Krachtige gezagshandhaving
RADIO-PROGRAMMA
DE MOORDZAAK
ESCHAUZIER
DONDERDAG 23 FEBRUARI
HOOGSTAAND DEBAT
Ontstellende cijfers
De nood in onze Oost
Vrijdag 24 Febr. 1933
Het gevonden briefje
Fabriek in vlammen
Auto op werkloozen
ingereden
Prof. dr. R. Ligtenberg
EERSTE KAMER
De R.K. Staatspartij is het meest
aangewezen op samenwerking
met de andere Christe
lijke partijen
Geen struisvogelpolitiek
De Vrijheidsbond contra
de S. D. A. P.
TWEEDE KAMER
nheemsche industrie en landbouw-
kleinbedrijf op den voorgrond
Bezwarende verklaringen van ver
schillende schriftdeskundigen
De schade loopt in de duizenden
Eén zwaargewonde
Eervol ontslag verleend
DE COMMUNISTISCHE LIJST
Inlanders als reclamepoppen
VISSCHERSBOOT GEKRAAKT
De opvarenden gered
UITSLAANDE BRAND
De bewoonsters sliepen
ARBEIDSGESCHILLEN
1.700.000 dagen door conflicten
verloren
Dit niet!
TELEGRAMMEN GEWEIGERD
De C.P.H. vangt bot in Indië
ZIJN FIRMA BENADEELD
Vijfduizend gulden verduisterd
te Arnhem
HEVIGE STORMVLAAG
Een jongen door den bliksem
gedood
ONVOORZICHTIG SCHUTTER
Eisch tot schadevergoeding
toegewezen
ARBEIDSONGEVAL
TEGEN DE S.D.A.P.
Oproep tot de kiezers
DRAMA TE SOLO
Buitenlander doodgevonden
Den Haag, 22 Febr. '33.
Prof. DE SAVORNIN LOHMAN het was
te verwachten en het verbaast ook niet, gezien
andere crltische klanken in de Christelyk-His-
torische Unie heeft de Tweede Kamerfractie
van zijn partij volledig in het ongelijk gesteld.
Hij was er in het geheel niet mee ingenomen,
dat ook zy ertoe heeft medegewerkt, dat de
Tweede Kamer in plaats van Minister Donner's
bezuiniging op de rechtsbedeeling enkel „een be
leefde buiging voor de bezuiniging" stelde. Met
tal van voorbeelden heeft hij aangetoond, dat
de Regeering aan de Tweede Kamer reeds her
haaldelijk tegemoetgekomen is en dat zij des
ondanks al verschillende malen met de grootste
moeite een meerderheid voor haar voorstellen
heeft kunnen krijgen. Met het volste recht kon
dan ook volgens den Christelijk-Historischen
hoogleeraar Minister Donner het votum van de
Tweede Kamer op 9 Februari als een symp
toom van te weinig besef der bezuinigingsnood-
zaak kenschetsen. Wie spraken zich bovendien
voor die motie uit? O.a. de S D.AP. en de com
munisten, die alle bezuiniging afwijzen en on
danks de „beleefde buiging" thans zeker niet
zouden hebben gestaan achter een ander voor
stel tot bezuiniging op de rechterlijke macht, dat
in de optimistische verbeelding van de voor
standers der motie-Boon moet hebben bestaan.
Tot de Regeering heeft de heer Savomin Loh-
man alleen het verwijt gericht, dat zij eigenlijk
te laat zulk een krachtige houding tegenover de
Tweede Kamer heeft aangenomen. Hij ziet de
doortastendheid, thans met de Kamerontbinding
betracht, als een eclatante daad, die vooral om
haar psychologische gevolgen van beteekenis is.
Het is inderdaad opvallend, hoezeer thans alle
partijen plotseling voor de bezuiniging warm
loopen. Daarbij komt bovendien het door den
heer Savomin Lohman in zeer krasse termen
afgekeurde Incident met de „De Zeven Provin
ciën", dat thans meer dan ooit de kwestie van
de handhaving van het gezag op den voor
grond stelt.
De daad van de ontbinding ziet men in de
kringen, die haar afkeuren, volgens den Chris
telijk-Historischen Staatsrechtsprofessor tezeer
in het licht van vroeger tijden, al ontkent na
tuurlijk ook de heer Lohman niet, dat de fi
guur abnormaal is. Maar daar de Grondwet
niet uitdrukkelijk verbiedt, van het instituut der
ontbinding gebruik te maken voor een ander
doel dan waarvoor het totnogtoe gebezigd is,
sust de Utrechtsche hooggeleerde, evenals prof.
Aalberse, zijn toch wel lichtelijk verontrust
staatsrechtelijk geweten. Het kabinet stond nu
eenmaal voor het dilemma: ontbinding of ont
slag. En het laatste zou in verband o.a. met de
Indische muiterij een volslagen onmogelijkheid
geweest zijn. Ook de ontbinding op termijn en
de sluiting op termijn keurde de heer Lohman
tried, omdat zij eenvoudig onontwijkbaar waren.
Trouwens, later heeft de leider der Kathblieke
fractie Mr. VAN LANSCHOT, die zich in een
uitnemende rede op het standpunt van de pro
fessoren Lohman en Aalberse stelde, erop gewe
zen, dat eerst recht het verwijt van von Papen
neigingen tot de Regeering gericht had kunnen
worden, indien zij de Kamers onmiddellijk naar
huis gezonden had.
Wat de toekomst betreft, wordt ook door de
Eerste Kamerfracties van de partijen, die daar
toe in aanmerking komen, de vorming van een
parlementair Kabinet zeer gewenscht geacht,
al wil prof. Lohman dat kabinet niet zien steu
nen op minutieus uitgewerkte, binnenskamers
bekokstoofde en min of meer contractueel vast
gelegde afspraken, maar vooral op den ge-
meenschappelijken wensch van een krachtige
gezagshandhaving. De handhaving van het ge
zag domineerde ook sterk in het aan de ka
binetsvorming gewijde gedeelte van mr. van
Lanschot's rede. Hij zou zelfs aan een extra
parlementair kabinet de voorkeur geven boven
een parlementair, indien dit laatste minder
krachtig zou zijn dan het eerste. De Eerste Ka
merfractie aldus haar voorzitter, staat geheel
achter hetgeen prof. Aalberse terzake in de
Tweede Kamer gezegd heeft. Zi) wenscht een
krachtige, bezadigde politiek, die wars is van
buitenissigheden, en zij verzet zich zoowel tegen
een dictatuur van een individu als tegen een
dictatuur van de massa. Prof. Lohman's waar
schuwing aan de Katholieken, dat de S.DA.P.
met haar tweeslachtige houding tegenover de
muiterij en haar zonderlingen escapades op het
gebied der democratie voorloopig niet als bond
genoot in aanmerking komt, was dan ook vol
maakt overbodig. De Katholieke Staatspartij is
het meest aangewezen op samenwerking met de
andere Christelijke partijen. En men kan zeg
gen, dat omtrent het standpunt, door een nieu
we Regeering tegenover de geweldige vraagstuk
ken van dezen tijd in te nemen, by de drie
rechtsche partijen vrijwel dezelfde meening
heerscht.
Van anti-revolutionaire, zyde sprak in de
Eerste Kamer Prof. ANEMA vrijwel volkomen in
dezelfde iyn als zün collega's-fractiepresidenten
van Lanschot en de Savomin Lohman.
Over een eventueel samengaan met de vrij
zinnig-democraten weidde prof. Lohman even
uit. Hy acht de houding, door mr. Marchant
aangenomen, opportunistischer dan die van prof.
van Embden. Het is nu maar de vraag, of de
vryzinnig-democraten terzake van de eenzydige
ontwapening by de toekomstige kabinetsformatie
het soepeler standpunt van den partyleider dan
wel het meer starre van den kampioen voor
dit programpunt prof. van Embden zullen in
nemen. Het schynt in ieder geval, aldus prof.
Lohman, niet zóó'n streng beginsel te zyn als
wel eens is gedacht. En hy voegde daar ook nog
aan toe, dat het feit, dat prof. van Embden ein-
deiyk eens vóór een defensiebegrooting stem
men kon, wel eens tengevolge zou kunnen heb
ben, dat zijn fractie tegenstemde. Men stelle
zyn ei3chen dus niet te hoog.
Een zeer somber geluid ten aanzien van de
toekomst onzer financiën heeft de bedachtzame
mr. van Lanschot doen hooren. Wèl schetste hy
het verschiet als „niet volstrekt hopeloos", maar
„verontrustend" achtte hy het niettemin. En
daar is reden toe. Zyn berekeningen leiden tot
de „ontstellende conclusie", dat het Leening-
fonds op 1 Januari 1934 zelfs niet in staat zal
blijken, de gewone bedragen voor rente en af
lossing op te brengen, hy raamt het crisistekort
van dit fonds voor 1933 zeker weer even hoog
als het over 1932 was (56 millioen), hy ziet het
Spoorwegtekort grooter worden dan geraamd is
en taxeert het tekort op de gewone begrooting
1933 op tenminste 33 millioen. terwijl op 1 Ja
nuari 1934 onze vlottende schuld tot 700 millioen
zal zijn opgelcopen. Is het wonder, dat by zulke
cyfers de moed zal moeten gevonden worden
tot het brengen van groote offers en tot het
verzaken van alle struisvogelpolitiek.
De S.D.A.P. trekt zich van dergehjke cyfers
niets aan. De heer OUDEGEEST die morgen
zyn rede vervolgt hield alvast een pleidooi
voor de heffing ineens. Hij betoogde opnieuw,
dat de regeering door haar accijnzen en steun-
wetten de lasten slechts legt op een deel der
bevolking en de rest buiten schot blijft.
Alsof niet ook degenen, die men zoo graag
als „heerschende klasse" samenvat, hun zeer
belangrijk deel bijdragen in de lasten op aller
lei levensmiddelen en genotmiddelen, alsof niet
tegelykertyd met de begrooting weer een ont
werp tot verhooging der directe belastingen
met 27 millioen in behandeling is, alsof niet
in het Voorloopig Verslag van 'sheeren Oude-
geest's eigen Eerste Kamer juist geklaagd werd
dat de directe belastingen reeds zoo geweldig
zwaar drukken. Heeft hij daar niet de passage
gelezen„Immers, 45 pCt. der aangeslagenen,
vertegenwoordigende 20 pCt. van het belast
baar inkomen, betalen slechts 2pCt. in de op
brengst dier belastingen, terwyl 2pCt. der aan
geslagenen, eveneens vertegenwoordigende 20
pCt. van het belastbaar inkomen, 59pCt. op
brengen"?
De leider der liberalen, oud-gouvemeur-gene-
raal FOCK, heeft zich ten aanzien van de
Kamerontbinding volkomen op mr. Knotten-
belt's standpunt gesteld. Over eventueel deel
nemen aan een kabinet wenschte hy zich niet
uit te laten, vóórdat de uitslag der verkiezin
gen en een program bekend zyn. Alleen met
de S.D.AP. gaat de Vryheidsbond nooit ofte
nimmer samen. Die partij, aldus kernachtig de
heer Fock, had teveel tyd noodig, om erachter
te komen, of de muitery op „De Zeven Pro
vinciën" al dan niet afkeurenswaard was.
De oud-gouverneur zelf heeft natuurlijk dezen
opstand onvoorwaardelijk gewraakt. Hij legde
er vooral den nadruk op, dat deze voorvallen
in de weermacht allerminst een inlandsche
zaak zijn zooals menschen als de heer Mendels,
die de inlandsche, op krachtig gezag gestelde
mentaliteit niet kennen, het voorstellen. Het
debat in den Volksraad wees trouwens ook in
die richting. Ook mr. van Lanschot heeft „de
regeeringsverklaring en het gevolg, daaraan
door het marine-orgaan gegeven", namens zyn
fractie goedgekeurd.
In het verband van dit zeer ernstig symp
toom van de gezagscrisis klaagde prof. Loh
man erover, dat er überhaupt op het gebied
van demonstraties en .gezagsondermijning veel
te veel geduld wordt. Daarin verandering te
brengen ziet hy als een zeer voornaam onder
deel van de toekomstige regeeringstaak. En wat
de marine betreft, is radicale zuivering geboden.
Een heel waar woord sprak deze afgevaardig
de, toen hij verklaarde eerbied te hebben voor
de eerlijke overtuiging van een anti-militairist,
maar minachting voor diegenen, die, anti-mili
tairist, er niet tegen opzien, hun heele bestaan
te bouwen op de weermacht, die zy bestrijden.
Al met al een dag van hoogstaand en zeer
gedegen debat. Morgen komen nog eenige min
dere goden uit diverse fracties aan het woord.
Den Haag, 22 Februari 1933.
Terwijl het „gouvernement éteint" (prof. v.
Embden), het „levende ïyk" (mr. Mendels), het
kabinet, beticht van von Papenallures, in den
Senaat achter de groene tafel zat opgesteld,
om de Algemeene Beschouwingen over de be
grooting over zich heen te laten gaan, bevond
ie minister van Koloniën zich moederziel al
leen voor het forum van de Tweede Kamer
voor zyn Indische begrooting. Het was er, als
we even van de overzijde des Binnenhofs kwa
men overwippen, stil en tropisch. En in de
vrywel altijd eendere volgorde kwamen de
fractie-experts hun meening zeggen aan den
op vertrekken staanden bewindsman over den
nood, die ook ons Oost-Indië in knellende
klauwen gevangen houdt.
De voortaan onsterfelyke sociaal-democraat
CRAMER sloot de gebruikelijke critiek op alle
onderdeelen van het Indisch beleid ditmaal met
een motie tot onmiddellijke afschaffing in
dezen tijd! van alle interneeringskampen en
van de exorbitante rechten. De Christelyk-
Historische deskundige VAN BOETZELAER
VAN DUBBELDAM gaf ook zyne bezadigde en
gematigde bespiegelingen ten beste, om tot de
conclusie te komen, dat het slechts voor een
zeer gering deel in de macht der regeering
ligt, den duur der crisis te bekorten en er dus
niets anders opzit dan bezuinigende en sparen
de wat te sparen valt en den moed geen mo
ment verliezende te trachten door dezen don
keren tyd heen te komen. Voor de liberale
fractie, wier vroegere, wegens ziekte uitge
treden, maar in April weer terugkeerende ex
pert, de oud-gouverneur van Oost-Sumatra, de
heer van Kempen, in de Eerste Kamer de de
batten beluisterde, nam ditmaal PROF. EERD-
MANS, wonderlyk van alle markten thuis, aan
het debat over de Indische perikelen deel. Hij
gaf een beeld van wat Nederland zonder In-
dië, maar ook van wat Indië zonder Nederland
zoude zyn en waarschuwde, dat "men onze Wes-
tersche beschaving niet in de plaats moet wil
len stellen van de Oostersche, maar dat beide
culturen tot een zoo harmonisch mogelyk ge
heel ineen dienen te vloeien.
De Katholieke expert Ir. FEBER, die meer
waardeering voor de Westersche beschaving
toonde dan prof. Eerdmans, heeft er opnieuw
op gewezen* dat uit de crisis van thans deze
leering te trekken valt, dat de inlandsche be
volking in de toekomst veel minder afhankelijk
zal moeten worden gemaakt van het wel en
wee der voor de wisselvallige wereldmarkt wer
kende cultures en dat de staatsdienst, thans
noodzakelijkerwyze ingekrompen, in het ver
leden veel te grootscheeps was opgezet en dan
ook bij ruimer vloeien der middelen niet op
nieuw mag worden uitgezet. Dit laatste zou
fnuikend wezen voor een hervatting eener be
wuste welvaartspolitiek, waarby een inheem-
sche industrie textielnijverheid vooral en
een landbouw-kleinbedryf op den voorgrond
zullen moeten staan. Dat is een belang ook
voor de Indische schatkist, wier voedingsbron
nen tot nog toe over een veel te klein gebied
geconcentreerd waren.
Wij mogen het by dit aanstippen van deze
enkele hoofdzaken voor vandaag laten. De
heeren Senatoren hadden en hebben ook de
volgende dagen nog den voorrang.
Alleen dient nog vermeld, dat aan het slot
van den middag weer een communistische in
terpellatie werd aangevraagd. De heer DE VIS
SER wil van minister de Graaff wel eens
weten, hoe de houding der regeering is tegen
over candidaten voor de Tweede Kamer, die
geïnterneerd zyn in het kamp aan den Boven-
Digoel. De communistische party heeft op haar
ïyst van acht candidaten niet minder dan vier
„Indonesiërs". En het schijnt, dat de brieven
van den heer de Visser, gezonden naar Boven-
Digoel, als onbestelbaar zyn teruggekomen.
Morgen wordt over dit verzoek beslist.
HUIZEN, 296 M. 8.00 KRO Morgen
concert 10.00 Gramofoonmuziek 11.30
Voor zieken en ouden van Dagen 12.00
Politieradioberichten 12.30 Het KRO-
Sextet onder leiding van Piet Lustenhou-
wer 1.45 Zenderverzorging 2.00 Piano
recital door Theo Potjes 2.30 De Haarlem-
sche Orkestvereeniging onder leiding van
Marinus Adam. Solist Jos. de Clercq, viool
4.00 Concert op twee vleugels door S. S.
Loopuit Roper en Mia Tibbe 5.00 Land
bouwcrisis en crisissteun; de Tuinbouw-
steun. Een vraaggesprek met den heer F. V.
Valstar; door T. H. Arts 5.30 Solisten
concert door Jo. HendriksZalsman, zang,
A. Grootegoed, viool, aan den vleugel F.
Boshart; 6.15 Welsprekendheid door Al-
bert Vogel; 6.45 KRO-orkest onder leiding
van Johan Gerritsen 7.10 Als toerist
door Ned.-Oost-Indië. P. Hofman: Dwars
door Sumatra en Bali 7.30 Politieberich
ten 7.45 Het KRO-orkest onder leiding
van Johan Gerritsen m. m. v. R. Bergmann,
viool 8.00 Het lied zonder titel, een
radioschets door het KRO-klein-tooneel
9.20 De KRO-boys onder leiding van Piet
Lustenhouwer, refrein-zang Jack Mosel
9.40 Een universeèle tegenvaller, door leden
van het KRO-klein-tooneel 10.10 De
KRO-boys 11.00 Vaz Dias 11.05 Gramo
foonmuziek 12.00 Sluiting.
HILVERSUM, 1875 M. 8.00 VARA Gra
mofoonmuziek 1.00 VPRO Morgenwijding
10.15 Gramofoonmuziek 11.10 Onze
Keuken, door J. P. Kers Jr. 11.40 Adolf
Bouwmeester draagt voor: De student van
Alie WijheSmeding 12.00 AVRO Lunch
concert door het kamerorkest onder leiding
van Nico Gerharz, afgewisseld door gra
mofoonmuziek 2.50 AVRO Klein-orkest
onder leiding van Nico Treep afgewisseld
door gramofoonmuziek 4.00 VARA Klein-
orkest onder leiding van Paul Duchant
4.50 „Een wonderlijk avontuur van oome
Keesje" 5.30 VARA Klein-orkest onder
leiding van Paul Duchant 6.15 Gramo
foonmuziek 6.30 Orgelspel door Johan
Jong 6.55 Van leed en strijd van hoop
en geluk in Sovjet-Rusland. Jo Sternbeim
het tooneel 7.15 Flierefluiters onder lei
ding van Hugo de Groot. Leo Fuld, zang
VPRO. 2.00 Cursus: De jeugd in het he
den. Dr. R. J. Koning 8.30 Concert door
Wanda Lanlowska. clavecimbel 9.00 De
functie van het beroep in volk en cultuur
10.00 Vrijz. Godsdienstige persbureau
10.05 Vaz Dias 10.15 Voorlezen door Ds.
E. D. Spelberg 10.45 Gramofoonmuziek
VARA 11.00 Gramofoonmuziek 12.01
'Sluiting.
BRUSSEL, 509 M. 12.20 Concert door
het klein orkest van het N. I. R., onder
leiding van P. Leemans 5.20 Gramofoon
muziek 9.20 Concert door het Omroep
orkest o. 1. v. Jean Kumps 10.30 Gra
mofoonmuziek.
KALUNDBORG, 1154 M. 5.20 Het om
roeporkest o. 1. v. Launy Gröndahl 6.35
Inleiding tot Auber's „Fra Diavolo" 7.20
eerste bedrijf van „Fra Diavolo 9.30
Het omroeporkest o. 1. v. Launy Gröndahl.
BERLIJN, 419 M. 3.50 Concert 6.30
Populair concert door het Paul Goldwin-
kwintet 7.20 Concert door het omroep
orkest o. 1. v. Prof. B. Jirak 9.35 Dans
muziek door de Greorgi Alexander-kapel.
HAMBURG, 372 M. 12.35 Gramofoon
muziek 6.50 Cello-recital door Luigi
Silva 7.30 „Fastelobend", platduitsche
humor van Heinrich Deiters 10.00 Con
cert door Johann Strauss en zijn orkest.
KÖNIGSWUSTERHAUSEN, 1635 M.
1.20 Gramofoonmuziek 5.20 Populair con
cert 6.55 Populair concert door de Adal-
"bert Lutter-kapel 10.20 Populair con
cert uit Berlijn.
L.ANGENBERG, 472 M. 12.20 Concert
o. 1. v. Eysoldt 4.20 Vesperconcert 7.20
Concert o. 1. v. Eysoldt. Marschen en wal
sen 10.20 Populaire en dansmuziek o. 1.
v. Eysoldt.
D.4VENTRY, 1554 M. 12.20 Orgel-reci
tal door Francis M. Sutton 1.05 Concert
door Shepherd's Bush Pavilion-orkest onder
leiding van Harry Fryer 8.20 Concert
door het B. B. C.-orkest (afd. D.), o. 1. v.
Adrian Boult 11.05 Geraldo en zijn or
kest, gevolgd door The Savoy-Hotel-
Drpheans.
PARIJS (Eiffel), 1446 M. Concert o. 1.
v. M. Flament 8.50 Muzikaal en literair
uurtje voor de jeugd.
PARIJS (Radio), 1724 M. 12.50 Popu
lair Concert door het „Krettly-orkest"
6.50 Concert door het „Krettly-orkest"
7.40 idem 9.05 Kamermuziek.
MILAAN, 331 M. 6.20 Gramofoonmuziek
7.20 idem 8.20 Symphonie-concert
o. 1. v. Gino Marinuzzi.
ROME, 441 M. 8.40 Gramofoonmuziek
Concert. Italiaansche muziek. Orkest en so
listen 9.20 Gevarieerd programma 9.50
Dansmuziek.
WEENEN. 517 M. 8.50 Duo's voor violen
7.25 Pradler boerentheater 10.15
Dansmuziek.
WARSCHAU, 1412 M. 5.45 Concert
6.20 Diversen 7.35 Symphonieconcert
door het Philharmonie-orkest van War
schau. onder leiding van G. Eitelberg
10.20 Dansmuziek.
BEROMÜNSTER, 460 M. 6.40 Popu-
lair concert 7.05 Concert door het om
roeporkest 9.00 Dansmuziek door Marek
Weber en zijn orkest.
VOOR NADERE BIJZONDERHEDEN
VERWIJZEN WIJ NAAR DEN KA
THOLIEKEN RADIOGIDS
Het Gerechtshof is gister by de voortgezette
behandeling van het hooger beroep, precies zoo
samengesteld als op 19 Mei, n.l.: jhr. mr. J. L.
W. C. von Wieier, president, mr. H. E. Cost
Budde en mr. P. W. J. Bijnen, raadsheeren;
mr. J. A. de Visser treedt wederom op als advo
caat-generaal; mr. F. J. M. Nederveen "it Roer
mond als verdediger van verdachte K. en mr.
E. G. S. Bourlier, Den Haag als verdediger van
verdachte P.
Getuige F. K. N. BORN, in wiens door hem
aan verdachte K. verhuurde pakhuis aan de
Westerbaenstraat het ïyk in een pakkist werd
aangetroffen, antwoordt op een door den presi
dent tot hem gerichte vraag, dat hij de kist des
gavonös omstreeks half 6 (het misdrij:
werd des Zaterdags tevoren gepleegd) in het
pakhuis ontdekte, toen hy daar toevallig nog
even was heengegaan om een puthaakje w
halen.
PRES.: Was de kist gesloten of geopend?
Getuige BORN: De kist was open. want er
stak een schoen uit. In tegenspraak met de
politie, die beweerde, dat de kist gesloten was.
Mr. NEDERVEEN: Heeft de politie u niet
gedwongen te erkennen, dat de kist. gesloten
was?
Get. BORN: Neen, maar wel is er strijd tus-
schen myn verklaring die ik volhoud
en die van de politie.
Kan het ook zyn, dat de heer E. nog leefde
toen hy in de kist was vastgebonden? Ik weet
zeker, dat de schoen eruit stak.
De heer F. VAN 'T SANT, hoofdcommissaris
van politie, die met een inspecteur in het pak
huis is geweest, verklaart, dat het deksel eenigs-
zins schuin op de kist lag; er stak echter geen
schoen uit.
Eenige discussie ontstaat tusschen president,
getuige en verdediging naar aanleidng van de
vraag hoe het ïyk in de kist lag.
Mr. SOULIER, demonstreert de veronderstelde
houding, liggende op zijn linkerzyde met het
hoofd recht vooruit, en gaat dhartoe op het
podium voor de groene tafel liggen.
De oud-resident Blok verklaart, dat het Ma-
leische onderschrift van het briefje niet de taal
is van een beschaafd man, doch kazerne-taal
Mr. Lieftinck, oud-rechter in Indië, vertaalt
het onderschrift als: „Jy ver beneden my staand
wezen zou niet eerder kunnen antwoorden, vuil
zwyn." Getuiges overtuiging is, dat een man
van beschaving als de heer E., zulk een briefje
niet geschreven kan hebben te oordeelen naai
vorm, stijl en inhoud. Daarna wordt gepauzeerd
De rechercheur van politie Bont deelde mede,
dat ten huize van de vrouw van verd. K. aan
de Prinsegracht hem een briefje was ter hand
gesteld, dat zich in een oud vest van K. bevond.
Voorts zeide deze get., dat de vrouw hem zou
gezegd hebben, dat de advocaat van K. zich bij
haar had vervoegd en haar van de aanwezigheid
van bedoeld briefje in kennis had gesteld.
Mr. Nederveen ontkende ten stelligste ooit
bij deze vrouw aan huis te zyn geweest. Het
bedoelde briefje is hem toegezonden met een
begeleidend schryven.
De president: Is by de visitatie van K. het
vest doorzocht?
Getuige: Ja meneer de president, maar toen
is er geen briefje voor den dag gekomen.
De heer W. Boekma, directeur van het Huis
van Bewaring, verklaart, op een desbetreffende
vraag van den president, bij een bezoek van de
vrouw van verdachte K. in het Huis van Bewa
ring niet te hebben bemerkt, dat K. aan zyn
vrouw iets heeft overhandigd.
De heer Van 't Sant, hoofdcommissaris van
politie, verklaart, dat hy destyds den commissa
ris Kramer er opmerkzaam op heeft gemaakt,
dat uit het zakboekje van den heer E. een
blaadje was uitgescheurd, en wel het blaadje aan
het einde: Dec.-Jan.
Het gevonden blaadje is echter uit een ander
gedeelte van het boekje gescheurd.
President: Er zouden dus twee blaadjes uit
gescheurd moeten zyn.
De heer Van 't Sant: Inderdaad, maar toen
ik het boekje heb bekeken, miste er slechts één
blaadje, doch niet dat waarover hier de be
schrijvingen gaan.
De Rijksveldwachter Constandse verklaart,
dat hy in het Huis van Bewaring K. op zekeren
dag naar een kamer heeft geleid en dat hij toen
in diens jaszak een potloodje ter lengte van
één centimeter heeft gevonden.
Dr. C. J. van Ledden Hulsebos, scheikundige
te Amsterdam, heeft een onderzoek ingesteld
naar de echtheid van het briefje uit het zak
boekje en is daarby tot de conclusie gekomen,
dat het een vervalscht briefje is, dat door
Konings moet zijn geschreven.
Dr. J. Schryver, arts te Amsterdam, zegt het
briefje en de rapporten en contra-rapporten
nauwkeurig te hebben bestudeerd. Hy heeft ook
kennis genomen van de wijze, waarop de des
kundigen elkaar in de haren hebben gezeten.
Zijn conclusie is dat het briefje valsch is en
dat het is opgesteld door K. Men heeft er zelfs
buitenlandsche schriftdeskundigen bij gehaald
alsof het hier een buitengewoon moeilyk geval
gold.
Spr. wraakt de methoden van de schriftdes
kundigen dr. Hesseling en dr. Van Wageningh.
Hij wyst erop, dat in het briefje wordt gezegd:
„dat gaat my verdomd ergeren", door iemand
die lang vergeefs heeft gewacht. Zoo iemand
verkeert in den toestand van effect en produ
ceert in dien toestand schrift, waaraan men de
sterke gemoedsbeweging duidelyk kan zien. Hier
hebben wij geen affect-schrift, niet eens
„schrift", maar het product van teekenen.
Vervolgens wordt gehoord de heer K. Wen-
zei, Justiz-ober-inspector a. D. te Hamburg, die
in een gedetailleerd betoog eveneens tot de con
clusie komt, dat het briefje valsch is. De letters,
door den heer E. geschreven, dragen geheel an
dere kenmerken dan die op het briefje voor
komen. Spr. heeft dit microscopisch onderzocht
en daarbij zeer vele verschilpunten aangetroffen.
Oo.a. is het hem opgevallen, dat bij een hand-
teekening van den heer Eschauzier de streep
vlak onder den naam stond en dat op het
briefje de streep daarvan is verwijderd.
Verder houdt spr. uitvoerige beschouwingen
over de lettervormen enz.
Verdachte K. die op het podium dicht bij
den deskundige het betoog nauwkeurig heeft
mogen volgen wyst erop, dat in het dossier
brieven van den heer Eschauzier voorkomen,
waarbij de streep in de handteekening wel Vz
c.M. is verwijderd van den naam, terwyi die op
andere plaatsen er dicht onder staat. In het
blaadje is de afstand 2 millimeter.
Naar aanleiding hiervan ontstaat een gemoe-
delyke gedachtenwisseling in de Duitsche taal
tusschen den heer Wenzel en verdachte K.
Te zes uur wordt de zitting geschorst tot he
denochtend tien uur.
Woensdagmiddag tegen vyf uur brak, ten
gevolge van het laten vallen van een petro
leumlamp, brand uit in de dorschmachinefa-
briek van den heer S. Huitema te Vrouwen-
buurstermolen, onder de gemeente Het Bildt
De fabriek was spoedig een vuurzee, waar
tegen de in allerijl gerequireerde brandspuiten
uit de omliggende dorpen weinig konden aan
vangen. Een huis en een boerdery, die vlak by
de fabriek stonden, bleven gespaard.
De fabriek zelf brandde geheel uit. Alle ma
chinerieën en vier groote dorschmachines gin
gen verloren. De schade loopt in de duizenden
maar wordt door verzekering gedekt.
Woensdagochtend omstreeks tien uur is te
Ameide een bestelauto van den sneldienst en
reedery „Op de Lek" by den aanlegsteiger op
een groep werkloozen ingereden. K. den Boer
bekwam hierby ernstige inwendige kneuzingen
en moest naar het ziekenhuis te Gorinchem
voorden overgebracht. Zijn toestand was Woens
dagavond hoogst ernstig. Drie andere personen
werden licht gewond.
De oorzaak van het ongeval is gelegen in
het feit, dat by het aanslaan van den motor
de versnelling stond ingeschakeld en de hand
rem buiten werking was gesteld.
Aan den zeereerw. pater dr. Raphaël
Ligtenberg O.F.M. is op zijn verzoek, wegens
gezondheidsredenen, eervol ontslag verleend als
hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht,
met dankbetuiging voor de belangrijke, in die
betrekking bewezen diensten.
„Het Volk" weet te berichten, dat de „Indo
nesiërs" op de communistische verkiezingslyst
slechts als reclamepoppen figureefen.
„Men is er van overtuigd, dat de beide eer
sten toch niet in de Kamer zullen kunnen ko
men en wil dan door opschuiving de Hollanders
De Groot en Schalker eventueel op hun plaat
sen zetten. Zondag vergaderde het geheele P.B.
en heeft men geweldigen heibel gehad. In de
eerste plaats had men Wynkoop no. 5 willen
plaatsen.
„Hiertegen heeft deze zich verzet en met
een „Putsch" gedreigd als men dit voornemen
toch ten uitvoer bracht. Beuzemaker is ter-
zyde geschoven door Schalker, men heeft
dezen laatste om duistere redenen op de lyst
geplaatst, ofschoon byna iedereen ervan over
tuigd is, dat hy voor Kamerlid geen capaci
teiten heeft. Het was vooral mr. De Leeuw,
die als kampioen voor Schalker optrad. Ir.
Struik, die pas enkele weken geleden naar
Moskou vertrok, is hier teruggekomen met de
instructie van het Ekki en blyft thans weer
hier als toeziend voogd. Goedhart, thans re
dacteur by „De Tribune", zal hem als ver
tegenwoordiger der C.P.H. te Moskou vervan
gen.
„Struik bracht een groot bedrag (naar het
heet 5000 dollar) mee voor de verkiezings
campagne. Max de Vries zal als secretaris van
de nieuwe Kamerfractie optreden.'
Aldus „Het Volk".
Woensdagochtend waren verschillende Sche-
veningsche garnalenvisschers uitgevaren om
hun geluk bij de vangst te beproeven. In de
vroegte was het weer goed, maar in den loop
van den ochtend kwam er een sterke deining
opzetten. Tegen 12 uur kwam een garnalen-
visscher de haven van Scheveningen binnen en
kon slechts met groote moeite aan den wal
komen. De Havendienst zond daarop een red
dingsboot uit om de overige visschers te waar
schuwen. Eenigen tyd later kwam weer een
boot, de Sch. 13, binnenloopen, doch deze werd
in de buitenhaven door de deining meegetrok
ken en tegen de muren gegooid. Dit geschiedde
met zulk een kracht, dat het bootje geheel
werd vernield.
De schipper bevond zich met zyn twee zoons
aan boord, toen het ongeluk gebeurde. Toe
schouwers konden hen echter door handreiking
redden, zoodat geen persoonlyke ongevallen
voorkwamen. Het scheepje is echter geheel tot
wrakhout geslagen.
Te IJzerdijke ontstond brand in een op het
Marktplein gevestigden sigarenwinkel. De be
woonsters, de vrouw des huizes en een meisje
(de eigenaar was afwezig) lagen reeds te bed
en hadden, hoewel het vuur uitsloeg, van den
brand niets bemerkt. Eerst toen buiten groot
gerucht gemaakt werd, ontwaakten zy en kon
den op het laatste oogenblik in veiligheid wor
den gesteld. In korten tyd lag het perceel ge
heel in puin. Verzekering dekt de schade.
In de eerste aflevering van het Maand
schrift van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek is een voorloopig overzicht opgenomen
van de werkstakingen en uitsluitingen, welke
in 1932 in Nederland zyn voorgekomen. Daar
uit blijkt o.m., dat het verlies aan arbeidsda
gen tengevolge van deze conflicten in' het af-
geloopen jaar aanmerkelyk grooter is ge
weest dan in eenig jaar na 1924. Het bedroeg
in 1932 n.l. 1.627.000 voor de ondernemingen
en 1.787.000 voor de rechtstreeks in de ge
schillen betrokken -werknemers.
Van de 198 in 1932 beëindigde geschillen
was, voorzoover reeds bekend, 38 pCt. gewon
nen door de werknemers en 17 pCt. door de
zen verloren, terwijl 36 pCt. werd geschikt.
Echter was het aantal betrokken werkne
mers bij laatstgenoemde groep naar verhou
ding veel grooter dan by de andere. By de
door schikking beëindigde geschillen bedroeg
het aantal werknemers n.l. gemiddeld 364, by
de gewonnen geschillen daarentegen 24 en by
de verloren geschillen 34.
i I f
De ziel van het onschuldige Jcind en
de verbeelding van de onnadenkende
menigte worden dag na dag, week na.
week, nu al jaar na jaar vergiftigd
met de schandelijke taal der schan
daalcolporteurs in de hoofdstad,
juist in de straten waarlangs de
buitenmenschen de binnenstad berei
ken. Zoo nu en dan volgt er eens 'n
bekeurinkje, een rechterlijk straf-
je.overigens voeren die men
schen hun vuil bedrijf uit vlak naast
het politie-uniform. Een jongen met
de fiets in z'n hand, toevallig op 't
trottoir, wordt aangehoudeneen
marktventer die 2 kwartjes boete
heeft wordt 's morgens vroeg opge
slotende viezerikken kunnen on
belemmerd hun gang gaan. Dat is de
zegen van de roode colportage-vrij-
heid. We wachten nog altijd op den
„man" die er voor goed een eind aan
maakt.
Uit het Stedelijk Museum der zelf de
stad worden twee ergerniswekkende
schilderstukken inmiddels geweerd
om de viesheid ervan en de béleedi-
ging van den katholieken godsdienst.
De communisten vliegen te weer: het
revolutionnaire recht eischt gelijk
heid. Notabene in 't huis der gemeen
schap voor dit weerzinwekkende.
Doch hier was een man, die durfde
zeggen: dit niet!
Het Partij-secretariaat van de C. P. H. deelt
mede, heden kennisgeving van den Rykstele-
graafdienst te hebben ontvangen, dat de tele
grammen, gericht aan Sardjono en Boedisoet-
jitro, welke door de C. P. H. candidaat zyn ge
steld voor de verkiezingen van de Tweede Ka
mer, volgens kennisgeving van het telegraaf
kantoor te Batavia-Centrum „onbestelbaar
zyn, omdat de uitreiking geweigerd is."
In deze telegrammen werd hun mededeeling
van deze candidaatstelling gedaan en hun ge
vraagd de bij de Kieswet verlangde bereidver
klaring telegrafisch in te zenden.
Eveneens zyn om bovengenoemde reden ge
weigerd door te zenden de telegrafische post
wissels, aan hen gericht, met het geld voor
antwoord-telegram.
Bovengenoemde candidaten zyn respectieve-
lyk voorzitter en secretaris van de Partai Kom-
munis Indonesia en in het Boven-Digoelkamp
in Nieuw-Guinea geïnterneerd.
De politie te Arnhem heeft Dinsdagmiddag
gearresteerd een aldaar gevestigden vertegen
woordiger van een Zwolsche firma, die zich
had schuldig gemaakt aan verduistering van
5000.
De man had het geld in den loop van de
laatste anderhalf jaar voor deze firma ont
vangen en niet afgedragen.
Hy zal ter beschikking van de Justitie te
Arnhem worden gesteld.
GAROET, 22 Febr. (Aneta). Dinsdagmiddag
werd Garoet door een korte, hevige stormvlaag
geteisterd. In de kota zyn vele boomen ontwor
teld en enkele woningen, benevens de leiding
van het G.E.B.E.O. beschadigd.
Een 13-jarige jongen werd door den bliksem
gedood.
De Rechtbank te Dordrecht heeft Woensdag
uitspraak gedaan in de zaak van de weduwe
van een Amsterdamsch juwelier tegen een
Dordsch geneesheer. De juwelier was in den
zomer van 1930, varende op de Vecht, doodelyk
getroffen door een kogel, komende uit de buks
van den zoon des dokters. Deze was namelyk
met een gezelschap, waarby zich ook zyn vader
bevond, daar in de buurt aan het schieten.
Thans heeft de Rechtbank den eisch toege
wezen, als voortvloeiend uit een onrechtmatige
daad, als hoedanig de schietparty moet worden
aangemerkt. Ter vaststelling van de als schade
vergoeding toe te wijzen som zal echter nog
een onderzoek moeten worden ingesteld, waar
van de datum op 12 April is gesteld.
Bij het laden van boomen op een vracht
wagen op de Buitenhaven te Den Bosch kreeg
de arbeider A. de Sch. uit Halder by St. Mi-
chiels-Gestel een der boomen, die plotseling los
schoot, op het lichaam. Hy werd hierdoor zoo
ernstig gewond, dat opneming in het zieken
huis St. Johannes de Deo noodzakelyk was.
BATAVIA, 22 Febr. (Aneta) Een commu
niqué, opgenomen in de „Java-Bode" meldt:
Onder de leidende figuren in de politieke, zoo
wel als bedrijfswereld te Batavia, bestaat het
voornemen zich op een nader te bepalen wy'ze
te wenden tot de kiezers in Nederland met het
verzoek om by de komende verkiezingen niet op
de candidaten der S. D. A. P. te stemmen, in
verband met het gevaar, dat voor Ned.-Indie
gelegen is in de mogeiykheid van eventueele
versterking van den invloed dier party op de
Regeering.
Men wil bij deze demarche uiting geven aai»
de gevoelens, welke de welgezinde Europeesche,
Inlandsche en Chineesche ingezetenen bezielen.
SOLO, 22 Febr. (Aneta). De directeur van
een Bank te Parys, de heer Fell, die met zi)n
echtgenoote begin Februari in Ned.-Indië was
aangekomen met de „Indrapoera" om een reis
over Java te maken, logeerde gisteravond n»
een hotel te Solo.
Onder den invloed van bier is hU, met zo1*
echtgenoote, naar zyn kamer gegaan.
Toen een gids hem kwam bezoeken bleek, dat
de heer Fell met een tafelmes in de hartstreek
was gedood.
De echtgenoote van den heer Fell is radeloo-
en kon heden nog niet gehoord worden.
Als resultaat van het voorloopig onderzoek
wordt vermoed dat de dood het gevolg is
weest van een ongeluk dan wel dat de heer Fe
in beschonken toestand zelfmoord heeft Se"
pleegd.
De eenige getuige van dit drama, mevrou
Fell, is diep verslagen. Zy kan welicht morge
de oorzaak noemen.
Hedenmiddag werd het stoffelijk overscno
van den heer Feil ter aarde besteld.
