Werkloosheidsbestrijding
Prikkeldraad
Willem van Oranje herdacht
't Weer op Zondag
EN VEERTIG-UREN-WEEK
IN DE SLEUTELSTAD
S.O.S.
VRIJDAG 6 JANUARI
Een lijvig rapport, dat
teleurstelt
DE NEDER-BETUWE
Historische rede
Nog geen kans op vorst
GEMEENTEFINANCIËN
Vóórdat de Staat bijspringt
Benoeming van een streekplan
commissie
HET BETUWSCHE FRUIT
Grooter omzet aan de veiling
te Eist
DE NEDERLANDSCHE BANK
De samenstelling der directie
EEN MOEDIGE REDDER
Loods H. van Mastrigt overleden
SPOORWEGELECTRIFICATIE
Vernieuwing van bruggen
REIZEN PER K. L. M.
De belangstelling is stijgende
GEMEENTERAAD SCHORST
HOOFDAMBTENAAR
Audiëntie
Oud-zouaaf overleden
De geheele Koninklijke Familie
was bij deze plechtigheid
tegenwoordig
Waarschijnlijk koeler en gaande
weg rustiger
ROOD IN NOOD
Telegram van de I. S. D.P.
„Te waar om mooi te zijn"
BEGRAFENIS C. L. BRESSERS
Oud-lid der Eerste Kamer
NA DE HEILIGSCHENNIS
Te Leenhof
WISSEL ONKLAAR GEMAAKT
Waakzame seinhuis wachter
DUITSCHER GEARRESTEERD
Een berucht bandiet
AANSPORING TOT VERZET
Afdeelingsbestuur P. N. I.
aangehouden
„HEIKESMANNEN"
Kommiezen lastig gevallen
Vergadering uiteengedreven
TENNIS
DAVIS-CUP TOURNOOI
Nederland niet ingeschreven?
VOETBAL
Engeland tegen Italië
WIELRENNEN
Van Hout weer tegen
Archambaud?
MOTORSPORT
CAMPBELL NAAR DAYTONA
Het Internationaal Arbeidsbureau te Genève
heeft, ter voorbereiding van de bespre
kingen op de a.s. Drie-partijige Voor
bereidende Conferentie (aanvang 10 Januari
a.s.) een lijvig Rapport gepubliceerd:
„Durée de Travail et C homage, Rapport
la Conférence Préparatoire, janvier 1933 (Ge
nève, 1933, 215 biz.).
Ongetwijfeld zijn in dit Rapport belangrijke
gegevens opgenomen.
Toch maakt het als geheel een onbevredigen-
den indruk.
Vooreerst al omdat de bespreking van den
economischen kant van het vraagstuk opzet
telijk achterwege wordt gelaten, dus ook het zeer
belangrijke vraagstuk, of het weekloon bij ver
mindering van het aantal arbeidsuren van 48
tot 40 of 36 al of niet, geheel of ten deele even
redig zal moeten verlaagd worden. Toch is dit
juist 't moeilijkste, ja zelfs het beslissende punt.
Vervolgens, omdat het vraagstuk, in hoeverre
vermindering van arbeidsuren vermindering van
werkloosheid ten gevolge zal hebben, slechts zeer
oppervlakkig besproken wordt. Wel krijgen we
heele reeksen van becijferingen, maar die ons
practisch niet veel wijzer maken.
Uitgegaan wordt van de veronderstelling, dat
na verkorting van den arbeidsduur toch het
totaal aantal arbeidsuren in de ondernemingen
gelijk blijven, en aan werkloozen ten goede
komen.
Hierbij worden verschillende zeer belangrijke
dingen over het hoofd gezien, althans opzette
lijk buiten beschouwing gelaten. Zoo: de invloed,
welken de arbeidsduur-verkorting kan hebben
op de hoogte der productie-kosten. Worden de
productiekosten hooger, dan zullen daardoor de
prijzen der producten stijgen, dus de afzetmo
gelijkheden verminderen en dus ook de werk
gelegenheid.
Geen rekening wordt ook gehouden met de
mogelijkheid, dat in verschillende ondernemin
gen zich onoverkomelijke technische bezwaren
zullen voordoen, om bij verkorting van de ar
beidsweek toch een gelijk aantal arbeidsuren te
blijven produceeren. Ook niet met de mogelijk
heid, dat men in bepaalde industrieën, waar
thans nog 48 uur gewerkt wordt, bij verkorting
van arbeidstijd niet over voldoende vakbekwame
arbeiders ter plaatse zal kunnen beschikken.
Van groot belang is ook de vraag: hoeveel
arbeiders thans al een korter werkweek hebben.
Het is duidelijk, dat een wettelijke verkorting
van de werkweek in al deze ondernemingen,
waarin reeds „short time" wordt gewerkt, van
hoegenaamd geen invloed op de vermindering
der werkloosheid zal kunnen zijn.
Hoewel de toestand in de verschillende landen
verschillend is, meent het Rapport toch uit de
verkregen cijfers te kunnen afleiden, dat onge
veer de helft der nog werk hebbende arbeiders
48 uren per week arbeidt, de rest korter. In de
Vereenigde Staten is de verhouding nóg ongun
stiger, in sommige landen daarentegen iets min
der ongunstig.
De vraag is gesteld, of men dan maar niet
zou moeten beginnen met de overuren te ver
bieden en de daartoe strekkende overwerkver-
gunningen in te trekken en niet meen te ver-
leenen.
Oppervlakkig ziet dit er zeer plausibel uit.
Maar tweeërlei dient hier opgemerkt: le. dat
het niet altijd mogelijk zal zijn, in plaats van
deze overuren te gebruiken, daarvoor nieuwe
thans werklooze arbeiders aan te stellen; en
2e. dat intrekking dezer vergunning hier en daar
zeker vergrooting der werkloosheid zou kunnen
veroorzaken. Wij hebben op 't oog de in ons land
veelal genaamde: armoede-vergunningen. Daar
zijn verschillende ondernemingen, die met ver
lies werken, omdat de marktprijzen de produc
tie-kosten niet dekken. Overwerk kan nu de
productie-kosten per eenheid ietwat verminde
ren. De ondernemer werkt dan nog door. Wordt
hem echter de overwerkvergunning ontnomen
of geweigerd, dan zal sluiting van de onder
neming wellicht minder verlies opleveren dan
doorwerken. Bovendien is 't aantal overuren in
verschillende landen al reeds sterk afgenomen,
zoodat ook al daarom het verbod van overwerk
geen groot effect op de werklooheid zou sor-
teeren.
Bepalen wij ons dus tot de mogelijke gevol
gen van een verkorting van de arbeidsweek van
48 tot 40 of 36 uren.
Theoretisch zou de invoering van de 40-uren-
week de werkgelegenheid met 20 pCt. verhoogen
en die van de 36-urenweek met 33 y3 pCt. Dat
wil natuurlijk zeggen: alleen in die onder
nemingen, waar nog 48 uur per week gewerkt
wordt. M.a.w. het aantal werk-hebbende arbei
ders zou met 10, subs, met 16.7 pCt. toenemen.
Maar dan gaan daar nog af die ondernemin
gen, waar om technische redenen het toch niet
mogelijk zou zijn bij verkorting van arbeidstijd
een grooter aantal arbeiders te werk te stellen:
zoo als er niet voldoende machines aanwezig
zijn, als vakbekwame arbeiders ontbreken of als
de huisvesting voor van elders aan te voeren
arbeiders bezwaar zou opleveren.
Bij het gebrek aan voldoende machines zou
men óf in twee of meer ploegen kunnen arbei
den, óf met dusgenaamde „invallers" kunnen
werken.
Waar men thans reeds in twee ploegen ar
beidt, zou men er drie, en waar men reeds met
De Regeering heeft aan Gedeputeerde Sta
ten der provincies verzocht, er hun medewer
king toe te verleenen. dat bijdragen van Rijks
wege in de algemeene kosten der gemeente
huishouding door de gemeenten niet eerder
worden aangevraagd dan nadat de plaatselijke
belastingen tot het uiterste zijn opgevoerd. De
opcenten op de gemeentefondsbelasting moeten
100, die op de personeele belasting 200 be
dragen, vóórdat steun door het Rijk kan wor
den verleend.
drie ploegen arbeidt, vier kunnen te werk
stellen.
Wat het invallers-systeem betreft, een voor
beeld kan dit duidelijk maken.
In een fabriek werken 500 arbeiders, elke
groep van 100 noemen we met een letter A, B,
C, D, E.
Nu wordt de arbeidsduur verkort, om nog een
groep van 100 arbeiders, thans werkloos, aan
arbeid te helpen: deze noemen we groep F.
In deze fabriek kan nu aldus worden gewerkt:
Maand. Dinsd. Woensd. Donderd. Vrijd. Zaterd.
A
A
A
A
A
F
B
B
B
B
F
B
C
C
C
F
C
C
D
D
F
D
D
D
E
F
E
E
E
E
Dit komt dus hierop neer: elke groep van 100
werkt 5 dagen per week.
De nieuwe groep P komt nu Dinsdag te werk,
en vervangt dan groep E, die dien dag niet
werkt. Woensdag vervangt hij groep D, Don
derdag groep C, Vrijdag groep B en Zaterdag
groep A.
Met eenigen goeden wil zal men op deze
wijze in verschillende ondernemingen den arbeid
zóó kunnen regelen, dat bij een voor alle arbei
ders korter arbeidsdag er een deel der thans
werkloozen aan werk zou kunnen worden ge
holpen.
En al zal men nu van het practisch resultaat
geen al te groote verwachtingen mogen hebben,
omdat thans al reeds in zoovele ondernemingen
korter dan 48 uren per week gewerkt wordt,
eenig resultaat zal er in elk geval wel zijn.
In verschillende landen is men dan ook in deze
richting al werkzaam geweest.
Het Rapport (blz. 75108) geeft daarvan ver
schillende voorbeelden.
Op enkele der meest sprekende zullen wij in
een volgend artikel wijzen.
Ten behoeve van de totstandkoming van een
streekplan voor de Neder-Betuwe hebben Ged.
Staten van Gelderland een commissie benoemd,
bestaande uit de heeren: J. L. B. Keurschot,
lid van Ged. Staten van Gelderland, te Didam;
H. de Liefde, idem, te Culemborg; mr. C. C.
Schattenkerk, burgemeester van Tiel; P. P.
van de Ven, idem van Geldermalsen; Y. Kee
stra, idem van Culemborg; T. Lodder, idem
van Kesteren, te Opheusden; mr. W. P. P.
Baron van Verschuer, idem van Beesd; jhr. L.
C. van Panhuijg, idem van Vuren, te Gorinchem;
H. A. van Beuningen, dijkgraaf van het pol
derdistrict Neder-Betuwe, te Kerk-Avezaath; P.
J. Mijnlieff, dijkgraaf van het polderd. Tieler-
waard, te Tiel; ir. A. M. Kuijsten, inspecteur
voor de Volkshuisvesting, te Arnhem; ir. E. J.
Kempees, hoofdingenieur van den Prov. Water
staat, te Arnhem; N. O. A. Koster, directeur der
Chamottefabriek, te Buurmalsen; H. C. de
Jongh, voorzitter van de Kamer van Koophandel
voor de Neder-Betuwe, te Ammerzoden; mr. dr.
G. Kolff, kantonrechter, te Geldermalsen.
De veilings-vereeniging Over-Betuwe te Eist
heeft in 1932 voor een bedrag van f 134.466
meer omgezet dan in 1931, toen de totale om
zet over 175 veilingen bedroeg f 1.475.332.
Het aantal veilingen bedroeg in het afgeloo-
pen jaar 181.
Naar wij vernemen heeft Mr. J. Westerman
Holstijn, in verband met zijn benoeming door
H. M. de Koningin tot Directeur-Secretaris
van De Nederlandsche Bank bedankt als Di
recteur, als hoedanig hij fungeerde krachtens
benoeming door aandeelhouders.
Tot dusver bestond de Directie van De Ne
derlandsche Bank uit vijf leden, n.l. uit den
President en den Secretaris, benoemd door de
Kroon en drie Directeuren, benoemd door aan
deelhouders. In hun vergadering van 21 No
vember jj. hebben Directie en Commissaris
sen echter besloten dat, indien de Directeur
Mr. J. Westerman Holstijn, overeenkomstig
hun wensch, door H. M. de Koningin be
noemd mocht worden tot Directeur-Secretaris,
het aantal Directeuren, benoemd door de aan
deelhouders, teruggebracht zou worden van
drie op twee.
In verband met dit besluit ontstaat er dus,
nu de Directeur Mr. Westerman Holstijn Direc
teur-Secretaris is geworden, geen vacature in
de Directie, die vervuld moet worden.
Op 51-jarigen leeftijd is te Rotterdam 'over
leden de gepensionneerde binnenloods H. van
Mastrigt. Zijn heengaan roept herinneringen op
aan een der meest verbijsterende scheepsram
pen, die ooit op onze kust hebben plaats gehad:
den ondergang van de „Berlin".
Van Mastrigt maakte in die Februaridagen
van 1907, zoo meldt „De Telegraaf", deel uit
van de bemanning van de reddingboot „Presi
dent van Heel", die onder bevel van kapitein
3. Jansen, ondanks de kokende zee en de
woedende elementen, zoovele malen er op Uit
rok om te trachten schipbreukelingen van het
wrak te halen. De heldenmoed, dien de man
nen van de reddingboot toen getoond hebben,
'.leeft destijds de aandacht van de geheele
•ereld getrokken. De „Daily Telegraph" schreef
toen: „Alle Engelsche mannen en vrouwen zul
len dankbaarheid gevoelen voor de edele Hol-
landsche zeelieden, die booten bemanden,
waarin zij 30 uren lang, bezield, streden tegen
de zee". Van Mastrigt heeft alle tochten, die
de „President Van Heel" toen naar het wrak
van de „Berlin" ondernam, medegemaakt. Voor
zijn heldhaftig deelnemen aan de gevaarvolle
eddingspogingen werden hem verschillende
onderscheidingen verleend, o.a.: de zilveren
medaille van de Orde van Oranje-Nassau, de
zilveren medaille van de Huisorde van Oranje
1e Britsche zilveren medaille „for Gallantry en
Humanity", de zilveren gesp voor buitenge
wone daden van moed en zelfverloochening en
de gouden medaille met brevet van de Deut
sche Gesellschaft zur Rettung von Schiff-
brückigen.
Reeds vroeger was Van Mastrigt onderschei
den; voor zijn deelneming aan de redding van
de bemanning van het s.s. „Castanos", werd
hem in 1905 de zilveren reddingsmedaille ver
leend.
Na de Berlin-ramp kwam de heer Van Mas
trigt in dienst bij het Loodswezen, en als bin
nenloods heeft hij van 1907 tot Augustus 1925
dienst gedaan op den Nieuwen Waterweg. In
1925 werd hy wegens lichaamsgebreken ge-
pensionneerd.
De teraardebestelling van het stoffelijk over
schot zal Zaterdag geschieden op de Alge
meene Begraafplaats Crooswijk te Rotterdam.
In verband met de electrificatie van het
baanvak Rotterdam D.P.Dordrecht zullen,
volgens het „Leidsch Dagblad", 16 bruggen en
16 pijlers (inbegrepen ook de bruggen welke het
station Rotterdam Beurs vormen) dit jaar ge
heel worden vernieuwd, waarbij uit den aard
der zaak het treinverkeer geen oogenblik mag
worden onderbroken.
Het werk moet gereed zijn vóórdat de electri-
sche tractie op het baanvak Rotterdam D.P.—
Dordrecht in 1934 een aanvang neemt, aange
zien later zoowel de bovenleiding als de zooveel
intensievere dienst nieuwe moeilijkheden voor
de verwisseling van de bruggen zou opleveren.
Waarschijnlijk mede door de tariefsverlagin
gen, welke 1 November werden ingevoerd, is de
belangstelling in het reizen per K.L.M. stijgen
de. Van alle landen, die op de route naar Hol
land worden aangedaan, komen regelmatig
aanvragen binnen en het is den laatsten tijd
zelfs eenige malen voorgekomen, dat passages
moesten worden geweigerd.
Donderdag heeft de gemeenteraad van Huizen
naar aanleiding van de begrooting van open
bare werken een voorstel aangenomen om den
gemeente-architect, omtrent wiens handelingen
een gerechtelijk onderzoek hangende is, in de
uitoefening van zijn ambt te schorsen. Het be
sluit is genomen nadat zeven van de elf leden
van den raad geweigerd hadden de begrooting
te behandelen, alvorens een dergelijke maatregel
was genomen. Twee raadsleden hadden geadvi
seerd eerst den uitslag van het onderzoek af te
wachten.
De burgemeester, de heer Egberts, die zich
van den beginne af tegen het voorstel had ver
zet, verklaarde het besluit niet te zullen uit
voeren en het aan de Kroon ter vernietiging
te zullen voordragen.
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal Zater
dag dezer week en Zondag, Woensdag en Zater
dag der volgende week geen audiëntie verleenen.
Te Cuyk a. d. Maas overleed, 84 jaren oud, de
oud-zouaaf H. P. Hansen, een der weinige nog
overgebleven Nederlandsche oud-strijders uit
den slag van Mentana.
De weersgesteldheid in ons land onderging na
j.l. Zondag een vrij groote verandering door
dat zij onder den invloed kwam te staan van
een zeer uitgebreid depressie-gebied, waarvan
het centrum in de omgeving van IJsland lag.
In het algemeen was er in de ligging van dit
depressie-gebied sedert de vorige week niet veel
verandering gekomen, maar de luchtdrukking
in het centrum was gedaald tot beneden 700
m.M. Het gevolg hiervan was, dat de depressie
niet alleen in omvang toenam maar ook, dat
het luchtdruk-verval over West-Europa veel
grooter werd en over en rondom de Noordzee
zeer zware stormen woedden.
Hoezeer de depressie ook in omvang was toe
genomen bleef haar invloed op den weerstoe-
stand bij ons betrekkelijk gering. Het voor
naamste gevolg van dien invloed was, dat het
weer over het algemeen onrustiger werd. Het
voorbijtrekken van kleinere secundaire depres
sies in het Noordwesten veroorzaakten hier
eenigszins regenachtig weer. Tot een algeheelen
omslag in storm- en regenweer is het echter
niet gekomen, doordat na Woensdag de enorme
depressie, die geheel door koude luchtmassa's
was omgeven, begon af te sterven.
De vooruitzichten voor het weer in de eerst
volgende dagen hangen er geheel van af of de
aan dé Westzijde der depressie invallende koude
Noordwestelijke luchtstroom tot onze omgeving
zal kunnen doordringen of dat de toevoer van
warm-vochtige lucht uit het Zuiden zal aan
houden.
Er zijn goede gronden om aan te nemen, dat
het eerste gebeuren zal. Dan zal men bij stij
genden barometer westelijken wind en afkoe
ling kunnen verwachten. Waarschijnlijk zal dan
het weer eerst eenigszins buiig zijn om ver
volgens langzaam rustiger te worden en weer
op te klaren. In het algemeen is echter de
tijd, waarop dit gebeuren zal, onzekerder dan
de wijze, waarop de veranderingen zich zullen
voltrekken. Kans op vorst is er nog niet.
(Nadruk verboden).
BATAVIA, 6 Jan. (Aneta.) De Indisch So
ciaal Democratische Partij heeft het volgende
telegram gezonden aan de S.D.A.P.:
„Wij vestigen de aandacht op de groote on
rust in burgerlijke en militaire kringen en de
Inheemsche beweging, over het feit, dat twee
onderwijzers in preventieve hechtenis zijn ge
steld, terwijl meerdere onderofficieren werden
gestraft".
Door het Ver. Rott. Hofstad-Tooneel, Dir. Cor
van der Lugt Melsert, die het opvoeringsrecht
van het nieuwe stuk van G. B. Shaw „Te waar
om mooi te zijn" heeft verkregen is een aan-
besteeg de Rector den katheder, opende de
vergadering en sprak:
„Majesteiten, Koninklijke Hoogheden, Aan
zienlijk gehoor,
Voor de derde maal binnen acht jaren valt
aan de Leidsche Universiteit het hooge voor
recht te beurt, Uwe Majesteit en de ander le
den van het Koninklijk Huis binnen hare mu
ren te zien, teneinde deel te nemen aan een
plechtige academische handeling, waarin steeds
opnieuw de nauwe band tusschen het Huis van
Oranje en 's Lands oudste hoogeschool treffend
tot uiting komt."
klacht bij de Justitie ingediend tegen een rei
zend Duitsch tooneelgezelschap, dat het voorne
men heeft ditzelfde stuk in Nederland te komen
spelen.
De N. V. Ver. Rott. Hofstad-Tooneel acht
zich door deze inbreuk op haar rechten zeer
benadeeld, omdat er voor deze opvoering door
haar reeds groote onkosten zijn gemaakt.
Ook voor het tooneel geldt: „te waar om mooi
te zijn."
Onder groote belangstelling had Donderdag
te Dongen de plechtige uitvaart en begrafenis
plaats van den heer C. L. Bressers, oud-lid der
Eerste Kamer en van Ged. Staten van Noord-
Brabant.
De plechtige Mis van Requiem werd opgedra
gen door deken J. B. A. Batenburg, met assis
tentie van de kapelaans der parochie, terwijl aan
de zij-altaren H.H. Missen werden gelezen.
Onder de vele geestelijke en wereldlijke auto
riteiten bemerkten we ook een deputatie van
het provinciaal bestuur. De Commissaris der
Koningin had, wegens verhindering, schriftelijk
zijn deelneming betuigd.
De absoute werd verricht door dr. J. Witlox,
directeur A. Witlox van het Klein-Seminarie
„Beekvliet" en prof. dr. Perd. Sassen, neven van
den overledene, die ook de plechtigheden op het
kerkhof verrichtten. Aan het graf werd niet
gesproken.
Na de heiligschennende inbraak in het kerkje
te Leenhof-Schaesberg, mocht de Rector van
het klooster uit alle deelen van ons land blijken
van meeleven ontvangen. Van verschillende
zijden werd den Paters om opgave van het
giro-nummer gevraagd. Giften kan men te
allen tijde storten op postgiro-rekening no.
15458, ..Paters Gez. van Maria", te Leenhof.
De wisselwachter van blokpost 1 aan de spoor
lijn SchiedamHoek van Holland hoorde in
den nacht van Woensdag op Donderdag om
streeks één uur plotseling een zwaren slag.
Oogenblikkelijk stelde hij een onderzoek langs
de spoorbaan in, waarbij hij een stuk hout tus
schen een wissel vond. Hierdoor was het over
halen der wissel onmogelijk geworden.
Men vermoedt dat hier kwaadwilligheid in
het spel is geweest. De Schiedamsche politie,
die een onderzoek instelde, staat voor een niet
gemakkelijke taak, daar elke aanwijzing ont
breekt en ook niet kan worden vermoed, wat de
bedoeling van deze daad kan zijn geweest.
Woensdagavond is de politie te Kerkrade, in
samenwerking met de Duitsche politie, er in
geslaagd 'n berucht Duitsch bandiet, den 42-ja
rigen monteur Conradi uit Keulen te arresteeren.
Zijn aanhouding geschiedde, toen hij zich in
een stal bevond. C. zal door tusschenkomst van
den grenscommissaris over de grens worden ge
zet. Bij zijn aanhouding gaf hij een valschen
naam op. Bovendien was hij niet in het bezit
van papieren.
Nader verluidt, dat C. door de Duitsche jus
titie gezocht wordt wegens roof, doodslag en
andere zware delicten. Bovendien heeft hij nog
een paar jaar, gevangenisstraf te goed. Vorigen
zomer werd C. aan de grens bij Kerkrade ge
zien. Hij werd door de politie achtervolgd en
vluchtte door de Worm naar Limburg. Sinds
was de politie zijn spoor duister. Begin dezer
week was hij weer gezien langs de grens. Spoe
dig (jaarop kon hij worden aangehouden.
SOERABAJA, 6 Jan. (Aneta.) Naar aanlei
ding van een pamflet, waarin wordt aange
spoord tot deelneming aan de algemeene ver
gadering van de P.N.I. en opgewekt tot revo
lutie, is het bestuur van de Afdeeling der P.N.I.
door de politie voorloopig aangehouden.
Donderdag hebben voor de rechtbank te Bre
da terechtgestaan een 46-jarige caféhouder, een
27-jarige en een 30-jarige koopman, en een
24-jurige arbeider, allen uit St. Willebrord, die
op 9 Augustus j.l. een zevental kommiezen het
leven zuur gemaakt zouden hebben.
Op voormelden datum hadden de kommiezen
een vrachtauto in beslag genomen, waarop 2000
K.G. suiker en 6000 pakjes sigarettenpapier ge
laden waren. Door een paard voor den auto te
spannen hebben zij de vracht naar het kantoor
der directe belastingen te Roosendaal overge
bracht. Verdachten zouden, volgens de dag
vaarding, tijdens de visitatie de ambtenaren
hebben uitgescholden en later het vervoer be
moeilijkt hebben door het paard telkens te doen
stilstaan en door te Rucphen uit een café met
bierfleschjes naar het konvooi te gooien.
De verdachten ontkenden alles.
Een der kommiezen verklaarde zeker te we
ten, dat drie verdachten hebben gescholden en
dat voornamelijk een der kooplieden de bier
fleschjes heeft gehanteerd. Zoowel uit de voor
als uit de achterdeur hadden de projectielen
hun weg gevonden.
Voorts werd als getuige gehoord de land
bouwer, die het paard beschikbaar had gesteld-
Een der verdachten had gezegd: „Ik zal mijn
mes eens in den buik van je paard steken, dan
loopt het wel vlugger". Door „ho-ho'-geroep
hadden zij het paard telkens doen stilhouden.
De Officier van Justitie, H. E. baron Speyart
van Woerden, was van meening, dat niet vast
stond, wie de beleedigende woorden hebben ge
uit en wie „ho-ho" had geroepen. Maar wegens
het bierfleschjes-bombardement eischte hij te
gen beide kooplieden zes maanden en tegen de
twee andere verdachten twee maanden gevan
genisstraf.
BATAVIA, 5 Jan. (Aneta) Een commu
niqué van de Partei Sarekat Islam meldt, dat
op het eiland Alor een vergadering dier organi
satie door de politie met bedreiging met ge
weren en klewangs is ontbonden.
De socialisten toonen zich altijd dik verguld,
als Katholieken (al dan niet tusschen aan-
halingsteekens) zich ertoe leenen het socialisme
aan te prijzen of althans in socialistische krin
gen of bladen de katholieke zaak afvallen.
Hoe blij als blik waren de heeren niet met
drie katholieke Eindhovensche demonstranten
in den Haagschen November-optocht, ofschoon
al spoedig bleek, dat deze arbeiders in de ka
tholieke organisatie niet thuis hoorden, voor
wat enkelen betreft, zelfs reeds geroyeerd
waren!
Hoe geuren ze met den katholieken Fransch-
man Laudrain, die zichzelf alleen maar uit pure
vergissing „socialist" noemt!
En hoe was Prof. Veraart bij de sociaal-
demokraten plotseling in de gratie, toen hij uit
de R. K. Staatspartij trad en er dus een vonkje
hoop opgloeide
Dankbaar wordt in de socialistische pers nu
ook al sinds jaren de medewerking aanvaard
van een katholieke mevrouw B. Buisingvan
Besouw, die zich voor de vredesbeweging zeer
verdienstelijk denkt te maken, door in de roode
pers en in anti-oorlogsblaadjes de katholieke
vredesbedoelingen verdacht te maken en overi
gens ook reeds zóózeer in rood vaarwater is ge
komen, dat zij zich demonstratief katholiek
noemend de domme katholieke arbeiders
tracht te winnen voor het socialisme.
Hoeveel waarde onze katholieke arbeiders
echter mogen hechten aan het „katholieke"
geschrijf van deze dame, dat maakt een me
dewerker van het „Verbondsblad" duidelijk aan
de hand van een artikel, dat genoemde mevrouw
onlangs in het orgaan der socialistische arbei
dersbeweging in Limburg „De Werker"
losliet.
Zooals men weet, werd telken jare op den
4en Zondag van den Advent voorgelezen het
Bisschoppelijk schrijven omtrent de gevolgen
van het lidmaatschap van socialistische orga
nisaties voor katholieken en daarin vond de
dame aanleiding om in het nummer van 24 Dec.
jJ. onder het opschrift „Kerstfeeststemming"
om. het volgende te schrijven:
Tot de kerkelijke voorbereiding voor Kerstmis
behoort ook de Advent en op den 4en Zondag
van den Advent dus een week voor Kerstmis,
wordt de traditioneele brief van de bisschoppen
van Nederland aan de geloovigen van alle kan
sels in alle kerken en kerkjes afgelezen ook
dit jaar geschiedde dit 11 Zondag.
(Spatieering van ons. Sch.).
Dezen keer heeft t noodlot de „katholieke"
dame parten gespeeld, want de bewuste brief is
op den 4en Zondag in geen enkele kerk voor
gelezen en wel zooals h persbericht open
baarde omdat *n nieuwe in voorbereiding is,
die echter niet tijdig gereed kwam.
Nu schrijft de medewerker van het „Verbonds
blad" heel scherp:
„We staan dus voor twee mogelijkheden,
waarvan de eerste ons t meest waarschijnlijk
schijnt: Mevrouw is op den 4en Zondag niet in
de kerk geweest of ze had al vroeg 'n dutje te
pakken.
In elk geval blijkt wel, dat ook van deze ka
tholieke propagandiste voor de roode beweging
de katholieke levenspraktijk er eene is van be
denkelijke kwaliteit.
Zooals meer is voorgekomen."
t Is heel scherp gezegd, en we willen voor
mevrouw Bulsing-van Besouw gaarne het gun
stigste in dit dilemma verhopen, maar in ieder
geval is er alle aanleiding voor onze arbeiders
om met de „lessen" van deze dame de uiterste
voorzichtigheid te betrachten.
S. O. s.
Volgens berichten in de Fransche pers zou
den op 4 Januari de volgende landen hebben
ingeschreven voor den Davis-Cup: Duitsch -
land, Oostenrijk, België, Engeland, Grieken
land, Hongarije, Polen, Zwitserland, Yougo-
Slavië. Dit voor zoover het de Europeesche zone
betreft. Voor de N.-Amerikaansche zone heb
ben ingeschreven Vereenigde Staten en Cuba.
Voor de Z.-Amerikaansche zone zijn inschrij
vingen binnen gekomen van Argentinië, Bra
zilië, Chili, Peru en Uruguay.
De inschrijving sluit binnenkort.
De voetbalwedstrijd Italië—Engeland, die te
Rome zal plaats vinden, is bepaald op 13 Mei.'
Dit is de eerste ontmoeting tusschen beide
landen.
Naar verluidt zou de Hollander van Hout,
die Zondag ji. in Parijs het onderspit moest
delven tegen Archambaud. een nieuw contract
hebben gekregen voor een revanchewedstrijd,
eveneens te Parijs te houden aan het einde
van deze maand.
Sir Malcolm Campbell zal zich binnen enkele
dagen met zijn ,31ue Bird-car", welke gerecon
strueerd en uitgerust is met Rolls Royce Schnei
der Trophy-motoren, inschepen naar Daytona.
Campbelle zal trachten fijn eigen wereldsnel
heidsrecord te land, dat op 254 mijlen per uur
staat, te verbeteren. Men neemt aan dat de
Blue Bird meer dan 260 mijlen per uur zal kun
nen Kalen".
Volgens berichten uit de Ver. Staten heeft
men er van afgezien te trachten met een Ame-
rikaanschen wagen Campbell's record te ver
beteren.
In het Groot-Auditorium der Leidscne Hoo
geschool is hedeÉimiddag in tegenwoordigheid
van de Koninklijke Familie, van zeer vele noog-
waerdigheidsbekleeders en andere genood'gien,
Prins Wilem van Oranje plechtig herdacht.
Te half drie kwamen de auto's met de vor
stelijke personen en hun gevolg bij het Aca
demie-gebouw aan. H. M. de Koningin inspec
teerde, alvorens door haar Senaatsbestuur te
worden ontvangen, de eerewacht van Pro-Pa-
tria, die op het pleintje stond opgesteld ten
getale van 50 man.
Binnen de deur van het gebouw had vervolgens
de begroeting plaats met het Senaatsbestuur,
vertegenwoordigd door den Rector-Magnificus
Prof. Huizinga, den secretaris Prof. van Blom,
den pro-secretaris Prof. Krom en den oudsten
assessor Prof. van Itallie.
Nadat aan de Koningin, de Koningin-Moeder
en de Prinses bloemen waren aangeboden door
Gunhild Kristensen, Suze Barge en Elisabeth
Wensinck, begaf men zich naar het Groot-
Auditorium. Voorop gingen de twee pedellen,
achter hen de Rector-Magnificus, vervolgens
H. M. de Koningin, H. M. de Koningin-Moeder,
H. K. H. de Prinses en Z'. K. H. de Prins, daai
na het gevolg, bestaande uit: voor H. M. de
Koningin Mevr. Snouck Hurgronje geb. van
Tets, Dame du Palais, Baronesse van Asbeck,
Hofdame, Graaf Du Monceau, grootmeester Ba
ron van Geen, Kamerheer en particulier se
cretaris, Generaal-Majoor de Jonge van der
Halen, adjudant luitenant Römer, ordonnance-
officier; voor de Prinses Baronesse Bentinrk,
Hofdame en Baron Baud, Kamerheer; voor den
Prins luitenant-kolonel Jhr. Laman Trip. H. M.
de Koningin-Moeder was door drie leden van
haar gevolg vergezeld.
De overige leden der Commissie van ontvangst
sloten den stoet.
In het Auditorium hadden alle aanwezigen
reeds tevoren hun plaatsen ingenomen: de Cu
ratoren en de Hoogleeraren in hun gewone
banken; op de eerste rijen achter de plaatsen
van het Koninklijk gezelschap, de Adm. Chef
der Afdeeling Hooger Onderwijs, Mr. A J. L. van
Beek Galkoen, als vertegenwoordiger van den
Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, die wegens verblijf buitenslands van
zijn voornemen, de plechtigheid bij te wonen,
had moeten afzien, voorts de wethouders van
Leiden, de heeren T. S. Goslinga, J. Splinter
en Mr. A. J. Romijn, de secretaris der Gemeente
Mr. C. E. van Strijen, de garnizoens-comman-
dant Luitenant-Kolonel H. Rooseboom. oe dijk
graaf van Rijnland Mr. P. A. Pijnacker Her-
dijk, de voorzitter en gecommitteerden van den
Universiteitsraad van het Leidsch Universiteits
fonds.
Zoodra het Koninklijk gezelschap gezeten was,
Rede Prof. Colenbrander
De historische rede werd daarop door Prof.
Colenbrander, hoogleeraar In de vaderlandsche
geschiedenis, uitgesproken.
Aan het begin der nationale geschiedenis van
Noord-Nederland, aldus spr., verschijnt ons
Oranje's figuur in reuzengestalte. Deze plek
hier overschaduwend, de ruimere historische
omgeving: ons vaderland, geheel beheerschend,
trekt hij tegelijk blikken tot zich uit een groote
verte: immers hij behoort mede aan de overige
Nederlanden, ja bezet een eigen plaats in dat
groote geheel van haast onbegrensde uitzet-
baarheid: protestantsch West-Europa.
Oranje, door spr. geschetst als de wegbereider
der christelijke vrijheid, grondvester der chris
telijke verdraagzaamheid; zoo hij, als het moet,
tooneelmatig weet te zijn (want hij is zich zijn
beteekenis bewust), hij is tegelijk een aantrek
kelijk, een nobel mensch geweest, toonbeeld van
kiesche humaniteit in een tijd die grimt van
wreedheid. Waarmede begint zijn hooger leven:
met dien kreet in 's lands raadsvertrek, dat
hij niet aanzien kan dat vorsten heerschen
willen over de zielen der menschen; dat het
zijn ziel verbijstert een mensch te zien verbran
den om wat hij beleed uit zijn gemoed. Waarin
bestijgt 't zijn top: in die tweede unie van Brus
sel, waarbij hij de onderteekenaars zich ver
binden doet, noch hen die de Katholieke Kerk
verlaten hebben, noch hen die haar trouw zijn
gebleven, geweld aan te doen, te beleedigen of
te benadeelen. Waarin klinkt het uit: in die
vraag na het schot van Jaureguy, niet hoe de
moordenaar, neen hij hoe zelf verantwoording
zal kunnen afleggen voor vergoten bloed, zóó
veel vergoten bloed; in zijn bejegening van
's hofpredikers troost, die alleen van het recht
der zaak gewaagt, waarvoor het bloed geplengd
is: „a la miséricorde, mon ami! la miséri-
corde, c'est lè mon recours et n"y en a point
1'autre;" in zijn verzoek, den schuldigen aan
het moordbedrijf geen wreeden dood aan te
doen; in de zucht waarin, na het andere schot
':wee jaren later, de vliedende gedachte zich
het volk bekommert dat hij aan de
^and genomen en geleid heeft op zóó gevaar
lijken weg: „Mon Dieu aie pitié de ce pauvre
peuple." Het stugge gemoed van ons water
landers is van én ding zeker: dat de dank, dien
het betalen wil, nooit aan de verdienste ge
lijk komt."
Vervolgens toont spr., door talrijk feitenma
teriaal zijn rede toelichtend, dit beeld van den
Prins, daarbij steeds wijzend op 'iet veidraag-
zame en verzoeningsgezinde karakter van diens
staatskunst.
