Na Lausanne's A een Amerikaansche B VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Amerika en het schuldenvraagstuk Het nieuws van heden De ramp op Cuba Thans 2700 dooden Genève komt tot rust TWEE NOTA 'S AAN DE Pakhuis ingestort te Warschau DE GROOTE MIJNRAMP IN ENGELAND AANSLAG OP STADHUIS VAN LAUSANNE DE BAROMETER MAANDAG 14 NOVEMBER 1932 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 HET MOTORSCHIP „P. C. HOOFTDOOR EEN GEWELDIGEN BRAND VERNIELD KETTING-PROBLEMEN De oorlogsschulden aan de beurt Troepen worden weer naar huis gestuurd Een kalme Zondag Geen muiterij onder de troepen Staking ten einde Nog meer arresaties AMY MOLISON NAAR ZUID-AFRIKA Hedenmorgen gestart Reusachtige rookmassa's sloegen uit het motorschip „P.C. Hooft" dat in den afgeloopen nacht te Amsterdam door een grooten brand totaal verwoest werd. Frankrijk en Engeland vragen her ziening en voorloopig uitstel der betaling Een gunstig antwoord verwacht Frankrijk heeft zware offers gebracht Bereid tot samenwerking De Engelsche nota Optimisme in Engeland Als Amerika niet toegeeft, ontstaat een nieuwe chaos Nu Italië en België nog Verkiezingen in het Saargebied Groote wints der communisten Negentien personen gedood Vermoede!ijk28dooden Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiii^ immuunmin DRAI3lflAvANVALKEf1BURG'S-rj iLEVERTRAMN LEEUWARDEN - Geen spoor der daders Het onderzoek naar de daders NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18226 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Op de conferentie van Lausanne hebben de Europeesche schuldeischers van het welhaast finantieel geworgde Duitschland met heel veel moeite en na lang aarzelen einde lijk de A gestameld van het A-B-C van wel vaart en vrede. Zij deden het niet van harte, maar uit bittere noodzaak, omdat de scherpe lepel van de economische medicijnmeesters té Bazel hen pijnlijk achter op de tong drukte, zoodat het uitspreken van die A een vrijwel niet meer te ontkomen physieke reactie werd. De opluchting, welke het uitstooten van dien primairen klinker veroorzaakte, was echter niet zoo groot en zoo blijvend als men had meenen te mogen verwachten, want al spoedig bleek, dat de Europeesche schuldeischers die A weer wilden inslikken, indien Amerika niet bereid zou zijn er een krachtige en resolute B op te laten volgen. En daartoe toonden de Vereenigde Staten om begrijpelijke redenen heel weinig lust. Frankrijk, Engeland en Italië bleken be reid hun oninbaar hooge vorderingen op het herstelbetalend Duitschland tot op een ge zamenlijk eindbedrag van drie milliard goud mark te laten vallen, mits op zijn beurt hun schuldeischer, Amerika, zou toestemmen in een schrapping of vermindering of herziening der nog door hen te betalen oorlogsschulden. Door middel van het beruchte „gentleman- agreement" werd deze geheel het resultaat van de conferentie van Lausanne weer op losse schroeven zettende voorwaarde aanvaard. De overeenkomst van Lausanne zou door de be trokken crediteur-mogendheden niet worden geratificeerd alvorens deze een bevredigende oorlogsschuldregeling met Amerika hadden ge troffen. Slaagden zij hierin niet, dan zou het te Lausanne uitgeschakelde Young-plan wel niet automatisch weer in werking worden gesteld, maar een nieuwe conferentie ter bespreking van het herstelbetalingsprobleem moeten worden gehouden. Trouwens het Young-plan had zijn onbruikbaarheid in de practijk zóó overtuigend bewezen, dat een hernieuwde poging om het te verwezenlijken gelijk zou staan met een poging van Europa tot economischen zelfmoord. Sinds Lausanne bleef de kwestie der Euro peesche oorlogsschulden aan Amerika boven de wereld zweven als een dreigend zwarte vogel, die den zwakken dageraad, aan lichtend over het meer van Genève, aanmerke lijk verduisterde. Frankrijk en Engeland popel den van ongeduld om het onheilsdier neer te schieten, maór zij durfden niet, omdat zij den Amerikaanschen eigenaar niet wilden grieven. Zoolang de presidentsverkiezing in de Ver eenigde Staten nog niet haar beslag had gekre gen, kon in deze netelige kwestie niets worden ondernomen. Thans echter, nu Franklin Roose velt definitief geroepen is om president Hoover Dp de commandobrug van het schip der Ver eenigde Staten op te volgen en de vervaldatum voor den naasten termijn der oorlogsschuldbe taling met rassche schreden nadert, hebben Engeland en Frankrijk successievelijk een nota aan Washington gericht, waarin zij ieder voor zich en onafhankelijk van elkander aandringen pp een herziening der oorlogsschulden, te be spreken op een conferentie en op uitstel der betalingen tot na die conferentie. President Hoover, die tot Maart van het volgend jaar nog in het Witte Huis zetelt, heeft zijn opvolger Roosevelt ontboden om de zeer dringende aan gelegenheid te bespreken. Hoover is bereid voorstellen der Europeesche schuldenaars betreffende een concrete schade loosstelling in anderen vorm dan directe beta lingen b.v. door uitbreiding der markten voor de Amerikaansche landbouw- en industrie-pro ducten in overweging te nemen, maar tevens heeft hij nog eens duidelijk te kennen gegeven, dat de kwestie der oorlogsschulden verband houdt met het ontwapeningsprobleem. Hoover is niet van zins ook maar een dollarcents van de Europeesche oorlogsschulden kwijt te schel den, wanneer hij Amerika niet de zekerheid kan geven, dat deze dollarcent niet weer aan noodlottige bewapeningen wordt verspild. Hoe Roosevelt over een en ander denkt, zal nu wel spoedig bekend worden. Hij behoeft zich thans niet meer te bekommeren om de Amerikaan sche belasting betalende kiezers, die niets van een herziening der oorlogsschulden willen weten, omdat zij meenen, dat Amerika de volle beta ling der Europeesche oorlogsschulden niet kan missen. Het is te hopen, dat hij, evenals Hoover, zal Inzien, dat Amerika meer gebaat is bij een her- HAVANA, 14 Noov Het aantal dooden, dat de orkaan en de stormvloed hebben geëischt, ■wordt volgens de jongste berichten thans op 2700 geschat. stel van de Europeesche koopkracht dan bij een betaling der oorlogsschulden tot den laatsten cent. Maar evenzeer is te hopen, dat Europa nu eindelijk eens tot een reëele bewapeningsvermin dering gaat besluiten, omdat Amerika te geree- der in een nieuwe regeling der oorlogsschulden zal kunnen toestemmen, naarmate het oorlogs gevaar wordt bezworen. Herstelbetalingen, oor logsschulden en ontwapening vormen een ket ting van internationale problemen, welke niet straffeloos verbroken kan worden. Hoe sterker deze samenhang gevoeld wordt, hoe meer kans er bestaat, dat het eens tot een oplossing over de geheele linie zal komen. BAZEL, 14 November. (V.D.). Volgens de gisterochtend uit verschillende plaatsen ont vangen berichten, is de Zondagnacht rustig verloopen. Te Zürich hebben de communisten des avonds nog een meeting belegd, welke door on geveer 1500 personen werd bezocht. Ongeveer 1000 personen trokken na afloop der bijeen komst naar de kazerne, waar zij demonstreer den tegen het leger. De politie was evenwel paraat, zoodat het niet tot ernstige botsingen is gekomen. De Sociaaldemocraten hebben het parool uit gegeven aan de leden niet deel te nemen aan eenige actie zonder de uitdrukkelijke goedkeu ring van het vakverbond. Te Bazel is het tot slechts enkele kleine bot singen gekomen. Te Lausanne werden een anarchist en een ander verdacht persoon gear resteerd. GENèVE, 14 Nov. (Reuter). De gerurhten dat een deel van het garnizoen gemuit zou hebben, gelijk het Zwitsersche Telegraaf-Agent schap gemeld heeft, worden tegengesproken. Deze geruchten blijken gebaseerd te zijn op enkele kleine incidenten in de Geneefsche bezettingstroepen. Een soldaat, die moordenaar zou geroepen hebben tot zijn commandant, is direct gearresteerd. Volgens het Zwitsersche Telegr. Ag. was in den nacht van Zaterdag op Zondag veel onrustig volk op de been, vooral rond de kazerne. Eenige oproermakers, die de soldaten bedreig den en beschimpten, zijn gearresteerd. Ze wor den in verband met den staat van beleg voor den provisorischen Ki'ijgsraad geleid. GENèVE, 14 November (V.D.). De alge- meene 24 uurs-staking der Geneefsche arbei ders was Zondag ten einde, 't Tramverkeer is in vollen omvang hervat. In de stad heeft Zondag volledige rust geheerscht. De veilig heids- en voorzorgsmaatregelen werden ook gis teren nog door de politie en ae troepen ge- andhaafd. De regeering heeft Zondag in den loop van den dag reeds twee bataljons infanterie, welke van buiten de stad afkomstig zijn, een mi trailleurscompagnie en een deel van het Geneefsche garnizoen gedemobiliseerd. Ingeval het Maandag niet opnieuw tot orde verstoringen zal komen, zal de rest des gemo biliseerde troepen naar hun garnizoen terug- keeren. Sinds Zaterdagavond zijn in totaal 20 nieuwe arrestaties verricht. 22 soldaten van het Geneefsche garnizoen moesten wegens weige ring aan de bevelen te gehoorzamen en andere disciplinaire vergrijpen worden gearresteerd. Zij zijn ter beschikking van de militaire justitie gesteld. In plaatselijke kringen is men het er thans algemeen over eens, dat de onlusten zijn veroorzaakt door buiten de stad wonende agita tors. Er zijn Zondag in den loop van den dag eenige huiszoekingen gedaan. De regeering is naar verluidt vastbesloten alle buitenlanders, die verdacht worden van communistische propa ganda onverwijld over de grens te laten zetten GENÈVE, 14 No. (V.D.) De nacht van Zon dag op Maandag is rustig verloopen. De politie heeft gedurende den geheelen nacht een stren ge patrouilledienst onderhouden. Gedurende den nacht heeft de politie de huiszoekingen en de arrestaties van commu nisten voortgezet. Drie communisten, die er in geslaagd waren in de kazerne, waarin de troe pen waren ondergebracht, communistische pamfletten te verspreiden, werden gearres teerd. Naar vastgesteld kon worden zijn de thans gearresteerde communisten degenen, die in den nacht van Woensdag op Donderdag den aan val op de troepen geleid hebben. Men heeft bij hen wapens en stalen helmen van officieren en manschappen gevonden. In officieele kringen te Genève neemt men aan, dat de rust en de orde thans definitief hersteld zijn. LONDEN, 14 Nov. (Reuter) Mevr. Amy Mol- lison-Johnson is hedenochtend van het vlieg, veld Lympne vertrokken voor een tocht naar Kaapstad, waarop zij het record van haar man man van vier dagen 17 uur en 22 minu ten, wil breken. .V PARIJS, 13 Nov. (Reuter). Het Fransche ministerie van Buitenlandsche Zaken publiceert heden de nota, welke de Fransche regeering aan de regeering van de Vereenigde Staten heeft gezonden inzake de 15 December a.s. vervallen de schulden. Deze nota luidt als volgt: De Fransche regeering is zeer bezorgd over de uitwerking van de schulden-regeling en acht het noodzakelijk zich in vertrouwen tot de Ame rikaansche regeering te wenden met het ver zoek dit vraagstuk te bestudeeren. De Europeesche staten hebben voor hun in ternationale schulden te Lausanne een regeling getroffen. In verband met het onderhoud van Laval met Hoover, heeft Frankrijk hier zware offers ge bracht, in de hoop, dat hierdoor de verhouding tusschen de volkeren minder gespannen zal worden en de vrede verzekerd zal blijven. Niettegenstaande de overeenkomst van Lau sanne bestaan nog internationale economische moeilijkheden en een nieuwe poging moet wor den gedaan deze uit den weg te ruimen. De houding, welke Frankrijk te Lausanne en Stresa heeft aangenomen is een waarborg voor het belang, dat Frankrijk stelt in het herstel van Europa. Niet minder bereid is Frankrijk om samen te werken aan een economische wereld-confe rentie. In dezen geest vraagt Frankrijk Amerika het schuldenvraagstuk nogmaals te herzien. Aangezien het onderzoek eenigen tijd in be slag zal nemen, vraagt Frankrijk, naar analogie van Lausanne, dat uitstel van betaling zal wor den verleend voor den tijd van de onderhande lingen. Dit kan niet anders dan een gunstig gevolg hebben op den moeilijken tijd, welken zoovele staten doormaken. Frankrijk vertrouwt op de wijsheid van de Vereenigde Staten, dat dit verzoek gunstig zal worden ontvangen. LONDEN, 13 Nov. (V.D.). Het Engelsche mi nisterie van Buitenlandsche Zaken heeft Zon dagavond den tekst van haar nota inzake de schulden aan Amerika gepubliceerd. In de nota wordt allereerst herinnerd aan den steun van Engeland aan het moratorium-voorstel van Hoover en vervolgens in het tweede gedeelte verklaard, dat de verwachtingen, welke door het voorstel-Hoover zijn gewekt, niet ten volle in vervulling zijn gegaan. Refereerend aan het officieele communique, dat ter gelegenheid van het bezoek van Laval aan Washington is gepu bliceerd, wordt dan de overtuiging uitgesproken, dat verdere actieve maatregelen moeten worden getroffen om de werelddepressie te overwinnen. In het derde gedeelte van de nota wordt ge wezen op het verdrag van Lausanne en er de nadruk op gelegd, dat dit het maximum betee- kent van hetgeen de betrokken regeeringen kun nen bijdragen tot het herstel van de welvaart der wereld, waarbij het Amerikaansche volk evenveel belang heeft als de naties van het Britsche empirium en waartoe het noodig .is, dat het Amerikaansche volk zijn medewerking verleent. In het vierde gedeelte der nota wordt ver klaard, dat het systeem der financieele ver plichtingen der staten onderling, zooals dit thans bestaat, aan een herziening moet worden onderworpen. De Engelsche regeering acht het noodzakelijk, dat snel handelend wordt opge treden en hoopt, dat Amerika zoo spoedig als maar eenigszins mogelijk is onderhandelingen zal aanvangen. In het vijfde gedeelte wordt ingegaan op het eigenlijke doel der nota, n.l. het uitstel der per 15 December a.s. vervallende Engel sche oorlogsschuldbetalingen aan Amerika. Het is onmogelijk, in den korten tijd van vijf we ken een overeenkomst betreffende een onder werp van zulk een omvang tot stand te bren gen. Daarbij wordt gewezen op de actie, welke tijdens de conferentie van Lausanne werd ge voerd en waarbij om een ongestoord verloop der onderhandelingen mogelijk te maken de betalingen aan de betrokken mogendheden werden opgeschort. In het laatste gedeelte der nota wordt voor gesteld Washington aan te wijzen als zetel voor de besprekingen inzake de schulden kwestie. LONDEN, 14 Nov. (Reuter). De Londensche pers behandelt de Britsche en Fransche nota aan de Vereenigde Staten in hoofdartikelen en algemeen is men, naar Reuter meldt, van oor deel, dat de gevraagde opschorting gegeven zal worden. PARIJS, 14 Nov. (Reuter). De Fransche bladen publiceeren de Britsche en Fransche nota aan de Vereenigde Staten en leggen den nadruk op de parallel in deze beide stukken. Het meerendeel van de Fransche pers keurt de Fransche nota goed en de „Petit Parisien" schrijft, dat deze nota overeenkomstig de waardige houding is. welke Frankrijk steeds in dit vraagstuk heeft aangenomen Het blad kan hierop geen critiek uitoefenen. Ook gelooft men niet, dat Hoover of Roose velt dit verzoek kunnen verwerpen, aangezien hierdoor de overeenkomsten van Lausanne te niet gedaan zouden worden en de wereld we derom in een financieeleoi en economischen chaos worden gedompeld. LONDEN, 14 Nov. (Reuter). Naar de corres pondent van de „Times" te Washington ver neemt, verwacht het departement van buiten landsche zaken thans ook nota's van België en Italië, waarvan de inhoud in groote lijnen overeenkomt met die van de Fransche en Brit sche nota. Over het algemeen beschouwt men den toe stand niet ongunstig en vermoedelijk zal se nator Borah voor uitstel van de schulden stemmen. SAARBRÜCKEN, 14 Nov. (V.D.) Zondag hebben in het Saargebied verkiezingen voor de gemeenteraden plaats gehad. De deelneming aan de verkiezing bedroeg van 60 tot 80 pro cent. De pogingen van de separatisten invloed op de bevolking te krijgen, blijken volgens de uitslagen der verkiezingen geheel mislukt. In Lauterbach kregen de separatisten 125 stemmen, de Duitschers 1012 stemmen, in Gersweiler slechts 59 van de 2933 stemmen, in Saarlouis 259. van de 7748 stemmen en in Landsweiler 85 va nde 2628 stemmen. Uit de uitslagen blijkt verder, dat het Cen trum zich overal vrij goed gehandhaafd heeft e nslechts weinig in stemmenanatal is terusr- geloopen. De nationaal-socialisten, die hier voor het eerst aan de verkiezingen hebben deelgenomen, hebben in verschillende plaatsen ten koste van de andere burgerlijke partijen, eenige zetels veroverd. De sociaal-democraten zijn overal belangrijk in stemmenaantal ach teruit gegaan en hebben op vele plaatsen de helft van hun zetels verloren. Daarentegen hebben de communisten een groote stemmen winst te boekne en steeg hun aantal zetels hier en daar tot meer dan het dubbele van het aantal dat zij tot dusver bezetten. De Duitsch-nationalen hebben, voor zoover zij in het Saargebied als zelfstandige partij aan de verkiezingen hebben deelgenomen, veelal stem men verloren. WARSCHAU, 13 Nov. (Reuter). In het Noor den van Warschau heeft zich heden een ont zettend ongeluk afgespeeld, waarbij negentien personen om het leven zijn gekomen. In het pakhuis van een brouwerij was een enorme voorraad hop opgeslagen. Naast het pak huis, een oud en bouwvallig gebouw, stond een kleine houten keet, die door arbeiders en straat venters werd bewoond. De muren en vloeren wa ren ten slotte tegen het gewicht van de hop- massa niet meer bestand en hedenmorgen om zes uur bezweek het pakhuis, het woonhuis on der puinhoopen bedelvend. Toen de stofwolken waren opgetrokken, bleek van het woonhuis nog slechts een schoorsteen overeind te staan. Onmiddellijk was er hulp bü de hand, daar aan de overzijde van de straat een oefenschool der politie gevestigd is. Met koortsachtige haast werd een aanvang gemaakt met het reddings werk. Het bleek echter, dat negentien personen, onder wie vier vrouwen en drie kinderen, waren omgekomen. De redders konden twintig andere personen, die het huis bewoonden, in veiligheid brengen. De meesten hunner zijn ernstig, zeven anderen licht gewond. LONDEN, 13 Nov Men heeft Zaterdag koortsachtige pogingei in het went gesteld om de vier mijnwerkers, die bü het ongeluk in de mün te Ashton nog vermist waren te redden. Deze reddingspogingen leverden echter geen resultaat op, zoodat de hoop vnjwe is opgege ven. Het aantal dooden is hiermede vermoede- lük gestegen tot 28. Alle lüken waren met brandwonden overdekt; vele wareD volkomen onherkenbaar. Deze mijnramp is de grootste, die dit jaar in Engeland heeft plaats gevonden. De explosie is veroorzaakt door het afvuren van een dy- namietpatroon. De man, die de patroon af vuurde, ontkwam als door een wonder aan den dood. Zyn beide beenen waren gebroken, en kruipende wist hjj aan de gassen te ontkomen. De brandweerman, die bü hem stond, werd gedood. Heldhaftige reddingspogingen zün in het werk gesteld De directeur van de mijn, die ziek was, nam toch aan het reddingswerk deel; büna verloor hij het leven bü het redden van een bedwelmden münwerker. Ook een mün- werker, die zes jaar aeleden bü een mijnonge luk invalide werd, daalde af om Dij het red dingswerk te helpen Terstond na het vernemen van de ontplof fing gingen 18 münwerkers in de richting van de plaats des onheils. Zü vonden lrie dooden, die zü wegdroegen. Eer. der dragers werd door het gas Dedwelmö en later vielen nog negen andere redder? in zwüm. Een der mannen, die de bewusteloosheid voelde aankomen, kon nog iuist kruinende den uitgang bereiken. Bij de ramp op Cuba zijn 2700 menschen om het leven gekomen. Pakhuis ingestort te Warschau, 19 dooden. Bij de mijnramp in Lancashire zijn vermoe delijk 28 menschen gedood. Autorampen in Noord-Afrika. 208 personen uit Leningrad naar Siberië ver bannen. Fransch-Duitsche samenwerking. De brand in het kindertehuis bij Zürich. Bomaanslag op het stadhuis van Lausanne, Nota's van Engeland en Frankrijk aan de V.S. gepubleecrd. Verkiezingen in het Saargebied. Roosevelt en Herriot ongesteld. Regeling boter-invoer in Duitschland treedt Dinsdag in werking. Critiek op rechtbanken en voogdijraden; Mi. nister Dormer's standpunt. Moordaanslag op een meisje te Amsterdam. Drama op de „Van Swoll"; drie levensgevaar lijk gewonden. Rijksveldwachter te Velp van aangehouden auto geslingerd. Het luxe-motorschip „Pieter Comeliszoon Hooft" reddeloos in vlammen opgegaan. De „Rozenburg" op de Noordzee geramd; op varenden gered. Ernstig auto-ongeluk onder Ede; twee ernstig- en vier lichtgewonden. De „Havik" op Schiphol geland. Vier winkelhuizen te Vlissingen uitgebrand. O O O Verwachting: 11 Meest matige, Oostelijke tot Zuid-Ooste- lijken wind, gedeeltelijk bewolkt, waar- S schijnlek droog weer. Lichte vorst des nachts, overdag weinig verandering in EE temperatuur. EE Hoogste stand: 784.0 te Memel en Dantzig ZE Laagste stand: 756.0 te Vardö LAUSANNE, 14 Nov. (V. D.) Zondagavond laat is een bomaanslag gepicegd op net raad huis, het c-ficieele regee«ïr.gsgebojw, waar het geheele stedelijke en gemeentelijke bestuur is ondergebracht. Uit een voorbü rij denden auto werd een bom naar het gebouw geslingerd. Vijf personen werden gewond. Het onmiddellük door de politie ingestelde onderzoek heeft nog geen resultaten opgeleverd. Men is echter algemeen van opvatting, dat de aanslag door communis ten is gepleegd, -Is protest tegen de door de regeering genomen scherpe maatregelen tegen alle pogingen van communistische zijde om de orde te verstoren. LAUSANNE, 14 Nov. (V. D.) De politie heeft het onderzoek naar de daders van den bom aanslag op het Stadhuis van Lausanne in den nacht van Zondag op Maandag voortgezet. Vijftig politiebeambten hebben in den afgeloo pen nacht een bekend nachtlokaal bezet en daar een streng onderzoek ingesteld. Tot dus ver is echter nog geen spoor van de daders ontdekt. Onder de vüf bij den bomaanslag gewonde personen bevindt zich een jong meisje, dat. naar thans blijkt, ernstige kwetsuren over het ge heele lichaam heeft gekregen. De politie is van meening, dat de aanslag goed is voorbereid, daar de bom zeer krachtig was en door een deskundige met veel zorg moet zijn vervaardigd. Hoogste stand op Maandag i uur mm.: 772 AchteruV

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1932 | | pagina 1