijds dr.
Seipel, de traditioneel-Oostenrijksche, katho
lieke priester, anderzijds dr. Schober, liberaal.
Groot-Duitsch Anschlussfreund, er niet ge
weest, dan zou Oostenrijk veel bespaard geble
ven zijn. Goed en wel, die beweging is weer aan
het groeien en het zou me niet verwonderen,
dat door haar invloed het Oostenrijksche parle
mentarisme in afzienbaren tijd een gevoeligen
klap gaat krijgen. Met de Nazi-beweging is in
ieder geval de Heimwehr-beweging niet te ver
gelijken. Die is noch Oostenrijksch, noch Katho
liek, al heeft ze haar ontstaan aan een gewezen
katholieken Oostenrijker (Hitier) te danken;
die is Pruisisch en protestantsch.
Van Nazi's gesproken! Deze zijn de aanleiding
geweest, dat het Weenen van verleden Zondag
door heel de wereldpers is gegaan. Er was één
der welbekende Nazi-betoogingen met parade
en muziek. Dezen keer in het volkrijke, hoog-
roode, elfde distrikt van Weenen. Verkropte
Woede bij de Sociaal-Democraten. Alles scheen
natuurlijk afgezien van nu eenmaal onver
mijdelijke wederzijdsche liefelijkheden in
Welgevalligheid te verloopen. Doch het kwam
anders. De betoogers waren reeds op den terug
tocht. Daar scheidde zich de achterhoede, een
groepje van geen twintig man, af, verliet de
hoofdstraat en trok door een steegje, zelfs
onder geleiding van een paar agenten, voorbij
het socialistische partijgebouw. Wat dit opzet
telijk, was dit toevallig? Dat is nog niet uitge
maakt en zal ook wel nooit uitgemaakt worden.
Dit echter schijnt wel vast te staan, dat plotse
ling uit het partijgebouw geschoten werd op
Nazi's en politie. Onmiddellijk vielen er drie
dooden, afgezien van licht en zwaar gewonden.
Het mooiste is, dat er niemand schuldig is. Als
je de socialisten hoort, dragen de politie en de
Nazi's de schuld. De politie, omdat ze dat
steegje niet tevoren heeft afgezet; de Nazi's,
omdat ze de Schutzbündler in het partijgebouw
geplaagd en getart hebben. Als je de Nazi's
hoort, zijn ze als „vreedzame wandelaars" door
het bewuste straatje getogen en hadden zelfs
geen idee, dat zich daar een socialistisch bol
werk met tot de tanden gewapende Schutzbünd
ler bevond. „We zijn verraderlijk overvallen en
eischen dat heel de Schutzbundformatie ont
bonden en beslag gelegd wordt op alle socialis
tische wapens." Daar zal wel niets van komen.
Maar wat wel komen zal of liever wat al ge
komen is, dat alle betoogingen van Socialisten,
Communisten en.... Nationaal-Socialisten ver
boden worden en wel dat is het pikante
door den nieuwen Heimwehr-Minister voor
Veiligheid, overste Fey.
NEW YORK, 22 Oct. (Reuter) Volgens een
hier ontvangen bericht is in de strafgevangenis
te Portsmouth een opstand uigebroken. 110 ge
vangenen overweldigden de 40 bewakers en be
vrijdden de gevangenen in twee rijen cellen
van het hoofdgebouw.
De autoriteiten hebben terstond de noodige
maatregelen genomen en 150 man canadeesche
artillerie zijn met machine-geweren gewapend
uit Kingston vertrokken.
Binnen de muren der gevangenis heerscht
groote wanorde De opstandelingen hebben het
interieur van het gebouw vernield. De oproer
makers worden aangevuurd door de 700 gevan
genen, die nog in hun cellen zijn opgesloten.
Daar de opstandelingen sedert 24 uur geen
voedsel meer hebben gekregen, verwacht men
dat zij zich spoedig zullen overgeven.
BRUSSEL, 21 October (V.D.) Graaf De
Broqueville heeft de opdracht om een regee
ring te vormen definitief aanvaard en hoopt
Zaterdag de ministerlijst gereed te hebben. Het
is nog niet zeker of de Vlaamsche katholieken
hem zullen steunen. Deze steun wordt afhan
kelijk gemaakt van de onmiddellijke ontbinding
Van het kabinet, hetgeen, zooals de zaken er
thans voor staan, waarschijnlijk in de eerst
volgende week plaats zal vinden. De minis
terlijst zal er wellicht als volgt uitzien:
Het ministerie van Oorlog zal waarschijnlijk
Worden waargenomen door den voormaiigen
Premier Theunis. Hymans blijft minister van
Buitenlandsche Zaken, de Broqueville zelf neemt
het ministerie van Landbouw op zich. Betref
lende Binnenlandsche Zaken is nog niets be
kend. Zes aftredende ministers zullen geen
heel uitmaken van het nieuwe kabinet, waarin
het Vlaamsche element zwakker zal zijn ver
tegenwoordigd.
WASHINGTON, 21 Oct. (Reuter). De Ver.
Staten aanvaarden een verlenging van den stil
stand in de vlootbewapening tot 1 Maart 1933
Het formeele bericht hierover zal weldra naar
Genève worden gezonden. Het doel der verlen
ging, zoo wordt in officieele kringen verklaard,
is de ontwapeningsconferentie gelegenheid te
geven tot overeenstemming te geraken over de
vermindering der bewapening ter zee.
WEENEN, 21 Oct. In den Oostenrijkschen
Nationalen Raad kwam het heden tot ernstige
incidenten.
De soc.-dem. leider Otto Bauer riep de rech
terzijde schamper toe: „Gij zijt de ware demo
craten". en maakt een toespeling op de Zuid-
Duitsche gezindheid
van den Bondskan
selier. Deze antwoord
de Bauer- „U bent
een bolsjewiek, die het
alleen met de proleta
rische dictatuur, niet
met de democratie
ernstig meent. Bauer
antwoordde„Beter
een christelijke bols
jewiek, dan iemand,
die elke week van ge-
f«pffi zindheid verandert."
in de zaal ontstond
groot rumoer en een
opgewonden woorden
wisseling tusschen
v» links en rechts, waar-
M in een afgevaardigde
van het Heimatblok
een inktkoker naar
Bauer wierp. De voor
zitter onderbrak de
zitting en had groote moeite om een vechtpartij
te voorkomen.
Na de hervatting werd de Groot-Duitsche
motie van wantrouwen met 83 tegen 78 stem
men van socialisten er Groot-Duitschers ver
worpen. Aangenomen werd een christelijk-
sociaal voorstel, waarin de regeering verzocht
werd. bij het begin van de najaarszitting 1933
een besluit over den verkiezingstermijn voor te
leggen.
BAUER.
Matige tot krachtigen, later waarschijnlijk
weer afnemende Zuidelijke tot Westelij- 5
ken wind, zwaar bewolkt tot betrokken
met tijdelijke opklaring, waarschijnlijk
regenbuien en iets kouder.
Verdere vooruitzichten: Weinig verande- EE
ring. EE
EE STORMWAARSCHUWINGSDIENST EE
■E Geseind d.d. 21 October te 20.20 uur EE
EE van De Bilt aan alle posten: „Stormsein
neerhalen. Blijft op uw hoede."
Zon op 6.39, onder 4.50. Laatste
Kwartier n.m. 5.34. Licht op 5.20.
BERLIJN, 21 Oct. (V.D.) Omtrent de met
Finland overeengekomen regeling van den bo
terïnvoer in Duitschland wordt van bevoegde
zjjde nader medegedeeld:
Tegenover het thans vastgelegde invoercon
tingent van 55.000 ton stond een invoer in 1931
van 100.000 ton en in 1932 volgens een bere
kening over de eerste drie kwartalen van
72.000 ton. De invoerrechten waren vijfvoudig
verschillend, n.I. 50 Mark voor een contingent
van 500 ton, waarop voor de landen met lage
valuta een toeslag van 36 Mark kwam. Verder
was er een normaal tarief van 100 Mark (met
valuta-toeslag van 36 Mark) en een super
tarief van 170 Mark. Voor 1932 zal het gemid
delde tarief 67 Mark bedragen, aangezien bij
een hoog tarief invoer nauwelijks mogelijk is.
Na de thans ingevoerde contingenteerings-
maatregelen verwacht men, dat het tarief in
de komende jaren nog verder zal dalen. Een
aantal landen was n.I. onder de tot nu toe
geldende regeling in staat hun contingent te
gen laag tarief niet alleen geheel te gebruiken,
doch zelfs hun productie uit te breiden. De
nieuwe regeling houdt echter in zooverre ver
band met de Duitsche uitvoerbelangen, dat de
boter-exporteerende landen begunstigd worden
in verhouding met hun belangen voor den Duit-
schen uitvoer. Voor den Duitschen landbouw
is het voornamelijk belangrijk, dat er thans
niet meer dan het vastgestelde contingent van
55.000 ton wordt ingevoerd.
Wat Nederland betreft zijn de tot nog toe
gevoerde, gedeeltelijk particuliere onderhande
lingen door de nieuwe regeling van Finland en
de overige landen overbodig geworden. Volgens
deze regeling krijgt van het totale contingent
Nederland het recht tot invoeren van
21 pet., Denemarken 32 pet., Zweden 8 pet.,
Rusland 5 pet., Estland 6 pet., Finland 3.8 pet.
en Letland 10 pet.
PRAAG, 21 Oct. (Reuter). Minister-president
Udrzal rapporteerde in den ministerraad over
de motieven, welke hem tot aftreden gedwon
gen hebben. De ministerraad besloot hierop, den
president der republiek het ontslag van het
geheele kabinet aan te bieden.
SARAGOSSA, 21 Oct (K.W.P.) Bij gelegen
heid van het feest van O. L. Vrouw del Pilar,
dat eergisteren in Spanje gevierd werd, hebben
de socialisten getracht om de plechtigheden te
verstoren. Op verschillende plaatsen van de stad
waren helsche machines geplaatst. In de De-
senganostraat zijn twee bommen ontploft. Ge
lukkig zijn er geen slachtoffers te betreuren en
de aangerichte schade is betrekkelijk gering
In den loop van den dag is er echter een
bom ontploft vlak bij het gemeentehuis, waar
de autoriteiten in vergadering bijeen waren.
De voorgevel van het raadhuis werd ernstig
beschadigd.
In de buurt van Bilbao in San Salvador del
Valle heeft er op straat een verwoed revolver
gevecht plaats gehad tusschen socialisten en
Baskische nationalisten, waarbij een Bask werd
gedood en vier gewond, waarvan drie ernstig.
LONDEN, 21 Oct. Reuter meent te weten
dat de Economische Wereld Conferentie in het
gebouw van het Hoogerhuis te Londen zal wor-
WEENEN, 21 Oct. (Reuter). De minister van
Financiën heeft verklaard, dat het gevaar voor
afschaffing van enkele universiteitsfaculteiten
als afgewend kan worden beschouwd.
LONDEN, 21 Oct. (Reuter). Bij de artikels-
gewijze behandeling van de Ottawa-overeen-
komsten trachtten de Labour-leden en de
Samuel-liberalen de opneming te verkrijgen van
de bepaling, dat de accoorden met een termijn
van zes maanden opgezegd mogen worden.
Het desbetreffende Labour-amendement werd
met 266 tegen 58 stemmen verworpen.
Met 225 tegen 54 stemmen werd verworpen
een Labour-amendement tot schrapping uit de
Canadeesch-Engelsche overeenkomst van de
bijzondere bepaling, dat de invoer van artike
len, welker prijzen tengevolge van door de be
trokken buitenlandsche staten genomen maat
regelen geacht kunnen worden de voordeelen
der Ottawa-preferenties te niet te doen, ver
boden wordt.
Mét ongeveer dezelfde stemmencijfers werd
verworpen een amendement, waarin werd ge-
eischt, dat geen enkele verordening op grond
van de anti-dumpingsbepaling zou worden uit
gevaardigd, tenzij na een openbaar onderzoek
der adviseerende douane-commissie.
In het Lagerhuis is een amendement der
Labourpartij, waarbij de invoer van goederen
wordt verboden, die door harden arbeid voor
een hongerloon zijn geproduceerd met 288 tegen
33 stemmen verworpen.
De conservatief Samuel sprak in dit verband
over de levensvoorwaarden van koelies op
Java en Sumatra, waar concurrentie wordt
aangedaan aan de Britsche rubber- en thee
industrie.
BERLIJN, 21 Oct. (W.B.). In -en open brief
aan den Rijkskanselier heeft Adolf Hitler be
weringen geuit over het standpunt der Duitscne
regeering inzake de ontwapeningskwestie, die
in het belang der Duitsche buitenlandsche po-
ltiek ten sterkste moeten worden tegengespro
ken.
Duitschland zou een herbewapeningsprogram
hebben aangekondigd en een leger van 300.000
RIME
IMK
man geëischt hebben. Het zou verder geëischt
hebben groote >orlogsschepen te mogen bouwen
enz. enz.
Deze drie beweringen zijn absoluut onwaar.
Duitschland heeft nimmer andere eischen ge
steld dan die, welke in het memorandum van
29 Aug. vervat zijn.
Wij verlangen, dat de andere staten ontwape
nen tot op het peil, dat ons door het verdrag
van Versailles is opgelegd. Wel willen we reke
ning houden met de bijzondere omstandigheden,
waaronder ieder land verkeert
Als de ontwapeningsconferentie met dezen
eisch geen rekening houdt, dan verlangen wij,
dat er niet langer een tweeërlei recht geldt. Ook
in dat geval eischt Duitschland geen herbewa-
penning.
De toestand mag echter niet langer voort
duren, dat ons wapens verboden zijn, die an
deren staten als onontbeerlijke verdedigings
middelen zijn toegestaan.
De Rijksregeering constateert, dat Hitler in
zijn open brief van 20 October onware bewe
ringen heeft geuit die de Duitsche buitenland
sche politiek vervalschen en daarmee net be
lang van het Duitsche volk ten zeerste bena-
deelen. Het Duitsche volk moet zelf maar over
deze houding van Hitier een oordeel vormen.
TOKIO, 22 Oct. (Reuter). Te Komatsoe
is in den afgeloopen nacht 'n hevige brand
uitgebroken, waardoor meer dan duizend
huizen in de asch werden gelegd.
Talrijke families zijn dakloos en beroofd
van al hun bezittingen.
STOCKHOLM, 21 Oct. (Reuter). Een van de
directeuren van Kreuger Toll, Wendler, is
tot 18 maanden dwangarbeid veroordeeld.
TOKIO, 21 Oct. (Per telefoon). De Japansche
minister van Buitenlandsche Zaken ontving
heden den Japansche hoofdgedelegeerde bij den
Volkenbond, Matsuoka. Deze kreeg opdracht
den Volkenbond duidelijk te maken, dat het
Mandsjoekwo-vraagstuk een kwestie is, welke
alleen China en Japan aangaat. Verder zou ge
sproken zijn over de voor- en nadeelen van eer
uittreden van Japan uit den Volkenbond
(United Press;
Parlementaire meerderheid voor het kabinet-
Dollfuss. Opgewonden zitting.
Kreiiger-directeur veroordeeld.
Reeks amendementen tegen de Ottawa-accoor-
den verworpen.
Tsjecho-Slowaaksch kabinet afgetreden.
Dl
Algemeene Beschouwingen over de Rijks be
grooting 1933.
Portefeuille met ƒ37.000 te Rotterdam ver
dwenen.
Pastoor H. Donders f.
Verordenende bevoegdheid der Bedrijfsraden.
Sociaaldemocratische amendementen ver
worpen. Amendement Goseling aanvaard.
Troosteloos uitzicht voor den Nederlandschen
landbouw. Belangrijke rede van prof. dr.
W. C. Mees.
Inbraak in het gemeentehuis te Heteren.
Nieuwe brug over de Roer gedeeltelijk ingestort.
ECrnstg autobus-ongeluk in onze Oost; tien
gewonden.
Twee motorbooten op het IJselmeer gezonken-
Wapensmokkelarij in Noord-Limburg.
Doodelijk ongeluk op den onbewaakten over
weg te KetheL
Emil Ludwig over de huidige Duitsche politiek.
Het beheer van Lotisico.
Het eerste schip met afgezaagd hout uit Siberië
te Amsterdam aangekomen.
Valsche muntersbende in Den Haag geknipt.
C
SCHENKT DE HOOGSTE VOLDOENING
R.K. Muzikanten, geeft U op als werkend -id bij da
R.K. Harmonie „EUPHONIA". Adres: J. W Lefeber,
dir.. Tetterodestraat 71 - Haarlem.
PFORZHEIM, 21 Oct. (V.D.). Vrijdag zijn
te Birkenfeld tijdens een hevigen storm vijf
boerenhofsteden tot den grond toe afgebrand.
Vier arbeidersfamilies, van welke een met tien
kinderen, verloren al hun bezittingen. Zij zijn
slechts gedeeltelijk verzekerd.
RUBLI Stofzuiger 78.—. o m. f 1.50 Der week
AMEG Stofzuiger 49.50, o. m. 1.— per weeK
Haarlem - Heemstede - Bloemendaal
Koningstr. 27, Tel. 14609, Haarlem
Hoogste stand op Zaterdag 9 uur v.m.: 759
Vooruit