Felle brand te Tilburg Nederland onder de koudegolf
Zoekt gij betrouwbaar I FI'YTY'IO FDODTA fwF Plaats dan een „Omroeper1
Personeel J V7ïVlL.r v/lvIri\IL
Een voorlooper van den luchtoorlog
voor 75.000 gezinnen.
VRIJDAG 27 JANUARI 1933
EEN HERINNERING
AAN 1870
Hoe legerberichten
laat aankwamen
te
De reis van de „Ville
d'Orleans"
Een serie mislukkingen
De mond als spaarpot
Zijn straf overleefd
Weet U al,
Roosevelt houdt van
zuurkool
Wintersport in Spanje
De toovertafel
VOOR TARWE-TELERS
Wat is 1/3 van het bouwland?
MINERAALWATERBRANCHE
BEDREIGD
Katholieke Illustratie
BOEKBESPREKING
X&v®!SSft
Zoolang de luchtvaart bekend is, heeft zij
ook een rol gespeeld In den oorlog. Dit
blijkt o.a. reeds uit het thans vergeten
feit, dat er in den Fransch-Duitschen oorlog
gebruik is gemaakt van luchtballons het
eenige toen bekende vervoermiddel der lucht.
Wij zullen zien, hoe op 24 November 1870, toen
Parijs reeds lang omsingeld was door de Duit-
sche troepen, te middernacht van de Gare au
Nord een ballon opsteeg om contact te zoeken
met de provincie, waar hulptroepen waren ge
mobiliseerd, welke op hetzelfde tijdstip in actie
moesten zijn als de troepen binnen de hoofd
stad.
Nadat op 23 September van dat jaar een eer
ste poging tot opstijgen door Duruof was ge
lukt, hadden Eugène Godard, Yon de Dartois
in de Gare d'Orleans en de Gare du Nord twee
ateliers ingericht voor het vervaardigen van
luchtballons, die brieven uit de belegerde stad
vervoerden en postduiven mee terugbrachten,
«oodat ook daarmee berichten konden worden
Verzonden.
Men deed In dien tijd ook al aan luchtfoto's
«n Dagron legde zich toe op de door hem ont
wikkelde microfotografie met het doel, om
kleine automatische fototoestelletjes aan de
ipostduiven te kunnen binden. Zoover kwam het
«niet; wel werden er fototoestellen geïnstalleerd
Sn de ballons „Niepce" en „Daguerre", die ech
ter evenals de „Galilée" bij hun daling in han-
«len van de Duitschers vielen.
Dagron kon nog intijds met zijn kostbare
(fototoestellen ontsnappen en Tours bereiken,
«lat toen de zetel der Regeering was. De drie
opeenvolgende mislukkingen veroorzaakten ech
ter een paniekstemming onder de leiders van
«ien luchtdienst. Bovendien deed het gerucht de
ronde, dat Krupp een kanon had vervaardigd,
waarmee de ballons konden worden afgescho
ten. Men besloot daarom, alleen 's nachts op te
«tijgen, hoewel de meerendeels onervaren bal-
Sonvaarders daardoor aan allerlei gevaren wer
den blootgesteld. Zoo kwam de „Général Ul-
«ich", die 18 November opsteeg, den volgenden
«norgen op nog geen 30 KM. afstand van Parijs
«eer, hoewel de inzittenden meenden, reeds
fangs het Duitsche front gepasseerd te zijn.
Nog hadden de leidende autoriteiten hun les,
«U. hoog vliegen bij dag, niet geleerd. Toen dan
«ok Generaal Ducrot kans zag om een door-
kraak van de belegeringstroepen te forceeren
to de richting van Fontainebleau, besloot men
Weer 's nachts een ballon te laten opstijgen om
een bevel tot gelijktijdigen aanval te brengen
aan de legers in de provincie, welker hulp on
misbaar was voor het welslagen van het plan.
Zoo stegen dus de marine-officier Rolier en de
burger Bezier tegen middernacht van den
24sten November 1870 op met de „Ville d'Or
leans". Ze hadden vier mailzakken bij zich met
een totaal gewicht van 250 K.G. en vier post
duiven.
Zij ondervonden het tegengestelde van de
reis, die de „Général TJlrich" had gemaakt. Ter
wijl zij den indruk kregen, dat zij zeer lang
zaam voortzweefden. werden zij in werkelijk
heid door een snellen wind voortgedreven. Bij
zonsopgang bemerkten zij eerst, dat zij niet
boven Frankrijk, maar boven de zee vlogen,
wat voor hen een zekere dood beteekende. Er
heerschte een mist, die steeds dichter werd;
bovendien zette er zich ijs op den ballon af, zoo
dat zij lager moesten gaan vliegen. Eindelijk
was het geheel onmogelijk geworden, den ballon
zwevende te houden; zij zonken neerin de
golven, naar zij meenden, doch er wachtte hun
opnieuw een verrassing, ditmaal een aange
name. Zij zagen uit den mist een besneeuwden
bergtop met een dennenbosch te voorschijn ko
men. De ballon kwam neer op een sneeuwveld,
zij sprongen er op hetzelfde oogenblik uit, en
door het verlies van hun gewicht steeg de bal
lon weer op en zweefde verder. Later bleek zij
100 KM. verder naar het Noorden te zijn neer
gekomen.
De beide luchtreizigers bevonden zich te
Liftjild, op 1300 K.M. afstand van Parijs, de
grootste afstand, die tot dusverre door de lucht
was afgelegd. Eerst 28 jaar later werd dit record
gebroken door Maurice Mallet met Graaf Cas
tillon de Saint-Victor, die van Parijs naar het
Zweedsche plaatsje Vestervik vlogen. Rolier en
Bezier gingen te voet verder en na meer dan
twaalf uur onafgebroken te hebben geloopen
door de sneeuw, vonden zij den volgenden dag
een houthakkershut. Zij waren gered en reisaen
per slede verder naar Christiania, waar hun een
zeer hartelijke ontvangst ten deel viel voor hun
prestatie.
Intusschen kreeg het leger van de Loire niet
het lang verwachte bevel tot den aanval. Gam-
betta zond een postduif naar Parijs met het
bericht: „Zendt coüte que coüte bericht met
een luchtballon".
Op 30 November werd de „Jacquard" afge
zonden met den marinier Prince als pilcot,
doch weer in den nacht, waardoor de piloot in
het Kanaal verdronk en het bevel opnieuw het
teger niet bereikte. Tegelijk met de „Jacquard"
vertrok de „Jules Favre n", die hetzelfde lot
tegemoet was gegaan, als de inzittenden niet
door een toeval erin waren geslaagd, te landen
op „Belle-isle-en-Mer". Het was een onzachte
landing, juist 0p het geboortehuis van Gene
raal Frochu, den militairen gouverneur van Pa
rijs. Halfdood kwamen Martin en Ducauroy
eruit, maar ook hun berichten kwamen te laat
en het leger van de Loire leed, zooals bekend,
een verpletterende nederlaaf.
(Nadruk verboden.)
In Japan, het land van de rijzende zon, heeft
tegenwoordig niet enkel do morgenstond goud
in den mond, maar ook de Japanners zelve. Nu
de yen tengevolge van de enorme oorlogsuit
gaven voor den strijd in Mandsjoerije aan chro
nisch geworden vallende ziekte lijdt, is het goud
bijzonder begeerenswaardig geworden voor de
spaarzame Japanners. En zoo zijn er thans vele
geelgezichten, die hun heele vermogen in den
vorm van zware gouden kronen in den mond
met zich meedragen. Een overdreven vertrou
wen in de bankiers en htm safeloketten schij
nen de Japanners niet te koesteren. Maar ook
speelt de ijdelheid hierbij een rol van beteeke-
nis. Ook de eenvoudige Japanners vinden het
buitengewoon deftig staan zooveel mogelijk
gouden tanden te bezitten. Zij laten er zelfs
hun gezonde kiezen voor uittrekken om ze door
gouden te kunnen laten vervangen. Misschien
meenen zij daardoor „ebenbürtig" te worden
aan hun groote concurrenten, de Yankees, die
zoo gaarne en zoo opzichtig mogelijk ,smi!en"
om het goud in hun gebit te laten blinken.
De economische crisis, welke Japan* in hevige
mate teistert, dwingt echter ook vele Japanners
zoowel van de noodzakelijke als van de zuiver
luxueuse gouden kronen in het gebit te schei
den, zoodat men met recht kan zeggen, dat ae
crisis hen duchtig aan den tand voelt of hen
de tanden uitbreekt. Onlangs arresteerde de
politie te Tokio een jongen werklooze, die zijn
laatste gouden kies te koop aanbood, wegens
het uitoefenen van straatventen zonder vergun
ning. Men spreekt in Japan niet meer van „zijn
laatste oortje", maar van „zijn laatste tandje"
versnoepen.
Het verschijnen van het êerste tandje is in
Japan nog een huiselijk feest, maar het ver
dwijnen van het laatste is een tragedie, welke
zich afspeelt reeds lang nadat alle huiselijkheid
tengevolge van den nood der tijden te loor is
gegaan. Niet enkel de grijsaards, maar ook de
jongelingen worden in Japan langzaam aan
tandeloos, maar ai vallen er ook steeds meer
Japanschen monden In, in de internationale
politiek blijft Japans mond nog steeds een van
de allergrootste.
(United Press)
De gevangenis-autoriteiten te Tallinn (Est
land) bevinden zich voor een moeilijk pro
bleem.
Een ter dood veroordeelde heeft zijn terecht
stelling overleefd en een tweede executie is
volgens de wet niet mogelijk.
De man was wegens moord ter dood veroor
deeld en werd voor de keus gesteld, den dood
door den strop of door een kogel te ontvangen.
Hij wees echter beide methoden van de hand
en verlangde vergiftigd te worden.
Dit werd toegestaan, de gevangenisdokter
maakte een sterken gifdrank voor hem klaar,
doch de man werd wel ernstig ziek, maar stierf
niet en herstelde geheel, dank zij zijn krachtig
gesteL
dat men onlangs „bevroren groenten" op de
markt bracht, die door een bijzonder snel be
vriezingsproces geconserveerd waren, en dat
deze in de helft van den tijd, welken versche
groenten noodig hebben, kunnen gaar gekookt
worden?
dat men in een ziekenhuis in St. Louis een
reuzenmagr.eet van anderhalve ton gebruikt om
metaalsplinters uit het menschelijk lichaam te
verwijderen?
dat in vele landen het vuur der spoorweg
locomotieven dag en nacht gestookt wordt, om
dat sterke temperatuurswisselingen nadeelig
voor de ketels zijn gebleken?
(United Press)
Na zijn verkiezing tot President is voor
Roosevelt de vraag omtrent de verhuizing
naar het Witte Huis acuut geworden. Veler,
van zün aanhangers hebben hem als bewijs van
vereering allerlei geschenken naar zijn tegen
woordige residentie Albany gezonden. Onder
deze cadeaux bevinden zich heele schare kal
koenen, kippen en zelfs een ezeltje De architec
ten van het Witte Huis hebben niet op zooveel
inwoning gerekend. Roosevelt heeft dan ook
verklaard, dat hij slechts een enkel dier mee
naar Woshington nemen zal: zijn trouwe Schot-
schen hond Meggs. Verder heeft de nieuwe
President besloten twee der hem gezonden ge
schenken, waarvoor hij bijzonder dankbaar is.
uit Albany mee te nemen; een vaatje zuur
kool, dat een burger uit Chicago hem schonx
en een miniatuur motorbootje, dat een gevangene
in zijn vrijen tijd vervaardigde. Het is een knap
stukje werk, dat heel wat arbeid gevergd heeft
en het draagt het opschrift: „Vergeef mij".
MADRID, Januari. Een buitengewoon sterke
sneeuwval heeft dit jaar in Spanje de winter
sport tot een even onverwachte als groote ont
wikkeling gebracht. Aan alle toeristen ter we
reld is Spanje op de eerste plaats als een
zonneland bekend; wat echter niet wegneemt,
dat de hoogste toppen der Sierra Nevada in
Andalusië bijna voortdurend met sneeuw be
dekt zijn.
Op nauwelijks een uur afstand van Madrid,
in het Guad&rrama-gebergte, had men, even
als overigens in de Pyreneeën, sinds jaar en dag
alle wintersporten kunnen beoefenen mits het
Spaansche volk daarvoor eenige belangstelling
had gehad.
Eerst in de laatste jaren zijn de Spanjaar
den begonnen om zich met wintersport bezig te
houden. Voornamelijk in Spanje woonachtige
Duitschers waren het, die met ski's gewapend
de bergen introkken, aanvankelijk tot de niet
geringe verbazing der bevolking.
Langzaamaan vond dit voorbeeld bij tal van
sportvrienden navolging, en al kan men nog
niet zeggen, dat de wintersporten in Spanje
algemeen beoefend worden, de vrienden van
sneeuw en ijs worden toch steeds talrijker.
Gewoonlijk is er voldoende goede sneeuw van
December tot einde April.
(United Press)
In 1 crimineel museum te Weenen staat een
heel eenvoudige schrijftafel, waaraan de be
zoeker absoluut niets criminalistisch kan ont
dekken. Een klein bordje met zwarten rand
verklaart: „Schrijftafel van politieprefect
Schober". De bezoeker kan niet anders dan
den Spartaanschen eenvoud van den overleden
politieprefect waardeeren, want het meubel
ziet er ouderwetsch en allerarmoedigst uit.
Deze schrijftafel heeft haar eigen geschie
denis. Men beweert, dat iedereen die haar tot
werktafel neemt, onfeilbaar politieprefect
wordt. Het ontbreekt natuurlijk niet aan voor
beelden, die dit wondere feit bewijzen kunnen.
Het historisch precedent schiep niemand min
der dan de groote Oostenrijksche volks-drama-
ticus Ludwig Anzengruber. De jonge Anzen-
gruber had alle mogelijke ambachten en be
roepen uitgeoefend, maar zonder ergens zijn
geluk te vinden. Achtereenvolgens was hij
boekhandelaar, journalist, tooneelspeler, toen
hij door bemiddeling van een zwager de be
trekking van secretaris bij de politiedirectie
kreeg. Nu begon zijn geluk: al spoedig behaal
den zijn eerste stukken, die hij stiekem onder
zijn bureautijd geschreven en in zijn dienstlade
opgeborgen had, op het tooneel der Weenschf
voorsteden de grootste triomfen.
Hij begon aan de schrijftafel te wennen. Het
duurde niet lang of de jonge secretaris werd
juist aan dezelfde schrijftafel politieprefect
van Weenen.
Al zijn opvolgers hebben zonder uitzondering
aan dezelfde tafel gewerkt. Zelfs toen het bu
reau van het bouwvallig huis aan het Petri-
plein naar het nieuwe politiebureau aan den
Ring verplaatst werd, moest het wondermeubei
mee naar de nieuwe omgeving, ofschoon An
zengruber reeds in zijn werk gestoord werd
door het kloppen der houtwormen. Maar hoe
ouder de tafel werd, hoe vaster men aan haar
tooverkracht ge'.oofde. De laatste, die zich aan
deze schrijftafel omhoog werkte, was de politie
prefect Schober, die als kleine beambte begon.
Maar Schober heeft de geheiligde traditie
van deze schrijftafel verbroken. Hij heeft haar
n.l. nog gebruikt, toen hij zijn hooge positie
reeds bereikt had, en dat hebben velen van zijn
ondergeschikten hem niet kunnen vergeven. In
een wijs besluit heeft Schober toen bepaald,
dat na zijn dood de schrijftafel naar het cri
mineel museum gebracht moest worden.
De gewestelijke Tarwe-Organisaties voor
Noord- en Zuid-Holland verzoeken ons opne
ming van het volgende:
Zooals de tarwetelers reeds weten, mag in
1933 niet meer dan 1/3 van hun bouwland met
tarwe beteeld zijn. Wijkt men hiervan af, dan
wordt men geheel van levering via de tarwe-
organisatie uitgesloten. In de praktijk zal nog
wel eens een misverstand kunnen rijzen hoe
deze beperking voor elk bijzonder geval moet
worden opgevat. Zoo zal iemand met 2 bedrij
ven zich de vraag stellen, of hij op het eene
bedrijf misschien meer dan 1/3 van zijn bouw
land met tarwe mag bezaaien, als hij op het
andere bedrijf maar zorgt minder dan 1/3 ervan
te hebben. Dit mag in 't algemeen niet. Dit
is alleen na toestemming geoorloofd en toe
stemming kan alleen worden gegeven door de
tarwe-organisaties. Deze hebben het volgende
standpunt ingenomen:
„Twee of meer boerderijen of stukken land
worden als regel als één bedrijf beschouwd, wan
neer de dagelijksche regeling der werkzaam
heden in één hand is en het beslag als één
geheel wordt gebruikt".
Voor het overige kan naar ons de tarwe-
organisaties voor N.-H. en Z.-H. melden als
leidraad worden genomen het artikel in het
Hollandsch Landbouw Blad van 5 Januari jJ.
„Wat is 1/3 van het Bouwland?", welk artikel
wij hieronder laten volgen. Dit neemt niet weg,
dat iedere teler die niet zeker is van z'n zaak,
verstandig zal doen zich tot zijn districtsbestuur
wenden.
In dit artikel worden eenige vragen behan-
leld, die zich bij vereeniging van meerdere be-
'Irijven in een hand kunnen voordoen.
De teeltbeperking dient in alle opzichten te
goeder trouw te worden uitgevoerd. Geen
gauwigheidjes, geen kromme redeneeringen en
,eder bedrijf, dat tot heden als een zelfstan
dig bedrijf was aan te merken, dient dat te
ilijven en niet te worden uitgebreid met per-
ceelen of heele bedrijven om te probeeren langs
lien weg te ontkomen aan het zaaien van groot
/erlies brengende gewassen.
Het is jammer, dat de teeltbeperking er ge
komen is en vooral dat daarbij elk gewest en
leder bedrijf, al of niet geëigend voor tarwebouw,
over een kam wordt geschoren. Wij nebben ons
zoolang de regeling niet gewijzigd wordt, daarbij
echter neer te leggen. De steun, welke wij door
deze wet ontvangen, legt ons een verplichting
op. En deze verplichting is goede trouw bij de
uitvoering en volle medewerking, ook al gaat
het niet altijd precies zoo als men zelf wel zou
wenschen.
In aansluiting bij de op 20 Januari te 'sGra-
venhage gehouden vergadering werd Donder
dag te Utrecht een algemeene vergadering ge
houden, waartoe uit het geheele land een dui
zendtal belanghebbenden bij bron- en mine
raalwater waren bijeengeroepen.
Nadat de voorzitter der commissie van actie
een uiteenzetting had gegeven van de hache
lijke situatie, waarin de betrokken bedrijven
door de voorgestelde belasting zouden komen,
terwijl daarnaast de schatkist eerder na- dan
voordeel zou hebben, werd besloten aan den
Minister van Financiën telegrafisch om een
audiëntie te verzoeken.
Bovendien zal een adres terzake aan de Re
geering worden gericht.
67ste jaargang No. 17
„Visschen onder het ijs, een koud en nat
karwei" is de eerste zeer interessante foto
serie, die we in dit nummer aantreffen. Daar
naast staan nog „Rusland naar Siberië", „Ken
ners op schaatsen", „Vleeschetende planten en
„Kinderen rennen en vliegen", alle met beel
dende platen goed toegelicht. Een vervoig-
novelle verhaalt „Het geheim van Sosoff'e le
ven", door Neré Valk, terwijl Patrick Corne-
lissen „Het offer van Li Wang" brengt en Kees
van Woensel een „Dictaphoon-romance" uit
werkt.
„De Witte Raaf" bevat tusschen veel ernst
en luim „De Hellevaart van Godeslas" door
Willem ten Berge, „De nuchtere zakenman"
door Wil van Gerven en „Herinneringen aan
mijn Echtgenoot" door madame Curie.
MUN EIGEN TUINTJE", Serie
„Spelende Leeren", uitgegeven door
de Kruisvaarders van St. Jan, Rijs
wijk.
Op het eerste gezicht ziet dit boekje met
versjes van Marijke Povel en gekleurde tee Ke
ningen van Pleuntje er wel aantrekkelijk uit.
De versjes, die als kindergebedjes bedoeld
zijn, pakken echter niet overal den juisten toon,
terwijl ook de maat hier en daar te wenschen
overlaat.
Over de teekeningen zün wij iets beter te
spreken.
PARIJS IN DE KOUDE. De fonteinen in de nabijheid van het Petit Palais in de Fransche hoofdstad
zijn in ijsklompen veranderd.
DE BURGEMEESTER VAN ZWOLLE Mr. Dr.
1. A. van Royen heeft Donderdag in èen laatste
raadszitting afscheid genomen uit zijn functie.
BINNENKORT zullen in het Amsterdam-sche
Stadion intern, schaatsen-wedstrijden gehouden
worden. Het terrein wordt onder water gezet.
DE BRAND in de Ned. Kamgaren Centrale van A. Dröge en
Co. en in de daarachter gelegen Graansilo in de SpoorUan te
Tilburg. Tijdens hel biusschmgswerk bevroor het biuscliwater
en vormden zich groote ijspegels.
EVEN WARMEN. Het gemeentebestuur van Am
sterdam heeft in verband met de koude op ver
schillende pleinen der stad vuurpetien dotn plaat
sen, waar voorbijgangers zich even aan de be
hagelijke warmte tegoed kunnen doen.
DE MAAS BIJ MAASTRICHT "ZIT". De Noodbrug in gevaar. Tengevolge van de enorme massa's drijfijs
is de Maas bij Maastricht gaan dichtzitten. I)a.ar gevaar bestaat voor de noodbrug is een sterke
motorboot bezig met het breken van de ijskorst.
