Onthullingen over den oorlog De ontzettende ramp op Cuba Huis Debiteurs op het Wif.te VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS St. Willibrordus Het nieuws van heden RADIO MOORS DE „AFFAIRE-LANCKE DE SCHULDENPOLITIEK DE STAD SANTA CRUZ WEGGEVAAGD Toch algemeene staking DE BAROMETER ZATERDAG 12 NOVEMBER 1932 Utrecht, Catharijnesin gel 48 Uitlatingen van Briand en Poincaré Geheime Britsche nota Rouw in Moskou Hulptrein uit Havana Massa-bekeering in Engeland? Duizenden geloovigen zouden volgen Zelfbeschuldiging van de Valera? W apenstils tandsdag Grieksche broodkaarten W. Brakel Jr. Botermarkt 17 Incasseeringen op binnen- en buitenland. Voorschotten tegen incassi DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen p. week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling EEN MAN VAN GROOT GEWICHT Volgens een oude gewoonte moet te High Wycombe Buckinghamshire, de nieuwe burgemeesterW. S. Toms worden gewogen N.V. Ned. Verzek.-Maatschappij Hoofdinspectie Amsterdam Adm.de Ruijterw. 242, Tel. 82797 Kapitaal- en Volksverzekering Had de wereldoorlog in 1917 kun nen eindigen? Geheimen van de Fransche diplomatie De Kaiser vraagt om vrede Kard. Mercier is overtuigd Wie liegt, Briand of Poincaré? Frankrijk erkent openlijk uitstel der oorlogsschuldbetaling te hebben verzocht Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii| minimi V er standhouding met den vijand Stimson Van de 4000 inwoners zijn er onge veer 1200 gedood „De bewoners vluchtten als razenden. Vijftig Anglicaansche geestelijken geneigd tot hereeniging met den H. Stoel In het kanton Genève DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN Opzienbarende uitlating Republikeinen verstoren de orde te Dublin BRITSCH AARDAPPELTARIEF NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT 9 (Van onzen correspondent) PARIJS, November „Welnu, ik heb den oorlog gevoerd,..,, ik zou thans den vrede wel willen sluiten." „Acht u dat mogelijk? Een blanke vrede? -Frankrijk wil daar niets van weten en het heeft gelijk." „Neen, geen blanke vrede. Een vrede die ons Elzas-Lotharingen teruggeeft, wat van frankrijk een mooi land zou maken." „Weest u voorzichtig. De Duitschers zijn sterk. En in December van het vorig jaar, .een u nog Eerste Minister was en Hindenburg zijn vredes offensief inzette, hoe heeft u toen niet tegen hem te keer gegaan! Of was u het niet die van de tribune in den Senaat verklaarde: Het is een valstrik en een manoeuvre. Deze roep om vrede is een kreet van zwakte en ook een list!" „Zeer zeker, beste vriend. Maar ziet u nu ook niet in, dat mijn wantrouwen van gisteren de beste garantie is voor mijn helderen kijk op de dingen van vandaag?" Dit gesprek werd gevoerd in September 1917 tusschen Briand en zijn vriend Gabion, directeur van het persbureau Radio. De eigenaardige taak van Gabion heeft jaren lang daarin bestaan, om het nooit met Briand eens te zijn en alle steek houdende en ook volslagen onlogische opwerpin gen te maken tegen diens zienswijze. Sigaretten rookende en wandelende rondom de tafel van zijn werkkamer aan de Avenue Kleber, vond de Orga nisator van den Vrede dan zijn tegenargumenten uit en zette hij zijn redevoeringen in elkaar voor Kamer en Senaat. „U weet niet alleshernam Briand die overigens ook voor het bovenstaande reeds de absolute geheimhouding van Gabion geëischt had. En de directeur van „Radio" wist ook inder daad niet, dat Keizer Karei von Habsburg des noods een afzonderlijken vrede wilde sluiten voor Oostenrijk; hij was niet op de hoogte der pogingen van Prins Sixtus de Bourbon om dezen vrede tot stand te brengen; hij kon niet weten, dat Kardinaal Gasparri den Pranschen Gezant te Rome, Judet, had medegedeeld hoe in ant woord op de nota van 1 Augustus, Keizer Wil helm von Hohenzollern zich aan Paus Benedic- tus XV bereid had verklaard om, in ruil voor den vrede, Elzas-Lotharingen aan Frankrijk terug te geven. En vreesde Briand het oprukken der Cen- tralen in Baltisch Rusland en in Roemenië? Voorzag hij de verpletterende nederlaag van Italië bij Caporetto? Voorvoelde hij het verlies van den Russischen bondgenoot? Geloofde hij niet, dat het toetreden tot de Geallieerden van Amerika opwoog tegen het nauwer aanhalen der Hindenburg-Linie rond Parijs? Briand vertelde dan hoe Gravin de Merode wier naan hij niet noemde, van Brussel over Zwitserland naar Parijs was gereisd om hem in kennis te stellen van een groote verandering in de aanvankelijk zoo arrogante houding der Duitsche bezettingsautoriteiten in België. De Gouverneur, baron Von Lancken, had haar openlijk medegedeeld, dat de Keizer den vrede wilde, zonder daarbij „den druk te willen onder gaan van een zijner geallieerden". Deze klaarblijkelijke toespeling op Oostenrijk gaf Briand vertrouwen in de eerlijke bedoelin gen van Berlijn, en dat de Kaiser voor zich het „bénéfice moral" van het geval opeischte om zich te wapenen tegen de pangermanisten die hem naar de troon stonden en zeker zouden trachten uit den verloren oorlog politieke munt te slaan, achtte hij geen bezwaar. Niettemin betrof het hier voorloopig nog „pro pos de salon" en alleen omdat hij er van hield orde op zijn zaken te stellen, bracht Briand zijn opvolger aan de regeering, Ribot, op de hoogte. Eenigen tijd later echter kreeg hij bezoek van twee Belgische groot-industrieelen, baron Cop- pée en zijn zoon, die nog categorischer waren dan Gravin de Merode. „De zaak ió heel wat ernstiger dan u schijnt te denken. Ook wij waren aanvankelijk nogal sceptisch en vele Belgische persoonlijkheden die zich er mee bezig hielden...." Hijvoorbeeld?" .Kardinaal Mercier. Ook hij is er, evenals wij, van overtuigd, dat het ernst is met deze voor stellen en dat de Keizer tot eiken prijs den vrede teekenen wil." „Soit! D voelt zich gerust gesteld omtrent Lancken Met mü is at niet ■•et geval...." Niettemin sloeg Briand's aanvankelijke be langstelling over in daadwerkelijken ijve;Hj vroeg zekerheid omtrent de houding der Bel gische regeering in dezen en het recht om zijn eigen regeering op de hoogte te stellen. Intusschen viel het kabinet-Ribot, opgevolgd door het kabinet-Painlevé, waarin Ribot Ttinis- ter van Buitenlandsche Zaken werd. Briand sprak met Poincaré, met Painlevé, met Ribot. Veel enthousiasme vermocht hij niet op te wek ken. Men vroeg den ex-„Président du Conseil" de voorstellen op schrift te stellen, opdat men de Geallieerden, zonder wie Frankrijk niets ver mocht, op de hoogte kon stellen. Den 20sten September 1917 richtte Briand een langen brief aan zijn „dierbaren" Ribot dien hij .niet onkundig kon laten: maar wanneer ik ze ter uwe kennisse heb gebracht, dan is het alleen voor de rust van mijn geweten". Het was echter niet deze brief die naar Lon den en Rome werd doorgezonden, doch slechts een kort, stug telegrammetje, waarop spoedig het uitgelokte „onaannemelijk" binnen kwam. Het diepe geheim waarin dit alles afspeelde Werd geschonden. De voorzitter der „eger-Com- missie, George Clemenceau, hoorde iets verlui den. In de pers verschenen doorzichtelijke toe spelingen op Briand die konkelde met den „Boehe" Het socialistisch. Kamerlid Mayéras vroeg een interpellatie aan. Ribot vroeg uitstel. De Kamer weigerde dit toe te staan. Een geheime zitting werd bepaald op 16 October. De interpellant werd in den Kabinets-Raad gesmeekt om van zijn voornemen af te zien. Verschillende Kamerleden, deels van zijn eigen partij, trachtten hem van zijn voor nemen af te brengen. Ten slotte kwam Briand, vroeger geestesverwant van Mayéras en door hem gehaat sinds hij de spoorwegstaking onder drukte. „Wat wilt u van mij?" „Ik verwacht ophelderingen van u en van Ribot. en de Minister van Buitenlandsche Zaken moeten de Kamer op de hoogte stellen van het door Duitschland genomen initiatief voor het sluiten van den vrede." „Daar heeft u gelijk in. Reken op mij. Ik zal alles zeggen wat ik weet. Ribot hopelijk ook. U zult dan kiezen tusschen ons beiden." Dien avond der geheime vergadering was de Kamer stil van spanning. Ribot, die zenuwachtig deed, brabbelde iets, dat niemand verstond, en las daarna den brief voor van Briand, zoo zacht, dat er niets van verstaanbaar was behalve de onderteekening: Aristide Briand. Daarna was het woord aan den beklaagde. „Mijne heeren, de meest armzalige geschrif ten winnen erbij wanneer ze door hun auteurs voorgelezen worden Volgde de door Ribot weggemoffelde brief: „Frankrijk zal niets ondernemen zonder zijn Geallieerden. Het verdrag van 1914 blijft on aantastbaar.... Geen onderhandelingen kun nen plaats hebben voor alle bezette gebieden ontruimd zijnAlgeheele teruggave van Elzas-LotharingenTeruggave van alles wat weggenomen is, herstel der toegebrachte schadeGaranties „En dan, mijne heeren, is er nog een post scriptum!" „Lees! Lees!" schreeuwde de Kamer. „Ik moet hieraan toevoegen, dat degene die mij de concessies zal kenbaar maken welke Duitschland doen kan voor het verkrijgen van den vrede, volledig gequalificeerd moet wezen en daarvan van te voren het bewijs heeft over te leggen." Ribot probeerde het geraas te overstemmen, doch te vergeefs. Hij moest aftreden en zou nooit meer aan de regeering deelnemen. Hebben enkele Fransche staatslieden en met name vooral Poincaré en Clemenceau, den oor log moedwillig een groot jaar gerekt? Hebben zij Duitschlands vredesvoorstellen afgewezen en de Geallieerden van die voorstellen onkundig gelaten, alleen om den „Erfvijand" te vernieti gen, nu dit mogelijk bleek? Wij zullen het. zoo ooit, niet met zekerheid weten zoo lang niet alle hoofdrollen in het werelddrama voorgoed van het tooneel verdwe nen zijn en de geheime registers van Gezant schappen en Ministeries openbaar worden. Het bovenstaande is de persoonlijke lezing van Briand. Hij heeft geen „Mémoires" nagelaten, want na den tijd, dat hij klerk was bij een notaris, heeft hij nooit anders op het papier gezet dan de geheimzinnige teekeningen waar mee hij gewoonlijk den tijd doodde en die aan de Quai d'Orsay te Parijs en aan de Quai Wil son te Genève zoo gezocht waren. Zijn vrien den teekenden ons verhaal echter op uit zijn mond. Een heel andere lezing van de „affaire- WASHINGTON, 11 Nov. (Per telefoon). Staatssecretaris Stimson deelt mede, dat hij een Britsche nota over een nieuwe regeling der oorlogsschuldenkwestie heeft ontvangen. Hij heeft de nota aan president Hoover doen toe komen. Naar het Londensche bureau der „United Press" meldt, maakte de Britsche regeering heden bekend, dat de Fransche, Italiaansciie en Belgische regeering op de hoogte zijn gesteld van de zending der nota aan Washington. Over de bezoeken van den Fransehen en den Italiaanschen ambassadeur aan het staatssecre tariaat te Washington, welke plaats hadden na het bezoek van den Britschen ambassadeur, wordt het stilzwijgen bewaard. Men vermoedt echter, dat deze bezoeken evenals het Engelsche met de schuldenkwestie samenhangen. (United Press) PARIJS, 11 Nov. (Reuter). De Fransche re geering heeft een officieele nota gepubliceerd betreffende de onderhandelingen met de Ame- nkaansche regeering over de op 15 December a.s. vervallende betaling van 20 millioen dollar. Verklaard wordt, dat de Fransche regeering te Washington stappen gedaan heeft om tot uit stelling dezer betaling te geraken. Na een onderhoud met Herriot verklaarde de minister van Financiën, Germain Martin, dat de regeering in diplomatieke onderhandelingen is gewikkeld, waaromtrent absolute geheim houding in acht moet worden genomen. Naar uit Londen wordt geseind, zal de inhoud van de Britsche nota voorloopig streng geheim gehouden worden. De Fransche oud-minister yan Financiën is Verwachting: Zwakke tot matigen, meest H Oostelijke wind, gedeeltelijk bewolkt, wei- nig of geen regen, dezelfde temperatuur. Verdere vooruitzichten: Weinig verande- ring. H Zon op 7.17, onder 4.11. Volle Maan Zondag v.m. 7.48. Licht op 4.41. Lancken" geeft Raymond Poincaré, die het negende deel zijner „Memoires" „1917, l'An- née trouble", dezer dagen het licht deed zien. „Ik breng aan Ribot de bespreking over welke ik had met Koning Albert over de onderhande lingen van Briand. Hij antwoordt mij, dat baron de Gaiffier de Belgische Gezant te Parijs volgens zijn eigen woorden zeer ongerust is over die pogingen. Broqueville zou aan het Belgische Gezantschap te Parijs opdracht gegeven hebben om telegrammen van den schoonzoon van Cop- pée door te zenden naar Zwitserland. De be sprekingen tusschen Lancken en Coppée datee ren reeds van Februari, maar noch toen, noch nu, waren ze zoo omlijnd als Briand beweert. „Ten opzichte van Elzas-Lotharingen had Lancken gezegd: „Dat zal geen moeilijkheden opleveren". Hij zeide daarbij echter niet of het zijn bedoeling was, dat Duitschland zou toe geven. Briand heeft dus inbeeldingen voor wer kelijkheid aangezien. Zooals Broqueville overi gens aan Ribot verzekerde, zou Briand beweerd hebben, dat de President der Republiek, Ribot en Painlevé het plan zeer aannemelijk achtten, en dat wij hem gemachtigd hadden om naar Zwitserland te vertrekken." Wat wij boven aanhaalden uit het verhaal van Briand en wat wij hier overnemen van Poincaré stempelt dus één van beiden, Briand of Poincaré, tot een leugenaar. „Ik heb Briand vanmorgen gesproken, ver telde Ribot aldus dan weer Poincaré en ik heb hem wat afgekoeld; hij had erg veel haast om weg te komen. Ik heb hein op de hoogte gesteld van mijn onderhoud met Bro queville, alsook van de telegrammen uit Lon den en Rome, gekant tegen de onderneming. Hij heeft er zich toen bij neergelegd, misschien omdat hij begreep, dat het antwoord van Duitschland op het manifest van den Paus een klaarblijkelijke logenstraffing was voor zijn illusies. Hij eindigde met tot het besluit te komen: „U heeft gelijk. Ik ga voor eenigen tijd naar buiten om rust te nemen." Maandag 24 September teekent Poincaré aan: „Wij onderhouden ons, Painlevé, Ribot, Bour geois, Doumer en ik, over de kwestie-Briand. Alle Ministers zijn er absoluut tegen en geloo- ven, dat Briand het slachtoffer is van illusies en dat men voor een Duitsche hinderlaag staat. Vooral Ribot lijkt erg ontevreden. Hij vraagt Painlevé uitdrukkelijk Briand's doen en laten nauwkeurig te doen nagaan. Gaat hij te ver, dan is het „verstandhouding met den vijand..." MOSKOU, 11 Nov. (Per telefoon.) Onder groote belangstelling der bevolking werd heden de 32-jarige vrouw van Stalin ten grave ge dragen. In den lijkstoet liepen vele duizenden menschen, o. w. leiders der Sovjet-Unie. Onge veer honderdduizend menschen stonden langs den 7 K.M. langen weg van het Roode Plein naar het kerkhof. (United Press.) naar Londen vertrokken, om niet-officieel te onderhandelen met financieele en politieke per soonlijkheden. Volgens de „New York Evening Post" zal Hoover Roosevelt verlenging van het morato rium aanbevelen. CAMAGUEY (Cuba), 11 Nov. (Per tele foon). Aangaande de ontzettende cycloon ramp komen nieuwe ongelukstijdingen bin nen. Het hier verschijnend blad „El Cama- gueyana" schat het aantal dooden thans op bijna 1500. Het zwaarste is, zooals reeds bericht werd, de stad Santa Cruz del Sur getroffen. Van de ongeveer 4000 inwoners zijn er omstreeks 1200 aan de catastrofe ten offer gevallen. Het genoemde blad meldt, dat de stad volkomen van den aardbodem is wegge vaagd. Bijna alle gemeenteraadsleden, als mede een groot aantal manschappen van het garnizoen aldaar, bevinden zich onder de dooden. Een trein met 62 gewonden is hier reeds gearriveerd, een volgende trein, welke ongeveer 450 gewonden vervoert, wordt weldra verwacht. Vanuit Havana is 'n hulptrein met artsen en Roode Kruispersoneel en een voorraad levensmiddelen op weg naar de plaats van de ramp. (United Press) CAMAGUEY, 11 Nov. (Reuter). Volgens de laatste mededeelingen van treinreizigers uit Santé Cruz del Sur zijn tot dusver 260 lijken begraven. Honderden lijken zouden nog in de takken der boomen hangen en onder de puinen der stad liggen. De hygiënischen toestanden zijn ernstig. De dokters werken koortsachtig in tot ziekenhuizen geïmproviseerde vernielde hotels en particuliere huizen. Ook Woensdagnacht werkten ze bij. kaarslicht door. Voortdurend komen er hier vluchtelingen aan met bijna waanzinnige en verbijsterde gezichten. Degenen, die nog in staat zijn om te spreken, vertellen spookachtige verhalen over de cata strofe, welke Santa Cruz Woensdagmorgen in de duisternis, nog voor den dageraad, teisterde. De springvloed sloeg over de kademuren en stortte neer over de stad, welke op sommige plaatsen 21 voet hoog overstroomd werd. Vrou wen werden weggerukt van de zijde harer man nen, om te verdrinken, en kinderen zagen hun moeders worstelen in het kolkende water. De meeste bewoners van Santa Cruz waren niet voor den orkaan gevlucht; ze wisten niets af van den naderenden springvloed, totdat plot seling een waarschuwend geluid kwam uit de haven, waar booten in stukken werden geslagen. Zeventig schepen zonken. Bliksemsnel ver spreidde zich de jobstijding door de verloren stad. Toen de watermuur kwam aanzetten, zochten alle bewoners als razenden een heenkomen. Zeer velen klommen in goederenwagens op de spoor banen, doch de springgolf wierp deze omver, waardoor de menschen hulpeloos verdronken. Een wagon werd een mijl ver weggeslingerd. Ook de Cayman-eilanden zijn, naar een vlieg tuig bericht, door den wervelstorm geteisterd. CAMAGUEY, 12 Nov. (Eigen telegram.) Het aantal dooden, dat bij de ontzettende cata strofe op Cuba is omgekomen, wordt thans op 1700 geschat. Te Santa Cruz en omgeving be vinden zich nog ongeveer 3600 gewonden. Hon derden dooden liggen nog steeds onder de puin- hoopen van Santa Cruz. (United Press) De „Daily Express' heeft een onderhoud ge had met een gezaghcDbende figuur uit de An glicaansche kerk naar aanleiding van een manifest van 50 Anglicaansche geestelijken, die critiek uitoefenen op de Anglo-Katholieke be weging. In net manifest wordt „als eenig mid del tegen den huldigen chaos" een hereeniging met den H. Stoel aangegeven. Bovenbedotld gezaghebbend persoon nu gaf als zijn meening te Kennen dat een overgang van deze vijftig geestelijken naar de Roomsch Katholieke Kerk zeer goed mogelijk is en dat wellicht eenlge duizenden geloovigen hun voor beeld zouden volgen. De 50 geestelijken, van wie 9 te Londen ge vestigd zijn, verklaren dat de Anglo-Katholieke beweging is aangestoken door een geest van compromissen en modernisme. GENèVE,, 11 Nov. (Reuter). Tegen alle verwachting heeft de onder voorzitterschap van het parlementslid Rotelft vergaderde com missie van het Vakverbond van het kanton Genève nedenavond met 87 tegen 58 stem men en eenige onthoudingen besloten, Zater dag de algemeene staking voor 24 uur af te kondigen. GENÈVE, 11 Nov. (V. D.) Onmiddellijk na het bekend worden van het besluit der vakvereeni- gingen in Genève, om Zaterdag een algemeene staking van 24 uur af te kondigen, zijn van overheidswege energieke maatregelen ter voor koming van iedere poging tot onlusten tijdens de staking genomen. Politie en gendarmerie worden gereed gehouden om bij het eerste alarm in te grijpen. Bovendien wordt het regiment, dat men naar Genève heeft laten komen en dat nog niet heeft hoeven op te treden, gereed ge houden. Uit Lausanne is ter versterking een regiment cavalerie in de dorpen rondorn Ge nève ingekwartierd. Hedenavond was alles rus tig. Het stadje Santa Cruz op Cuba weggevaagd. Algemeene 24-uursstaking in Genève. Een zelfbeschuldiging van De Valera? Massa-bekeering in Engeland? Stappen der debiteurstaten te Washington. Voortgezet begrootingsdebat in de Tweede Ka mer; de Regeering antwoordt Dinsdag. De Godslasteringswet afgekondigd. Brandstoffentoeslag van één gulden per week aan tewerkgestelden. Meer huisbrand naar België. Berooving in een parit te 's-Gravenhage. Invoer van gerst en zemelen in Frankrijk. DUBLIN, 11 Nov. (Reuter.) Generaal Mul- cahy, een der leidende medestanders van Cos- grave, protesteerde in de Dail krachtig tegen de bedreigingen met moord, welke tegen hem en zijn collega's geuit waren, voor net geval zij meeningen zouden verkondigen, welke strij dig waren met de regeeringspolitiek. Ik wensch te weten, aldus Mulcahy, over welke machten de president beschikt, om de situatie te be- heerschen. De Valera antwoordde: „Ik ben het er mee eens, dat een zeer zware verantwoordelijkheid rust op den Uitvoerenden Raad en, wanneer Mulcahy mij speciaal wenscht uit te pikken, op mijzelf." DUBLIN, 11 Nov. (Reuter). Gisteravond trok een groep jongelieden, die zich republikeinen noemden, door de straten en rukten de klapro zen, die de menschen ter herinnering aan den wapenstilstand op de borst hadden gestoken, af. Ook trachtten zij trams en autobussen aan te houden. De politie verspreidde hen, doch zij verzamel den zich weer voor een winkel, waar klaprozen te koop werden aangeboden en wierpen de ven sters in. De burgerwacht herstelde de orde; een jonge man werd ernstig gewond, vele anderen lichter. Te middernacht trokken nog groepen door de straten en werden kreten als: „Leve de Repu bliek", „Weg met het Keizerrijk" gehoofd. De politie had de handen vol om de orde te herstellen. ATHENE, 11 Nov. (VD). De Grieksche re geering heeft in verband met de schaarste van den graanvoorraad besloten, wederom orood- kaarten in te voeren en den beschikbaren graanvoorraad te distribueeren. LONDEN, 11 Nov. (Reuter) Het Lagerhuis heeft heden met 181 tegen 34 stemmen een regeling in zake de invoerrechten op aardap pelen en andere tuinbouwproducten, aangeno men. Koningstr, 27, Tel. 14609, Haarlem RUBLl Stofzuiger 78.—. o. m. 1A0 oer week AMEG Stofzuiger 49.50. o. m. t L— per week Hoogste stand op Zaterdag 9 uur vjn.; 172 Achteruit RIME

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1