Herriot's ontwapeningsplan
Rijk en Pruisen enger bijeen
1
L/
S
St. Willi brord
J
Het nieuws van heden
RADIO MOORS
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
IN DE KAMER ONTVOUWD
Boodschap van
Mussolini
Spoorwegramp te
Moskou
DE GUERILLA IN
MANDSJOEKWO
VERSTOORDE TROONREDE
REDE VAN VON GAYL OP
HET PERSBANKET
1
OMKEER IN MEXICO
31 October
IWERELDSPAARDAGl
DE BAROMETER
ZATERDAG 29 OCTOBER 1932
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen p. week
25 cent; per kwartaal f3.25; per post,
per kwartaal 3.58 bij vooruitbetaling DACBIAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
TELEFOON 13866
N.V. Ned. Verzek.-Maatschappij
Utrecht, Catharijnesingel 48
Hoofdinspectie Amsterdam
Adm. de Ruijterw. 242, Tel. 82797
Kapitaal- en Volksverzekering
Algemeene toepassing van een
korten diensttijd onder zes
voorwaarden
Bouillon contra Ramsay
MacDonald
Aan alle zwarthemden
in heel Italië
300 dooden in Annam
mSmm
Herriot
Overweldigende meerderheid
Op Zondag 16 October zouden er
100 menschen gedood en 300
gewond zijn
Door G.P.Oe verzwegen?
Treinramp bij Sjanghai
Negentig dooden en gewonden
De Hydepark-onlusten
Het Weer
Gisteren 96 Chineezen
gedood
Ma weer verschenen
Rebel capituleert
DE BOERINNEN DAG TE ROERMOND
Inktkokers vliegen door het
Bulgaarsche parlement
Weg met de fascistische
regeering
Leeftijd voor het kiesrecht met
S jaar verhoogd; dubbele
kiezers
Een boven-partijdige
regeering
Verdere hervormingen
1
Ons BewrsoverzJcht wordt op aanvrage gratis toegezonden
Belangrijke verklaring van den
Aartsbisschop
Hoover's laatste ronde
Rust in Panama
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
De Engelsche protectie
Labour en de levensmiddelen
Ter dood veroordeeld
OVERSTROOMING IN BELGIË
W. Brakel Jr. - Botermarkt 17
NORMAN DAVIS NAAR PARIJS
Met goede hoop
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
PARIJS, 28 Oct. (Reuter.) In de heden ge
houden Kamerzitting heeft de communistische
afgevaardigde Chasseigne scherpe aanvallen
gericht tegen de regeering en den Generalen
Staf, zoodat hij door den voorzitter tot de orde
moest worden geroepen. De leider der socialis
ten, Léon Blum, eischte, dat men de Duitsche
regeering elk argument tot herbewapening zal
ontnemen, door zelf te ontwapenen.
Door de radicale fractie werd een motie in
gediend tot vermindering der bewapening en
een verbod tot fabricatie van wapenen in alle
landen.
Franklin Bouillon verklaarde, dat Duitsch-
land onophoudelijk het verdrag van Versailles
heeft geschonden en waarschuwde Herriot voor
MacDonald, dien hij allerminst een vriend van
Frankrijk kon noemen. Met dien man zou
Frankrijk onder het juk van Duitschland ge
raken. In 1914 heeft MacDonald vertwijfelde
pogingen gedaan, om Engeland te verhinderen,
Frankrijk ter zijde te treden en tijdens den oor
log zette hij zijn intriges tegen Frankrijk voort.
Herriot protesteerde tegen deze verklaringen.
Bouillon vervolgde: Zeven jaar lang heeft
Frankrijk zich een rad voor de oogen gedraaid
met het verdrag van Locarno. Duitschland be
reidt slechts één ding voor, den revanche-oor
log. (Bijval rechts).
De radicale afgevaardigde Cöt onderbrak
Bouillon. Wanneer men van huichelarij spreekt
aldus Cöt dan ligt deze daarin, dat men
de verdragen voor onaantastbaar houdt. De
verdragen kunnen niet eeuwig duren. Hij ver
wachtte herziening door rechtvaardige oplos
singen. Anders zou men zekere volken tot ver
twijfeling drijven.
Hierop nam Herriot het woord.
Frankrijk kan, wat het Hoover-plan betreft,
geen verplichtingen op zich nemen zonder voor
afgaande besprekingen.
Duitschland heeft de kwestie der gelijkge
rechtigdheid opgeworpen, welke men op ver
schillende wijze kan opvatten.
Aan de eene zijde heeft men de uitlegging,
welke di*. Brüning aan het Versailles-verdrag
geeft, aan de andere zijde de opvatting, dat
Duitschland zelf zijn rechten kan vaststellen.
Rijksweerminister von Schleicher heeft zich
daaromtrent met alle ondubbelzinnigheid geuit.
Het gaat erom, het effectief van de Rijks-
Weer te verdubbelen en haar met zwaar oor
logsmateriaal uit te rusten. Het loopt dus uit
op een eisch tot bewapening.
Daarvan is ook Engeland overtuigd. Zeker is
dat het ontwapeningsplan het program is van
generaal von Seeckt: de uitrusting van twee le
gers, waarvan het eerste met eerstè rangs-man-
schappen met 6-jarige opleiding. Het tweede
leger dient ter aanvulling en zou uit manschap
pen met K-jaar opleiding bestaan. Ook ik, al
dus Herriot, moet evenals Blum en Bouillon
zeggen, dat het volk in Duitschland wil bewape
nen. Daarom zal het Fransche plan in een in
ternationale controle voorzien, welke tot we-
derzijdsch investigatie-recht gaat.
In het verloop van zijn rede schetste Herriot
het Fransche constructieve plan. Dit is onge
veer als volgt saam te vatten:
Frankrijk zal op een nog te bepalen tijdstip
de algemeene toepassing van een korter dienst
tijd voor allen zich in het moederland bevin
dende landstrijdkrachten onder de volgende
voorwaarden aanvaarden:
1) dat ieder beroepsleger en dus ook de Rijks-
Weer verdwijne; de politie moet gereorgani
seerd worden;
2) Een internationale controle met recht van
onderzoek moet worden ingevoerd;
3) Een regionale overeenkomst van weder-
ROME, 28 Oct. (Reuter.) Mussolini heeft he
den in verband met de tiende herdenking van
den opmarsch naar Rome de volgende bood
schap tot alle fascistische formaties gericht:
„Zwarthemden uit heel Italië! Het eerste
decennium der revolutie wordt thans onder het
enthousiasme van heel het volk afgesloten.
Terwijl de groote openbare werken eeuwen
lang onzen wil om op te bouwen verkondigen
zullen, geeft de tentoonstelling der fascistische
revolutie het heilige, duidelijke en plechtige
bewijs van de door ons gebrachte offers.
Het tweede decennium zal nieuwe eischen stel
len en nieuwe offers van ons verlangen. We
zullen ons bewust zijn van de verantwoordelijk
heid en in broederschap met u vereenigd ver
blijven. De herinnering aan de doorgestane be
proevingen stroomt door onze harten en maakt
2e sterk voor de toekomst."
PARIJS, 28 Oct. (Reuter.) Uit Saigoen wordt
Semeld, dat de cycloon, die 15 October de kust
Tan Annam heeft geteisterd, 300 dooden heeft
Beëischt. De materieele schade is zeer aanzien
lijk.
zijdsche hulpverleening ter aanvulling van het
pact van Locarno, waaraan dan elke Europeesche
natie kan deelnemen. Deze moeten samen een
macht vormen, die iederen aanval kan verhin
deren; deze macht is dan bedoeld als eerste
stap naar een stelsel van gespecialiseerde con
tingenten, welke bij iederen aanyal terstond ter
beschikking moeten staan en over een machtig
materiaal moeten beschikken;
4) Amerika moet den waarborg geven dien 't
zelf heeft voorgesteld;
5) De leden van den Volkenbond moeten zich
verplichten de punten van artikel 16 (sancties)
na te komen;
6) De arbitrage moet verplicht worden.
Herriot sloot zijn rede met de opmerking dat,
wanneer dit plan werd verworpen, Frankrijk niet
voor een mislukking van de ontwapeningscon
ferentie verantwoordelijk kon worden gesteld.
PARIJS, 29 Oct. (Reuter.) In de vroege
ochtenduren nam de Fransche Kamer met 430
tegen 20 stemmen de radicale motie van ver
trouwen in de regeering aan.
KEULEN, 28 Oct. (V.D.). Het „Koelner
Tageblatt" publiceert in zijn avondeditie
van Vrijdag een brief van den chef-chemi
cus eener fabriek te Moskou, iemand die te
Keulen is geboren. Deze maakt hierin mel
ding van een zeer ernstig spoorwegongeluk,
dat Zondag voor acht dagen bij Moskou
zou hebben plaats gehad. Volgens den brief
zou het aantal dooden ongeveer 100, dat der
gewonden bijna 300 bedragen.
Het „Koelner Tageblatt" knoopt aan dit
bericht de opmerking vast, dat het ongeluk
door de G.P.Oe zou zijn verzwegen. De
chef-chemicus heeft met zijn familie aan
de Zwarte Zee vertoefd en was met den
verongelukten trein naar Moskou terugge
keerd. Naar in den brief wordt verklaard,
is deze trein tegen zeven uur 's avonds even
voor het binnenrijden van het station Mos
kou in volle vaart tegen een locomotief ge
botst. Daarbij zouden de eerste zes wagens
gederailleerd en volkomen vernield zijn. De
chef-chemicus is evenals zijn vrouw en
dochtertje als door een wonder ongedeerd
gebleven.
SJANGHAI, 28 Oct. (Reuter). De sneltrein
Nanking—Sjanghai is heden bij Sousjon ont
spoord. De machinist had een stopsignaal in
verband met werkzaamheden aan den spoor
weg over het hoofd gezien.
Het aantal dooden en gewonden wordt op
ongeveer 90 geschat.
LONDEN, 28 Oct. (VD) Veertien demonstran
ten, die gisteren gearresteerd zijn in verband
met de werkloozen-onlusten zijn vandaag voor
den politierechter verschenen. Op twee na, wo
nen allen te Londen. Twee personen werden
tot zes maanden dwangarbeid veroordeeld we
gens het aanvallen van politie-beambten, ter
wijl voorts geldstraffen werden opgelegd.
H Matige, later afnemende Noordwestelijke
H tot Westelijken wind, zwaar bewolkt of
betrokken met tijdelijke opklaring, wei- EE
nig of geen regen, aanvankelijk iets kou-
S der.
Verdere vooruitzichten: Iets wanner en
toenemende kans op regen.
Zon op 6.52, onder 4.35. Nieuwe Maan EE
H n.m. 3.16. Licht op 5.05.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
MOEKDEN. 28 Oct. (Per telefoon). Tusschen
Japansche troepen en Chineesche vrijscharen is
het heden op verschillende plaatsen tot ge
vechten gekomen.
Bij Nantsiaa werden de vrijscharen van ge
neraal Litsunjun verslagen en verloren 60 doo
den.
De generaal zelf werd gewond. Bij Tsientao
joegen de Japanners een bende van 300 onge
regelde troepen op de vlucht; 36 Chineezen
werden gedood.
(United Press)
TOKIO, 28 Oct. (Per telefoon). De doodge
waande generaal Ma Sjan-Sjan, die bij een
slag in Noord-Mandsjoerije gesneuveld zou zijn,
zou zich voigens hier omloopende geruchten
weer hebben vertoond.
De minister van oorlog verklaarde heden aan
het kabinet, dat deze geruchten terstond zou
den worden nagegaan.
(United Press)
MANILLA, 28 Octo. (Reuter). De opstand
van den Moros-stam, welke een vijftigtal dooden
heeft geëischt, waaronder acht vrouwen en zes
kinderen, is beëindigd, doordat de leider van
den opstand, Nuhamed, zich heeft overgegeven.
Te Roermond had een Studiedag plaats voor "besturen der R.K. Boerinnen-
bonden in Limburg. De onlangs nieuw benoemde directeur van den Lim-
burgschen Land- en Tuinbouwbond, ir. Bemelmans, bij deze gelegenheid
aan het woord
SOFIA, 28 Oct. (V.I.). Heden is de herfst-
zitting van de Bulgaarsche Sobranja door
Koning Boris geopend.
Het kwam hierbij tot een ernstig incident toen
Koning Boris zou beginnen met het voorlezen
van de Troonrede. De 31 communistische afge
vaardigden verhieven zich van hun zetel en
riepen in koor: „Weg met de fascistische regee
ring".
BERLIJN, 28 Oct. (W.B.) Op het jaarlijk-
sche banket va,n de Berlijnsche persvereeniging
heeft de rijksminister van Binnenlandsche Za
ken, baron von Gayl, hedenavond een rede
gehouden over rijks- en grondwetshervorming.
De kwesties, die zich bij dit vraagstuk voor
doen aldus de minister zijn zóó omvang
rijk en moeilijk, dat zij rijpelijk overleg be
hoeven. Aan de hervorming dient een zorg
vuldige voelingname tusschen rijk en landen
vooraf te gaan. Dat de toestanden in Duitsch
land hervorming behoeven, wordt wel bijna
algemeen erkend.
Wij zien er bewust van af, de bestaande in
stellingen door iets geheel nieuws te vervan
gen. Op verstandige wijze zullen we ons be
perken tot vervanging van het gebrekkige, dat
in de laatste 13 jaar aan het licht is gekomen.
Dus geen nieuwbouw, maar uitbouw van den
staat met het doel, hem in staat te stellen
beter dan tot dusver den nood der tijden mees
ter te worden. Wanneer de ideeën van den
in aantocht zijnden nieuwen tijd een tastbare
rijpheid hebben verkregen, eerst dan zal het
tijdstip komen voor nieuwe regelingen, waartoe
het huidige oogenblik nog niet geroepen is.
Thans komt het er dus slechts op aan, het
voor handene uit te bouwen. Dit geldt ook voor
den staatsvorm. Een verandering van den
staatsvorm wil ik thans niet eens overwegen,
ofschoon ik me openlijk voorstander der mo
narchistische gedachte heb verklaard.
Hetzelfde geldt voor de idee van den een
heidsstaat. Reeds nu staat vast, dat geen enkel
Duitsch land tegen zijn wil van zijn zelfbestuur
zal worden beroofd. Een nieuwe indeeling van
het Rijk in nieuwe landen of rijksprovincies
komt niet in aanmerking.
De tot dusver bestaande regeling tusschen
Rijk en Pruisen dient echter dringend op
nieuw te worden geregeld. Er dient een orga
nische verbinding tusschen beide tot stand ge
bracht.
Het staatsgerechtshof te Leipzig heeft uit de
Grondwetsbepalingen van Weimar zeer juist de
conclusie getrokken, dat de eigen wilsvorming
van den Pruisischen staat tegenover het Rijk
en de Pruisische parlementaire lichamen in de
hand van de uit de overige staatszaken ont
heven oude regeering moet blijven.
Men zal inzien, dat dit zeer moeilijk door
voerbaar is en de kiem voor nieuwe onvrucht
bare geschillen in zich draagt. Het vonnis van
Leipzig wijst er echter zelf op, dat de rijkspre
sident onder bepaalde omstandigheden maat
regelen kan treffen, welke voor een éénvormige
politiek in Rijk en Pruisen noodig schijnen.
De rljksregeering heeft daarom den dubbelen
plicht, zoowel den in Pruisen ingeslagen weg
consequent te vervolgen, alsmede alle krachten
in te spannen, om rijks- en grondwetshervor
ming snel tot een gezonde oplossing te brengen.
Pruisen zal bij een verbinding met het Rijk
zijn karakter van afzonderlijken staat niet op
geven, het zal echter als eenige Duitsche staat
in een enger verband tot het Rijk treden. Zijn
eigen wilsvorming zal niet worden uitgescha
keld, maar zoo worden geregeld, dat meenings-
verschillen gemakkelijk van kabinet tot kabinet
kunnen worden vereffend. Hoe dit precies zal
geschieden, is nog een onderwerp **an bespre
king.
Verder sprak de minister over de noodzake
lijkheid van verlegging van opgaven van het
Rijk naar de gemeenten, alsmede van 'n nieuwe
financieele regeling tusschen beiden. Voorts gaf
hij te verstaan, dat een aantal rijksposten zul
len worden opgeheven.
De minister wees erop, dat de gedachte aan
een van partij-intriges onafhankelijk staatsge
zag ingang diende te vinden. Wie hierbij van
een vermindering der volksrechten spreekt moet
niet vergeten, dat leven en toekomst der natie
hooger moeten staan dan rechten, welker keer
zijde de laatste jaren duidelijk hebben getoond.
Verder zullen er veranderingen worden voor
gesteld in de Kieswet, o.a. een verhooging van
den leeftijd voor actief en passief kiesrecht met
5 jaar.
Verder achten wij het noodig aan de zelf
standige kostwinners, hetzij man of vrouw, als
mede aan de oorlogsdeelnemers een dubbele
stem toe te kennen.
Den nieuwen Rijksdag hopen wij een afge
werkt plan voor te leggen en vertrouwen op
medewerking. Zeker is in ieder geval, dat de
rijksregeering haar plicht tot hervorming nooit
zal opgeven.
RIME
l\K
1
In de zaal en op de tribunes brak een oor-
verdoovend rumoer los. De communisten werden
door de overige afgevaardigden uit de zaal
geslagen, terwijl hen hun inktkokers en deksels
van lessenaars werden nageworpen.
Zichtbaar opgewonden en met scherpe stem
las koning Boris daarop de Troonrede voor. Er
worden vijftien nieuwe wetsontwerpen in aan
gekondigd, o.a. een perswet, alsmede een be
lastingwet en een wet tot verlaging der huren,
voorts ontwerpen tot vereenvoudiging der ad
ministratie, hervorming van het onderwijs,
renteverlaging en hulp aan den landbouw. De
Troonrede wijst met nadruk op de daling der
staatsinkomsten tengevolge van de depressie in
het economische leven en de daling van de
prijzen der landbouwproducten.
Voorts wordt herinnerd aan de daling der be
lastingopbrengst en het gebrek aan deviezen.
Om de moeilijkheden te overwinnen, is een
samenwerking van alle staten noodig. Bulgarije
zal slechts in beperkte mate zijn schulden kun
nen terugbetalen. Het is te hopen dat voor den
schuldendienst een bevredigende oplossing ge
vonden kan worden.
Tenslotte wordt aangekondigd dat de regee
ring besloten is de scherpste maatregelen te
nemen tegen alle omwentelingsgezinde elemen
ten. De Troonrede eindigt met de verklaring
dat de Bulgaarsche regeering den wil koestert
in goede verstandhouding te leven met alle
omringende landen.
Na het voorlezen van de Troonrede verliet de
Koning onder gejuich de Sobranja.
SAN ANTONIO (Texas), 28 Oct. (Eigen Te
legram). Z. H. Exc. Mgr. Ruiz y Flores, aarts
bisschop van Mexico, die voorloopig in San
Antonio zal blijven wonen, verklaarde, dat naar
zijn meening de strijd tusschen de Kerk en de
Mexicaansche regeering in korten tijd tot tevre
denheid van beide partijen zal worden bijgelegd
De aartsbisschop legde er den nadruk op, dat
hij niet voornemens is naar Rome ter bezoek
van den H. Vader te reizen.
(United Press)
NEW-YORK, 28 Oct. (Per telefoon). Presi
dent Hoover hieid heden een rede op een ver
gadering te Parkershill (West-Virginia) voor
12000 toehoorders.
Hiermee heeft hij een veldtocht ingezet, welke
als het hoogtepunt der republikeinsche verkie
zingscampagne is te beschouwen.
In verband met de hier zeer ontwikkelde
aardewerk-industrie zette de president de nood
zakelijkheid eener krachtige protectie-politiek
uiteen. De onbevredigende toestand in de aarde
werk-industrie was te wijten aan de lage loo-
nen welke in het Diutenland, vooral echter in
Japan, betaald worden. Sedert de Yen ongeveer
50 pet. gezakt is, is de invoer van Japansch
aardewerk in geweldige mate toegenomen, zoo
dat de inheemsche industrie juist nu een pro-
tectietarief niet kan ontberèn.
(United Press)
De geweigerde VARA-uitzending en het .„stem
pelen" op 8 Nov. in de Tweede Kamer.
Spreektijd bij het komend begrootingsdebat ge
rantsoeneerd.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over
Binnenlandsche Zaken.
De relletjes te Delft; twee verdachten schuldig
bevonden.
In het stucadoorsbedrijf grootendeels overeen
stemming over loonsverlaging.
Huisbrand naar België; de verruimde contin-
genteering.
Dreigend conflict in het Friesche schilders
bedrijf.
Meisje verbrand te Hansweert.
Het hooge water in den Schermerboezem.
De inbraak in de Basiliek te Oudenbosch; die
venbende ingerekend.
Zeshonderd arbeiders, werkzaam bij de ontgin
ning in de Wieringermeer, ontslagen.
De contracten met de leden van het Residentie
orkest te Den Haag opgezegd.
Treinramp bij Sjanghai.
Verzwegen treincatastrophe bij Moskou?
Rijk en Pruisen enger verbonden.
Frankrijks ontwapeningsplan.
O O O
ïnminnimmnniujnuniuuiiJuininminiinniiinniiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiMiiiiiMiiiiHnnDuninniaimnmiiim
LONDEN, 28 Oct. (Reuter). Het Lagerhuis
heeft het voorstel van de Labour-partij om
tarwe vrij te stellen van invoerrechten met 197
tegen 39 stemmen verworpen.
Een tweede voorstel der Labour-party om
boter, kaas, eieren en melk vrij te stellen van
invoerrechten is eveneens met aanzienlijke
meerderheid verworpen.
De woordvoerder der regeering beweerde, dat
er geen grond was om aan te nemen, dat deze
heffingen de armsten in den lande zouden tref
fen. De regeering is van oordeel, dat met de
behoeften van de verbruikers genoegzaam reke
ning is gehouden en dat de heffingen de pro
ductie in Engeland en de dominions zou prik
kelen.
HANNOVER, 28 Oct. (V. D.) Voor de jury
rechtbank alhier stond heden terecht de 35-ja
rige arbeider Willy Buchheim uit Rinteln we
gens moord op een meisje. De zaak werd met
gesloten deuren behandeld
De rechtbank veroordeelde Buchheim wegens
moord ter dood en wegens zedenmisdrijf tot vijf
jaar tuchthuisstraf.
Te Deggendorf werd een knecht twee maal
ter dood veroordeeld wegens dubbelen roof
moord.
BRUSSEL, 27 Oct. (VD). Tengevolge van den
zwaren regenval zijn de Maas en de zyrivieren
zeer gestegen. In Dinant is de Maas buiten de
oevers. De Lesse vult het dal tusschen Han ea
Anseremme volkomen. Ook de Semois neeft
overstroomingen veroorzaakt.
ttUBLl Stofzuiger 78.—. o m. t 1.50 oer week
AMEG Stofzuiger t 49.50. o m t 1.— per wee*
Koningstr. 27, Tel. 14609. Haarlem
PANAMA-CITY, 28 Oct. (Per telefoon). De
onlusten, waarby het tot een aanvalspoging op
het parlement kwam, zijn thans door de politie
definitief onderdrukt. Het parlement heeft zich j
verdaagd, teneinde eerst een volkomen herstel
der rust te doen weerkeeren. De staat van be
leg blijft voorloopig van kracht.
(United Press)
LONDEN, 28 Oct. (Per telefoon). De Ameri-
kaansche gedelegeerde Norman Davis verklaar
de heden, alvorens naar Parys af te reizen,
er vast van overtuigd te zijn, dat de vloot-
conferentie der v«f mogendheden te Genève
weldra bijeenkomen en een verlaging der vloot-
bewapening tot stand brengen zou. Deze ver
laging zou dan in de algemeene ontwapenings
overeenkomst worden ingelascht,
(United Press).
Hoogste stand op Zaterdag 9 uur v.m.; 756
Vooruit