IN EN OM HAARLEM
Uit Haarlems verleden
v ïül
Prikkeldraad
ÉiÉ
DINSDAG 17 JANUARI
Particulier of Overheids
bedrijf?
Belangrijke jubilea
Ay sief, hoe lieflyck
Proefschrift over Velsen
De IJsbaan open
Belangrijke gebeurtenissen, welke
thans jubïleeren
,,'t Clooster"
St. Pietershuis
Oude Mannenhuis
Luthersche kerk
Verbouwing Raadhuis
Foto van het seminarie
„Hageveld", dat geves
tigd is op de plaats,
waar 475 jaar geleden
een klooster gebouwd is.
mm li(gl
Het bestuur der Vereeniging Geloof en Wetenschapte Haarlemwelke Zondagavond in
feestelijke bijeenkomst in den Stadsschou wburg haar zilveren jubileum gevierd heeft
een
Weeshuis
Paviljoen
De Manege
Schoolgebouw
Wilsonsplein
EEN LEUKE RECLAME
Voor de vrije uurtjes
R. K. SMEDENPATROONSBOND
Bijeenkomst te Uitgeest
IJZEL OP DEN WEG
Hevige autobotsing
Een jas gestolen?
Operette Vereeniging „Haarlem"
HET ZANDVOORTSCHE
VOLKSBAD
Raadsvergadering niet doorgegaan
R. K. VROUWENBOND
J aarver ga d ering
Voor een kinderbewaarplaats
■lUMlllllllllllllllllllllillllilllliiilllllliiliiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiilllililliilliiliilliiiiiiliiiiiiii
WÜ hebben onlangs te dezer plaatse ge
wezen op de zeer onvoldoende wijze,
waarop het openbaar vervoer in Haar
lem geregeld is. De eerste gemeente in ons land.
Waar een electrische tram reed, de eerste ge
meente ook, die aan een spoorlijn kwam te lig-
Ben, heeft twee maatschappijen van vervoer,
die elkander beconcurreeren, terwijl er toch
verschillende belangrijke punten in de stad zijn
Waar de Haarlemmer met geen mogelijkheid
Per openbaar vervoermiddel kan komen. Deze
klachten hebben een weerklank gevonden in de
Haarlemsche raadsvergadering van jJ. Woens
dagmiddag. Waarom wij nog eens op de zaak
terugkomen.
De heer Reinalda sprak van een „waren
chaos op verkeersgebied", en was van meening,
dat de toestand zooals die in Haarlem is, niet
langer kan worden voortgezet.
Precies wij schreven het reeds in het
hierboven gememoreerde artikel precies zoo
denken alle Haarlemmers er over. En zij den
ken er bij, dat er nu eindelijk eens verbetering
moet komen.
De behoefte aan een betere regeling heeft
zich vooral na den oorlog doen gevoelen. Dat
de tijd, «timiddellijk volgend op den oorlog,
echter voor een goed deel heenging met „over
wegen" en „besprekingen" zal niemand ons ge
meentebestuur euvel duiden, maar toen de heer
Reinalda in 1023 wethouder van Openbare
Werken werd, was het vraagstuk reeds eenige
jaren urgent. Verwacht mocht toen worden en
die verwachting werd ook door den nieuwen
wethouder gevoed, dat er spoedig voor het
Haarlemsche verkeersvraagstuk een oplossing
zou worden gevonden.
Thans, bijna tien jaar later, zijn wij in Haar
lem nog geen stap verder. Integendeel de
chaos is grooter geworden.
Men kan er zich slechts over verbazen, dat
ons gemeentebestuur in tien jaar tijd waarin
twee wethouders; de heeren Gerritsz en Rei
nalda, hun krachten er op beproefden, geen
kans heeft gezien -deze zaak te regelen. Voor
iemand met normale arbeidscapaciteiten moet
het toch geen heksentoer zijn geweest om dat
te bereiken. Het wekt dus sterk den indruk,
dat er in Haarlem met dat verkeersvraagstuk
iets abnormaals aan de hand is.-
Wij zullen probeeren een verklaring te ge-
Ven.
Toen de heer Reinalda wethouder werd, was
het de verwachting, dat ons gemeentebestuur
spoedig met de directie van de N.Z.H.TM. in
onderhandeling zou treden om een beter stads-
tramnet te verkrijgen. Deze eenvoudige oplos
sing lag voor de hand. Maar de heer Reinalda
had andere plannen en, getrouw aan zijn socia
listische beginselen, (waarvan wij hem geen ver
wijt maken), zon hij op de invoering van ge
meentelijke exploitatie voor de openbare ver
voermiddelen. Het wachten werd toen op den
Uitslag der raadsverkiezingen om te zien of
in den Raad een meerderheid voor overheids
bedrijf zou worden geboren, maar evenmin als
in den ouden Raad kwam in den nieuwen de
gewenschte gunstige constellatie voor gemeente
lijke exploitatie. En hoewel met veel klem door
den wethouder overheidsbedrijf werd verdedigd,
Verwierp de meerderheid der raadsleden, mede
door den sterken aandrang van den kant der
burgerij (de heer Reinalda herinnerde in den
Raad aan de actie van den heer van Tete-
ring), een voorstel daartoe. Met groot respect
gedenken wij nog de toewijding, de welspre
kendheid en de kracht waarmede de socialisten,
met aan hun hoofd de wethouder, de voor
treffelijkheid van overheidsbedrijf bepleitten en
hoe deze de onmogelijkheid trachtte aan te
toonen, dat er van particuliere zijde, dat er
door particulier initiatief in Haarlem op ver
keersgebied ooit iets goeds tot stand zou Kun-
lien komen. Het winnen van zijn zaak was
voor den wethouder zoo ongeveer een kwestie
van persoonlijke eer geworden en het ging
hem, vooral om de principieele beginselen, die
®r mede gemoeid waren, aan het hart, dat zijn
Voorstellen verworpen werden.
Toen dan ook de Raad zich tegen overheids
bedrijf had verklaard, lag het voor de hand,
dat de wethouder een „non possumus", een ik
kan nu de vervoermiddelenkwestie in Haar
lem, met dit votum, niet meer oplossen had
doen hooren. Laat nu een ander de verant
woordelijkheid maar op zich nemen had hij
kunnen en moeten zeggen. Dat gebeurde ech
ter tot onze verbazing niet en de Raad moest
goedvinden, wilde hij niet onbeleefd zijn te
genover den wethouder, dat de, krachtens zijn
overtuiging en beginselen, tegenstander van het
Particulier bedrijf, de opdracht kreeg om met
dat particulier bedrijf te onderhandelen om
het verkeersvraagstuk in Haarlem op te lossen.
Die poging is tot nu toe niet geslaagd, die
Poging is totaal misgeloopen en wij zijn nog
geen stap verder dan in 1923. De socialisten
verzekeren nu: zie je wel, dat het particulier
initiatief nergens voor deugt; dat gemeente
lijke exploitatie ook voor Haarlem de alleen
zaligmakende is; wij hebben jelui wel voor
speld, dat je ons vroeg of laat gelijk zoudt
geven en zelfs zoudt komen vragen om ge
meentelijke exploitatie. Die conclusie trekken
zij uit den gang van zaken, maar het bewijs
daarvoor zou sterker zijn als niet een socialis
tische wethouder de opdracht had dat vraag
stuk op te lossen, maar iemand, die ten op
zichte van het particulier initiatief vriendelijk
en welwillend gestemd is.
Op een buitenstaander maakt de houding,
die het Haarlemsche gemeentebestuur in het
bijzonder de wethouder ten opzichte van de N.
Z.H.TM. inneemt, in alle geval een indruk van
kleinzieligheid.
Wij behoeven, teneinde dat aan te toonen,
niet te wijzen op de weigering der gemeente
Haarlem om de feestgangers bij de opening
der electrische tram Haarlem-Leiden, hier ter
stede te ontvangen, hoewel zulks in andere
belanghebbende gemeenten wel gebeurde. Dat
is bekend genoeg, Het feit, dat het gemeen
tebestuur van Haarlem zich in de oogen van
al die andere gemeentebesturen lichtelijk ridi
cuul aanstelde, doet vermoeden, dat Haarlem
een voornamere houding had moeten aanne
men.
Ook de manier, waarop Haarlem tegen de
N.Z.H.T.M. tekeer gaat als er verkeerskwesties
bij Gedeputeerde Staten worden behandeld,
doet weinig vriendelijkheid vermoeden.
Van Haarlem is b.v. het advies aan Gede
puteerde Staten afkomstig, dat Haarlem geen
belang heeft bij een electrische tram door de
Bollenstreek.
Als dit advies het persoonlijk advies van den
wethouder is, dan heeft hij nog niet het recht
om die als de meening van „Haarlem" te ven-
tileeren, want ieder Haarlemsche winkelier, om
van andere ingezetenen te zwijgen, weet beter.
En in de laatste raadsvergadering beklaagde
zich de heer Gerritsz, dat er in Haarlem op
de lijn naar Leiden trams van 20 Meter lengte
loopen, terwijl de wagens krachtens overleg niet
grooter mochten zijn dan 12 Meter. Wij ver
moeden, dat deze afmetingen een onderwerp
van ernstige en langdurige beraadslaging tus-
schen tramdirectie en gemeentebestuur heb
ben uitgemaakt en dat Haarlem daarbij de nu
gebruikte wagens afgekeurd heeft. Welnu,
iedereen, die de mooie wagens in Haarlem ziet
rijden, zal toegeven, dat er geen redelijke grond
voor dat verzet aanwezig was. De wagens zijn
goed en hinderen niet in de stad.
Dit alles maakt geen prettigen indruk op
den buitenstaander, herhalen wij, en uit alles
blijkt dat de vriendelijke stemming om tot
hoopvolle onderhandelingen te komen niet
aanwezig is.
Sinds 1928 is nu de Haarlemsche Brockway
in de stad gehaald en haar zijn concessies ver
leend voor het exploiteeren van verschillende
autobuslijnen, die voor een groot deel op het
zelfde traject loopen als de N.Z.H.TM. berijdt.
Maar de socialisten willen ook over de presta
ties van de Brockway geen lof hooren. De be
doeling is echter duidelijk. Straks zal de ge
meente het bedrijf van de Haarlemsche Brock
way moeten overnemen.
De socialisten zetten blijkbaar hun strijd
voor gemeentelijke exploitatie voort en het rei
zend publiek in Haarlem wordt daarvan de
dupe. Moge er nu eindelijk verbetering komen.
En nu gebleken is, dat die van den tegenwoor-
digen wethouder van O. W. niet spoedig
te wachten is, dient een ander lid van het col
lege van B. en W. zich met de oplossing van
dat vraagstuk te belasten. Het zou ons verheu
gen, als de burgemeester zelf, een knap ma
gistraat en boven alle partijen staande, die taak
op zich zou willen nemen. Hij is er de aange
wezen en geschikte man voor.
Aan de universiteit te Utrecht is bevorderd
tot doctor in de letteren en wijsbegeerte mej.
L. M. van den Bergh van Eysinga, geboren te
Oss, op proefschrift „Bijdrage tot de sociaal-
geographische kennis der gemeente Velsen".
Hedenmiddag 1 uur ging de ijsbaan aan de
Kleverlaan te Bloemendaal open.
i.
Uit het boekje van Janssen van Raay hebben
wij de data overgeschreven, waarop gebeurte
nissen plaatsvonden, die dit jaar hun 50, 75,
100-jarig enz. jubileum zullen vieren. Van de
belangrijksche noemen wij de stichting van een
klooster in 1458, thans seminarie „Hageveld", de
aanleg van de Haarlemmerhout, de bouw van
het „Paviljoen", thans Provinciale Griffie, enz.
enz.
1083. Blijkens een vergunschrift van Graaf
Dirk V moet het slot te Velsen reeds bestaan
hebben.
1458. Twee geestelijken, Hugo van Assendelft
en Meester Johan Nicolaasz stichten onder
Heemstede een klooster ter eere van den H. Ber
nard en naar eene Priory van Cisterciensermon-
niken ,,'s Hemelpoort" genaamd. Dit klooster is
na de Hervorming in eene hofstede veranderd
en is thans het seminarie „Hageveld".
1483. De heffing van een versterfrecht wordt
ingevoerd, doch op 4 December 1546 krachtens
octrooi van Karei V afgeschaft, doch daaren
tegen een belasting op het bestiaal en de
vreemde bieren ingesteld.
1558, 16 April. De schilder Maerten van
Heemskerck vermaakt aan het H. Geesthuis een
stuk land onder Overveen en een onder Haar-
lemmerliede, benevens een losrente, om de in
komsten daarvan te bestemmen voor twee jonge
maagden, geboren te Haarlem of te Heemskerk,
die tusschen Lucasmarkt en Vrouw Lichtmis op
zijn graf een huwelijk sluiten. Het onder Over
veen gelegen land werd door Maerten van
Heemskerck den 21en Juni 1568 verwisseld tegen
een ander stuk, gelegen achter den Ouden
Schutterstoren, binnen de vrijheid der stad. Het
laatste huwelijk op het graf van Maerten van
Heemskerck gesloten, geschiedde op 19 Novem
ber 1787 tusschen Jan Kuylen en Trijntje de
Boer.
1558. 29 Augustus. Pieter Uytenhage en zijn
huisvrouw Lubburch van Heussen stichten bij
hun testament het „St. Pietershuis" in de Stoof
steeg, om daarin behoeftige jongens van den
burgerstand van 1420 jaar groot te brengen en
een ambacht te leeren. Op 27 Augustus 1841 werd
het „St. Pietershuis" verbouwd en tot bewaar
school voor kinderen van meergegoeden bestemd.
1558. Dezelfde stichten de Kameren op de
Bakenessergracht, die in 1609 naar de Cecilia-
steeg worden overgebracht. (Volgens anderen in
1600). Blijkens hare vermelding bestonden ze
in 1721 nog, doch het is niet bekend wat er later
van geworden is.
1583, 10 December. De Staten van Holland
staan aan Haarlem den grond van het Haar
lemmerhout af.
16071608. Uit de opbrengst eener in 1607 ge
houden loterij, onzuiver ruim 75.000, en uit eenige
giften wordt op het Groot en Klein Heiligland,
op grond door Jonker Frans van Bekenstein
geschonken, een Oude-Mannenhuis gesticht. Op
2 Februari 1609 werden de oude mannen van het
Heilige Geesthuis naar dit nieuwe tehuis over
gebracht. In 1617 werd het „St. Rembius"-gast-
huis voor oude mannen in de ICleine Houtstraat,
waarvan de stichting onbekend is, doch dat in
1431 bestond, opgeheven en zijn goederen met
het nieuwe tehuis vereenigd. In 1700 werden in
het Oude-Mannentehuis de eerste juveniers op
genomen. In 1810 werden de weezen uit het tot
kazerne bestemde „Groote Diaconiehuis" aan
den Koudenhom, er in geplaatst, terwijl de be
woners van het tehuis naar het St. Joris Prove
niershuis worden overgebracht. Dit St. Joris
Proveniershuis wordt op 1 Januari 1822 mede
aan het beheer van de Regenten van het Oude-
Mannenhuis toevertrouwd. Op 12 September
1855 wordt het Oude Mannenhuis door den Ge
meenteraad opgeheven, nadat alle daarin nog
aanwezige mannen zullen overleden zijn. Op
1 Augustus 1866 wordt de huishouding in het
Oude-Mannenhuis of St. Joris Proveniershuis
opgebroken, hebbende de daarin nog aanwezige
zes oude lieden, bij beschikking, het gesticht
verlaten. In Januari 1867 wordt de Burger
avondschool naar het (voormalige) Oude Man
nenhuis overgebracht, welke school echter weer
op 22 Augustus 1883 naar een nieuw gebouw
aan de Kraaienhorstergracht wordt verplaatst.
Op 14 Mei 1913 is het ingericht tot Frans Hals
museum.
1608. De Luthersche kerk is zoover gereed dat
de godsdienstoefeningen daarin gehouden kun
nen worden. Op 8 Februari 1615 was de kerk
pas geheel voltooid. In 1781 wordt de kerk af
gebroken en een nieuwe en grootere gebouwd.
1608. De Luthersche gemeente sticht het
„Luthersche hofje" in de Witte Heerensteeg. In
1804 wegens verval herbouwd.
1633. Het Raadhuis ondergaat een aanzien
lijke verbouwing; de geheele vleugel aan de
Zijlstraat met toenmalige raadzaal, raadkamer,
het schavot en de arduinsteenen opgang met
ijzeren leuning worden gebouwd. Op 28 Juli 1854
besluit de Raad het schavot weg te breken en
de voorzijde van het Raadhuis te verbeteren,
hetgeen in 1855 geschiedt. Thans wordt een
nieuwe uitbreiding overwogen.
1633. Vermoedelijk is omstreeks dit jaar de
in 1355 gebouwde Schalkwijkerpoort door een
nieuwe vervangen. Op 26 April 1866 voor 860.
voor afbraak verkocht en gesloopt.
1658, 8 Januari. Het kerkhof aan de Noord
zijde van de Groote Kerk wordt geslecht.
1658. Het hofje „De Bakenesserkamers" wordt
geheel verbouwd.
1683. 9 Maart. De voor de vereenigde Doops
gezinde gemeente der Vlamingers en Water
landers gebouwde kerk in de Peuzelaarssteg
wordt ingewijd.
1683. „La société des dames franchises", waar
van mad. Marie Dumoulin de eerste bestuurster
is, wordt ingesteld en gevestigd in een van de
weduwe van Ascanius van Sypesteyn gehuurd
huis aan de Kraaienhorstergracht, maar in 1699
naar een aangekocht huis in de Wijde Appelaar-
steeg overgebracht. Op 27 October 1742 wordt
deze „Société des dames franeaises" ontbonden
verklaard, onder bepaling, dat de nog levende
8 dames in het huis kunnen blijven wonen. Het
huis in de Wijde Appelaarsteeg wordt in 1750
door de regeering voor de Militie in gebruik
genomen en de nog levende dames naar een
huis in de Groote Houtstraat overgebracht. De
4 laatst overgebleven dames verlieten tusschen
1752 en 1760 de stad, waardoor de „Société" op
hield te bestaan.
1758. De stad koopt de heerlijkheid Uiterbuurt
voor 2400. Op 26 Juli 1851 door de gemeente
in het openbaar verkocht tezamen met de am
bachtsheerlijkheid Nieuwveen voor 760.
1783. Stichting van de fondsen van Vrouwe
Cornelia Schellingen, weduwe van mr. P. van
Steyn, een voor studenten aan de Hoogeschool
te Leiden, een tot ondersteuning van officiers-
en predikantsweduwen, en een voor bewaring
van familiepapieren en onderhoud van familie
graven.
Deze fondsen worden in 1784 onder beheer
van Weesmeesteren van Haarlem gesteld en op 1
October 1852 over aan de algemeene commissie
van liquidatie der Wees- en Momboirkamers te
Den Haag, echter op 1 Januari 1860 onder be
heer van den Minister van Financiën gebracht.
1808, 1 Februari. De Raad wordt ingevolge
Koninklijk besluit van 1 Januari ontbonden en
door een Vroedschap vervangen. Op 1 Januari
1811 wordt ingevolge besluit van den Stede
houder des Keizers van 25 December 1810 de
vroedschap vervangen door een Municipalen
Raad met een Maire en Adjuncten.
Op 19 November legt de Maire zijn betrek
king neer, de Municipale Raad wordt ontbon
den en 13 burgers, door Mr. Joh. Enschedé bij
een geroepen, nemen voorloopig het bestuur
der stad op zich, maar op 28 December 1815
door den koning ontslagen en een nieuw be
stuur, onder den naam van Burgemeester en
Raden ingesteld.
Op 11 Maart 1824 wordt de bestaande raad
krachtens Koninklijk besluit van 4 Januari,
waarbij een nieuw reglement van bestuur der
stad werd vastgesteld, door een nieuwen Stede
lijken Raad vervangen.
Op 21 September 1851 houdt de Stedelijke
Raad zijn laatste vergadering, terwijl op 29
September 1851 de gemeenteraad volgens de
nieuwe gemeentewet vergadert, welke raad op
15 October 1873 in beginsel besluit tot het
houden van sectie-vergaderingen.
1808. Het Weeshuis aan de Kinderhuisvest
wordt opgeheven en de weeskinderen naar het
groote Diaconiehuis aan den Koudenhorn
overgebracht. Het weeshuis wordt in 1810 be
stemd tot Diaconniehuis.
1808. Koning Lodewijk koopt de hofstede
„Welgelegen" voor 300.000 van de familie
Hope en noemt die „het Paviljoen." Op 10
October 1810 verklaart keizer Napoleon het
Paviljoen tot domein van de Fransche kroon.
In 1814 betrekt de Weduwe van Prins Willem
V, Frederika Sophia Wilhelmina van Pruisen
met haar dochter Prinses Louise, het „Pavil
joen," maar zij overlijdt op 9 Juni 1820, waar
door het Paviljoen weer onbewoond wordt. In
1828 beveelt koning Willem I het Paviljoen tot
een kunstgalerij der werken van levende schil
ders te maken, waartoe het door den architect
J. D. Zocher wordt ingericht.
Op 10 Augustus 1838 wordt het Museum voor
Schilderijen van levende meesters in het „Pa
viljoen" geopend, waarna in 1853 nog een mu
seum van geologische voorwerpen, bijeenge
bracht door de commissie voor het vervaardi
gen eener geologische kaart der Nederlanden,
wordt gevoegd.
In 1860 worden 65 schilderijen van het
museum, die de verzameling „ontsierden," ver
kocht. In 1863 wordt het geheele „museum van
geologische voorwerpen" in het Paviljoen op
geheven en de voorwerpen naar Leiden over
gebracht. De verzameling schilderijen wordt
echter in Januari 1868 met vijf kapitale schil
derijen, door het Rijk aangekocht, verrijkt.
In 1871 wordt het „Koloniaal Museum" in
het Paviljoen geopend, terwijl het „Museum
voor Kunstnijverheid," eveneens in het Pavil
joen, op 18 Juli 1877 plechtig door Prins Hen
drik wordt ingewijd. De schilderijen in het
Paviljoen worden in 1885 naar het Rijks-
Museum te Amsterdam overgebracht.
Op 12 Juli 1886 werden de groote zalen van
het Paviljoen, vroeger voor de schilderijen-
verzameling gediend hebbende en sinds door
de Regeering voor het Museum voor Kunst
nijverheid beschikbaar gesteld, geopend.
Eenige jaren geleden is het Koloniaal Museum
naar Amsterdam verhuisd en „het Paviljoen"
Provinciale Griffie geworden. Voor het Museum
voor Kunstnijverheid wordt nog naar een nieu
we huisvesting gezocht.
1808, 5 Augustus. De stad koopt een huis aan
de Kraaienhorstergracht, dat tot Militaire In
firmerie wordt bestemd.
1808, 14 September. De stad koopt een huis
in de Magdalenastraat, sinds tot Manége in
gericht. In 1860 wordt deze Manége met de
kazerne aan den Koudenhom en eenige andere
gebouwen door de gemeente aan het Rijk ten
gebruike afgestaan. Op 2426 Juli 1873 wordt
de Manége der cavalerie, wegens het maken
van een nieuwen rijweg ter verbinding van het
Kenaupark met de Zijlbrug, verrold van het
terrein benoorden de Nieuwe Gracht naar dat
van den voormaligen Pinktoren, bezuiden die
gracht. Op 1 November 1878 sluit de gemeente
met het Rijk een overeenkomst, waarbij de ge
meente, tegen afstand van 8 Hectare grond
aan de Westzijde van den Schoterweg, door
haar voor 48.000 van den heer mr. J. P-
van Wickevoort Crommelin gekocht, weer in
het bezit komt van de cavaleriestallen aan de
Nieuwe Gracht, van de Kleine Manége in de
Magdalenastraat en van een jaar aan de Zijl
vest grenzende kleine bijgebouwen der kami-
zoens infanterie.
Op 21 Januari 1884 worden de cavalleriestal-
len, aan het Waargat, de Nieuwe Gracht en de
Plantage, voor 6.375 voor afbraak verkocht,
terwijl op 28 Mei 1884 de gemeenteraad een
bouwplan vaststelt voor het, door het afbreken
der cavaleriestallen, opengekomen terrein (de
bebouwing langs de Nieuwe Gracht).
1808. De inspectoren van de stadsscholen ver
vallen en worden met de plaatselijke school
commissie, die tot 12 leden vergroot wordt, ver
eenigd.
1833, 28 Februari. De stad ontvangt van
Jonkvr. H. Hoof man het schoolgebouw aan de
Smalle Oude Gracht voor een Armenschool
ten geschenke. Dit gebouw was vroeger een
garentwijndery, de laatste der 22 groote fa
brieken van dien aard, die in Haarlem hebben
gebloeid.
1833. De fabriek van J. A. Travaglino aan de
Oude Gracht, ter vervaardiging van zijden
tafellinten, treedt in werking, maar wordt
reeds in 1872 geliquideerd.
1833. Een gedeelte van het grondgebied van
Heemstede (De Noordzijde der Meesterlotten-
laan) en van dat van Schoten (De Oostzijde
van het Zieken) wordt aan Haarlem toegevoegd.
1833. Op de nieuwe algemeene begraafplaats
Akendam wordt een R. K. kapel gebouwd.
1833, 8 October. Het „Muizenveld" wordt
door de stad voor 99 jaar in erfpacht afge
staan aan den heer Th. Wilson, die daarop een
katoenfabriek opricht. In 1870 wordt de katoen
drukkerij echter reeds gestaakt en gesloopt,
zoodat de fabriek zich tot de bleekerij bepaalt.
Op 3 April 1872 geeft de heer J. W. Wilson
aan den Raad kennis, dat hij, wegens de door
den Raad genomen maatregelen tegen het ver
ontreinigen der stadswateren, zijn fabriek zal
sluiten, waarna hij zijn fabriek grootendeels
laat afbreken. Op 10 Maart 1880 komt een
schikking tusschen de gemeente en den heer
J. W. Wilson tot stand, waarbij deze afstand
van de erfpacht op het z.g. „Muizenveld" en
aan de gemeente den grond van het voormalige
buitenverblijf „Stad en Vaart" verkoopt. Op
24 Maart d.a.v. stelt de Raad een plan vast
tot uitbreiding der stad aan de Westzijde, waar
in de van den heer Wilson verkregen gronden
vallen en besluit verder de Singelgracht van
de Raambrug tot den Zijlweg te dempen en
van de Raambrug tot aan de Leidsche Vaart
door te graven tot aan den Kinderhuissingel;
de Zijlbrug door een nieuwe te vervangen en
voorts twee vaste rybruggen over de Leidsche
Vaart en een derde over de Singelgracht bij
het Molenpad te leggen. Deze doorgraving en
het maken van een brug over de Singelgracht
bij het Molenpad (tegenwoordig het Wilsons
plein) wordt op 20 Juni 1880 aanbesteed voor
20.800. Het maken van een brug over de
Leidsche Vaart, tegenover het Raamplein wordt
op 9 December 1889 aanbesteed voor 22.364.
(Wordt vervolgd)
Wij ontvingen een vijftal sprookjes-kleurboe
ken, getiteld: Klein Duimpje, Sneeuwwitje, De
gelaarsde kat, Roodkapje en Asschepoester, wel
ke de tabaksfabriek, koffiebranderijen, thee
handel N.V. Douwe Egberts voor de kinderen
van de gebruikers van hare welbekende produc
ten beschikbaar stelt.
De tekst der boeken werd geschreven door de
bekende sprookjes-vertelster Antoinette van
Dijk, terwijl de heer M. Gütschmidt de illustra
ties teekende.
Daar de plaatjes nagekleurd kunnen wor
den, kunnen de kinderen er zich zeer prettig
mee in hun vrije uurtjes vermaken. Ongetwij
feld een leuke reclame I
P! p
22 Januari hoopt de Eerw. Zuster Maria
Goudentia (Corn. Kok, geboren te Wilnis)
van de orde der Franciscanessen haar zil
veren professiefeest te vieren. De eerwju-
bilaresse verblijft thans in het St. Elisabeth-
Ziekenhuis te Breda.
Zaterdag 21 Januari ajs. des middags te vier
uur zal in het patronaatsgebouw te Uitgeest
een groote vergadering gehouden worden van
R. K. Smedenpatroons uit geheel Noord-Hol
land. Doel van deze vergadering is, te komen
tot een groo:e combinatie Noord-Holland van
den R.K.S.B.
Als spreker zal optreden de heer G. Alders,
te Haarlem, vice-voorzitter van den R.K.S.B.
Alle R. K. smedenpatroons, zoowel aangeslo
ten bij de reeds bestaande kringen Hoorn, Alk
maar, Uitgeest en Haarlem, alswel zij die nog
niet aangesloten zyn, hebben tot deze vergade
ring toegang.
Vanaf den Helder tot Weesp zün dus allen
welkom.
Hedenmorgen om tien uur heeft op de Liede-
brug nabü Halfweg een ernstige autobotsing
plaats gehad.
Een auto uit Haarlem slipte daar door den
ijzel en maakte een grooten draai. Juist naderde
uit de richting Amsterdam een auto welke een
botsing niet meer kon vermijden en met volle
vaart tegen den eersten auto aanreed.
De auto uit Haarlem kwam op de trambaan
terecht, daardoor eenige stagnatie in de tram-
dienst ontstond.
De bestuurder werd uit den auto op de tram
baan geslingerd en ernstig gewond. Hü kreeg
OA. een hersenschudding. Hy werd per zieken
auto naar het Diaconessenhuis te Haarlem
overgebracht. Een onderzoek wordt ingesteld.
Bij de politie te Alkmaar meldde zich iemand
aan, die verklaarde omstreeks Kerstmis te
Heemstede een heerenjas uit een auto te heb
ben ontvreemd. Naar Heemstede overgebracht
kon echter niet biyken dat daar inderdaad een
jas was ontvreemd. Ook bij de politie was geen
aangifte van vermissing van een jas gedaan.
De Operette-Vereeniging „Haarlem" voor
Katholieken, directeur de heer Frans Pielage,
hield gisteravond in haar repetitiezaal by Brink-
mann, de jaariyksche algemeene ledenvergade
ring.
De verslagen van secretaris en penningmees
ter werden goedgekeurd; het gedetailleerde
financieel verslag der in December j.L opge
voerde opera .Martha", sloot met een niet on
belangrijk batig saldo.
Bij de bestuursverkiezing werd in de bestaan
de vacature met meerderheid van stemmen de
heer Fr. Joosten, gekozen; terwijl de aftreden
de bestuursleden, mej. M. v. Roode en de heer
A. H. Mulders, herkozen werden.
Tot leden van de kas-commissie werden be
noemd mej. Piét en de beer André Krielen.
Hier volgt een aandoenlijk verhaal, dat
menigeen niet met droge oogen zal
kunnen lezen....
Te Ouderkerk-aan-den-Amstel woont een
arme klompenmaker; die klompenmaker had
in zün dienst twee trekhonden Buuts en
Hek maar in hun dagelijkschen dienst, jaren
lang eiken dag met den schoonsten yver hun
plicht vervullend, waren die beestjes versleten
en oud geworden en te moe om mee te sjouwen
voor den wagen met handelsproducten van hun
meester.
Goede raad in den vorm van een hitje, dat
de beide honden vervangen kon, zóó dat deze
een rustigen, onbezorgden ouden dag zouden
kunnen genieten was duur.
Maar niet zóó duur, of de Jeugdbond tot be
scherming van dieren wist er wel raad op: de
bond wendde zich tot „De Telegraaf" met het
verzoek, een oproep om giften te plaatsen; en
de liefde tot het dier bleek zóó groot, dat er
in verloop van enkele weken in totaal een be
drag van ƒ423 by elkaar kwam!
Enkele schenkers stelden zoo meldt „De
Telegraaf" nog met het zenden van hun
bijdrage de vraag, hoe de man, die thans nog
niet behoorlijk in de behoeften van zijn honden
kan voorzien, er eventueel voor zou kunnen
zorgen, dat het hitje eiken dag zijn hapje hooi
en maatje haver krijgt en óók of dit dier wel
een goeden stal zou hebben. De Jeugdbond be
richtte het blad echter tot groote geruststel
ling van de bezorgde dierenvrienden dat voor
de ingekomen bedragen een krachtige hit met
een warm dekkleed zal worden gekocht en een
solide stal in orde gemaakt. Doordat de klom
penmaker met zijn nieuwe uitrusting een groo
ter terrein kan bestrijken, zal dit ongetwyfeld
zijn handel ten goede komen en hierdoor zal
ook het paardje niet te kort komen, doch tevens
za^van tyd tot tijd worden toegezien, dat het
beest geregeld en behoorlijk gevoed wordt. Voor
Buuts is vermoedelijk reeds een tehuis gevon
den. Voor Hek wordt hier naar uitgekeken en
zoolang het er nog niet is, gaat hy „en pen
sion"....
Ay siet zoo veroorloven wü ons een variant
op Vondel Ay siet, hoe lieflyck.met dieren
saam te wonen!
Buuts en Hek zijn oud geworden en vermoeid
van 's levens taak, de baas is te arm om de
dieren buiten dienst te stellen, laat staan hun
een onbezorgden ouden dag te geven; dies
komt de gemeenschap in actie en, waar menig
gemoed vól schiet by zooveel dierenleed, stroomt
het geld toe van overal: de baas krijgt zyn hitje
ter vervanging van Buuts en Hek, Buuts en
Hek krygen een goed tehuis, waar zij onbezorgd
him laatste dagen kunnen slijten, en angst
vallig wordt er al naar geïnformeerd, of 't hitje
't bij den baas wel goed zal hebben....
Ay siet, hoe lieflyck.... met dieren saam te
wonen!
Maar.... met broeders?.... met zusters?....
met evenmenschen?
Als er een oud vadertje of een oud moedertje
na een afgesloofd leven, na zich volledig opge
offerd te hebben voor de kinderen en overige
dierbaren, in het laatste restje leven, dat nog
scheidt van den dood, hulp en steun behoeft,
dan kunnen vaak zelfs de eigen kinderen niets
missen om lichamelijk gebrek en wat nog
erger pün doet zielesmart te weren....
De spoed-raadsvergadering die Maandagavond
ten raadhuize gehouden zou worden ter behan
deling van het ontwerp Volksbad, is wegens on
voltalligheid van den raad niet doorgegaan.
Met den voorzitter, burgemeester van Alphen
en de beide wethouders, de heeren Siegers en
Molenaar, waren slechts aanwezig de heeren
Geers en Paap.
Volgens door ons ontvangen berichten zou dit
niet doorgaan van de raadsvergadering in ver
band staan met besprekingen, die deze week in
de verschillende commissies gevoerd zyn en
waarbij men nog niet tot overeenstemming had
kunnen komen.
Wü herinneren er aan, dat de afd. Haarlem
van den R. K_ Diocesanen Vrouwenbond Don
derdag 19 Januari, des avonds ran half 8, haar
jaarvergadering in het café-restaurant Gebr.
Brinkmann, Groote Markt, houdt. Deze avond
wordt opgeluisterd door vele attracties, o. a. de
revue 19131933 onder regie van mej. L. Die-
penbroek. Het belooft dus een zeer interessante
avond te worden.
De verloting ten bate van de Kinderbewaar
plaats Haarlem Noord heeft opgebracht na af
trek van alle kosten de somma van 3221.70.
Van de Paul Krugerstraat-Vereeniging ont
ving het comité het saldo van de gehouden St.
Nicolaasweek 90.
Het comité ontving van de Cronjéstraat-Ver
eeniging van de j.L gehouden winkelweek
J 225.60.
